Εγκύκλιος Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ για την αρχή του Τριωδίου

«Φαρισαΐζων, Ἰησοῦ μακράν γίνου∙ Χριστὸς γὰρ ἔνδον, ᾧ ταπεινὸς δεκτέον».
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί.
Τό νόημα τῶν στίχων αὐτῶν τῆς πρώτης Κυριακῆς τοῦ Τριῳδίου εἶναι τό ἑξῆς : Ἄν μιμεῖσαι τόν Φαρισαῖο, φύγε μακρυά ἀπό τόν Ἰησοῦ.Γιατί ὁ Χριστός εἶναι μέσα, σ' ἐκεῖνον πού ταπεινά τόν δέχεται.
Καί οἱ στίχοι στό Ἱερό Τριῴδιο λέγουν τά ἀκόλουθα :

«Ὁ Δημιουργός τῶν ἄνω καί τῶν κάτω,

Τρισάγιον μέν ὕμνον ἐκ τῶν Ἀγγέλων,

Τριῴδιον δέ καί παρ' ἀνθρώπων δέχου».

Αὐτά σημαίνουν τά ἀκόλουθα :

Σύ ὁ θεῖος Δημιουργός, πού δημιούργησες τά ἄνω καί τά κάτω (τήν ἀόρατη καί τήν ὁρατή δημιουργία) τόν Τρισάγιο ὕμνο μέν ἀπό τούς Ἀγγέλους, τό Τριῴδιο δέ καί ἀπό τούς ἀνθρώπους δέξου το.

Στή συνέχεια στό ἱερό Συναξάρι τῆς Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου

διαβάζουμε τά ἑξῆς (τά παραθέτουμε σέ ἁπλῆ γλῶσσα): «Κατά τήν παροῦσα ἡμέρα, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀρχίζουμε τό Τριῴδιο. Τό Τριῴδιο πολλοί μέν ἀπό τούς ἁγίους καί θεοφόρους μουσουργούς Πατέρας μας ἄριστα καί ὅπως ἔπρεπε τό ἐμελούργησαν μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πρῶτος δέ ἀπ' ὅλους αὐτούς ἐπενόησε τοῦτο, τίς τρεῖς δηλ. ᾠδές, εἰς τύπον, νομίζω, τῆς Ἁγίας καί Ζωαρχικῆς Τριάδος ὁ μέγας ποιητής καί ὑμνογράφος Κοσμᾶς στήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτός ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἐπενόησε τά μέλη μέ τίς Ἀκροστιχίδες κατά τήν ὀνομασία σχεδόν κάθε ἡμέρας. Ἀπό αὐτή τήν πρωτοβουλία του παρακινούμενοι καί οἱ ἄλλοι ὑμνογράφοι Ἅγιοι Πατέρες, καί περισσότερο ἀπό τούς ἄλλους ὁ Θεόδωρος καί ὁ Ἰωσήφ οἱ Στουδῖτες, ἀκολουθώντας τόν ἱερό ζῆλο του, καί στίς ἄλλες Ἑβδομάδες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς συνέταξαν ἱερά τριῴδια καί τά παρέδωσαν πρῶτα στή δική τους Μονή τοῦ Στουδίου καί τά ὑπόλοιπα μέλη τοῦ ἱεροῦ βιβλίου τοῦ Τριῳδίου τά συγκέντρωσαν ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες.

Σκοπός, λοιπόν, τῶν Ἁγίων Πατέρων μέ τό ἱερό βιβλίο τοῦ Τριῳδίου εἶναι νά μᾶς ὑπενθυμίση ὅλες τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ἀρχή γιά μᾶς τούς ἀνθρώπους καί νά φέρνη στό νοῦ μας πῶς πλασθήκαμε ἀπό τόν Θεό καί πῶς, ἀφοῦ ἀθετήσαμε τήν θεία ἐντολή, πού μᾶς δόθηκε γιά νά γυμνασθοῦμε πνευματικά, ἐξορισθήκαμε ἀπό τόν Παράδεισο καί τήν τρυφή του. Πῶς ἀπομακρυνθήκαμε ἀπό ἐκεῖνον λόγῳ τοῦ φθόνου τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως καί ἐχθροῦ διαβόλου, πού ἔπεσε ἀπό τή δόξα τοῦ οὐρανοῦ γιά τήν ἔπαρσί του καί πῶς παραμένουμε στερημένοι ἀπό τά ἀγαθά τοῦ Θεοῦ Πατέρα μας καί παρασυρόμενοι ἀπό τόν διάβολο. Πῶς ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, παρακινούμενος ἀπό τά φιλάνθρωπα σπλάγχνα του, κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό στή γῆ, κατῴκησε στήν μήτρα τῆς Παρθένου Μαρίας καί γιά χάρι μας ἔγινε ἄνθρωπος καί μέ τή δική του θεία βιοτή καί πολιτεία μᾶς ἔδειξε τήν ἄνοδο πρός τούς οὐρανούς, μέ τήν ταπείνωσι καί τήν νηστεία καί τήν ἀποχή τῶν κακῶν πράξεων. Καί πῶς ὁ Σωτήρας μας Χριστός ἔπαθε ἐπάνω στόν Σταυρό καί ἀναστήθηκε ὡς Θεός Παντοδύναμος καί πάλιν ἀνέβηκε στούς οὐρανούς μέ τήν Θεία του Ἀνάληψι καί ἐξαπέστειλε τό Ἅγιο Πνεῦμα στούς ἁγίους Μαθητές του καί Ἀποστόλους. Καί πῶς ἀνακηρύχθηκε ἀπό τούς ἁγίους Ἀποστόλους Υἱός τοῦ Θεοῦ καί τέλειος Θεός καθ' ὅλα. Καί ἀκόμη τί κατώρθωσαν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι μέ τήν Χάρι τοῦ Παναγίου Πνεύματος∙ ὅτι, δηλαδή, τούς Ἁγίους ὅλους ἀπό τά πέρατα τοῦ κόσμου τούς προσείλκυσαν καί τούς συνένωσαν μέ τήν δύναμι τοῦ Θείου Κηρύγματος καί ἔτσι ἀναπλήρωσαν καί συμπλήρωσαν τόν ἄνω, τόν οὐράνιο κόσμο, (ἀπό τόν ὁποῖο ἀποστάτησε τό ἄλλοτε ἀγγελικό τάγμα τοῦ Ἑωσφόρου).

Αὐτός, λοιπόν, ἦταν καί ὁ σκοπός τοῦ Κτίστου καί Δημιουργοῦ μας ἀπό τήν ἀρχή. Καί ὁ σκοπός τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου εἶναι ὁ ἴδιος, νά μᾶς προετοιμάση γιά τόν ἄνω μακάριο καί τρισευδαίμονα κόσμο∙ νά τόν γνωρίσωμε, νά τόν ἀγαπήσωμε καί νά τόν ἀποκτήσωμε ὅταν ἔλθη ἡ ὥρα τοῦ Θεοῦ.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Τό Ἱερό Τριῴδιο, πού ἀρχίζουμε σήμερα εἶναι μία οὐρανομήκης κλῖμαξ (σκάλα), ἡ ὁποία μέ τήν ἐκ βάθους ψυχῆς ὁλόθερμη καί συντριπτική κραυγή τοῦ Τελώνη∙ «ὁ Θεός ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», μέ τήν συγκλονιστική ὁμολογία τοῦ ἀσώτου υἱοῦ∙ «Πάτερ, ἥμαρτον εἰς τόν οὐρανό καί ἐνώπιόν σου» καί μέ τήν ἐγκάρδια προσευχή τοῦ εὐγνώμονος ληστοῦ∙ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθης ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου», ἀλλά καί μέ ὅλους τούς ἱερούς καί κατανυκτικούς ὕμνους, τά ἱερά Ἀναγνώσματα καί τίς Ἱερές Ἀκολουθίες τῆς κατανυκτικῆς αὐτῆς περιόδου ἀνυψώνει πνευματικά τόν λαόν τοῦ Θεοῦ καί τόν μεταρσιώνει στά οὐράνια σκηνώματα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Μέ τόν τρόπο αὐτό ἐπαληθεύεται τό περιεχόμενον τοῦ κατανυκτικοῦ ὕμνου τῆς ἁγίας αὐτῆς περιόδου : «Ἐν τῷ Ναῷ ἑστῶτες τῆς δόξης Σου, ἐν οὐρανῷ ἑστάναι νομίζομεν».

Εἴθε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τά ἅγια καί ἱερά πρότυπα, πού προβάλλονται ἀπό τήν Ἁγία μας Ἐκκλησία κατά τήν ἁγία αὐτή περίοδο τοῦ Τριῳδίου (ὁ Τελώνης, ὁ πρῴην Ἄσωτος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ Ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ἡ Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία, ὁ ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Πάγκαλος, ἡ πρῴην πόρνη, ὁ εὐγνώμων ληστής καί ὁ ἅγιος Λογγῖνος ὁ ἑκατόνταρχος, ὁ ἐπί Σταυροῦ) νά μᾶς ἐμπνεύσουν, ἰδιαίτερα κατ' αὐτήν τήν περίοδο, καί οἱ ἅγιες ἑορτές τοῦ Τριῳδίου καί μάλιστα τά Ἅγια Πάθη καί ἡ Ἀνάστασις τοῦ Θείου Λυτρωτοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ νά ἐνισχύσουν τήν ἁγία θεοπαράδοτη πίστι μας καί τόν κατά Θεόν πνευματικόν ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς καί τελειώσεως.

Καί ἐπί τούτοις, εὐχόμενος εἰς ὅλους σας καλό, εἰρηνικό καί εὐλογημένο Τριῴδιο διατελῶ,

Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί ἀγάπης

Ὁ Μητροπολίτης

† Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ