ΚΗΡΥΓΜΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ

 

Ἡ Ἐκκλησία, ἀγαπητοί ἀδελφοί, κάνοντας χρήση τῆς διακριτικῆς αὐθεντίας της ἀπέδωσε σέ πολύ λίγα ἀπό τά παιδιά της τήν προσωνυμία Μέγας. Ἕνα τέτοιο πρόσωπο ὑπῆρξε ὁ Ἅγιος Βασίλειος, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας. Ὁ Βασίλειος γεννήθηκε κατά πᾶσα πιθανότητα στή Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου, τό ἔτος 330 μ.Χ. Ὁ πατέρας του, Βασίλειος, καταγόταν ἀπό τόν Πόντο καί ἡ μητέρα του Ἐμμελία ἀπό τήν Καππαδοκία. Τά δύο γενεαλογικά δέντρα εἶχαν ἀριστοκρατική καταγωγή καί τόν ἴδιο δρόμο ἀκολούθησαν καί οἱ ἀπόγονοί τους.

Ἡ οἰκογένεια τοῦ Βασιλείου ἦταν πολύτεκνη, ἀφοῦ εἶχε πέντε θυγατέρες καί τέσσερις υἱούς. Ἡ μεγαλύτερη ἀδελφή, ἡ Μακρίνα, ἐγένετο μοναχή μέ τή φερώνυμη γιαγιά της. Τρεῖς ἀπό τούς υἱούς ἐγένοντο Ἐπίσκοποι καί ἕνας μοναχός. Μεταξύ τῶν προγόνων του ὑπῆρχαν μάρτυρες τῆς πίστεως. Αὐτός σέ ἡλικία δεκαπέντε ἐτῶν ὀρφάνεψε ἀπό πατέρα καί ἔτσι ἡ φροντίδα τῆς ἀνατροφῆς καί μορφώσεως ὅλων τῶν παιδιῶν παρέμεινε στήν εὐθύνη τῆς εὐσεβεστάτης μητρός των. Ὁ πατέρας τοῦ Βασιλείου ὑπῆρξε διδάσκαλος καί ρήτορας, κάποιοι δέ πιστεύουν ὅτι ἦταν καί ἱερέας.

Ὁ Βασίλειος σπούδασε στά καλύτερα κέντρα τῶν γραμμάτων τῆς ἐποχῆς του. Τέτοια ἦταν ἡ Καισάρεια, ἡ Κωνσταντινούπολη καί ἡ Ἀθήνα. Ἐκεῖ ἔτυχε λιπαρᾶς παιδείας ἀπό διακεκριμένους δασκάλους. Στήν Καισάρεια γνώρισε τόν κατόπιν διά βίου φίλο του Γρηγόριο τόν Ναζιανζηνό, τοῦ ὁποίου ἡ φιλία συνεχίσθηκε στήν Ἀθήνα καί ὑπῆρξε παροιμιώδης. Ἐκεῖ γνώρισε ἐπίσης τόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη.

Ὁ Βασίλειος διηκόνησε τήν Ἐκκλησία ἀπό τή θέση τοῦ διακόνου, τοῦ ἱερέως καί γιά μιά πενταετία ὡς Ἐπίσκοπος Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, διαδεχθείς τόν Εὐσέβιο Καισαρείας. Ἡ ποιμαντική του ἐργασία διεκρίθη στή φιλανθρωπία καί στήν καλλιέργεια τῶν γραμμάτων. Τό φιλανθρωπικό του ἔργο μεσουράνησε μέ τή δημιουργία τοῦ συγκροτήματος τῆς γνωστῆς ὡς Βασιλειάδας, ἡ ὁποία ἐκάλυπτε σχολές ὀρφανῶν, οἴκους προστασίας τῶν γυναικῶν, συσσίτια διατροφῆς τῶν πτωχῶν καί νοσοκομεῖα νοσηλείας τῶν ἀσθενῶν. Ἐπιπρόσθετα σώζεται πλῆθος κειμένων θεολογικῶν καί ἐπιστολῶν, οἱ ὁποῖες ἀπευθύνονται σέ ἰδιῶτες καί κληρικούς καί καλύπτουν πλῆθος θεμάτων.

3

Ἡ θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία ἀποδίδεται στό Μέγα Βασίλειο, τελεῖται δέκα φορές τό χρόνο. Αὐτές εἶναι τήν πρώτη Ἰανουαρίου, ἡμέρα τοῦ θανάτου τοῦ Ἁγίου, τίς πέντε πρῶτες Κυριακές τῆς Ἁγίας καί Μ. Τεσσαρακοστῆς, τήν Ἁγία Πέμπτη, τό Ἅγιο Σάββατο, τήν παραμονή τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Φώτων. Πρόκειται γιά ἕνα βαθυστόχαστο καί θεολογικώτατο κείμενο.

Νά παρατηρήσουμε δέ, ὅτι τήν ἡμέρα τῆς ταφῆς τοῦ Ἁγίου ἡ κοσμοσυρροή ὑπῆρξε τόση, ὥστε ἀπέθαναν ἄνθρωποι κάτω ἀπό τήν πίεση τοῦ πλήθους. Ὁ Βασίλειος συνεορτάζεται στίς 30 Ἰανουαρίου, μαζί μέ τούς Ἱεράρχας Γρηγόριο τό Θεολόγο καί Ἰωάννη τό Χρυσόστομο, ὡς προστάτες τῶν Ἑλληνικῶν καί Χριστιανικῶν γραμμάτων.

Ὁ Βασίλειος ἐργάσθηκε σκληρά καί συστηματικά γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν κακοδοξιῶν τοῦ Ἀρείου, οἱ ὁποῖες συνεχίσθησαν μετά τήν Πρώτη Οἰκουμενική Σύνοδο καί ἐπίσης μέ τήν ἀντιμετώπιση τῆς αἱρέσεως τῶν Πνευματομάχων. Αὐτός συνέβαλε πολύ στήν προετοιμασία τῆς Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τήν ὁποία ὅμως δέν ἀξιώθηκε νά χαρεῖ, γιατί τόν πρόλαβε ὁ θάνατος σέ ἡλικία μόλις 49 ἐτῶν. Ταῖς αὐτοῦ πρεσβείαις Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν!