Θεοφάνειες και Θεοφάνεια Υπό Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

Θεοφάνειες και Θεοφάνεια

Υπό Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

Θεοφάνεια, (από το Θεός και φαίνω=φανερώνω, αποκαλύπτω), είναι η φανέρωση, η αποκάλυψη του Θεού στον άνθρωπο. Ο Θεός φανερώνει τον εαυτόν του και το θέλημά του στον άνθρωπο, διότι ο άνθρωπος, ο μεταπτωτικός άνθρωπος, αδυνατεί να ανακαλύψει με τις ιδικές του διανοητικές και πνευματικές δυνάμεις τον Θεόν, αδυνατεί να έρθει σε κοινωνία με τον Θεόν. Βέβαια ο Θεός δεν έπλασε εξ’ αρχής έτσι τον άνθρωπο. Οι πρωτόπλαστοι προ της πτώσεως βρισκόταν σε κατάσταση συνεχούς θεωρίας και κοινωνίας με τον Θεόν. Όπως παρατηρεί ο Μέγας Αθανάσιος, ο Θεός έδωσε στον Αδάμ «της ιδίας αϊδιότητος έννοιαν και γνώσιν», έτσι ώστε με την δύνα-μη της Χάριτος του Θεού «αγάλληται και συνομιλεί τω θείω», δηλαδή να χαίρεται και να συνομιλεί με τον Θεόν. Έχων δε την ψυχήν του καθαράν και αμόλυντον από κάθε αμαρτία «κατετρύφα αυτής κατά πρόσωπον της θείας εμφανείας», δηλαδή απολάμβανε την παρουσίαν του Θεού πρόσωπον προς πρόσωπον. Τα πράγματα όμως στη συνέχεια άλλαξαν. Μετά την παράβαση της εντολής του Θεού οι πρωτόπλαστοι απώλεσαν πλέον την Χάρη του Θεoύ, εστερήθησαν του ενδύματος της αφθαρσίας και της απαθείας, εσκοτίσθη ο νούς και κατέστη πλέον ανίκανος να θεωρεί  τον Θεόν και να βρίσκεται σε κοινωνία μαζί του. Αυτή δε η κατάσταση του σκοτισμού και της πνευματικής νεκρώσεως μετεδόθη ωσάν κληρονομική αρρώστια σ’ όλους τους απογόνους του Αδάμ, σ’ όλο το ανθρώπινο γένος.

Ωστόσο ο Θεός και μετά την πτώση δεν εγκατέλειψε το πλάσμα του. Όπως παρατηρεί ο ΜέγαςΒασίλειος σε μία ευχή της Θείας Λειτουργίας του «Ού γαρ απεστράφης το πλάσμα σου εις τέλος, ό εποίησας αγαθέ, ουδέ επελάθου έργου χειρών σου, αλλ’ επεσκέψω πολυτρόπως διά σπλάγχνα ελέους σου. Προφήτας εξαπέστειλας, εποίησας δυνάμεις διά των αγίων σου, των καθ’ εκάστην γενεάν ευαρεστησάντων σοι. Ελάλησας ημίν διά στόματος των δούλων σου των προφητών, προκαταγγέλων ημίν την μέλλουσαν έσεσθαι σωτηρίαν». Οι «επισκέψεις» του Θεού, για τις οποίες εδώ γίνεται λόγος, σε εκλεκτούς άνδρες της Παλαιάς Διαθήκης, Προφήτες και Πατριάρχες, και οι «δυνάμεις», τα θαύματα, που έκαμε ο Θεός διά μέσου αυτών, δεν είναι τίποτε άλλο παρά Θεοφάνειες, φανερώσεις του Θεού. Ο Θεός αποκαλύπτει το θέλημά του προς τους εκλεκτούς του και δι’ αυτών προς τον λαόν του τον Ισραήλ και εν ταυτώ προκαταγγέλει και προετοιμάζει την έλευση του Μεσσίου. Έτσι, για παράδειγμα, έχουμε τις Θεοφάνειες στον Πατριάρχη Αβραάμ, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που μας δίδει η Παλαιά Διαθήκη: «Είπε Κύριος τω Αβραάμ» (Γεν.12,1). «Εγεννήθη ρήμα Κυρίου προς Αβραάμ εν οράματι λέγων» (Γεν.15,1). «Ώφθη αυτώ ο Θεός προς τη δρύϊ του Μαμβρή» (Γεν.18,1) κ.λ.π. Ανάλογες Θεοφάνειες έχουμε και στους προφήτες, κατ’ εξοχήν δε στο σκεύος της εκλογής του Θεού, τον Μωϋσή. Η πρώτη αποκάλυψη του Θεού σ’ αυτόν έγινε στους πρόποδες του Όρους Χωρήβ, στο όραμα της βάτου της καιομένης, αλλά μη καταφλεγομένης. Εκεί ο Θεός φανερώνει στον Μωϋσή τον εαυτό του, την ταυτότητά του, ότι δηλαδή είναι ο Ών (=ο Υπάρχων), ο Θεός των Πατέρων του, του Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, και ότι πρόκειται να τον αποστείλει στην Αίγυπτο, για να απελευθερώσει τον λαόν του από την δουλεία των Αιγυπτίων. Μετά την Θεοφάνεια αυτή επακολούθησαν και άλλες, η σπουδαιότερη δε από όλες είναι η Θεοφάνεια στο ΄Ορος Σινά. Εκεί ο Θεός αποκαλύπτεται στον Μωϋσή, και μέχρις ενός βαθμού και στον λαό του Ισραήλ, κατά τρόπον μεγαλειώδη. Εν μέσω αστραπών και βροντών, γνόφου και θυέλλης, που προξενούν φόβο και τρόμο και αποτελούν έκφραση της παντοδυναμίας του Θεού. Εκεί ο Μωϋσής, πάνω στην κορυφή του Όρους, αξιώνεται να ομιλήσει πρόσωπο προς πρόσωπο με τον Θεόν και να ακούσει την φωνή Του: «Άκουε Ισραήλ, Κύριος ο Θεός σου είς εστίν», και «Εγώ είμι Κύριος ο Θεός σου» (Εξοδ.20,2). Έτσι ο λαός χειραγωγείται από τον ίδιο τον Θεό προς την θεογνωσία. Λαμβάνει μία πρώτη εισαγωγική γνώση περί Θεού. Απομακρύνεται από το σκότος της πολυθεΐας και ειδωλολατρείας και οδηγείται στην αλήθεια του ενός και μόνου αληθινού Θεού. Επί πλέον λαμβάνει τις δέκα εντολές, που συνοψίζουν τον ηθικό και πνευματικό νόμο της Παλαιάς Διαθήκης.

Ωστόσο όλες αυτές οι Θεοφάνειες, και αυτή ακόμη πάνω στο Όρος Σινά, που αποτελεί το αποκορύφωμα όλων των άλλων, είναι κατ’ ουσίαν εισαγωγικές Θεοφάνειες, που παραπέμπουν στην κατ’ εξοχήν Θεοφάνεια, στην Θεοφάνεια, που έγινε στον Ιορδάνη ποταμό.Υπάρχει δε ασύγκριτη διαφορά μεταξύ εκείνων και αυτής, την οποία επισημαίνει ο απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή του: «Πολυμερώς και πολυτρόπως πάλαι ο Θεός λαλήσας τοις πατράσιν εν τοις προφήταις, επ’ εσχάτων των ημερών τούτων ελάλησεν ημίν εν Υιώ» (Εβρ.1,1). Και τούτο, διότι εδώ έχουμε πλέον πλήρη και τελεία την αποκάλυψη του μυστηρίου της Τριαδικής Θεό-τητος. Το μυστήριο αυτό, σκιωδώς μόνον και αινιγματωδώς προτυπούμενο στην Πα-λαιά Διαθήκη, φανερώνεται εναργέστατα κατά την ώρα του βαπτίσματος του Κυρίου στον Ιορδάνη.  Ο ένας Θεός που απεκαλύφθη στην Παλαιά Διαθήκη, είναι μεν ένας κατά την ουσία, τριαδικός όμως κατά τα πρόσωπα, τις υποστάσεις: Ο Πατήρ, ο Υιός και το άγιον Πνεύμα. Στον Ιορδάνη «η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις». Οδηγείται η ανθρωπότης στο φως της αληθινής θεογνωσίας, καθώς πλέον κάνουν αισθητή την παρουσία τους και τα τρία πρόσωπα της αγίας Τριάδος: Ο Υιός βαπτιζόμενος, το Πνεύμα το άγιον εν είδει περιστεράς και ο Πατήρ άνωθεν διά της φωνής Του «ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ώ ευδόκησα». Πέραν αυτών στην Θεοφάνεια της Καινής Διαθήκης έχουμε επί πλέον και την επίσημη φανέρωση ενώπιον του λαού του Ισραήλ, του δευτέρου προσώπου της αγίας Τριάδος, του Υιού του Θεού εν δούλου μορφή, την φανέρωση του ενανθρωπίσαντος Θεού Λόγου. Στη Θεοφάνεια της Καινής Διαθήκης ο Θεός δεν ομιλεί πλέον διά μέσου των προφητών του, αλλά αυτός ο ίδιος αυτοπροσώπως προς τους ανθρώπους. Στις Θεοφάνειες της Παλαιάς Διαθήκης ακούμε το: «Τάδε λέγει Κύριος», ενώ σ’ αυτήν της Καινής το: «Εγώ δε λέγω υμίν». 

Σύμφωνα με το σχέδιο της ενσάρκου Θείας Οικονομίας υπολείπεται να γίνει μία ακόμη, τελευταία, Θεοφάνεια, αυτή της Δευτέρας Παρουσίας, όπου ο Κύριος θα έρθη και θα φανερωθεί και πάλι στον κόσμο, όχι για να σώσει, αλλά για να κρίνει τον κόσμο. Όχι εν σχήματι ταπεινώσεως και πτωχείας αλλ’ εν όλη της δόξη του. Και όπως υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ των Θεοφανειών της Παλαιάς Διαθήκης και αυτών της Καινής Διαθήκης, έτσι υπάρχει ανάλογη σχέση αυτών με εκείνη της Δευτέρας Παρουσίας. Σ’ αυτήν δε την τελευταία Θεοφάνεια θα είναι παρούσα όλη η ανθρωπότης μηδενός εξαιρουμένου, θα γίνει δε υπόθεσις χαράς και ευφροσύνης γιά τους δικαίους, αφορμή δε αφάτου οδύνης και τρόμου για τους αμετανοήτους και αμαρτωλούς.

«Επεφάνης σήμερον τη Οικουμένη και το φως σου Κύριε εσημειώθη εφ’ ημάς εν επιγνώσειυμνούντας σε…». Αυτό το φως της Τριαδικής Θεότητος, που φανερώθηκε στην Οικουμένη διά του εν Ιορδάνη βαπτισθέντος Κυρίου μακάρι να καταυγάση τις ψυχές όλων μας. Αμήν.

Η βάπτιση του Ιησού Χριστού...

.

Μητροπολίτου Σουρόζ Αντωνίου Μπλούμ (1914 -2003)

(Ετεροχρονισμένο κατά 18 ημέρες, αλλά ωραίο το κείμενο
του μακαριστού επισκόπου Αντωνίου και θέλουμε να το μοιραστούμε μαζί σας.)

Πιστεύουμε, διαβεβαιώνουμε και γνωρίζουμε βιωματικά, ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός ως άνθρωπος ήταν αναμάρτητος, και ως Θεός τέλειος σε όλα. Ποιοί λόγοι λοιπόν τον οδήγησαν στη βάπτιση; Ποιό θα μπορούσε να είναι το νόημα μιας τέτοιας πράξης; Το Ευαγγέλιο δεν δίνει σχετική εξήγηση, όμως εμείς έχουμε το δικαίωμα να θέσουμε το ερώτημα, το δικαίωμα να μείνουμε σαστισμένοι, το δικαίωμα να στοχαζόμαστε βαθιά για τη σημασία της βάπτισης.

Κάποτε, όταν ήμουν νέος, έθεσα το συγκεκριμένο ερώτημα σε έναν ηλικιωμένο ιερέα, ο οποίος μου αποκρίθηκε: «Ξέρεις, νομίζω ότι όταν οι άνθρωποι έρχονταν στον Ιωάννη, και εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους, τα ψεύδη τους, τις πνευματικές και σαρκικές ακαθαρσίες τους, καθαρίζονταν κατά κάποιο τρόπο συμβολικά στα ύδατα του Ιορδάνη. Και τα νερά του ποταμού, όντας καθαρά, όπως ολα τα τρεχούμενα νερά, βαθμιαία ρυπαίνονταν, όπως συμβαίνει με τα νεκρά (στάσιμα) ύδατα, που έχουν χάσει κάθε ζωντάνια και δεν μπορούν να μεταδώσουν παρά μόνο το θάνατο. Τούτα τα νερά γεμάτα με τις ακαθαρσίες, τα ψεύδη, τις αμαρτίες, τον ανθρώπινο αθεϊσμο, σιγά-σιγά πέθαιναν, έχοντας την ικανότητα μόνο να σκοτώνουν. Και να που ο Χριστός καταδύεται στα ύδατα, γιατί ήθελε όχι μόνο να γίνει τέλειος σε όλα, αλλά ως άνθρωπος τέλειος ν’ αναλάβει όλη τη φρίκη, όλο το φορτίο της ανθρώπινης αμαρτίας. Βυθίστηκε σε αυτά τα νεκρά ύδατα, που Του μετέδωσαν τον θάνατο, την θνητότητα, που ήταν ιδιότητα όσων είχαν αμαρτήσει και ήταν φορείς της θνητότητας και του θανάτου, δηλαδή των οψωνίων της αμαρτίας (Ρωμ. 6,23), της τιμωρίας για την αμαρτία.

Είναι η στιγμή που ο Χριστός ενώνεται με τις συνέπειες της αμαρτίας, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του θανάτου - ούτε κατ’ ελάχιστο με την αμαρτία καθεαυτή. Ο θάνατος όμως, συγκεκριμένα, δεν έχει τίποτα κοινό με Αυτόν, καθώς όπως γράφει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, δεν είναι δυνατόν μία ανθρώπινη ύπαρξη καθ’ ολοκληρίαν περιχωρημένη από τη θεότητα να είναι θνητή. Ένας λειτουργικός ύμνος που ακούμε κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας εκφράζει τούτη την αλήθεια ως εξής: «Υπό γην εκρύβης, ώσπερ ήλιος νυν…η ζωή πως θνήσκεις;…». Είναι η αιώνια ζωή, το φως, που τα δικά μας σκοτάδια το σβήνουν, και τελικά υφίσταται τον δικό μας θάνατο. Γι’ αυτό τον λόγο και λέγει στον Ιωάννη τον Βαπτιστή: μην επιμένεις, μην μ’ αποτρέπεις να μπω σε τούτα τα νερά, πρέπει και οι δυο μας να εκπληρώσουμε κάθε δικαιοσύνη, δηλαδή ο,τι είναι δίκαιο και ορθό, ο,τι πρέπει να γίνει για τη σωτηρία του κόσμου, και οφείλουμε να το πραγματώσουμε εδώ και τώρα.

Τότε όμως γιατί έφτασε στα νερά του βαπτίσματος στην ηλικία των τριάντα ετών, και όχι νωρίτερα η αργότερα; Καλούμαστε να σκεφτούμε βαθύτερα τη σημασία αυτού του γεγονότος.

Με την ενανθρώπηση του Λόγου στους κόλπους της Παρθένου, ο Θεός πραγματώνει εντελώς μονομερώς ένα έργο στα πλαίσια της θείας σοφίας και αγάπης. Η σωματικότητα, η έμψυχη ζωή, η ανθρωπότητα του γεννημένου Χριστού ήταν δανεισμένα, κατά κάποιο τρόπο, από τον Θεό δίχως να συμμετέχει ο άνθρωπος. Από την πλευρά της η Θεομήτωρ, είχε δώσει τη συγκατάθεσή της: «Ιδού η δούλη Κυρίου˙ ας γίνει ο,τι αναφέρουν τα λόγια σου» (Λουκ. 1,38). Το παιδί γεννήθηκε, έγινε άνθωπος με την πλήρη έννοια του όρου, δηλαδή είχε τον έλεγχο του εαυτού Του, με το δικαίωμα να επιλέγει ανάμεσα στο καλό και το κακό, τον Θεό και την άρνηση του Θεού. Και σε όλη τη διάρκεια της ζωής Του - νηπιότητα, εφηβεία, ενήλικος βίος - ανοίγεται προς τον Θεό προσφέροντας καθ’ ολοκληρίαν τον εαυτό Του. Με την ανθρώπινη φύση Του και χάρη στην πίστη και τη θυσία της Θεομήτορος, ανέλαβε ως άνθρωπος όλα όσα του είχε αναθέσει ο Θεός. Σαρκώθηκε για ν’ αναλάβει ως άνθρωπος όλα όσα είχε αναλάβει ο Θεός, όταν κατά την προαιώνιο Βουλή Του είχε αποφασίσει να δημιουργήσει τον άνθρωπο και να επωμιστεί, μετά την προπατορική πτώση, τις συνέπειες της δημιουργίας, καθώς και της φοβερής δωρεάς της ελευθερίας που προσφέρθηκε στον άνθρωπο. Στη σλαβονική μετάφραση της προφητείας του Ησαΐα (7,16), τίθεται το ζήτημα του Χριστού, τούτου του αγέννητου παιδιού, το οποίο, πριν να διακρίνει το αγαθό από το κακό, θα επέλεγε το αγαθό, ακριβώς επειδή είναι τέλειο κατά την ανθρώπινη φύση.

Να γιατί τούτος ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός, προκόπτοντας μέχρις ότου η ανθρώπινη φύση Του φτάσει στην τελείωσή της, αναλαμβάνει πλήρως όσα ο Θεός και η πίστη της παναχράντου Θεοτόκου και Θεομήτορος Του εμπιστεύθηκε. Με την κατάδυσή Του στα νεκρά νερά του Ιορδάνη, έμοιαζε με το καθαρό λινάρι που το βυθίζουν μέσα στη χρωστική ουσία. Εκείνος που ήταν πιο λευκός κι από το χιόνι, αναδύεται τελικά από το νερό, όπως αναφέρει και ο προφήτης Ησαΐας, με ιμάτιο κατακόκκινο από το αίμα, με ένδυμα θανάτου, το ένδυμα που κλήθηκε να φορέσει.

Να λοιπόν ποια μηνύματα στέλνει η Βάπτιση του Κυρίου. Οφείλουμε να κατανοήσουμε ποια μεγαλόπρεπη ενέργεια περικλείει, ποια πράξη αγάπης θέτει ενώπιόν μας. Και μπροστά μας τίθεται διαρκώς ένα επίμονο ερώτημα: ποια θα είναι η απάντησή μας;

Από το βιβλίο, Συνάντηση με τον Θεό, εκδ. Εν πλ

Η Γύμνια μας

Μελέτιος Καλαμαρᾶς (Μητροπολίτης Νικοπόλεως καί Πρεβέζης)

Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἦρθε στόν κόσμο γιά μᾶς Καί, λίγο πρίν ἀρχίσει τό ἅγιο ἔργο Του γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου, ἐπῆγε καί βαπτίστηκε ἀπό τόν Ἰωάννη!

Γιά νά πλυθῆ; Γιά νά καθαρισθῆ; Γιά νά πάρει κάτι; Ὄχι. Γιατί, δέν εἶχε τίποτε νά τοῦ δώσει ὁ Ἰωάννης. Καί τό ἤξερε. Καί τό διακήρυξε: Ἐγώ ἔχω χρεία, νά βαπτιστῶ ἀπό Σένα.

Δέν βαπτίσθηκε γιά τόν ἑαυτό Του ὁ Κύριος. Βαπτίσθηκε γιά μᾶς. Κάτι νά μᾶς δείξει. Καί κάτι νά μᾶς δώσει. Κάτι νά μᾶς διδάξει.
 

* * *
 

Βαπτίστηκε, λοιπόν, στόν Ἰορδάνη. Ἀπό τόν Ἰωάννη. Πῶς βαπτίστηκε; Ὅπως σήμερα βαπτίζομε τά νήπια. Γυμνός. Ὁλόγυμνος

Ἔτσι τό ἔχει θεσπίσει τό βάπτισμα ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Ὅποιος θέλει νά πάει κοντά στόν Θεό, ἔλεγε, ὀφείλει πρῶτα νά ἀφήνει τόν ἐγωϊσμό του· καί νά ταπεινώνεται. Καί γιά νά τό δείξει, ὅτι ταπεινώνεται, βαπτίζεται γυμνός. Γιατί ἡ ἁμαρτία κάνει τόν ἄνθρωπο γυμνό ἀπό τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἄνθρωπος ντύνεται γιά νά σκεπάζει ὁρισμένα μέλη του, πού δέν πρέπει, οὔτε νά φαίνονται, οὔτε νά τά δείχνει. Ντύνεται, ἀπό αἰδημοσύνη γιά τόν ἑαυτό του· καί ἀπό ἐντροπή, μπροστά στούς ἄλλους!

Ὁ ἄνθρωπος, ὅταν γυμνώνεται, καί δείχνει τά μέλη του, ἔχει ἀναισχυντία. Καί ὅσο πιό προκλητική εἶναι ἡ γύμνωσή του, τόσο πιό μεγάλη ἡ ἀναισχυντία του· καί τόσο πιό νεκρή ἡ ψυχή του.
 

* * *
 

Μέ τά ροῦχα του ὁ ἄνθρωπος κρατάει πόντους αἰδημοσύνης· καί προσπαθεῖ νά οἰκοδομεῖ λίγο τήν ψυχή του.

Ὅμως γιά μερικούς, κάτι πράξεις τους καί κάτι κρυφές ἐπιθυμίες τῆς καρδιᾶς τους, εἶναι καταστάσεις χίλιες φορές πιό αἰσχρές ἀπό τά μέλη πού κρύβουν.

Καί αὐτές τίς θλιβερές καταστάσεις, οἱ ἄνθρωποι τίς κρύβουν μέ ἕνα «ροῦχο», πού ἔχει τό ὄνομα ὑποκρισία.

Οἱ ὑποκριτές ἄλλα κάνουν, ἄλλα ἔχουν μέσα τους, ἄλλα ἔχουν στό στόμα τους, καί ἄλλα δείχνουν!

Κρύβουν τήν δυσωδία τῆς ψυχῆς τους μέ ψεύτικες συμπεριφορές εὐπρέπειας καί εὐσέβειας.
 

* * *
 

Ἀλλά νά, ὁ Σωτήρας μας ἐπῆγε καί βαπτίστηκε γυμνός.

Γιατί ὅμως; Γιατί;

• Ἤθελε νά μᾶς εἰπεῖ: Δέν κάνει, ἄλλα νά ἔχουμε μέσα, καί ἄλλα νά δείχνομε! Ἡ διπλοπροσωπία καί ἡ πολυπροσωπία, δέν ἔχουν καμμιά σχέση, οὔτε μέ τήν ἀλήθεια, οὔτε μέ τόν Θεό.

• Πρῶτο βῆμα πρός τόν Χριστό, εἶναι νά μισήσουμε τήν ὑποκρισία· νά τήν πετάξουμε ἀπό ἐπάνω μας· νά γίνομε εὐθεῖς.

• Καί ἤθελε νά μᾶς δείξει, ὅτι χωρίς πράξεις καί ἀποφάσεις τολμηρές, διόρθωση δέν γίνεται ποτέ!

Γι᾿ αὐτό βούτηξε στό νερό γυμνός. Γιά νά μᾶς δείξει, ὅτι μᾶς χρειάζεται ἕνα πλύσιμο γερό. Ἕνα πλύσιμο ὁλοκληρωτικό. Γιά νά μᾶς δείξει, ὅτι στήν μετάνοια, στό δρόμο πρός τόν Χριστό, πηγαίνομε καί βαδίζομε, μόνο ὅταν ἔχομε τό θάρρος, νά βλέπομε τίς βρωμιές μας, σωματικές καί ψυχικές· καί ὅταν Τόν παρακαλοῦμε, νά μᾶς πλύνει μέ τό νερό, πού μέ τό βάπτισμά Του τό ἁγίασε· καί τό ἔκαμε νερό καθαρτήριο ἀπό κάθε ρύπο ψυχῆς καί σώματος.

• Γι᾿ αὐτό βαπτίστηκε στόν Ἰορδάνη. Γιατί ἤθελε κάτι νά μᾶς δώσει: Τί μᾶς ἔδωκε; Μέ τό βάπτισμα τό δικό Του, ἔδωκε σέ μᾶς τό βάπτισμα τῆς ἀναγεννήσεως. Καί μᾶς ἔκαμε παιδιά Του. Μπήκαμε στήν κολυμβήθρα καί βγήκαμε παιδιά τοῦ Χριστοῦ, λαός τοῦ Χριστοῦ, «βασίλειο ἱεράτευμα», «ἔθνος ἅγιο». Μέ τό βάπτισμά μας, ὁ Χριστός μᾶς υἱοθετεῖ. Μᾶς κάνει παιδιά Του. Καί κληρονόμους Του.

Τί κρίμα νά τό ξεχνᾶμε

Εις τα Άγια Θεοφάνεια

Εορτάζει σήμερα η αγία μας Εκκλησία την μεγάλη εορτή των Θεοφανίων, δηλαδή της Βαπτίσεως του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Πρόδρομο και Βαπτιστή Ιωάννη. Και ονομάζεται Θεοφάνεια τούτο το γεγονός, διότι φανερώνεται στον κόσμο ο Τριαδικός Θεός και η παρουσία του Χριστού επί της γης, με σκοπό την σωτηρία των ανθρώπων. Με τη Γέννηση του Χριστού έχουμε την απαρχή της παρουσίας του Θεού επί της γης, με τα Θεοφάνια όμως γίνεται η φανέρωση της παρουσίας Του και μετά τη Βάπτιση αρχίζει ουσιαστικά το σωτήριο έργο και η διδασκαλία του Χριστού.Έρχεται ο Ιησούς στον Ιορδάνη, εκεί που ο Ιωάννης ο Πρόδρομος κήρυττε μετάνοια και βάπτιζε το λαό, και του ζητά να βαπτίσει και τον ίδιο. Εκείνος όμως τον εμπόδιζε, λέγοντάς Του ότι ο ίδιος είχε ανάγκη από το βάπτισμα του Θεανθρώπου. Τότε ο Ιησούς του απάντησε ότι έτσι πρέπει να γίνει, και να μη φέρει αντιρρήσεις. Και τούτο, για να φανερωθεί στη συνέχεια η θεότητα του Ιησού. Υποχώρησε ο Ιωάννης, και μόλις ο Χριστός βαπτίστηκε, “ευθύς ανέβη από του ύδατος”, και ο Ιορδάνης “εστράφη εις τα οπίσω”, δείχνοντας με το θαύμα αυτό ότι όντως ο Χριστός ως μόνος αναμάρτητος δεν είχε ανάγκη το βάπτισμα της μετανοίας, ούτε τον συμβολικό εξαγνισμό του ύδατος. Παράλληλα, άνοιξαν οι ουρανοί και το Πνεύμα του Θεού, “εν είδει περιστεράς”, ήλθε επάνω από τον Χριστό, και ακούστηκε φωνή από τον ουρανό που έλεγε “ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ώ ηυδόκησα”.Αυτή η φωνή του Θεού, έχει διπλό περιεχόμενο. Δηλώνει καταρχήν ότι όντως ο Χριστός είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού, που σαρκώθηκε, δίδαξε, έπαθε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε, “υπέρ της του κόσμου σωτηρίας”. Είναι ο Υιός του Θεού, στον οποίο το Πνεύμα του Θεού αναπαύεται, το Πνεύμα της αληθείας και της ειρήνης. Και δεύτερον ότι είναι ο Υιός του Θεού, στον οποίο ο Πατέρας “ευδόκησε”, δηλαδή συγκατατέθηκε με χαρά στο να πραγματώσει το έργο της σωτηρίας.

Πρώτη φορά ακούμε τη λέξη αυτή στη Γέννηση του Χριστού, όταν οι άγγελοι ψάλλουν το “Δόξα εν υψίστοις Θεώ, και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία”, δηλαδή χαρά και ευφροσύνη για τους ανθρώπους, και απαλλαγή από τη θλίψη και την απελπισία. Σήμερα ο ίδιος ο Θεός Πατήρ δηλώνει ότι ευφραίνεται, διότι φανερώνεται επίσημα πλέον η παρουσία του μονογενούς του Υιού στη γη, και γίνεται πράξη η ελπίδα όλου του κόσμου. Ο Χριστός βαπτίζεται στον Ιορδάνη, και ταυτόχρονα τελειώνει το βάπτισμα του Ιωάννη, που ήταν βάπτισμα μετανοίας και αφέσεως αμαρτιών, και αρχίζει η περίοδος της χάριτος του Θεού, της αποκαταστάσεως της αγάπης στις καρδιές των ανθρώπων, του βαπτίσματος εν Αγίω Πνεύματι.Αυτά είναι και τα στάδια που οφείλει να ακολουθήσει η προσωπική μας πνευματική ζωή. Η μετάνοια, η εξομολόγηση και η πνευματική μας αναγέννηση με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Όσο ο άνθρωπος παραμένει εγκλωβισμένος από το σκοτάδι της αμαρτίας και των προσωπικών του παθών, είναι αδύνατο να προσεγγίσει και να κατανοήσει τον Θεό. Χρειάζεται επομένως η μετάνοια, η αλλαγή δηλαδή του τρόπου με τον οποίο σκεπτόμαστε και στη συνέχεια η εξομολόγηση και η συγγνώμη. Δεν είναι τυχαίο που ο Χριστός, όταν αμέσως μετά την Βάπτισή Του στον Ιορδάνη άρχισε το δημόσιο κήρυγμά Του, χρησιμοποίησε τα ίδια ακριβώς λόγια του Ιωάννη του Βαπτιστή: “Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η Βασιλεία των Ουρανών”[1]. Μέσα πάλι από τα Ευαγγέλια βλέπουμε ότι ενώ δεν κατέκρινε τον αμαρτωλό, έδινε προτεραιότητα στη μετάνοια, στην επιστροφή του ανθρώπου κοντά στον Θεό, στην απαλλαγή του από την αμαρτία, στην πνευματική του μεταστροφή και μεταμόρφωση. Αλλά και κατά την Ανάληψή Του, λέει στους αγίους Αποστόλους να κηρύξουν την μετάνοια σε όλα τα έθνη[2].Την ίδια προτροπή κάνει διαχρονικά σε όλους μας, σε όσους επιθυμούν ειλικρινά να Τον ακολουθήσουν, να Τον ενστερνιστούν, να Τον συμπεριλάβουν στη ζωή τους, να γίνουν μέτοχοι του σώματός Του και κοινωνοί της ζωοποιού χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Ο ρόλος μας δεν είναι να παραμείνουμε απλοί θεατές του θαύματος, αλλά μέτοχοι του Βαπτίσματος, του Σταυρού και της Αναστάσεώς Του. Να αφήσουμε σε δεύτερη μοίρα τα βιοτικά, χωρίς βέβαια να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με τα απαραίτητα, αλλά και χωρίς να τα θεωρούμε ως το βασικό σκοπό της ύπαρξής μας. Να βάλουμε “αρχή μετανοίας” στη ζωή μας, και να αναζητήσουμε στην καθημερινότητά μας την παρουσία Του και την ευλογία Του, που έχει τη δύναμη να μεταμορφώσει τη ζωή μας.Τότε μόνον θα έχουν αξία οι εορτές του Αγίου Δωδεκαημέρου, που ξεκινά από τα Χριστούγεννα και τελειώνει σήμερα, όταν έστω και λίγο αγγίξουν την ψυχή μας, όταν για την αγάπη του Θεού αποφασίσουμε να αναγεννηθούμε πνευματικά, όταν από αδιάφοροι θεατές γίνουμε γνήσιοι μαθητές του Χριστού.

Τα Άγια Θεοφάνεια - Χρήστος Χριστοδούλου

Εισαγωγή Σαν ένας δεύτερος κατακλυσμός για τη ανθρωπότητα είναι τα Άγια Θεοφάνεια. Κατακλυσμός αγάπης και χάρητος του Θεού για την πνευματική σωτηρία του ανθρώπου, για την εκ νέου εισαγωγή του στον Παράδεισο. Γι’ αυτό στο συναξάρι του όρθρου διαβάζουμε: «Τούς οὐρανούς Βάπτισμα  τοῦ Χριστοῦ σχίσαν   Τούς αὐτό μή χραίνοντας ἒνδον εἰσάγει    Βάπτισεν ἐν ποταμῷ Χριστόν Πρόδρομος κατάἒκτην» δηλ. Ότι το βάπτισμα του Χριστού αφού έσχισε τους Ουρανούς, εισάγει αυτούς που είναι ακάθαρτοι και δεν το αξίζουν. Ο Πρόδρομος εβάπτισε στον ποταμό τον Χριστό κατά την έκτην (ημέρα). Τα Άγια Θεοφάνεια ή Επιφάνεια εορτάζουμε την βάπτιση του Χριστού από τον Άγ. Ιωάννη τον Πρόδρομο στον Ιορδάνη ποταμό και την εμφάνιση της Αγίας Τριάδος για πρώτη φορά στον κόσμο:Του Πατρός, ως φωνή που αποκαλύπτει στους ανθρώπους τον Υιό ως αγαπητόν αυτού, εις τον οποίο εναρεστείται (πρβλ.οὗτος ἐστίν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν ᾧ εὐδόκησα) (Ματθ γ&prime ; 17, Μαρκ α&prime ; 9-11, Λουκ γ 21). Του Υἱοῦ, που βαπτίζεται στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο ιωάννη τον Πρόδρομο και του Αγίου Πνεύματος, υπό μορφήν περιστεράς, η οποια ήλθε και κάθισε στην κορυφή του Δεσπότου Χριστού. 1.      Το Χρονικόν της Βαπτίσεως του Χριστού  Τριάντα χρόνια μετά την γέννηση του Χριστού, διάστημα που το πέρασε ο Ιησούς τηρώντας κατά πάντα τον νόμο και κάνοντας απόλυτη υπακοή στην μητέρα του Μαριάμ και στον Θετό του πατέρα Ιωσήφ (ἦν ὑποτασσόμενος αὐτοῖς), θέλησε ο Ιησούς, πριν αρχίσει την δημόσια δράση Του, να δείξει στους ανθρώπους οτι είναι: ο «Θεός ἐν σώματι», ότι είναι ο Υιός του Θεού, γνήσιος και «ὁμούσιος τῷ Πατρί» ότι είναι εκείνος τον οποίον οι προφήτες είχαν προαναγγείλει και ο λαός με πολλή προσδοκία περίμενε. Τον καιρό εκείνο όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς (Λουκ γ’ 2-3) «ἐπ’ ἀρχιερέως Ἂννα καί Καϊάφα, ἐγένετο ρῆμα Θεοῦ ἐπί Ἰωάννην τόν Ζαχαρίου [1] Υἱόν ἐν τῇ ἐρήμῳ καί ἦλθεν εἰς πᾶσαν τήν περίχωρου τοῦ Ἰορδάνου, κηρύσ-σων βάπτισμα μετανοίας εἰς ἂφεσιν ἁμαρτιῶν» δηλ ήλθε κατ’ εντολήν του Θεού, από τα βάθη της ερήμου στην περιοχή του ποταμού Ιορδάνη, ο Ιωάννης υιός του Ζαχαρία και προέτρεπε τον λαό να μετανοήσει και να βαπτιστεί το «βάπτισμα της μετάνοιας»,για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του. Όλοι όσοι εβαπτίζοντο έμπαιναν στο νερό, εξομολογούμενοι δημοσίως τις αμαρτίες τους και έβγαιναν όταν είχαν τελειώσει την εξομολόγησή τους. Μολονότι ο Ιησούς ήταν αναμάρτητος και δεν είχε αμαρτίες να εξομολογηθεί, εν τούτοις για να εκπληρώσει καθ’ όλα τον νόμο, «πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην», ήλθε στον Ιορδάνη για να βαπτιστεί από τον Ιωάννη. Ο Ιωάννης φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα αναγνωρίζει στο πρόσωπο του Ιησού, τον αναμενόμενο Μεσσία και Υιό του Θεού καθώς και την δική του αναξιότητα. Έτσι έχει αντιρρήσεις να βαπτίσει τον Χριστό και του λέγει::«Ἐγώ χρείαν ἒχω ὑπό σοῦ βαπτισθῆναι καί σύ ἒρχη πρός με;» δηλ. «εγώ έχω ανάγκη να βαπτισθώ από σένακαι εσύ έρχεσαι σε μένα ;» Αλλά ο Ιησούς αφοπλίζει την λογική δειλία του Ιωάννη λέγοντας του:«ἂφες ἂρτι. Οὓτω γάρ πρέπον ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην» δηλ. «άστα αυτά τώρα,έτσι πρέπει να γίνει, για να εκπληρώσουμε καθ’όλα τον νόμο». Μετά από αυτήν την στιχομυθία ο Ιωάννης κάνοντας υπακοή στον Κύριο, τον εβάπτισε εις τον Ιορδάνην ποταμόν. «καί βαπτισθείς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθύς ἀπό τοῦ ὓδατος» (Ματθ. γ´ 16). Εδώ πρέπει να επισημάνουμε μια σημαντική λεπτομέρεια που υποδηλώνεται με την λέξη «ευθύς». Όλοι οι βαπτιζόμενοι παρέμειναν κάποιο χρονικό διάστημα εντός του ύδατος, μέχρι να εξομολογηθούν τις αμαρτίες των και κατόπιν έβγαιναν από το νερό. Ο Ιησούς επειδή ήτο αναμάρτητος και δεν είχε αμαρτίες να εξομολογηθεί, γι’ αυτό ανέβη «εὐθύς» δηλ αμέσως από του ύδατος.Επομένως η λέξη«εὐθύς» υποδηλώνει την αναμαρτησία του Κυρίου. 2.      Η πρώτη κάθοδος του Αγίου Πνεύματος «Καί ἰδού ἀνεώχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί καί εἶδε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαίνον ὡσεί περιστεράν καί ἐρχόμενον ἐπ’ αὐτόν καί ἰδού φωνή ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα οὗτος έστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ γ’ 16-17) δηλ και να, άνοιξαν εις αυτόν οι ουρανοί και είδε (ο Ιωάννης) το Πνεύμα του Θεού να κατεβαίνει υπό μορφήν περιστεράς και να έρχεται επάνω Του (δηλ στον Ιησού) και ακούστηκε φωνή από τους ουρανούς που έλεγε: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός στον οποίο εναρεστήθηκα». Εδώ έχουμε τη πρώτη εμφανή «Θεοφάνεια» των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν χωριά από τα οποία συμπεραίνεται η ύπαρξη της Αγ Τριάδος. ¨Οπως στη δημιουργία του ανθρώπου με τον πληθυντικό «ποιήσομεν αὐτόν (δηλ τον άνθρωπο) κατ’ εἰκόναἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν» (Γεν α´ 26). Επίσης στην φιλοξενία των τριών αγγέλων υπό του Αβραάμ (Γεν ιη´ 1-15) κλπ. Ας σημειώσουμε εδώ, ότι την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος είδεν μόνο το Ιωάννης. Μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε ότι η μαρτυρία του Πατρός «οὗτος έστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν ᾧ εὐδόκησα» αφορά τον Ιησού και δηλώνει την σαφή ανωτερότητά του έναντι του Ιωάννη. Ο Ιωάννης επίσης, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα δήλωσε στους μαθητές του, οτι δεν είναι άξιος ούτε τον ιμάντατων υποδημάτων του Ιησού να λύσει. Συμπλήρωνε δε ,οτι η αρμοδιότητά του περιγράφεται από τον προφήτη Ησαϊα ως «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Τέλος εξαντλείται στο «ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν τοῦ Κυρίου εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους αὐτοῦ».δηλ. στο να προετοιμάσει το έδαφος, για δεχθή το σωτηριώδες κήρυγμα του Χριστού. 3.      Τα τρία βαπτίσματα (Ιουδαϊκό, του Ιωάννη και Χριστιανικό) Κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, όταν ο Ιησούς εξεπλήρωσε και αυτήν Του την υποχρέωσηέλυσε την κατάρα που είχε δοθεί στον Αδάμ από τον Θεό για την παράβαση του Θείου νόμου. Έπαυσε στο εξής κάθε νόμο τελετουργικό και έδωσε στον νόμο, χαρακτήρα πιο πνευματικό και πιο ουσιαστικό. Τα τρία βαπτίσματα είναι : α. Το Ιουδαϊκό βάπτισμα, που αφορούσε στην καθαρότητα των ενδυμάτων και του σώματος. β. Το βάπτισμα του Ιωάννη, που ήταν βάπτισμα μετανοίας, αφορούσε την ψυχή του ανθρώπου και ήταν ανώτερο του Ιουδαϊκού. Δεν προέτρεπε μόνον την καθαρότητα των ενδυμάτων και του σώματος («πλύνον τα ιμάτια σου και λούσον το σώμα σου και έσο καθαρός») αλλά κυρίως την καθαρότητα της ψυχής («ποιήσατε καρπούς αξίους της μετάνοιας»). Συνίστατο δε σε απλή ανάδυση και κατάδυση. Αλλά «ουδέ Πνεύματος Αγίου χορηγίαν είχε ουδέ αμαρτημάτων άφεσιν» όπως είχε αργότερα το Χριστιανικό βάπτισμα. γ. Το Χριστιανικό βάπτισμα, το οποίο συνίστατο σε τριπλή κατάδυση και ανάδυση του βαπτιζομένου εντός του ύδατος, που συμβόλιζαν την τριήμερη ταφή και Ανάσταση του Σωτήρος Χριστού. Ο Χριστιανός Πιστός με την τριπλή κατάδυση στο νερό και ανάδυση καλείται «να συνταφεί και να συναναστηθεί» με τον Χριστόν και συγχρόνως να θάψη τον παλαιόν άνθρωπο «σύν ταῖς πράξεσι αὐτοῦ καί ταῖς ἐπιθυμίαις» και να αναδείξη τον νέον άνθρωπον «τόν ἀνακαινούμενον κατ’ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν». Κατά συνέπεια το Χριστιανικό βάπτισμα είναι ανώτερο των δύο προηγουμένων, διότι εισάγει τον πιστόν στη βασιλεία του Θεού, τον καθιστά «κατά χάριν» υιό του Θεού και του ανοίγει μια νέα προοπτική ζωής μέσα στην δόξα των τέκνων του Θεού. Του υπενθυμίζει δε την υποχρέωση να φυλάττει τον λευκόν χιτώνα της ψυχής, που ντύθηκε κατά το βάπτισμά του «ἂσπιλο» και «ἀμόλυντο» από κάθε αμαρτία, με  την τήρηση των εντολών του Θεού. Την αλήθεια αυτή την εκφράζει πολύ ωραία ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ο οποίος στο τελευταίο τροπάριο της η´ ωδής του κανόνος που συνέταξε για τα άγια Θεοφάνεια λέγει: «Λευχειμονήτω πάσα γήινος φύσις, ἐκπτώσεως τῶν Οὐρανῶν ἐπηρμένη Ὧ γάρ τά πάντα συντετήρηται λόγῳ,Νάουσιν ρείθροις εκπληθείσα πταισμάτων  Τῶν πρίν πέφευγε παμφαῶς λελουμένη» Το νόημα των στίχων αυτών σε ελεύθερη μετάφραση είναι το εξής: «Ας ασπροφορέσει κάθε ανθρώπινη κάθε γήινη φύση γιατί μετά τη έκπτωση της από τους Ουρανούς σήμερα μπορεί πάλι να ανέβει στο πρότερο ύψος της. Και όχι μόνο αυτό. Αλλά ακόμα πρέπει να ασπροφορεί και να χαίρεται ανθρώπινη φύση γιατί ο Θείος Λόγος (ο Χριστός) την ξέπλυνε μέσα στα τρέχοντα νερά του Ιορδάνη και την καθάρισε από όλα τα προηγούμενα πταίσματά της την έκανε να ξεφύγει από κάθε σκοτεινή σκιά αμαρτίας και την έκανε πάμφωτη και πεντακάθαρη». 4.            Οι επτά λόγοι για τους οποίους βαπτίστηκε ο Χριστός (κατά Ιων. Δαμασκηνό) Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφέρει επτά λόγους για τους οποίους βαπτίστηκε ο Χριστός: α. Ο Χριστός δεν βαπτίστηκε γιατί είχε ανάγκη από ψυχική κάθαρση, αλλά ΄πήρε΄ επάνω Του την δική μας κάθαρση: «οὐχ ὡς αὐτός χρήζων καθάρσεως, ἀλλά τήν ἐμήν οἰκειούμενος κάθαρσιν» β. Για να συντρίψει τα κεφάλια των νοητών δρακόντων (δηλ των δαιμόνων) μέσα στο νερό, διότι οι δαίμονες μετά των πτώση του Αδάμ έχουν κατακλύσει την φύση. Ο Χριστός με την βάπτισή του τους διώχνει από παντού. (βλ εικόνα της βαπτίσεως του Χριστού). γ. Για να πνίξει την αμαρτία και όλον τον παλαιό Αδάμ μέσα στο νερό του Χριστιανικού βαπτίσματος. δ. Για να αγιάσει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. ε. Για να εκπληρώσει τον νόμο και με το βάπτισμα. στ. Για να αποκαλύψει στους ανθρώπους το μυστήριο της Αγίας Τριάδος. ζ, Για να γίνει για μας τύπος και υπογραμμός σε όλα, αλλά και στο βάπτισμα. 5.      Ο αγιασμός τον υδάτων Στους επτά παραπάνω λόγους του Αγ. Ιωάννη του Δαμασκηνού, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης προσθέτει και ένα όγδοο λόγο: Για να αγιάσει την φύση των υδάτων και προσθέτει «:ὃθεν καί τό νερόν ὃπου λάβῃ τις ἀπό πηγήν ἢ ποταμόν, κατά τήν ἡμέραν τῶν Θεοφανείων, μένει ἂσηπτον». Κατα τον Άγιο Ιωάννη τον Χρισόστομο, το θαύμα γίνεται φανερό με το ότι, από το νερό που παίρνουμε τα Φώτα, αυτό δεν αλλοιώνεται και δεν μυρίζει όσος καιρός και αν περάσει. 6.      Αποκάλυψη του μυστηρίου της Αγίας Τριάδος Κατά την βάπτιση του Χριστού έχουμε εμφανή στην ανθρωπότητα την πρώτη «Θεοφάνεια» υπό την μορφήν της Αγίας Τριάδος. Τα χωρία στα οποία  υποδηλώνεται (Παλαιά Διαθήκη) ή εμφανίζεται (Καινή Διαθήκη) η Αγία Τριάδα είναι τα εξής : Α. ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘηΚΗ υπάρχουν χωρία που υποδηλώνουν τη ύπαρξη των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος όπως: α. Στη Δημιουργία του ανθρώπου (Γεν α´ 26)  : «καί εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἂνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοί-ωσιν». Χρησιμοποιείται πληθυντικός αριθμός (και όχι ενικός) ως να είναι περισσό-ερα του ενός πρόσωπα, που συνεργάζονται για την δημιουργία του ανθρώπου. β. Μετά την πτώση των πρωτόπλαστων (Γεν γ´ 22): «καί  εἶπεν ὁ Θεός ἰδού ὁ Ἀδάμ γέγονεν ὡς εἷς ἐξ ἡμῶν τοῦ γινώσκειν καλόν καί πονηρόν» Χρησιμοποιείται η αντωνυμία «ημών» στον πληθυντικό αρθμό. γ. Στο βιβλίο των αριθμών (αριθμ στ´ 22) :όταν δίνει παραγγελίες στον Μωϋσή αναφέρει τρεις φορές την λέξη Κύριος: «καί ἐλάλησεν Κύριος πρός Μωϋσῆ λέγων: λάλησον Ἀαρών καί τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ λέγων∙ οὓτως εὐλογήσετε τούς υἱούς Ισραήλ λέγοντας αὐτοῖς  εὐλογῆσαι σε Κύριοςκαί φυλάξαι σε, ἐπιφάναι Κύριος τό πρόσωπον αὐτοῦ καί ἐλεῆσαι σε, ἐπᾶραι Κύριος το πρόσωπον αὐτοῦ ἐπί σέ καί δώῃ σοι εἰρήνην...» δ. Στο προφητικό όραμα του Ησαΐου (Ησαϊας στ´ 2,3) :που είδε τον Θεόν «καθημένον ἐπί θρόνουὑψηλοῦ καί ἐπηρμένου καί πλήρης ὁ οἶκος τῆς δόξης αὐτοῦ καί Σεραφείμ εἰστήκεισαν κύκλῳαὐτοῦ ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνί ... καί εκέκραγεν ἓτερον πρός τό ἓτερον καί ἒλεγον ἃγιος, ἃγιος, ἃγιος Κύριος Σαβαώθ (των δυνάμεων) πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ». Ο τρισάγιος ύμνος των Σεραφείμ αναφέρεται στα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. ε. Οι τρεις άγγελοι (Γεν. ιη´ 9):που φιλοξενήθηκαν από τον Αβραάμ και ανήγγει-λαν στον Αβραάμ την απόκτηση του υιού του Ισαάκ, αποτελούν επίσης προτύπωση της Αγίας Τριάδος. Β. ΚΑΙΝΗ  ΔΙΑΘΗΚΗ α Στη βάπτιση του Χριστού : χωρία Ματθ. γ’ 16-17, Μάρκ. α’ 10-11, Λουκ. γ’ 21-22, Ιωαν α’ 32-34, όπως προαναφέραμε. β Στο χωρίον Ματθ κη’ 19 ολίγον προ της αναλήψεως Του ο Κύριος παραγγέλλει στους μαθητές του να βαπτίζουν στο όνομα της Αγ. Τριάδος. γ Ο τύπος της ευλογίας που καθιερώνει ο Απ Παύλος είναι τριαδικός (Β´ Κορ. ιγ´ 13): «Η χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και Πατρός και η κοινωνία του Αγ Πνεύματος μετά Πάντων υμών». δ Στο χωρίον (Αποκ δ’ 8) : Ο τρισάγιος ύμνος των αγγέλων στην Αποκάλυψη. ε Το έργο της σωτηρίας είναι έργο και των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος (Α Πετρ α´ 2). 7.      Η ζωή της Αγ. Τριάδος αποτελεί τέλειο πρότυπο ανθρώπινης κοινωνίας. Το μυστήριο της Αγίας Τριάδος είναι μια αποκάλυψη του Θεού μέσω του Ιησού Χριστού για όλη την ανθρωπότητα. Το να σκεφθεί κανείς οτι ο θεός είναι ένας δημιουργός και συντηρητής του κόσμου είναι εύκολο να το συλλάβει η ανθρώπινη διάνοια. Είναι προφανές. Το ότι όμως αυτός ο θεός είναι συγχρόνως ένας, αλλά και τρία διακριτά πρόσωπα συνδεόμενα με τέλεια αγάπη έχοντα τέλεια συνεργασία σύμπνοια και αλληλοπεριχώρηση, είναι αδύνατο να το συλλάβει ανθρώπινη διάνοια. Τοένα σε τρία μόνο δι’ αποκαλύψεως θεού, είναι δυνατόν να κατανοηθεί. Όμως, ενώ η τριαδικότητα του θεού δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως να έχει μεγάλη σημασία για την ζωή του ανθρώπου, εν τούτοις η Αγία Τριάδα μπορούμε να πούμε ότι είναι το αιώνιο πρότυπο κάθετέλειας ανθρώπινης κοινωνίας. Τα τρία πρόσωπα είναι ενωμένα και φαίνονται από έξω ως ένα. Αγαπιούνται στο τέλειο βαθμο, συνεργάζονται μεταξύ τους με τέλεια σύμπνοια και αλληλοπεριχωρούνται σε θαυμαστό βαθμό. Τι καλύτερο θα μπορούσε να ζηλέψει μια ανθρώπινη κοινωνία; 8.      Ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω Η ποιητικώτατη προφητική αυτή φράση των ψαλμών έχει ένα ασυνήθιστο πνευμα-τικό βάθος. Για την κατανόηση της θα χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό τον μεγάλο Πατέρα και Διδάσκαλο της εκκλησίας Άγιο Ιωάννη τον Χρισόστομο. Λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, ότι ο ποταμός Ιορδάνης γνωστός στην Αγία Γραφή για πολλά θαύματα και από την βάπτιση του Χριστού πηγάζει από δύο πηγές: η μια λέγεται Ιορ και η άλλη Δαν. Τα δύο αυτά μικρά ποτάμια ενώνονται σε κάποιο σημείο και σχηματίζουν τον ποταμό Ιορδάνη που διασχίζει την ομώνυμη κοιλάδα και χύνεται στην Νεκρά Θάλασσα. Η αλληγορία είναι βαθειά και θεολογική κατά τον άγιο πατέρα. Ο ποταμός Ιορδάνης είναι ο τύπος του ανθρωπίνου γένους. Οι δύο πηγές συμβολίζουν τους δύο προπάτορες τον Αδάμ και την Εύα από τους οποίους (ανέβλυσε) προήλθε το ανθρώπινο γένος. Και το γένος αυτό προς τα που πήγαινε; Στην νέκρωση και στον θάνατο όπως ο Ιορδάνης προς την Νεκρά Θάλασσα. Ήρθε όμως ο Υιός του Θεού που αγάπησε και πόνεσε την ανθρωπότητα, έγινε άνθρωπος δίδαξε την αλήθεια, θαυματούργησε, ανέβηκε στον Σταυρό και κατήργησε πάνω στον Σταυρό τον θάνατο, με τον δικό του θάνατο. Έτσι χάρισε στους ανθρώπους την ζωή. Τους έστρεψε προς τα πίσω. Τους έκανε να μην τρέχουν πια προς την νέκρωση αλλά προς την ζωή και την αθανασία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Απ Παύλος λέγει: «ὃσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθημεν εἰς τόν θάνατον αὐτοῦἐβαπτίσθημεν ... ὁ παλαιός ἡμῶν ἂνθρωπος συνεσταυρώθη ἳνα καταργηθεῖ τό σῶμα τῆςἁμαρτίας, τοῦ μηκέτι δουλεύειν ἡμᾶς τῇ ἁμαρτίᾳ». (Ρωμ στ´ 3,6).AMHN                      Χρήστος Σπ. Χριστοδούλου Βιβλιογραφία Παλαιά και Καινή Διαθήκη «Έρως Ορθοδοξίας» Π κ’ντ Πάσχου εκδ Απος Διακονίας «Μέγας Συναξαριστής» Άγίου Νικοδήμου Αγιορείτου «Nouvel index Biblique» Petite Concordance des mots et sujets Bibliques         “le Bon Livre” (Bruxelles) [1] Ο Ιωάννης ήταν αυτός για τον οποίον είχε προφητεύσει ο Ησαίας: «φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ ἑτοίμασατε τήν ὁδόν τοῦ Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους αὐτοῦ» (Ησ. ιγ ´15

Εἰς τὰ Ἁγια Θεοφάνια. Ἰωάννου του Χρυσοστόμου

Ἡ πηγὴ τῶν εὐαγγελικῶν διδαγμάτων ἀνεῳγμένους ἔχει τοὺς ῥύακας, καὶ εἴ τις διψῶν πίνει ἐξ ἐκείνης τῆς πηγῆς,
καὶ ζωοποιεῖται·
ζωοποιεῖται δὲ κατὰ πνεῦμα καὶ τὸν νόμον τῶν ἐντολῶν,
εὐφροσύνην ὑπὲρ οἶνον δεχόμενος.
Ἀκόρεστος γὰρ ἡ γλυκύτης τῶν πνευματικῶν λογίων·
οὐ γὰρ εὐφραίνει κοιλίαν, ἀλλὰ καρδίαν,
καὶ λογισμοὺς εὐσεβῶν εἰς φιλοθεΐαν ἄγει.
Ἤκουες γὰρ ἀρτίως ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου βοῶντος πρὸς τὸ συνελθὸν πανταχόθεν
καὶ βαπτιζόμενον τὸ τῶν Ἰουδαίων πλῆθος·
Ἐγὼ μὲν βαπτίζω ὑμᾶς ἐν ὕδατι εἰς μετάνοιαν·
ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστίν.
Ὁ ὀπίσω μου ἐρχόμενος·
ὀπίσω, διὰ τὸν τόκον τῆς γεννήσεως.
Ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστὶν,
οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς τὰ ὑποδήματα βαστάσαι.

Καὶ ποῖα ὑποδήματα βαστακτέα ὑπεφέρετο ὁ Κύριος, ὅτι ἔλεγεν, Οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς τὰ ὑποδήματα βαστάσαι;
Ἐνταῦθα ὑποδήματα, τὰ τῆς οἰκονομίας μυστήρια λέγει·
ὑποδήματα γὰρ ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Κυρίου προσαγορεύεται.
Καὶ τούτου μάρτυς ὁ Κύριος διὰ τοῦ προφήτου κράζων·
Ἐπὶ τὴν Ἰδουμαίαν ἐκτενῶ τὸ ὑπόδημά μου.
Διὰ τοῦτο καὶ ὑποπόδιον ἤκουσεν ἡ τοῦ Κυρίου ἐνανθρώπησις,
ὡς ἐπὶ γῆς ὀφθεῖσα, καὶ τὸ τέρμα τῆς γῆς καταλαβοῦσα.
Ὅπερ καὶ ὁ προφήτης ἐκ τῶν ἑκατέρων τὴν ἐμφάνειαν ποιούμενος ἐκέκραγεν·
Ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν,
καὶ προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ.
Ἐγὼ μὲν βαπτίζω ὑμᾶς ἐν ὕδατι εἰς μετάνοιαν·
ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστὶν,
οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς τὰ ὑποδήματα βαστάσαι·
αὐτὸς ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι ἁγίῳ καὶ πυρί.
Οὗ τὸ πτύον ἐν χειρὶ αὐτοῦ·
καὶ τὸν μὲν σῖτον συνάξει εἰς τὴν ἀποθήκην αὐτοῦ,
τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει πυρὶ ἀσβέστῳ.
Ταῦτα τοῦ Ἰωάννου παρεγγυῶντος,
καὶ τὸν ἰσχυρότερον Κύριον σαλπίζοντος,
οἱ ὑπ' αὐτοῦ βαπτιζόμενοι ἀντέβαινον τῷ Ἰωάννῃ, λέγοντες·
Ἔχεις ἰσχυρότερόν σού τινα, ὦ προφῆτα;
τί σεαυτὸν συκοφαντεῖς;
σὺ τοῦ μεγάλου Ζαχαρίου υἱὸς, σὺ καὶ ἀνθρώποις ποθητὸς,
καὶ θηρίοις φοβερός.
Ἔχεις ἰσχυρότερόν σού τινα; τί ἀδολεσχεῖς;
Οὐκ ἔστι σοῦ ἰσχυρότερος.
Σὺ καὶ κατ' ἐπαγγελίαν ἐτέχθης, σὺ ὑπὸ Γαβριὴλ ἐμηνύθης,
σὺ ἐν τῷ θυσιαστηρίῳ ἐφανερώθης,
σὺ τὴν γλῶτταν τοῦ γεννήσαντός σε δεθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Γαβριὴλ διέλυσας, σὺ Ἰωάννης κέκλησαι, ὃ χάρις Θεοῦ ἑρμηνεύεται.

Τί τοίνυν συκοφαντεῖς ἑαυτόν;
Οὐκ ἔχεις τὸν ἰσχυρότερόν σου.
Ὁ δὲ Ἰωάννης, ὡς δοῦλος ὑπὲρ τοῦ Δεσπότου μαρτυρῶν, θεϊκὴν ἀξίαν σφετερίσασθαι μὴ καταδεξάμενος, ἀντεβόα τοῖς ἀντιβαίνουσιν ὄχλοις λέγων·
Ὑμεῖς, ὃ οὐκ οἴδατε, λέγετε·
ἐγὼ, ὃ οἶδα, μαρτυρῶ.
Ἰσχυρότερός μου ἔρχεται.
Ἐγὼ δι' ἐκεῖνον, ἐκεῖνος οὐ δι' ἐμέ·
ἐγὼ ἐκ στείρας, ἐκεῖνος ἐκ παρθένου·
ἐγὼ στρατιώτης, ἐκεῖνος βασιλεύς·
ἐγὼ πρόδρομος, ἐκεῖνος οὐράνιος·
ἐγὼ τὸ Πνεῦμα δεδανεισμένος, ἐκεῖνος ζωὴν παρέχει πᾶσιν ἀνθρώποις·
ἐγὼ μετανοίας κήρυξ, ἐκεῖνος υἱοθεσίας δοτήρ·
ἐγὼ βαπτίζω ὑμᾶς ἐν ὕδατι, προκαθαίρων ὑμᾶς ὡς σκεύη ῥερυπωμένα ταῖς ἁμαρτίαις, ἐκεῖνος ἐμβαλεῖ τὸ μύρον τῆς χάριτος·
Αὐτὸς βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι ἁγίῳ καὶ πυρὶ,
οὐ καυστικῷ, ἀλλὰ ἁγιαστικῷ.
Ἐγὼ νουθεσίας γλῶτταν κινῶ, ἐκεῖνος δικαιοκρισίας πτύον βαστάζων, καὶ τοὺς μὲν δικαίους ὥσπερ σῖτον ὡραῖον ἐν τῇ ἀποθήκῃ τῶν οὐρανῶν ἀνενέγκει, τοὺς δὲ ἁμαρτωλοὺς καὶ μὴ μετανοήσαντας ὡς ἄχυρα τῷ ἀσβέστῳ πυρὶ παραδώσει.
Ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστίν.
Ἐκεῖνον προσμείνατε, παρ' ἐκείνου τὸ τέλειον δέξασθε βάπτισμα·
ἐγὼ λύχνος ἐν μέρει, ἐκεῖνος ἥλιος πανταχοῦ.
Ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστί.
Ταῦτα τοῦ Ἰωάννου παρεγγυῶντος καὶ παραπλήσια τούτων,
οἱ ὑπ' αὐτοῦ βαπτισθέντες ὄχλοι προσέμενον ἀντιβάλλοντες πρὸς ἀλλήλους, καὶ λέγοντες·
Καρτερήσωμεν καὶ ἴδωμεν τὴν μέλλουσαν διαβαίνειν βασιλείαν ἢ φαντασίαν·
ἐφόρτωσεν ἡμῶν τὰς ἀκοὰς Ἰωάννης καταπληκτικοῖς λόγοις·
ἰσχυρότερον αὐτοῦ παραγενέσθαι λέγει,
πτύον καὶ πῦρ καὶ Πνεῦμα φέροντα.
Ἐν τούτοις τῶν ὄχλων καραδοκούντων κοσμικῆς βασιλείας παρουσίαν, ἑνὶ ὁ τῶν ὅλων Δεσπότης καὶ Θεὸς ἄνωθεν διαβαῖνον, ἰδὲ καὶ ὁ Κύριος τῇ ὄψει τῆς ἐνανθρωπήσεως, μόνος, λιτὸς, μονοχίτων, ὡς εἷς τῶν ὅλων ἀνθρώπων, ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην φθάσας, προσέκλινε τὴν κεφαλὴν τῷ Ἰωάννῃ, θέλων ὑπ' αὐτοῦ βαπτισθῆναι.
Ταύτην τοίνυν τὴν ταπεινὴν θέαν τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐπιστασίας ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης παρὰ πολλὴν προσδοκίαν θεασάμενος, ἰλιγγίασεν, ἠπόρησε, καὶ ἐξεπλάγη·
τόπος φυγῆς περιεβλέπετο, θέλων δραπετεῦσαι· καὶ οὐχ ηὕρησεν·
ἀοράτος γὰρ ἦν κρατούμενος καὶ συνεχόμενος·
ἐβόα πρὸς τὸν κρατοῦντα Κύριον λέγων·
Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;
Τί ποιεῖς, Δέσποτα;
τί προδίδως με τοῖς ὄχλοις εἰς θάνατον;
Νῦν ὡς ψευδολόγον. ὄχλοι λιθάσουσιν·
ἐγὼ μεγάλα περὶ σοῦ ἐκήρυξα, καὶ σὺ ὡς λιτὸς
καὶ ξένος παραγέγονας.

Τί ποιεῖς, Δέσποτα;
καὶ ἄνω Υἱὸς βασιλέως, καὶ κάτω Υἱὸς βασιλέως·
καὶ οὐδαμῶς σκῆπτρον βασιλικόν;
Δεῖξόν σου τὴν ἀξίαν·
τί μόνος καὶ λιτὸς παραγέγονας;
ποῦ σου τὸ τῶν ἀγγέλων στῖφος;
ποῦ τὸ τῶν ἀρχαγγέλων τάγμα;
ποῦ σου ἡ ἑξαπτέρυγος τῶν Χερουβὶμ λειτουργία;
ποῦ τὸ πτύον;
ποῦ τὸ πῦρ;
ποῦ σου τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον;
Μωϋσῆν ἐδόξασας, νεφέλην φωτεινὴν παρέστησας, στῦλον πυρὸς πορεύεσθαι αὐτῷ παρεσκεύασας, τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀγγελικῇ δόξῃ περιήστραψας, τὸν δοῦλον ἐν τοσαύτῃ δόξῃ ἠμφίασας, καὶ σὺ ὁ Δεσπότης ἐν ἰδιωτικῷ σχήματι παραγενόμενος τὴν κεφαλήν μοι προσκλίνεις;
Ἀνάνευσον, κεφαλὴ πάντων ὑπάρχεις·
δεῖξον ὅπερ εἶς· ἔδειξας τὰ ταπεινὰ, δεῖξον καὶ τὰ ὑψηλά·
βάπτισον τοὺς παρόντας, καὶ πρὸ πάντων ἐμέ.
Τί βαπτίσαι θέλων;
Ὁ Ἰορδάνης οὐ δέξεται·
ἐγνώρισέ σε τὸν ποιητὴν, ἀνέτρεψε τὰ ῥεῖθρα εἰς τὰ ὀπίσω,
οὐ προβαίνει εἰς τὰ ἔμπροσθεν, ἀρνεῖται τὴν τάξιν.
Τὰ στοιχεῖα γνωρίζουσι, κἀγὼ μὴ γνωρίσω;
Εἰ θέλεις βαπτισθῆναι, ἑαυτὸν βάπτισον.
Οὐκ ἐκτείνω τὰς χεῖρας· ἀρνοῦνται τὴν σύνθεσιν, ναρκῶσι, συστέλλονται·
ὃ οὐκ ἐδιδάχθησαν κρατεῖν, οὐκ ἐπιδέχονται.
Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;
Οἶδά σε τίς εἶ, καὶ γινώσκεις ὅτι οἶδά σε.
Τί με κρύπτεις τὸν εἰδότα σε;
Ἐν τῇ νηδύϊ τῆς μητρός μου ὑπάρχων κατεσφαλισμένος,
καὶ πρὸ καιροῦ τὴν ἔξοδον μὴ εὑρίσκων, μόνον ἐθεασάμην σε φερόμενον ὑπὸ τῆς παρὰ σοῦ φερομένης·
ἐγνώρισά σε, καὶ τί λαλεῖν μὴ εὑρίσκων, τὸ τῆς μητρός μου χρησάμενος στόμα, ἐβόησα δι' αὐτῆς τὰ ἐμὰ λέγων·
Πόθεν μοι τοῦτο, ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με;
Ἐκεῖ οὐκ ἐσφάλην, καὶ ὧδε οὐ γινώσκω;
Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;
Ὁ δὲ Κύριος πρὸς αὐτὸν, καθὼς ἀρτίως ἤκουες·
Ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην.
Ἄφες ἄρτι· οὐκ οἶδας ὃ λέγεις· ἐγὼ οἶδα ὃ πραγματεύομαι.
Τὴν δόξαν τῆς θεότητός μου ζητεῖς ἀποκαλυφθῆναί σοι·
οὐκ ἔχει ὁ καιρός· πάντα καλὰ ἐν καιρῷ αὐτῶν.

Σὺ ἀληθεύεις, ἀλλ' οὐ πιστεύῃ·
ἄπιστον γὰρ τὸ τῶν Ἰουδαίων ἔθνος·
οὐ γεννήματα ἐχιδνῶν αὐτοὺς προσηγόρευσας;
Πῶς οὖν τούτοις ἀνακαλυφθῆναί με θέλεις;
Οὐ δέχονταί σου τὴν περὶ ἐμοῦ μαρτυρίαν·
ὑπονοοῦσί σε διὰ τὸ ὕποπτον, ὡς εἶναι πρόδρομον·
Ἄφες ἄρτι, μείζονα μαρτυρίαν δέξονται.
Ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην.
Ὁ δὲ Ἰωάννης λέγει πρὸς αὐτόν·
Πῶς, Δέσποτα;
Καὶ ὁ Κύριος πρὸς αὐτόν·
Ὥσπερ περιετμήθην, ἵνα τὸν νόμον πληρώσω,
βαπτίζομαι ἵνα τὴν χάριν κυρώσω.
Ἐὰν μέρος πληρώσω, καὶ μέρος καταλείψω,
κολοβὸν καταλιμπάνω τὴν οἰκονομίαν·
δεῖ με πάντα πληρῶσαι, ἵνα μετὰ ταῦτα γράψῃ Παῦλος·
Πλήρωμα νόμου Χριστὸς εἰς δικαιοσύνην παντὶ τῷ πιστεύοντι.
Ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην.
Ἄφες, Ἰωάννη, τὴν τοῦ ὕδατος φύσιν ἁγιασθῆναι· δεῖ με πάντα πληρῶσαι.
Εἰ μὴ ἐγὼ ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, οὐ καταδέξεται βασιλεὺς ὑπὸ ἱερέως πτωχοῦ βαπτισθῆναι.
Ἄφες ἄρτι, ἄφες ἄνωθεν τὸν Πατέρα ἐπιβοῆσαι,
Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἵνα μὴ ἄρχωνται οἱ Ἰουδαῖοι λέγειν υἱὸν τοῦ τέκτονος, ἀλλὰ τοῦ ἐπουρανίου Πατρός.
Ἄφες ἄρτι· μὴ ἀντίβαινε τῷ Ἀδάμ· δεύτερος Ἀδὰμ γέγονα, τὸν ἐκείνου ῥύπον τῶν πλημμελημάτων ἐκπλῦναι θέλων· εἰ μὴ ἐγὼ βαπτισθῶ, πῶς ἐκεῖνος καθαρισθήσεται;
Διὰ γὰρ τοῦτο καὶ τριάκοντα ἐτῶν βαπτίζομαι, τὸν ἐκείνου χρόνον ἐκδεχόμενος, ἵνα τῷ ἐκείνου τὸ ἐμὸν κυρωθῇ.
Ἄφες ἄρτι, ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ τοῦ προφήτου·
Φωνὴ Κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων.
Καὶ ἦν ἰδεῖν θεωρίαν φρικώδη.
Ἥψατο μὲν τῆς κορυφῆς τοῦ Δεσπότου σύντρομος ὁ Ἰωάννης·
ἄνωθεν δὲ οὐρανῶν ἀνοιχθέντων, κατεσκόπουν ἄγγελοι τὸ γενόμενον·
Πνεύματος δὲ χάρις ἐν εἴδει περιστερᾶς τῇ τοῦ Δεσπότου κεφαλῇ προσφοιτῶσα, τὴν τοῦ Ἰωάννου δεξιὰν παρωθεῖτο.

Εἱστήκει δὲ τὸ πλῆθος ἀπορούμενον ἐπὶ πλέον, καὶ τὸ,
Τίς ἐστιν οὗτος; πρὸς ἀλλήλους λαλοῦν.
Εἶτα ὡς ἀποκρινάμενος τοῖς πλήθεσι,
Τίς ἐστιν οὗτος; πρὸς ἀλλήλους ζητοῦσιν, ἐβόησεν ὁ Πατὴρ, λέγων·
Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ ηὐδόκησα·
αὐτοῦ ἀκούετε.
Βοᾷ τὴν εἰς τὸν Υἱὸν ὁ γεννήτωρ φιλοστοργίαν,
ἵνα μάθῃς τὴν τοῦ Κτίστου περὶ τὸν κόσμον διάθεσιν,
ὅτι τοιοῦτον ὑπὲρ τῶν τοιούτων δούλων Υἱὸν ἀπέδωκεν,
ὑπὲρ μισουμένων τὸν ποθούμενον,
ὑπὲρ ἁμαρτωλῶν τὸν ἀναμάρτητον,
ὑπὲρ ἀδόξων τὸν ἔνδοξον.
Δοξάσωμεν οὖν τὸν ἐπιφανέντα Δεσπότην σὺν τῷ Πατρὶ,
καὶ τὸν Υἱὸν, καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα,
νῦν, καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 

Ἀμήν.ννου Χρυσοστόμου

Κήρυγμα γιά τήν ἑορτή τῶν Θεοφανείων (Ἁγίου Ἰωάννη Μαξίμοβιτς)

Σήμερα ἡ φύση τῶν ὑδάτων καθαγιάζεται. Σήμερα ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ βαπτίζεται στά ὕδατα τοῦ Ἰορδάνη, χωρίς νά ἔχει ἀνάγκη ὁ Ἴδιος νά ἐξαγνιστεῖ, ἀλλά προκειμένου νά ἐξαγνιστεῖ τό ἁμαρτωλο ἀνθρώπινο γένος ἀπό τόν ρύπο.

Σήμερα οἱ οὐρανοί ἀνοίγουν καί ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ Πατέρα ἀκούγεται:

«οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός». Τό Ἅγιο Πνεῦμα κατέρχεται πάνω στόν Σωτήρα τοῦ κόσμου, ὁ Ὁποῖος στέκεται στόν Ἰορδάνη γιά νά ἐπιβεβαιώσει ὅτι πράγματι Αὐτός εἶναι ὁ ἐνσαρκωμένος Υἱός τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἁγία Τριάδα εὐκρινῶς φανερώνεται καί ἀποκαλύπτεται στόν κόσμο.

Τά ὕδατα τοῦ Ἰορδάνη καθοσιώνονται καί ταυτόχρονα ὅλα τά ὕδατα τῆς δημιουργίας, ἡ ἴδια ἡ φύση τοῦ ὕδατος. Τό ὕδωρ παρέχει τή δύναμη γιά νά ἐξαγνιστεῖ ὄχι μόνο τό σῶμα, ἀλλά καί ὁλόκληρη ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου· νά ἀναγεννηθεῖ ὁ ὅλος ἄνθρωπος σέ μιά καινή ζωή μέσω τοῦ Βαπτίσματος.

Μέσω τοῦ ὕδατος ὁλόκληρη ἡ φύση ἐξαγνίζεται· ἀπό τό ὕδωρ ἐξῆλθε ὁ κόσμος· τό ὕδωρ διεισδύει παντοῦ, διαποτίζει τά πετρώματα σέ κάθε μέρος τῆς γῆς ζωοποιώντας τά πάντα στή φύση. Χωρίς αὐτό οὔτε ζῶα οὔτε φυτά μποροῦν νά ὑπάρξουν.

Τά ὕδατα καθαγιάζονται καί μέσω αὐτῶν ὁλόκληρος ὁ κόσμος, σέ προετοιμασία τῆς ἀναγέννησης τῆς μέλλουσας αἰώνιας Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Κάθε χρόνο αὐτή τήν ἡμέρα ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται, ἐπαναλαμβάνοντας καί ἐπιβεβαιώνοντας ὅ,τι ἐπιτελέστηκε κατά τό Βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ. Ξανά οἱ οὐρανοί ἀνοίγουν, ξανά τό Ἅγιο Πνεῦμα κατέρχεται. Δέν τό βλέπουμε μέ τά σωματικά μας μάτια, ἀλλά αἰσθανόμαστε τήν ἐνέργειά Του. Κατά τήν τελετή τοῦ Ἁγιασμοῦ, τά ὕδατα, τά ὁποῖα καθαγιάζονται ἀπό τό γεγονός τῆς καθόδου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μεταμορφώνονται· γίνονται ἄφθαρτα καί διατηροῦν τήν ἐνέργειά τους γιά πολλά χρόνια. Ὁ καθένας μπορεῖ νά τό ἀντιληφθεῖ αὐτό – πιστοί καί ἄπιστοι, σοφοί καί ἀγράμματοι.

Ἀπό ποῦ, ὅμως, τά ὕδατα ἀποκτοῦν αὐτή τήν ἰδιότητα;

Εἶναι ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Ἐκεῖνοι πού μέ πίστη πίνουν αὐτά τά ὕδατα καί χρίονται μ’ αὐτά λαμβάνουν ἀνακούφιση καί θεραπεία ἀπό πνευματικές καί σωματικές ἀρρώστιες. Οἱ κατοικίες καθαγιάζονται μέσω αὐτῶν τῶν ὑδάτων, ἡ δύναμη τῶν δαιμόνων καταστέλλεται, ἡ θεία Χάρη κατέρχεται σέ ὁ,τιδήποτε ραντίζεται μέ τά ὕδατα αὐτά. Μέσω τῆς καθοσίωσης τῶν ὑδάτων ἡ θεία Χάρη ξανά παρέχεται σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο, καθαίροντάς τον ἀπό τίς ἁμαρτίες πού ἔχουμε διαπράξει καί προφυλάσσοντάς τον ἀπό τίς μηχανορραφίες τοῦ διαβόλου.

Σήμερα, τό Ἅγιο Πνεῦμα, μέ τήν κάθοδό Του στά ὕδατα ὅπου βυθίζεται ὁ σταυρός τοῦ Κυρίου, κατέρχεται σέ ὁλόκληρη τή φύση, ἐκτός ἀπό

τόν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος δέν τό ἐπιθυμεῖ.

Ἄς ἀνοίξουμε τίς καρδιές μας καί τίς ψυχές μας γιά νά λάβουμε Ἐκεῖνον καί μέ πίστη ἄς ἀναφωνήσουμε ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς μας:

«Μέγας εἶ Κύριε, καί θαυμαστά τά ἔργα σου, καί οὐδείς λόγος ἐξαρκέσει πρός ὕμνον τῶν θαυμασίων σου».

(Ἀπό το βιβλίο: Ὁ Ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ἅγιος Ἰωάννης Μαξίμοβιτς, ἐκδ. Μυριόβιβλος, σσ. 285-287)

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Ρόδου ”ΟΔΟΣ”.

Τα Άγια Θεοφάνεια -π. Χρήστος Πιτυρίνης

Τα Άγια Θεοφάνεια

Εορτή μεγάλη σήμερα, αγαπητοί μου, για όλους τους ορθοδόξους λαούς. Ιδιαιτέρως την εορτάζει ή Ελλάς, χώρα ναυτική. Οι ναυτικοί μας, όπου και να πλέουν, είτε στον Ατλαντικό είτε στον Ειρηνικό ωκεανό, την τιμούν χαρμοσύνως. Σήμερα αγιάζονται τα νερά και οι θάλασσες με τον Τίμιο Σταυρό. Η εορτή των Φώτων είναι το τέλος μιας εκκλησιαστικής περιόδου που ονομάζεται Δωδεκαήμερο. Τελειώνει σήμερα το Δωδεκαήμερο, που άρχισε με τη γέννηση του Χριστού.

Να μιλήσουμε για την εορτή των Φώτων; Μικρή ή διάνοιά μας, ασθενής ή γλώσσα μας, και το μυστήριο που αποκαλύπτεται σήμερα με τη βάπτιση του Κυρίου απέραντο όπως ο ωκεανός. Μάλλον πρέπει να σιωπήσουμε. Άλλα για να μη μείνη ο άμβωνας άφωνος τέτοια μέρα, τολμώ, επικαλούμενος τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, κάτι να πω. Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός παρουσιάστηκε στη γη ως άνθρωπος υπό τις πλέον ταπεινές συνθήκες, ήλθε ως νήπιο, γεννήθηκε από πάμπτωχη κόρη σε μια κωμόπολη της Ιουδαίας μέσα σε ένα σπήλαιο. 

Ποιος, βλέποντας το βρέφος εκείνο, ήταν δυνατόν να φανταστή, ότι κάτω από αυτό το σχήμα κρυβόταν ή Θεότης; Μετά από οκτώ ήμερες δέχθηκε την περιτομή και έλαβε το όνομα Ιησούς Χριστός, «το ὑπέρ πᾶν ὄνομα». Δώδεκα ετών τον βλέπουμε πάλι στο ναό του Σολομώντος, όπου κατέπληξε τους σοφούς πρεσβυτέρους με τις ερωτήσεις και απαντήσεις του. Μετά, για το διάστημα από δώδεκα ετών έως τριάντα, ορισμένοι λένε πολλά φανταστικά, άσχετα όμως με το Ευαγγέλιο. Αλλά ένα είναι το βέβαιο, ότι ο Ιησούς Χριστός έζησε αφανής. Αφάνεια.

Ωραία είναι ή αφάνεια! Που ήταν; Έμενε και εργαζόταν στη Ναζαρέτ ως ξυλουργός. Κρατούσε σκεπάρνια, πριόνια, σφυριά και καρφιά. Είναι ό πρώτος εργάτης! Τίμησε την εργασία εκεί στο εργαστήριο του νομιζομένου πατρός του. Έτσι έμεινε άγνωστος. Ποιος φανταζόταν, ότι αυτός ο ξυλουργός είναι ο προφητευμένος από αιώνων «υἰός ἀνθρώπου»; Αλλά ήρθε ή ώρα να εμφανιστεί. Και τότε παρουσιάστηκε ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Κήρυττε μετάνοια και είλκυε κόσμο πολύ. Όλοι έσπευδαν στα ρείθρα του Ιορδανού, μετανοούσαν και βαπτίζονταν.

Μέσα στο πλήθος ήρθε και ο Χριστός. Ήταν απέριττος, χωρίς κάποιο εξωτερικό διακριτικό, δεν φορούσε διάδημα. Ο Ιωάννης όμως διέκρινε, ότι κάτω από το φτωχικό του παρουσιαστικό υπήρχε ή Θεότης. Τον αντιλήφθηκε, γι’ αυτό ακριβώς ήταν εκεί. Ο Χριστός του λέει Βάπτισε με. Ο Ιωάννης του απαντά. Δεν είμαι άξιος, εγώ έχω ανάγκη να βαπτισθώ από σ’ ένα. Ο Χριστός επιμένει και στο τέλος ο Ιωάννης πειθαρχεί. Κι όταν τον βάπτισε, τότε άνοιξαν οι ουρανοί, είδε το Πνεύμα το Άγιο σαν περιστερά λευκή να κατεβαίνει επάνω στην κεφαλή του Χριστού μας, και ακούστηκε ή φωνή του ουρανίου Πατρός να μαρτυρεί για αυτόν. Έτσι αποκαλύφθηκε το Μέγα Μυστήριο.

Ένας ασεβέστατος «λογοτέχνης» τόλμησε να διακωμώδηση το μυστήριο αυτό. Μα τί θα πή «λογοτέχνης»; Αν βρίσει κάποιος τον πατέρα σου, θα το δεχτής επειδή είναι λογοτέχνης;Ο ένας βρίζει χυδαίως και ο άλλος βρίζει λογοτεχνικώς. Τί σημασία έχει; είτε σε χυδαία γλώσσα είτε σε λογοτεχνική, ύβρις είναι. Το ύβρισαν λοιπόν οι άπιστοι το μυστήριο. Τους φαίνεται σκάνδαλο. Εμείς το βλέπουμε διαφορετικά. Υπάρχει μία λέξη του ευαγγελίου πολύ χαρακτηριστική. Τί λέει; Στον Ιορδάνη έμπαιναν γυμνοί στο νερό και, όπως ήταν, εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους. Και άλλοι μεν έμεναν περισσότερο, άλλοι λιγότερο, αναλόγως των αμαρτημάτων πού είχαν να πουν. Όλοι πάντως έμεναν ένα διάστημα βυθισμένοι. Ένας μόνο δεν έμεινε καθόλου, ο «Χριστός».

Το λέει το ευαγγέλιο. «Καὶ βαπτισθεῖς ὁ Ἰησούς ἀνέβει εὐθύς ἀπό τοῦ ὕδατος». Είδατε μια λέξη τί σημασία έχει; «Εὐθύς», λέει. Μόλις μπήκε, βγήκε. Γιατί; Διότι δεν είχε τί να πή, δεν είχε αμαρτήματα! Το «ευθύς» είναι μαρτυρία της Αγίας Γραφής, ότι ο Κύριος ήταν λευκός όχι μόνο από το προπατορικό αμάρτημα, αλλά και από προσωπικά αμαρτήματα. Ήταν ο μόνος πού απηύθυνε εκείνο το αναπάντητο ερώτημα. «Τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περί ἀμαρτίας;». Αλλά αφού είναι αναμάρτητος, τότε γιατί βαπτίσθηκε; Ή βάπτισις του Χρίστου έχει πολλούς λόγους. Βαπτίσθηκε, για να ακουσθή η μαρτυρία του Πατρός, να φανή ή συμφωνία του Αγίου Πνεύματος, και να βεβαιωθεί έτσι ή Θεότης του Υιού. Βαπτίσθηκε, για να φανερωθή το Μέγα μυστήριο της Αγίας Τριάδος.

Βαπτίσθηκε, για να αγιάσει τα ύδατα. Βαπτίσθηκε ακόμα, για να είναι το βάπτισμα του υπόδειγμα σε εμάς, αν βαπτίσθηκε εκείνος που δεν είχε ανάγκη βαπτίσεως, πολύ περισσότερο έχουμε εμείς ανάγκη να βαπτισθούμε. Στο βάπτισμα γίνεται μυστήριο. Ποιος όμως το νιώθει; Γελούν τώρα όλοι οι καλεσμένοι την ώρα που τελείτε το Μυστήριο του Βαπτίσματος. Όλοι μας θεομπαίχτες καταντήσαμε... Αλλά και στο βαπτιζόμενο, λόγω της ηλικίας, δεν υπάρχει συνείδησις του μυστηρίου.

Το μυστήριο θέλει πίστη «ομολογώ εν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών». Αν πιστεύαμε, αν είχαμε μάτια αγγέλων, θα βλέπαμε ότι ή ψυχή εκείνου πού βαπτίζεται, προτού να μπη στην κολυμβήθρα είναι μαύρη σαν τα φτερά του κόρακα, αλλά όταν βγαίνει από την κολυμβήθρα, μετά την τρίτη κατάδυση «εἰς το ὄνομα τοῦ Πατρός καὶ τοῦ Υἰού καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» αυτή είναι αγαπητοί μου ή πίστη μας, βγαίνει πιο λευκή και από το χιόνι που καλύπτει τώρα τα βουνά της πατρίδος μας. Για αυτό βλέπεις, το παιδί που βαπτίζεται είναι υποχρεωτικό να το ντύνουν στα λευκά, σύμβολο ότι καθαρίστηκε. Σαν να λέει. Πλύνε με, Κύριε, «και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι».

Γεννάται όμως το ερώτημα. Μετά το βάπτισμα τί γίνεται; Όλοι λερώνουμε το χιτώνα του βαπτίσματος, δεν τον κρατούμε καθαρό και αμόλυντο, όπως λέει σήμερα ή Εκκλησία «Όσοι εις Χριστόν έβαπτίσθητε, Χριστόν ένεδύσασθε». Και το ερώτημα, που συγκλόνισε ολόκληρη την Εκκλησία είναι. Τα αμαρτήματα πρίν από το βάπτισμα, είτε κληρονομικά είτε προσωπικά, συγχωρούνται. Μετά το βάπτισμα συγχωρούνται; Διχάστηκαν στην πρώτη Εκκλησία. Άλλοι είπαν, ότι δεν συγχωρούνται. Αλλά ή Εκκλησία είπε ότι, κατά το πνεύμα του Ευαγγελίου, συγχωρούνται. Πώς συγχωρούνται; Έχει ή Εκκλησία ένα άλλο μυστήριο, που είναι ένα δεύτερο βάπτισμα.

Βαπτισθήκαμε στην κολυμβήθρα, πρέπει να βαπτισθούμε και σ’ αυτό. Όπως αυτός που δεν βαπτίζεται δεν θεωρείται Χριστιανός, έτσι και αυτός που αμάρτησε δεν συγχωρείται αν δεν πέραση από αυτό. Ποιο είναι το δεύτερο βάπτισμα; Είναι ή μετάνοια και η εξομολόγησης. Πολλά άχρηστα δάκρυα χύνουν οι άνθρωποι. Ένα δάκρυ έχει αξία. Δώστε μου ένα τέτοιο δάκρυ! είναι το δάκρυ για τις αμαρτίες, το δάκρυ της μετανοίας. Αυτό γίνεται Ιορδάνης ποταμός, δεύτερο βάπτισμα.

Πού τελείται; Τελείτε Στην Εκκλησία όταν πας στον πνευματικό πατέρα και ομολογήσεις ειλικρινά τα αμαρτήματα σου, εκείνα που δεν ξέρει ούτε ή γυναίκα σου ούτε ο εισαγγελέας ούτε ό κόσμος (πού μπορεί να σε θεωρεί καλό και έντιμο άνθρωπο, αλλά ή συνείδηση βοά μέσα σου). Σπεύσε λοιπόν σ’ αυτό το δεύτερο βάπτισμα σας το συνιστώ επ’ ευκαιρία σήμερα. Οι περισσότεροι δυστυχώς είναι ακόμη ανεξομολόγητοι. Το τονίζω. Η εξομολόγησης είναι η κάθαρσης του Αγίου Πνεύματος. Το είπαν και μεγάλοι ψυχολόγοι ή εξομολόγησις σε έμπειρο πνευματικό πατέρα απαλλάσσει τον άνθρωπο από το άγχος. Λίγοι δοκίμασαν την έξομολόγηση.

Μεταξύ αυτών είναι και ένας Ρώσος συγγραφέας, προφήτης του Ρωσικού λαού, ο Ντοστογιέφσκυ. Ήταν κατάδικος επί τσάρου μέσα στις φυλακές της Σιβηρίας, και εκεί γνώρισε τον Χριστό. Εκεί διάβασε και θαύμασε το Ευαγγέλιο, πίστεψε στο Χριστό. Βρήκε λοιπόν ένα πνευματικό πατέρα και εξομολογήθηκε όλα τα αμαρτήματα πού έκανε ως άνθρωπος. Τότε είπε «Όταν εξομολογήθηκα, παράδεισος φύτρωσε στην ψυχή μου».Αγαπητοί μου, χωρίς εξομολόγηση παράδεισο δεν πρόκειτε να δούμε.

Γι’ αυτό μικροί και μεγάλοι, όλοι στην έξομολόγηση. Ας πέσει από το μάτι μας ένα δάκρυ ενώπιον του πνευματικού. Και το δάκρυ αυτό θα γίνει Ιορδάνης. Και ή Αγία Τριάδα θα κάνη να ανοίξουν και για μας οι ουρανοί των ουρανών. Και τότε θα αισθανθούμε, ότι μέσα στην καρδιά μας ήλθε αυτή η Αγία Τριάς, ο Πατήρ ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, ω ή δόξα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν