Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, Ἡ γνώμη τῶν παπικῶν ὅτι ὁ ἀπόστολος Πέτρος ἦταν ὁ πρῶτος Ἐπίσκοπος στήν Ρώμη γιά 25 χρόνια εἶναι λανθασμένη

            ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ                Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

  ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ - ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ        (Ἡ ζωή καί ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας)

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

Κήρυγμα 4ον: O EYAΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΕΘΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΕΤΡΟΥ
ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

1. Στά κηρύγματά μας γιά τήν ἱερή ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀδελφοί μου χριστιανοί, μιλᾶμε γιά τήν διάδοση τοῦ χριστιανισμοῦ στά ἔθνη, στούς εἰδωλολάτρες δηλαδή. Καί εἴπαμε ὅτι τήν ἀποστολή αὐτή τήν ἀνέλαβε κυρίως ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ὅμως καί ἄλλοι Ἀπόστολοι κήρυξαν στά ἔθνη. Σήμερα θά μιλήσουμε γιά τόν ἀπόστολο Πέτρο καί τόν ἀπόστολο Ἰωάννη.

2. Γιά τόν ἀπόστολο Πέτρο, ἀγαπητοί μου, γνωρίζουμε ὅτι ἔδρασε στήν Παλαιστίνη. Ἀλλά στό βιβλίο Πράξεις τῶν Ἀποστόλων διαβάζουμε ὅτι εὑρισκόμενος ὁ Πέτρος στά Ἰεροσόλυμα «ἐπορεύθη εἰς ἕτερον τόπον» (12,17). Ποιός ἦταν αὐτός ὁ «ἕτερος τόπος», στόν ὁποῖο πορεύθηκε, δέν γνωρίζουμε. 

Ἦταν ἔξω ἀπό τήν Ἰερουσαλήμ ἤ ἔξω ἀπό τήν Παλαιστίνη; Πάντως ἀφοῦ ὁ Ἀπόστολος τήν πρώτη του ἐπιστολή τήν στέλνει στούς χριστιανούς τοῦ Πόντου, τῆς Γαλατίας, τῆς Καππαδοκίας, τῆς Ἀσίας καί τῆς Βιθυνίας (1,1) μποροῦμε νά συμπεράνουμε ὅτι κήρυξε στίς ἐπαρχίες αὐτές. Ἐπίσης, ἀφοῦ στήν Κόρινθο ὑπῆρχαν χριστιανοί, πού ἦταν προσκολλημένοι στόν ἀπόστολο Πέτρο (ἡ μερίδα τοῦ Κηφᾶ), ὅπως τό μαθαίνουμε ἀπό τήν Α´ πρός Κορινθίους ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου (1,12), μποροῦμε πάλι νά συμπεράνουμε ὅτι πῆγε καί στήν Κόρινθο ὁ ἀπόστολος Πέτρος. Ὡς βέβαιο πρέπει νά θεωροῦμε ὅτι ὁ Ἀπόστολος αὐτός πῆγε καί στήν Ρώμη γιά νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Ἔχουμε πολλές μαρτυρίες γι᾽ αὐτό, ἀλλά ἡ ἀρχαιότερη μαρτυρία εἶναι ὁ ἅγιος Κλήμης ἐπίσκοπος Ρώμης. Τό πρόβλημα ὅμως εἶναι τό πότε ὁ ἀπόστολος Πέτρος μετέβη στήν Ρώμη. Γιατί τό τελευταῖο κεφάλαιο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, πού μιλάει γιά τά χριστιανικά πράγματα τῆς Ρώμης, δέν ἀναφέρει τόν ἀπόστολο Πέτρο. Τό ἴδιο καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος στίς ἐπιστολές του πού ἔγραφε ὅταν ἦταν δέσμιος στήν Ρώμη (τίς πρός Κολοσσαεῖς, πρός Ἐφεσίους, πρός Φιλιππησίους καί πρός Φιλήμονα), δέν ἀναφέρει καί αὐτός τόν ἀπόστολο Πέτρο. Ἄρα αὐτός πρέπει νά ἔφθασε στήν Ρώμη στό τέλος τῆς παραμονῆς τοῦ ἀποστόλου Παύλου σ᾽ αὐτήν ἤ καί ἀργότερα ἀκόμη.

2. Τά εἶπα αὐτά, ἀγαπητοί μου, καί ζητῶ συγγνώμη πού σᾶς κούρασα, γιατί εἶχα τόν λόγο μου πού τά εἶπα. Ἀκοῦστε: Οἱ παπικοί στηρίζουν τό πρωτεῖο τοῦ Πάπα στό ὅτι ἡ Ἐκκλησία τους ἱδρύθηκε – λέγουν – ἀπό τόν ἀπόστολο Πέτρο, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ κορυφαῖος τῶν ἀποστόλων. Ἀλλά ἀπό τήν παραπάνω ἔρευνα φαίνεται καθαρά ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης δέν ἱδρύθηκε ἀπό τόν ἀπόστολο Πέτρο. Προτοῦ ἀκόμη ὁ ἀπόστολος Παῦλος νά ἐπισκεφθεῖ τήν Ρώμη ἤδη εἶχε γράψει ἐπιστολή στήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης. Ἄρα εἶχε ἤδη ἱδρυθεῖ Ἐκκλησία ἐκεῖ. Δέν ἱδρύθηκε λοιπόν ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ἀπό τόν ἀπόστολο Πέτρο, γιατί αὐτός πῆγε στήν Ρώμη πολύ μετά τόν ἀπόστολο Παῦλο. Μαζί μέ τά ἄλλα τους λοιπόν οἱ παπικοί καί τό «πρωτεῖο» τους τό στηρίζουν σέ λανθασμένο ἐπιχείρημα, σέ σφαλερή βάση. Ἡ γνώμη τῶν παπικῶν ὅτι ὁ ἀπόστολος Πέτρος ἦταν ὁ πρῶτος Ἐπίσκοπος στήν Ρώμη γιά 25 χρόνια εἶναι καί αὐτή λανθασμένη, γιατί ἀντιτίθεται στόν ἀρχαιότερο κατάλογο τῶν Ρωμαίων Ἐπισκόπων, τόν ὁποῖο διέσωσε ὁ Εἰρηναῖος (στό ἔργο του Κατά αἱρέσεων 3,3,3). Κατά τόν κατάλογο αὐτόν πρῶτος Ἐπίσκοπος Ρώμης εἶναι ὁ Λῖνος. – Σ᾽ αὐτά τά μέρη λοιπόν τοῦ ἐθνικοῦ κόσμου, πού ἀναφέραμε παραπάνω, πῆγε ὁ ἀπόστολος Πέτρος γιά νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο.

3. Καί τώρα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, θά ποῦμε ὀλίγα καί γιά τόν Ἀπόστολο καί Εὐαγγελιστή Ἰωάννη τόν θεολόγο, ποιά ἐθνικά μέρη ἐπισκέφθηκε αὐτός γιά τόν εὐαγγελισμό τῶν ἀνθρώπων. Κατά παλαιά παράδοση, ἡ ὁποία μαρτυρεῖται στά κείμενα, ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης, μετά τόν μαρτυρικό θάνατο τοῦ Παύλου καί τήν ἅλωση τῆς Ἰερουσαλήμ (τό 70 μ.Χ.) ἦλθε ἀπό τά Ἰεροσόλυμα καί ἐγκαταστάθηκε στήν Ἔφεσο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Σ᾽ αὐτό, ξαναλέγω, ἔχουμε πολλές μαρτυρίες ἀπό τά κείμενα. Τό λέγει καί ὁ ἅγιος Πολύκαρπος, Ἐπίσκοπος Ρώμης, κ.ἄ. Στήν Μικρά Ἀσία ὁ ἅγιος Ἀπόστολος ἐργάστηκε γιά τήν διοργάνωση τῶν χριστιανικῶν κοινοτήτων καί τήν διάδοση τοῦ χριστιανισμοῦ. Μετέβη καί στήν νῆσο Πάτμο ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ὅπου ἔγραψε τήν Ἀποκάλυψη. Ὡς σκοπόν γιά τήν μετάβασή του στήν Πάτμο ὁ Εὐαγγελιστής στήν Ἀποκάλυψή του ἀναφέρει «διά τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί τήν μαρτυρίαν τοῦ Ἰησοῦ» (1,9), δηλαδή γιά τό κήρυγμα. Αὐτό σημαίνει ἡ φράση«μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ». Ἀκόμη γιά τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη λέγεται ὅτι μετέβη καί αὐτός στήν Ρώμη γιά τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Γιά τόν Ἰωάννη ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶπε στόν Πέτρο, «ἐάν αὐτόν θέλω μένειν ἕως ἔρχομαι, τί πρός σέ;» (Ἰωάν. 21,22). Ἀπό τά λόγια αὐτά πίστευσαν μερικοί ὅτι ὁ Ἰωάννης δέν θά πεθάνει. Ὅμως ὁ Ἰωάννης πέθανε. Τό ἴδιο τό Εὐαγγέλιο μάλιστα δίνει ἐξηγήσεις σ᾽ αὐτό· λέγει: «Οὐκ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς ὅτι οὐκ ἀποθνήσκει, ἀλλ᾽ ἐάν αὐτόν θέλω μένειν ἕως ἔρχομαι, τί πρός σέ;». Ἡ εὐσεβής παράδοση δέχθηκε ὅτι ὁ Ἰωάννης πέθανε μέν, ἀλλά ἡ ψυχή του δέν χωρίστηκε ἀπό τό σῶμα του. Ἔτσι, εἶπαν ὅτι ὁ Ἰωάννης κοιμᾶται στόν τάφο, ἀλλά ἡ ἀναπνοή του γινόταν αἰσθητή μέχρι τήν ἐπιφάνεια τοῦ ἐδάφους. Αὐτό τό εἶπε ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος. Ἄλλοι ὅμως εἶπαν ὅτι οἱ μαθητές τοῦ Ἰωάννου ἦλθαν τήν ἄλλη ἡμέρα τῆς ταφῆς του στόν τάφο καί δέν βρῆκαν τό σῶμα του, γιατί μετατέθηκε στήν ἄλλη ζωή. Αὐτό τό λέγει ἕνα ἀπόκρυφο κείμενο «Πράξεις τοῦ ἀποστόλου Ἰωάννου», πού γράφτηκε ἀρχές τοῦ 300 μ.Χ.

4. Τέλος, γιά τόν λόγο μας περί τοῦ εὐαγγελιστοῦ καί θεολόγου Ἰωάννου, ἄς ποῦμε καί αὐτό: Ἀπό τό 300 μ.Χ. καί ἔπειτα ἐμφανίζεται μιά γνώμη ὅτι στήν Μικρά Ἀσία, ἐκτός ἀπό τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη, ὑπῆρχε καί ἄλλος Ἰωάννης. Ἡ γνώμη αὐτή προῆλθε ἀπό τήν ἀμφιβολία ἄν τήν Ἀποκάλυψη τήν ἔγραψε ὁ Ἰωάννης. Εἶπαν, δηλαδή, ὅτι τήν Ἀποκάλυψη τήν ἔγραψε ἄλλος Ἰωάννης, ὁ Ἰωάννης ὁ λεγόμενος «πρεσβύτερος», ὁ ὁποῖος σέ κάποιο κατάλογο τοῦ Παπία Ἱεραπόλεως ἀναφέρεται ὡς μαθητής τοῦ Χριστοῦ καί αὐτός. Ἀκόμη αὐτήν τήν ἰδέα θέλησαν νά τήν στηρίξουν καί στό ὅτι στήν Ἔφεσο ὑπῆρχαν δύο τάφοι μέ τό ὄνομα τοῦ Ἰωάννου. Τό θέμα αὐτό, ἀγαπητοί μου, περί τῶν δύο «Ἰωαννῶν», τοῦ «Εὐαγγελιστοῦ» καί τοῦ «Πρεσβυτέρου» τό ἀνακίνησαν στά νεώτερα χρόνια, ἀλλά δόθηκε ἡ ἑξῆς ἀπάντηση, τήν ὁποία δεχόμαστε καί ἐμεῖς: Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης καί ὁ πρεσβύτερος Ἰωάννης εἶναι τό ἴδιο πρόσωπο. Ἄν ὁ Παπίας Ἱεραπόλεως ἀναφέρει τόν Ἰωάννη δύο φορές εἶναι γιατί ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης εἶχε δύο στάδια δράσεως: Τό ἕνα στήν Παλαιστίνη καί τό ἄλλο στήν Μικρά Ἀσία. Τόν λέγει «Πρεσβύτερο» ὁ Παπίας, διότι πραγματικά, ὅπως φαίνεται καί ἀπό τήν Καινή Διαθήκη ἀκόμη, τόν Ἐπίσκοπο τόν ὀνόμαζαν καί «Πρεσβύτερο». Οἱ δύο τάφοι μέ τό ὄνομα Ἰωάννης ἀνῆκαν καί οἱ δύο στόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη. Ἀπό τόν πρῶτο τάφο τό σῶμα τοῦ Εὐαγγελιστοῦ μετακομίστηκε σέ ἄλλο νεώτερο τάφο. Ἔτσι καταρρίπτεται ἡ γνώμη περί ἄλλου πρεσβυτέρου Ἰωάννου καί ἄρα τήν Ἀποκάλυψη τήν ἔγραψε ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης καί ὄχι ἄλλος Ἰωάννης, καλούμενος «Πρεσβύτερος».

Σᾶς ἐκούρασα, ἀδελφοί, ἀλλά ἦταν ἀνάγκη νά σᾶς τά πῶ αὐτά, γιά νά μήν ὑπάρχει κενό στά μαθήματά μας στήν Ἐκκλησιαστική Ἱστορία πού μελετοῦμε.

Μέ πολλές εὐχές

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

πηγή