Ο Άγιος Αριστείδης και ο Ναός του στο Καρπενήσι +13 Σεπτεμβρίου

Στις 13 Σεπτεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και γεραίρει τη μνήμη τουΑγίου Αριστείδου, του επιφανούς και ευγλωττότατου αυτού Αθηναίου φιλοσόφου και πανευφήμου μάρτυρος του Χριστού, ο οποίος έμεινε γνωστός στην Εκκλησιαστική Ιστορία και Πατρολογία από την περίφημη απολογία του υπέρ των διωκομένων χριστιανών.

Ο επιφανής αυτός χριστιανός φιλόσοφος, φλογερός απολογητής και ένδοξος μάρτυς του 2ου μ.Χ. αιώνα γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε κλασική φιλοσοφία στην περίφημη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών.
Μυήθηκε στην ευσέβεια και την πίστη στον ένα και αληθινό Θεό από τους φωτισμένους ιεράρχες της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών, Άγιο Ιερόθεο και Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη, των οποίων υπήρξε μαθητής. Στη συνέχεια αναδείχθηκε ένθερμος υπερασπιστής του χριστιανισμού και των
χριστιανών, αφού αγωνίσθηκε με το περίφημο απολογητικό του έργο σε μία ιδιαίτερα δύσκολη και κρίσιμη εποχή για την πορεία της Εκκλησίας. Παράλληλα κατόρθωσε να αποδείξει την ορθότητα και ανωτερότητα της χριστιανικής πίστεως μέσα από τις αλήθειες του Ευαγγελίου του Χριστού και το εξαίρετο ήθος των χριστιανών, ενώ στηλίτευσε την άδικη και σκληρή στάση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας απέναντι στους χριστιανούς. Η ακλόνητη όμως πίστη του στον Χριστό και ο αγώνας του υπέρ των διωκομένων χριστιανών και των αληθειών του χριστιανισμού δημιούργησαν έντονη δυσφορία και αγανάκτηση στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό (117-138 μ.Χ.), ο οποίος αποφάσισε και τη δίωξή του. Μετέβη στη Ρώμη για να απολογηθεί, αλλά στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου συνέχισε να κηρύττει τον Χριστό παρά το πλήθος των βασανιστηρίων, στα οποία υποβλήθηκε. Στο τέλος της επίγειας δράσης του οδηγήθηκε στην αγορά των Αθηνών, όπου υπέστη τον δι’ αγχόνης μαρτυρικό θάνατο στις 13 Σεπτεμβρίου του 120 ή 134 μ.Χ., ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και εορτάζει την πάντιμη μνήμη του.

 

Η φλογερή πίστη και το αγωνιστικό φρόνημα του διαπρεπούς Αθηναίου φιλοσόφου και μάρτυρος του 2ου μ.Χ. αιώνα υμνούνται και γεραίρονται και μέσα από την Ασματική του Ακολουθία, την οποία εποίησε το 1990 ο Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας. Ο ίδιος χαρισματικός υμνογράφος εποίησε το 2006 Παρακλητικό Κανόνα και το 2009 Χαιρετιστηρίους Οίκους προς τιμήν τουΑγίου. 

Πολλοί αγιογράφοι, με πρώτο τον κορυφαίο Φώτη Κόντογλου (1895-1965), έχουν ιστορήσει τη μορφή του Αγίου σε ναούς και μοναστήρια της πατρίδος μας. Περίτεχνη είναι και η διά χειρός Παναγιώτου Μαρκοπούλου φορητή εικόνα του Αγίου Αριστείδου, η οποία φυλάσσεται στον ιστορικό και περικαλλή Ιερό Ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσοσπηλαιωτίσσης οδού Αιόλου Αθηνών. Αντίγραφο της εικόνος κατέχει η οικογένεια του αειμνήστου Αθηναίου ζωγράφου Αριστείδου Περιστέρη, ο οποίος μας διέσωσε την ευσεβή προφορική παράδοση για το σωζόμενο μέχρι σήμερα σπήλαιο του Αγίου Αριστείδου στη νοτιοδυτική πλαγιά του ιστορικού λόφου του Λυκαβηττού των Αθηνών, όπου κατ’ έτος τιμάται πανηγυρικά η μνήμη του. 

Η διάδοση του ονόματος του Αγίου σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια συντέλεσε και στη διάδοση της τιμής του με την ανέγερση ιερών ναών επ’ ονόματί του σε διάφορες περιοχές της πατρίδος μας. Η τιμή του ενδόξου Αθηναίου Αγίου άρχισε το 1986 από την Κρήτη, όπου ο Άγιος Αριστείδης τιμάται σήμερα με τρεις ιερούς ναούς (Ζερβιανά Κισάμου, Ανώγεια Μυλοποτάμου, Στύλος Αποκορώνου). Στη συνέχεια η τιμή του εξαπλώθηκε στις Κυκλάδες και συγκεκριμένα στη Σαντορίνη, όπου στις 11 Σεπτεμβρίου 1999 εγκαινιάσθηκε ο περικαλλής ιερός ναός του Αγίου στην περιοχή Έξω Κατοικιές των Φηρών, αλλά και στην Τήνο, όπου στις 12 Σεπτεμβρίου 2007 τελέσθηκαν τα θυρανοίξια του ιερού ναού του Αγίου στην περιοχή του χωριού Στενή και στις 11 Σεπτεμβρίου 2012 τα θυρανοίξια του ιερού ναού του Αγίου στην περιοχή Πανάχραντος Πόρτου. Αλλά η τιμή του Αγίου άρχισε σιγά σιγά να διαδίδεται και στην περιοχή της Ρούμελης, όπου ιεροί ναοί αφιερωμένοι στον Άγιο Αριστείδη έχουν ανεγερθεί στην πόλη του Καρπενησίου και στην Αρκίτσα Φθιώτιδος, ενώ ο Άγιος τιμάται και στην ενορία του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου στη συνοικία Γαρδικάκι των Τρικάλων.

Ο ιερός ναός του Αγίου Αριστείδου στην πόλη του Καρπενησίου αποτελεί ιδιοκτησία του ευσεβούς, φιλαγίου και εναρέτου Αιδεσιμολογιωτάτου Πρωτοπρεσβυτέρου π. Αριστείδου Πεσλή, εφημερίου επί χρόνια στον ιερό ναό Γενεσίου Θεοτόκου Καρπενησίου και διατελέσαντος Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπενησίου. Τα θυρανοίξια του περικαλλούς αυτού ιδιωτικού ναϋδρίου, το οποίο βρίσκεται πλησίον του Κολυμβητηρίου επί της οδού Λήμνου, τελέσθηκαν στις 12 Σεπτεμβρίου 2008, παραμονή της εορτής του Αγίου Αριστείδου, από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καρπενησίου κ. Νικόλαο. Αξιόλογη είναι η φυλασσόμενη στον ναό φορητή εικόνα του Αγίου, η οποία φιλοτεχνήθηκε στην Ιερά Καλύβη των Θεοφιλαίων του Αγίου Όρους σύμφωνα με το γνωστό εικονογραφικό πρότυπο του Φωτίου Κόντογλου. Το επ’ ονόματι του Αγίου Αριστείδου περικαλλές ναΰδριο βυζαντινού ρυθμού μετά τρούλου, το οποίο κοσμεί την όμορφη πρωτεύουσα της ορεινής Ευρυτανίας, πανηγυρίζει κατ’ έτος στις 13 Σεπτεμβρίου επί τη μνήμη του Αγίου ενδόξου μάρτυρος Αριστείδου του φιλοσόφου και απολογητού, του εν Αθήναις αθλήσαντος κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Έτσι η πανήγυρις του ιερού ναού του Αγίου εντάσσεται πλέον στο τοπικό εορτολόγιο της πόλεως Καρπενησίου του μηνός Σεπτεμβρίου μαζί με τις πανηγύρεις των ιερών ναών Γενεσίου Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου και Αγίου Ευσταθίου στις 20 Σεπτεμβρίου, αλλά και του πολιούχου και εφόρου της πόλεως, Αγίου νεομάρτυρος Νικολάου του Καρπενησιώτου στις 23 Σεπτεμβρίου.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος

Εκπαιδευτικός 

Βιβλιογραφία

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης, Εκδόσεις Νεκτάριος Παναγόπουλος, Α΄ Έκδοση, Αθήνα 2008

Εικόνες

[1] Ο Άγιος ένδοξος μάρτυς Αριστείδης ο φιλόσοφος και απολογητής τιμάται με ομώνυμο Ιερό Ναό στο Καρπενήσι της ορεινής Ευρυτανίας.

[2] Η πόλη του Καρπενησίου κοσμείται με περικαλλές ναΰδριο επ' ονόματι του Αγίου ενδόξου μάρτυρος του Αριστείδου του φιλοσόφου.

[3] Το εσωτερικό του Ιερού Ναού του Αγίου Αριστείδου Καρπενησίου.

[4] Στις 12 Σεπτεμβρίου 2008 τελέσθηκαν από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καρπενησίου κ. Νικόλαο τα θυρανοίξια του Ιερού Ναού του Αγίου Αριστείδου στην πόλη του Καρπενησίου. Στη φωτογραφία διακρίνονται ο Σεβασμιώτατος κ. Νικόλαος και ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Αριστείδης Πεσλής, ο και κτήτωρ του Ιερού Ναού.

[5] Άποψη του Ιερού Ναού του Αγίου Αριστείδου στην πόλη του Καρπενησίου.

[6] Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αριστείδου Καρπενησίου μέσα στην ομορφιά του χιονισμένου τοπίου.

[7] Φορητή εικόνα του Αγίου Αριστείδου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του Καρπενησίου. Φιλοτεχνήθηκε σύμφωνα με το εικονογραφικό πρότυπο του Φώτη Κόντογλου στην Ιερά Καλύβη των Θεοφιλαίων του Αγίου Όρους

πηγή