ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΔΙΑΚΟΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ (27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ)

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ο άγιος Στέφανος ανήκε στην χορεία των επτά Διακόνων, στους οποίους οι Απόστολοι ανέθεσαν την διακονία των τραπεζιών στις «αγάπες». Επειδή ο αριθμός των Χριστιανών στην πρώτη Εκκλησία συνεχώς αυξανόταν, έγιναν παράπονα εκ μέρους των Ελληνιστών προς τους Εβραίους, ότι παρημελούντο στην καθημερινή διανομή των φαγητών οι χήρες τους. Οι Απόστολοι δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το κήρυγμα του Ευαγγελίου για να διακονούν στα τραπέζια και γι’ αυτό είπαν στους Χριστιανούς να εκλέξουν επτά άνδρες, οι οποίοι να είναι «πλήρεις Πνεύματος Αγίου», και στους οποίους ανέθεσαν το διακόνημα αυτό.

Ο Πρωτομάρτυς Στέφανος διακρινόταν μεταξύ των άλλων διακόνων για τον ζήλο και την αγάπη του για τον Χριστό, χάριν του οποίου αξιώθηκε πρώτος αυτός να χύση το αίμα του. Πέρα από την διακονία των τραπεζιών, ασχολείτο με το κήρυγμα του Ευαγγελίου και με την Χάρη του Θεού έκανε πολλά και μεγάλα θαύματα. Συνελήφθη από τους φανατισμένους Ιουδαίους και κλήθηκε να απολογηθή, επειδή συκοφαντήθηκε ότι βλασφημεί τον Μωϋσή και τον Θεό. Η απολογία του στο συνέδριο των Ιουδαίων στην παραγματικότητα ήταν δριμύς έλεγχος για την απιστία τους και για το έγκλημα που διέπραξαν να σταυρώσουν τον Χριστό. Κατά την διάρκεια της ομιλίας του, ενώ ήταν γεμάτος από ένθεο ζήλο και από την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, αξιώθηκε να δη την δόξα του Θεού. Μετά την δημόσια ομολογία του ότι βλέπει τους ουρανούς ανοικτούς και τον Χριστό να στέκεται στα δεξιά του Θεού Πατρός, οι Ιουδαίοι όχι μόνον δεν τον πίστεψαν, αλλά αγρίεψαν ακόμη περισσότερο. Όρμησαν εναντίον του, όπως οι πεινασμένοι λύκοι εναντίον του θηράματός τους, και τον λιθοβόλησαν με μανία. Ο άγιος Στέφανος ήταν ήρεμος και ειρηνικός και μιμούμενος τον Χριστό επάνω στον σταυρό, Τον παρακαλούσε να μη καταλογίση στους δημίους του την αμαρτία τους αυτή.

Και ενώ προσευχόταν, παρέδωσε την ψυχή του στα χέρια του Θεού.

Στο σημείο αυτό θα πρέπη να τονισθή ότι η μίμηση της ζωής του Χριστού δεν είναι ένα εξωτερικό γεγονός, που κατορθώνεται με τεχνητές μεθόδους και ανθρώπινα μέσα, αλλά είναι καρπός Θεοκοινωνίας.

Στο Απολυτίκιο του αγίου Στεφάνου περιγράφεται περιληπτικά όλος ο βίος και η πολιτεία του. «Βασίλειον διάδημα, εστέφθη ση κορυφή, εξ άθλων ων υπέμεινας, υπέρ Χριστού του Θεού, μαρτύρων Πρωτόαθλε Στέφανε. Συ γαρ την Ιουδαίων απελέγξας μανίαν, είδες σου τον Σωτήρα, του Πατρός δεξιόθεν. Αυτόν ουν εκδυσώπει αεί, υπέρ των ψυχών ημών». Στην συνέχεια θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε περιληπτικά δύο σημεία αυτού του υπέροχου ύμνου.

- «Βασίλειον διάδημα, εστέφθη ση κορυφή εξ άθλων ων υπέμεινας, υπέρ Χριστού του Θεού»

Ο Πρωτομάρτυς Στέφανος αντιμετώπισε στην ζωή του πολλές δυσκολίες, υπέμεινε ποικίλους πειρασμούς και υπεβλήθη σε μεγάλες θυσίες για την αγάπη του Χριστού και την εξάπλωση του λόγου της αληθείας Του. Ανέλαβε το έργο της ιερουργίας του Ευαγγελίου που του ανετέθη και το άσκησε με μεγάλη υπευθυνότητα, αφού προηγουμένως καθάρισε την ψυχή του από τα πάθη και δέχθηκε πλούσια την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Αυτό το τελευταίο είναι πάρα πολύ σημαντικό και φανερώνει τον χαρακτήρα της Ορθοδόξου ιεραποστολής, της οποίας πρέπει να προηγείται η προσωπική ιεραποστολή, ήτοι ο προσωπικός αγώνας για κάθαρση και αγιασμό και μετά να ακολουθή η ιεραποστολή στους άλλους. Ο μακαριστός Γέροντας π. Παΐσιος «χαιρόταν, όταν κάποιος του έλεγε ότι θέλει να γίνη ιεραπόστολος και τον βοηθούσε να γίνη σωστός ιεραπόστολος. Εκφράζοντας την γνήσια ορθόδοξη αντίληψη περί ιεραποστολής, θεωρούσε απαραίτητο να αρχίση την ιεραποστολή από τον εαυτό του. Πρώτα να αγιασθή αυτός, για να αγιάση και τους άλλους. Ο εαυτός μας τίθεται ως θεμέλιο στην ιεραποστολική δράση. Αν καταπέση, κινδυνεύει όλο το έργο. Επομένως το ζητούμενο είναι να λάβη ο άνθρωπος την Χάρι, να αγιάση. Από εκείνη την στιγμή αρχίζει και η ουσιαστική ιεραποστολή του» (Ιερομ. Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου, σελ. 658, 659).

- « Είδες σου τον Σωτήρα του Πατρός δεξιόθεν».

Το αψευδές στόμα του Χριστού είπε τον γλυκύτατον εκείνο λόγον, «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται», που επαληθεύεται συνεχώς σε όλες τις εποχές, γιατί πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν μέχρι την Δευτέρα παρουσία του Χριστού άνθρωποι σαν τον άγιο Στέφανο.

Ο Πρωτομάρτυς Στέφανος, ενώ μιλούσε στο συνέδριο των Ιουδαίων, είδε την δόξα του Θεού και γι’ αυτό μπορούσε να θεολογή απλανώς, αλλά και να υπομείνη αγόγγυστα και ειρηνικά το μαρτύριο, επειδή και τα δύο ταυτίζονται με την εμπειρική γνώση του Θεού και οργανική κοινωνία μαζί Του. «Κανείς δεν μπορεί να υπομείνη το μαρτύριο μόνον με τις δικές του δυνάμεις, όσον δυνατό χαρακτήρα και αν διαθέτη, επειδή η μαρτυρία και το μαρτύριο για τον Χριστό, είναι καρπός θεοπτίας». (Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου Ιερόθεος).

Βέβαια, η πνευματική πρόοδος δεν είναι δυνατόν να επιτευχθή από την μια μέρα στην άλλη. Κανείς δεν μπορεί να φθάση στα υψηλότερα στάδια της πνευματικής ζωής και να γευθή την γλυκύτητα και την χαρά της ζωντανής παρουσίας του Θεού, εάν προηγουμένως δεν δοκιμασθή «ως χρυσός εν χωνευτηρίω» και δεν υπομείνη «τον καύσωνα της ημέρας και τον παγετόν της νυκτός» για την αγάπη του Χριστού, επειδή «άνευ πόνων ου πράξις ου θεωρία... κατορθωθήσεται» (Μέγας Κανών). Η πράξις η πρακτική ζωή είναι ο αγώνας και η προσπάθεια για την βίωση των θείων εντολών και την κάθαρση από τα πάθη και η θεωρία είναι η θέα της δόξης του Θεού.

«Η υπομονή άνευ μεμψιμοιρίας και γογγυσμών, αλλά μετά δοξολογίας συνεζευγμένη» συνιστά πνευματική ωριμότητα και τοποθετεί τον άνθρωπο στην προοπτική του αγιασμού και της σωτηρίας.–