Κεντρικὸς στόχος τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς ποὺ διαβάζεται τὴν Ε' Κυριακὴ Ματθαίου εἶναι ἡ ἀνάδειξη τῆς μεσσιανικῆς δυνάμεως τοῦ Ἰησοῦ. Μὲ τὴ δράση τοῦ Ἰησοῦ μέσα στὸν κόσμο, μὲ τὴ σταύρωση καὶ τὴν ἀνάστασή του καὶ ἐν συνέχειᾳ μὲ τὴν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας καταργεῖται τὸ καταστροφικὸ ἔργο τῶν δαιμόνων, ἐλευθερώνεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν κυριαρχία τους καὶ ἀρχίζει μία νέα ἐποχὴ γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα.
Δείγματα τῆς νέας αὐτῆς ἐποχῆς εἶναι καὶ οἱ θεραπεῖες δαιμονιζομένων, ἀνθρώπων δηλ. ποὺ ἔπασχαν ἀπὸ κάποιο ψυχικὸ νόσημα ὀφειλόμενο στὴν ἐπήρεια δαίμονος.
Περιγράφοντας τοὺς δύο ἀσθενεῖς τῆς διηγήσεώς μας μὲ σύγχρονους ὅρους καὶ βοηθούμενοι ἀπὸ τὶς παράλληλες διηγήσεις τοῦ ἴδιου γεγονότος ἀπὸ τοὺς ἄλλους εὐαγγελιστὲς —οἱ ὁποῖοι ὁμιλοῦν περὶ θεραπείας ἑνὸς δαιμονιζομένου (Μάρκ. 5, 1-20 καὶ Λουκ. 3, 26-39)— μποροῦμε νὰ ἐπισημάνουμε τὰ ἑξῆς χαρακτηριστικά τους:
α) Ἦταν κοινωνικὰ ἀπροσάρμοστοι, ἐφόσον ἔμεναν στὰ μνήματα, θεωρούμενοι ὡς ἐπικίνδυνοι («χαλεποὶ λίαν»,
β) Κατέχονταν ἀπὸ τὴ μανία τῆς ἐπιθετικότητος — «ὥστε μὴ ἰσχύειν τινα παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης»,
γ) Εἶχαν ἐσωτερικὴ διάσπαση τῆς προσωπικότητος — «λεγεὼν ὄνομά μοι, ὅτι πολλοὶ ἐσμεν».
δ) κυριαρχοῦνταν ἀπὸ τὴν τάση τῆς αὐτοκαταστροφῆς — «κατακόπτων ἑαυτὸν λίθοις».
Εἶναι πράγματι ἄθλια ἡ εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου τοῦ ὑποταγμένου στὴ δύναμη τοῦ σατανᾶ. Γιατί ἡ παρουσία αὐτοῦ σημαίνει τὴν ἀπώλεια καὶ τὴν καταστροφὴ τῶν πάντων, ἀπὸ τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου μέχρι τῶν ζώων, στὰ ὁποῖα μόλις μπῆκαν οἱ δαίμονες, κατὰ τὴ διήγησή μας, σκόρπισαν τὸν ὄλεθρο, γιὰ νὰ φανεῖ ἔτσι ἄλλη μία φορὰ πὼς ὁ σατανᾶς σκορπᾶ τὴν καταστροφὴ ἀπ’ ὅπου περάσει.
Κι ἡ ἐποχή μας, μολονότι δὲν συμμερίζεται τὴν ἀντίληψη τῶν χρόνων τῆς Κ. Διαθήκης γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ἀσθένεια ὡς ὀφειλόμενη στὴν ἐπήρεια τῶν δαιμόνων, ἔχει νὰ παρουσιάσει τόση ποικιλία περιπτώσεων κυριαρχίας τοῦ δαιμονικοῦ στοιχείου στὴ ζωὴ τῶν ἀτόμων καὶ τῶν κοινωνιῶν, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖ νὰ ἀμφιβάλει κανεὶς γιὰ τὴ βοώσα παρουσία καὶ φθοροποιὸ δράση του. Κι ὅποιος ἀμφιβάλλει, ἂς θυμηθεῖ τὸν πετυχημένο στίχο τοῦ γάλλου ποιητῆ Baudelaire ὅτι «ἡ πιὸ ἔξυπνη πονηριὰ τοῦ διαβόλου εἶναι νὰ μᾶς πείθει ὅτι δὲν ὑπάρχει». Βέβαια, ὅποιος ἀναζητᾶ τὸ σατανᾶ στὶς ἀνθρωπομορφικὲς ἢ μᾶλλον τερατόμορφες παραστάσεις προηγουμένων ἐποχῶν, δὲν θὰ τὸν βρεῖ πουθενὰ καὶ θὰ πλανᾶται μὲ τὴν ἐντύπωση πὼς δὲν ὑπάρχει, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα τὸ κακὸ ἔχει τόσες φθοροποιὲς καὶ ὀλέθριες ἐκδηλώσεις μέσα στὴ ζωή, ποὺ ἀποτελεῖ μόνιμη παγίδα καὶ μάλιστα γιὰ τὸν πιὸ ἀνύποπτο καὶ ἀπροειδοποίητο ἄνθρωπο.
Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸν κόσμο διὰ τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ κηρύγματος τοῦ εὐαγγελίου σημαίνει τὴ νίκη τῆς καλωσύνης ἐπὶ τῆς κακίας, τῆς ἀγάπης ἐπὶ τοῦ μίσους, τῆς ζωῆς ἐπὶ τοῦ θανάτου. Ὅταν οἱ χριστιανοὶ συγκεντρώνονται στὴν Ἐκκλησία, λέγει ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος, γιὰ νὰ μετάσχουν στὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, συντρίβονται οἱ δαιμονικὲς δυνάμεις —πράγμα τὸ ὁποῖο σημαίνει ὅτι ἡ κοινωνία τῆς ἀγάπης ἐξασφαλίζει στὸν ἄνθρωπο τὸν καθαρὸ ἀέρα τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ μακριὰ ἀπὸ κάθε δαιμονικὴ ἐπιρροή. Ἴσως στὴ φράση τῶν δαιμόνων πρὸς τὸν Ἰησοῦ, ποὺ διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος στὴ διήγησή μας, «τί ἡμῖν καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς;» καὶ ἰδίως στὸ «πρὸ καιροῦ» τῆς φράσεως αὐτῆς πρέπει νὰ ἀναγνωρίσουμε τὴ συντριβὴ τοῦ κακοῦ ἤδη πρὸ τοῦ τέλους τῆς ἱστορίας μέσα στὴν Ἐκκλησία.
Κι ἕνα ἀκόμη σημεῖο ἀπὸ τὸ τέλος τῆς διηγήσεως πρέπει νὰ προσελκύσει τὴν προσοχή μας. εἶναι ἡ πληροφορία ὅτι οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς ἦλθαν νὰ συναντήσουν τὸν Ἰησοῦ, γιὰ νὰ τὸν παρακαλέσουν νὰ ἐγκαταλείψει τὸ ἔδαφός τους. Ὁ φόβος μπροστὰ στὴ δύναμη τοῦ Ἰησοῦ δὲν τοὺς ὁδηγεῖ στὴν ἀναγνώριση τῆς μεσσιανικῆς ἐξουσίας του καὶ στὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ στὴν ἀρνητικὴ τοποθέτηση ἀπέναντί του. Μὴ μπορώντας νὰ ἐκτιμήσουν τὴν προσφορὰ τοῦ Ἰησοῦ καὶ τὴν ἐπιτελεσθεῖσα θεραπεία τῶν ἀσθενῶν καὶ φοβούμενοι μήπως ὑποστοῦν καὶ ἄλλες ὑλικὲς ζημίες, ὅπως ἡ καταστροφὴ τῆς ἀγέλης τῶν χοίρων, ζητοῦν τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ Ἰησοῦ.
Τὸ ὑλικὸ συμφέρον τυφλώνει πολλὲς φορὲς τὸν ἄνθρωπο καὶ δὲν τοῦ ἐπιτρέπει νὰ δεῖ καθαρότερα τὸ πνευματικό του συμφέρον, τὸν κάνει νὰ προτιμᾶ τὴν ὑποδούλωση στὴ δαιμονικὴ δύναμη παρὰ τὴν ἐλευθερία ποὺ προσφέρει ὁ Θεός.
Τὸ μήνυμα τῆς περικοπῆς εἶναι ἕνα μήνυμα ἐλευθερίας ἀπὸ τὴ δαιμονικὴ κυριαρχία. Ἐὰν τὸ οἰκονομικὸ συμφέρον, ἡ κοινωνικὴ συμβατικότητα ἢ ἄλλοι παράγοντες ἐμποδίζουν τὸν ἄνθρωπο νὰ δεχθεῖ τὴ θεία δωρεά, τότε παραμένει αἰχμάλωτος τῶν φθοροποιῶν δυνάμεων, ἔχοντας τὴν ψευδαίσθηση ὅτι αὐτὲς εἶναι ἀνύπαρκτες, ἀφοῦ δὲν βρίσκει τὶς μορφὲς τους ὅπως τὶς συνέλαβαν ἄλλες προηγούμενες ἐποχές, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα αὐτὲς τὸν καταδυναστεύουν.
Δείγματα τῆς νέας αὐτῆς ἐποχῆς εἶναι καὶ οἱ θεραπεῖες δαιμονιζομένων, ἀνθρώπων δηλ. ποὺ ἔπασχαν ἀπὸ κάποιο ψυχικὸ νόσημα ὀφειλόμενο στὴν ἐπήρεια δαίμονος.
Περιγράφοντας τοὺς δύο ἀσθενεῖς τῆς διηγήσεώς μας μὲ σύγχρονους ὅρους καὶ βοηθούμενοι ἀπὸ τὶς παράλληλες διηγήσεις τοῦ ἴδιου γεγονότος ἀπὸ τοὺς ἄλλους εὐαγγελιστὲς —οἱ ὁποῖοι ὁμιλοῦν περὶ θεραπείας ἑνὸς δαιμονιζομένου (Μάρκ. 5, 1-20 καὶ Λουκ. 3, 26-39)— μποροῦμε νὰ ἐπισημάνουμε τὰ ἑξῆς χαρακτηριστικά τους:
α) Ἦταν κοινωνικὰ ἀπροσάρμοστοι, ἐφόσον ἔμεναν στὰ μνήματα, θεωρούμενοι ὡς ἐπικίνδυνοι («χαλεποὶ λίαν»,
β) Κατέχονταν ἀπὸ τὴ μανία τῆς ἐπιθετικότητος — «ὥστε μὴ ἰσχύειν τινα παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης»,
γ) Εἶχαν ἐσωτερικὴ διάσπαση τῆς προσωπικότητος — «λεγεὼν ὄνομά μοι, ὅτι πολλοὶ ἐσμεν».
δ) κυριαρχοῦνταν ἀπὸ τὴν τάση τῆς αὐτοκαταστροφῆς — «κατακόπτων ἑαυτὸν λίθοις».
Εἶναι πράγματι ἄθλια ἡ εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου τοῦ ὑποταγμένου στὴ δύναμη τοῦ σατανᾶ. Γιατί ἡ παρουσία αὐτοῦ σημαίνει τὴν ἀπώλεια καὶ τὴν καταστροφὴ τῶν πάντων, ἀπὸ τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου μέχρι τῶν ζώων, στὰ ὁποῖα μόλις μπῆκαν οἱ δαίμονες, κατὰ τὴ διήγησή μας, σκόρπισαν τὸν ὄλεθρο, γιὰ νὰ φανεῖ ἔτσι ἄλλη μία φορὰ πὼς ὁ σατανᾶς σκορπᾶ τὴν καταστροφὴ ἀπ’ ὅπου περάσει.
Κι ἡ ἐποχή μας, μολονότι δὲν συμμερίζεται τὴν ἀντίληψη τῶν χρόνων τῆς Κ. Διαθήκης γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ἀσθένεια ὡς ὀφειλόμενη στὴν ἐπήρεια τῶν δαιμόνων, ἔχει νὰ παρουσιάσει τόση ποικιλία περιπτώσεων κυριαρχίας τοῦ δαιμονικοῦ στοιχείου στὴ ζωὴ τῶν ἀτόμων καὶ τῶν κοινωνιῶν, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖ νὰ ἀμφιβάλει κανεὶς γιὰ τὴ βοώσα παρουσία καὶ φθοροποιὸ δράση του. Κι ὅποιος ἀμφιβάλλει, ἂς θυμηθεῖ τὸν πετυχημένο στίχο τοῦ γάλλου ποιητῆ Baudelaire ὅτι «ἡ πιὸ ἔξυπνη πονηριὰ τοῦ διαβόλου εἶναι νὰ μᾶς πείθει ὅτι δὲν ὑπάρχει». Βέβαια, ὅποιος ἀναζητᾶ τὸ σατανᾶ στὶς ἀνθρωπομορφικὲς ἢ μᾶλλον τερατόμορφες παραστάσεις προηγουμένων ἐποχῶν, δὲν θὰ τὸν βρεῖ πουθενὰ καὶ θὰ πλανᾶται μὲ τὴν ἐντύπωση πὼς δὲν ὑπάρχει, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα τὸ κακὸ ἔχει τόσες φθοροποιὲς καὶ ὀλέθριες ἐκδηλώσεις μέσα στὴ ζωή, ποὺ ἀποτελεῖ μόνιμη παγίδα καὶ μάλιστα γιὰ τὸν πιὸ ἀνύποπτο καὶ ἀπροειδοποίητο ἄνθρωπο.
Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸν κόσμο διὰ τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ κηρύγματος τοῦ εὐαγγελίου σημαίνει τὴ νίκη τῆς καλωσύνης ἐπὶ τῆς κακίας, τῆς ἀγάπης ἐπὶ τοῦ μίσους, τῆς ζωῆς ἐπὶ τοῦ θανάτου. Ὅταν οἱ χριστιανοὶ συγκεντρώνονται στὴν Ἐκκλησία, λέγει ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος, γιὰ νὰ μετάσχουν στὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, συντρίβονται οἱ δαιμονικὲς δυνάμεις —πράγμα τὸ ὁποῖο σημαίνει ὅτι ἡ κοινωνία τῆς ἀγάπης ἐξασφαλίζει στὸν ἄνθρωπο τὸν καθαρὸ ἀέρα τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ μακριὰ ἀπὸ κάθε δαιμονικὴ ἐπιρροή. Ἴσως στὴ φράση τῶν δαιμόνων πρὸς τὸν Ἰησοῦ, ποὺ διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος στὴ διήγησή μας, «τί ἡμῖν καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς;» καὶ ἰδίως στὸ «πρὸ καιροῦ» τῆς φράσεως αὐτῆς πρέπει νὰ ἀναγνωρίσουμε τὴ συντριβὴ τοῦ κακοῦ ἤδη πρὸ τοῦ τέλους τῆς ἱστορίας μέσα στὴν Ἐκκλησία.
Κι ἕνα ἀκόμη σημεῖο ἀπὸ τὸ τέλος τῆς διηγήσεως πρέπει νὰ προσελκύσει τὴν προσοχή μας. εἶναι ἡ πληροφορία ὅτι οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς ἦλθαν νὰ συναντήσουν τὸν Ἰησοῦ, γιὰ νὰ τὸν παρακαλέσουν νὰ ἐγκαταλείψει τὸ ἔδαφός τους. Ὁ φόβος μπροστὰ στὴ δύναμη τοῦ Ἰησοῦ δὲν τοὺς ὁδηγεῖ στὴν ἀναγνώριση τῆς μεσσιανικῆς ἐξουσίας του καὶ στὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ στὴν ἀρνητικὴ τοποθέτηση ἀπέναντί του. Μὴ μπορώντας νὰ ἐκτιμήσουν τὴν προσφορὰ τοῦ Ἰησοῦ καὶ τὴν ἐπιτελεσθεῖσα θεραπεία τῶν ἀσθενῶν καὶ φοβούμενοι μήπως ὑποστοῦν καὶ ἄλλες ὑλικὲς ζημίες, ὅπως ἡ καταστροφὴ τῆς ἀγέλης τῶν χοίρων, ζητοῦν τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ Ἰησοῦ.
Τὸ ὑλικὸ συμφέρον τυφλώνει πολλὲς φορὲς τὸν ἄνθρωπο καὶ δὲν τοῦ ἐπιτρέπει νὰ δεῖ καθαρότερα τὸ πνευματικό του συμφέρον, τὸν κάνει νὰ προτιμᾶ τὴν ὑποδούλωση στὴ δαιμονικὴ δύναμη παρὰ τὴν ἐλευθερία ποὺ προσφέρει ὁ Θεός.
Τὸ μήνυμα τῆς περικοπῆς εἶναι ἕνα μήνυμα ἐλευθερίας ἀπὸ τὴ δαιμονικὴ κυριαρχία. Ἐὰν τὸ οἰκονομικὸ συμφέρον, ἡ κοινωνικὴ συμβατικότητα ἢ ἄλλοι παράγοντες ἐμποδίζουν τὸν ἄνθρωπο νὰ δεχθεῖ τὴ θεία δωρεά, τότε παραμένει αἰχμάλωτος τῶν φθοροποιῶν δυνάμεων, ἔχοντας τὴν ψευδαίσθηση ὅτι αὐτὲς εἶναι ἀνύπαρκτες, ἀφοῦ δὲν βρίσκει τὶς μορφὲς τους ὅπως τὶς συνέλαβαν ἄλλες προηγούμενες ἐποχές, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα αὐτὲς τὸν καταδυναστεύουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά