Kυριακή Τελώνου και Φαρισαίου

«Εἶπε δὲ καὶ πρός τινας τοὺς πεποιθότας ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι, καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιπούς, τὴν παραβολὴν ταύτην: Είπε δε και προς μερικούς, που είχαν την αλαζονική αυτοπεποίθηση ότι είναι δίκαιοι και περιφρονούσαν τους άλλους, την παραβολή αυτή» [Λουκ.18, 9]. Και ποια είναι η παραβολή; «ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης. ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται: Δυο άνθρωποι ανέβησαν στο ιερόν να προσευχηθούν, ο ένας Φαρισαίος και ο άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε επιδεικτικά για να προκαλεί εντύπωση• και για να δοξάσει τον εαυτό του, αυτά προσευχόταν• Σε ευχαριστώ, Θεέ μου, διότι δεν είμαι όπως οι άλλοι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και ωσάν αυτός ο τελώνης. Εγώ νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, Δευτέρα και Πέμπτη, δίδω το δέκατο από όλα γενικώς όσα αποκτώ. Εγώ είμαι ενάρετος. Και ο τελώνης, που στεκόταν κάπου μακριά από το θυσιαστήριο, δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του λέγοντας• Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό και συγχώρησέ με. Σας διαβεβαιώνω, ότι αυτός ο περιφρονημένος από τον Φαρισαίο τελώνης κατέβηκε στο σπίτι του με συγχωρημένες τις αμαρτίες του, αθώος και δίκαιος ενώπιον του Θεού, παρά ο Φαρισαίος εκείνος. Διότι κάθε ένας που υψώνει τον εαυτό του, θα ταπεινωθεί από τον Θεό και θα καταδικαστεί, ενώ εξ αντιθέτου εκείνος που ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί και θα δοξαστεί από τον Θεό» [Λουκ. 18, 9-14]

Εδώ λοιπόν μας διδάσκει με ποιον τρόπο να κάνουμε τις προσευχές μας προς Αυτόν, για να μη βρεθούν χωρίς ανταπόκριση τα αιτήματα όσων τις χρησιμοποιούν για να επικοινωνήσουν με τον Θεό, ούτε και με αυτά που κάποιος νομίζει ότι μπορεί να ωφελείται, με αυτά τα ίδια να στρέφει ενάντια στον εαυτό του τον χορηγό των ουρανίων χαρισμάτων Θεό· διότι έχει γραφεί: «ἔστι δίκαιος ἀπολλύμενος ἐν δικαίῳ αὐτοῦ: υπάρχει δίκαιος ο οποίος χάνεται κατά την αυτοδικαίωσή του» (Εκκλ. 7, 15). Διότι ιδού εδώ για τον Φαρισαίο έχει εκδοθεί καταδικαστική απόφαση, επειδή δεν έκανε την προσευχή του με επίγνωση και σύνεση. Διότι ήταν πολλές οι εναντίον του κατηγορίες· πρώτον είναι ενοχλητικός και άμυαλος, γιατί αισθανόταν θαυμασμό ο ίδιος για τον εαυτό του, αν και η αγία Γραφή φωνάζει· «ἐγκωμιαζέτω σε ὁ πέλας καὶ μὴ τὸ σὸν στόμα, ἀλλότριος καὶ μὴ τὰ σὰ χείλη: Ας σε επαινεί ο άλλος, ο πλησίον, και όχι το δικό σου στόμα, ο ξένος και όχι τα δικά σου χείλη» (Παροιμ. 27, 2). Έπειτα αγνόησε ότι το να είναι ανώτερος από τα κακά, δεν κάνει κάποιον πάντοτε και οπωσδήποτε αξιοθαύμαστο, ενώ το να αγαπά να αντιπαρατίθεται με εκείνους που συνήθως χαίρουν της εκτιμήσεως των άλλων, τον κάνει λαμπρό και διαπρεπή και τον συγκαταλέγει δίκαια μεταξύ εκείνων που έχουν γίνει αντικείμενο θαυμασμού.

Ο τελώνης λοιπόν στεκόταν μακριά από το θυσιαστήριο, χωρίς να τολμά να σηκώσει ούτε στον ουρανό τα μάτια του, αλλά με το κοκκινισμένο βλέμμα του έδειχνε ότι δεν είχε η ψυχή του καμία παρρησία ενώπιον του Θεού. Βλέπεις ότι περιορίζοντας την παρρησία του, επειδή δεν την είχε, δέχεται τα πλήγματα από τους ελέγχους της συνειδήσεώς του; Γιατί φοβόταν ακόμα και μόνο να εμφανισθεί ενώπιον του Θεού, επειδή λίγο είχε φροντίσει για την εφαρμογή των νόμων Του, και με την ίδια τη στάση του στο ναό κατηγορεί τη φαυλότητά του· χτυπά το στήθος του, ομολογεί τα εγκλήματά του, δείχνει σαν σε γιατρό την ασθένειά του, και παρακαλεί να τον κατευσπλαχνισθεί. Όπως ακριβώς λοιπόν ούτε ο τελώνης (περιφρονήθηκε)- γιατί τι λέγει γι΄αυτόν που ομολόγησε τις δικές του αμαρτίες, ο Κριτής των όλων, Αυτός που γνωρίζει καλά τις καρδιές, Αυτός που δέχεται τις προσευχές όλων: «λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος: Σας διαβεβαιώνω ότι αυτός ο περιφρονημένος από τον Φαρισαίο τελώνης κατέβηκε στο σπίτι του με συγχωρημένες τις αμαρτίες του, αθώος και δίκαιος ενώπιον του Θεού, παρά ο Φαρισαίος εκείνος » [Λουκ. 18,14].

Και αν κάποιος λοιπόν γίνει καλός και ενάρετος, να μην κυριευθεί εξαιτίας αυτού από υπεροψία, αλλά μάλλον να θυμάται τον Χριστό που λέγει στους αγίους αποστόλους: «οὕτω καὶ ὑμεῖς, ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν, λέγετε ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν, ὅτι ὃ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν: Έτσι και σεις, και όταν ακόμα εκτελέσετε όλα όσα σας διέταξε ο Θεός, πρέπει να λέτε ότι ‘’είμαστε άχρηστοι δούλοι, διότι απλώς κάναμε ό,τι είχαμε χρέος να κάνουμε’’» [Λουκ. 17, 10]. Οφείλουμε όμως σαν από έναν αναγκαίο ζυγό, στον Θεό των όλων τη δουλεία και την υποταγή σε καθετί. Βλέπεις πώς ο τελώνης απαλλάχθηκε από τα αμαρτήματά του, επειδή υπέμεινε την κατηγορία του Φαρισαίου με πραότητα; Και εκείνος βέβαια από τη δόξα έπεσε στο βάραθρο της ατιμίας, ενώ ο τελώνης από την ατιμασμένη ζωή του επανήλθε στη μακάρια κατάσταση· και ο ένας αποχωρίσθηκε πολύ από την εγγύτητα προς τον Θεό και βρέθηκε αμέτρητα μακριά, ενώ ο άλλος ανυψώθηκε προς τον τόπο της παρρησίας. Ο ένας εξαιτίας της έπαρσης ταπεινώθηκε, ενώ ο άλλος εξαιτίας της ταπείνωσης ανυψώθηκε.

 Αγίου Κυρίλλου αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας, Εξήγησις υπομνηματική εις το κατά Λουκάν ευαγγέλιον.

πηγή: άλλη όψις

το μεταφέρουμε από: εδώ

Ο δρόμος της νηστείας

Ας έρθει, λοιπόν, ανάμεσά μας ο μαθητής του Χριστού. Ας μας διδάξει τον τρόπο της νηστείας. Ας τον ακούσουμε που λέει: ‹‹Νηστεία καθαρή και αμόλυντη ενώπιον του Θεού και Πατέρα είναι αυτή: να επισκέπτεται κανείς ορφανά και χήρες στη θλίψη τους και να τηρεί τον εαυτό του αμόλυντο από τον κόσμο››.

Πως όμως και με ποιο τρόπο θα επιτύχουμε αυτά που ελέχθησαν, είναι εύκολο να ανεύρουμε. Διότι αρκεί, νομίζω, γι᾿ αυτούς που σκέπτονται σωστά και αυτός ο φυσικός νόμος, που αφ᾿ ενός μας διδάσκει να μισούμε όσα φαίνεται να είναι αντίθετα στις θείες εντολές και αφ᾿ ετέρου μας παρακινεί να κρατούμε μέσα μας το θέλημα του Νομοθέτου.

Αν τώρα κάποιος νομίζει ότι γι᾿ αυτό χρειαζόμαστε ακόμη πιο σαφή παραγγέλματα, ας ακούσει τον Παύλο που λέει: ‹‹Νεκρώσατε ο,τι γήινο είναι μέσα σας, δηλαδή την πορνεία, την ακαθαρσία, το πάθος, την κακή επιθυμία››. Διότι, βέβαια, δεν θα επιτύχουμε τη χάρη που παρέχει η αληθής νηστεία απλώς με την ασιτία και με την απόρριψη μόνο των τροφών. Ούτε πάλι, έχοντας απόσχει από αυτά και μόνο, θα γίνουμε εξάπαντος καθαροί και άγιοι, αλλά αποδιώκοντας από τη διάνοιά μας εκείνα, για τα οποία βρέθηκε και το φάρμακο της νηστείας».

Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας

πηγή

Η πάλη του Ιακώβ (Γένεση 32:24-30).

Θα δούμε τα ενδιαφέροντα σχόλια του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, σχετικά με όσα γράφονται στο βιβλίο της Γενέσεως από τον Μωυσή, για την μυστηριώδη πάλη του Ιακώβ, τότε που μετονομάστηκε από «Ιακώβ», που σημαίνει «υποσκελιστής», σε «Ισραήλ», που σημαίνει «δύναμις Θεού». Θα παραθέσουμε απόσπασμα από το έργο του αγίου «Κατά των Νεστορίου Βλασφημιών, Βιβλίο Γ’».

Το απόσπασμα έχει ως εξής (το παραθέτω από την μετάφραση του αρχ. Ν. Βάμβα):

«Ο δε Ιακώβ έμεινε μόνος· και επάλαιε μετ' αυτού άνθρωπος έως τα χαράγματα της αυγής· ιδών δε ότι δεν υπερίσχυσε κατ' αυτού, ήγγισε την άρθρωσιν του μηρού αυτού· και μετετοπίσθη η άρθρωσις του μηρού του Ιακώβ, ενώ επάλαιε μετ' αυτού. Ο δε είπεν, Άφες με να απέλθω, διότι εχάραξεν η αυγή. Και αυτός είπε, δεν θέλω σε αφήσει να απέλθης, εάν δεν με ευλογήσης. Και είπε προς αυτόν, Τι είναι το όνομά σου; Ο δε είπεν, Ιακώβ. Και εκείνος είπε, Δεν θέλει καλεσθή πλέον το όνομά σου Ιακώβ, αλλά Ισραήλ· διότι ενίσχυσας μετά Θεού, και μετά ανθρώπων θέλεις είσθαι δυνατός. Ηρώτησε δε ο Ιακώβ λέγων, Φανέρωσόν μοι, παρακαλώ, το όνομά σου. Ο δε είπε, Διά τι ερωτάς το όνομά μου; Και ευλόγησεν αυτόν εκεί. Και εκάλεσεν Ιακώβ το όνομα του τόπου εκείνον Φανουήλ, λέγων, Διότι είδον τον Θεόν πρόσωπον προς πρόσωπον, και εφυλάχθη η ζωή μου».

Ερεύνησε μαζί μας την θεόπνευστη Γραφή. Εμφανίστηκε κάποτε και στον πατριάρχη Ιακώβ, όταν έφυγε από την οικία του Λάβαν και έφτασε στα μέρη του Γιαμπώκ, όπως έχει γραφεί. Κατανόησε λοιπόν, ότι τότε ο Λόγος δεν ήθελε να εμφανιστεί στον πατριάρχη ως ασώματος και αψηλάφητος, εμφανίζοντάς του την προτύπωση του μυστηρίου, αλλά αυτός που πάλευε ήταν άνθρωπος, και αφού πάλεψε μαζί του, όταν άρχιζε να φέγγει η ημέρα και ξημέρωσε, του είπε, «άφησέ με να φύγω», που σήμαινε ότι σταματούσε την πάλη. Είναι όμως αναγκαίο να πω και τι σήμαινε το μυστήριο. Ότι εκείνοι που ζουν σαν σε νύχτα και σε σκοτάδι και έχουν νοητή ομίχλη στον νου και στην καρδιά τους, δεν μπορούν ακόμα να κατανοήσουν το μυστήριο που κρύβεται κάτω από αυτό, γιατί ήταν συνηθισμένος να παλεύει και να νικά, όμως εκείνοι που έφτασαν στο φως και σαν στον πνευματικό όρθρο και κατανόησαν καλά το μυστήριο, δεν ζητά να παλέψει με αυτούς άλλο, αλλά μάλλον μοιράζει πνευματικές ευλογίες. Λοιπόν, εάν αυτός έρθει και σε μας έστω και αργά, μέσα στο φως και όταν αρχίζει να ξημερώνει, θα σταματήσει να αγωνίζεται μαζί σου αυτός που πάντοτε νικά. Πρόσεχε όμως, ότι, ενώ πάλευε με άνθρωπο ο θεσπέσιος Ιακώβ, λέγει ότι είδε τον Θεό πρόσωπο με πρόσωπο. Και πρόσθεσε η αγία Γραφή, ότι «Ανέτειλε γι’ αυτόν ο ήλιος, όταν χάθηκε η μορφή του Θεού». Για ποιο λόγο λοιπόν κοκκινίζεις με τα μέτρα της ταπείνωσης, τη στιγμή που ο καθένας, που έχει σωστή πίστη και ερευνά με ακρίβεια τον σκοπό της θεόπνευστης Γραφής, λέγει ότι ο Λόγος του Θεού και Πατέρα έλαβε σάρκα και έγινε άνθρωπος; Αυτός λοιπόν που είναι ομοούσιος με εμάς, αφού έγινε άνθρωπος, και με τον ίδιο τον Πατέρα του, αφού παρέμεινε και με την ανθρώπινη φύση Θεός, στάλθηκε να κηρύξει στους αιχμαλώτους συγχώρηση, στους τυφλούς να δουν το φως τους, να θεραπεύσει εκείνους που έχουν συντριμμένη καρδιά, και να κηρύξει το έτος της εύνοιας του Κυρίου.

(Έργα Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, ΕΠΕ 10, σελ. 321-323). 

πηγή

« Αὔριο εἶναι Κυριακή »

 

Προετοιμασία γιὰ τὴν πιὸ σπουδαία ὥρα τῆς ἑβδομάδος

Τὸ κέντρο τῆς ζωῆς κάθε χριστιανοῦ ἀποτελεῖ ἡ Θεία Λειτουργία. Σ᾿ αὐτὴ τελεσιουργεῖται τὸ Ἱερὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Πρόκειται γιὰ τὸ ὑπέρτατο καὶ πλέον φρικτὸ Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας.
...
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι κοινὴ πανήγυρη ὅλων τῶν οὐρανίων καὶ ἐπιγείων κτισμάτων. Αὐτὴ τὴν πραγματικότητα βιώνουμε οἱ Χριστιανοὶ κάθε Κυριακὴ ἀνάλογα μὲ τὸ μέτρο τῆς πίστεως, τὸν πνευματικό μας ἀγώνα καὶ βέβαια τὴν προετοιμασία μας.

Γι᾿ αὐτὴν τὴν προετοιμασία ἐπισημαίνουμε τέσσερα βασικὰ κεφάλαια:

1. Ἡ ψυχικὴ καὶ σωματικὴ ξεκούραση. Ἀποχὴ ἀπὸ κάθε τί ποὺ θὰ μολύνει τὴν ψυχή μας.

2. Ἡ συμφιλίωση μὲ ὅ,ποιον λυπήσαμε ἢ ἤρθαμε σὲ σύγκρουση. Ἰδιαίτερη προσοχή, ὅσον ἐξαρτᾶται ἀπὸ μᾶς, νὰ μὴ δημιουργηθοῦν ἀφορμὲς δυσαρεσκείας, διαπληκτισμῶν καὶ ψυχρότητας.

3. Ἡ περιφρούρηση τῆς ψυχικῆς μας εἰρήνης. Σ᾿ αὐτὸ θὰ μᾶς βοηθήσει ἡ ἀνάγνωση χωρίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ ψαλμῶν ἀπὸ τὸ Ψαλτήρι, ἡ ἑτοιμασία τοῦ προσφόρου καὶ ἡ παρακολούθηση τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ.

4. Ἡ προσευχή μας. Μ᾿ αὐτὴν θὰ ζητήσουμε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ εὐλογήσει τὴν προσπάθειά μας καὶ νὰ μᾶς ἀξιώσει νὰ ἀναγεννηθοῦμε πνευματικὰ μέσα ἀπὸ τὴν Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία.

Ἂς προετοιμασθοῦμε κατάλληλα καὶ ἂς προσέλθουμε στὴν Θεία Λειτουργία μὲ τὴν ταπείνωση τοῦ Τελώνου. Ἔτσι δὲν θὰ εἴμαστε ἁπλοὶ θεατές, ἀλλὰ κάθε φορὰ θὰ διαπιστώνεται στὶς ψυχές μας ἡ θαυμαστὴ ἀλλοίωση τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου.

 πηγή

Τι σημαίνει ο όρος ''Χριστός''; (Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας)

«Το όνομα Χριστός δεν έχει σημασία όρου, ούτε δηλώνει την ουσία κάποιου, δηλαδή τι ακριβώς είναι, όπως ακριβώς και η λέξη άνθρωπος ή ίππος ή βόδι, αλλά μάλλον φανερώνει ένα πράγμα που γίνεται σε κάποιον. Μερικοί από τους αρχαιότερους αλείφονταν με λάδι, σύμφωνα με την αρέσκεια του Θεού την εποχή εκείνη. Η χρίση αποτελούσε και γνώρισμα της εξουσίας των βασιλέων. Επίσης και οι προφήτες χρίονταν νοητά με το Άγιο Πνεύμα, ώστε εξαιτίας αυτού να ονομάζονται χριστοί. Ψάλλει λοιπόν ο μακάριος Δαβίδ ως εκπρόσωπος του Θεού και λέγει: «Μη άπτεσθε των χριστών μου, και εν τοις προφήταις μη πονηρεύεσθε». Αλλά και ο προφήτης Αββακούμ λέγει: «Εξήλθες εις σωτηρίαν λαού σου, του σώσαι τους χριστούς σου».

Τι εστίν ο Χριστός

Στην περίπτωση όμως του Σωτήρα όλων μας Χριστού λέμε βέβαια ότι έγινε χρίση, αλλά χρίση ούτε συμβολική, όπως γινόταν με λάδι, ούτε όπως εκείνη που γινόταν με το προφητικό χάρισμα, αλλά ούτε και εκείνη η νοούμενη κατά την ανάδειξη κάποιου για την επιτυχή εκτέλεση κάποιου πράγματος, κάτι δηλαδή σαν εκείνο που έγινε στην περίπτωση του Κύρου, που είχε βασιλεύσει στους Πέρσες και τους Μήδους, ο οποίος εξεστράτευσε εναντίον της χώρας των Βαβυλωνίων, παρακινούμενος σ’ αυτό από τον Θεό που μπορεί να τα κάνει όλα. Γιατί ειπώθηκε: «Έτσι μίλησε ο Κύριος στον χρισμένο από μένα Κύρο, του οποίου κράτησα το δεξί του χέρι». Μολονότι δηλαδή ήταν άνδρας ειδωλολάτρης, ονομάστηκε χριστός, γιατί κατά κάποιο τρόπο χρίσθηκε σε βασιλιά με απόφαση από τον ουρανό, και διορίστηκε από τον Θεό να κυριεύσει κατά κράτος τη Βαβυλώνα.

Το ίδιο όμως, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό, έγινε και με τον Χριστό. Επειδή δηλαδή με την παράβαση του Αδάμ είχε επικρατήσει σε όλους η αμαρτία, έφυγε το Άγιο Πνεύμα, και για το λόγο αυτόν επικράτησε σε όλα το κακό. Έπρεπε λοιπόν και πάλι με την ευσπλαχνία του Θεού , για να επανέλθει η ανθρωπότητα στην αρχική της κατάσταση, να καταστεί άξια του Αγίου Πνεύματος. Ενανθρώπησε λοιπόν ο Μονογενής Λόγος του Θεού, και εμφανίστηκε στους γήινους με γήινο σώμα, και έγινε ελεύθερος από κάθε αμαρτία, ώστε με αυτόν και μόνο η ανθρώπινη φύση, στεφανωμένη με τα καυχήματα της αναμαρτησίας, να δεχτεί πλουσιοπάροχα το Άγιο Πνεύμα, και έτσι να αναμορφωθεί προς τον Θεό με τον αγιασμό. Έτσι λοιπόν μεταβιβάζεται και σε μας η χάρη, αρχίζοντας από τον Χριστό τον πρωτότοκο μεταξύ μας, και για αυτό ο μακάριος Δαβίδ διδάσκοντας μας ψάλλει: «Ηγάπησας δικαιοσύνην, και εμίσησας αδικίαν, δια τούτο έχρισέ σε ο Θεός, ο Θεός σου, έλαιον αγαλλιάσεως».

Χρίσθηκε λοιπόν, όπως και εμείς, ως άνθρωπος ο Υιός με τους επαίνους της αναμαρτησίας, όπως είπαμε, και έτσι δοξάστηκε στο πρόσωπό Του η ανθρώπινη φύση, με το να καταστεί άξια να γίνει μέτοχος του Αγίου Πνεύματος, το οποίο δεν φεύγει πια, όπως στις αρχές, αλλά παραμένει μάλλον σε αυτήν. Για αυτό ακριβώς και έχει γραφεί: «Κατέπτη μεν επί Χριστώ το Πνεύμα, μεμένηκε δε επ’ αυτόν». 

Λέγεται λοιπόν Χριστός ο Λόγος του Θεού, αυτός που έγινε άνθρωπος για χάρη μας και σαν εμάς και με την μορφή δούλου, και χρίσθηκε βέβαια ως άνθρωπος ως προς την σάρκα, έχρισε όμως ως Θεός με το Πνεύμα του εκείνους που πιστεύουν σε Αυτόν»

(Έργα Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, ΕΠΕ 10, σελ. 103- 105, «Περί της Ενανθρωπίσεως του Μονογενούς»). 

πηγή

Ομιλία στην Θεία Μεταμόρφωση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού" του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας

Αὐτοί πού καλά γνωρίζουν νά ἀγωνίζονται γιά ἕνα βραβεῖο κατά τούς ἀθλητικούς ἀγῶνες, εὐχαριστιοῦνται ἀπό τά χειροκροτήματα τῶν θεατῶν καί μέ τῶν ἐπάθλων τήν ἐλπίδα ἔντονα παρακινοῦνται πρός τήν νίκη, πού ἁρμόζει σ᾽ αὐτά. Ἀσφαλῶς ὅμως καί ὅσοι ἔχουν σφοδρή ἐπιθυμία νά ἐπιτύχουν τά θεῖα χαρίσματα καί διψοῦν νά γίνουν μέτοχοι τῆς ἐλπίδας πού ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιά τούς ἁγίους, ἀφενός ἀναλαμβάνουν μετά χαρᾶς τούς ἀγῶνες χάριν τῆς εὐσέβειας πρός τόν Χριστό. Ἀφετέρου τήν τιμημένη καί ἔνδοξη ζωή κατορθώνουν ὄχι μέ τό νά προτιμοῦν τήν τεμπελιά, πού εἶναι στερημένη ἀπό μισθό, οὔτε βέβαια ἀγαπώντας τήν ἄνανδρη δειλία, ἀλλά πιό πολύ κινούμενοι μέ ἀνδρεία ἐναντίον κάθε πειρασμοῦ καί συνεπῶς μέ τό νά κρίνουν σχεδόν ὡς ἀνάξεις λόγου τίς ἐπιθέσεις πού προέρχονται ἀπό τούς διωγμούς. Ἔτσι θεωροῦν πλοῦτο τό νά ὑποστοῦν παθήματα γιά χάρη Του. Διότι ἀνακαλοῦν στήν μνήμη τους τόν μακάριο Παῦλο, πού ἔγραφε ὅτι δέν ἔχουν ἀξία τά παθήματα τῆς ἐδῶ ζωῆς ἐμπρός στήν δόξα πού πρόκειται νά φανερωθεῖ σ᾽ ἐμᾶς.

Πρόσεχε, λοιπόν, οἰκονομία ἐξαίρετη πού χρησιμοποιεῖ καί τώρα ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, πρός ὠφέλειαν καί οἰκοδομή τῶν ἁγίων ἀποστόλων. Εἶπε σ᾽ αὐτούς: «Ἄν κανείς θέλει νά μέ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του καί ἄς σηκώσει τόν δικό του σταυρό καί ἄς μέ ἀκολουθεῖ. Διότι αὐτός πού θέλει νά σώσει τήν ζωή του θά τήν χάσει· αὐτός ὅμως πού θά χάσει τήν ζωή του γιά χάρη μου, θά τήν βρεῖ» (Ματθ. 16, 24-25). Σωτήριο βέβαια τό παράγγελμα καί ταιριαστό σέ ἁγίους. Καί γίνεται τοῦτο πρόξενος τῆς δόξας, γιά τήν ὁποία κάναμε λόγο παραπάνω, καί τήν χαρά γιά ὅ,τι θά γευθεῖ στό τέλος ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ ἐντός του. Διότι τό νά ἐπιλέξει κανείς τά πάθη γιά τόν Χριστό δέν μένει χωρίς ἀμοιβή, ἀλλά μᾶλλον προσπορίζει ὡς διαρκές καί ἀναφαίρετο ἀπόκτημα τήν μετοχή στήν αἰώνια ζωή καί δόξα.

Ὡστόσο, ἐπειδή ἀκόμη δέν εἶχαν τήν ἐξ ὕψους δύναμη οἱ μαθητές, φυσικό ἦταν νά πέσουν ἴσως κάπου θύματα ἀνθρώπινης ἀσθένειας, ὁπότε νά βάλουν μέ τόν νοῦ τους καί νά ποῦν μέσα τους: πῶς μπορεῖ νά ἀπαρνηθεῖ κάποιος τόν ἑαυτό του; Ἤ πῶς γίνεται, ἀφοῦ χάσει κάποιος τήν ζωή του, νά τήν βρεῖ πάλι; Καί ποιό γιά ὅσους τοῦτο πάθουν τό ἰσάξιο θά εἶναι βραβεῖο; Ἤ, ἐπίσης, τί λογῆς χαρισμάτων θά εἶναι μέτοχος; Γιά νά τούς ἀφήσει, λοιπόν, μακρυά ἀπό τέτοιες σκέψεις καί τέτοιους λόγους καί, ὅπως μέ τήν κατεργασία κανείς ἀλλάζει τό σχῆμα στά μέταλλα, νά τούς ἀναμορφώσει γενναίους, κάμνοντας νά γεννηθεῖ μέσα τους ἡ ἐπιθυμία τῆς ὡραίας αὐτῆς δόξας, «Λέγω σέ σᾶς», λέει, «εἶναι κάποιοι ἀπ᾽ αὐτούς πού βρίσκονται ἐδῶ, οἱ ὁποῖοι δέν θά γευθοῦν θάνατο, ἕως ὅτου δοῦν τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Ματθ. 16, 28). Μήπως τόσο πολύ θά ἐκταθεῖ γι᾽ αὐτούς τό ὅριο τῆς ζωῆς τους, ὥστε σ᾽ ἐκεῖνα νά φτάσουν τά χρόνια, ὕστερα ἀπό τά ὁποῖα, στήν συντέλεια τοῦ αἰῶνος, θά κατεβεῖ ἀπ᾽ τούς οὐρανούς καί θά ἀποκαταστήσει τούς ἁγίους στήν ἑτοιμασμένη γιά χάρη τους βασιλεία; Βέβαια καί μέχρι τοῦτο μποροῦσε νά φτάσει ἡ δύναμή του. Διότι ὅλα μπορεῖ καί τίποτα δέν εἶναι ἀδύνατο ἤ ἀκατόρθωτο γιά τήν ἄκρα παντοδυναμία τοῦ νεύματός Του. Βασιλεία ὅμως λέει τήν ἴδια τήν θέα τῆς δόξας, πού μέσα της καί ὁ ἴδιος θά ἐμφανιστεῖ ἐκεῖνο τόν καιρό, ὅταν θά λάμψει πάνω ἀπ᾽ ὅσους βρίσκονται στήν γῆ. Διότι θά ἔρθει μέσα στήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ὄχι φυσικά μέ τήν εὐτέλεια πού χαρακτηρίζει ἐμᾶς.

Πῶς, λοιπόν, ἤθελε νά καταστήσει θεατές τοῦ θαύματος αὐτούς πού δέχθηκαν τήν ὑπόσχεση; Ἀνεβαίνει στό ὄρος ἔχοντας τρεῖς ἀπ᾽ αὐτούς, τούς ὁποίους ἐπέλεξε. Ἔπειτα μεταβάλλεται σέ μιά ἀσυνήθιστη καί στόν Θεό ταιριαστή λαμπρότητα, ἔτσι πού καί ὁ ρουχισμός Του, καθώς δέχεται τό φῶς, νά δίνει τήν ἐντύπωση τοῦ ἄκρως φωτεινοῦ. Μετά ὁ Μωυσῆς καί ὁ Ἠλίας, πού μόλις εἶχαν ἔρθει καί στάθηκαν γύρω ἀπ᾽ τόν Ἰησοῦ, συζητοῦσαν γιά τήν ἔξοδό Του, τήν ὁποία ἐπρόκειτο νά ὁλοκληρώσει στήν Ἱερουσαλήμ, δηλαδή γιά τό μυστήριο τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας καί τό σωτήριο πάθος, λέω, πού ἐπιτελέστηκε πάνω στόν τίμιο Σταυρό. Ἀφοῦ μάλιστα ἀληθεύει ὅτι ὁ νόμος πού δόθηκε μέ μεσάζοντα τόν Μωυσῆ, καθώς καί ὁ λόγος τῶν ἁγίων Προφητῶν, τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ προανήγγειλαν: ὁ πρῶτος μέ τύπους καί σκιές ζωγραφίζοντάς το σχεδόν ὅπως στό σανίδι· οἱ ἄλλοι ἔχοντας προείπει μέ πολλούς τρόπους ὅτι θά γίνει ὁρατός σέ καιρούς ὁρισμένους μέ τήν μορφή τήν δική μας καί ὅτι γιά τήν σωτηρία καί τήν ζωή ὅλων τῶν ἀνθρώπων δέν θά ἀποφύγει τό πάθημα τοῦ θανάτου πάνω σέ ξύλο.

Λοιπόν, ἡ ἐμφάνιση δίπλα σ᾽ Αὐτόν τοῦ Μωυσῆ καί τοῦ Ἠλία καί ἡ προσομιλία τῶν ἴδιων μεταξύ τους ἦταν κάποια οἰκονομία, ἡ ὁποία πολύ καλά, ὁλοφάνερα παρουσίαζε νά περιστοιχίζεται ἀπό ἐπίσημους ὑπηρέτες τόν Νόμο καί τούς Προφῆτες ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ἐπειδή καί τοῦ Νόμου καί τῶν Προφητῶν ἐξουσιαστή τόν παρουσίασαν, πρίν φανεῖ, μέ ὅσα οἱ ἴδιοι προεκήρυξαν μεταξύ τους σύμφωνα. Δέν εἶναι δηλαδή ἀσυμβίβαστα τά προφητικά λόγια πρός αὐτά πού γνωστοποιήθηκαν μέ τόν Νόμο. Καί αὐτό τό νόημα ἔχει, νομίζω, τό νά ἀπευθύνουν ὁ ἕνας στόν ἄλλο τόν λόγο, ὁ ἱερότατος Μωϋσῆς καί ὁ πανάριστος ἀπ᾽ τους Προφῆτες. Αὐτός ἦταν ὁ Ἠλίας.

Ὑπάρχει ὅμως καί κάτι ἄλλο νά ἐξετάσουμε. Ἐπειδή τά πλήθη ἔλεγαν, ἄλλοι πώς εἶναι ὁ Ἠλίας, ἄλλοι ὁ Ἱερεμίας, ἄλλοι ἕνας ἀπ᾽ τούς Προφῆτες, τούς κορυφαίους παίρνει, γιά νά δοῦν κι ἀπ᾽ ἐδῶ τήν διαφορά τοῦ δούλου καί τοῦ κυρίου.

Ἀλλά ὕστερα ἀπ᾽ αὐτό μποροῦμε νά μιλήσουμε καί γιά ἕνα ἄλλο νόημα. Ἐπειδή δηλαδή συνεχῶς τοῦ προσῆπταν τήν κατηγορία τῆς παραβάσεως τοῦ Νόμου καί τόν θεωροῦσαν βλάσφημο, γιατί, καθώς πίστευαν, σφετερίζεται δόξα πού δέν τοῦ ἁρμόζει, τήν δόξα τοῦ Πατρός, καί ἔλεγαν: «Αὐτός δέν εἶναι ἀπό τόν Θεό, διότι δέν τηρεῖ τήν ἀργία τοῦ Σαββάτου» (Ἰω. 9, 16)· καί πάλι: «Γιά καλό ἔργο δέν θέλουμε νά σέ λιθοβολήσουμε, ἀλλά γιά βλασφημία καί ἐπειδή, ἄν καί εἶσαι ἄνθρωπος, κάμνεις τόν ἑαυτό σου Θεό» (Ἰω. 10, 33). Γιά νά ἀποδειχθεῖ ὅτι καί οἱ δύο κατηγορίες γεννήθηκαν ἀπό φθόνο καί ὅτι δέν τόν βαρύνει ἐνοχή γιά κανένα ἀπό αὐτά τά δύο καί πώς οὔτε τοῦ Νόμου παράβαση εἶναι αὐτό πού συμβαίνει, οὔτε αὐθαίρετη οἰκειοποίηση δόξας ἀταίριαστης στό πρόσωπό Του, δηλαδή τό νά αὐτοχαρακτηρίζεται ἴσος μέ τόν Πατέρα, γι᾽ αὐτό ἐμφανίζει αὐτούς πού ἔλαμψαν στόν καθένα ἀπό τούς δύο αὐτούς πνευματικούς τομεῖς. Ἀσφαλῶς ὁ Μωυσῆς τόν Νόμο ἔδωσε καί, συνεπῶς, μποροῦσαν νά ἐννοήσουν οἱ Ἰουδαῖοι ὅτι δέν θά ἀνεχόταν νά καταπατεῖται ὁ Νόμος, ὅπως νόμιζαν· οὔτε τοῦ Νόμου τόν παραβάτη, αὐτόν πού κατεπάτησε τόν Νόμο ἐχθρό θά ὑπηρετοῦσε. Καί ὁ Ἠλίας, ὅμως, γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ ἔγινε ζηλωτής. Ἔτσι, ἄν ἦταν ἀντίθεος καί Θεό τόν ἑαυτό του ὅριζε, ἴσο μέ τόν Πατέρα, δίχως νά εἶναι αὐτό γιά τό ὁποῖο ἔκανε ἀπρεπῶς λόγο, δέν θά παρευρισκόταν ὁ ἴδιος ὁ Ἠλίας καί δέν θά ὑπάκουε.

Εἶναι ὅμως δυνατόν καί γιά μιάν ἄλλη αἰτία νά μιλήσουμε, μαζί μέ αὐτά πού ἔχουν ἤδη ἐκτεθεῖ. Γιά ποιά λοιπόν; Γιά νά μάθουν ὅτι πάνω καί στήν ζωή καί στόν θάνατο ἔχει ἐξουσία, καί στά ἄνω καί στά κάτω κυριαρχεῖ. Γι᾽ αὐτό καί ἐκεῖνον πού ζεῖ καί ἐκεῖνον πού ἔχει πεθάνει ἐμφανίζει. Μάλιστα, ὅσο διήρκεσε ἡ ἐμφάνισή τους δέν ἔμεναν σιωπηλοί, ἀλλά ἔλεγαν γιά τήν δόξα, τήν ὁποία ἐπρόκειτο πλήρη νά λάβει στήν Ἱερουσαλήμ - πράγμα πού δηλώνει καί τό Πάθος καί τόν Σταυρό καί μεταξύ αὐτῶν καί τήν Ἀνάσταση.

Ἀλλά, βέβαια, τούς μακάριους μαθητές γιά λίγο τούς παίρνει κάπως ὁ ὕπνος, ἐπειδή καταγινόταν ἀκούραστα στήν προσευχή ὁ Χριστός. Σημειώνονταν δηλαδή ἀπαράλλακτες οἱ ἀνθρώπινες καταστάσεις μέσα στά πλαίσια μιᾶς οἰκονομίας. Ἔπειτα, σάν ξύπνησαν, βλέπουν τήν τόσο σεβάσμια καί παράδοξη μεταβολή. Ὅμως, καθώς ἴσως νόμισε ὁ θαυμάσιος Πέτρος ὅτι μπορεῖ καί νά εἶχε φτάσει ὁ καιρός τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἀποδέχεται βέβαια τήν διαμονή στό ὄρος, ἀλλά ζητᾶ νά γίνουν τρεῖς σκηνές δίχως νά ξέρει τί λέει. Διότι δέν ἦταν καιρός τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, οὔτε βέβαια ἀνῆκε στόν παρόντα χρόνο τό νά μετάσχουν οἱ πιστοί σ᾽ αὐτό πού ἤλπισαν σύμφωνα μέ τήν θεία ὑπόσχεση. Διότι ὁ Παῦλος λέει: «Αὐτός θά μεταμορφώσει τό σῶμα τῆς μικρότητάς μας, γιά ν᾽ ἀποκτήσει αὐτό τό ἴδιο ὁμοιότητα μέ τό ἔνδοξο σῶμα Του» (Φιλιπ. 3, 21), τοῦ Χριστοῦ δηλαδή. Ἀφοῦ λοιπόν, ἦταν στίς ἀρχές ἀκόμη τό σωτήριο σχέδιο καί, τέλος πάντων, ὄχι τελειωμένο, πῶς ἦταν φυσικό νά τό περατώσει ὁ Χριστός ἐξαιτίας τῆς ἀγάπης Του γιά τόν κόσμο, ἔχοντας ἐγκαταλείψει τό θέλημά Του νά πάθει γιά χάρη του; Διότι ἔχει σώσει τήν κτίση πού βρίσκεται κάτω ἀπ᾽ τόν οὐρανό, ὄχι μόνο ὑπομένοντας τόν ἴδιο τόν σωματικό θάνατο, ἀλλά καί καταργώντας τον μέ τήν Ἀνάσταση ἀπό τούς νεκρούς. Γι αὐτό λοιπόν σίγουρα δέν ἤξερε ὀ Πέτρος τί ἔλεγε.

Ὡστόσο, ἐκτός ἀπό τήν παράδοξη καί ἄρρητη θέα τῆς δόξας τοῦ Χριστοῦ ἔχει πραγματοποιηθεῖ καί κάτι ἄλλο, χρήσιμο καί ἀναγκαῖο, γιά νά βεβαιωθεῖ ἡ πίστη σ᾽ Αὐτόν. Καί ὄχι μόνο γιά τούς μαθητές, ἀλλά βέβαια καί γιά ἐμᾶς τούς ἴδιους. Ἀπό νεφέλη, ἀπό ψηλά, ἀπό τόν Θεό καί Πατέρα ἦρθε κάτω φωνή. Καί Ἐκεῖνος ἔλεγε: «Αὐτός εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ὁ ἐκλεκτός, αὐτόν νά ἀκοῦτε». Καί τήν ὥρα πού ἀκούστηκε ἡ φωνή, λέει ὁ Εὐαγγελιστής, βρέθηκε μόνος ὁ Ἰησοῦς (Ματθ. 17, 5-8). Ἐνάντια σ᾽ αὐτά τί μπορεῖ νά πεῖ ὁ σκληροτράχηλος Ἰουδαῖος, ὁ ἀνεπίδεκτος ἀγωγῆς, ὁ ἀπειθής καί μέ καρδιά ἀσυμμόρφωτη σέ νουθεσία; Νά, πού εἶναι παρών ὁ Μωυσῆς, καί ὁ Πατήρ δίνει ἐντολή στούς ἁγίους Ἀποστόλους νά ἀκοῦν Αὐτόν. Ἐάν βέβαια ἤθελεν τοῦ Μωυσῆ τίς ἐντολές αὐτοί ν᾽ ἀκολουθοῦν, θά εἶχε πεῖ: «Ὑπακοῦτε στόν Μωυσῆ, φυλάγετε τόν Νόμο». Ὅμως τώρα ἀκριβῶς οὔτε αὐτό λέει ὁ Θεός καί Πατήρ, ἀλλά ὅση ὥρα παρευρίσκονται ὁ Μωυσῆς καί ὁ Προφήτης Του Ἠλίας, Αὐτόν περισσότερο τούς προστάζει νά ἀκοῦνε. Ἀλλά γιά νά μή διαβάλλεται ἀπό μερικούς ἡ ἀλήθεια, πού λένε ὅτι τόν Μωυσῆ πιό πολύ νά ἀκοῦνε τούς ἔχει προστάξει ὁ Πατήρ, καί ὄχι τόν Σωτήρα ὅλων μας Χριστό, ἀναγκάστηκε ὁ Εὐαγγελιστής ἐπιπροσθέτως νά σημειώσει ὅτι στό ἄκουσμα τῆς φωνῆς βρέθηκε ὁ Ἰησοῦς μόνος. Ἑπομένως, ὅταν στούς ἁγίους Ἀποστόλους ὁ Θεός καί Πατήρ, σάν ἀπό πάνω ἀπό νεφέλες, ἔδινε τήν ἐντολή «νά ἀκοῦτε Αὐτόν», ὁ Μωυσῆς ἀπουσίαζε, ὁ Ἠλίας δέν ἦταν παρών, ἐνῶ ἦταν μόνος ὁ Χριστός. Γι᾽ αὐτό λοιπόν σίγουρα Αὐτόν νά ἀκοῦνε ἔχει προστάξει. Ἀφοῦ μάλιστα εἶναι ὁ ἴδιος κατάληξη καί σκοπός τοῦ Νόμου καί τῶν Προφητῶν.

Αὐτός εἶναι ὁ λόγος, πού καί πρός τά πλήθη τῶν Ἰουδαίων μίλησε μέ τά ἑξῆς: «Ἄν δίνατε πίστη στόν Μωυσῆ, θά πιστεύατε σ᾽ ἐμένα, διότι γιά μένα ἐκεῖνος ἔγραψε». Καί ἐπειδή δέν ἔχουν πάψει ὅλες τίς ἐποχές νά καταφρονοῦν τήν ἐντολή πού παραδόθηκε διαμέσου τοῦ πάνσοφου Μωυσῆ, καί νά μή δίνουν σημασία στόν λόγο πού ἀποκαλύφθηκε μέ τούς ἁγίους Προφῆτες, δικαίως ἀποξενώθηκαν καί ἀπομακρύνθηκαν ἀπό τά ἀγαθά, γιά τά ὁποῖα δόθηκε ὑπόσχεση στούς πατέρες τους. Διότι «ἡ ὑπακοή εἶναι πιό καλή ἀπό θυσία καί ἡ ἀκρόαση πού γίνεται μέ προσοχή εἶναι ἀνώτερη ἀπ᾽ τήν προσφορά ἀρνίσιου λίπους». Καί αὐτά γιά τά καμώματα τῶν Ἰουδαίων.

Γιά ἐμᾶς ὅμως, πού ἔχουμε ἀποκτήσει πλήρη γνώση τῆς φανερώσεώς Του, χωρίς ἄλλο τά πάντα θά εἶναι καλά. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός θά εἶναι γιά τήν χορήγησή τους καί τό μέσο καί ἡ πηγή. Δι᾽ Αὐτοῦ καί μαζί μ᾽ Αὐτόν καί τό Ἅγιον Πνεῦμα ἄς δοξάζεται ὁ Θεός καί Πατήρ, καί ἄς φανερώνεται καί ἀναγνωρίζεται ἡ δύναμή Του στούς ἀτελείωτους αἰῶνες.

Αμήν.

Ο Χριστός που γεννήθηκε από την Παρθένο, είναι κατά φύση Θεός (αγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας).

H αγία Παρθένος είναι πραγματικά Θεοτόκος, γιατί γέννησε σαρκικά τον Θεό που ενώθηκε με σάρκα

«Κατά κοινή βέβαια ομολογία η σάρκα γεννιέται από σάρκα, ενώ ο δημιουργός των όλων παρέχει την ψυχή σύμφωνα με τον τρόπο και το λόγο που αυτός γνωρίζει.

Όμως η γυναίκα που γέννησε, αν και είναι μόνη πηγή της σάρκας, πιστεύεται ότι γέννησε ολοκληρωμένο άνθρωπο, εννοώ τον αποτελούμενο από ψυχή και σώμα, μολονότι δεν πρόσφερε τίποτε από τον εαυτό της για την ύπαρξη της ψυχής, αλλά εκείνος που λέγει ‘’άνθρωπο’’, υποδηλώνει οπωσδήποτε συγχρόνως και την ψυχή που ενώθηκε σε αυτόν με το σώμα. Όπως ακριβώς λοιπόν η γυναίκα, αν και γέννησε μόνο σώμα, λέγεται ότι γεννά αυτόν που αποτελείται από ψυχή και σώμα, και αυτό δεν βλάπτεται καθόλου από τους λόγους της ψυχής, γιατί η σάρκα λαμβάνει την αρχή της από τη δική της ύπαρξη, έτσι και στην περίπτωση της μακαρίας Παρθένου· γιατί, αν και είναι μητέρα της αγίας σάρκας, όμως γέννησε τον Λόγο του Θεού, ο οποίος ενώθηκε πραγματικά με αυτήν. Και αν κάποιος την ονομάζει Θεοτόκο, δεν καθορίζει οπωσδήποτε το νεώτερο του Θεού Λόγου, ούτε βέβαια ότι την αρχή της υπάρξεώς του την προξένησε η σάρκα, αλλά θα κατανοήσει μάλλον τον τρόπο της θείας οικονομίας, και μάλιστα, αφού θαυμάσει το γεγονός, θα πει· ‘’Κύριε, άκουσα την φωνή σου και φοβήθηκα. Κύριε, κατανόησα τα έργα σου και κυριεύτηκα από έκπληξη’’ 

[…]

Αλλά όμως λέμε εκείνο· Πράγματι γέννησε κατά κοινή ομολογία η Ελισάβετ τον μακάριο Βαπτιστή που είχε χρισθεί με άγιο Πνεύμα στη μήτρα της. Αλλά, εάν είχε ειπωθεί κάπου από τη θεόπνευστη Γραφή ότι και το Πνεύμα έγινε σάρκα, σωστά θα μπορούσες να πεις ότι πρέπει αυτή να ονομάζεται από εμάς Πνευματοτόκος, εφόσον όμως λέγεται, ότι αυτό που γεννήθηκε μόνο με απλή χρίση, γιατί αξιώνεις το γεγονός της σάρκωσης να εξισώνεται με τη κατά μέθεξη χάρη; Γιατί δεν είναι το ίδιο το να λέμε ότι ο Λόγος έγινε σάρκα, και ότι κάποιος χρίσθηκε δια του Πνεύματος με πνεύμα προφητικό. 

Καθόσον για την αγία Παρθένο έχει γραφεί· ‘’Ιδού, η Παρθένος εν γάστρι έξει, και τέξεται υιόν’’, και αυτός που γεννήθηκε ονομάστηκε Εμμανουήλ, το οποίο ερμηνευμένο είναι ‘’Ο Θεός είναι μαζί μας’’, ενώ για την Ελισάβετ λέχθηκε ότι θα γεννήσει υιό, ο οποίος θα έρθει με το πνεύμα και την δύναμη του Ηλιού, και θα προπορευθεί πριν από το πρόσωπο του Κυρίου, για να ετοιμάσει τους δρόμους του. 

Άρα λοιπόν η Ελισάβετ ελάχιστα θα μπορούσε να είναι Πνευματοτόκος, γιατί γέννησε προφήτη του Υψίστου, ενώ η αγία Παρθένος είναι πραγματικά Θεοτόκος, γιατί γέννησε σαρκικά τον Θεό που ενώθηκε με σάρκα, δηλαδή κατά σάρκα. Επειδή δηλαδή αυτή που τον γέννησε ήταν άνθρωπος, γι’ αυτό ακριβώς, και πολύ λογικά, λέμε ότι ο τρόπος της γεννήσεως έγινε ανθρώπινα. Γιατί μόνο έτσι, και όχι με άλλο τρόπο, μπορούσε να έρθει σε μας αυτός που είναι πάνω από κάθε φύση, χωρίς να παύσει να είναι αυτό που είναι. Πως; Έμεινε μάλλον αυτό που ήταν και είναι και θα είναι. Γιατί η θεία και υπερτάτη φύση βρίσκεται πάνω από κάθε μεταβολή. Ότι βέβαια συνηθίσαμε σωστά να πιστεύουμε και να υποστηρίζουμε ότι ο Θεός γεννήθηκε κατά τη σάρκα για την σωτηρία όλων, το διαβεβαιώνει η θεόπνευστη Γραφή. Επειδή όμως την αλήθεια με τα νεότατα δόγματα την εκθέτει και το ίδιο το Σύμβολο της Εκκλησιαστικής Πίστεως, το οποίο συνέταξαν με το φωτισμό του Πνεύματος οι Πατέρες που είχαν συγκεντρωθεί στην Νίκαια, φοβούμενος (ο Νεστόριος) μήπως κάποιοι διασώσουν υγιή την πίστη καθοδηγούμενοι στην αλήθεια με τη διδασκαλία εκείνων, προσπαθεί να συκοφαντεί, και αλλάζοντας τη σημασία των λέξεων, και τολμώντας να παραποιήσει ακόμα και το νόημα των εννοιών».

(Απόσπασμα από το Ά Βιβλίο κατά των Νεστορίου Βλασφημιών, έργα αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, ΕΠΕ 10, σελ. 163- 171)

Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: Τι σημαίνει "η εκ Θεού τιμωρία"

Αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας – Η εκ Θεού τιμωρία σημαίνει την εκ Θεού εγκατάλειψη.
(απόσπασμα από την Ερμηνεία εις τον Ησαΐαν)

Ερμηνεύοντας το Ησαΐας 1.8: «ἐγκαταλειφθήσεται ἡ θυγάτηρ Σιὼν ὡς σκηνὴ ἐν ἀμπελῶνι καὶ ὡς ὀπωροφυλάκιον ἐν σικυηράτῳ, ὡς πόλις πολιορκουμένη·»

ο Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει˙

Ελεεινή η κατάσταση. Πως δηλαδή δεν είναι άξια για θρήνους και κραυγές; Γιατί εκείνη που ήταν κόρη στο παρελθόν και είχε τιμηθεί με αυτή την ονομασία και ήταν κατά κάποιο τρόπο κάτω από την προστασία του φιλοστοργότατου Πατέρα, του Θεού, εκείνη που μεθούσε από την φροντίδα και την αγάπη του και ήταν στεφανωμένη από αυτόν με ατέλειωτες τιμές και δόξες και νικούσε εκείνους που την αντιμάχονταν και αποτελούνταν από το αμέτρητο πλήθος εκείνων που κατοικούσαν σ’ αυτήν, η παμμακάρια και περιβόητη Σιών, δηλαδή η Ιερουσαλήμ, λέγει ότι θα εγκαταλειφθεί, δηλαδή θα γίνει έρημη.

Και θα μείνει γυμνή κι από την δύναμη εκείνου που την έσωζε κι από τους κατοίκους της. Και θα εγκαταλειφτεί έτσι, σαν καλύβα στο αμπέλι και αποθήκη οπωρικών στο μποστάνι και σαν πόλη που πολιορκείται. Οι ορισμένοι δηλαδή φύλακες του αμπελώνα, όταν ακόμη τα τσαμπιά είναι αγουρίδες, παρέχουν πάρα πολύ μεγάλη ασφάλεια, και τρομοκρατώντας τους κλέφτες που θέλουν να τα κόψουν, και διώχνοντας τα διάφορα αγρίμια.

Είναι συνήθεια να το κάνουν αυτό και οι φύλακες των κτημάτων οπωρικών ή οι ιδιοκτήτες. Όταν όμως τρυγηθούν τα σταφύλια και πατηθούν και κουβαληθεί η σοδειά από τους οπωρώνες, σταματά στο εξής η υπηρεσία των φυλάκων, οι οποίοι, εγκαταλείποντας ακόμα και τις καλύβες τους, αφήνουν ελεύθερη την είσοδο σε όσους θέλουν να περιεργασθούν ότι έχει απομείνει.

Κάτι τέτοιο έγινε, μας διδάσκει ο προφητικός λόγος, και με την ταλαίπωρη Σιών. Όσο ακόμα δηλαδή είχε τους καρπούς της δικαιοσύνης ο Θεός την έκρινε άξια της ασφάλειας, της φύλαξης και κάθε φροντίδας του. Γιατί είπε «θα γίνω τείχος πύρινο, λέγει ο Κύριος γύρω από αυτήν και δόξα της με την παρουσία μου ανάμεσά της» (Ζαχ. 2.9). Ψάλει βέβαια και ο μακάριος Δαβίδ˙ «Να, δεν θα νυστάξει ούτε θα κοιμηθεί αυτός που φυλάσσει τον Ισραήλ» (Ψαλμ. 120.30).

Επειδή όμως, μολονότι ο Ισραήλ ήταν αμπελώνας του Κυρίου Σβαώθ και αξιώθηκε να του γίνει ανάχωμα και φραγμός, όμως έβγαλε αγκάθια, γι’ αυτό τον παρέδωσε ο Θεός σε εκείνους που συνηθίζουν να βλάπτουν˙ γιατί λέγει˙ «θα χαλάσω τον φράκτη και θα αφεθεί σε διαρπαγή˙ θα γκρεμίσω επίσης τον τοίχο του και θα καταπατηθεί, και θα εγκαταλείψω τον αμπελώνα μου ώστε να κλαδευθεί και να σκαφθεί» (Ησ. 5.5-6). Γι’ αυτό και τον κατέστρεψε κάπρος από το δάσος και όνος άγριος τον κατέφαγε. Ότι άφησε ο Θεός τον αμπελώνα του και τον εγκατέλειψε, το διδάσκει ο Σωτήρας λέγοντας˙ «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, συ που σκοτώνεις τους προφήτες και λιθοβολείς τους απεσταλμένους σε σένα, πόσες φορές θέλησα να μαζέψω τα παιδιά σου, όπως η όρνιθα μαζεύει τα μικρά της κάτω από τα φτερά της, και δεν θελήσατε. Να αφήνετε πια το σπίτι σας έρημο» (Ματθ. 23.37-8).

Το προανήγγειλε αυτό και με την φωνή του προφήτη λέγοντας˙ «Εγκατέλειψα το σπίτι μου, άφησα την κληρονομία μου. Παρέδωκα την αγαπημένη ψυχή μου στα χέρια των εχθρών της. Έγινε για μένα η κληρονομιά μου σαν το λιοντάρι στο δάσος, έβγαλε φωνή εναντίον μου˙ γι’ αυτό και την μίσησα» (Ιερ. 12.7-8)

Αναφέρει κάπου ο Ιώσηπος, ο οποίος διεκτραγώδησε τα παθήματα των Ιουδαίων, όοτι όταν επρόκειτο να γίνει άλωση της Ιερουσαλήμ, άκουγαν οι ιερείς μέσα στον ναό μια φωνή σαν να φώναζαν άγγελοι˙ Φεύγομε από εδώ.

Ότι βέβαια όταν πολιορκούσαν την πόλη, όλοι όσοι ήταν μέσα ζητούσαν κάποιο τρόπο να φύγουν, πως μπορούμε ν’ αμφιβάλουμε; Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε για τα παθήματα της χώρας των Ιουδαίων. Πραγματικά ήταν πολυπόθητο για τους πολιορκούμενους να μπορέσουν να σώσουν και μόνο την ζωή τους, ενώ για την περιουσία τους ή και την ίδια την πόλη δεν έδειχναν κανένα ενδιαφέρον.

Πρέπει όμως να γνωρίζουμε, ότι πολλές φορές συμβαίνει και η ίδια η ζωή του ανθρώπου να εγκαταλείπεται από τον Θεό., αν δεν θέλει να εκτελέσει ορθά τις εντολές του, και κλίνοντας τον αυχένα στα δεσποτικά προστάγματα, να αποδώσει τους καρπούς της ευσεβείας σ’ αυτόν. Αν και χρημάτισε υιός ή θυγατέρα του Θεού, αν και έγινε Σιών, που σημαίνει παρατηρητήριο, δηλαδή που έχει υψηλή διάνοια και καθαρώτατο νου, που μπορεί να βλέπει τα μυστήρια, έπειτα πράττοντας όσα δεν έπρεπε, φαίνεται να παροργίζει τον άγιο  του Ισραήλ˙ γι’ αυτό θα εγκαταλειφθεί από αυτόν και σαν αφρούρητο αμπέλι θα παραδοθεί στον Σατανά και με τα πάθη της σάρκας θ’ αναδειχθεί έρημος από κάθε αρετή και γυμνός από τις τιμές της αγαθής διαβίωσης και γεμάτος από κάθε κακό.

(Αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Έργα, ΕΠΕ τ. 16 σσ. 35-41).

πηγή

Ομιλία του π.Θεολόγου για την ιεραποστολική προσπάθεια στην Αφρική που έγινε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας-Λόγος εις την Υπαπαντή

«Είδαμε πριν από λίγο εν συντομία τον Εμμανουήλ να γίνεται βρέφος οτή φάτνη και άφ' ενός μεν να σπαργανώνεται σαν άνθρωπος, άφ' έτερου δε να υμνείται με θεϊκό τρόπο από το στράτευμα των άγίοιν αγγέλων. Οι τελευταίοι έφερναν το χαρούμενο μήνυμα της Γέννησης Του στους βοσκούς. Διότι ό Θεός και Πατέρας χάρισε το πρώτο κήρυγμα για Αυτόν, ως βραβείο για τους αγγέλους, οι όποιοι κατοικούν στον ουρανό. Και είδαμε Αυτόν και σήμερα να υπακούει στους νόμους του Μωϋσή ή καλύτερα είδαμε τον νομοθέτη Θεό να ύποτάσοεται ως άνθρωπος οέ όσα Εκείνος θέσπισε. Το για ποια αιτία έγινε αυτό διδάσκει ό σοφώστατος Παύλος, όταν λέει: «"Οταν ήμασταν νήπιοι, ήμασταν υποδουλωμένοι στα στοιχεία του κόσμου... Όταν όμως ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, ό Θεός έστειλε τον Υιό Του, ό Όποιος γεννήθηκε από γυναίκα και ό Όποιος ακολούθησε τις επιταγές του Μωσαϊκού νόμου, με σκοπό να εξαγοράσει εκείνους, οι όποιοι βρίσκονταν κάτω από την επικυριαρχία του». Λοιπόν, ό Χριστός εξαγόρασε από την κατάρα του Μωσαϊκού νόμου εκείνους, οί όποιοι βρίσκονταν κάτω από αυτόν, άλλα και οί όποιοι δεν τον έφήρμοζαν. Και πώς τους εξαγόρασε; Τους εξαγόρασε, αφού συμπλήρωσε τον Μωσαϊκό νόμο. Και τους εξαγόρασε και σύμφωνα με έναν άλλο τρόπο, με το να καταστήσει τον Εαυτό Του ως υπάκουο και ύποτασσόμενο στον Θεό και Πατέρα σε ό,τιδήποτε για χάρη μας, για να λύσει τα εγκλήματα, τα όποια προέκυψαν από την παράβαση του Αδάμ. Διότι έχει γραφεί ότι, όπως ακριβώς εξ αιτίας της παρακοής του ενός ανθρώπου οί πολλοί έγιναν αμαρτωλοί, έτσι εξ αιτίας της υπακοής του ενός θα γίνουν δίκαιοι οί πολλοί.
Κατέβασε λοιπόν τον αυχένα στον νόμο μαζί μας και έπραξε αυτό κατ' οίκονομίαν. Διότι έπρεπε αυτός να συμπληρώσει όλη την δικαιοσύνη. Διότι, επειδή έλαβε μορφή δούλου εξ ολοκλήρου, εξ αίτιας αυτού του λόγου, σαν να βρισκόταν στον ζυγό για τους ανθρώπους, έμοιασε κάποτε με εκείνους, οί όποιοι δίνουν ως φόρο τα δίδραχμα, αν και είναι ελεύθερος ως προς τη φύση και αυτοτελής, ως Υιός. Όταν λοιπόν δεις να τηρεί τον νόμο,να μην σκανδαλισθείς, ούτε όμως να θεωρήσεις ως δούλο τον Υιό του Θεού, ό Όποιος είναι ελεύθερος. Να εννοείς καλύτερα το βάθος της συγκατάβασης». (Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Λόγος Εις την Ύπαπαντήν).