Κυριακή του Θωμά –«καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ, ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου»

Ἀπόστολος: Πράξ. ε´ 12-20
Εὐαγγέλιον: Ἰωάν. κ´ 19-31

«καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ, ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου»

Ὁ Ἀναστὰς Κύριος, τὴν ἑπομένην Κυριακὴ («τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων») ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀναστάσεως, ἐμφανίζεται στοὺς φοβισμένους μαθητὲς διά τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων καὶ τοὺς μεταδίδει μήνυμα εἰρήνης καὶ χαρᾶς. Τοὺς χαιρετίζει μὲ τὸν χαιρετισμὸ «εἰρήνη ὑμῖν», τὸν ὁποῖον ἐπαναλαμβάνει ἄλλες δύο φορές. Ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι μία ἁπλὴ καθημερινὴ ἔκφραση χαιρετισμοῦ, ἀλλὰ ἔχει βαθύτερο νόημα. Ἐπάνω στὸν Σταυρὸ ὁ Χριστὸς σχίζει τὸ χειρόγραφο τῶν ἁμαρτιῶν τῆς ἀνθρωπότητος καὶ συμφιλιώνει τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Θεό. Ἐνεργεῖται τὸ μυστήριο τῆς καταλλαγῆς (συμφιλιώσεως) μεταξὺ ἀνθρώπων καὶ Θεοῦ ἀλλὰ καὶ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ποὺ καλοῦνται νὰ ζήσουν τὴν νέα πνευματικὴ πραγματικότητα τῆς ἐν Χριστῷ ἀδελφότητος, νὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀδελφοὶ ἐν Κυρίῳ.

Ὁ Κύριος δείχνει στοὺς μαθητὲς τὰ σημάδια τῆς Σταυρώσεως, τὶς πληγὲς στὰ χέρια καὶ τὴν πλευρά Του στὸ ἀναστημένο ἔνδοξο Σῶμα Του. Οἱ μαθητὲς «ἐχάρησαν ἰδόντες τὸν Κύριον».

Μετὰ τὴν μεγάλη θλίψη, τὸν φόβο, τοὺς λογισμοὺς ἀμφιβολίας ποὺ ἀκολούθησαν τὰ δραματικὰ γεγονότα τῆς Σταυρώσεως καὶ τῆς Ταφῆς τοῦ Χριστοῦ, ἔρχεται τὸ ἀδιαμφισβήτητο γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως, γιὰ νὰ χαροποιήσει τοὺς μαθητές. Ἡ χαρὰ τῶν μαθητῶν εἶναι καὶ δική μας χαρά, διότι ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου γίνεται γιὰ τοὺς πιστοὺς ἡ ἀπαρχὴ τῆς αἰωνίου ζωῆς (Ἰω. ια´ 25-26).

Ἀπὸ τὴν πρώτη αὐτὴ συνάντηση τοῦ Κυρίου μὲ τοὺς μαθητὲς ἀπουσίαζε ὁ Θωμᾶς. Ἐν ὅσῳ οἱ ὑπόλοιποι μαθητὲς βιώνουν τὴν χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὴν βεβαιότητα τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου, ὁ Θωμᾶς ἐξακολουθεῖ νὰ βασανίζεται ἀπὸ λογισμοὺς ἀμφιβολίας καὶ ὀλιγοπιστίας. Γιὰ νὰ πιστεύσει θέλει ἁπτὲς ἀποδείξεις, νὰ ἀγγίσει τὶς πληγὲς τοῦ Κυρίου καὶ νὰ βεβαιωθεῖ γιὰ τὰ λεγόμενα τῶν ἄλλων μαθητῶν.

Δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἐκπλήσσει ἡ στάση τοῦ Θωμᾶ, διότι μὲ αὐτὴν ταυτίζεται ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων, ποὺ δὲν ἀρκεῖται στὸν λόγο καὶ τὶς διαβεβαιώσεις τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ ζητοῦν τὸ κάτι περισσότερο, τὴν ἀκλόνητη ἀπόδειξη, τὸ ἀδιάσειστο τεκμήριο τοῦ δακτύλου ἐπὶ τῶν τύπων τῶν ἥλων. Ἡ πίστη μας πολλὲς φορὲς χωλαίνει ὅταν τὴν ἀναμειγνύουμε μὲ λογισμοὺς ἀμφιβολίας, ὅταν μὲ τὴν πεπερασμένη μας ἀνθρώπινη λογικὴ προσπαθοῦμε νὰ προσεγγίσουμε τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ καὶ ἐν προκειμένῳ τὴν Ἀνάσταση.

Ἀλλὰ δὲν μποροῦμε νὰ μὴ θαυμάσουμε τὴν ἄκρα συγκατάβαση τοῦ Κυρίου ποὺ συγκατανεύει στὴν ἀδυναμία τοῦ Θωμᾶ καὶ ἐμφανίζεται «μεθ᾽ ἡμέρας ὀκτώ», γιὰ νὰ ἱκανοποιήσει τὸ αἴτημα τοῦ ὀλιγοπίστου ἢ δυσπίστου Θωμᾶ. Κατὰ θείαν οἰκονομίαν ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς τὴν προσωρινὴ ὀλιγοπιστία τοῦ μαθητοῦ, γιὰ νὰ πληροφορηθοῦμε καὶ ἐμεῖς τὴν πραγματικότητα τῆς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ προσηλώσεως τοῦ Κυρίου καὶ τῆς τριημέρου Ἀναστάσεως Αὐτοῦ. Ἡ ψηλάφηση τοῦ Θωμᾶ τῶν πληγῶν τοῦ Κυρίου βεβαιώνει ὅτι τὸ ἀναστημένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἔνδοξο βεβαίως, δὲν εἶναι πνευματικὸ ἢ ἀερῶδες (φάντασμα, ὀπτασία) ἀλλὰ πρα γματικό, σαρκικό, ἁπτό. Ὁ Χριστὸς ἐπιτρέπει στὸν Θωμᾶ νὰ ἀγγίσει τὶς πληγὲς τῆς ἁγίας Αὐτοῦ χειρὸς καὶ ἔτσι διά τῆς ψηλαφήσεως τῆς ἁγίας σαρκός, κατὰ χάριν Θεοῦ οἱ πιστοὶ μετέχουμε τῆς μυστικῆς εὐλογίας, δεχόμενοι τὸν Χριστόν, γιὰ νὰ πιστεύσουμε καὶ ἐμεῖς στὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως (Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας).

Ἡ εὐλογημένη ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ, κατὰ τὴν ἔκφραση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, καταλήγει στὴν μεγαλειώδη ὁμολογία πίστεως: «ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Μία ὁμολογία πίστεως ποὺ κονιορτοποιεῖ τοὺς ἀνὰ τοὺς αἰῶνες αἱρετικοὺς ποὺ ἀρνοῦνται τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ, τὴν Σάρκωση τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου.

Τέλος, γιὰ νὰ μὴ ἀδικήσουμε τὸν Ἀπόστολο Θωμᾶ, ποὺ ἔλαβε τὸν χαρακτηρισμὸ τοῦ «ἀπίστου Θωμᾶ», ὀφείλουμε νὰ διευκρινήσουμε ὅτι καὶ οἱ ἄλλοι μαθητὲς ἀρχικῶς ἦσαν δύσπιστοι («ἀπιστούντων αὐτῶν καὶ θαυμαζόντων» – Λουκ. κδ´ 41) καὶ ὅτι ἡ πίστη τοῦ ἀτυχῶς ἀποκαλουμένου «ἀπίστου Θωμᾶ» ἦταν τόσο μεγάλη, ὥστε πῆγε πολὺ πιὸ μακρυὰ ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους Ἀποστόλους. Ἔφθασε μέχρι τὴν μακρινὴ Ἰνδία, γιὰ νὰ κηρύξει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ νὰ μαρτυρήσει γιὰ τὴν πίστη τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος