Κυριακὴ Εἰκοστὴ Ἐνάτη (Κολ. γ΄ 4-11)

 

Διονύσιος Ψαριανός (Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης (+))

15 Ἰανουαρίου 1967

Ἀγαπητοὶ Χριστιανοί,

Λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων ξανακούσαμε νὰ διαβάζεται ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος· γιὰ τὴν ἀκρίβεια, ἦταν τὴν Κυριακὴ τῶν Προπατόρων. Μὰ καὶ κάθε μέρα οἱ ἴδιες περικοπὲς νὰ διαβάζωνται, δὲν εἶναι νὰ μᾶς κούραση ἡ ἀκρόασή τους, γιατί κάθε φορὰ ὅλο καὶ κάτι νέο ἔχουμε νὰ προσέξουμε σ' αὐτὲς καὶ κάτι καινούργιο ἔχουνε νὰ μᾶς ποῦν. Ἂν καὶ στὴν ἀκρόαση τῆς θείας Γραφῆς δὲν ζητοῦμε ν' ἀκούσουμε νέα κι ἄγνωστα πράγματα, μὰ νὰ ἐντυπωθοῦμε καλὰ μέσα μας τὰ γνωστὰ καὶ νὰ τὰ ἐφαρμόσουμε στὸ βίο μας. Ἂς ξανακούσουμε λοιπὸν τώρα, ἐξηγημένο στὴ γλώσσα μας, τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα.

Ἀδελφοί, ὅταν φανερωθῆ ὁ Χριστός, ποὺ αὐτὸς εἶναι ἡ ζωή μας, τότε καὶ σεῖς μαζὶ μ' αὐτὸν θὰ φανερωθῆτε δοξασμένοι. Νεκρῶστε λοιπὸν ἐδῶ στὴ γῆ τὸ σῶμα σας, δηλαδὴ τὴν πορνεία, τὴ σαρκικὴ ἀκαθαρσία, τὸ ἔνοχο πάθος, τὴν κακὴ ἐπιθυμία καὶ τὴν πλεονεξία, ποὺ εἶναι εἰδωλολατρία· γι' αὐτὰ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ σ' ἐκείνους ποὺ ἀπειθοῦνε στὸ νόμο του, κι αὐτὰ κάνατε καὶ σεῖς κάποτε, ὅταν ζούσατε ἀνάμεσα μὲ τέτοιους ἀνθρώπους. Ὅμως τώρα ἐσεῖς πετάξτε τα ὅλ' αὐτὰ ἀπὸ πάνω σας, τὴν ὀργή, τὸ θυμό, τὴν κακία, τὴ βλασφημία, τὸν κάθε αἰσχρὸ λόγο ἀπὸ τὸ στόμα σας. Μὴ λέτε ψέματα ὁ ἕνας στὸν ἄλλο· γδυθῆτε τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο μαζὶ μὲ τὶς πράξεις του καὶ ντυθῆτε τὸ νέο, ἐκεῖνον ποὺ διαρκῶς ἀνανεώνεται μὲ σκοπὸ νὰ φτάση σὲ ἀληθινὴ θεογνωσία, σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα καὶ τὸ πρότυπο τοῦ Χριστοῦ ποὺ τὸν ἔφτιαξε. Ἕνας τέτοιος καινούργιος ἄνθρωπος δὲν ἔχει σημασία ἂν εἶναι Ἕλληνας ἤ Ἰουδαῖος, ἂν ἔχη περιτομὴ ἤ ἂν εἶναι ἀπερίτμητος, ἂν εἶναι βάρβαρος ἤ Σκύθης ἤ δοῦλος ἤ ἐλεύθερος, ἀλλὰ σ' αὐτὸν ὅλα καὶ σὲ ὅλα εἶναι ὁ Χριστός.

Τὴν περασμένη Κυριακή, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, μιλήσαμε γιὰ τὸ γράμμα καὶ τὸ πνεῦμα τῆς θείας Γραφῆς. Καὶ εἴπαμε τότε πὼς πάντα κάτω ἀπὸ τὰ ἁπλὰ λόγια πρέπει νὰ ἀναζητοῦμε τὰ βαθιὰ νοήματα. Γιατί ὁ λόγος τῆς θείας Γραφῆς δὲν εἶναι λόγος κενός, κούφια δηλαδὴ καὶ ἀδειανὰ λόγια χωρὶς νόημα καὶ περιεχόμενο.
Ὅσα θὰ ποῦμε τώρα εἶναι σὰν συνέχεια σ' ἐκεῖνα ποὺ εἴπαμε τότε.

Ἀφορμὴ μᾶς δίνει τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα, ποὺ μέσα σ' ἕνα μήνα τὸ ἀκοῦμε δύο φορές. Καὶ ἐπειδὴ τότε ἀναπτύξαμε ὅσο μπορέσαμε τὸ περιεχόμενο τῆς περικοπῆς, σήμερα θὰ μιλήσουμε γενικώτερα γιὰ τὴν ἀκρόαση τῶν θείων Γραφῶν καὶ γιὰ τὸ θεῖο κήρυγμα στὴν Ἐκκλησία.

Ἂς ξεκινήσουμε ἀπὸ δῶ· ἀπὸ τὸ «πρόσχωμεν», ποὺ λέγει ὁ λειτουργὸς ἱερέας, πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τῶν θείων Γραφῶν. Τί θὰ πῆ «πρόσχωμεν»; Νὰ προσέξουμε σ' αὐτὰ ποὺ θ' ἀκούσουμε. Γιατί αὐτὸ ποὺ πρόκειται κάθε φορὰ νὰ διαβαστῆ δὲν εἶναι λόγος ἀνθρώπινος· στὶς θεῖες Γραφὲς δὲν μιλᾶνε ἄνθρωποι, ἀλλὰ μιλάει ὁ Θεὸς μὲ τὴ γλώσσα τῶν ἀνθρώπων. Ὅταν πρόκειται νὰ διαβαστῆ μία περικοπὴ ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἂς ποῦμε μία προφητεία, τότε ὁ ἱερέας ἤ ὁ διάκονος λέγει· «Σοφία· πρόσχωμεν». Ὅταν ὅμως πρόκειται νὰ διαβαστῆ μία περικοπὴ ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη, ἂς ποῦμε ἀπὸ τὶς Πράξεις ἤ ἀπὸ τὶς Ἐπιστολὲς τῶν Ἀποστόλων, τότε ὁ ἱερέας ἤ ὁ διάκονος λέγει· «Πρόσχωμεν· σοφία· πρόσχωμεν». Λέγει δηλαδὴ δυὸ φορὲς τὸ «πρόσχωμεν» κι αὐτὸ δείχνει τὴν ὑπεροχὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης ἀπέναντι στὴν Παλαιά. Κι αὐτὸ τὸ «σοφία», ποὺ ἀκοῦμε, θὰ πῆ πὼς αὐτὸ ποὺ θὰ διαβαστῆ καὶ θ' ἀκούσουμε δὲν εἶναι λόγος σὰν τοὺς πολλοὺς καὶ συνηθισμένους λόγους τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ λόγος καὶ σοφία τοῦ Θεοῦ. Ἔπειτα, ὅταν πρόκειται νὰ διαβαστῆ τὸ Εὐαγγέλιο, τότε ὁ λειτουργὸς ἱερέας λέγει· «Σοφία· ὀρθοί· ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου», καὶ προσθέτει εὐλογώντας τὸ λαό· «Εἰρήνη πᾶσι». Αὐτὰ θὰ ποῦν πὼς τὰ ἄλλα Ἀναγνώσματα μποροῦμε νὰ τ' ἀκοῦμε καὶ καθιστοί, μὰ τὸ Εὐαγγέλιο πάντα τὸ ἀκοῦμε ὀρθοί, ἔχοντας εἰρήνη στὴν ψυχή μας, ἐκείνη τὴ βαθειὰ εἰρήνη στὴν ψυχή μας, ἐκείνη τὴ βαθειὰ εἰρήνη ποὺ δίνει ἡ θεία εὐλογία. Ὅταν διαβάζεται τὸ Εὐαγγέλιο, ὄχι μόνο μέσα στὴν Ἐκκλησία ὅλοι ὀρθοὶ καὶ ἀκίνητοι ἀκοῦμε τὰ θεία λόγια, μὰ καὶ μέσα στὴν ψυχὴ μας πρέπει νὰ βασιλεύη ἀπόλυτη ἀκινησία καὶ εἰρήνη κι ὁ λογισμός μας, ξύπνιος κι ἐκεῖνος καὶ ὀρθός, νὰ προσέχη σ' ἐκεῖνα ποὺ ἀκοῦνε τ' ἀφτιά μας. Ἂν τύχη τώρα καὶ κάτι ἀπ' ὅσα ἀκοῦμε δὲν τὸ καταλαβαίνουμε, εἴτε γιατί μερικὲς λέξεις μᾶς εἶναι ἄγνωστες εἴτε γιατί τὰ νοήματα εἶναι βαθιά, γι' αὐτὸ λοιπὸν ἀμέσως γίνεται τὸ κήρυγμα, ποὺ δὲν εἶναι παρὰ ἡ συνέχεια στὴν ἀκρόαση τῶν ἱερῶν Ἀναγνωσμάτων, ἑρμηνεία δηλαδὴ τῶν ἱερῶν κειμένων καὶ προτροπὴ γιὰ ἐφαρμογὴ τῶν θείων ἐντολῶν.

Γιὰ νὰ καταλάβουμε ἀκόμα πιὸ καλά, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὴ σημασία ποὺ ἔχει ἡ ἀκρόαση τῆς θείας Γραφῆς καὶ μάλιστα τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, καὶ γιὰ νὰ ἐννοήσουμε γιὰ ποιὸ σκοπὸ διαβάζουμε κι ἀκοῦμε στὴν Ἐκκλησία τὶς ἁγιογραφικὲς περικοπές, καλὸ θὰ εἶναι νὰ ξέρουμε τὰ λόγια μιᾶς εὐχῆς ποὺ λέγει ὁ λειτουργὸς ἱερέας μυστικὰ στὸ ἱερὸ Βῆμα πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. «Ἔλλαμψον ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, φιλάνθρωπε δέσποτα», λέγει ὁ λειτουργός, «τὸ τῆς σῆς θεογνωσίας ἀκήρατον φῶς καὶ τοὺς τῆς διανοίας ἡμῶν ὀφθαλμοὺς διάνοιξον εἰς τὴν τῶν εὐαγγελικῶν σου κηρυγμάτων κατανόησιν. Ἔνθες ἡμῖν καὶ τὸν τῶν μακαρίων σου ἐντολῶν φόβον, ἵνα τὰς σαρκικὰς ἐπιθυμίας πάσας καταπατήσαντες, πνευματικὴν πολιτείαν μετέλθωμεν, πάντα τὰ πρὸς εὐαρέστησιν τὴν σὴν καὶ φρονοῦντες καὶ πράττοντες». Τὴν εὐχὴ αὐτὴ τὴν ἀπευθύνει ὁ λειτουργὸς Ἱερέας πρὸς τὸν Ἰησοῦ Χριστό, γιατί ἐκεῖνος εἶναι ποὺ ἐκόμισε στὸν κόσμο τὸ Εὐαγγέλιο, δηλαδὴ τὴν καλὴν εἴδηση τῆς σωτηρίας. Νὰ τώρα τί θὰ ποῦν τὰ λόγια της εὐχῆς στὴ δική μας γλώσσα. «Φιλάνθρωπε Δέσποτα, κάμε νὰ λάμψη μέσα στὶς καρδίες μας τὸ φῶς ἐκεῖνο, ποὺ μᾶς φωτίζει γιὰ νὰ σὲ γνωρίσουμε τὸν ἀληθινὸ Θεό, κι ἄνοιξε καλὰ τὰ μάτια τοῦ λογισμοῦ μας, γιὰ νὰ καταλάβουμε τὰ εὐαγγελικά σου λόγια. Βάλε μέσα μας καὶ τὸ φόβο τῶν ἁγίων σου ἐντολῶν, ὥστε, ἀφοῦ κατανικήσουμε ὅλες τὶς σαρκικὲς ἐπιθυμίες, νὰ ζήσουμε ζωὴ πνευματική, ἔτσι ποὺ ὅλα, καὶ τὰ φρονήματα καὶ οἱ πράξεις μας, νὰ εἶναι γιὰ δική σου χαρὰ καὶ ἱκανοποίηση». Αὐτὴ τὴν εὐχὴ λέγει ὁ λειτουργὸς Ἱερέας μυστικὰ στὸ ἱερὸ Βῆμα πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, καὶ εἶναι τόσο ξάστερα τὰ λόγια καὶ τὰ νοήματά της, ὥστε νὰ μὴ χρειάζεται νὰ ποῦμε ἐμεῖς περισσότερα γιὰ τὸ σκοπὸ τῆς ἀναγνώσεως τῶν θείων Γραφῶν καὶ τοῦ κηρύγματος στὴν Ἐκκλησία, καὶ γιὰ τὴν προετοιμασία καὶ τὴν ψυχική μας διάθεση, ὅπου μ' αὐτὴν πρέπει νὰ ἀκοῦμε τὸ Εὐαγγέλιο, στὸ ὁποῖον μᾶς μιλάει ὁ Θεός.

Οἱ περικοπὲς τῆς θείας Γραφῆς, ποὺ διαβάζονται στὴν Ἐκκλησία, δὲν εἶναι σὰν τὶς εἰδήσεις τῶν ἐφημερίδων, γιὰ νὰ εἶναι ἄλλες κάθε φορὰ καὶ νὰ μᾶς λένε ὅλο καὶ πιὸ νέα ἀπὸ κεῖνα ποὺ κι ἄλλοτε τὰ ἀκούσαμε. Καὶ τὶς περικοπὲς αὐτὲς δὲν πρέπει ἁπλῶς νὰ τὶς ἀκοῦμε, μὰ νὰ ζητοῦμε τὸ θεῖο φωτισμό, γιὰ νὰ καταλαβαίνουμε ποιὸς μᾶς μιλάει σ' αὐτὲς καὶ γιὰ νὰ κατανοοῦμε τὴν ἀλήθεια τῶν λόγων του. Μὰ κι αὐτὸ δὲν εἶναι ἀρκετό· χρειάζεται ἀκόμα ὁ θεῖος λόγος νὰ γίνη μέσα μας ζωὴ κι ἔπειτα διαγωγὴ στὸ βίο μας, σύμφωνα μὲ τὸ θεῖο θέλημα. Μὰ τὸ τελευταῖο αὐτὸ δὲν γίνεται μὲ τὸ νὰ ἀκοῦμε μόνο καὶ ἔστω καὶ νὰ μαθαίνουμε· ἡ ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ πρῶτα τὶς ἀκούσουμε καὶ τὶς μάθουμε, εἶναι ὕστερα ζήτημα φόβου τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ εἶναι ἡ καλὴ ἀρχὴ καὶ ἡ στέρεη βάση τῆς σωτηρίας, ὁ φόβος τοῦ Κυρίου· «ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου», λέγει ἡ θεία Γραφή. Ὅσα καὶ ν' ἀκοῦμε, ὅσα καὶ νὰ μαθαίνουμε, κι ἂς τὰ μαθαίνουμε καλὰ κι ἂς τὰ καταλαβαίνουμε ὀρθά, ἂν δὲν ριζώση μέσα μας ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, δὲν κατορθώνουμε νὰ τὰ φυλάξουμε καὶ νὰ τὰ ἐφαρμόσουμε στὸ βίο μας. Ἡ δύναμη ποὺ δένει τοὺς λογισμοὺς καὶ τὶς ἐπιθυμίες μέσα μας καὶ καρφώνει τὰ μέλη τοῦ σώματός μας, γιὰ νὰ μὴν ἐπαναστατοῦν καὶ παραβαίνουμε τὶς θεῖες ἐντολές, εἶναι ὁ σωτήριος φόβος τοῦ Θεοῦ· κι ἂς μὴν ἀρέση ἐτοῦτος ὁ λόγος σὲ πολλούς, κι ἂς λένε πὼς ὁ φόβος εἶναι δουλικὸ αἴσθημα καὶ πὼς πρέπει τάχα στὴ θέση του νὰ βάλουμε τὴν ἀγάπη. Οἱ Ἅγιοι φοβοῦνται καὶ τὸ ἔχουνε σὲ καύχησή τους νὰ εἶναι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ.


Ἀγαπητοὶ Χριστιανοί,

Ἂν θέλετε, ἂς τὸ ποῦμε κι ἔτσι· γιὰ τίποτα νὰ μὴ φοβώμαστε, παρεκτὸς μόνο γιὰ τὴ σωτηρία μας. Καὶ τίποτα δὲν μᾶς κάνει τόσο ὑπεύθυνους γιὰ τὴ σωτηρία μας, ὅσο ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς μᾶς μιλάει καὶ μᾶς δείχνει τὸ δρόμο γιὰ νὰ σωθοῦμε. «Εἰ μὴ ἦλθον καὶ ἐλάλησα, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχόν», εἶπε ὁ Κύριος· δηλαδή, ἂν δὲν ἐρχόμουν κι ἂν δὲν μιλοῦσα, δὲν θὰ εἶχαν εὐθύνη. Μὰ τώρα ἡ εὐθύνη μας εἶναι μεγάλη καὶ θὰ βρεθοῦμε ἀναπολόγητοι, ἂν δὲν προσέχουμε στὸ θεῖο λόγο καὶ δὲν τὸν κάνουμε πράξη καὶ διαγωγὴ στὸ βίο μας. Ὅμως αὐτὸ νὰ μὴ συμβῆ, χριστιανοί μου, καὶ γιὰ σᾶς ποὺ μὲ ἀκοῦτε καὶ γιὰ μένα ποὺ σᾶς διδάσκω. Ἀμήν.