Κυριακή του σεσωσμένου Ασώτου -Μιχαήλ Τσακιράκης

Θα γίνει κάποτε λιμός όχι πείνα για φαγητό αλλά λιμός του ακούσαι λόγον Κυρίου. Είναι ο λιμός στέρηση αλλά και συγχρόνως όρεξη για αναγκαία τροφή. Υπάρχει όμως στην ανθρώπινη ζωή κάτι ακόμα χειρότερο και αθλιότερο κι από την πείνα σημειώνει σα σήμερα ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: όταν δηλαδή κάποιος ενώ στερείται τ’ αναγκαία για τη σωτηρία του δεν έχει συναίσθηση της συφοράς του επειδή δεν έχει όρεξη να σωθεί.
Όποιος λοιπόν πεινά και δεν έχει να φάει τριγυρίζοντας ψάχνει ένα κομμάτι ψωμί οπουδήποτε κι αν συμβεί και το βρει έστω και σε κακή κατάσταση ένα κομματάκι χαίρεται τόσο πολύ όσο πείναγε προηγουμένως που δεν είχε. Στα πνευματικά ισχύει κάτι ανάλογο: όποιος έχει πνευματική πείνα, δηλαδή στέρηση και ταυτόχρονα και όρεξη για πνευματική τροφή, τριγυρίζει αναζητώντας όποιον έχει από το Θεό το χάρισμα της διδασκαλίας και όταν βρει τρέφεται ευφρόσυνα με τον άρτο της ζωής της ψυχής, δηλαδή με το σωτήριο λόγο που όποιος τον αναζητεί έως τέλους αποκλείεται να μην τον βρει κατά το ο ζητών ευρήσει και τω κρούοντι ανοιγήσεται. Υπάρχουν όμως δυστυχώς και κάποιοι που ύστερα από πολυήμερη ατροφία κατά νου έχασαν και την όρεξη της τροφής. Και ύστερα από αυτό δεν αντιλαμβάνονται τη ζημιά που έπαθαν κι αν έχουν δάσκαλο δυσανασχετούν ακόμα και να τον ακούσουν ενώ αν δεν έχουν δε ζητούν και καταντούν να διάγουν ζωή αμαρτολότερη κι από τον Άσωτο που αναφέρεται στο σημερινό ευαγγέλιο. Γιατί εκείνος αν και απομακρυσμένος από το Θεό στερήθηκε τον κοινό Τροφέα και Πατέρα και Κύριο ήρθε και περιέπεσε σε φοβερό λιμό και συναισθανόμενος τη στέρησή του μετάνιωσε και επανήλθε κι επιζήτησε και πέτυχε τη θεία και αθάνατη τροφή σε βαθμό μάλιστα που τόσο πολύ απόλαυσε με τη μετάνοιά του αυτή τα χαρίσματα του Πνεύματος ώστε να προκαλέσει και το φθόνο για τον πνευματικό του αυτό πλούτο.

Κάποιος άνθρωπος είχε δυο γιους γιατί ο Κύριος καλεί εδώ παραβολικώς βέβαια τον Εαυτό Του άνθρωπο όπως έγινε άνθρωπος πραγματικά για τη σωτηρία μας, επομένως δεν είναι παράδοξο που προβάλλει τον Εαυτό Του ως άνθρωπο για να ωφεληθούμε και πάλι Αυτός που είναι ο κηδεμόνας της ψυχής και του σώματός μας, ως Κύριος και Δημιουργός και των δυο, και γι’ αυτό και μας έδειξε έργα υπερβολικής αγάπης και πριν εμφανιστούμε με όλη του τη δημιουργία: μας ετοίμασε αιώνια κληρονομία βασιλείας από καταβολής κόσμου, αγγέλους ως διακόνους σε όσους θα κληρονομήσουν τη σωτηρία (Εβρ.1,14), ουρανό και όλον τον αισθητό κόσμο για να τον απολαύσουμε και να διδασκόμαστε το πρόσκαιρο της ζωής από το μηδέν. Και για τη σύσταση των ηθών πάλι και την καθοδήγηση στην αρετή για μας έπλασε ο φιλάγαθος Δεσπότης τον αισθητό κόσμο ως κάτοπτρο του νοερού και υπερκοσμίου ως κλίμακα να αναβαίνουμε από αυτόν σε εκείνον, όπως και τον έμφυτο νόμο την κοινή συνείδηση του καθενός ως απαρέγκλιτη στάθμη και ανεξαπάτητο κριτή και αδιάψευστο δάσκαλό μας σε βαθμό ώστε να μην έχουμε ανάγκη άλλο δάσκαλο αν και εφόσον προσέξουμε (Ρωμ.1,20). Επομένως αφού άνοιξε με τη φύση και την κτίση το σχολείο των αρετών έβαλε και φύλακες αγγέλους ο ίδιος ο Θεός και ανύψωσε τους προφήτες για καθοδήγηση, κάνοντας ακόμα και σημεία και τέρατα για να πιστέψουμε. Μας έδωσε γραπτό νόμο βοηθό στα άλλα, τη λογική και την κτίση. Τέλος πάντων επειδή όλα αυτά τα περιφρονήσαμε –τι ραθυμία δική μας και τι μακροθυμία δική Του από υπερβολική αγάπη και έννοια για όλους μας- έφτασε στο σημείο να μας δώσει και τον ίδιο Του τον Εαυτό για χάρη μας ερχόμενος στο έσχατο κατάντημά μας και παίρνοντας τη φύση μας γενόμενος άνθρωπος σαν κι εμάς διατέλεσε και δάσκαλός μας που μας διδάσκει με το μέγεθος της φιλανθρωπίας Του για να μας οδηγήσει σε μίμηση της συμπαθείας Του και να μας αποτρέψει από τη σκληροκαρδία.

Κι επειδή η αγάπη γεννιέται περισσότερο στους πατέρες προς τα παιδιά τους, μας δείχνει από αυτούς τη φιλανθρωπία Του, αποκαλώντας τον εαυτό Του πατέρα και άνθρωπο όλων μας. Κι αυτό κι επειδή έγινε για μας άνθρωπος πραγματικά και μας αναγέννησε με το θείο βάπτισμα και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος που υπάρχει σ’ αυτό. Κάποιος άνθρωπος είχε δυο γιους, θέλει να πει ότι η διαφορά της ανθρώπινης γνώμης χώρισε τους ανθρώπους σε δυο κατηγορίες και τη φύση ολόκληρη, ώστε κι η διάκριση κακίας και αρετής έσπρωξε τους πολλούς σε δυο: εύλογα ο ένας ονομάζεται νεότερος γιατί προβάλλει παιδαριώδες αίτημα και ολότελα γεμάτο αφροσύνη, όπως κι η αμαρτία που είχε κατά νου σχεδιάζοντας τη αποστασία είναι υστερογενές εύρημα της κακής μας προαιρέσεως ενώ η αρετή πρωτογενής αιωνίως στο Θεό και στην ψυχή μας εξαρχής κατά χάρη από το Θεό.

Ο νεότερος προσήλθε και δε γονάτισε ούτε ικέτεψε αλλά αφρόνως απλώς είπε απαιτητικά δος μου ό, τι μου αναλογεί από την περιουσία! Λες και του χρωστούσε Εκείνος που μας δίνει σε όλους κατά χάρη. Δος μου αυτό που μου ανήκει σύμφωνα με το νόμο και το μερίδιό μου κατά το δίκαιο… ποιος νόμος υπάρχει και από πού προέρχεται το δίκαιο αυτό να χρωστάνε οι πατέρες στα παιδιά τους ενώ τουναντίον συμβαίνει το αντίθετο: τα παιδιά χρωστάνε στον πατέρα όπως μας δείχνει κι η φύση αφού από αυτόν πήραν την ύπαρξή τους τα παιδιά. Αλλά κι αυτό είναι δείγμα νεωτερικού φρονήματος. Αυτός λοιπόν που βρέχει επί δικαίους και αδίκους και ανατέλλει σε πονηρούς και αγαθούς διαμοίρασε την περιουσία στα δυο του αγόρια γιατί Αυτός ο πατέρας είναι ανενδεής δηλαδή δεν έχει ανάγκη και γι’ αυτό μοιράζει στα δυο και πάλι γι’ αυτό δεν κρατά τίποτε για τον Εαυτό Του. Όλος ο κόσμος είναι μοιρασμένος στα δυο, όπως στα δυο χωρίζεται με τη διαφορετική μας γνώμη η μια ανθρώπινη φύση και βλέπουμε ο ένας να δοξάζει το Θεό κι ο άλλος να καταχράται τον κόσμο, ενώ ο Θεός όλη την κτίση αδιακρίτως και αδιαιρέτως διαθέτει σε όλους και την προσφέρει για χρήση κατά τη βούληση του καθενός. Γιατί άραγε έφυγε ο μικρότερος ύστερα από λίγες μέρες κι όχι αμέσως; Ο πονηρός υποβολέας Διάβολος δεν υποβάλλει ταυτοχρόνως και την ιδιορρυθμία και αμαρτία αλλά βαθμιαίως υποκλέπτει πανούργα τη διάθεσή μας ψιθυρίζοντάς μας τάχα πως μόνοι μας χωρίς να πηγαίνουμε Εκκλησία και χωρίς διδασκαλία και δάσκαλο μπορούμε να αντιληφθούμε το καθήκον μας και το χρέος μας ως προς το δέον, όπως και το να μην απομακρυνόμαστε από το καλό μόνοι μας. Κι αφού μας απομακρύνει από το δάσκαλο και την υπακοή σ’ αυτόν μας απομακρύνει κι από τη θεία επίβλεψη ώστε να μας παραδώσει στα πονηρά έργα, αφού ο Θεός είναι παντού και ένα είναι μακριά Του, το κακό, στο οποίο φτάνουμε μονάχα με την αμαρτία αποδημώντας μακριά από το Θεό.

Εκεί διασκόρπισε λοιπόν την περιουσία του ζώντας ασώτως. Πώς; Ο έμφυτος νους υπεράνω όλων και είναι συνηγμένος στον εαυτό του και στο Θεό, τον πρώτο και ανώτατο νου, όταν εμμένουμε στον τρόπο σωτηρίας μας ενώ όταν ανοίξουμε στα πάθη τη θύρα τότε αμέσως σκορπίζεται και περιπλανάται διαρκώς στα γήινα και στις ηδονές και τους εμπαθείς λογισμούς. Πλούτος νου η φρόνηση που διακρίνει το καλό από το κακό παραμένοντας πειθαρχημένος στις θείες εντολές και συμβουλές, ενώ αν αφηνιάσει σκορπίζεται στην αφροσύνη και πορνεία όπως κι ο πλούτος και τότε συμβαίνει δυστυχώς να επιθυμούμε τροφές που δε χρειάζονται και πράγματα άχρηστα και κενοδοξίες και αγχώνεται μη μπορώντας να αναπνεύσει από τις ποικίλες άχρηστες φροντίδες… Πάρε για παράδειγμα το νου που θυμώνει για ό, τι κακό και με ανδρεία ψυχής μάχεται κατά του σκότους ενώ αν δεν προσηλωθεί στις θείες εντολές τότε αγριεύει και θυμώνει με τον πλησίον και αποθηριωμένος στρέφεται ως ανθρωποκτόνος εναντίον κι όσων δε συναινούν στο κακό και στις παράλογες ορέξεις του. Έτσι βρισκόμενος δε σκέφτεται ακόμα να επιστρέψει στο Θεό γιατί ήταν άσωτος γι’ αυτό πήγε και κόλλησε σ’ ένα πολίτη εκείνης της χώρας δηλαδή έβοσκε χοίρους όντας υποταγμένος στα κτηνώδη πάθη υπόδουλος ενός δαίμονα και μάλιστα δε χόρταινε!

Για σκεφτείτε αρκεί στον πλούσιο όλος ο χρυσός της γης; Όχι βέβαια. Αρκεί στον φιλήδονο όλη η ηδονή του κόσμου; Όχι βέβαια. Αλλά έλα που ο κόσμος είναι ένας μονάχα κι αυτοί που τον ζητούν για δική τους αποκλειστική χρήση και κτήση πολλοί; Πώς λοιπόν να χορτάσει ο αχόρταγος αποστάτης του Θεού; Αλλά είναι γραμμένο χορτασθήσομαι εν τω οφθήναι μοι την δόξαν Σου (Ψαλμ.16,15) κι όχι από το δαίμονα που δε θέλει να χορταίνουμε τίποτε από τα αισχρά που μας δίνει… Κι όμως μόλις συνήλθε ο άσωτος αποστάτης του πατέρα και ήλθε στα συγκαλά του και λογικεύτηκε τότε αντιλήφθηκε το κατάντημά του και έκλαψε λέγοντας πως χάνεται από ασιτία ενώ κι οι δούλοι του πατέρα του έχουν άφθονα τα πάντα! Ποιοι είναι οι μισθωτοί; Όσοι με μετάνοια και ιδρώτες και ταπείνωση παίρνουν ως μισθό τη σωτηρία και γιοι όσοι υποτάσσονται στις θείες εντολές από την πολλή τους αγάπη τον πατέρα: ο αγαπών με τας εντολάς μου τηρήσει (Ιω.14,23). Λέει λοιπόν στη συνέχεια ταπεινωμένος ότι θα σηκωθεί να πάει μετανιωμένος και ελεεινός να γονατίσει στον πατέρα του αποδεχόμενος την ομολογία ότι αμάρτησε στον ουρανό και σε εκείνον, δηλαδή στο Θεό και στους αγίους Του και είναι ανάξιος γιος ας γίνει μισθωτός. Απαιτείται προαίρεση και χάρη για την αρετή! Ήλθε και απείχε πολύ και ο πατέρας τον ευσπλαχνίστηκε κι ήλθε να τον συναντήσει; Ο μετανιωμένος απέχοντας του κακού και με αγαθή πρόθεση ήλθε στο Θεό αλλά από την κακή συνήθεια τυραννούμενος νοερά απέχει πολύ από το Θεό και για ν σωθεί χρειάζεται μεγάλη άνωθεν βοήθεια και ευσπλαχνία!

Έτσι κι ο πατέρας των οικτιρμών και με συγκατάβαση τον πλησίασε και τον προϋπάντησε και τον αγκάλιασε και τον φίλησε και παράγγειλε στους δούλους –τους ιερείς Του-να του δώσουν την πρώτη στολή –την υιοθεσία που είχε φορέσει με το άγιο βάπτισμα- και να του βάλουν στο χέρι δαχτυλίδι –σφραγίδα πρακτικής αρετής στην ψυχή του ως αρραβώνα μελλούσης κληρονομίας- και υποδήματα να του δώσουν- θεία φρουρά και ασφάλεια- να τον ενδυναμώνει να περπατά επάνω όφεων και σκορπίων του εχθρού και πάνω σε όλη τη δύναμη του εχθρού. Τέλος έδωσε εντολή να σφάξουν το μόσχο το σιτευτό-το ίδιος τον Κύριό μας Ιησού Χριστό ως θυσία ημών των αμαρτωλών ως άρτος που μας παρατίθεται προς βρώσιν. Και για όλα αυτά με τους αγίους Του κάνει κοινή ευωχία και ευφροσύνη προκαλώντας την οργή του άλλου γιου δηλαδή των Ιουδαίων Γραμματέων και Φαρισαίων που σκανδαλίζονται γιατί ο Κύριος να δέχεται τους αμαρτωλούς και να συνεσθίει μαζί τους όπως ίσως κι μερικοί δίκαιοι ενίοτε αγνοούν τον πλούτο της χρηστότητός Του. Αλλά παρηγορείται από τον πατέρα όταν ακούει ότι ο άλλος γιος ήταν νεκρός από τη αμαρτία και ανέζησε με τη μετάνοια και χαμένος μακριά από το Θεό και βρέθηκε ώστε να χαίρεται ο ουρανός ολόκληρος, χαρά γίνεται επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι (Λουκ.15,7)! Για τους αμαρτωλούς λοιπόν ήλθε ο Κύριος να μετανοήσουν κι σταυρώθηκε γι’ αυτούς κυρίως να εξαλείψει τις αμαρτίες γιατί υπερεπερίσσευσε η χάρη όπου επλεόνασε η αμαρτία (Ρωμ.5,20).

Ας ευχόμαστε επομένως για όσους ζουν στην αμαρτία αφού και σ’ αυτούς δίνει προθεσμία μετανοίας όπως φαίνεται και από το Θεό των μετανοούντων που ως εύσπλαχνος πατέρας δίνει μεγάλα και επίφθονα δώρα στους επιστρέφοντες με τη μετάνοια. Ας επιληφθούμε της μετανοίας με έργα εγκαταλείποντας τον πονηρό και τα πάθη και όσους κολλάνε σ’ αυτά, μακριά από κακές συνήθειες, απιστία, απληστία, ακρασία κι ας τρέξουμε στον Πατέρα μας της αφθαρσίας, το δοτήρα της ζωής, βαδίζοντας με αρετές την οδό της Ζωής, όπου θα Τον βρούμε να έχει εξέλθει από άπειρη φιλανθρωπία να μας προϋπαντήσει και να μας χαρίζει άφεση αμαρτιών δηλαδή το σύμβολο αφθαρσίας, αρραβώνα μελλούσης ζωής, αφήνοντας σαν τον άσωτο εκείνο τα έργα της αμαρτίας ερχόμενοι τρέχοντας στα μυστήρια της Εκκλησίας, εξομολόγηση και θεία κοινωνία για να πετύχουμε τα ανέλπιστα. Τέλος ας μείνουμε πια κοντά Του ταπεινοί και σώφρονες δικαιοπραγώντας και διατηρώντας ακέραιη την ανανεωμένη χάρη Του κι αμείωτη ώστε να συνευφρανθούμε μαζί Του στον μέλλοντα αιώνα στην Άνω Ιερουσαλήμ και Εκκλησία των πρωτοτόκων εν Αυτώ τω Χριστώ τω Κυρίω ημών ω πρέπει πάσα δόξα εις τους αιώνας.