Δύσβατες πνευματικές οδοιπορίες

Γράφει ο Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,

Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας

 

Είναι ωραίο να θέτεις στη ζωή σου υψηλούς στόχους, να στοχεύεις στην κορυφή ! Ασχέτως αν δεν αξιωθείς να φτάσεις ποτέ εκεί. Μπορεί και να μείνεις πάντα στους πρόποδες, το βλέμμα σου, όμως, να είναι στραμμένο στην κορυφή. Ο Κύριος ξέρει, πότε, και αν πρέπει να φτάσεις εκεί ! Όλοι μας είμαστε οδοιπόροι και ο αγώνας μας αποτελεί καθημερινή πορεία προς τις δύσβατες ατραπούς της ζωής μας. Η πορεία μας, όμως, είναι όμορφη, είναι πορεία ουρανοδρόμος, όταν βοηθό μας έχουμε τον Κύριο και Σωτήρα μας. Μαζί Του ανεβαίνουμε σε κακοτράχαλες βουνοκορφές, χωρίς να υπολογίζουμε αν το φορτίο των αποσκευών μας είναι βαρύ και δυσβάστακτο. Μήπως είμαστε μόνοι; Όχι! Το βλέμμα μας, λοιπόν, στην κορυφή. Σε αυτούς που επιζητούν πνευματικές οδοιπορίες και υπομένουν τους κόπους με τη θεία συνέργεια ο Κύριος αλαφρώνει το φορτίο, δίνει φτερά αετού, για να μην ατονίσουν, για να μην αποκάμνουν, αφού γι’ αυτούς μας λέει και ο Προφήτης Ησαΐας «Πτεροφυήσουσιν ως αετοί. Δραμούνται και ου κοπιάσουσι, βαδιούνται και ου πεινάσουσι». (Ησ. 40, 31).

Η πνευματική οδοιπορία είναι διαφορετική από τις καθημερινές των οδοιπόρων πορείες, όπου επιβάλλεται αυτός να σταθμεύσει, για να ξεκουρασθεί, χωρίς να χάσει το δρόμο του. Στις πνευματικές οδοιπορίες, αν κάποιος σταματήσει χάνει και ο,τι είχε μέχρι τότε επιτύχει. Οπισθοδρομεί στην πορεία της αρετής. Σε αυτές ο οδοιπόρος όσο περιπατεί εμπρός αποκτά μεγαλύτερη δύναμη, ενώ στις συνηθισμένες πορείες η κόπωση του οδοιπόρου αυξάνεται με το περπάτημα.   

 Στην ουρανοδρόμο πορεία της ζωής μας που στοχεύει στην κορυφή άλλοι, οι πιο ρωμαλέοι, ανεβαίνουν συντομότερα, ενώ οι ασθενέστεροι, νέοι και γέροι, δυνατοί και αδύνατοι, ανεβαίνουν με αργό βήμα, όλοι, όμως, αισθάνονται την χαρά της προόδου και αποζημιώνονται από τη μοναδική ομορφιά της Δημιουργίας.

Η ουρανοδρόμος πορεία της ζωής κάθε ανθρώπου, αυτού που φερώνυμα «άνω θρώσκει», κάθε ενός μας, ξεκινά από τη στιγμή της γεννήσεως μας. Όλοι μας, όμως, νοιώθουμε τις δυσκολίες της όταν βγούμε στο στίβο της αρετής και είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε μια συνεχή ανηφορική πορεία. Τότε αφήνουμε πίσω μας τον υλικό άνθρωπο με τις μέριμνες και τις θλίψεις που μυρίζουν φθαρτότητα και σηκώνουμε το σταυρό του πνευματικού αγώνος μέσα από τη στενή και τεθλιμμένη οδό, αυτή που οδηγεί προς την ατελεύτητη μακαριότητα και ευωδιάζει την ευωδία του Χριστού μας.

Ποιά, όμως είναι τα στοιχεία επιτυχίας μιας ουρανοδρόμου πορείας; Η πορεία μας πρέπει να συνοδεύεται από πόθο επιτυχίας και σ’ αυτό συντείνουν ο καλός προγραμματισμός, η δύναμη ψυχικής αντοχής, ο οραματισμός και η αγόγγυστη υπομονή και πάνω από όλα η θεία βοήθεια, η βοήθεια του Κυρίου μας που είπε: «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιωάν. ιε 5). Έτσι με επίγνωση των αδυναμιών μας οδοιπορούμε ταπεινούμενοι ενώπιον του Κυρίου μας, ο οποίος «ταπεινοίς δίδωσι χάριν» (Ιακ. δ 6) και στην πορεία μας σκύβει, να μας σκουπίσει τον ιδρώτα με το μαντήλι της συμπαθείας Του. Αυτός, που στην πορεία Του προς το Γολγοθά είχε την ανάγκη ενός Σίμωνος Κυρηναίου έρχεται τώρα να γίνει δικός μας Κυρηναίος στην πορεία της ζωής μας. Όταν όλα τα εφόδια της επιτυχίας τα βάλουμε στο σακκίδιό μας, τότε να είμαστε σίγουροι ότι η ουρανοδρόμος πορεία μας θα καταλήξει στη στοχευμένη κορυφή, στη Βασιλεία των ουρανών. Ας πάρουμε, όμως, απ’ την αρχή το ξεκίνημα της πορείας μας.

Η οικογενειακή μας κυψέλη αποτελεί την αφετηρία της πνευματικής μας πορείας, η οποία οφείλει να μας διδάσκει, ότι στη ζωή μας «θεμέλιον άλλον ουδείς δύναται θείναι παρά τον κείμενον, ος έστιν Ιησούς Χριστός» (Α Κορ. γ 11). Με υλικά και πνευματικά εφόδια, αλλά και την ευχή των γονέων μας οπλιζόμαστε για το μεγάλο ταξίδι της ζωής.

Ο προγραμματισμός της πορείας μας οφείλει να σχεδιασθεί κατά τον καλύτερο τρόπο και με την εμπειρία αναβάσεων προηγουμένων γενεών. Η εμπειρία αυτή εμπλουτίζεται με τις συμβουλές του πνευματικού μας Γέροντος, αφού κατά τα λόγια του γεροντικού, αν δεν έχεις πνευματικό Γέροντα πρέπει να τρέξεις να αγοράσεις!

Πάντοτε στο ξεκίνημά μας πρέπει να έχουμε επίγνωση των σωματικών μας ικανοτήτων, αλλά και να λαμβάνουμε υπ’ όψιν τους πιθανούς κινδύνους που θα συναντήσουμε, αφού κατά τη λαϊκή παροιμία: «Του φρονίμου τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Πάντοτε όμως να ξεκινούμε με την επίκληση της θείας δυνάμεως και την πεποίθηση ότι «βοηθός και σκεπαστής εγένετό μοι εις σωτηρίαν ούτός μου Θεός», τον οποίον οφείλω ασιγήτως να δοξολογώ.

Με το ξεκίνημά μας ως άνθρωποι νοιώθουμε την αγωνία για τον τελικό προορισμό. Η καρδιά αρχίζει να κτυπά δυνατώτερα, οι σφυγμοί ανεβαίνουν, η αναπνοή επιταχύνεται. Αλλοίμονο, αν στις πρώτες αυτές σωματικές αντιδράσεις εμείς, οι οδοιπόροι, κλονιστούμε και υποχωρήσουμε. Δεν θα πετύχουμε του επιθυμητού. Άλλωστε ο επιμένων νικά. Και ποτέ δεν είμαστε μόνοι μας. Μας συνοδεύει πάντοτε ο καλός μας Άγγελος και μας επευλογεί από τον ουρανό ο Χριστός μας και η φιλόστοργη μητέρα Του, η κυρία μας Θεοτόκος. Το μονοπάτι της πνευματικής πορείας είναι δύσβατο και ανηφορικό. Μη κοιτάμε, όμως ποτέ πίσω. Πάντοτε να τείνουμε το βλέμμα μας σταθερά μπροστά έχοντας τοποθετήσει την πυξίδα της καρδιάς μας στο πολικό αστέρι της επιτυχούς αναβάσεως στην ψηλότερη κορυφή της αρετής και της γνώσεως. Ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει να βλέπουμε πάντοτε μπροστά λέγοντας: «Τα μεν όπισθεν επιλανθανόμενοι τοις δε έμπροσθεν επεκτεινόμενοι» (Φιλιπ. γ 11).

Το μονοπάτι που διαβαίνουμε είναι άλλοτε πιο ανηφορικό, άλλοτε πιο επίπεδο, άλλοτε χαμένο πάνω στα βράχια των θλίψεων και τους γκρεμούς των πειρασμών και περιπετειών. Αλλά για να μην απογοητεύομαστε, ο καλός Θεός μας στέλνει και μερικά επίπεδα σημεία στην πορεία μας, τις πρόσκαιρες χαρές και απολαύσεις. Παρέρχονται όμως πολύ γρήγορα αυτές, για να τις διαδεχθούν πιο ανηφορικά, πιο δυσπρόσιτα μονοπάτια. Γι’ αυτό και ο ποιητής για να μας προσγειώσει γράφει, ότι για τίποτα σ’ αυτή τη ζωή να μη χαιρόμαστε, παρά μόνο για τα αιώνια, τα διαμένοντα, λέγοντας:

Στην πρόσκαιρη αυτή ζωή 

μη νοσταλγήσεις καταστάσεις,

γιατί αυτές γοργά παρέρχονται

και πίκρα αφήνουν σαν τις χάσεις.

Θε να χαρείς χαρά ανείπωτη

μονάχα όταν φτερουγήσεις

κι’ αγγελική σε ύψη απρόσιτα

μορφή και λάμψη αποκτήσεις.

Τότε η ψυχή σε λίγα ψίχουλα

χαράς χαρά δε θα γυρεύει,

γιατί χαρά δροσάτη γύρω σου

παντοτινά θα βασιλεύει».

Σε μερικά σημεία της πορείας μας προς τις απάτητες κορυφές της αρετής και της προόδου το χάος και ο έρεβος μας συνοδεύουν. Ζάλη πιάνει όλους εμάς τους οδοιπόρους βλέποντας τις απότομες χαράδρες. Σε μερικά σημεία η οδοιπορία μας γίνεται επικίνδυνη. Τότε η εμπειρία των προγενεστέρων μας, που είχαν μεριμνήσει να τοποθετηθούν πνευματικά κιγκλιδώματα, μας προστατεύει. Στα πνευματικά κιγκλιδώματα συγκαταλέγονται η Αγία Γραφή, οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, η γνώση του καλού και του κακού, αλλά και οι άγιοι Άγγελοί μας μαζί με τις ευχές των Αγίων μας, που μας συνοδεύουν. Δυστυχώς οι πνευματικοί μας οφθαλμοί, όπως του Λουκά και του Κλεόπα στην πορεία προς Εμμαούς σχεδόν ποτέ δεν διανοίγονται, για να δούμε τους προστάτες μας, τους φύλακές μας.

 Πολλή δύναμη στην πορεία μας παίρνουμε από την προσευχή, αφού με αυτή ο πειρασμός της κοπώσεως και της απογοητεύσεως φεύγει άπρακτος. Η προσευχή με τη συνεχή επίκληση του ονόματος του Κυρίου μας, το «Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», μας ενισχύει, για να μη σαλευθούμε και παραπατήσουμε σύμφωνα με τα λόγια του Προφητάνακτος; «Προωρώμην τον Κύριόν μου δια παντός, ότι εκ δεξιών μου έστι, ίνα μη σαλευθώ » (Ψαλμ. 15, 8). Ας γνωρίζουμε, ότι κάθε μονοπάτι της παρούσας ζωής είναι δύσβατο, εφ’ όσον επιδιώκουμε την πνευματική μας ολοκλήρωση και τα μονοπάτια είναι πάμπολλα, ανηφορικά και δύσβατα. Όλες οι οδοιπορίες είναι σκληρές και επίπονες. Χρειάζονται πνευματικές και σωματικές δυνάμεις. Μη λησμονούμε, όμως, ότι ποτέ στις πορείες μας δεν είμαστε μόνοι. Άγγελοι μας συμπαραστέκονται, μας συντροφεύουν, αλαφρώνουν το φορτίο μας, σκουπίζουν τον ιδρώτα μας. Εμείς βάζουμε την πρόθεση και στοχεύουμε. Τα άλλα τα αφήνουμε σε Εκείνον, που μας είπε: «Ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας των αιώνων» (Ματθ. κη 20).  

 

 

 

 

 

 

Συντάκτης: Μπούσιας Χαράλαμπος, Μέγας Υμνογράφος
Πηγή: ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2013