Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Παρασκευή, Φεβρουαρίου 07, 2014

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΕΥΧΗΣ Αρχ, ΑΡΣΕΝΙΟΣ ΚΑΤΕΡΕΛΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΕΥΧΗΣ (01Ν)

Μέ τήν Χάρι το Θεο καί τήν πατρική εχή καί προτροπή το Σεβασμιωτάτου γιά ποικίλο ποιμαντικό, κατηχητικό, ξομολογητικό καί λειτουργικό ργο, ξεκινμε σήμερα τήν πρώτη μας εσήγησι, σεβαστοί μου πατέρες καί γαπητοί ν Χριστ δελφοί μου.
Βέβαια, συναισθανόμενοι τήν πάσης φύσεως δυναμία μας, θά προτιμούσαμε, ναμφισβήτητα, τήν σιωπή. Γι ατό, λλωστε, καί στό ταπεινό μας Μοναστήρι, σο ξαρττο πό μς, λάχιστες φορές πιτρέψαμε στόν αυτό μας τό κήρυγμα, μέ τήν ννοια, τι πάντα προτιμμε νά εμαστε μαθηταί τν γίων, ατν δηλ. τν διαβεβηκότων ν θεωρί.
Γι ατό, καί τίς πιό πολλές φορές, διαίτερα στίς γρυπνίες, προτιμομε τήν νάγνωσι πό κείμενα γιοπατερικά, διότι, γαπητοί μου δελφοί, ο γιοι ,τι επαν καί γραψαν δέν τό καναν γκυκλοπαιδικά, διανοητικά, πως μες, σήμερα, παίρνομε πό δ, παίρνομε πό κε, δανειζόμαστε πό δ, δανειζόμαστε πό κε. Καί καλά κάνομε, γιατί ατό εναι σφάλεια, λλά λοι ο προηγούμενοι κυρίως γιοι τί λεγαν πρωτίστως καί πέρα καί πάνω π λα; λεγαν μόνο ,τι κενοι εχαν ζήσει, ,τι εχαν κάνει πνευματικό τους κτμα. Γενικς, μαθαν τά θεα καί δίδαξαν ατά πού μαθαν, φο πρτα τά παθαν. Γι ατό καί λόγος τους χει διαίτερη δύναμι.
τσι ξηγεται τό φαινόμενο σέ σους εχαν τήν ελογία πό τόν Θεό νά γνωρίσουν γίους νθρώπους, νά θυμονται μία ζωή τίς συμβουλές τους καί τά λόγια τους λές καί ταν χθές, λές καί ταν τώρα δά, στω κι ν ατοί πού τούς τά επαν σαν γράμματοι, δέν εχαν κανένα χάρισμα κπαίδευσι λόγου, ετε σαν σχνόφωνοι, ετε σαν βραδύγλωσσοι, ετε δέν ξεραν τούς κανόνες τς μιλητικς κι λα ατά. ντιθέτως, κούγοντας λλες μιλίες πό κπαιδευμένους ρήτορες, κείνη μέν τήν ρα μς εχαριστον, λλά τελικά δέν χουν τήν νάλογη δύναμι νά μς ταρακουνήσουν, νά μς πείσουν σο ο προηγούμενοι, ο ποοι τά λέγουν πό τό περίσσευμα δηλ. τς καρδις τους νεπητίδευτα καί πηγαα καί πάνω π λα λοι ατοί ο ποοι κ πείρας μιλοσαν καί οχί κ θεωρίας.
τσι ξηγεται τό πς κι γώ ταπεινός θυμμαι, μέ κάθε λεπτομέρεια, τήν πρώτη συζήτησί μου μέ τόν μακαριστό Γέροντα Παΐσιο τόν γιορείτη πρίν εκοσι χρόνια, σέ λικία τότε 16 - 17 τν, μαθηταί Λυκείου εμαστε τότε, παρ λο πού δέν πήγαμε μέ διάθεσι φελείας, λλά μλλον περιεργείας. λλωστε, καί Γέροντας, ταν μς ρώτησε ''χετε πνευματικό;'' ''σς ναπαύει;'', μες - εμαστε μία παρέα τριν τόμων, τότε - κοιταχθήκαμε μεταξύ μας καί επαμε «τί θά π ''ν μς ναπαύη πνευματικός'';», γιατί δέν καταλαβαίναμε κν τί θά π ατό, ν καί φυσικά εχαμε ξομολογηθ κάποιες φορές. Καί κατάλαβε, Γέροντας, τι εμαστε λαφρς σχετοι μέ τά πνευματικά. Καί τότε μς επε, μέ πόνο καί γάπη: «Δέν χετε πνευματικές χαρές. Εχομαι νά τίς ποκτήσετε καί νά ποκτήσετε, πως λεγε καί σέ πολλούς, τήν καλή πνευματική νησυχία γιά νά χετε, ργότερα, καί χαρές πνευματικές».
Καί, πειδή δ εμαστε μία οκογένεια καί μπορε νά λέμε καί κάτι περισσότερο, σεβαστοί μου πατέρες, πού σς εχαριστ καί γιά τήν δ φιλοξενία, Θεός νά σς τήν περανταναπληρώση μέ τήν Χάρι Του, γαπητοί μου δελφοί, πειδή, λοιπόν, δ εμαστε μιά οκογένεια, ς πομε καί κάποια πράγματα περισσότερα.
Λοιπόν, π. Παΐσιος ταν πρτος νθρωπος πού μς ταρακούνησε πνευματικά, χωρίς νά το τό ζητήσωμε βέβαια, μς πεισε, σο κανείς λλος, καί φυσικά, το φείλομε, μπορομε νά πομε, περιόριστη, διαχρονική εγνωμοσύνη. Καί, παρ λη τήν τότε διαφορία μας, μς πεισε γιά πολλά πράγματα.
Κατ ρχάς, καταλάβαμε, τι βιαζόταν νά πάη, πό θεο ρωτα, πιθυμοσε διακας νά πάη στόν Θεό. πιθυμοσε τόν θάνατο ς ζωή. Ατό, τό βλέπαμε σέ λο του τό εναι χωρίς μες νά κάνωμε καμμία πρός τοτο προσπάθεια.ταν πέρα γιά πέρα φθαλμοφανές καί πέρα γιά πέρα διάχυτο σέ λες τίς νέργειες το μακαριστο Γέροντα Παϊσίου. Καί μς επε διάφορα, βέβαια, τά ποα τώρα δέν εναι τς παρούσης ρας νά τά πομε.ταν πομακρυνθήκαμε πό κε, ταν καλοκαίρι το 79, ούλιος μνας, μπορομε νά πομε τι εχαμε καί τήν πρώτη μας πνευματική χαρά χωρίς κν νά τήν ζητήσωμε, χωρίς κν νά τήν νοσταλγήσωμε, γιατί δέν ξέραμε κν τί θά π ατό τό πργμα. Εχαμε μιάν νεξήγητη χαρά φεύγοντες πό τό Κελλί του, πού μς συνώδευε γιά ρκετή ρα, καί δέν ξέραμε πόθεν προερχόταν ατό τότε. πωσδήποτε, βέβαια, ταν ποτέλεσμα τς προσευχς το μακαριστο Γέροντα, παρά τήν ναξιότητά μας.
λλά, καί πρίν πμε στόν μακαριστό Γέροντα Παΐσιο, συναντήσαμε, τό προηγούμενο πόγευμα, τόν πορτάρη τς . Μ. Κουτλουμουσίου, τότε μοναχό ρσένιο, πού καί μέ ατόν, θυμμαι, σχεδόν λη, ν χι λη, τήν συζήτησι. Μεταξύ τν λλων, μς συνέστησε, π. ρσένιος, τό βιβλίο ''νας σκητής πίσκοπος'', το γίου Νήφωνος, πισκόπου Κωνσταντιανς, νά πμε νά τό βρομε, νά τό γοράσωμε, πού οτε κν ξέραμε τότε τόν τίτλο το βιβλίου ατο.
Μς επε πράγματα πού μς τρύπησαν τήν καρδιά καί κενος. Τό πιό χαρακτηριστικό, πού νομίζω τι ξίζει τόν κόπο νά τό ναφέρω ες τήν γάπη σας χωρίς νά γίνωμαι κουραστικός, ταν τό ξς: Μς εχε π π. ρσένιος, πορτάρης, τό ξς: ''ν να βιβλίο τό διαβάσης μία φορά καί μετά δέν χρειάζεται νά τό ξαναδιαβάζης, πό καιρο ες καιρόν, τότε οτε τήν πρώτη φορά ξιζε, παιδιά μου, νά κάνετε τόν κόπο νά τό διαβάσετε, γιατί ατό τό βιβλίο στερεται τς Χάριτος το γίου Πνεύματος, πότε δέν ντέχει στήν αωνιότητα, δέν εναι ψυχωφελές.
Ατός ταν Γεωπόνος καί, ς κ τούτου, κανε διάφορα συναφ μαθήματα ες τήν θωνιάδα Σχολή. Μάλιστα, τίς πιό πολλές φορές, συντόμευε τό μάθημα, χι πό διαφορία, τά λεγε πιό περιληπτικά, εχε καί τήν κανότητα τήν καθηγητική, καί τήν πνευματική. Λοιπόν, προτιμοσε νά συντομεύση τό μάθημα το σχολείου στά παιδιά τς θωνιάδας, τσι κρινε, τι θά τά φελοσε πιό πολύ, γιά νά κερδίση χρόνο, ν ρ μαθήματος, γιά νά διδάξη στά παιδιά λίγο γιά τήν προσευχή το ησο, δηλ. τό ''Κύριε, ησο Χριστέ, λέησόν με''. Καί, φυσικά, ατό τό κανε πό πόνο καί πολλή γάπη γιά τά παιδιά.
Γιατί, γαπητοί μου δελφοί, ποιος χει γνωρίσει τήν γάπη το Θεο καί χει καε πό ατήν, δέν ντέχει νά βλέπη τόν λλον στήν γνοια καί προσπαθε παντί τρόπ νά τόν βοηθάη μέ τόν α μέ τόν β τρόπο, νάλογα βέβαια τί πόστο χει ες τήν κοινωνία. Ποιός εναι, ν εναι λαϊκός, ν εναι μοναχός, ν εναι εραπόστολος, νάλογα, δέν χει σημασία. Τό ποτέλεσμα εναι τι μέ τόν α β γ τρόπο κοιτάει νά δ πς θά βοηθήση τόν ποιοδήποτε συνάνθρωπο πνευματικς καί ντελς νιδιοτελς, γιατί που πάρχει διοτέλεια, κε δέν ερίσκεται Θεός.
Λέγει, σχετικά, θαυμασιώτατος γιος σαάκ Σρος, γιά τό θέμα τς διδασκαλίας, τι ρετή πού διδάσκεται χωρίς πρτα νά χη βιωθ, μοιάζει μέ τό νερό μις ραίας ζωγραφισμένης λίμνης σέ κάποιον ντίστοιχο, καταπληκτικό στω, ζωγραφισμένο πίνακα. μως, τό νερό ατό, τελικά, σο καί ν φαίνεται ραο, φ σον δέν εναι πραγματικό λλά εναι ζωγραφιστό, δέν μπορε τελικά νά ξεδιψάση τόν θεατή το πίνακα ατο. Καί χι μόνο δέν μπορε νά ξεδιψάση, λλά σο πιό ραα, κατά τόν ταπεινό μας λογισμό, εναι ζωγραφισμένο, τόσο πιό πολύ σέ ξεσηκώνει καί σο αξάνει τήν δη πάρχουσα δίψα σου, δηλ. δημιουργε μεγαλύτερο πρόβλημα, μεγαλύτερο πνευματικό κενό, πογοήτευσι καί λα τά συναφ, ν ατός ποος διδάσκει δέν χη βιώματα καί δέν φαρμόζη ες τήν πρξι ατά τά ποα διδάσκει.
Μέ λλα λόγια, ρετή πού διδάσκεται χωρίς ντίστοιχη πρξι καί ντίστοιχη προσωπική περα, πολλές φορές χι μόνο δέν φελε, λλά δυστυχς καί σκανδαλίζει. ν, ν πάρχη ρετή, κόμη καί νά μή γίνεται μιλία κ μέρους ατο πού κατέχει τήν ρετή, κπέμπεται μιά σιωπηλή πνευματική κραυγή πρός λες τίς κατευθύνσεις. Καί ατό εναι πάρα πολύ φέλιμο καί χρήσιμο. τσι ξηγεται τό φαινόμενο τς σιωπηλς διδασκαλίας, πως ναφέρεται στήν πατερική γραμματολογία.
ταν Μέγας ντώνιος ναγκάσθηκε νά γκαταλείψη τό σκητήριό του, τό κρινε δηλ. σκόπιμο, νά πάη στήν μεγάλη πόλη τς λεξανδρείας γιά νά βοηθήση κε τούς διωκομένους καί δοκιμαζομένους Χριστιανούς, τότε, πως λένε ο κκλησιαστικοί στορικοί συγγραφες, καί μόνο πό τήν θέα, παρακαλ, το προσώπου το γίου ντωνίου καί τό θος του, πίστευσαν περισσότεροι νθρωποι στόν Χριστό πό σους εχαν πιστεύσει γιά να διάστημα ρκετό, κάποιων χρόνων, πό τά ξαίσια καί θεοφιλ κηρύγματα γίων λλων, θά λέγαμε, εροκηρύκων, πού εχαν, λες τίς καλές πνευματικές προδιαγραφές, πού εχαν λες τίς γιοπνευματικές προϋποθέσεις.
ς μο πιτραπ, γαπητοί μου δελφοί, σ ατές τίς μεταξύ μας συνάξεις, πό καιρο ες καιρόν, νά κάνωμε καί μες, μέ τήν σειρά μας, χι προσωπική, λλά δημόσια ξομολόγησι.
να πό τά καλύτερα καί δραστικώτερα κηρύγματα πού δέχθηκα καί ''μ πιασε'', μέ τράνταξε, στήν ζωή μου, πό τότε πού μουν λαϊκός, καί τό ποο κατέχει καί μέχρι σήμερα σεβασμιωτάτη θέσι στίς ξωτερικές ατές πνευματικές μπειρίες μου, τελικά, δέν ταν κήρυγμα μιλία, λλά ταν θέα το προσώπου νός μοναχο, ποος κόμα ζε. Πού, ν ατός μοναχός καθάριζε, μέριμνος, χόρτα, σέ να πόμακρο μέρος, σέ μία κρη το Κελλιο του, ταν εχα πάει νά τόν συναντήσω - τόν εδα ξαφνικά, δέν περίμενα νά εναι πιό ξω, πιό πέρα δηλ., λλά καί διος μοναχός φαίνεται τι δέν τό περίμενε -, καί τότε παθα, μέ τήν καλή ννοια, πνευματικό σωτήριο σόκ. Τόσο πολύ γοητεύθηκα πό ατήν τήν πέρ νον καί ννοιαν λάμψι το σώματός του σως, καί διαίτερα το προσώπου του, πού μο κόπηκε φωνή. Τχασα! κενος, βέβαια, σάν νά μήν τρεχε τίποτε, μέ παρώτρυνε νά φμε, νά μέ κεράση τρία καί τέσσερα καί πέντε λουκούμια. Εμαστε γνωστοί. λλά, παρά τά χρόνια πού πέρασαν, ποτέ δέν διεννοήθηκα καί δέν τόλμησα νά το τό ναφέρω.
Εμαι σχεδόν σίγουρος τι χει ζήσει λλεπάλληλες τέτοιες μπειρίες καί καταστάσεις, πού δέν ξέρει πιά νά πρωτοθυμηθ, ν καί κείνη τήν στιγμή, δέν μπορ νά εμαι σίγουρος, ν ατός μοναχός, κενο τό ποο βλεπα γώ, ν τό καταλάβαινε καί κενος κείνην τήν στιγμή. Βέβαια, ατό πού σς λέω τώρα, δέν μποροσα τότε, χι νά τό σκεφθ, λλά καί νά μο τό λέγανε δέν θά καταλάβαινα τίποτε. λλά, ατό μως εναι λλη παράγραφος, τό πς δηλ. γίνεται θέα το θείου Φωτός, ποιοί εναι ο τρόποι, ποιές περιπτώσεις πάρχουν καί πς ατό τό θεο Φς μπορε νά ντανακλται καί στήν πόλοιπη λογική καί λογη κτίσι. Ατό, εναι να λλο κεφάλαιο, πού θέλει σειρά μιλιν.
κενος μοναχός, γαπητοί μου δελφοί, κατ εθείαν σέ νάγει, τηρουμένων βέβαια τν ναλογιν ννοεται, σ ατόν τοτον τόν θεόπτη Μωϋσ, πού ταν πρε τίς Δέκα ντολές ες τό ρος Σιν, ες τήν γία Κορυφή, τόσο λαμπε τό πρόσωπό του, πού κανείς δέν μποροσε νά τόν κοιτάξη κατάματα. , σο δίνει μιά πρώτη, ξωτερική πάντα, γεύσι, γιά τό πς θά ταν Χριστός, πάντα τηρουμένων τν ναλογιν γιά νά μή γίνη καμμία παρερμηνεία, κατά τήν Μεταμόρφωσι. Πς θά ταν Χριστός κατά τήν Μεταμόρφωσι, λίου τηλαυγέστερον, πού καί τό πρόσωπό Του λαμψε ς λιος, λλά καί τά ροχα Του εχαν γίνει λευκά σάν τό χιόνι, καί, γοητευμένοι ο τρες πρόκριτοι τν Μαθητν, πεσαν κάτω μή ντέχοντες ''ρν ατήν τήν πέρ νον'' φωτεινότητα το Χριστο, τήν φωτεινότητα καί τήν δονή το θείου Φωτός, μή ντέχοντας, τότε, πήλινη καρδιά τους κείνη τήν θεία μπειρία, πως λέγει μνογράφος, ''μήπως σύν τ ράσει καί τό ζν πολέσωσιν''. Δηλ., ταυτόχρονα μέ τήν νόρασι το θείου Φωτός, νά μή χάσουν καί τήν ζωή τους, ν καί Χριστός τότε πεκάλυψε μυδρς δηλ. μικρό μέρος κ τς Θεότητός Του καί χι λο τό πλήρωμα τς Θεότητός Του, τό ποο δέν μετριέται καί δέν μπορε νά ποκαλυφθ σέ κανένα λογικό κτίσμα, χι μόνο τώρα, λλά καί ες τούς αἰῶνας τν αώνων, γιατί εναι πείρων πνευματικν διαστάσεων.
Λοιπόν, κενος μοναχός σέ συνδέει, μέ τόν πειστικώτερο τρόπο, γενικώτερα, μέ λες τίς μεταμορφώσεις, δηλ. τίς θεοπτίες, στό διάβα τς κκλησιαστικς στορίας πού εχαν ο διάφοροι γωνιστές. Καί, πάνω π λα, σέ πείθει καί βεβαιώνει κενο πού λέγουν ο γιοι, καί γιος Συμεών Νέος Θεολόγος, τι τό γιο Πνεμα εναι τό διο, καί στό παρελθόν, καί στό παρόν, καί στό μέλλον, πως λέγει καί Γραφή '' Χριστός εναι διος καί χθές, καί σήμερον''.
Δηλ., τι λες ατές ο μπειρίες, ο πνευματικές καταστάσεις, Θεός θέλει πάντα νά τίς δίνη, λλά τό πρόβλημα ερίσκεται σέ λους μς τούς σύγχρονους Χριστιανούς καί χι στόν Θεό, ποος εναι διαχρονικά, πάντα, προσωπολήπτης. Δέν πάρχει προσωποληψία στόν Θεό, διαχρονικά.
πως γιος Σισώης, ατό τό νθος τς ρήμου, πού τόν ορτάζομε τόν ούλιο, ταν εχε πλησιάσει στό τέλος του, λαμψε τό πρόσωπό του καί τό ντελήφθησαν ατό, ατήν τήν λάμψι, ο κε παρευρισκόμενοι, ν καί διος παρακαλοσε τόν Θεό νά μή τόν πάρη τότε, λλά νά τόν φήση λίγο καιρό γιά νά στενάξη, γιά νά μετανοήση, γιά νά βάλη ρχή μετανοίας. Καί, ταν κάποιοι το επαν ''τί μπορες νά κάνης τώρα σύ πού εσαι γέρων;'', τούς επε ''μπορ νά στενάξω, καί ατό μο ρκε''. Ατό θά π ''ρθοδοξία''! Νά εσαι κοντά στόν Θεό, καί νά ασθάνεσαι πραγματικά τι δέν χεις βάλει κν ρχή μετανοίας.
Καί γιά νά μιλήσωμε κόμη πιό θεολογικά, γαπητοί μου δελφοί, μοναχός κενος μς δωσε, γενικά θά λέγαμε, τήν ξωτερική βεβαιότητα γι ατό πού διακηρύσσει καί εναι ρθοδοξία μας. τι δηλ. τί; τι μπορε νά μετάσχη νθρωπος, πως λένε, στίς ''κτιστες νέργειες'' το Θεο, νά κολυμπήση δηλ. στήν θεία Χάρι, πως λεγε γιος Γρηγόριος Παλαμς στίς περίφημες συχαστικές ριδες, νομίζω το 14ου αἰῶνα, τότε πού συγκρούστηκε δηλ. οσιαστικά ν προσώπ το γίου Γρηγορίου το Παλαμ, καί λλων βέβαια, γνήσια ρθόδοξη διαχρονική πνευματικότητα μέ τήν ψευδοπνευματικότητα τν Δυτικν, μέ κπροσώπους τότε τόν Βαρλαάμ τόν Καλαβρό, τόν Γρηγορ, καί λλους, ο ποοι θέλησαν νά λλοιώσουν τήν παξ παραδοθεσα ρθόδοξη πνευματικότητα.
πως, λοιπόν, λεγε γιος Γρηγόριος, στόν Θεό δέν φθάνομε μέ τούς συλλογισμούς, μέ τήν διαλεκτική, λλά μέ τήν μπειρία. Δέν ρκον ο σκέψεις. Θεός εναι πέρλογος. Εναι ξω πό τά σχήματα καί τίς παραστάσεις το κόσμου. λλά, φθάνομε μέ τήν μπειρία καί μέ τήν θεοπτία, πού, φυσικά, ατή, θεοπτία, εναι σχημάτιστη καί δέν χει σχέσι, φυσικά, μέ τά διάφορα ψευτοοράματα διαφόρων, πού εναι προϊόντα, αθυποβολς, φαντασίας, καί ψυχοπάθειας, καμουφλαρισμένης δαιμονικς νέργειας.
λλά, γιά λα ατά, τά ποα εναι διάχυτα, δυστυχς, στήν ποχή μας, θά ναφερθομε κάπως πιό ναλυτικά σέ κάποια λλη συνάφεια, πρτα βέβαια Θεός.
Λοιπόν, ν Θε σύγκρασις... Ατό εναι, νά γίνωμε να κράμα μέ τόν Θεό. , πως λέγει τς Κλίμακος ωάννης, '' Νά φθάσωμε σέ συνουσία... μετά το Θεο''! κοστε ρεαλισμός, τολμηρότης! Πο νά τολμήσωμε μες νά μιλήσωμε σήμερα τσι! Θά παρεξηγηθομε. Εναι συνουσία, λέγει γιος, συνεύρεσις δηλ. μετά το Θεο, σέ λες τίς πνευματικές, μπειρικές, διαστάσεις, χι διανοητικές συναισθηματικές, λλά πραγματικές μπειρίες πού χει νθρωπος ταν μετέχη τς Χάριτος το Θεο. Εναι συνεύρεσις μετά το Θεο. Τί καταπληκτικός λόγος!
Εμαι σίγουρος, τι θέα κείνου το μοναχο στήν κατάστασι πού Θεία Πρόνοια ηδόκησε νά τόν πετύχωμε, ξεπερν κάθε ραιότητα τς παρούσης ζως, ετε ατή εναι νόμιμη, ετε εναι μαρτωλή καί παράνομη, νεξαρτήτως δηλ. το ν εναι νόμιμη νομη.
Λοιπόν, συναισθανόμενος τήν δική μου δυναμία, γαπητοί μου δελφοί, στερα πό τά προαναφερθέντα, μέ φορμή βέβαια ατήν τήν μετακίνησι πού μς κανε Σεβασμιώτατος, σκέφθηκα τι ταν προτιμώτερο γιά μένα νά ερίσκωμαι στό Μοναστήρι συνεχς γιά νά πενθ τόν αυτό μου χρι καιρο. λλωστε, ατό θά π ''μοναχισμός''. Θά π νά πάσχη μοναχός γιά τίς μαρτίες του καί νά προσεύχεται γιά λη τήν οκουμένη. Ατός εναι γνήσιος ρθόδοξος μοναχισμός. Καί, ν γίνεται σωστά, προσφορά του εναι πολυτιμώτατη.
Καί, ατήν τήν στιγμή, ντελς αθόρμητα, μο ρχεται στάσι το γίου Γρηγορίου το Θεολόγου, πού, ν καί εχε μπειρίες - καί τί δέν εχε ! -, παρά τατα, πάντα πέφευγε τίς διοικητικές μέριμνες, εθύνες, στω καί ν ατές ταν κκλησιαστικές. Καί, λεγε χαρακτηριστικά γιος Γρηγόριος Θεολόγος: ''Μεζον μου, πραξία''. Δηλ., τό νώτερο γιά μένα εναι ν Θε πραξία, δηλ., μελέτη καί προσευχή. Μία ''πραξία'' πού εναι προϊόν καί συνισταμένη πολλν πνευματικν παραγόντων, πού τώρα δέν εναι βέβαια τς παρούσης ρας νά τίς ναφέρωμε καί νά τίς ναλύσωμε, ποιά εναι κατά Θεόν δηλ. πραξία καί συχία.
λλά, δέν πρέπει νά μς διαφεύγη, γαπητοί μου δελφοί, τι, τελικά, σέ κάτι τέτοιους, γίους Γρηγορίους Θεολόγους, γίους Μαξίμους, καί χι μόνο, στηρίχθηκε ρθοδοξία μας, σέ δύσκολες, σέ δυσκολώτατες περιόδους, μλλον, πιό ρθά, κάτι τέτοιους κρινε καί χρησιμοποίησε Θεία Πρόνοια γιά τό καλό τς κκλησίας μας.
ταν μεσολάβησε Μέγας Βασίλειος, φίλος το γίου Γρηγορίου το Θεολόγου, καί γινε πίσκοπος Σασίμων, τόσο πολύ στενοχωρέθηκε γιος Γρηγόριος, πού, τί νά σς π... λεγε χαρακτηριστικά, μεταξύ τν λλων - βέβαια, νά μή παρερμηνεύσωμε ατό πού λεγε. λεγε: ''παψα νά πιστεύω στήν φιλία''. θεωροσε δηλ., τι το κανε πραγματικός του φίλος - πού ντως ταν φίλος του Μέγας Βασίλειος - τό μεγαλύτερο κακό πού μποροσε νά το κάνη. Καί, τότε, βέβαια, φυγε στόν Πόντο γιά προσωπική σκησι, γιος Γρηγόριος Θεολόγος.
πρξε περίοδος, γαπητοί μου δελφοί, πού, πί τς ποχς το γίου Γρηγορίου το Θεολόγου, εχαν καταλάβει λες τίς κκλησίες τς Κωνσταντινουπόλεως ο ρειανοί. Τότε, ο λίγοι ρθόδοξοι πού πρχαν, γιά νά βγον πό τό διέξοδό τους, κάλεσαν τόν Γρηγόριο στήν Κωνσταντινούπολι. Καί μάλιστα, ταν τόν εδαν καταβεβλημένο καί καμπουριασμένο καί καχεκτικό πό τήν πολλή σκησι, κόμη καί κενοι ο διοι πού τόν κάλεσαν, μέ τήν πρώτη ματιά, πεγοητεύθησαν. ναρωτήθηκαν, ατός θά μς σώση....; Μή χοντας, μάλιστα, τότε διαθέσιμη ρθόδοξη κκλησία, φτιάχθηκε, τρόπον τινά, μία παράγκα, πού νομάσθηκε ''γία ναστασία''. Καί τότε, ταν ρχισε τίς πνευματοφόρες μιλίες του, γιος Γρηγόριος - εναι γνωστοί ο πέντε Θεολογικοί του Λόγοι - τότε τά πράγματα λλαξαν. Ο ρθόδοξοι γοητεύθησαν καί κυριάρχησε λήθεια το Τριαδικο Θεο, ρθοδοξία δηλ.
ταν, στήν ρχή, μιλοσε πό τήν γία ναστασία, λεγε, μεταξύ τν λλων: ''Ατοί, ο αρετικοί δηλ., ο ρειανοί, ς χουν τούς οκους, τίς κκλησίες, - πού, ν δέν πάρχη σωστή λατρεία δέν σώζουν ο κκλησίες, ατές καθ αυτές -, μες μως ο ρθόδοξοι ς κρατήσωμε τήν λήθεια, ς κρατήσωμε τόν νοικο''. Ποιός εναι ''νοικος''; ννοεται, Χριστός. Καί, ταν, μετά πό χρόνια, σύν Θε, κατάφερε καί κανε λες τίς κκλησίες ρθόδοξες, καί συνέβη κάποιος πειρασμός -ς μή τό ναφέρωμε τώρα καί ξεφύγωμε πό τό θέμα -, πρε τήν εθύνη πάνω του, πικραμένος, βέβαια, κατά νθρωπον, καί λεγε: ''Γιά μένα, ξ ατίας μου, γίνεται ατή ναταραχή;'' Καί θυμήθηκε κε τόν Προφήτη ων πού πεσε στήν θάλασσα, καί επε, ν κατακλεδι, μεταξύ τν λλων, στούς ρθοδόξους πλέον Χριστιανούς τς Κωνσταντινουπόλεως. Τούς επε: '' κοστε, ταν λθα, δέν πρχε κκλησία ρθόδοξη. Τώρα, μέ τήν Χάρι το Θεο, δέν πάρχει κκλησία τν ρειανν. Γι ατό, γαπητοί μου δελφοί, θέλω καί μένα νά μέ μείψετε. Καί τό δρο πού θέλω νά μο κάνετε - κοστε, κοστε - εναι νά με φήσετε νά φύγω, νά ξαναπάω πάλι στήν συχία''. Καταλαβαίνετε, τότε, τί γινε...
Κάτι νάλογο κανε καί γιος σαάκ Σρος, πού, ς πίσκοπος Νινευί, μεινε, νομίζω, μία μέρα, δύο τό πολύ στήν πισκοπή του, κατά κυριολεξίαν. ταν εδε δύο Χριστιανούς νά τσακώνωνται, πού νας χρωστοσε στόν λλον, καί δανειστής κενος πού θελε καί παιτοσε, μέ τρόπο χι σωστό, νά πάρη τά χρήματα πό κάποιον φτωχό πού δέν εχε νά τόν ξεχρεώση, επε στόν γιο σαάκ: '', τώρα, τί λέει τό Εαγγέλιο....'', γιατί, πιό πρίν, το εχε π γιος σαάκ: ''Μά, δελφέ μου, τό Εαγγέλιο λέει τό α´, τό β´, κλπ., καταλαβαίνετε... Καί, ταν κουσε γιος σαάκ, τι κενοι δέν πελόγιζαν τό Εαγγέλιο, λέγει: ''Ατοί, τό Εαγγέλιο δέν σέβονται, θά σεβασθον μένα;'' Καί, μέσως, βέβαια, ποκινούμενος πό τήν θεία Χάρι καί φωτιζόμενος πό Ατήν, ξαναέφυγε ες τήν ρημο καί ες τήν προσφιλ του συχία.
Λοιπόν, ν νας γιος Γρηγόριος εχε νάγκη τς συχίας καί τήν θεωροσε νωτέρα, κι ν νας γιος σαάκ, πού, μόνο μέ τό σύγγραμμά του, πόσους καί πόσους δέν χει φελήσει, διαχρονικά, ν ατοί λοι, ο ποοι, μέ τόν α β τρόπο, νεδείχθησαν ργανα τς θείας Προνοίας καί σωσαν τήν ρθοδοξία εχαν νάγκη τς συχίας, τότε τί νά πομε λοι μες, πού νοήτως νομίζομε, καμμιά φορά, τι πό μς χει νάγκη κόσμος....
Κάτι νάλογο, κανε καί γιος Σεραφείμ το Σάρωφ, πού μεινε γκλειστος γιά κάποιο διάστημα.
λλά, τί λέγω; χι μόνον ο παλαιότεροι, λλά καί κόμα καί γνωστός σας, γι ατό καί τόν ναφέρω καί πιό συχνά, πατήρ Παΐσιος, ταν σκήτευε, πιό νέος, ς μοναχός στό Σιν, γιατί ταν καί Σιναΐτης, ξω φυσικά πό τήν ερά Μονή τς γίας Ακατερίνης, ες τήν γία πιστήμη τότε, βαζε διάφορα μπόδια στόν δρόμο πρός τό Κελλί του. βαζε νεκροκεφαλές, καί διάφορα κόκκαλα, νομίζω, κλπ., στόν δρόμο πρός τό Κελλί του γιά νά νομίζουν ο περαστικοί ρειβάτες, τουρίστες, κλπ., τι κε, περιοχή, εχε κινδύνους, στε νά μή πηγαίνουν πό κε καί τόν νοχλον νευ λόγου. Καλά-καλά, πολλές φορές, δέν πήγαινε οτε καί στήν κκλησία, στό Καθολικό δηλ. τς Μονς, βέβαια, ατό δέν σχύει καθόλου γιά μς, ς μήν πηρεασθομε. Προτιμοσε δηλ., κάποιες φορές, τήν συχία κόμη καί πό ατήν τήν λειτουργική σύναξι. λλά, επαμε, ατό σχυε μόνο γιά τόν π. Παΐσιο καί γι ατούς πού εναι στά δικά του μέτρα.
Καί λεγε, σχετικά μέ τό θέμα ατό, μακαριστός Γέροντας: '' ν χης μία ραία πατάτα καί τήν φς, μικρό τό φελος. φαγες μιά πατάτα. ν ατήν τήν πατάτα, μως, τήν θάψης γιά λίγο καιρό στό χμα, ννοεται μέ λες τίς σωστές γροτικές προδιαγραφές, τότε σέ λίγο θά βγάλης πολλές πατάτες. Τί ννοοσε μέ τό χαριτωμένο ατό παράδειγμα του; τι, άν κάποιος τραβηχθ, κατά Θεόν, στήν συχία, γιά σκησι καί μόνωσι, μέ σωστό βέβαια φρόνημα - γιατί τίποτε στήν κκλησία δέν εναι ατοσκοπός -, ατό, χι μόνο δέν θά εναι ζημιά, λλά θά εναι μεγάλο φελος, καί προσωπικό, καί κοινό, γιά λο δηλ. τό πλήρωμα τς γίας μας κκλησίας.
μως, Σεβασμιώτατος, τελικά, π ,τι φαίνεται, περεκτιμ τίς νύπαρκτες κανότητές μας, καί, γνωρίζοντας, ναμφισβήτητα, καλύτερα πό μς, τόν εσεβ σας πόθο γιά θεο λόγο, κρινε, πρός τό παρόν τολάχιστον, τι εναι συμφερώτερο γιά λους μας δ παραμονή μας τήν μέρα ατή γι ατές τίς συνάξεις.
πότε, καί μες, κάνομε μέ τήν σειρά μας, πακοή, ναμφισβήτητα, παρά τατα, γαλλομέν ποδί.... λλωστε, κατά τόν γιο ωάννη τς Κλίμακος, πακοή εναι νά τολμς πράγματα πού διατάσσεσαι, πού ξεπερνον τήν δύναμί σου, γνωρίζοντας τι λλοι θά πολογηθον γι ατό στό φρικτό βμα το Χριστο. λλωστε, γι ατό χομε καί τήν ελογία τν Γεροντάδων καί τήν προτροπή, χι μόνο τήν ελογία.
Εμαστε σήμερα δ γιά νά καταθέσωμε ες τήν γάπη σας, χι βέβαια τήν δική μας σχεδόν νύπαρκτη μπειρία, λλά τήν μπειρία τόσων καί τόσων γίων νδρν πού συναντήσαμε ντως στό διάβα τς ταλαιπώρου μας ζως, κατά τό λόγιον τι ''δέν εμαι μοναχός, κατ ντιστοιχίαν Χριστιανός, λλά εδα πραγματικούς μοναχούς - Χριστιανούς''. Καί λπίζομε, τι ατή μας κατάθεσις θά μετριάση κάπως τό στέρημα τς δικς μας ν γένει πνευματικς νωριμότητος καί γνωσίας.
Τώρα, ατά, σαν εσαγωγικά. Στό σημεο ατό, νά σς νημερώσω, τι στά πρτα μαθήματα τν συνάξεών μας δ, θά σχοληθομε μέ να καυτό, πρακτικό καί πολύ φέλιμο θέμα, τς λεγομένης ''μονολόγιστης εχς το ησο''. Τό ''Κύριε, ησο Χριστέ, λέησόν με τόν μαρτωλόν'', , πιό πλ, τό ''Κύριε, ησο Χριστέ, λέησόν με''.
Θά ναφερθομε καί θά ποδείξωμε, τι ατή προσευχή δέν εναι πλς μία προτροπή τς γίας μας κκλησίας, λλά εναι ντολή, καθ ,τι μπεριέχεται ες τήν γενικωτέρα ντολή περί προσευχς, τό γνωστό μας ''διαλείπτως προσεύχεσθαι'', καί τι δέν πευθύνεται, παρακαλ, ατή προσευχή, μόνο σέ μοναχούς, λλά καί σέ λους τούς λαϊκούς. Σέ λους τούς Χριστιανούς.
Τό νά πιστεύουν κάποιοι τό ντίθετο, ατό εναι μέγα λάθος. πρχαν, μέσα στό πέρασμα τς στορίας, καί στίς μέρες μας, πάρχουν Χριστιανοί πού σχολονται πολύ μέ τήν προσευχή καί χουν δε πολλούς πνευματικούς καρπούς. Τό ''διαλείπτως προσεύχεσθαι'' εναι ντολή, δέν εναι πολυτέλεια, καί εναι γιά λους τούς Χριστιανούς. Καί, γνας, καί τν λαϊκν, καί τν μοναχν, ς μή νομίζετε τι χει πάρα πολλές διαφορές. Βέβαια, μοναχός πομονώνεται καί πόσχεται τήν παρθενία, ναμφισβήτητα, τήν ξειδικευμένη - ς τό πομε τσι, καί μή τό παρερμηνεύσετε - πακοή στόν Γέροντά του, πού πό πρίν λεύθερα πιλέγει, καί τήν κτημοσύνη. λλοίμονο, ν μοναχός χη περιουσία, καί λλοίμονο ν μοναχός καυχιέται μέσα του γιά κάποια περιουσία, χη πόνο καί καϋμό νά κάνη πολλές λεημοσύνες. Τό νώτερο δηλ. εναι κτημοσύνη γιά τούς μοναχούς.
πί πλέον, θά ναφερθομε στό ποιά εναι ατά τά στάδια τς προσευχς, τό τι δηλ. πρέπει νά τήν λέμε ψιθυριστά, στήν ρχή, μετά νοερά, καί μετά, μακάρι-μακάρι, καί καρδιακά. Θά ναφερθομε πίσης στά ξς: Ποιά εναι μέθοδος τς προσευχς, ποιά εναι τά πλεονεκτήματα, τά πί πλέον πλεονεκτήματα πού χει ατή προσευχή ναντι τν λλων προσευχν πού χει γία μας κκλησία. Βέβαια, λες ο προσευχές εναι γιοπνευματικς προελεύσεως, δέν τό συζητμε. Καί ψαλμωδία χρειάζεται, καί προσευχή χρειάζεται, καί νοερά προσευχή χρειάζεται, θά τά ξηγήσωμε ατά. Ποιοί εναι ο πειρασμοί της, στήν ρχή, ο δυσκολίες της, ο πέρ νον χαρές της, καί, τέλος πάντων, ,τι φορ ατήν τήν προσευχή.
Βέβαια, δέν ξεχνμε ποτέ, τι ο μιλίες μας ατές πευθύνονται σέ λαϊκούς καί θά εμαστε πιό διακριτικοί στό θέμα ατό, σο μπορομε βέβαια, καί σως, στό πώτερο μέλλον, φο κάνωμε ατές τίς πρτες 6-9 συνάξεις γιά τήν προσευχή, ργότερα, ν χρειασθ, μπορομε νά πομε καί κάποια πί πλέον συμπληρωματικά στοιχεα γιά τήν προσευχή ατή το ησο.
Ατά, γιά σήμερα, εχαμε νά πομε, ντελς εσαγωγικά, ες τήν γάπη σας, καί εθύς τό πόμενο Σάββατο, τήν δια πάντα ρα, 6-7 μ.μ. δηλ., δ στόν ερό ναό τς Παναγίας Δεσποίνης, θά μπομε καί θά κάνωμε τήν πρώτη μας μιλία γιά τήν προσευχή το ησο.
Τώρα, στό σημεο ατό, δέν ξέρω, ν θελε κανείς νά ρωτήση κάτι. Παρακαλ, λεύθερα, νά μή ντρέπεσθε. λλωστε, λοι σχεδόν μέ ξέρετε, ν καί βλέπω καί ρκετούς καινούργιους, λλά, τέλος πάντων, σχεδόν ο πιό πολλοί μέ ξέρετε καί σς ξέρω, καί γνωρίζεσθε καί μεταξύ σας, πότε δέν πάρχει θέμα ντροπς. Πολλές φορές, πό τήν πιό πλ πορία ρώτησι μπορε νά βγ καί κάτι πολύ πιό φέλιμο π ,τι θά βγαινε πό μιάν μπεριστατωμένη, κ πρώτης ψεως, ρώτησι.


ρχιμανδρίτης ρσένιος Κατερέλος
γούμενος . Μονς γίου Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος

(σπερινή μιλία στόν . Ναό Παναγίας Δεσποίνης Λαμίας κατά τό τος 1999)

1 σχόλιο:

Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...