Το καθήκον του ελέγχου των πιστών από τον ποιμένα

Ο έλεγχος των πιστών εκ μέρους του ποιμένα είναι ένα λεπτό και δύσκολο σημείο της ποιμαντικής και απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς και σωφροσύνη.

Επειδή λίγο πολύ όλοι μας είμαστε ακατήχητοι και χωρίς άξια λόγου μυστηριακή ζωή έχουμε απολέσει την επαφή μας με τη λατρεία και, δυστυχώς, κινούμαστε αναλόγως.

Παρά ταύτα δεν είναι απίθανο -το αντίθετο μάλιστα- να θεωρούμε τους εαυτούς μας ικανούς και άριστους γνώστες των σχετικών θεμάτων και να μην δεχόμαστε εύκολα τον έλεγχο όταν αυτός προέρχεται από την ποιμαίνουσα εκκλησία.

Ο έλεγχος αυτός συνήθως προκαλεί τις αντιδράσεις μας και όταν μάλιστα είναι άκομψος, αντί να οικοδομεί, όπως θα επιθυμούσε ο ελέγχων ποιμένας, γκρεμίζει και ενεργοποιεί τους μύδρους όσων στοχεύοντας με τα βέλη τους τον ποιμένα επιχαίρουν ότι βλάπτουν την Εκκλησία.

Με αυτές τις σκέψεις θα επιθυμούσαμε να επικεντρωθούμε σε δύο βιβλικές αναφορές. Και οι δύο προέρχονται από την επιστολή που ο απ. Παύλος στέλνει στην Εκκλησία της Γαλατίας.

Πρώτα θα αναφερθούμε στο Γαλ. 6:1 και έπειτα θα σχολιάσουμε τη στάση του απ. Παύλου στο Γαλ. 2:11-14, όπου ο δημόσιος έλεγχος που άσκησε προς τον απ. Πέτρο προκάλεσε και προκαλεί έντονη συζήτηση.

Στο πρώτο χωρίο, το οποίο βρίσκεται στους τελευταίους στίχους της επιστολής έχουμε αναφορά του αποστόλου στον τρόπο με τον οποίο οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να οικοδομούν αυτόν που έχει πέσει σε κάποιο παράπτωμα: «Αδελφοί, εάν και προληφθή άνθρωπος εν τινι παραπτώματι, υμείς οι πνευματικοί καταρτίζετε τόν τοιούτον εν πνεύματι πραότητος, σκοπών σεαυτόν, μή καί σύ πειρασθής». Οπωσδήποτε το χωρίο απαιτεί εκτενή ανάλυση, αλλά φρονούμε πως η κυρίαρχη ιδέα είναι ότι ο πνευματικός άνθρωπος πρέπει να καταρτίζει τον σφάλλοντα με πραότητα. Φυσικά δεν αναφέρεται μόνο σε ποιμένες αλλά πώς θα μπορούσε να εξαιρεθεί ο ποιμένας από την διόρθωση κάποιου που έσφαλε;

Ξεκινώντας από αυτή την παρατήρηση μπορούμε να αναφερθούμε στον τρόπο που ο ποιμένας οφείλει να καταρτίζει και να νουθετεί τους πιστούς. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ποιμένες να εκφράζουν την ποιμαντική τους μέριμνα με φωνές και βαρείς χαρακτηρισμούς, οι οποίοι απάδουν προς την ποιμαντική τους ευθύνη. Εξίσου θλιβερό και επικίνδυνο είναι ότι πολλοί είναι αυτοί που τους επικροτούν και επικροτούν την άσκηση τέτοιας ποιμαντικής υψώνοντας τις φωνές τους ώστε να γενικευτεί –όπως επιθυμούν- το φαινόμενο της ποιμαντικής των κραυγών. Οι κραυγές αυτές παρασύρουν τους ποιμένες και τους εγκλωβίζουν σε μία γενίκευση αυτής της στάσης με αποτέλεσμα τη βλάβη αμφοτέρων.

Ο απ. Παύλος, στην πιο σκληρή επιστολή του, στην οποία δεν διστάζει να αποκαλέσει τους Γαλάτες «ἀνόητους» (Γαλ. 3:1) για τη στάση τους, μας προτρέπει να δείχνουμε πραότητα. Από αυτό και μόνο αντιλαμβανόμαστε τη σπουδαιότητα της προτροπής του. Ο ποιμένας οφείλει να κοσμείται από την πραότητα, η οποία περιλαμβάνεται στα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος (Γαλ. 5:23) και αποτελεί βασικό στοιχείο της πνευματικής ζωής.

Φυσικά, αν και η Καινή Διαθήκη μας δίνει το μέτρο της επιλογής των ποιμένων, τα κριτήρια της εκλογής των επτά διακόνων («ἄνδρες πλήρεις Πνεύματος Ἁγίου καὶ σοφίας» (Πρ. 6:3)), θα ήταν ίσως υπερβολικό να απαιτήσουμε από κάποιον να αποκτήσει πρώτα αυτά τα χαρίσματα και έπειτα να αναλάβει τα καθήκοντα του ποιμένα, αλλά νομίζω ότι είναι σημαντικό να μην επικροτούμε –ο καθένας για διαφορετικούς λόγους- μία συμπεριφορά έντονη με φωνές, χαρακτηρισμούς, απρεπείς εκφράσεις, εκφράσεις που προκαλούν θυμηδία και, δυστυχώς, κάποτε το γέλιο.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον για την συζήτησή μας έχει και πάλι ο λόγος του απ. Παύλου προς τον ποιμένα, αυτή την φορά, όπως καταγράφεται στην πρώτη επιστολή που στέλνει προς τον απ. Τιμόθεο. Σε αυτή συμβουλεύει τον ποιμένα να είναι νηφάλιος, σώφρων, κόσμιος, φιλόξενος και διδακτικός, να μην είναι πλήκτης, αλλά να είναι επιεικής (Α’ Τιμ. 3:2-3). Προτρέπει τον ποιμένα να ελέγχει τους αμαρτάνοντας ενώπιον πάντων ώστε όλοι να ωφελούνται (Α’ Τιμ. 5:20). Αυτό το τελευταίο, όμως, σε μία σύναξη αδελφών που αγωνίζονται πνευματικά με αγάπη μεταξύ τους και από ποιμένα φορέα των χαρισμάτων που προανέφερε ο απόστολος.

[Συνεχίζεται]

πηγή

Νέοι θύματα των ναρκωτικών και ποιμαντική μέριμνα

π.ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΑΚΗΣ
ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ - ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ

Η ναρκομανία δεν είναι μια απλή εξάρτηση από τα ναρκωτικά, πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι έχουμε να κάνουμε με μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος πέφτει στην παγίδα της προοδευτικής πορείας προς την αυτοκαταστροφή και το θάνατο.

Οι έρευνες φωνάζουν ότι ο ναρκομανής δεν έχει πάνω από οκτώ χρόνια ζωής από τη στιγμή που θα αιχμαλωτιστεί. Στο ίδιο διάστημα θα οδηγήσει στο δρόμο προς το λευκό θάνατο άλλα 5-10 άτομα. Παράλληλα απονεκρώνονται όλες οι ζωντανές του λειτουργίες, νοητικές, ψυχολογικές, πνευματικές. Για να εξασφαλίσει τη δόση του είναι σε θέση να ριχτεί “με τα μούτρα” στη διαφθορά αλλά και την εγκληματικότητα.

Είναι ιστορικής σημασίας, νομίζω η αναζήτηση βοήθειας του κράτους από την εκκλησία (Εκθεση Διακομματικής 1992) και δείχνει αν μη τι άλλο την αμηχανία των κρατικών παραγόντων σε ένα τόσο οξυμένο αλλά και διογκούμενο πρόβλημα (3).

Θέλω κατ αρχήν να πω ότι για την εκκλησία μεγαλύτερη σημασία από την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά, έχει η απεξάρτηση από την αμαρτία και η σωτηρία της ψυχής των ανθρώπων. Χωρίς ασφαλώς, αυτό να σημαίνει ότι αδιαφορούμε για τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα των ανθρώπων αυτών και τις συνέπειές τους.

Αντίθετα, ειναι πιστεύω, μια κρίσιμη στιγμή όπου η εκκλησία μπορεί και επιβάλλεται να έχει λόγο.

Ομως για να μπορεί κανείς να κάνει επιλογές στη ζωή, πρέπει να είναι ελεύθερος και τα άτομα αυτά τις περισσότερες φορές είναι βουτηγμένα μέσα στην ψυχοσωματική εξάρτηση, την ανημπόρια και την απελπισία, άρα στερούνται της δυνατότητος να επιλέξουν. Ετσι χρειάζεται συνήθως να προηγηθεί η ιατρική-ψυχολογική βοήθεια.

Ας μη εστιάζουμε πάντως συνέχεια το πρόβλημα κυρίως στις “θεραπευτικές κοινότητες”. Η ίδια η εκκλησία είναι μια “θεραπευτική κοινότητα” γιατί όταν κανείς είναι πνευματικά όρθιος, δεν παραδίδεται σε οποιαδήποτε τυραννία, όπως είναι αυτή των ναρκωτικών. Εξ άλλου είναι γνωστό στους “παροικούντας την Ιερουσαλήμ” ότι ειδικά το Αγιον Ορος έχει γίνει για μεγάλο διάστημα το ασφαλές καταφύγιο πολλών “εξαρτημένων” και εκεί όταν συνάντησαν την αδελφική αγάπη και κατανόηση όλων των πατέρων κατάφεραν να μείνουν “στεγνοί” (5). Ομως το ζήτημα είναι τί γίνεται όταν ξαναγυρίσουν στον κόσμο, στο ίδιο περιβάλλον και προβλήματα. Η εμπειρία λέει ότι ξαναπέφτουν απλά στην ίδια και χειρότερη κατάσταση.

Είναι φανερό κατά συνέπεια, ότι μπορούμε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα όταν αντί να τρέχουμε για να μαζέψουμε τα συντρίμια, παρέμβουμε σε προγενέστερο επίπεδο και μάλιστα επίπεδο πρόληψης.

Καμιά φορά μας λένε ελάτε να μας μιλήσετε για τα ναρκωτικά! Η έρχονται γονείς στο ιατρείο μας και όπως συζητάμε ένα πρόβλημα της εφηβείας, καταλήγουν “γιατρέ φοβάμαι να μην πέσει στα ναρκωτικά, πέστε μου κινδυνεύει;” Τότε πραγματικά με φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση και δεν ξέρω τι να πω. Να πώ ότι δεν καταλάβατε τίποτε απ όσα μέχρι τώρα συζητάμε για το συναισθηματικό πρόβλημα του παιδιού σας; Να πω ότι το μόνο που σας ενδιαφέρει είναι να μην πέσουν στα ναρκωτικά και απο κει και πέρα όλα βαίνουν καλά για σας και ας τα αφήσουμε στην τύχη! Δεν θέλετε να επενδύστε για τίποτε άλλο παρά μόνο για τα ναρκωτικά; Σε τελική ανάλυση όταν σκέφτεστε έτσι θα σπρώξτε εσείς τα παιδιά στα ναρκωτικά χωρίς να το καταλάβετε! Γιατί αυτό ακριβώς είναι που λείπει από τα παιδιά, η επικοινωνία, το προσωπικό ενδιαφέρον, η εκδήλωση της αγάπης με κάθε τρόπο...

Δυστυχώς παρόμοια είναι και η υποκριτική στάση της πολιτείας πολλές φορές, ίσως και κάποιων φορέων. Διότι αν κύριοι κρατικοί φορείς πιστεύετε στις αξίες της εκκλησίας γιατί δεν τις προβάλλετε για το καλό της παιδείας και της κοινωνίας;

Το ίδιο δεν πρέπει να κάνουν και οι γονείς; Να βιώσουν ειλικρινά τις αξίες αυτές και να τις προβάλλουν ζωντανό παράδειγμα στα παιδιά. Εμείς δεν πιστεύουμε απλά ότι μπορούν να μας γλυτώσουν από τα ναρκωτικά, αλλά ότι είναι το οξυγόνο για κάθε άνθρωπο, αφού ο Θεός είναι το πάν στη ζωή μας. Από αυτόν πηγάζει η πραγματική ευτυχία αλλά και σ αυτόν πορευόμαστε για την αιώνια ζωή, μέσα στη δόξα του. 

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑ (ΠΡΟΛΗΨΗ)

Τι είναι σημαντικότερο λοιπόν, όταν μιλάμε για αντιμετώπιση των ατυχημάτων να λέμε μόνο για περίθαλψη των τραυματιών ή και για πρόληψη από τη δημιουργία νέων θυμάτων;

Αρχίζει λοιπόν η πρόληψη, από τη γέννηση και την ανατροφή του παιδιού μέσα στην αγκαλιά της μητέρας εκκλησίας. Οχι με πειθαναγκασμό και αυταρχισμό αλλά με το παράδειγμα, με το να εμπνεύσουμε τις υψηλές πνευματικές αξίες και μάλιστα στην προσπάθεια να επικοινωνήσουμε με το δημιουργό μας (μη περιμένουμε λοιπόν να φτάσουν τα παιδιά μας στην εφηβεία για να κάνουμε αγωγή!). Η προσευχή δεν θα είναι μόνο το αναγκαστικό καταφύγιο για το παιδί (όπως και για κάθε άνθρωπο) που αντιμετωπίζει ποικίλα προβλήματα μοναξιάς, απογοήτευσης, αποτυχίας κλπ. αλλά και πηγή χαράς και απολαβής θείας βοηθείας στην κάθε δύσκολη στιγμή. Ο Θεός μας δεν είναι μακρυνός και απόκοσμος, αλλά ήρθε κοντά μας έγινε άνθρωπος, είναι ο Ιησούς Χριστός, και παραμένει αναστημένος, ζωντανός, μέσα στην εκκλησία του. 

Αναφέρει ο καθηγητής της εγκληματολογίας του παν. Αθηνών Ν.Κουράκης (4) μεταξύ των άλλων ότι στη ρίζα των προδιαθετικών αιτίων για την εξάπλωση των ναρκωτικών βρίσκεται: “μια γενικότερη ευδαιμονιστική νοοτροπία της κοινωνίας για άκοπο πλουτισμό... οι γονείς που απλώς επιβάλλουν ένα σιδηρούν πρόγραμμα σχολικής και εξωσχολικής απασχόλησης, ξεχνώντας να επικοινωνήσουν με τα παιδιά... όπως και το σχολείο με τον ολέθριο προσανατολισμό στην εισαγωγή κάποιων μαθητών στα ΑΕΙ με απαράδεκτη παραμέληση της γενικότερης παιδείας”. Ολα αυτά, πιστεύω ότι μπορεί να τα αντιρροπήσει μόνο μια υγιής πνευματική καλλιέργεια μέσα στην εκκλησία, με τη συνδρομή όλων των παραγόντων που θα την εννοήσουν και θα την ευνοήσουν!

Κι αν ωστόσο αργότερα υπάρξει και η πιθανότητα της “κακιάς ώρας”, των ναρκωτικών, θα μπορεί να υπάρχει μια ελπίδα, ένα φως να διαλύσει το σκοτάδι και να μας ξαναφέρει στη Ζωή. Αν όμως υπάρχει άγνοια και το χειρότερο αποστροφή προς την πίστη τότε ο νέος είναι καταδικασμένος οριστικά.

Ο ΝΑΡΚΟΜΑΝΗΣ (ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΣ)

Ας πάρουμε τώρα το επίκεντρο του ενδιαφέροντός μας, το νέο που έγινε θύμα των ναρκωτικών. Δεν οφελεί να “χρυσώσουμε το χάπι” λέγοντας “εξαρτημένος”, γιατί ο ναρκομανής είναι μια ειδική κατηγορία ανθρώπου που πρέπει να μας κινητοποιήσει αμέσως από πολλές απόψεις.

Συχνά έχουμε να κάνουμε με ένα άτομο που ζεί πλέον μέσα στο ψέμα αλλά και τις κλοπές για να εξασφαλίσει τη δόση του. Ο ίδιος αδυνατεί να αντιληφθεί την πραγματική του κατάσταση.

Είναι ανάγκη να τα δούμε όλα αυτά όχι σαν αξιόποινες πράξεις, ούτε βέβαια και σαν αμαρτίες (όπως θα μπορούσε να το υπεραπλουστέψει κανείς το θέμα (2)...) αλλά σαν συμπτώματα της γενικότερης βαρειάς του αρρώστειας, της διαταραγμένης σχέσης του με την οικογένεια και την κοινωνία (συμπεριλαμβανομένης και της εκκλησίας). Πώς να περιμένουμε μετάνοια “εδω και τώρα” από κάποιον που έχει χάσει την ελευθερία του; Εκτός και αν πιστέψουμε στο θαύμα, και πιστεύουμε. Αλλά αυτό δεν γίνεται κάθε μέρα, και ούτε σε όλους! 

Χρειάζεται κατά συνέπεια, να ψάξουμε μαζί να βρούμε τους κόμπους στη ζωή του και την σφαίρα της προσωπικότητας, ώστε να επιδιώξουμε τη λύση. Συχνά το πρόβλημα είναι μέσα σε ολη την οικογένεια που δυσλειτουργεί και πρέπει να την προσεγγίσουμε. Ταυτόχρονα πρέπει να βρεθεί το νόημα της ζωής αλλά και μεσοπρόθεσμοι στόχοι (απασχόληση, εργασία) που θα κρατήσουν το άτομο σε εγρήγορση και θα του δώσουν κίνητρα για την απεξάρτηση και την επανένταξη στο κοινωνικό σύνολο. Είναι αδύνατο να επανεντάξουμε κάποιον που δεν θέλει ή που δεν έχει τις προυποθέσεις να επανενταχθεί. Και οι προυποθέσεις είναι πιστεύω κατ εξοχήν ψυχολογικές, πνευματικές και οικογενειακές - κοινωνικές.

ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ

Ενα μεγάλο δράμα εκτυλίσσεται συνήθως πίσω από μια οικογένεια εξαρτημένου.  

Δεν είναι σπάνιο να παίρνουμε τηλέφωνα για άμεση παρέμβαση, είτε για μια συμβουλή είτε για να μνημονεύσουμε κάποια ονόματα στην ιερά Πρόθεση. Πρόκειται για μια οικογένεια με ειδικές ανάγκες στήριξης, ψυχολογικής αλλά βέβαια και πνευματικής, όσο είναι δυνατόν.

Ο ποιμένας της εκκλησίας πρέπει να έχει υπόψη του όλα αυτά, να είναι καταρτισμένος, και να επιληφθεί του θέματος προσωπικά, με ιδιαίτερη προσοχή. Παράλληλα δεν θα πρέπει να καθυστερήσει να παραπέμψει το όλο πρόβλημα στους ειδικούς για να ξεκινήσει μια ολοκληρωμένη διαδικασία ψυχοσωματικής θεραπείας και αποκατάστασης. Ενω θα εξακολουθεί ο ίδιος να τον στηρίζει από κοντά με ανεπιφύλακτη αποδοχή και ανυπόκριτη πατρική αγάπη...

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Δεν είναι ανέφικτο κάτι τέτοιο αλλά χρειάζεται καλό συντονισμό και συνεργασία ειδικών ανθρώπων που θα επιστρατεύσει η εκκλησία. Προυπόθεση να γίνει το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, που σήμερα δεν ευνοεί κάτι τέτοιο. Εδω πιστεύω ότι χρειάζεται μια ευελιξία που μόνο μέσα από σχετική αυτονομία διοίκησης και πόρων μπορεί να επιτευχθεί, διαφορετικά πιστεύω, ότι είναι καταδικασμένη από την αρχή η προσπάθεια να αποτύχει.

Ομως μπορεί να γίνει και παρέμβαση στις ήδη υπάρχουσες θεραπευτικές κοινότητες. Υπάρχει πνευματικός στις υπάρχουσες κοινότητες; Πόσο γίνεται αποδεκτό αυτό από τους διαφόρους φορείς; Και μάλιστα εκείνους που πιστεύουν ότι μπορούν να δώσουν νόημα στο νέο τρόπο ζωής όπως προτείνουν σε ορισμένες “κοινότητες” στηριζόμενοι όμως... στο μηδενισμό!

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ

Τι λέμε για το τσιγάρο που είναι ο αργός θάνατος και υποβαθμίζει και την ποιότητα ζωής. (σε μια τάξη γυμνασίου που μπήκα για να συζητήσω με τους μαθητές θέματα ψυχολογίας, παραπάνω από τα μισά παιδιά σήκωσαν χέρι ότι οι γονείς τους καπνίζουν και από αυτούς οι περισσότεροι και μπροστά στα παιδιά. Είμαστε ενήμεροι για το “παθητικό κάπνισμα”;) Ποιός αναλαμβάνει τις ευθύνες του για τον εθισμό (διάβαζε εξάρτηση) που προκαλούμε κάθε μέρα στα παιδιά που αύριο θα γίνουν πιο ευάλωτα στο να γίνουν και οι ίδιοι καπνιστές και αργότερα ίσως χρήστες; Επειτα αυτό δεν δείχνει και το πόσο σεβόμαστε την προσωπικότητά τους αλλά και την τρυφερή ηλικία της ανάπτυξής τους.  

Τι γίνεται όταν οι πρωταγωνιστές ενός τηλεοπτικού έργου καπνίζουν αρειμανίως, όταν σε κάθε δυσκολία κατευθύνονται στο μπάρ και αρπάζουν τη βότκα στο χέρι...

Τι γίνεται λοιπόν και με την κατάχρηση αλκοόλ, που καταστρέφει την υγεία; Πιστεύω ότι υπάρχει κατά βάση μια σχέση μεταξύ όλων αυτών και ίσως τελικά το θέμα ανάγεται στο μεγαλύτερο μέρος του, σε επίπεδο παιδείας και οικογένειας. Πώς μπορούμε να κάνουμε πρόληψη όταν η κοινωνία μας δίνει το σύνθημα δοκίμασέ τα όλα “εδω και τώρα” για να έχεις εμπειρίες, οι εμπειρίες είναι διασκέδαση, “είναι ελευθερία να κάνεις ό,τι θέλεις”...

Να λοιπόν πάλι ο παρεμβατικός ρόλος της εκκλησιαστικής “παιδείας”. “Πάντα μοι έξεστι αλλ ου πάντα συμφέρει” (Α Κορινθ. 6,12) λέει ο Απ. Παύλος, διότι κάτω από αυτό το πρίσμα, της ασυδοσίας, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει η πνευματική ζωή, δεν μπορεί να γίνει σωστή αγωγή και παιδεία, δεν μπορεί σε τελική ανάλυση, να αγιάσει ο άνθρωπος.

Αυτός είναι λοιπόν είναι επιγραμματικά, ο ποιμαντικός ρόλος της εκκλησίας, άλλοτε φανερός και επίσημος αλλά τις περισσότερες φορές, πιστεύω, αφανής και μυστικός γιατί μυστική είναι και η χάρις του Θεού που θα συγκρατήσει τους νέους από οποιοδήποτε ναρκωτικό από τις φαρμακευτικές ουσίες μέχρι την “ανάλωση” μπροστά στην τηλεόραση (ψυχοναρκωτικό) και κάθε είδους διαφθορά.

Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α

1. Α. Αβραμίδη : Η απομυθοποίηση των ναρκωτικών, Ακρίτας, 1994. 

2. Σεβ. Δημητριάδος Χριστοδούλου : Η έννοια της εξάρτησης από θεολογική άποψη. Ιατρικό Βήμα Μαρτ. 1989.

3. Εκθεση της Διακομματικής κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη “Μελέτη του προβλήματος των ναρκωτικών και τη διαμόρφωση προτάσεων δραστικήγς αντιμετώπισής του” Αθήνα 3 Μαρτίου 1992.

4. “Καθημερινή” εφημερίδα, 4 Ιαν. 1998 “Γιατί οι έφηβοι γίνονται παραβάτες” 

5. Στυλιανάκης πατήρ Αντώνιος “Ποιμαντική μέριμνα της εκκλησίας για τους νέους θύματα των ναρκωτικών” στη Στογγύλη τράπεζα: “Νέοι και Ναρκωτικά” Θεσσαλονίκη, Φεβρ. 1998.

πηγή

Ο εθισμός στο Διαδίκτυο ως πρόκληση για την πνευματική ζωή

Προσθέτουμε σήμερα άλλον ένα κρίκο στη σειρά των εξαιρετικά επίκαιρων άρθρων του κ. Κολιοφούτη, σχετικά με τους κινδύνους που κρύβει η εξάρτηση των νέων ανθρώπων από τη χρήση του Διαδικτύου. Στο παρόν άρθρο, καταδεικνύεται η στενή σχέση της εξάρτησης αυτής με αυτοκτονικά περιστατικά, καθώς και τους λόγους για τους οποίους η υπερβολική χρήση συνιστά μιαν αντίρροπη κίνηση από την πνευματικότητα της Εκκλησίας και του Γένους.

Η συνεχής και ακατάπαυστη χρήση του διαδικτύου από τον έφηβο επιφέρει μεταβολές στη ψυχολογική του κατάσταση, αφού καλλιεργεί σ’ αυτόν κλίμα κατάθλιψης [1], το οποίο μεταφέρει στην ζωή του και το οποίο μπορεί να τον οδηγήσει μέχρι και στην αυτοκτονία. Όπως προκύπτει από τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις στις οποίες προέβη ο κ. Μανώλης Σφακιανάκης, προϊστάμενος του τμήματος δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος, στα πλαίσια του δεύτερου συνεδρίου ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο που διοργανώθηκε στην Αθήνα, τα στοιχεία είναι σοκαριστικά: «Έχουμε σώσει 700 παιδιά από την αυτοκτονία στο παρά ένα!». Στη συνέχεια μοιράστηκε με το κοινό ένα περιστατικό: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που ήρθε και με βρήκε στο γραφείο ο πατέρας μίας κοπέλας 18 ετών, την οποία σώσαμε τελευταία στιγμή. Και μου μετέφερε συγκινημένος ότι η κόρη του κάποια στιγμή του είπε: «Πατέρα, αν δεν υπήρχε ο κ. Σφακιανάκης, εγώ δεν θα ήμουν τώρα εδώ να σου μιλάω»[2].

Πηγή: www.alltreatment.com -

Η ατέρμονη ενασχόληση του νέου με το διαδίκτυο τον καθιστά νευρικό, ευέξαπτο, ευερέθιστο και επιθετικό, που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με νηφαλιότητα τις αντιξοότητες της ζωής του[3]. Το αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης, το άγχος και η κοινωνική φοβία υποκαθιστούν τις έμφυτες δημιουργικές δυνάμεις του παιδιού και αναστέλλουν με αποφασιστικό τρόπο τη διαδικασία της κοινωνικοποίησής του. Ο έφηβος καθίσταται φοβικός και ανίκανος να αντιμετωπίσει με πρόσφορο τρόπο τις δυσχέρειες της ζωής.

Αν λοιπόν ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο δημιουργεί και ενισχύει αυτοκτονικές τάσεις, τότε αναδεικνύεται αναμφισβήτητα και απ’ αυτήν την πλευρά, σε μείζον ποιμαντικό πρόβλημα, που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Η αυτοκτονία ως πράξη απελπισίας και απογνώσεως φανερώνει συν τοις άλλοις και απιστία προς το Θεό και συνιστά κορυφαία αντιχριστιανική πράξη[4]. Η πρόθεση αυτοκτονίας κάποιου χριστιανού αποτελεί την πιο σοβαρή ένδειξη διασάλευσης της χριστιανικής αυτοσυνειδησίας και πνευματικότητάς του. Αποδεικνύει με κατηγορηματικό τρόπο πως ο άνθρωπος αυτός έπαψε να βιώνει την ελπίδα του Χριστού, που είναι η πιο δυνατή ελπίδα.

Πράγματι, μέσα στην Εκκλησία ο χριστιανός καλείται να ζήσει το μήνυμα της αναστάσεως του Χριστού. Εντάσσεται στο σώμα του Χριστού και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ζει μέσα στην προοπτική της αναστάσεως και της καινής κτίσεως [5]. Ζει ως μέτοχος της ζωής του Θεού, με την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη [6]. Το πνεύμα του δεν είναι πνεύμα δειλίας και φόβου, αλλά πνεύμα δυνάμεως και ελπίδας [7]. Ζει την παρουσία του Θεού μέσα στον κόσμο, αισθάνεται την αγάπη του, δέχεται ως παρόντα τα μέλλοντα και εμπιστεύεται στην πρόνοια του. Αναμφισβήτητα οι χριστιανοί είναι άνθρωποι της ελπίδας. Η ελπίδα τους είναι σταθερή και ασφαλής. Δεν αναφέρεται στο πιθανό η το ενδεχόμενο, αλλά στο βέβαιο και αιώνιο, δηλαδή στο Θεό [8]. Η ελπίδα αυτή νικά την εφημερότητα του παρόντος βίου και συνδέει αυτή με την αιωνιότητα της παρουσίας του Θεού.

Σ’ αυτά τα πλαίσια ο χριστιανός καλείται να οπλιστεί με δύναμη, ελπίδα και αισιοδοξία για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του βίου του. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το καθημερινό άγχος και η κοινωνική φοβία αντικαθίστανται από την ασφάλεια της ειρήνης του Χριστού. Η έννοια της ειρήνης στην Εκκλησία υπερβαίνει τη κοσμική ψυχολογική κατάσταση της ηρεμίας και προσλαμβάνει νέο περιεχόμενο: Συνδέεται πλέον με τη κατάσταση κοινωνίας με το Θεό μετά την απαλλαγή του ανθρώπου από την αμαρτία. Δεν πρόκειται πλέον για μια συμβατική ειρήνευση, αλλά για οντολογική απαλλαγή από τη φθορά και το θάνατο [9]. Ο χριστιανός βιώνει την ειρήνη με τον εαυτό του και ολόκληρο τον κόσμο και απαλλάσσεται από κάθε ταραχή και ανησυχία.

Διατηρεί την εσωτερική του ειρήνη ακόμα και στις μεγαλύτερες ακαταστασίες και ταραχές της ζωής και υιοθετεί  πνεύμα πραότητας και ανεξικακίας που πηγάζει από την εμπειρική βίωση της αγάπης του Θεού. Αυτό το φρόνημα  μεταφέρει στον υπόλοιπο κόσμο, τον οποίο καλείται να μεταμορφώσει και να ανακαινίσει. Ο χριστιανός βλέπει  τον πλησίον του αλλά και ολόκληρο τον κόσμο μέσα στο φως της αναστάσεως του Χριστού. Μέσα στα πλαίσια της καθολικής μεταμόρφωσης του κόσμου αποκτά ουσιαστικό νόημα η ανακαίνιση των διαπροσωπικών και κοινωνικών του σχέσεων. Δέχεται την αγάπη του Θεού, που είναι η πηγή της χαράς του, η οποία δεν αποτελεί καρπό ευδαιμονιστικής αναζητήσεως, αλλά έχει πνευματικό περιεχόμενο [10].

Αν λοιπόν ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο ασκεί αρνητικές επιδράσεις  στον ψυχικό τους κόσμο, καλλιεργώντας πνεύμα απαισιοδοξίας, επιθετικότητας, νευρικότητας, σύγκρουσης, αυτοκαταστροφής η φοβικότητας, τότε αναμφισβήτητα λειτουργεί ως αντίρροπη δύναμη στο έργο του ποιμένα, ο οποίος αποσκοπεί να εμφυσήσει τη γνήσια χριστιανική ελπίδα και βεβαιότητα στα πνευματικά του τέκνα.

Τέλος, ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο σμικρύνει, όπως αποδεικνύεται,  τους πνευματικούς ορίζοντές τους, αφού οι διαδικτυακές περιπλανήσεις τους επικεντρώνονται στη χρήση παιχνιδιών και ανούσιων εφαρμογών, χωρίς μορφωτικό περιεχόμενο.

 Η συνεχής και αδιάκοπη ενασχόληση του εφήβου με όλες τις παραπάνω ανούσιες παιδαγωγικά εφαρμογές του διαδικτύου οξύνει ακόμα περισσότερο τη γλωσσική ένδεια του σύγχρονου νεοέλληνα. Ενισχύει τη λεξιπενία του κατά τρόπο ώστε να μην μπορεί να αντιληφθεί γλωσσικούς όρους και εκφράσεις που γέννησε η ίδια η γλώσσα του και οι οποίοι μετατρέπονται σε νεκρές λέξεις, που απλώς παραπέμπουν σε κάποιο ένδοξο παρελθόν. Το πρόβλημα αυτό δεν έχει απλώς και μόνο μορφωτικές συνέπειες στους νέους, οι οποίοι αδυνατούν να αναπτύξουν μία συγκροτημένη και ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Οι έφηβοι εμφανίζουν συνάμα και γλωσσική ανεπάρκεια κατανόησης του περιεχομένου της δογματικής διδασκαλίας της Εκκλησίας. Όροι όπως «τριαδικός», «αγέννητος», «γεννητός», «αμέθεκτος», «μεθεκτός», «άκτιστος», «κτιστός», «εκπόρευση», «ενσάρκωση», «σωτηρία», «χάρη», «πίστη», «μυστήρια της Εκκλησίας» ή  «αιώνια ζωή» και άλλοι, δια των οποίων διατυπώθηκε με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια από τους Πατέρες της Εκκλησίας το περιεχόμενο της πίστεως, δεν θεωρούνται σήμερα δεδομένοι αν δεν τύχουν επαρκούς αποσαφήνισης απ’ όποιον τους χρησιμοποιεί. Στο βαθμό λοιπόν, κατά τον οποίο ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο συμβάλλει στον περιορισμό των πνευματικών οριζόντων τους και παρεμποδίζει, όπως αποδείχθηκε, τη κατανόηση όρων που διατυπώνουν το περιεχόμενο της πίστεως, συνιστά και γι’ αυτό το λόγο ποιμαντικό πρόβλημα που πρέπει να θεραπευτεί.

[1] Subrahmanyam, K., Greenfield, P., Kraut, R., & Gross, E., «The Impact of Computer Use on Children’s and Adolescents’ Development»,  Journal of Applied Developmental Psychology, σσ. 22, 7-30.

[2] http://www.newsbomb.gr/koinwnia/story/277704/nai-sto-hamogelo–nai-sto-diadiktyo–nai-stis-nees-tehnologies.

[3] Eric J. Moody, «Internet Use and Its Relationship to Loneliness», CyberPsychology & Behavior,  4 (3), 2001, σσ. 393-401.  Lemmens S. J., Valkenburg  M. P.,  Jochen P., «The Effects of Pathological Gaming on Aggressive Behavior», Journal of Youth and Adolescence 40, 2011, σσ. 38-47.

[4] Μαντζαρίδης Γ., Χριστιανική Ηθική, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 425.

[5] Οπ. παρ. σ. 37.

[6] Όπ. παρ. σ. 45.

[7] Όπ. παρ. σ. 109.

[8] Όπ. παρ. σ. 204.

[9] Για το νέο περιεχόμενο που προσλαμβάνει η έννοια της ειρήνης στον Χριστιανισμό βλ. σχ. Στογιάννος Π. Β., Πρώτη Επιστολή Πέτρου, Θεσσαλονίκη 2003, σσ. 103-104, 461.

[10] Μαντζαρίδης Γ., όπ. παρ. , σ. 227.

πηγή

H Ποιμαντική Θεολογία του Γέροντος Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου: Προλεγόμενα

Με ξεχωριστή χαρά και τιμή, η “Πεμπτουσία” αρχίζει σήμερα τη σταδιακή δημοσίευση μιας σπουδαίας μελέτης, η οποία αναφέρεται σε μια κορυφαία προσωπικότητα του ορθόδοξου μοναχισμού του 20ού αι., το Γέρ. Αιμιλιανό Σιμωνοπετρίτη. Η μελέτη, συγγραφέας της οποίας είναι ο π. Χαρίλαος Ε. Παπαγεωργίου, υποβλήθηκε ως διπλωματική εργασία στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ και βαθμολογήθηκε με άριστα. Στο σημερινό απόσπασμα παρουσιάζονται οι εισαγωγικές σκέψεις του συγγραφέα.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

 Η συμμετοχή στο  Πρόγραμμα  Μεταπτυχιακών  Σπουδών  του  Τμήματος  Ποιμαντικής  και  Κοινωνικής  Θεολογίας  του  Α.Π.Θ.  υπήρξε  η  αφορμή  για  την  εκπόνηση  αυτής  της  εργασίας , που  συντάχθηκε  με  την ολοκλήρωση  του  κύκλου  των  μαθημάτων  για  να  υποβληθεί  στην  κρίση  σεβαστών  διδασκάλων. Όμως η  σύνταξή  της  λειτούργησε και ως  μερική  «εξόφληση»  ενός  αειδινήτου  χρέους προς  τον  άνθρωπο  που με  το  παράστημά  του  και  το  λόγο  του   αποτέλεσε  μια  γλυκεία  παιδική  ανάμνηση ,  καθοριστική  όμως  για  το  μέλλον  του  συντάκτου.

φωτο:Ν. Μπιμπισίδης

Η παρουσία του  γέροντος  Αιμιλιανού  Σιμωνοπετρίτου  στη  ζωή  πλείστων  συνανθρώπων μας  , το  σύντομο πέρασμά   του από  τις  ψυχές  μας ,  η  συμβολή  του  στην εμψύχωση των οραματισμών  μας  και  την ενσάρκωση των  κλήσεών  μας , υπήρξαν γεγονότα καθοριστικά.  Δημιούργησαν τα  δεδομένα   μιας  νέας  ποιμαντικής «σχολής» με  υψιπέτη προσανατολισμό , πνευματική  αξιοπρέπεια , παροξυσμό  καλών  έργων , μαρτυρία  πίστεως , κοινωνία  αγάπης. Η «εν  σώματι»  απουσία  του δεν  ακυρώνει  αλλά εμπεδώνει  και  πολλαπλασιάζει  το έργο  του, πλούσια  ευλογημένο  από  το  Δοτήρα  παντός αγαθού. Και  αυτό δεν είναι παρά  η  αδέκαστη κρίση  της  ιστορίας του σύγχρονου μοναχισμού  και  της  ποιμαντικής .  

Εκφράζοντας  την  ευγνωμοσύνη  προς  το σύμβουλο  και  καθοδηγό  μας  σε αυτή  την προσπάθεια Αιδεσιμολογιώτατο Πρωτοπρεσβύτερο π. Αθανάσιο  Γκίκα, αναπληρωτή  Καθηγητή  του Τμήματος  Ποιμαντικής  και  Κοινωνικής  Θεολογίας  του Α.Π.Θ. και  προς  εκείνους  που  συνετέλεσαν  στην  όσο  το  δυνατόν αρτιότερη παρουσίασή  της, επιζητούμε  την  επιεική  κρίση για τις ατέλειές της  και  την  οιαδήποτε   ευμενή  υπόδειξη  για  τη  βελτίωσή  της.

Βόλος, 2008

Μνήμη  του αγίου και  ενδόξου  μάρτυρος Αιμιλιανού

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Η σύγχρονη θεολογική αναζήτηση στους δρόμους της ποιμαντικής διακονίας και προσφοράς στο λαό του Θεού, ωφελείται τα μέγιστα από την αναζήτηση ποιμαντικών προτύπων μέσα στο ιστορικό «παρόν» της Εκκλησίας, το οποίο θεμελιώνεται  στο παρελθόν  της  και επεκτείνεται στο εσχατολογικό  μέλλον Της[1]. Η προσπάθεια αυτή ενισχύεται ασφαλώς με την αναζήτηση, ανάγνωση και αξιοποίηση αναλόγων καθοδηγητικών  κειμένων σε συνδυασμό  με  τη  χρήση  τους  στην  καθημερινή ποιμαντική  πράξη. Η  πράξη όμως   αυτή  δεν  περιορίζεται  απλώς   στην  προσαρμογή των  ποιμαντικών  διατυπώσεων   στα  μέτρα  των σύγχρονων ανθρώπινων  αναγκών, αλλά  αγγίζει  και  αυτή  την  ακαδημαϊκή  ενασχόληση  αποσκοπώντας  στον «καταρτισμόν  των αγίων»  και  την  οικοδομή  του  Σώματος  της  Εκκλησίας [2].

Όπως   χαρακτηριστικά   σημειώνει  ένας  από  τους   σημαντικότερους   σύγχρονους  θεράποντες  του  ποιμαντικού στοχασμού[3]: «…πολλά   ρυάκια  ποτίζουν   το  πνευματικό  έδαφος  της πατρίδος  μας, όχι  μόνον  κατά  τα  παλαιότερα  χρόνια , αλλά  και  κατά  τους  τελευταίους  δύσκολους  καιρούς. Τα περισσότερα  από  αυτά   είναι  άγνωστα,  οι  πολλοί  δεν τα  προσέχουν  και  οι  αρμόδιοι δεν  τα  παρουσιάζουν… Κοινό  γνώρισμά  τους  όμως  είναι ότι  αγάπησαν  ιδιαίτερα  το  Σαρκωμένο  Θεό, ένοιωσαν  βαθειά   το  μήνυμά  του  και  προσπάθησαν  αυτό  να  το  μεταδώσουν ζωντανό  στο  διψασμένο  κόσμο… Κάτι   τέτοιες πνευματικές  καταβολές   πρέπει  να  τις  προσέχη  ιδιαίτερα  η  ιστορία  και  η  ιστοριογραφία.

Η  τελευταία  δεν  συντίθεται  από  το  υλικό  ( μόνον ) επισήμων  αρχείων και   διοικητικών  πράξεων. Την  υφαίνουν  μάλλον οι  ήρεμες και  γόνιμες  προσφορές  των  αληθινών εκείνων  ανθρώπων που  λαχτάρησαν  το  Θεό … κι  έζησαν  γνήσια  το  Ευαγγέλιο  και  το  μετέδωσαν  ως  Ορθοδοξία  και  Ορθοπραξία…» Ο  ερευνητής  της  πνευματικής  πορείας   του συγχρόνου   ορθοδόξου πληρώματος  στέκεται  με  σεβασμό  και ευλάβεια  ενώπιον  ορισμένων  ασκητικών  και  ιδιαίτερα  νηπτικών   πνευματικών  πατέρων  της  εποχής  μας. Με  περισσή ειλικρίνεια  θα  μπορούσε  να  τους  χαρακτηρίσει  ως  συγχρόνους  ησυχαστές  η  και  ως  σύγχρονους και τελευταίους (;) επιγόνους  της  Φιλοκαλικής  αναγέννησης   στην πατρίδα   μας[4].

Οι  πατέρες   αυτοί , προικισμένοι  με  το  χάρισμα  της  πνευματικής κυοφορίας, αναγέννησης  και καθοδήγησης  ψυχών, υιοθέτησαν  το  ασκητικό  ήθος  και  το  ησυχαστικό  φρόνημα  των  παλαιότερων  φιλοκαλικών. Επέκτειναν  στις  μέρες  μας   το  παιδαγωγικό, συμβουλευτικό  και  εν  γένει  αναγεννητικό  τους  έργο. Έγιναν  οι  σύγχρονοι  πνευματικοί  πατέρες της  νεολαίας, οι  αναμορφωτές  του  σύγχρονου  μοναστικού  ρεύματος , οι  σύμβουλοι  της  νεοελληνικής  οικογένειας. Συνέχισαν  μ’ ένα  λόγο  τη  μακραίωνη ορθόδοξη παράδοση  της  πνευματικής  πατρότητος.  Οι   ιερές  μνήμες  της νηπτικής  τους  ζωής   λειτουργούν  στη  συνείδησή  μας  παραμυθητικά , θεραπευτικά  και  διδακτικά. Και  το  γεγονός  αποκτά  μεγαλύτερη  σημασία,   όταν η  όποια  αναφορά  στο  έργο  τους  δεν  γίνεται  ως  μεταθανάτια  εξόφληση ενός  πνευματικού  χρέους  αλλά, ζώντας  την   ευλογία  της  εν  ημίν  παρουσίας  τους, αποτίουμε  τον  υιϊκό  φόρο  του  σεβασμού  και  της  αγάπης.

           Η  προσωπικότητα  του  πολυσεβάστου  γέροντος  Αιμιλιανού (Βαφείδη) Σιμωνοπετρίτου εμπίπτει  σ’ αυτήν  ακριβώς  την  κατηγορία  νεώτερων καθοδηγητικών  μορφών , που  με  το  ολιγόχρονο πέρασμα  αλλά  την  αμφιλαφή καρποφορία  αναδείχθηκαν  όρχαμοι  του  νέου  Ισραήλ  εν  μέσω  ενός  «αιώνος απατεώνος»[5]. Μέσα   από  το απέραντο  εύρος  της  πληθωρικής  του  παρουσίας, στην παρούσα μελέτη   επιχειρείται  μια  ακροθιγής , και  προς  τούτο  εκ  των  προτέρων ελλιπής , παρουσίαση  της  ποιμαντικής  θεολογίας  του  Γέροντος  Αιμιλιανού, όπως αναπτύσσεται  στα  εκδοθέντα  έργα  και τις  κατηχήσεις του, είτε απομαγνητοφωνημένες,  είτε  στενογραφημένες,  είτε  επισήμως και  επιμελώς εκδεδομένες  από  το  Πατριαρχικό  και  Σταυροπηγιακό  Μετόχιο – Ιερό  Κοινόβιο του Ευαγγελισμού  στην  Ορμύλια της  Χαλκιδικής[6]. Το εγχείρημά  μας  έχει  την πρόσθετη  δυσκολία  της  ελαχιστότητος  γραπτών  κειμένων  του  ιδίου  του Γέροντος[7]  αλλά  και  την  ένταση  των ισχυρών  βιωματικών  εμπειριών.

              Μέσα  στο  πλαίσιο  αυτό  θα  αναζητηθεί  η  σκιαγράφηση  καταρχήν  των πνευματικών  προϋποθέσεων  που  διαμόρφωσαν  την  προσωπικότητα του Γέροντος, είτε  αυτό  αφορά  σε  πρόσωπα  είτε  σε  γεγονότα είτε   σε  μελέτες  και προσωπικές εμπειρίες του  ιδίου.  Θα  ακολουθήσει  μια  αναφορά  στα  ποιμαντικά  πρότυπα  του Γέροντος , είτε  αυτά  αφορούν  σε  βιβλικά  πρόσωπα ,  είτε  σε μια  συμπόρευση  και προσωπικές του  αναστροφές με  συγχρόνους  πνευματικούς  ανθρώπους,  πρότυπα τα οποία  εμπέδωσαν  το  νηπτικό  του  προσανατολισμό. Κατόπιν  θα  παρουσιασθούν συνοπτικά  οι  βασικές  θεωρητικές  και   πρακτικές  συντεταγμένες   της  ποιμαντικής θεολογίας  του π. Αιμιλιανού σε  συνδυασμό  με  τις  διήκουσες  έννοιές  της.     Τέλος  θα καταχωρηθούν  τα  γενικά  στοιχεία  και  η  ποιμαντική  διδασκαλία  του σε  επιμέρους ομάδες  ανθρώπων  που  τον  συναναστράφηκαν  η  συνδέθηκαν  πνευματικά  μαζί του  καθ’ οιονδήποτε  τρόπο. Το  εγχείρημά  μας  θα  ολοκληρωθεί  με  ορισμένες  ειδικές ποιμαντικές   επισημάνσεις στα έργα  του.

              Γνωρίζουμε πως  η  προσπάθεια  είναι  μεν  ατελής , αποτελεί όμως  μιαν   πρώτη απόπειρα   σκιαγραφήσεως της  πνευματικής – ποιμαντικής  φυσιογνωμίας   του με  την κατά  το δυνατόν  επιστημονική   ακρίβεια  και  πιστότητα . Τούτο  επιβάλλεται, στις μέρες  μας , από  τη  δημοσίευση και την  κοινοποίηση  της  ποιμαντικής  του διδασκαλίας, που  αποτελεί  πλέον   πνευματικό  θησαύρισμα   για  την  εποχή μας   και παρακαταθήκη  ζωής  για  εκείνους  που  συνεχίζουν  το  έργο  του  αξιοποιώντας  την πνευματική κληρονομιά  του.

[Συνεχίζεται]

 

 

1. Ακαδημία  Θεολογικών  Σπουδών Ι.Μ. Δημητριάδος , τόμος  Εκκλησία και  Εσχατολογία, εκδ.  Καστανιώτη ,  Αθήνα  2003 , σ. 11.
2. Εφεσ. 4,12.
3. Ηλία Μαστρογιαννοπούλου( Αρχιμ.) , Άγιες  Μορφές  της  νεωτέρας   Ελλάδος, χ.χ. Αθήναι (2)   εκδ. ΤΗΝΟΣ, σ. 5-6.
4. Γεωργίου Κρουσταλλάκη , Ο  Γέρων  Πορφύριος, εκδ. ΙΧΝΗΛΑΣΙΑ, Αθήνα 1997.
5. Ακάθιστος   Ύμνος,   Μ. Οίκος .
6. Σεραπίωνος  Σιμωνοπετρίτου (Ιερομονάχου), Γέροντας  Αιμιλιανός  Σιμωνοπετρίτης : Ιχνηλασία  Ζωής, περιοδικό ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ, τεύχος 14, (Απρίλιος – Ιούλιος 2004 ),  σελ. 114.
7. Οπ.παρ.   σ. 111.
8. ΠΗΓΗ

Ποιμαντική στήριξη στους πάσχοντες από Αsperger

7.  H ποιμαντική ωφέλεια της στήριξης των πασχόντων από Αsperger. 

Το σύνδρομο Asperger αποτελεί μια διακριτή αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από μειωμένη επικοινωνιακή και κοινωνική αλληλεπίδραση του πάσχοντος, από τα περιορισμένα ενδιαφέροντά του και από τις επαναλαμβανόμενες και στερεοτυπικές μορφές κοινωνικής συμπεριφοράς [78].^.  Τα προβλήματα στη διανοητική και γλωσσική ανάπτυξη του ατόμου, τα οποία εντοπίζονται στις περιπτώσεις άλλων μορφών αυτισμού, δεν αποτελούν διακριτά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ατόμου που πάσχει από Asperger. Η μέση ηλικία διάγνωσης του είναι τα 7,2 χρόνια. Τα άτομα με Asperger συνήθως παρεμποδίζονται από έναν βιολογικά προσδιορισμένο περιορισμό στη κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων [79].

Πηγή:http://taniaannmarshall.wordpress.com/

Συνήθως γίνονται αποδέκτες κινήτρων, προκειμένου να συμμετάσχουν στη κοινωνική αλληλεπίδραση, όμως αυτοί προτιμούν να απομονωθούν κοινωνικά, επιδεικνύοντας έναν τελείως διαφορετικό μοντέλο επικοινωνίας. Συμπεριφέρονται τις περισσότερες φορές τυπικά και επιλέγουν να κρατούν αποστάσεις από τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων και των οικείων τους. Συχνά στρέφονται στους άλλους μόνο όταν πρόκειται να προβούν σε ικανοποίηση των βιοτικών τους αναγκών. Η συναναστροφή με τους συνομηλίκους τους και η συνύπαρξη με φίλους τους καθίσταται σχεδόν πάντα αν όχι αδύνατη, σίγουρα δυσχερής. Η ανεπάρκειά τους να αντιληφθούν τις ανάγκες των άλλων, η αδυναμία τους να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και η στροφή τους στον έσω εαυτό τους καθιστά κάθε μορφή επικοινωνίας με το περιβάλλον τους ένα συνεχές πρόβλημα. Ως εκ τούτου, η τάση τους να υποτιμούν και να κατηγορούν συνεχώς τους ίδιους τους τούς εαυτούς, η να βρίσκονται σε μια συνεχή διαδικασία αυτομομφής τους ακόμα και για ανούσιες η επουσιώδεις παραλείψεις, συνιστά μια αναμφισβήτητη διαπίστωση[80].

Η ικανότητα ελέγχου της συμπεριφοράς είναι μειωμένη στα άτομα με σύνδρομο Αsperger. Συχνά, αυτά είναι επιρρεπή σε ακραίες συναισθηματικές καταστάσεις, όπως εκρήξεις οργής η θυμού, τις οποίες καθίστανται αδύναμοι να ελέγξουν [81]. Επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι έφηβοι και ενήλικες με σύνδρομο Asperger, μπορούν να αναπτύξουν καταθλιπτικά σύνδρομα, μερικές φορές, ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι δεν είναι σε θέση να ξεπεράσουν τις κοινωνικές δυσκολίες που επιφέρει η πολύπλοκη διαταραχή τους [82].^. Αυτοκαταστροφικές σκέψεις και συμπεριφορές, διάφορες μορφές κατάθλιψης και κατάχρηση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ συχνά αποτελούν παρενέργειες όλων των παραπάνω καταστάσεων.

Όλα αυτά έρχονται να προστεθούν στα ήδη «βεβαρημένα» στατιστικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η αυτοκτονία αποτελεί ούτως η άλλως, την τρίτη κατά σειρά, αιτία θανάτου των εφήβων [83].^.Σύγχρονες εμπειρικές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι έφηβοι με διαγνωσμένο Asperger εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες για αυτοκτονική συμπεριφορά, κυρίως λόγω των δυσχερειών που αντιμετωπίζουν στη κοινωνική αλληλεπίδραση και τη διανοητική τους ανάπτυξη, με την οποία δεξιότητες, όπως για παράδειγμα η επίτευξη αυτονομίας ή η έκφραση της διαπροσωπικότητας, συνδέονται άρρηκτα.

To άγχος που αισθάνονται αυτά τα παιδιά, σε συνάρτηση με την πίεση που ασκείται από τα άτομα του ευρύτερου κυρίως, αλλά ακόμα και του στενού κοινωνικού τους περιβάλλοντος, τα καθιστά ανήσυχα, ευερέθιστα, καταθλιπτικά και δεκτικά εκρήξεων θυμού. Η σύγκρουση με το υφιστάμενο κοινωνικό τους περιβάλλον δεν αργεί να προκληθεί ως επιστέγασμα αυτής της κατάστασης. Έτσι, τα παιδιά αυτά οδηγούνται σε ακόμα μεγαλύτερη αυτοπεριχαράκωση, η οποία με την σειρά της αυξάνει ακόμα περισσότερο την καταθλιπτική διάθεσή τους, όπως και τις αυτοκτονικές τάσεις τους.

Μια 46χρονη γυναίκα με σύνδρομο Asperger, η Perla, εξομολογείται σε μία συνέντευξή της [84]:^: « Η  εφηβεία μου, όπως και η υπόλοιπη ζωή μου είχε πολλή μοναξιά, σαν να ήμουνα καταδικασμένη να βλέπω τους άλλους να προχωρούν, να καταφέρνουν να έχουν φίλους, να καταφέρνουν να παίρνουν καλούς βαθμούς, να καταφέρνουν να είναι νορμάλ, ενώ εγώ ήμουνα κάτι αλλόκοτο, σαν ένα κομμάτι από παζλ που δεν ανήκει στην εικόνα αυτή,  αλλά σε κάποια άλλη εικόνα και τυχαία βρέθηκε μέσα στο λάθος κουτί ».

Η συνέχεια της περιγραφής της ζωής της από την ίδια είναι αποκαλυπτική: « Έπεσα σε μια πολύ βαριά κατάθλιψη.  Ἦταν η πρώτη φορά που είχα και σκέψεις αυτοκτονίας.  Ἄρχισα να μην πηγαίνω στα μαθήματα, να μην με ενδιαφέρει τίποτα, να κάθομαι στο σπίτι μέρες, εβδομάδες, να κοιμάμαι όλη την ημέρα και να κλαίω συνεχώς. Μετά από δυό μήνες, κατάλαβα πως έπρεπε να βρω κάποια βοήθεια. Πήγα σε μια ψυχολόγο. Μετά από μερικές επισκέψεις μου λέει πως μάλλον έχω αυτισμό…. Αυτό με έφερε σε ακόμη πιο βαθειά κατάθλιψη, διότι κάπου μέσα μου ήξερα πως είχε δίκιο, πως ήμουνα στιγματισμένη, αλλά δεν άντεχα να το παραδεχθώ, δεν ήθελα να είμαι « σπασμένη » η « χαλασμένη », ήθελα να πιστεύω, όπως έκαναν και οι γονείς μου, ότι αν δούλευα και προσπαθούσα πιο πολύ, θα γινόμουν σαν όλους τους άλλους…..».

Η αποτροπή όλων εκείνων των παραγόντων, που ωθούν οποιοδήποτε άτομο στην αποτρόπαια πράξη της αυτοκτονίας, ακόμα κι όταν δεν οφείλεται σε συνειδητή επιλογή που λαμβάνεται έστω εν θερμώ, αλλά αποτελεί προέκταση της ποικιλόμορφης διαταραχής του, δεν είναι μόνο έργο ψυχιάτρων, παιδοψυχολόγων, δασκάλων ειδικής αγωγής η άλλων κοινωνικών επιστημόνων.  Ο ποιμένας καλείται εξίσου να αναλάβει εν προκειμένω, την ποιμαντική ευθύνη που του αντιστοιχεί στην αναγκαιότητα ακύρωσης αυτοκαταστροφικών σκέψεων.

Σύμφωνα με τα δεδομένα της σχετικής επιστημονικής έρευνας, η προσπάθεια κάθε παιδαγωγού, που καλείται να διαπαιδαγωγήσει παιδιά με σύνδρομο Asperger, να διαμορφώσει ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον, το οποίο αποδέχεται την ιδιαιτερότητα αυτών των παιδιών, ενδυναμώνει τη κοινωνική εξέλιξη και προοπτική τους [85].^. Αν λοιπόν, η μοναξιά και η αποκοινωνικοποίηση οδηγεί μοιραία στην κατάθλιψη και την αυτοκτονία, τότε η αίσθηση του παιδιού με Asperger, ότι ανήκει σε μια οικογένεια, σε μια κοινωνική ομάδα η σε μια συλλογικότητα, αποτελεί τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο για την αναχαίτιση αυτής της θλιβερής συνεπαγωγής.

Και αν η ενορία αποτελεί όντως τη πιο ευπρόσδεκτη κοινωνική ομάδα, χωρίς προαπαιτούμενα και αποκλεισμούς, η οποία σπεύδει να αγκαλιάσει και να ζυμώσει με την μεταμορφωτική της δύναμη αδιακρίτως όλα τα μέλη της κοινωνίας, τότε η ένταξη του παιδιού με Asperger στους κόλπους αυτής της κοινωνίας, όσο δύσκολη και αν είναι, αν πραγματοποιηθεί, μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην κατά το δυνατόν ματαίωση όλων των παραπάνω ακραίων συμπεριφορών ενός παιδιού με σύνδρομο Asperger.

 [Συνεχίζεται]

 

[78] Kocourkova J., Dudova I., Koutek J., « Αsperger Syndrome Related Suicidal Behavior: Two Case Studies », Neuropsychiatric Disease and Treatment 9, 2013,σ. 1815.

 [79] οπ.παρ.

 [80] οπ.παρ.

[81] Aston C. M., The Other Half of Asperger Syndrome: A Guide to Living in an Intimate Relationship with a Partner who has Asperger Syndrome, London 2002, σσ. 51-52.

[82] Kocourkova J., Dudova I., Koutek J., ὅπ.παρ. 1816.

[83] Ὅπ. παρ.

[84] http://www.aspergerhellas.org/Atcl-InterviewPM1.html.

[85] Handrich W., Individuals with Asperger Syndrome or High Functioning Autism: Understanding Their Community And Educational Strengths and Needs in Illinois, Illinois 2004, σ. 66.

πηγή

Ιερέας σε ψυχιατρείο! – Η ταπείνωση και η χάρη

-Πάτερ, απορώ πώς εσείς, πού γνωρίσατε ένα τόσο άγιο άνθρωπο, πέσατε σ’ αυτό τό πάθος τής οινοποσίας. Η προσευχή δέν σάς προστάτεψε, δέν σάς βοήθησε νά γλιτώσετε από τόν πειρασμό αυτόν;

-Ευάγγελε, μήν ξεχνάς τό «αρκεί σοί η χάρις μου» τού Παύλου.
-Ξέρετε μέ σκανδάλισε στήν αρχή τουλάχιστον τό θέμα σας.
-Σέ σκανδάλισε ή σέ φόβισε γιά τό ευόλισθον τής φύσεώς μας; Είσαι αυτάρκης στήν νομιζόμενή σου καθαρότητα καί φοβάσαι μήπως τήν χάσεις, μήπως κάνεις κάποιο λάθος καί χάσεις τήν καλή γνώμη γιά τόν εαυτό σου καί γιά τούς άλλους. Σέ νοιάζει τί θά πεί ο κόσμος. Αδελφέ μου καί φίλε μου, η νεότητά σου είναι κακός σύμβουλος, όπως καί σέ μένα κάποτε. Η πείρα τού βίου καί η συναντίληψη τής Χάριτος μέ έπεισε ότι όποιος καί άν είμαι ό,τι καί άν κάνω είμαι δεμένος μέ τόν Χριστό καί φωνάζω «ελέησον μέ ο Θεός, ελέησον μέ Κύριε ως οίδας καί ως θέλεις ελέησόν με». Καί λέω μέσα μου «όλοι σώζονται, εγώ κολάζομαι». Ελπίζω στόν Χριστό καί στήν Παναγία. Ελπίζω στό έλεος τού Θεού πού χαρίζει τόν παράδεισο σ’ αυτούς πού πιστεύουν ότι είναι ανάξιοι τού παραδείσου.

Καί πάλι ο αδυσώπητος χρόνος τελείωνε.

-Πάτερ θέλετε νά σάς φέρω κάτι τήν επόμενη συνάντησή μας;
-Ναί, θέλω κάτι επειδή έχω τέσσερα παιδάκια στήν πατρίδα καί τά έχω επιθυμήσει. Φέρε μου σέ παρακαλώ ένα μικρό παιδάκι καί φώναξέ με νά βγώ στό παράθυρο από τά κάγκελα νά τό δώ νά δώ τά ματάκια του νά παρηγορηθώ.
Βρήκα τόν μικρό μου βαπτισμένο Σωτήριο τόν πήρα αγκαλιά, πέρασα τήν πόρτα καί σταθήκαμε κάτω από τά σίδερα.

-Π. Νικόλαε, π. Νικόλαε, ήρθαμε.
Πρόβαλε η φιγούρα του πίσω από τά σίδερα άπλωσε τά χέρια του από ψηλά, μας κοίταζε, μάς χαμογελούσε, μιλάγαμε από εκεί. Χάρηκε, θυμήθηκε τά δικά του, απλώθηκε η νοσταλγία. Δέν ήταν πίκρα ήταν μία νοσταλγία γιά τόν παράδεισό μας. Μάς ευλόγησε καί αποχωρήσαμε. Ποιός είναι πλούσιος, Λωξάνδρα μου, εν τώ ολίγω αναπαυόμενος, τζόγια μου …;

-Πάτερ, η Αμερική φημίζεται γιά τά αποτοξινωτικά της κέντρα, πώς ήρθατε σ’ αυτές τίς άθλιες συνθήκες.
-Ευάγγελε, πρίν πολλούς μήνες προκηρύχθηκε μιά θέση παλαμικών σπουδών στό πανεπιστήμιο τής Αθήνας. Ήρθα λοιπόν κι εγώ, αφού πήρα τήν άδεια από τό πανεπιστήμιό μου νά βάλω τά χαρτιά μου γι’ αυτή τήν έδρα. Οι μήνες περνούν, δέν γινόταν τίποτα. Καθηγητικές ίντριγκες, συνεδριάσεις επί συνεδριάσεων, τίποτα. Τήν έδρα μου στό Χάρβαρντ τήν είχε πρίν από μένα ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκι. Αυτός είναι ένας μεγάλος Θεολόγος καί πραγματικός φιλέλληνας καί είναι ο γέροντάς μου.

Από έκπληξη σέ έκπληξη

-Γέροντάς σας αυτός ο μέγας;
-Ναί, καί είναι πραγματικά μεγάλος πνευματικός Θεολόγος καί σημειοφόρος άνθρωπος θυσίας. Σπουδαγμένος καί στήν ποιμαντική Ψυχιατρική καί στήν ψυχολογική αντιμετώπιση τών εθισμένων χρηστών σέ ουσίες καί ποτό. Αλλά όλα αυτά τά ασκούσε μέ απέραντη αγάπη καί υπομονή. Γιά νά κατανοήσης τό μέγεθος τού ανδρός θά σού πώ μία ιστορία στήν οποία ήμουν μάρτυρας τής θαυμαστής θεραπείας ενός εφήβου. Μιά οικογένεια έφερε τό παιδί της 18 ετών πού έπασχε από ηβηφρενία. Η κατάσταση ήταν δύσκολη, αθεράπευτη σχεδόν, τόν παρακάλεσαν νά τόν δεχθή νά τόν αναλάβη. Πράγματι, τόν πήρε σέ ένα σπίτι στήν εξοχή πού είχε πολλά στρέμματα, μέ σημύδες ένα μεγάλο αγρόκτημα. Μπήκαν μέσα οι δυό τους, τό αγρίμι καί ο π. Γεώργιος καί έκλεισαν τήν βαριά πόρτα. Μετά τρείς μέρες παρέδωσε τό παιδί υγιές καί σώφρον στούς γονείς. Τό παιδί αυτό σπούδασε καί είναι υγιής έκτοτε καί μάλιστα τώρα είναι καί Επίσκοπος τής Εκκλησίας μας.

-Όταν τόν ρώτησα «π. Γεώργιε, πώς έγινε αυτό;», μού είπε ό,τι πήρε τό παιδί καί τού είπε: «Παιδί μου, εγώ θά καθίσω σ’ αυτήν τήν σημύδα. Όλος ο χώρος είναι δικός σου, κάνε ό,τι θέλεις καί όταν θέλης έλα νά μιλάμε». Τρείς μέρες καί τρείς νύχτες έκανε ό,τι ήθελε. Κατέστρεψε τό ψυγείο, τήν βιβλιοθήκη μου, τά λουλούδια καί όποτε ήθελε μέ πλησίαζε καί μιλάγαμε. Εγώ καθόμουν στής σημύδας τόν κορμό καί περίμενα χωρίς νά ταράζομαι γιά ό,τι γινόταν, τρείς μέρες εκεί δέν σηκώθηκα, δέν έφαγα, δέν ήπια νερό. Τήν τρίτη ήμερα ήρθε τό παιδί γαλήνιο, μού φίλησε τό χέρι, μέ σήκωσε, μέ βοήθησε νά περπατήσω, γιατί ήμουν σάν πεθαμένος, ανοίξαμε τήν πόρτα καί τόν παρέδωσα στούς γονείς του. Ιματισμένο καί σωφρονούντα.

-Πάτερ Γεώργιε, καί τρείς ημέρες πώς κάνατε τίς στοιχειώδεις ανάγκες σας;
-Τά έκανα πάνω μου, δέν μετακινήθηκα καθόλου, ήθελα νά δώσω μία θυσία γι’ αυτόν στόν Θεό, τήν υπομονή μου, τήν κατάργηση τών συμβατικών καθημερινών πρακτικών. Δέν είναι τίποτα, ο Θεός μού χάρισε υγιή τόν άνθρωπο καί δι’ αυτού μού χάρισε καί γεύση τής Βασιλείας Του. Τέτοιος άνθρωπος ήταν αυτός, αληθής Θεολόγος, άνθρωπος τής Λειτουργίας αλλά καί πέρα απ’ αυτήν. Πάντα έλεγε: «δίδου ημίν εκτυπώτερον, σού μετασχείν, εν τή ανεσπέρω ημέρα τής βασιλείας σου».

Συζήτηση περί τής ζωής τού Ιερέως

Από τίς συζητήσεις πού είχαμε καταθέτω εδώ μερικά.

-Πρόσεχε, ιερεύ, τόν εαυτό σου, μήν ξεχάσης νά βλέπης τόν Θεό. Ορκίστηκες νά έχης τόν νού σου στήν σωτηρία τόσο τήν δική σου όσο καί τών άλλων. Κάθε καιρός είναι κατάλληλος γιά νά δώσης τό Βάπτισμα καί τήν θεία Κοινωνία, γιατί κάθε καιρός είναι κατάλληλος γιά τόν θάνατο. Νά θυμάσαι ότι ο άνθρωπος μπορεί νά πή όχι στόν Θεό, ο Θεός δέν μπορεί νά πή όχι στόν άνθρωπο. Αυτού τού Θεού είμαστε Ιερείς, πού επιτρέπει στό πλάσμα του νά πή «όχι, νά μήν γίνη τό θέλημά σου» δηλαδή, νά γεννήση τήν κόλαση. Στούς ανθρώπους μπορείς νά πής ότι ο Χριστός κατέβηκε στόν Άδη, εκεί μάς αναμένει, όσο πιό βαθύς είναι ο Άδης σου, τόσο βαθύτερα είναι ο Χριστός. Η οδύνη είναι τό ψωμί πού ο Θεός μοιράζεται μέ τόν άνθρωπο καί πού έχει υποχρέωση ο δούλος του, ο παπάς, νά μοιρασθή κι αυτός μέ τό σύνολό του. Στόν Σταυρό ο Θεός, ενάντια σέ ό,τι είχαμε ποτέ φαντασθή γιά θεό, τάχθηκε μέ τό μέρος τού ανθρώπου. Ο Θεός έγινε άνθρωπος, δηλώνει τήν αγάπη Του, ζητά τήν αγάπη μας καί μάς απαλλάσσει από κάθε οφειλή.

[Συνεχίζεται]

Πηγή

Προγράμματα Ποιμαντικής για άτομα με Διαταραχή Αυτισμού

Από την άλλη πλευρά, η μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι επιστήμονες της ειδικής αγωγής καταλήγουν σε μια εκλεκτική προσέγγιση, σχετικά με τη δυνατότητα των αυτιστικών παιδιών να ανταποκριθούν θετικά στη διαδικασία της μάθησης [60]. Συμφωνούν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι που πάσχουν από το φάσμα της διαταραχής του αυτισμού αποτελούν πριν και πάνω απ’ όλα διακριτές οντότητες, με ξεχωριστή προσωπικότητα, ξεχωριστά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και ξεχωριστές δεξιότητες. Επιβεβαιώνεται εμπειρικά πως μπορούν να ανταποκρίνονται και να ωφελούνται ικανοποιητικά από το συνδυασμό τεχνικών και παιδαγωγικών παρεμβάσεων, που είναι βεβαίως συμβατές με το είδος, την μορφή και το στάδιο της αυτιστικής διαταραχής τους.

Πηγή:http://www.autismreligiouseducation.net/

Αποδεικνύεται μάλιστα, σύμφωνα με τις αρχές της δομικής – γνωστικής τροποποίησης, ότι κάθε παιδί, ακόμα και αυτό που έρχεται αντιμέτωπο με τις μεγαλύτερες μαθησιακές δυσκολίες, όπως το αυτιστικό, εμφανίζει αξιοθαύμαστη δυνατότητα και δυναμική μάθησης [61]. Το εύρος και η αποτελεσματικότητα αυτής της προσπάθειας εξαρτάται από την ποιότητα των αλληλεπιδράσεων που βιώνει, με τις οποίες άλλωστε συμμεταβάλλεται. Το είδος και η δυναμική των εφαρμοζόμενων διδακτικών παρεμβάσεων διαδραματίζουν εξίσου έναν καίριο ρόλο.

Μια απλή περιήγηση στο χώρο του διαδικτύου οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι  εκπρόσωποι άλλων χριστιανικών ομολογιών, όχι μόνο δεν έχουν προαποφασίσει την περιθωριοποίηση των αυτιστικών παιδιών από τη διδασκαλία του περιεχομένου της πίστεως, λόγω της ιδιόρρυθμης διαταραχής τους, αλλά τουναντίον προβαίνουν στην έκδοση ολοένα και περισσότερο εξειδικευμένων κατηχητικών πονημάτων για την επίτευξη του παραπάνω στόχου. O αιδεσιμότατος Kevin C. Rhoades, Ρωμαιοκαθολικός επίσκοπος της Ιντιάνα Αμερικής, προλογίζοντας σχετικό εγχειρίδιο της Kathy Labosh, εκφράζει την ευγνωμοσύνη του στην συγγραφέα, σημειώνοντας ότι « το άριστο πόνημά της θα βοηθήσει δασκάλους και γονείς στην προσπάθειά τους να μοιραστούν το περιεχόμενο της πίστεως με τα αυτιστικά παιδιά». Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου τονίζεται με κεφαλαία γράμματα το γενικό συμπέρασμα του συγκεκριμένου βιβλίου: «Τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να μάθουν για το Θεό!^» [62]

To αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών θρησκευτικής αγωγής της ενορίας St. Mary στο Winchester, η οποία ανήκει στην Ρωμαιοκαθολική αρχιεπισκοπή της Βοστώνης [63] χρησιμοποιείται επίσης από πληθώρα ενοριών της συγκεκριμένης αρχιεπισκοπής [64].  Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, προάγει την οπτικοποίηση της ύλης, αξιοποιώντας τη δυνατότητα των αυτιστικών παιδιών να προβαίνουν σε μια πιο αποτελεσματική πρόσληψη των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος δια της αίσθησης της όρασης. Εικόνες, σύμβολα και απτά αντικείμενα, όπως αυτοκόλλητα, κούκλες η φωτογραφίες, επιστρατεύονται δημιουργικά, προκειμένου να μεταβιβάσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες σε όλο το εύρος των αισθητηριακών καναλιών.

Αν και το πρόγραμμα δεν εστιάζει στη χρήση του αυθόρμητου λόγου, καταβάλλεται προσπάθεια για να αποσπαστεί κάποιο είδος λεκτικής ανταπόκρισης των μαθητών, όπως η επανάληψη μιας λέξης. Άρα, καθίσταται σαφές πως το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο ακόμα και για παιδιά, τα οποία αδυνατούν να συμμετέχουν στη διαλογική διαδικασία και μπορεί να έχουν δυσχέρεια στη κατανόηση των συναισθημάτων.

Η χρήση κοινωνικών ιστοριών, επενδεδυμένων με τις κατάλληλες για την περίσταση φωτογραφίες, συμβάλλει θεαματικά στην εμπέδωση από τα αυτιστικά ακόμα και σύνθετων θεολογικών η δογματικών εννοιών!  Η προσέγγιση θεμάτων όπως,  « Τι κάνουμε στην Εκκλησίας », « Τι είναι η Θεία Ευχαριστία », « Τι είναι τα Χριστούγεννα η το Πάσχα; », « Γιατί προσευχόμαστε; » η « που πηγαίνουν οι άνθρωποι όταν πεθαίνουν; », επιτυγχάνεται με αποτελεσματικότητα [65].  Με δεδομένο ότι τα αυτιστικά παιδιά κατανοούν το λόγο σε ένα απολύτως κυριολεκτικό επίπεδο και αδυνατούν να προβούν επιτυχώς σε συνένωση μεγάλων ποσοτήτων πληροφοριών, που προέρχονται από καταστάσεις, αντικείμενα, ανθρώπους και συμπεριφορές, το συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών έχει λάβει υπόψη του και αυτήν την ιδιαιτερότητά τους.

Έτσι, τα μορφωτικά αντικείμενα της κατήχησης παρατίθενται με τον πλέον σαφή και απλοϊκό τρόπο. Η ποιμαντική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων εφαρμογής του συγκεκριμένου προγράμματος οδηγεί στο συμπέρασμα πως πολλά παιδιά, τόσο υψηλής, όσο και χαμηλής λειτουργικότητας, αλλά και αυτά με σύνδρομο Asperger έχουν ωφεληθεί σημαντικά από την επικεντρωμένη στις ανάγκες τους επεξεργασία της θρησκευτικής ύλης [66].    

Η τελική παιδαγωγική αξιολόγηση όλων των παραπάνω παρατιθέμενων πληροφοριών δημιουργεί εύλογες υπόνοιες σχετικά με την ουσία του προβλήματος: Η άποψη ότι η διαδικασία διδασκαλίας οποιουδήποτε μορφωτικού αγαθού σε κάποιο αυτιστικό παιδί δεν καταργείται από την εγγενή αδυναμία του να μάθει ο,τιδήποτε, όσο κυρίως από τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο μαθαίνει, δεν αποκλείεται τελικά να αποτελεί μια εύλογα συνεπαγόμενη εικασία.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, η οργάνωση σύγχρονων ενοριακών κέντρων στις κατά τόπους μητροπόλεις, τα οποία θα στοχεύουν στην ενοριακή ένταξη των αυτιστικών στη ζωή της Εκκλησίας, καθίσταται απαραίτητη. Σε κάθε μητρόπολη, θα μπρούσε κατ’ αρχήν, να καταβληθεί προσπάθεια για την οργάνωση μιας ενορίας, η οποία θα προσάρμοζε την ποιμαντική της διακονία στις ανάγκες των αυτιστικών παιδιών. Στην συγκεκριμένη ενορία, ειδικές αίθουσες θα διαμορφώνονταν κατάλληλα από πλευράς υλικοτεχνικής υποδομής, με βάση τις στοχευμένες ανάγκες των φιλοξενούμενων αυτιστικών παιδιών.

Σ’ αυτές τις αίθουσες το κάθε παιδί θα μπορούσε να διαθέτει τον πάγκο του, επί του οποίου θα βρίσκονταν όλα τα προσωπικά βοηθήματά του, καθώς και ο προσωπικός του ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αν η αντιμετώπιση των επικοινωνιακών δυσχερειών του αυτιστικού σήμερα, επιτυγχάνεται με τη χρήση εναλλακτικών συστημάτων επικοινωνίας, που στηρίζονται στη δύναμη της εικόνας και παράγουν πραγματικά εντυπωσιακά αποτελέσματα με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, τότε η ποιμαντική αξιοποίηση αυτών των χρήσιμων εργαλείων και η εισαγωγή τους στην ενοριακή πρακτική πρέπει να υποστηριχτεί ανεπιφύλακτα [67].  

Με την ποιμαντική ευθύνη του επιχώριου επισκόπου και την συμβουλευτική συνδρομή του τμήματος ποιμαντικής διακονίας αυτιστικών παιδιών του νεοΐδρυτου ποιμαντικού φορέα, θα αναλαμβάνονταν προσπάθειες για την εθελοντική ενεργοποίηση δασκάλων ειδικής αγωγής η άλλων σχετικών επιστημόνων της μητροπόλεως. Όλοι αυτοί, συναισθανόμενοι το μερίδιο της ποιμαντικής ευθύνης που μοιράζονται με τους ποιμένες της Εκκλησίας, θα προσέφεραν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους και θα δίδασκαν έμπρακτα με το ίδιο το παράδειγμά τους. Ταυτόχρονα, όμως και προκειμένου να επιτευχθεί η παροχή ακόμα πιο επαγγελματικών υπηρεσιών, η Εκκλησία θα μπορούσε να προσλάβει στις καίριες θέσεις κάποιους απ’ αυτούς τους επιστήμονες. Όλοι αυτοί θα συνεργάζονταν με τους ποιμένες της συγκεκριμένης ενορίας, οι οποίοι επίσης θα επιλέγονταν με στοχευμένα κριτήρια από τον επιχώριο επίσκοπο.

[Συνεχίζεται]

 

 [60] Ο′ Brien L., Connecting with RE: RE and Faith Development for Children with Autism And/or severe and Complex Learning Disabilities, London 2002, σ. 2.

[61] Όπ. παρ. σ. 4.

[62] http://www.stmary-winchester.org/.
[63] http://www.autismreligiouseducation.net/index.html.
[64] http://www.autismreligiouseducation.net/SacramentalPreparation.html.
[65] http://www.autismreligiouseducation.net/WhoAreOurStudents.html.
[66] Βογινδρούκας Ί., « Διαταραχές Επικοινωνίας και Λόγου στον Αυτισμό – Εναλλακτικά συστήματα Επικοινωνίας »,  Διεπιστημονική Προσέγγιση Αυτισμός, Ηράκλειο 2005, σσ. 17-33. Βλ. σχ. Cihak D.,  Smith C., Cornett A., and Coleman M., « The Use of Video Modeling With the Picture Exchange Communication System to Increase Independent Communicative Initiations in Preschoolers With Autism  and Developmental Delays », Focus Autism Other Dev Disabl 27, 3, 2012, σσ. 4-10.
[67] Labosh K., The Child with Autism Learns about Faith: 15 Ready-to-Use Scripture Lessons, from the Garden of Eden to the Parting of the Red Sea, Arlington 2011.

ΠΗΓΉ

Εξομολόγηση εξ αποστάσεως

Σε κάποια πρόσφατη “θεοφιλή αδολεσχία” μιας συμπαθη­τικής συναναστροφής ειπώθηκαν ως συνήθως πολλά και διάφορα, ώσπου τελικά η συζήτηση στάθηκε γύρω από το μυστήριο της εξομολογήσεως. Και τούτο οφείλετο σε κάποιον της συντροφιάς που απροσδόκητα διατύπωσε την άποψη ότι στη σημερινή μας εποχή δε θα ήταν άσκοπο να επιτραπεί σε ιδιαίτερες περιπτώσεις η τέλεση του μυστηρίου της εξομολογήσεως μέσω… τηλεφώνου! Πριν του δώσουμε το χαρακτη­ρισμό του νεωτεριστή θα πρέπει να αναφέρουμε ότι είναι κυβερνήτης πλοίου ανοιχτής θάλασσας και αρκετές φορές νιώθει την ανάγκη να επικοινωνήσει με τον πνευματικό του μέσω του ασύρματου τηλεφώνου και να του αποθέσει τις αμαρτίες του. Ο ίδιος, εκτός από την περίπτωσή του, αναφέρθηκε και σε συ­μπατριώτες μας που είναι, σκορπισμένοι στα πέρατα της γης, όπου πολλοί από αυτούς δεν έχουν την ευχέρεια να συναντή­σουν ορθόδοξο ιερέα.

Η απρόσμενη πρόταση του καπετάνιου άναψε τη συζήτηση για πολλή ώρα. Κι όπως είναι ευνόητο υπήρξαν δύο στρατό­πεδα. Πολλά και σημαντικά τα όσα διατυπώθηκαν και από τις δύο πλευρές. Εκείνα που είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επει­δή πλησίαζαν και στην πρόταση του καπετάνιου, ήταν τα όσα ειπώθηκαν για εξομολόγηση με αλληλογραφία.

Πρέπει να πάμε αρκετά πίσω, γύρω στα μέσα του 6^ου αιώνα, τότε που έζησε ο μέγας γέροντας όσιος Βαρσανούφιος σε κελί της Λαύρας του ηγούμενου Σερίδου, κοντά στη Γάζα της Παλαιστίνης. Ο όσιος δεν ήταν ιερέας, αλλά είχε την ευλογία να συγχωρεί αμαρτίες, κάτι που δε σπάνιζε την εποχή εκείνη. Επειδή ο Βαρσανούφιος ήταν έγκλειστος, δεν επικοινωνούσε με τον έξω κόσμο, παρά μόνο μέσω του ηγουμένου Σερίδου. Έτσι, όσοι ήθελαν να επικοινωνήσουν με το γέροντα του έγραφαν και αυτός απαντούσε με τον ίδιο τρόπο.

Σχετικά με το χάρισμα των αγίων να απαλλάσσουν τους ανθρώπους από τις αμαρτίες τους γράφει ο ίδιος ο όσιος Βαρσανούφιος:

    Ο «Απόστολος» λέει ότι «πολλά ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη» (Ιακ.5, 16). Δηλαδή, όταν ο άγιος και δίκαιος εύχεται και συγχρόνως και ο αμαρτωλός συνεργάζεται με τη μετάνοια του όσο μπορεί, πολλά μπορούν να γίνουν με τη δύναμη της θέλησης των αγίων, καθώς ο αμαρτωλός από μόνος του αδυνατεί να ξεπληρώσει τις οφειλές του. Ο αμαρτωλός συμβάλλει με λίγα, η δε παράκληση των αγίων με πολλά. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει ανάγκη να σηκώσει δέκα μόδιους σταριού, ενώ δεν μπορεί ούτε δύο  ας βρει άνθρωπο που σέβεται το Θεό για να σηκώσει τους εννέα και ν’ αφήσει σ’ αυτόν τον έναν, έτσι ώστε να σωθεί και να μην τον σκοτώσουν στο δρόμο οι ληστές. Το ίδιο γίνεται με τη μετάνοια.

Είναι γνωστό ένα περιστατικό με τον όσιο Βαρσανούφιο όταν κάποιος αδελφός αρρώστησε από φυματίωση και κινδύ­νευε να πεθάνει. Παρακάλεσε τότε το μέγα γέροντα, έτσι τον ονόμαζαν, να προσευχηθεί γι’ αυτόν και να παρακαλέσει για άφεση των αμαρτιών του. Η απάντηση του οσίου Βαρσανουφίου ήταν η εξής:

     Να μη φοβηθείς, αδελφέ, αλλά μάλλον να χαρεί η ψυχή σου και να ευφρανθεί εν Κυρίω. Πίστεψέ με στ’ αλήθεια ότι τώρα ο Θεός συγχώρησε όλες σου τις αμαρτίες, όσες έκανες από παιδί μέχρι τώρα, σύμφωνα με την παράκλησή σου. Ευλογημένος ο Θεός που θέλησε να σου τις συγχωρήσει όλες».

Και άλλες παρόμοιες απαντήσεις βρίσκονται στις επιστολές του οσίου .

Μετά το μέγα γέροντα η επόμενη μαρτυρία προήρχετο από τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Ιωάννη Ε΄ τον Ελεήμονα (609-620). Το σχετικό περιστατικό αφορά μια γυναίκα που είχε πέσει σε βαρύ αμάρτημα. Όταν αυτή πληροφορήθηκε ότι ο επίσκοπος επέστρεψε από ταξίδι του στη Ρόδο και ότι ήταν βαριά άρρωστος, αποφάσισε να τον συναντήσει. Παρουσιάσθηκε εμπρός του, έπεσε στα πόδια του και με κλάματα ζητούσε να τη συγχωρήσει. Ο  Ιωάννης της είπε να εξομολο­γηθεί το αμάρτημά της.  Η γυναίκα απάντησε ότι δεν μπορεί να το εξαγορεύσει με λόγια. Τότε ο επίσκοπος της πρότεινε να το αναφέρει γραπτά. Όμως και στην πρόταση αυτή του είτε: «ου δύναμαι τούτο ποιήσαι». Ο λόγος ήταν ότι αυτός στον οποίο θα παρέδιδε το γράμμα για να το πάει στον Επίσκοπο ενδεχομένως να το άνοιγε. Ο Ιωάννης, μετά από κάποια σιωπή, τη συμβούλεψε να το στείλει ως γράμμα, αλλά σφρα­γισμένο με βούλα. Τότε η γυναίκα συμφώνησε, με την προϋ­πόθεση ότι το «γραμμάτιόν» της δε θα γινόταν ποτέ γνωστό σε τρίτον. Αφού ο επίσκοπος δέχτηκε τη συμφωνία αυτή, την έστειλε να συντάξει το γράμμα της.

Είχαν περάσει πέντε μέρες από τότε που έλαβε το γράμμα με τη σφραγίδα από τη γυναίκα ο Ιωάννης, όταν εκδήμησε προς τον Κύριο. Το γεγονός τάραξε τη γυναίκα και τη γέμισε φόβο για την τύχη του γράμματός της. Με τη σκέψη και μόνο ότι θα μαθευτεί το αμάρτημά της, «έκφρων μεν και παραπλήξ, μικρού δείν δέει τοιώδε περισχεθείσα εγεγόνει». Έψαξε παντού να βρει την επιστολή της χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Στην απελπισία της σκέφτηκε, ότι ο επίσκοπος και μετά το θάνατό του θα μπορούσε να υποδείξει που βρίσκεται το γράμμα της. Από τη στιγμή αυτή με φωνές και δάκρυα στάθηκε απέναντι στον τάφο του τρεις μέρες και τρεις νύχτες και παρακαλούσε τον επίσκοπο Ιωάννη να την πληροφορήσει για την τύχη του γράμματός της.

Την τρίτη τέλος νύχτα παρουσιάζεται ως ο­πτασία που βγαίνει από τον τάφο ο  Ιωάννης, προχωρεί προς τη γυναίκα και της δίνει το «γραμμάτιον βεβουλλωμένον» λέγο­ντάς της: «Επιγινώσκεις, ω γύναι, τούτο; Λάβε και λύσον και βλέπε Θεού έργα παράδοξα». Μετά από τα λόγια αυτά η οπτα­σία χάθηκε και έμεινε μόνο το γράμμα στα χέρια της γυναίκας. Διαπίστωσε ότι η σφραγίδα δεν είχε παραβιαστεί. Αμέσως άνοιξε το γράμμα. Το χαρτί ήταν το ίδιο, αλλά τα γράμματά της και η υπογραφή της είχαν σβηστεί και πάνω σ’ αυτά υπήρχαν άλλα γράμματα και άλλη, άγνωστη υπογραφή, που έλεγαν: «Διά Ιωάννην τον δούλον μου, εξήλειπταί σου το μέγα αμάρτημα » .

Σε μεταγενέστερη εποχή, τον 10^ο αιώνα, υπήρχαν παρόμοια περιστατικά με τον όσιο Λουκά το νέο Στυλίτη, που ασκήτευε στον περίφημο Όλυμπο της Βιθυνίας. Η εξομολόγηση γινόταν με σημείωμα που το έγραφε ο ενδιαφερόμενος στη βάση του στύλου. Στη συνέχεια το σημείωμα το έβαζαν σε καλάθι, το οποίο ο όσιος το ανέβαζε επάνω στην κορυφή του στύλου. Αφού ο όσιος διάβαζε την εξομολόγηση, κατέγραφε σε χαρτί την απάντησή του, καθώς  και το αν είχε συγχωρήσει τις αμαρτίες.

Τη συνήθεια εξομολογήσεων με επιστολές τη συναντάμε και στις αρχές του 14^ου αιώνα με το Θεόληπτο Φιλαδελφείας, ο οποίος υπήρξε πολέμιος της ενωτικής  Συνόδου της Λυών (1274). Εξαιτίας αυτού του γεγονότος είχε φυλακιστεί από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ τον Παλαιολόγο (1259-1282). Ο Θεόληπτος υπήρξε και πνευματικός διδάσκαλος του Γρηγο­ρίου ΙΙαλαμά. Από τη δεύτερη δεκαετία του 14^ου  αιώνα υ­πήρξε επί πλέον πνευματικός καθοδηγητής των γυναικών μο­ναχών της Μονής Φιλανθρώπου Σωτήρος στην Κωνσταντινού­πολη. Τη μονή είχε αναστηλώσει η ηγουμένη Ειρήνη-Ευλογία, που ήταν κόρη του Νικηφόρου Χούμνου, ευνοούμενου του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ του Παλαιολόγου .

Ο Θεόληπτος, ως πνευματικός των μοναχών, τους είχε επι­τρέψει να του υποβάλλουν γραπτώς τις εξομολογήσεις τους. Αυτό προκύπτει από μια επιστολή του Θεολήπτου προς την ηγουμένη, με την οποία της συνιστά να είναι συνοπτική στην περιγραφή των αμαρτιών της, δίνοντάς της μάλιστα και ένα είδος υποδείγματος.

Αλλά και το 1822 αναφέρεται εξομολόγηση με επιστολή. Πρόκειται για τα αδέλφια νεομάρτυρες Σταμάτιο και Ιωάννη, που ήσαν ηλικίας 18 και 22 ετών και κατάγονταν από τις Σπέτσες. Το καΐκι τους, με το οποίο μετέφεραν εμπορεύματα, εξώκειλε λόγω θαλασσοταραχής στα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας, που βρίσκονται απέναντι από τη Χίο. Οι Τούρκοι, ύστερα από προδοσία, τους συνέλαβαν και τους οδήγησαν στον πασά στη Χίο. Εκείνος απαίτησε να αρνηθούν την πίστη τους και να ασπαστούν το Ισλάμ. Πάνω από εβδομάδα έγκλειστοι στη φυλακή, δέχονταν παντοειδείς πιέσεις για να αλλαξοπιστήσουν. Οι νέοι απέρριψαν τις προτάσεις με σθένος.

 Η πίστη τους ήταν αταλάντευτη. Διαισθάνθηκαν ότι την επόμενη μέρα θα τους αποκεφάλιζαν. Η έννοια τους ήταν να εξο­μολογηθούν και να μεταλάβουν το σώμα και το αίμα του Κυ­ρίου. Η λύση βρέθηκε. Μια χριστιανή γυναίκα, που λεγόταν Φράγκα, σύχναζε στη φυλακή για να επισκέπτεται τον άντρα της, που ήταν φυλακισμένος. Οι νέοι εξαγόρευσαν σ’ ένα χαρτί τα αμαρτήματά τους, το ενεχείρισαν στη Φράγκα και την παρακάλεσαν να το παραδώσει στον επίσκοπο. Ο δεσπότης δέ­χτηκε την εξομολόγησή τους και τους ειδοποίησε ότι το χάραμα θα τους έστελνε να μεταλάβουν τα Άχραντα Μυστήρια.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι κρατούμενοι μοίρασαν τα ρούχα τους στους άλλους φυλακισμένους και ό,τι χρήματα είχαν. Κράτησαν μόνο λίγα για να τα στείλουν στο δεσπότη μετά τον αποκεφαλισμό τους.

Όλη τη νύχτα έψαλλαν την παράκληση στην Παναγία και όποιες άλλες προσευχές ήξεραν. Το χάραμα ήρθε η γυναίκα, η Φράγκα, και όπως είχε τάξει ο δεσπότης έφερε μαζί της τα Τίμια Δώρα.

Οι νέοι, ανανεωμένοι από το τίμιο αίμα του Κυρίου, με χαρά έχυσαν το αίμα τους μπροστά στο δήμιο για να εξαγο­ράσουν την είσοδό τους στον ουρανό.

(Ηλίας Α. Βουλγαράκης, «Καθημερινές ιστορίες Αγίων και αμαρτωλών στο Βυζάντιο», εκδ. Μαΐστρος, σ. 73-79)

πηγή

Ιωάννης Τάτσης, Βαπτισμένοι αλλά αλειτούργητοι

πηγή

ΒΑΠΤΙΣΜΕΝΟΙ ΑΛΛΑ ΑΛΕΙΤΟΥΡΓΗΤΟΙ

του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου

Η πλήρης εκκοσμίκευση της ζωής της μεγάλης πλειονότητας των Ελλήνων οδηγεί τα τελευταία χρόνια σε τραγικές για το πνευματικό μας μέλλον συνέπειες. Η Ελλάδα γέμισε χριστιανούς βαπτισμένους, που έχουν χρόνια αλειτούργητοι και ακοινώνητοι. Η σχέση των περισσοτέρων με την ενοριακή ζωή εξαντλείται στη βάπτιση των τέκνων και τον αποχαιρετισμό όσων φτάνουν στο τέλος της επίγειας ζωής τους με την ακολουθία της κηδείας...

Όσοι επιλέγουν μάλιστα τον πολιτικό αντί του θρησκευτικού γάμου, εκτός από αλειτούργητοι, ζούνε για πολλά χρόνια, κάποιες φορές και για όλη τους τη ζωή, και αστεφάνωτοι.

Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο όσο κανείς πηγαίνει προς τις μικρότερες ηλικίες. Η «ζώσα Εκκλησία» των ενοριών γηράσκει καθώς η πλειοψηφία των εκκλησιαζομένων έχει αρκετές δεκαετίες ζωής στην πλάτη της. Πολλοί από τους μαθητές των σχολείων δεν εκκλησιάζονται παρά ελάχιστες φορές το χρόνο, στις μεγάλες γιορτές, και αρκετοί που βρίσκονται στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου έχουν να κοινωνήσουν από τότε που ήταν μαθητές του Δημοτικού σχολείου. Η γενιά των ανηλίκων της εποχής μας είναι στο ζήτημα της λατρευτικής ζωής «τυφλή», αφού οι γονείς των παιδιών αυτών απέχουν σχεδόν ολοκληρωτικά από τη ζωή της ενορίας.

Οι ευθύνες για το κατάντημά μας ανήκουν σε πολλούς και είναι βαριές. Δεν θα αναφερθώ στην ποιμαντική αδιαφορία πολλών επισκόπων και κληρικών. Θα επικεντρωθώ στην βαρύτατη ευθύνη ημών των Θεολόγων που διδάσκουμε στα ελληνικά σχολεία. Έχουμε ένα τεράστιο προνόμιο που το αφήνουμε ανεκμετάλλευτο. Από τα χέρια μας περνούν όλα τα νέα παιδιά της πατρίδας μας. Διψούν για την αλήθεια που δεν τη βρίσκουν στις οικογένειες τους ή στη γειτονιά τους. Κι εμείς αντί να τους δώσουμε το ύδωρ της Ζωής, αντί με τρόπους έξυπνους να τα μυήσουμε στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας, κάνουμε το παν για να μετατρέψουμε την ώρα των Θρησκευτικών σε μάθημα ξερής γνώσης ή, ακόμη χειρότερα, σε μάθημα θρησκειολογικής σύγχυσης του νου των μαθητών.

Ο Θεολόγος που έχει στοιχειώδη συνείδηση της αποστολής του δεν αδιαφορεί για την πνευματική πρόοδο των μαθητών του. Δεν περιορίζει τους ορίζοντές του στην παροχή γνώσεων αλλά αντιθέτως αναζητά με διάκριση τρόπους εγκεντρισμού των μαθητών του στην ενοριακή λατρευτική ζωή. Αν οι μαθητές του αποκτήσουν μόνο διανοητικές γνώσεις για τον Χριστό ή θρησκειολογική ενημέρωση για τον Μωάμεθ και τον Βούδα, αλλά μείνουν μακριά από το Ποτήριο της Ζωής, έχει αποτύχει στην αποστολή του. Τέτοιες αποτυχίες είναι δυστυχώς καθημερινές για τους θεολόγους των σχολείων. Τουλάχιστον ας μην εγκαταλείπουμε την προσπάθεια κι ας μην θριαμβολογούμε κι από πάνω γιατί με τις ενέργειές μας καταφέραμε να προσαρμόσουμε το θρησκευτικό μάθημα στις απαιτήσεις της σύγχρονης εκκοσμικευμένης κοινωνίας. Μήπως λησμονούμε τον λόγο του Κυρίου «εἰ ἐκ τοῦ κόσμου ἦτε, ὁ κόσμος ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ’ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ τοῦτο μισεῖ ὑμᾶς ὁ κόσμος»(Ιω. 15,19);

Εκκοσμικευμένη παιδεία, θρησκευτικό μάθημα που προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της κοσμικής κοινωνίας, θεολόγοι και δάσκαλοι που δεν μυρίζουν λιβάνι είναι αδύνατον να μορφώσουν, να διαπλάσουν την προσωπικότητα της νέας γενιάς. Αλλά και όσοι αποφασίσουν να κινηθούν κόντρα στο ρεύμα παραμένοντας πιστοί στην οδό των αγίων Πατέρων και Διδασκάλων, ό,τι κι αν κάνουν, θα πρέπει πάντα να έχουν κατά νουν το λόγο του ψαλμωδού: «Εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες» (Ψαλμ. ΡΚΣΤ΄,1).

πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 4/5/2012