«Δημᾶς με ἐγκατέλιπεν...»

«Δημᾶς με ἐγκατέλιπεν...»

Ο  Δημᾶς μνημονεύεται σὲ τρεῖς ἐπιστολὲς τοῦ ἀποστόλου Παύλου,  στὴν πρὸς Κολασσαεῖς, στὴν πρὸς  Φιλήμονα καὶ στὴ Β΄ πρὸς Τιμόθεον.  Στὶς δύο πρῶτες μνημονεύεται μὲ εὔφημη μνεία: «Ἀσπάζεται ὑμᾶς... Δημᾶς»  (Κολ. δ΄ 14). «Ἀσπάζεταί σε... Μᾶρκος,  Ἀρίσταρχος, Δημᾶς, Λουκᾶς οἱ συνεργοί μου» (Φιλ. 24). Στὴν τελευταία ἐπιστολὴ ὅμως μνημονεύεται ὡς ἀρνητικὸ  παράδειγμα. «Δημᾶς με ἐγκατέλιπεν ἀγαπήσας τὸν νῦν αἰῶνα, καὶ ἐπορεύθη εἰς Θεσσαλονίκην» (Β΄ Τιμ. δ΄ 10).

Τὶς δύο πρῶτες ἐπιστολές, ὅπως καὶ τὴν πρὸς Φιλιππησίους καὶ τὴν πρὸς  Ἐφεσίους, ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὶς ἔγραψε κατὰ τὴν πρώτη φυλάκισή του  στὴ Ρώμη. Εἶναι οἱ λεγόμενες «ἐπιστολὲς τῆς αἰχμαλωσίας». Τότε ὁ Δημᾶς  βρισκόταν στὸ πλευρὸ τοῦ ἀποστόλου  Παύλου καὶ τοῦ συμπαρίστατο. Ἦταν  «συνεργός» του, πολύτιμος συνεργάτης του. Φλεγόταν ἀπὸ πίστη πρὸς τὸν Θεό, ἀπὸ ἱεραποστολικὴ φλόγα γιὰ τὴν ἐξάπλωση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Τὸν εἵλκυαν ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὁ οὐρανός, ἡ αἰωνιότητα!

Ὅμως αὐτὴ ἡ καλὴ πορεία τοῦ Δημᾶ δὲν κράτησε πολύ. Κατὰ τὴ δεύτερη  φυλάκιση τοῦ ἀποστόλου Παύλου στὴ Ρώμη, μόλις τέσσερα χρόνια μετὰ τὴν πρώτη, ὁ Δημᾶς δὲν εἶχε τὴν αὐταπάρνηση ποὺ χρειαζόταν νὰ μείνει κοντά του. Ἐγκατέλειψε τὸν διδάσκαλο στὴν πιὸ δύσκολη στιγμή, τότε ποὺ ὁ καθοδηγός του εἶχε μεγαλύτερη ἀνάγκη  συμπαραστάσεως, ἐφόσον βρισκόταν στὰ πρόθυρα τῆς δίκης καὶ τοῦ μαρτυρικοῦ του θανάτου. Γράφει μὲ πόνο ψυχῆς ὁ θεῖος Ἀπόστολος στὸ μαθητή του Τιμόθεο: «Σπούδασον ἐλθεῖν πρός με ταχέως» (Β΄ Τιμ. δ΄ 9). Προσπάθησε νὰ ἔλθεις κοντά μου τὸ συντομότερο, διότι ὁ Δημᾶς μὲ ἐγκατέλειψε καὶ πῆγε στὴ Θεσσαλονίκη.

Γιατί ὁ Δημᾶς ἐγκατέλειψε τὸν πνευ -ματικὸ Πατέρα του καὶ μάλιστα σὲ ὥρα ἀνάγκης; Μιὰ πιθανὴ αἰτία εἶναι ὅτι τὸν ἐγκατέλειψε ἀπὸ φόβο. Λιποψύχησε, «ὅ τε τοὺς κινδύνους εἶδε τοὺς πολλούς». Διαισθανόταν ὅτι στενεύουν τὰ πράγματα. Ἐκτιμοῦσε ὅτι σ’ αὐτὴ τὴ δίκη δὲν θὰ ἀθωωθεῖ ὁ φυλακισμένος Ἀπόστολος, ἀλλὰ θὰ ὁδη γηθεῖ στὸ μαρτύριο. Ἂν ἔμενε κοντά του, κινδύνευε καὶ ὁ ἴδιος. Προέταξε τὴν ἀσφάλειά του.

Προτίμησε νὰ φύγει μακριά, γιὰ νὰ μείνει ἀπυρόβλητος. Ἤθελε νὰ βρίσκεται ἐκ τὸς ζώνης κινδύνου, παρὰ νὰ συγκακοπαθεῖ στὴ φυλακὴ μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Παῦλο.

Πιθανὸν ὅμως νὰ ἐγκατέλειψε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, διότι ἐπηρεάστηκε ἀπὸ τὴν κοσμικὴ ζωή. Ἀντὶ νὰ ἀγαπήσει τὴ φανέρωση «τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Τιτ. β΄ 13), ἀγάπησε «τὸν νῦν αἰῶνα», τὴν ἄνεση, τὴ χλιδή, τὴν καλοπέραση. Ἐνδεχομένως ὅταν πέρασαν ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη κατὰ τὴν τρίτη περιοδεία τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἔριξε κάποιες λοξὲς ματιὲς στὴν κοσμικὴ ζωὴ τῶν συνανθρώπων του. Οἱ εἰκόνες αὐτὲς ἐντυπώθηκαν στὴ σκέψη του καὶ δὲν τὶς λησμονοῦσε. Ὁ κόσμος ἀσκοῦσε ἕλξη στὴν ψυχή του, ὥσπου στὸ τέλος τὸν κέρδισε. Ὁ Δημᾶς ἔχασε τὴν κλήση του, ἐνῶ θὰ μποροῦσε νὰ ἐξελιχθεῖ ὅπως ὁ Τιμόθεος, ὁ Λουκᾶς, ὁ Ἀρίσταρχος, ὁ Μᾶρκος, ποὺ μνημονεύονται μέχρι σήμερα ὡς πολύτιμοι συνεργοὶ τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Θὰ γινόταν κι αὐτὸς Ἀπόστολος καὶ μὲ τὸ φωτεινὸ παράδειγμά του θὰ στήριζε τοὺς πιστούς. Ἀλλὰ ἐγκατέλειψε τὴ θέση του, καὶ τὸ ὄνομά του ἀναφέρεται μὲ πόνο διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀπ’ ὅλες τὶς γενεὲς τῶν πιστῶν.

Γιατί ἄραγε ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐξωτερικεύει τὸν πόνο του στὸν μαθητή του Τιμόθεο; Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γράφει ὅτι δὲν τὸ κάνει γιὰ νὰ διασύρει τὸν Δημᾶ, ἀλλὰ γιὰ νὰ στηρίξει ἐμᾶς. Ἐφιστᾶ τὴν προσοχὴ στοὺς πιστοὺς ὅλων τῶν αἰώνων νὰ προσέχουμε, για τὶ κινδυνεύουμε. Ὁ κόσμος δὲν ἀστειεύεται. Εἶναι γόης, ἔχει δέλεαρ, ἀσκεῖ ἕλξη, ὅπως ὁ μαγνήτης, καὶ ἑλκύει κοντά του τοὺς ἀπρόσεκτους. Σαλπίζει ὁ φτερωτὸς Ἀπόστολος νὰ μὴ δίνουμε τὴν ἀγάπη μας στὸν κόσμο, διότι, ὅπως αἰχμαλώτισε τὸν Δημᾶ, μπορεῖ νὰ αἰχμαλωτίσει κι ἐμᾶς.

Ἂν δὲν προσέχουμε, καὶ στὸν ἱερότερο χῶρο νὰ βρισκόμαστε, δὲν εἴμαστε ἀσφαλεῖς. Ὁ Δημᾶς ἦταν ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν. Τί ὡραιότερο! Κι ὅμως ἔπεσε. Ὁ Ἰούδας ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Τί ἀσφαλέστερο! Κι ὅμως Τὸν πρόδωσε. Ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὕα ζοῦσαν μέσα στὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς. Βρίσκονταν στὸν ἰδανικότερο χῶρο! Κι ὅμως ἁμάρτησαν. Πολὺ περισσότερο κινδυνεύουμε νὰ ἁμαρτήσουμε ἐμεῖς ποὺ βρισκόμαστε στὸ πέλαγος. Λόγῳ τῆς μεγάλης ἀποστασίας εἶναι πνιγηρὴ ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς ἁμαρτίας μέσα στὴν ὁποία ζοῦμε καὶ κινούμεθα. Ὀσφραινόμαστε τὴν ὀσμὴ τοῦ θανάτου.Πόσο πολὺ χρειάζεται νὰ νήφουμε καὶ νὰ γρηγοροῦμε! Νὰ προσέχουμε καὶ νὰ ταπεινοφρονοῦμε! Νὰ ἐπικαλούμαστε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μᾶς σκεπάζει καὶ νὰ μᾶς προστατεύει! Νὰ μὴ δειλιάζουμε στοὺς κινδύνους καὶ στοὺς κόπους. Εἶναι τιμή μας τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ πάσχειν!

Συγχρόνως ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐξωτερικεύει τὸν πόνο του, «ἅμα δὲ καὶ τὸν μαθητὴν ἐπισπάσασθαι βουλόμενος», προσθέτει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Θέλει, ἂν εἶναι δυνατόν, νὰ σώσει καὶ τὸν μαθητὴ ποὺ παρεξέκλινε. Κάνει ὕστατη προσπάθεια νὰ τὸν ἀποσπάσει ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ δράκοντα.

Εἶναι σὰν νὰ τοῦ λέει μὲ ὅσα γράφει: Δημᾶ, τὸ ἔδαφος στὸ ὁποῖο βαδίζεις εἶ-ναι ὀλισθηρό. Πρόσεχε μὴ χάσεις τὴν ψυχή σου. «Ὁ κόσμος παράγεται...» (Α΄ Ἰω. β΄ 17). Φεύγει καὶ χάνεται γρήγορα μαζὶ μὲ τὶς «χαρές» του. Γύρισε πίσω, Δημᾶ!

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”