Εἶναι οἱ Ἑτερόδοξοι μέλη τῆς Ἐκκλησίας;

 

Δημητρίου Τσελεγγίδη, Καθηγητοῦ Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

Πρωτίστως πρέπει νά διευκρινίσουμε ὅτι ὡς Ὀρθόδοξοι πιστεύουμε, σύμφωνα μέ τό Σύμβολο Πίστεως τῆς Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως (381),

«εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικήν καί ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν». Κατά τήν ἀδιάκοπη δογματική συνείδηση τοῦ πληρώματος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, δηλαδή κατά τήν αὐτοσυνειδησία της, ἡ μία αὐτή Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη.

Ἡ ὁμολογία τοῦ Συμβόλου ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι
«μία» σημαίνει πώς αὐτή εἶναι βασική ἰδιότητα τῆς ταυτότητάς της. Πρακτικῶς αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά διαιρεθεῖ, νά κομματιαστεῖ, ἐπειδή αὐτή εἶναι τό μυστηριακό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Χριστός ὡς κεφαλή τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας οὔτε πολλά σώματα μπορεῖ νά ἔχει οὔτε καί διηρημένο σῶμα νά κατέχει. Στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ νικήθηκε καί αὐτός ὁ θάνατος. Ἔτσι, ὅποιος ἐντάσσεται στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί παραμένει ζωντανός σ’ αὐτό μέ τά θεουργά μυστήρια καί τήν ἀγαπητική τήρηση τῶν ἐντολῶν, μεταβαίνει ἀπό τόν βιολογικό θάνατο στήν αἰώνια καί ἀΐδια ζωή τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Καί ὅπως τά κλαδιά τῆς ἀμπέλου δέν μποροῦν νά ζήσουν καί νά καρποφορήσουν, ἄν ἀποκοποῦν ἀπό τήν ἄμπελο, ἔτσι καί ὁ ἀποκομμένος ἀπό τήν Ἐκκλησία πιστός ἤ καί ὁλόκληρες κοινότητες πιστῶν-ἀνεξάρτητα ἀπό τό ἀριθμητικό τους πλῆθος-δέν μποροῦν οὔτε νά ὑπάρξουν ἐν Χριστῷ οὔτε νά συστήσουν ἄλλη Ἐκκλησία.Ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι θεόπνευστη καί ἀδιαπραγμάτευτη. Σύμφωνα μέ τήν συγκεκριμένη πίστη της, πολλές ἤ διηρημένες Ἐκκλησίες δέν μποροῦν νά ὑπάρχουν, ἐπειδή ἀποτελεῖ ἀντίφαση ἐν τοῖς ὅροις τό μία καί τό πολλές ἤ τό μία καί τό διηρημένη. Τό διηρημένη ἀναιρεῖ στήν πράξη τήν πίστη στήν πραγματικότητα τῆς Ἐκκλησίας, πού μόνο ὡς μία καί ἀδιαίρετη μπορεῖ νά κατανοηθεῖ μέ βάση τήν ὀρθόδοξη αὐτοσυνειδησία. Ἀποτελεῖ ἄρνηση τῆς πίστεως τῆς Ἐκκλησίας, ἄρνηση τῆς ταυτότητας καί τῆς αὐτοσυνειδησίας της, ὅταν κάποιος κάνει λόγο ἐνσυνείδητα γιά διηρημένη Ἐκκλησία. Ἔτσι, οἱ Ὀρθόδοξοι δέν ἔχουν κανένα ψυχολογικό πρόβλημα (κόμπλεξ) ταυτότητας ἐξαιτίας τῆς ἀποκοπῆς ἀπό τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας τῶν Δυτικῶν Χριστιανῶν. Βεβαίως πονοῦν, προσεύχονται καί ἐνδιαφέρονται γιά τή μετάνοια καί τήν ἐπιστροφή τους.
1. Ἀποστολική Πίστη

Ἡ ἔνταξη καί ἡ παραμονή στό μυστηριακό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησία, δέν εἶναι ἀπροϋπόθετη. Προϋποθέτει ὁπωσδήποτε τήν χωρίς ὅρους ἀποδοχή καί ὁμολογία τῆς ἀποστολικῆς πίστεως, ὅπως αὐτή ἑρμηνεύτηκε καί ὁριοθετήθηκε ἀπό τίς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔτσι, ὅταν κάποιος πιστός -ἀνεξάρτητα ἀπό τή θεσμική θέση πού ἔχει στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας-ἤ σύνολα πιστῶν -ἀνεξαρτήτως τοῦ ἀριθμοῦ τους-παραβιάσουν ἐκ πεποιθήσεως τήν ὁριοθετημένη πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ἀποκόπτονται ἀπό τό σῶμα της. Καί ἄν εἶναι σ’ ὁποιοδήποτε ἱερατικό ἀξίωμα καθαιροῦνται, ἐνῶ οἱ λαϊκοί ἀφορίζονται, ὅπως προκύπτει ἀπό τά Πρακτικά τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Τοῦτο σημαίνει ὅτι δέν μποροῦν στό ἑξῆς νά μετέχουν καί νά κοινωνοῦν στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας.

Οἱ Ρωμαιοκαθολικοί ἔχουν ἐκπέσει ἀπό τήν Ἐκκλησία ἐπισήμως τόν 11ο αἰώνα. Τό 1014 εἰσήγαγαν στό Σύμβολο τῆς Πίστεως τήν ἐσφαλμένη δογματική διδασκαλία τους γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό γνωστό Filioque. Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία αὐτή τό Ἅγιο Πνεῦμα ὡς θεῖο Πρόσωπο ἔχει τήν ὕπαρξή του ἐκπορευτῶς καί ἀπό τόν Πατέρα καί ἀπό τόν Υἱό. Ἡ δογματική διδασκαλία τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ὅμως ἀνατρέπει τήν ἀποστολική πίστη τῆς Ἐκκλησίας στόν Τριαδικό Θεό, ἀφοῦ κατά τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη τό Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας «παρά τοῦ Πατρός ἐκπορεύεται» (15,26). 

Ἄλλωστε, ἡ Γ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος διά τοῦ Προέδρου της, ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, ἀναφερόμενη στό Σύμβολο τῆς Πίστεως καθόρισε ἀπαγορευτικά, ὅτι

«οὐδενί ἐπιτρέπεται λέξιν ἀμεῖψαι τῶν ἐγκειμένων ἐκεῖσε ἤ μίαν γοῦν παραβῆναι συλλαβήν»(σέ κανέναν δέν ἐπιτρέπεται νά προσθέσει ἤ νά ἀφαιρέσει οὔτε μία συλλαβή ἀπό αὐτά πού διατυπώθηκαν στό Σύμβολο τῆς Πίστεως). Ὅλες οἱ ἑπόμενες Οἰκουμενικές Σύνοδοι κατακύρωσαν τίς ἀποφάσεις τῆς Γ΄ Οἰκουμενικῆς.Εἶναι λοιπόν προφανές ὅτι οἱ Ρωμαιοκαθολικοί –κατ’ ἐπέκταση καί οἱ Προτεστάντες πού υἱοθέτησαν τό Filioque-ἔχουν ἐκπέσει ἀπό τήν ἀποστολική πίστη τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι γι’ αὐτό περιττό νά ἀναφέρουμε ὅλους τούς μετέπειτα νεωτερισμούς στήν πίστη ἐκ μέρους τῶν Δυτικῶν Χριστιανῶν (ὅπως τό ἀλάθητο τοῦ Πάπα, τά μαριολογικά δόγματα, τό πρωτεῖο, τήν κτιστή Χάρη κ.ἄ.).
2. Ἀποστολική διαδοχή
Μέ τήν ἀποστολική πίστη συνδέεται ἀδιαίρετα καί ἡ ἀποστολική διαδοχή. Ἡ ἀποστολική διαδοχή ἔχει οὐσιαστικό περιεχόμενο μόνο μέσα στό σῶμα τῆςἘκκλησίας καί προϋποθέτει ὁπωσδήποτε τήν ἀποστολικήπίστη.
Λέγοντας ἀποστολική διαδοχή ἐννοοῦμε τήν ἀδιάκοπη συνέχεια τῆς ἡγεσίας τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τούς Ἀποστόλους Ἡσυνέχεια αὐτή ἔχει χαρισματικό χαρακτήρα καί διασφαλίζεται μέ τή μετάδοση τῆς πνευματικῆς ἐξουσίας τῶν Ἀποστόλων στούς Ἐπισκόπους τῆς Ἐκκλησίας καί δι αὐτῶν στούς ἱερεῖς.Ὁ τρόπος μεταδόσεως τῆς πνευματικῆς ἀποστολικῆς ἐξουσίας στούς Ἐπισκόπους γίνεται μέ τή χειροτονία. Ἄν, ἑπομένως κάποιος ἐπίσκοπος ἔχει λάβει μέ κανονικό-ἐκκλησιαστικό τρόπο τή χειροτονία του καί στή συνέχεια βρεθεῖ ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας ἐξαιτίας τῆς ἐσφαλμένης πίστεώς του, παύει οὐσιαστικά νά ἔχει καί τήν ἀποστολική διαδοχή ἀφοῦ αὐτή ἔχει νόημα μόνο μέσα στό μυστηριακό σῶμα τοῦ Χριστοῦ τήν Ἐκκλησία.
Κατά συνέπεια, ἄν κάποιος ἐπίσκοπος ἤ 

καί ὁλόκληρη τοπική Ἐκκλησία -ἀνεξαρτήτως ἀριθμοῦ μελῶν-ἐκπέσουν ἀπό τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως αὐτή ἐκφράστηκε ἀλαθήτως στίς Οἰκουμενικές Συνόδους, παύουν νά ἔχουν οἱ ἴδιοι τήν ἀποστολική διαδοχή, ἐπειδή βρίσκονται ἤδη ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας. Καί, ἀφοῦ διακόπτεται ἡ ἀποστολική διαδοχή οὐσιαστικά, δέν μπορεῖ νά γίνεται λόγος γιά κατοχή ἤ γιά συνέχεια τῆς ἀποστολικῆς διαδοχῆς στούς ἐκπεσόντες ἀπό τήν Ἐκκλησία.

Μέ βάση τά παραπάνω, ὁ ἴδιος ὁ Πάπας, ἀλλά καί τό σύνολο τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ἐπισκόπων στεροῦνται τήν ἀποστολική διαδοχή, ἐπειδή στερηθέντες τήν ἀποστολική πίστη ξέπεσαν ἀπό τήν Ἐκκλησία. Κατά συνέπεια, λόγος γιά ἀποστολική διαδοχή ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι λόγος ἀτεκμηρίωτος ἐπιστημονικά, εἶναι δηλαδή λόγος ἀθεολόγητος.
3. Ἱερωσύνη καί τά ἄλλα Μυστήρια
Ἡ ἱερωσύνη στό πλαίσιο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἱερωσύνη τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός τελεῖ τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας Του διά τῶν Ἐπισκόπων καί Ἱερέων Του.
Ἡ ἱερωσύνη προϋποθέτει τήν ἀδιάκοπη συνέχειά της ἀπό τούς Ἀποστόλους, προϋποθέτει δηλαδή τήν ἀποστολική διαδοχή. Πρωτίστως ὅμως ἡ ἱερωσύνη προϋποθέτει τόν Θεάνθρωπο Χριστό

ὡς ἱερουργό στό μυστηριακό Σῶμα Του, τήν Ἐκκλησία. Σέ τελευταία ἀνάλυση, ἡ ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ ὑφίσταται στήν Ἐκκλησία καί παρέχεται ἀπό τόν ἴδιο τόν Χριστό διά τῆς Ἐκκλησίας Του καί γιά τήν Ἐκκλησία Του. Αὐτονομημένη ἱερωσύνη καί αὐτονομημένα ἀπό τήν Ἐκκλησία μυστήρια δέν μποροῦν νά ὑπάρχουν.

Ἡ ἱερωσύνη, ὅπως ἄλλωστε καί ὅλα τά μυστήρια, ἀποτελεῖ λειτουργική φανέρωση τῆς Ἐκκλησίας (ἡ Ἐκκλησία «σημαίνεται ἐν τοῖς μυστηρίοις», κατά τόν Ἅγιο Νικόλαο Καβάσιλα). Τοῦτο σημαίνει, ὅτι γιά νά ὑπάρχουν μυστήρια, πρέπει προηγουμένως νά ὑπάρχει ἡ Ἐκκλησία. Τά μυστήρια εἶναι σάν τά κλαδιά ἑνός δένδρου. Ζωντανά κλαδιά, πού ἀνθοῦν καί καρποφοροῦν, μποροῦν νά ὑπάρχουν μόνον ὅταν αὐτά εἶναι ὀργανική προέκταση τοῦ δένδρου, ὅταν δηλαδή εἶναι ὀντολογικά συνδεμένα μέ τόν κορμό τοῦ δένδρου. Εἶναι θεολογικά ἀκατανόητο νά ὑποστηρίζεται ὅτι οἱ ἑτερόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί ἤ Προτεστάντες, ἔχουν ἔστω καί ἕνα μυστήριο, π.χ. τό βάπτισμα. Τό θεμελιῶδες ἐρώτημα πού πρέπει νά τίθεται ἐδῶ εἶναι: Ποιός ἱερούργησε τό μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος; Ποῦ βρῆκε τήν ἱερωσύνη ὁ ἱερουργός; Ποιός τοῦ ἔδωσε τήν ἱερωσύνη, ἀφοῦ αὐτήν τήν παρέχει μόνον ἡ Ἐκκλησία; Καί ποῦ βρέθηκε ἡ Ἐκκλησία στούς ἑτεροδόξους, ἀφοῦ αὐτοί λόγῳ τῆς ἐσφαλμένης δογματικῆς πίστεώς τους ξέπεσαν ἀπό τήν Ἐκκλησία; 
4 .Ἡ θεωρία τῶν «δύο πνευμόνων» τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ θεωρία αὐτή ἔχει τήν πατρότητά της στόν Ρωμαιοκαθολικισμό. Σύμφωνα μέ τή θεωρία αὐτή ὁ Χριστός ἔχει ὡς

«πνεύμονές» Του τόν Ρωμαιοκαθολικισμό καί τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.Σήμερα, δυστυχῶς, ἡ θεωρία αὐτή υἱοθετήθηκε καί ἀπό πολλούς ὀρθόδοξους ἱεράρχες καί λαϊκούς ἀκαδημαϊκούς θεολόγους, μᾶλλον ἀβασάνιστα. Καί τοῦτο, γιατί ἡ θεωρία αὐτή κρινόμενη ἀπό ὀρθόδοξη ἄποψη ὄχι μόνον ἀθεολόγητη εἶναι, ἀλλά καί κυριολεκτικά βλάσφημη. 

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διαφοροποιεῖται ὀντολογικά ἀπό τό Ρωμαιοκαθολικισμό γιά καθαρά δογματικούς λόγους. Ἔτσι, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θεωρεῖ ὅτι μόνον αὐτή διασώζει τόν χαρακτήρα τῆς Ἐκκλησίας ὡς Θεανθρωπίνου Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ρωμαιοκαθολικισμός ἔχει ἐδῶ καί χίλια χρόνια ἐκπέσει ἀπό τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Ἄλλωστε, ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία κατά τό Σύμβολο τῆς Πίστεως εἶναι
«μία» καί ἑνιαία, εἶναι θεολογικά τελείως ἀκατανόητο νά ὑπονοοῦνται, σύμφωνα μέ τήν παραπάνω θεωρία, ἡ Ὀρθοδοξία καί ὁ Ρωμαιοκαθολικισμός ὡς οἱ «δύο πνεύμονες» τοῦ Χριστοῦ, ὡς κάποια ἰσότιμα δηλαδή μέλη τοῦ σώματός Του. Σέ αὐτήν τήν περίπτωση θά πρέπει νά θεωρήσουμε ὅτι τά ἄλλα μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ἤ παραμένουν ἀκάλυπτα ἐκκλησιολογικῶς ἤ καλύπτονται ἐκκλησιολογικά ἀπό ἄλλες, ἐκτός τῶν δύο, Ἐκκλησίες. Κάτι τέτοιο ὅμως θά μᾶς ὁδηγοῦσε εὐθέως στήν υἱοθέτηση τῆς προτεσταντικῆς ἐκκλησιολογικῆς «θεωρίας τῶν κλάδων» (Branch theory). [Λέγοντας θεωρία τῶν κλάδων ἐννοοῦμε τή θεωρία τῶν προτεσταντῶν γιά τήν ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἐκκλησία κατά τούς προτεστάντες εἶναι ἡ ἀόρατη κοινωνία τῶν ἁγίων. Οἱ διάφορες ἱστορικές-ἐμπειρικές ἐκκλησίες ὅλων τῶν δογμάτων ἔχουν νομιμότητα καί ἰσότητα ὑπάρξεως, ὡς κλαδιά τοῦ ἑνός δένδρου 

τῆς ἀόρατης ἐκκλησίας. Ἡ ἀόρατη ἐκκλησία εἶναι ἡ καθαυτό ἐκκλησία ἡ ὁποία καί ὁμολογεῖται στό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Κατά συνέπεια, καμμία ἐπιμέρους τοπική ἐκκλησία ὁποιουδήποτε δόγματος, δέν ἐνσαρκώνει τήν

«μία ἁγία καθολική καί ἀποστολική Ἐκκλησία». Καμμία τοπική ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά ἰσχυρισθεῖ ὅτι κατέχει τήν πληρότητα τῆς ἀποκαλυφθείσας ἀλήθειας. Ἡ μία ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι το συνολικό ἄθροισμα τῶν ἐπιμέρους τμημάτων της, δηλαδή τῶν κατά τόπους ἐκκλησιῶν ὅλων τῶν δογμάτων, ὅσο καί ἄν διαφέρουν δογματικά μεταξύ τους]. Πράγμα τελείως ἀπαράδεκτο ἀπό ὀρθόδοξη ἄποψη.Εἶναι ὅμως καί βλάσφημη ἡ παραπάνω Ρωμαιοκαθολικῆς προέλευσης θεωρία περί τῶν
«δύο πνευμόνων» τοῦ Χριστοῦ, ὅταν αὐτή συμβαίνει νά υἱοθετεῖται ἀπό Ὀρθοδόξους. Καί εἶναι κυριολεκτικά βλάσφημη, ἐπειδή ἐντάσσει στό ἄμωμο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ τόν Ρωμαιοκαθολικισμό ὡς ὀργανικό μέλος Του (ὡς ἕνα «πνεύμονά» Του), τή στιγμή πού ὁ Ρωμαιοκαθολικισμός θεσμικά πάσχει ὀντολογικῶς, ὡς πραγματικότητα ἐκτός τοῦ Θεανθρωπίνου σώματος τῆς Ἐκκλησίας.5. «Ἀδελφές Ἐκκλησίες»

Ἀρχικά ὁ ὅρος

«ἀδελφές Ἐκκλησίες» εἶναι ἀπό ἀδόκιμος ἕως ἀπαράδεκτος. Ἀδόκιμος θεολογικά εἶναι, ὅταν χρησιμοποιεῖται γιά νά ἐκφράσει τή σχέση μεταξύ τῶν τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Τελείως ἀπαράδεκτος θεολογικά εἶναι ὁ ὅρος, ὅταν χρησιμοποιεῖται γιά νά προσδιορίσει τόν ὀντολογικό χαρακτήρα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ.Καταρχήν, ὁ ὅρος
«ἀδελφές Ἐκκλησίες» δέν εἶναι βιβλικά θεμελιωμένος, οὔτε κἄν νομιμοποιημένος. Ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται στίς διάφορες τοπικές Ἐκκλησίες, δέν τίς ἀποκαλεῖ «ἀδελφές», οὔτε ὑπονοεῖ ὅτι ὑπάρχει κάποια Ἐκκλησία ὡς «μητέρα» αὐτῶν τῶν κατά τόπους Ἐκκλησιῶν. Ἔχει τή συνείδηση ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι μία καί ὅτι αὐτή ἔχει καθολικό χαρακτήρα, μέ τήν ἔννοια τῆς πληρότητας τῆς ἀληθείας καί τῆς ζωῆς της, κεφαλή τῆς ὁποίας εἶναι, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. 

Ἔτσι, ὅταν ἀπευθύνεται σέ κάποια τοπική Ἐκκλησία, ἔχει τή στερεότυπη ἔκφραση:

«τῇ Ἐκκλησίᾳ τῇ οὔσῃ ἐν... (π.χ. Κορίνθῳ)». Τοῦτο σημαίνει ὅτι ἡ φανέρωση τῆς ὅλης Ἐκκλησίας μπορεῖ νά γίνεται σέ κάθε τόπο, ὅπου ὑπάρχει ἡ εὐχαριστιακή κοινότητα τῶν πιστῶν ὑπό τόν Ἐπίσκοπό της. Εἶναι βεβαίως αὐτονόητο ὅτι ἡ ἑνότητα τῶν κατά τόπους Ἐκκλησιῶν αὐτῶν διασφαλίζεται μέ τήν κοινωνία μεταξύ τους στήν αὐτή πίστη, ζωή καί ἐκκλησιαστική τάξη. Τήν ἑνότητα τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν ἐγγυᾶται στήν πράξη ἡ σύνοδος τῶν Ἐπισκόπων τους.Ἀπό τά παραπάνω γίνεται κατανοητό ὅτι, ἀφοῦ καί οἱ ὁμόφρονες τοπικές Ἐκκλησίες στό πλαίσιο τῆς Ὀρθοδοξίας δέν νομιμοποιοῦνται θεολογικά, ὅταν ὀνομάζονται «
ἀδελφές», πολύ περισσότερο δέν ὑπάρχει θεολογικό-ἐκκλησιολογικό ὑπόβαθρο γιά νά ὀνομάζονται «ἀδελφές Ἐκκλησίες» ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ὁ Ρωμαιοκαθολικισμός. Ἄλλωστε ὁ Ρωμαιοκαθολικισμός δέν μπορεῖ νά ὀνομάζεται κατά κυριολεξία Ἐκκλησία μετά τό 1014, ἐπειδή ἀπό τότε ὑφίστανται πνευματικῶς γι’ αὐτόν τά ἐπιτίμια τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, μέ συνέπεια τήν ἔκπτωση ἀπό τό Θεανθρώπινο σῶμα. 

Ἐδῶ πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι ἡ ἄρση τῶν παραπάνω ἐπιτιμίων δέν μπορεῖ νά γίνει ἀπό κανένα θεσμικό πρόσωπο τῆς Ἐκκλησίας, ὅσο ψηλά καί ἄν βρίσκεται στήν ἐκκλησιαστική ἱεραρχία, παρά μόνον ἀπό Οἰκουμενική Σύνοδο. Ἀλλά καί τοῦτο μπορεῖ νά γίνει μόνο στήν περίπτωση πού ἀρθοῦν προηγουμένως οἱ δογματικοί λόγοι, στούς ὁποίους οὐσιαστικά ὀφείλεται ἡ ἔκπτωση τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ ἀπό τήν Ἐκκλησία.

Εἶναι λοιπόν φανερό ὅτι, ἐπισήμως, ἀπό τό 1014 ὁ Ρωμαιοκαθολικισμός δέν εἶναι Ἐκκλησία. Τοῦτο πρακτικῶς σημαίνει ὅτι δέν ἔχει τήν ὀρθή ἀποστολική πίστη καί τήν ἀποστολική διαδοχή. Δέν ἔχει τήν ἄκτιστη Χάρη καί κατεπέκταση δέν ἔχει τά θεουργά μυστήρια, πού καθιστοῦν τό Θεανθρώπινο σῶμα τῆς Ἐκκλησίας «κοινωνία θεώσεως» τοῦ ἀνθρώπου. Καί, ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ παρά νά εἶναι καί νά παραμένει ἕως τῆς συντελείας μία καί ἀδιαίρετη, κάθε χριστιανική κοινότητα, ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, εἶναι ἁπλά αἱρετική.

πηγή: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ " Ἐν Συνειδήσει " Έκτακτη έκδοση της Ιεράς Μονής Μετεώρων. 2009

πηγή

,

Πάτερ Ραφαήλ, εἰπέτε μας κάτι γιά τόν κατά σάρκα πατέρα σας, τόν φιλόσοφο Κωνσταντῖνο Νόϊκα. Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα.

πηγή

Μοναχισμός. Ἡ ὁδός τῆς οὐσιαστικῆς ἐμπειρίας
Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα 

Πάτερ Ραφαήλ, εἰπέτε μας κάτι γιά τόν κατά σάρκα πατέρα σας, τόν φιλόσοφο Κωνσταντῖνο Νόϊκα.

Δέν ξέρω πολλά νά σᾶς εἰπῶ. Τόν πατέρα μου τόν ἔζησα, ὅταν ἤμουν μικρός, ἀλλά δέν θυμᾶμαι τί ἡλικία εἶχα, ὅταν χωρίσθηκαν μέ διαζύγιο ἀπό τήν μητέρα μου. Ὁ πατέρας μου καταγόταν ἀπό τό γένος τῶν παλαιῶν ἀρχόντων ρουμάνων, ἐνῶ ἡ μητέρα μου καταγόταν ἀπό τήν Ἀγγλία. Σκέφθηκαν νά χωρίσουν γιά νά ἀποφύγουν τούς κινδύνους πού ἐκρέμωντο ἐπάνω τους, λόγῳ τῆς μητέρας μου, πού τήν ὑποπτεύοντο γιά πράκτορα στήν περίοδο τοῦ κομμουνισμοῦ. Ἔτσι ἡ μητέρα μου, ἀναχωρώντας ἀπό τήν Ρουμανία θά ἔπαιρνε πάλι τήν  ἀγγλικανική της ὑπηκοότητα καί θά ἔπαιρνε και ἐμᾶς τά παιδιά της στήν Ἀγγλία, στήν ἐλευθερία γιά νά σπουδάσουμε καί  εὐκολώτερα.
Σέ ἐκείνη τήν χρονική περίοδο, ὁ πατέρας μου κατ᾿ ἐντολήν τοῦ καθεστῶτος εἶχε σάν τόπο διαμονῆς τήν πόλι Κιμπουλούνγκ τῆς περιοχῆς Μουσκέλ, ἐνῶ ἐμεῖς ἐμέναμε στό Βουκουρέστι. Τό 1955 ἀνεχώρησε ἡ μητέρα μου καί ἐπήγαμε και ἐμεῖς μαζί της μέ τήν ἀδελφή μου.
Τήν ἐγνώρισα λίγο. Μετά τόν θάνατό της, ἀπό τά ἄρθρα πού ἐγράφησαν, ἔμαθα πολλά γι᾿ αὐτήν τά ὁποῖα πρίν δέν ἤξερα. Σκέπτομαι νά σᾶς εἰπῶ καί τοῦτο: Τί νά κάνη στήν Ρουμανία τοῦ Τσαουσέσκου ἕνας φιλόσοφος;
Κατάλαβα ὅτι δέν ἦτο καί τόσο εὔκολο καί ἐκεῖ πού ἐπῆγε ἦτο ἔργο τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ. Τήν φιλοσοφία του δέν τήν καταλαβαίνω, οὔτε καί τά βιβλία του ἠμπορῶ νά τά διαβάσω, ἐπειδή δέν καταλαβαίνω τήν φιλοσοφία του.
Ἀπό τότε πού ἐξῆλθε ἀπό τήν φυλακή, τό ᾿68, μᾶς ἐπισκέφθηκε στήν Ἀγγλία τρεῖς φορές. Τήν πρώτη φορά ἦλθε τό 1972. Τότε ἐγώ τόν ἐρώτησα:
-Δέν θά μείνης μαζί μας;
-Καί μοῦ εἶπε: Ὄχι, ἐγώ εἶμαι δεμένος μέ τήν τύχη τοῦ λαοῦ μου». Καί αὐτός ὁ λόγος του πολύ μέ ἐντυπωσίασε.
  Μέ τόν τρόπο μας καταλαβαίναμε, μέχρι τό ᾿85 ἤ τό ᾿86, ὅταν ἦλθε γιά τελευταία φορά, ὅτι μᾶς ἀποχαιρέτισε μέσα σέ μιά βαθειά αἴσθησι, μιά βαθειά ἀρμονία, τήν ὁποία δέν ἠμπορῶ νά ἐκφράσω μέ λόγια, διότι ἐκεῖνος ὡμιλοῦσε τήν ἰδική του γλῶσσα καί ἐγώ τήν ἰδική μου. Στό βάθος καταλάβαινα ἕνα ἄλλο ρεῦμα πού μᾶς ἕνωνε καί μ᾿ ἕνα ἄλλο τρόπο αἰσθανόμουν τήν κλῆσι μου, σάν μιά κληρονομία ἀπό τόν πατέρα μου. Μπορεῖ νά αἰσθανόταν καί αὐτός, ὅπως κάποτε ἐκφράσθηκε, μία ἐκπλήρωσι τῆς ἐπιθυμίας του, διά  τοῦ υἱοῦ του, ὁ ὁποῖος εἶχε μία ἄλλη φιλοσοφία, μία ἄλλη κουλτούρα.

Πάτερ Ραφαήλ νά μᾶς εἰπῆτε, ἐάν ἔχετε κάτι νά παρατηρήσετε γιά τήν στάσι τοῦ πατέρα σας ἀπέναντι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ὅσον ἀφορᾷ τήν ὀρθόδοξη ἀγωγή, ἤ τουλάχιστον τήν Ὀρθοδοξία, ὅπως τήν ἐλάβατε ἐσεῖς.

 Εἶχα στήν νεότητά μου στιγμές, πού ἐπαναστατοῦσα καί κατηγοροῦσα τούς γονεῖς μου, γιατί ἐνόμιζα ὅτι ὡδηγούμην στό μηδέν, διότι οἱ γονεῖς μου δέν μέ ἐδίδαξαν τίποτε τό θετικό. Ὁ πατέρας μου ἔπρεπε νά γίνη μοναχός καί ὄχι φιλόσοφος! Θέλω νά εἰπῶ μόνο μερικά λόγια: Στήν τελευταία συζήτησι πού εἶχα μέ τόν πατέρα μου, τοῦ εἶπα αὐτή τήν σκέψι μου. Ἐκεῖνος, δέν θυμᾶμαι πῶς ἀκριβῶς μ᾿ ἐρώτησε:
-Ἀγαπητέ μου, ἔχεις σέ κάτι νά μέ κατηγορήσης;
Δέν ἤθελα νά τόν στενοχωρήσω, ἐπειδή εἶχαν περάσει οἱ ἐσωτερικές μου ἐπαναστάσεις. Σέ μιά στιγμή σκέφθηκα τί νά τοῦ ἀπαντήσω; Καί αἰσθάνθηκα ὅτι σ᾿ ἕνα ἄνθρωπο σάν κι αὐτόν δέν ἔχω παρά νά τοῦ εἰπῶ τήν ἀλήθεια. Καί τοῦ εἶπα:
-Ναί, πατέρα, ἔχω νά σοῦ κάνω μία παρατήρησι. Τοῦ ἄρεσε ἡ προθυμία μου νά τοῦ εἰπῶ κάτι. Ἐπῆρα μερικά στοιχεῖα ἀπό τίς ἐπιστολές του, στίς ὁποῖες μοῦ εὐχόταν γιά τήν καλογερική μου κλῆσι καί ζωή, ὅπου μοῦ ἔλεγε: «Ναί, μπορεῖς νά κάνης καί σύ μιά μικρή μορφωτική καλλιέργεια, ναί, μπορεῖς νά μάθης κάτι ἀκόμη· μπορεῖς νά μπῆς στό πανεπιστήμιο...» καί τότε τοῦ εἶπα:
-Θυμήσου τήν παρατήρησί σου. Σέ μιά «Ἐπιστολή πρός Ραφαήλ» (νομίζω ὅτι δημοσιεύθηκε κάποτε στήν Ρουμανία, στήν ὁποία ὡμιλοῦσε στούς φιλοσόφους τῆς Γαλλίας) μ᾿ ἐρωτοῦσες γιατί ἀκολούθησα τόν μοναχισμό· μήπως μέ ἀπογοήτευσε ὁ κόσμος; Μοῦ ἔλεγες: «Δέν σέ κατηγορῶ, ἀλλά ἐγώ δέν εἶμαι πλέον ἕνας πατέρας σάν Ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἤθελε νά θυσιάση τόν Υἱό τοῦ  Θεοῦ». Καί στήν Ἐπιστολή αὐτή ἐπρότεινε τήν ἐλευθερία νά ἀναζητήσω αὐτό τό ὁποῖο μέ χαροποιοῦσε καί ἐάν, ὁριστικά, εὕρω τήν χαρά στόν μοναχισμό, τόν ὁποῖον ὁ ἴδιος δέν κατανοοῦσε ἐπακριβῶς, ἐκεῖ θά εἶναι ἡ ἀλήθειά μου. Καί μ᾿ εὐλογοῦσε μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο: «Χαῖρε καί κάνε ὅ,τι θέλεις», παραφράζοντας τόν λόγο τοῦ μακαρίου Αὐγουστίνου: «Ἀγάπα καί κάνε ὅ,τι θέλεις».
Γιά τόν σύγχρονο κόσμο-γιά τόν ὁποῖον ὁ φιλόσοφος Νόϊκα ἔλεγε ὅτι δέν εἶναι ὁ κόσμος τῆς ἀγάπης-μοῦ ἔλεγε: «Γνώριζε καί κάνε ὅ,τι θέλεις». Ἀκόμη μοῦ ἔλεγε: «Βλέπε ποῦ μᾶς πηγαίνει αὐτή ἡ γνῶσις· στήν καταστροφή τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου». Καί ἐγώ τοῦ εἶπα: «Νά εἶσαι προετοιμασμένος καί κάνε ὅ,τι θέλεις! Πατέρα, εἶπες στήν ἐπιστολή σου ὅτι δέν εἶσαι ἕνας ἄνθρωπος, ὁ Ὁποῖος θυσιάζεις στόν Θεό τόν μονάκριβο γυιό σου.
Γι᾿ αὐτό, καί ἀπό τότε πού βγῆκες ἀπό τήν φυλακή τό ᾿68, μέ προέτρεψες γιά μία μόρφωσι διανοητική, λοιπόν νά γνωρίζεις ὅτι ἀπό τήν παιδική μου ἡλικία ἀκόμη ὑπῆρξε ἀνάμεσά μας μία ἔντασις, διότι σέ ἐρωτοῦσα: «Τί εἶναι ἕνας φιλόσοφος; Ἕνας πεταλωτής κάνει περισσότερα ἀπό σένα σάν φιλόσοφο...».
Καί μέ προέτρεπες πάντοτε πρός τήν κουλτούρα, ἐνῶ ἔβλεπες ὅτι δέν εἶχα τέτοια ἕλξι, οὔτε ἐπιθυμία. Ἡ παρατήρησίς μου εἶναι αὐτή: Νά ξέρης ὅτι στό ἔργο τοῦ ὁποίου εἶσαι ἕτοιμος νά θυσιάσης τόν μονογενῆ υἱό σου, ἐκεῖνο εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ».
Καί τότε ὁ πατέρας μου ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά του, μέ ἀγκάλιασε καί μοῦ εἶπε: «Ἀγαπητέ μου, μέ τά λόγια αὐτά ἠμποροῦμε νά χωρισθοῦμε».
Τοῦ ἄρεσαν τά λόγια μου αὐτά. Καί ἐγώ ἐθαύμαζα τόν πατέρα μου, ὁ ὁποῖος ἀρεσκόταν νά πυρπολῆται ἀπό σωρεία ἐρωτήσεων καί παγίδων, τίς ὁποῖες σοῦ ἔβαζε ὁ ἴδιος. Γενικά θά ἤθελα νά εἰπῶ, ὅτι μποροῦσα νά τόν κατηγορήσω, ἀλλά αὐτή ἡ κρίσις καί μομφή δέν σέ πληροῖ σάν ἄτομο καί αὐτό πού ἔζησες στήν ζωή σου δέν συνέβη κατά τύχην, ἀλλά εἶναι ἐκδήλωσις τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Καί τότε ἐκεῖνος μοῦ εἶπε ἕνα λόγο, τόν ὁποῖον καί φαντάζεσθε. Μέ πλησίασε, μετά ἀπ᾿ αὐτή τήν συζήτησι (ἦτο ἡ τελευταία μας) καί μοῦ εἶπε:
-Δέν ἐπερίμενα ὅτι, ἐνῶ ἔχω τόσους μαθητές, νά ἔχω τόση ἀμοιβαία κατανόησι καί τώρα στό τέλος ἀπό τόν γυιό μου».
Ἐν κατακλείδι θέλω νά εἰπῶ ὅτι ἡ κατάστασις στήν ὁποία εἶσαι πρέπει νά τήν παίρνης τήν εὐθύνη ἐπάνω σου καί, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μπορεῖς νά βοηθήσης κατά τρόπο μυστικό καί τίς γενεές ἀπό τίς ὁποῖες ἐδίδαξες κάτι ἤ  ὄχι, ἀπό τίς ὁποῖες ἐκληρονόμησες κάτι ἤ ὄχι.

 ***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005

Πηγή διαδικτύου - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

__________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Γέροντα, ή πατρίδα μας βιώνει σήμερα μεγάλη κρίση. Τί βλέπετε, θα την ξεπεράσουμε;

πηγή

 

ΑΡΧΙΜΑΔΡΙΤΗΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΓΕΡΑΝΤΩΝΗΣ.

 ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΣ Ι.Μ. ΟΣΙΟΥ ΔΑΥΙΔ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ

Οι τελευταίες συνομιλίες του μακαριστού Γέροντος

Σταυροαναστάσιμη υπήρξε ή ζωή του μακαριστού Γέροντος Κυρίλλου με την ολόθερμη αγάπη στον εσταυρωμένο και αναστημένο Ιησού. Πορευόταν τον προσωπικό του Γολγοθά και προσδοκούσε τη χαρά της Αναστάσεως.

Στις δύο επόμενες σύντομες συνομιλίες τού Γέροντος, τις τελευταίες ημέρες της επίγειας βιωτής του, εμφαίνονται οι αρετές πού τον περικοσμούσαν και το αισιόδοξο μήνυμα πού έβγαινε από τα χείλη του:

• Νοσηλευτές του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών:

- Γέροντα, δεν βλέπουμε να παραπονιέσαι νια τίποτε! Δεν διψάς, δεν πεινάς, δεν πονάς; Από πού αντλείς αυτή τη δύναμη; Ποιος σού δίνει αυτή τη δύναμη;

•          Γέροντας:

-           Ή Παναγία μας!

•          Νοσηλευτές:

-           Γέροντα, όλοι μας εδώ στο Νοσοκομείο σας έχουμε αγαπήσει!

•          Γέροντας:

-           Και εγώ σας αγαπώ. Όλο τον κόσμο αγαπώ μηδενός εξαιρουμένου!

•          Επισκέπτες στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών:

-           Γέροντα, ή πατρίδα μας βιώνει σήμερα μεγάλη κρίση. Τί βλέπετε, θα την ξεπεράσουμε;

•          Γέροντας:

-           Θα την ξεπεράσουμε, αν μετανοήσουμε! Ό Θεός μας τα έδωσε όλα και εμείς του γυρίσαμε την πλάτη.

•          Επισκέπτες:

-           Γέροντα, τί θα απογίνουμε;

•          Γέροντας:

-           Θα βάλει ό Θεός το χέρι Του.

•          Επισκέπτες:

-           Θα μας βοηθήσει ό Θεός, τέτοιοι πού είμαστε;

•          Γέροντας:

Θα βάλει ό Θεός το χέρι του.

•          Επισκέπτες:

-           Στις Πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται ότι τα χρονικά όρια επιβιώσεως των εθνών ορίζονται από τον Κύριο. Μήπως τα όρια του δικού μας έθνους πλησιάζουν στο τέλος του;

•          Γέροντας:

-           Υπάρχει ακόμη πίστη. Υπάρχει ευσέβεια. Ή μετάνοια θα μας σώσει.

Χ.Μ.Μ.

•          Ενώ ή υγεία του έφθινε και έφθασε πολλές φορές ως την πόρτα του θανάτου, όταν τον ρωτούσαμε πώς είναι, αυτός απαντούσε: «Δόξα τω Θεώ, καλά». Τις δε τελευταίες ημέρες έλεγε: «Δόξα τω Θεώ, πολύ καλά».

Α.Γ.

•          Όταν οι επισκέπτες τον ρωτούσαν: «Γιατί γέροντα εσείς πού είσθε άνθρωπος αφοσιωμένος στο Θεό υποφέρετε τόσο; αυτός απαντούσε: «Εγώ με τον Θεό δεν τσακώνομαι».

Α.Γ.

Η «Νέα θρησκευτική συνειδητότητα»: Το πνεύμα των ανατολικών λατρειών το 1970

πηγή

Από το βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ Η Ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος

Τα τρία είδη «χριστιανικού διαλογισμού» που περιγράφηκαν πιο πάνω είναι μόνο η αρχή· σε γενικές γραμμές, μπορεί να ειπωθεί ότι η επίδραση των ανατολικών θρησκευτικών ιδεών και πρακτικών πάνω στην κάποτε χριστιανική Δύση έφτασε σε καταπληκτικές διαστάσεις στη δεκαετία του 1970. Ειδικά στην Αμερική, που μόλις δυο δεκαετίες πριν ήταν ακόμα θρησκευτικά «επαρχιακή» (εκτός από μερικές μεγάλες πόλεις), με πνευματικό ορίζοντα κατά πολύ περιορισμένο στο Ρωμαιοκαθολικισμό και τον Προτεσταντισμό, παρατηρήθηκε ένας καταπληκτικός πολλαπλασιασμός ανατολικών (και ψευδοανατολικών) θρησκευτικών λατρειών και κινήσεων.

Φωτο από εδώ

Η ιστορία του πολλαπλασιασμού μπορεί να ανάγεται στην ανήσυχη απογοήτευση της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο γενιάς, που πρωτοεκδηλώθηκε στη δεκαετία του 1950, στην άδεια διαμαρτυρία και την ηθική ελευθεριότητα της «γενιάς beat», της οποίας το ενδιαφέρον για τις ανατολικές θρησκείες ήταν αρχικά μάλλον ακαδημαϊκό, και κυρίως ένα σημείο δυσαρέσκειας από τον «Χριστιανισμό». Μετά ακολούθησε μια δεύτερη γενιά, αυτή των «hippies» της δεκαετίας του 1960, με τη rock μουσική και τα ψυχεδελικά ναρκωτικά, και το ψάξιμο για «αυξημένη συνειδητότητα» με οποιοδήποτε κόστος· τώρα νέοι Αμερικανοί έπεφταν με τα μούτρα, με όλη τους την καρδιά, σε κινήματα πολιτικής διαμαρτυρίας (κυρίως κατά του πολέμου του Βιετνάμ) από τη μια μεριά, και στην πυρετώδη εξάσκηση των ανατολικών θρησκειών από την άλλη. Ινδοί γκουρού, Θιβετιανοί λάμα, Ιάπωνες δάσκαλοι του Ζεν, και άλλοι Ανατολίτες «σοφοί» ήρθαν στη Δύση και βρήκαν μια στρατιά έτοιμων μαθητών που τους έκαναν επιτυχημένους πέρα από τα όνειρα των δυτικοποιημένων σουάμι των περασμένων γενεών· και νέοι άνθρωποι ταξίδευαν στις άκρες του κόσμου, ακόμα και στα ύψη των Ιμαλαΐων, για να βρουν τη σοφία του δασκάλου ή το ναρκωτικό που θα τους έφερνε την «ειρήνη» και την «ελευθερία» που έψαχναν.

Τη δεκαετία του 1970 μια Τρίτη γενιά διαδέχτηκε τους χίππις. Εξωτερικά πιο ήσυχη, με λιγότερες διαδηλώσεις και γενικά λιγότερο επιδεικτική συμπεριφορά, αυτή η γενιά προχώρησε πιο βαθειά στις ανατολικές θρησκείες, των οποίων η επιρροή είχε τώρα γίνει πιο διεισδυτική από οποτεδήποτε πριν. Για πολλούς από αυτή τη γενιά η θρησκευτική «αναζήτηση» είχε τελειώσει: είχαν βρει μια ανατολική θρησκεία της αρεσκείας τους και ασχολούνταν τώρα σοβαρά με την εξάσκησή της. Ένας αριθμός ανατολικών θρησκευτικών κινήσεων είχε ήδη γίνει «γηγενής» στη Δύση, ειδικά στην Αμερική: τώρα υπάρχουν βουδιστικά μοναστήρια αποτελούμενα εξ ολοκλήρου από Δυτικούς προσήλυτους, και για πρώτη φορά εμφανίστηκαν Αμερικανοί κι άλλοι Δυτικοί γκουρού και δάσκαλοι του Ζεν.

Ας κοιτάξουμε λίγες μόνο εικόνες – περιγραφές πραγματικών γεγονότων της αρχής και του μέσου της δεκαετίας του 1970, που εικονογραφούν την κυριαρχία των ανατολικών ιδεών και πρακτικών ανάμεσα σε πολλούς νέους Αμερικανούς (που είναι μόνο οι πρώτοι της νεολαίας όλου του κόσμου). Οι πρώτες δύο εικόνες δείχνουν μια πιο επιφανειακή ανάμειξη με τις ανατολικές θρησκείες, και είναι ίσως μόνο ένα απομεινάρι από τη γενιά του 1960· οι δύο τελευταίες αποκαλύπτουν τη βαθύτερη ανάμειξη, χαρακτηριστική της δεκαετίας του 1970.

1. Οι Hare Krishna στο San Francisco

 

Σε μια οδό που συνορεύει με το Golden Gate Park στη γειτονιά Haight-Ashbury του San Francisco έστεκε ο ναός της συνείδησης του Krishna... Πάνω από την είσοδο του ναού βρίσκονταν τα ξύλινα γράμματα «Hare Krishna», ύψους 7 εκατοστών. Τα μεγάλα μπροστινά παράθυρα ήταν καλυμμένα με κουβέρτες, με κόκκινα και πορτοκαλιά μοτίβα.

«Οι ήχοι ψαλμωδίας και μουσικής γέμιζαν τους δρόμους. Μέσα βρίσκονταν δεκάδες ζωγραφιές με φωτεινά χρώματα στους τοίχους, παχειά κόκκινα χαλιά στο πάτωμα και μια θολούρα από καπνό στον αέρα. Αυτός ο καπνός ήταν θυμίαμα, ένα στοιχείο της τελετής που ήταν σε εξέλιξη. Οι άνθρωποι στο δωμάτιο έψελναν απαλά σανσκριτικά λόγια, που μόλις ακούγονταν. Το δωμάτιο ήταν σχεδόν γεμάτο, με πενήντα περίπου ανθρώπους, που έμοιαζαν όλοι νέοι, να κάθονται στο πάτωμα. Μαζεμένοι μπροστά ήταν γύρω στα τριάντα άτομα με μακριές, φαρδιές ρόμπες πορτοκαλί και κροκί, με άσπρη μπογιά στις μύτες τους. Πολλοί από τους άντρες είχαν ξυρίσει τα κεφάλια τους, εκτός από μια αλογοουρά. Οι γυναίκες μαζί τους είχαν επίσης λευκή μπογιά στη μύτη τους και μικρά κόκκινα σημάδια στα μέτωπά τους. Τα άλλα νεαρά άτομα στο δωμάτιο δεν έμοιαζαν διαφορετικά από άλλους κατοίκους της Haight-Ashbury, ντυμένοι με κεφαλομάντηλα, μακριά μαλλιά, γενειάδες, και με μια συλλογή από δαχτυλίδια, κουδουνάκια, και χάντρες, και συμμετείχαν επίσης ενθουσιωδώς στην τελετή. Δέκα περίπου άτομα που κάθονταν στο πίσω μέρος έμοιαζαν επισκέπτες που έρχονταν πρώτη φορά».

«Η ψαλμική τελετουργία (μάντρα) αυξήθηκε σε ρυθμό και σε ένταση. Δυο κορίτσια με μακριές κροκί ρόμπες χόρευαν τώρα με την ψαλμωδία. Ο «πρωτοψάλτης» άρχισε να φωνάζει τώρα τα λόγια (της ψαλμωδίας στα Σανσκριτικά)... Ολόκληρη η ομάδα επαναλάμβανε τις λέξεις, και προσπαθούσε να κρατήσει το ρυθμό και τον τονισμό του ‘’πρωτοψάλτη’’. Πολλοί από τους συμμετέχοντες έπαιζαν μουσικά όργανα. Ο αρχηγός χτυπούσε ένα τουμπελέκι στο ρυθμό της ψαλμωδίας. Τα δυο κορίτσια που λικνίζονταν και χόρευαν έπαιζαν καστανιέτες. Ένας νέος φυσούσε ένα θαλασσινό κοχύλι· ένας άλλος χτυπούσε ένα ταμπουρίνο... στους τοίχους του ναού βρίσκονταν πάνω από μια δωδεκάδα ζωγραφιές με σκηνές από τη ‘’Bhagavad Gita’’».

Η μουσική και η ψαλμωδία έγινε πολύ δυνατή και γρήγορη. Το τύμπανο χτυπούσε ασταμάτητα. Πολλοί από τους λάτρεις άρχισαν να βγάζουν φωνές με υψωμένα χέρια, μέσα στη γενική ψαλμωδία. Ο επικεφαλής γονάτισε μπροστά σε μια εικόνα του «πνευματικού ηγέτη» της ομάδας, πάνω σ’ ένα μικρό βωμό κοντά στην πρόσοψη του δωματίου. Η ψαλμωδία αποκορυφώθηκε σ’ ένα δυνατό κρεσέντο και το δωμάτιο έμεινε σιωπηλό. Οι ιερουργούντες γονάτισαν με το κεφάλι στο πάτωμα καθώς ο επικεφαλής είπε μια σύντομη προσευχή στα Σανσκριτικά. Μετά φώναξε πέντε φορές, «Κάθε δόξα στους συγκεντρωμένους λάτρεις», φράση που επανέλαβαν οι άλλοι προτού σηκωθούν.

Αυτή είναι μια τυπική λατρευτική τελετή της κίνησης «Συνείδηση του Krishna», που ιδρύθηκε του 1966 στην Αμερική από έναν Ινδό πρώην επιχειρηματία, τον A. Bhaktivedanta, με σκοπό να φέρει την ινδουϊστική πειθαρχία της Bhakti Yoga στους αποπροσανατολισμένους, ερευνώντες νέους της Δύσης. Η παλιότερη φάση ενδιαφέροντος για τις ανατολικές θρησκείες (στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960) είχε δώσει έμφαση στη διανοητική αναζήτηση, χωρίς πολλή προσωπική ανάμειξη· αυτή η νεώτερη φάση απαιτεί συμμετοχή με όλη την καρδιά. Μπάκτι γιόγκα σημαίνει να ενώνεται κανείς με τον «θεό» που έχει διαλέξει με το να τον αγαπά και να τον λατρεύει, και κάποιος αλλάζει όλη τη ζωή του με σκοπό να κάνει τη λατρεία κεντρική του απασχόληση. Μέσω των μη λογικών μέσων λατρείας (ψαλμωδία, μουσική, χορός, ευσέβεια) το μυαλό «διευρύνεται» και αποκτάται η «συνειδητότητα του Κρίσνα», η οποία – αν το κάνουν αρκετοί άνθρωποι – υποτίθεται ότι θα σταματήσει τα προβλήματα της διαταραγμένης εποχής μας και θα μας φέρει σε μια νέα εποχή ειρήνης, αγάπης και ενότητας.

Οι χτυπητές ρόμπες των «Κρίσνα» έγιναν ένα οικείο θέαμα στο San Francisco, ειδικά κατά την ετήσια γιορτή όπου το τεράστιο είδωλο του «θεού» τους μεταφέρεται μέσω του Golden Gate Park στον ωκεανό, συνοδευόμενο από όλα τα σύμβολα ινδουϊστικής ευσέβειας – μια τυπική σκηνή της παγανιστικής Ινδίας, αλλά κάτι νέο για την «χριστιανική» Αμερική. Από το San Francisco η κίνηση εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Αμερική και στη Δυτική Ευρώπη· το 1974 υπήρχαν 54 ναοί του Κρίσνα σε όλο τον κόσμο, πολλοί από αυτούς κοντά σε κολλέγια και πανεπιστήμια (σχεδόν όλα τα μέλη της κίνησης είναι πολύ νεαρά).

Ο πρόσφατος θάνατος του ιδρυτή της κίνησης έχει εγείρει ερωτήματα για το μέλλον της· και πράγματι τα μέλη της, παρ’ ότι πολύ ορατά, είναι μάλλον λίγα σε αριθμό. Ως «σημείο των καιρών», πάντως, το νόημα της κίνησης είναι φανερό, και θα έπρεπε να είναι πολύ ενοχλητικό στους Χριστιανούς: πολλοί νέοι άνθρωποι σήμερα ψάχνουν για ένα «θεό» να λατρέψουν, και δεν είναι υπερβολικό γι’ αυτούς να δεχτούν την πιο απροκάλυπτη μορφή ειδωλολατρίας.

2. Ο γκουρού Maharaj-ji στο Huston Astrodome 

 

Με το τέλος του 1973 ένας αριθμός ανατολιτών γκουρού της νεώτερης σχολής, οδηγημένοι από τον Maharishi με τον «Υπερβατικό Διαλογισμό» του, είχαν έρθει στη Δύση και συγκέντρωσαν μερικούς οπαδούς, μόνο για να χαθούν από τα βλέμματα του κοινού μετά από μια σύντομη κυριαρχία στην πρώτη σειρά της δημοσιότητας. Ο γκουρού Maharaj-ji ήταν ο πιο θεαματικός, και, μπορεί να πει κανείς, ο πιο εξοργιστικός από αυτούς τους γκουρού. Δεκαπεντάχρονος είχε ήδη αναγορευθεί «θεός», η οικογένειά του (μητέρα και τρία αδέλφια) ήταν η «αγία οικογένεια», και η οργάνωσή του (η «Αποστολή του Θείου Φωτός») είχε κοινόβια σε όλη την Αμερική. Οι 80.000 οπαδοί του («premis»), όπως και οι οπαδοί του Κρίσνα, έπρεπε να εγκαταλείψουν τις κοσμικές απολαύσεις και να διαλογίζονται με σκοπό να αποκτήσουν μια «διευρυμένη» συνειδητότητα η οποία τους έκανε τέλεια ειρηνικούς, ευτυχισμένους και «ευδαίμονες», μια κατάσταση του νου στην οποία το καθετί φαίνεται όμορφο και τέλειο έτσι απλά όπως είναι. Σε μια ειδική μύηση κατά την οποία «λαμβάνουν τη γνώση», παρουσιάζεται στους μαθητές ένα μεγάλο φως και τρία μικρότερα σημεία μέσα τους, στα οποία αργότερα ήταν ικανοί να διαλογιστούν μόνοι τους (The New Religious Consciousness, «Η νέα θρησκευτική συνειδητότητα», σελ. 54). Επιπροσθέτως με αυτή τη «γνώση», οι μαθητές είναι ενωμένοι στην πίστη ότι ο Maharaj-ji είναι ο «Κύριος του Σύμπαντος» που έχει έρθει για να εγκαινιάσει μια νέα εποχή ειρήνης για την ανθρωπότητα.

Η «Αποστολή του Θείου Φωτός» νοίκιασε για τρεις μέρες το Νοέμβριο του 1973 το Astrodome του Huston, (ένα τεράστιο γήπεδο, καλυμμένο ολόκληρο από ένα θόλο) με σκοπό να παρουσιάσει εντυπωσιακά «το ιερότερο και πιο βαρυσήμαντο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας».«Πρέμις» από όλο τον κόσμο επρόκειτο να συγκεντρωθούν για να λατρέψουν το «θεό» τους και ν’ αρχίσουν τον προσηλυτισμό της Αμερικής (δια των μέσων μαζικής ενημέρωσης, αντιπρόσωποι των οποίων προσκλήθηκαν με φροντίδα) στην ίδια λατρεία, αρχίζοντας έτσι τη νέα εποχή της ανθρωπότητας. Το γεγονός είχε τον ταιριαστό τίτλο «Millennium ‘73».

Τυπικός των πεπεισμένων μαθητών του Maharaj-ji ήταν ο Rennie Davis, αριστερός διαδηλωτής της δεκαετίας του 1960 κι ένας από τους «επτά του Σικάγο» που κατηγορήθηκαν για υποκίνηση βίαιων διαδηλώσεων στην Εθνική Δημοκρατική Διάσκεψη του 1968. Πέρασε το καλοκαίρι του 1973 δίνοντας συνεντεύξεις τύπου και ομιλίες σε όποιον άκουγε, λέγοντας στην Αμερική: «Αυτός είναι το μεγαλύτερο γεγονός της Ιστορίας κι εμείς κοιμόμαστε... μου ‘ρχεται να φωνάξω στους δρόμους. Αν ξέραμε ποιος ήταν, θα σερνόμασταν πάνω στην Αμερική με χέρια και με πόδια για να αναπαύσουμε το κεφάλι μας στα πόδια του». (Robert Greenfield, The Spiritual Supermarket, «Η πνευματική Υπεραγορά», Saturday Review Press, New York, 1975, σελ. 54).

Πραγματικά η λατρεία του Maharaj-ji εκφράζεται με πλήρη προσκύνηση μπροστά του, με το κεφάλι στο έδαφος, μαζί με μια σανσκριτική φράση λατρείας. Ένα τρομερό χειροκρότημα χαιρέτισε την εμφάνισή του στο «Millennium ’73», κι αυτός κάθισε πάνω σ’ ένα ψηλό θρόνο, στεφανωμένο μ’ ένα τεράστιο χρυσό «στέμμα του Κρίσνα», καθώς στον πίνακα βαθμολογίας του Astrodome άστραφτε η λέξη «Θ-ε-ό-ς». Νεαροί Αμερικανοί «πρέμις» έκλαιγαν από χαρά, άλλοι χόρευαν πάνω στη σκηνή, η ορχήστρα έπαιζε τον «Κύριο του Σύμπαντος» - διασκευή από ένα παλιό προτεσταντικό ύμνο («Η πνευματική Υπεραγορά», σελ. 80, 94).

Ας το πούμε ξανά – όλα αυτά στη «χριστιανική» Αμερική. Αυτό είναι ήδη κάτι πέρα από την απλή λατρεία ειδωλολατρικών «θεών». Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τέτοια λατρεία ζωντανού ανθρώπου θα ήταν αδιανόητη σε οποιαδήποτε «χριστιανική» χώρα· τώρα έχει γίνει ένα συνηθισμένο πράγμα για πολλές χιλιάδες θρησκευτικών «αναζητητών» στη Δύση. Εδώ έχουμε ήδη μια «πρώτη προβολή» της λατρείας του Αντιχρίστου στο τέλος του καιρού – εκείνου που θα καθήσει στο θρόνο του Θεού, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως θεό (Θεσ. Β’, 2:4).

Το «Millennium ‘73» φαίνεται πως ήταν το απόγειο της επιρροής του Maharaj-ji. Μόνο 15.000 οπαδοί το παρακολούθησαν (πολύ λιγότεροι από το αναμενόμενο), και δεν υπήρχαν «θαύματα» ή ειδικά σημεία που να δείχνουν ότι πραγματικά είχε αρχίσει μια «νέα εποχή». Μια κίνηση τόσο εξαρτημένη από τη δημοσιότητα των ΜΜΕ και τόσο δεμένη με τις δημοφιλείς προτιμήσεις μιας συγκεκριμένης γενιάς (η μουσική στο «Millennium ‘73» αποτελείτο κυρίως από τα δημοφιλή τραγούδια της «αντικουλτούρας» της δεκαετίας του 1960) μπορεί να αναμένεται να βγει εκτός μόδας μάλλον γρήγορα· και ο πρόσφατος γάμος του Maharaj-ji με τη γραμματέα του αδυνάτισε περαιτέρω τη δημοτικότητά του ως «θεού».

Άλλες από τις «πνευματικές» κινήσεις της εποχής μας μοιάζουν να είναι λιγότερο υποκείμενες στα καπρίτσια της λαϊκής μόδας, και πιο ενδεικτικές του βάθους της επιρροής που έχουν αποκτήσει οι ανατολικές θρησκείες τώρα στη Δύση.

3. Ταντρική γιόγκα στα βουνά του Νέου Μεξικού

 

Την εποχή του θερινού ηλιοστασίου τον Ιούνιο του 1973, χίλιοι νεαροί Αμερικανοί (οι περισσότεροι από 20 έως 25 χρόνων) συγκεντρώθηκαν για δέκα μέρες πνευματικών ασκήσεων σ’ ένα χλοερό λιβάδι στο ύψωμα των 7.500 ποδιών στα βουνά Jemez του βόρειου Νέου Μεξικού. Σηκώνονταν καθημερινά στις 4.00 το πρωί, και συγκεντρώνονταν πριν την ανατολή του ήλιου (τυλιγμένοι σε κουβέρτες για την πρωινή δροσιά) για να καθήσουν στο έδαφος σε σειρές, μπροστά σε μια υπαίθρια εξέδρα. Μαζί αρχίζουν τη μέρα με ένα μάντρα στα Punjabi (μια σανσκριτική γλώσσα) με σκοπό να «συντονιστούν» με τις πνευματικές πρακτικές που πρόκειται να ακολουθήσουν.

Πρώτα είναι οι πολλές ώρες kundalini yoga – μια σειρά επίπονων κοπιαστικών ασκήσεων, ψαλμωδίας και διαλογισμού, με στόχο την απόκτηση συνειδητού ελέγχου των λειτουργιών του σώματος και του μυαλού και την προετοιμασία κάποιου για «συνειδητοποίηση του Θεού». Μετά είναι η τελετή της έπαρσης των δύο σημαιών: της αμερικανικής και αυτής του «υδροχοϊκού έθνους» - αυτό το «έθνος» είναι οι ειρηνικοί άνθρωποι της «υδροχοϊκής εποχής» ή χιλιετηρίδας, για την οποία προετοιμάζεται αυτή η λατρεία. Η έπαρση σημαιών συνοδεύεται από το τραγούδισμα του «ο Θεός να ευλογεί την Αμερική» και μια προσευχή για το αμερικανικό έθνος. Μετά από ένα χορτοφαγικό γεύμα (τυπικό σε όλες σχεδόν τις νέες λατρείες) και διαλέξεις σε πνευματικά και πρακτικά θέματα, όλοι προετοιμάζονται για μια μεγάλη περίοδο εξάσκησης tantra yoga.

Μέχρι τώρα δεν είχαν ακουστεί πολλά για την ταντρική γιόγκα στη Δύση, και δεν την εξασκούσε σχεδόν κανείς. Όλες οι αυθεντίες συμφωνούν ότι είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη άσκηση, που εκτελείται πάντα από αρσενικό και θηλυκό μαζί, κι επικαλείται μια πολύ ισχυρή ψυχική ενέργεια, που απαιτεί στενή επιτήρηση και έλεγχο. Υποτίθεται ότι μόνο ένας διδάσκαλος της ταντρικής γιόγκα ζει στη γη σε κάθε εποχή· οι ασκήσεις κατά το «ηλιοστάσιο» στο Νέο Μεξικό καθοδηγούνταν από τον «μεγάλο ταντριστή» των ημερών μας, τον γιόγκι Bhajan.

Όλοι, ντυμένοι πανομοιότυπα στα λευκά, κάθονται κάτω σε μακριές, ευθείες γραμμές, οι άντρες απέναντι στις γυναίκες, δεμένοι ώμο με ώμο κατά μήκος της γραμμής και πλάτη με πλάτη με την επόμενη γραμμή. Περίπου πέντε διπλές γραμμές, μήκους 75 ποδιών η καθεμιά, εκτείνονται από την εξέδρα· οι βοηθοί εξασφαλίζουν ότι οι γραμμές είναι εντελώς ίσιες, για να επιβεβαιώσουν την κατάλληλη «ροή» του γιογκικού «μαγνητικού πεδίου».

Αρχίζει το ψάλσιμο των μάντρα, με ειδικές ψαλμωδίες που επικαλούνται ένα πεθαμένο γκουρού, ο οποίος είναι ο «ειδικός προστάτης» του γιόγκι Bhajan. Ο ίδιος ο γιόγκι, ένας εντυπωσιακός άντρας – με ύψος 1.93, με μεγάλη μαύρη γενειάδα, ντυμένος με άσπρη ρόμπα και τουρμπάνι – εμφανίζεται και μιλά για το όνειρό του για «ένα νέο, όμορφο, δημιουργικό έθνος» της Αμερικής, που μπορεί να οικοδομηθεί με την πνευματική προετοιμασία των ανθρώπων σήμερα· οι ταντρικές ασκήσεις, που είναι βασικές σ’ αυτή την προετοιμασία, μεταμορφώνουν τους ανθρώπους από τη συνηθισμένη «ατομική συνειδητότητα» σε «ομαδική συνειδητότητα», και τελικά σε «συμπαντική συνειδητότητα».

Οι ασκήσεις αρχίζουν. Είναι εξαιρετικά δύσκολες, περιλαμβάνουν ισχυρή φυσική προσπάθεια και πόνο κι επικαλούνται έντονα συναισθήματα φόβου, θυμού, αγάπης κτλ. Όλοι πρέπει να κάνουν ακριβώς το ίδιο ταυτοχρόνως· δύσκολες στάσεις διατηρούνται χωρίς συναίσθημα για πολλή ώρα· περίπλοκα μάντρα και ασκήσεις πρέπει να εκτελούνται από τον καθένα σε απόλυτο συγχρονισμό με τον σύντροφό του, και με όλους της ίδιας σειράς· κάθε ξεχωριστή άσκηση μπορεί να πάρει από τριανταένα ως εξηνταένα λεπτά. Η ατομική συνειδητότητα εξαφανίζεται στη σύντονη ομαδική δραστηριότητα, και ισχυρά επακόλουθα γίνονται αισθητά – φυσική εξάντληση και μερικές φορές προσωρινή παράλυση, συναισθηματική εξάντληση ή έκσταση. Επιπλέον, αφού σε κανέναν στο «Ηλιοστάσιο» δεν επιτρέπεται να συζητά με κανέναν άλλον, δεν υπάρχει ευκαιρία να έχει λογική επίγνωση της εμπειρίας με το να τη μοιραστεί με άλλους· ο στόχος είναι να επέλθει μια ριζική αλλαγή στον άνθρωπο. Ακολουθούν απογευματινά τμήματα σε θέματα όπως ανατολικές τέχνες αυτοάμυνας, πρακτική ιατρικά και διατροφή, και λειτουργία ενός κοινοβίου. Υπάρχει βραδινό τμήμα «πνευματικού τραγουδιού» (μετά από ένα ακόμα χορτοφαγικού γεύμα): σανσκριτικά μάντρα τραγουδιούνται με μοντέρνα φολκ και ροκ μουσική, «ροκ φεστιβάλ» και χαρούμενη λατρεία» σε μια ξένη γλώσσα ενώνονται μαζί – μέρος της προσπάθειας του γιόγκι Bhajan να κάνει τη θρησκεία του «ιθαγενή αμερικανική» («Η νέα θρησκευτική συνειδητότητα», σελ. 8-18).

Η θρησκεία που περιγράφεται παραπάνω είναι μια μοντέρνα προσαρμογή της θρησκείας Sikh της Βόρειας Ινδίας, ενωμένη με διάφορες πρακτικές γιόγκα. Η οργάνωση που λέγεται «3ΗΟ» (Υγιής-Ευτυχισμένη-Αγία Οργάνωση), ιδρύθηκε το 1969 στο Los Angeles από το γιόγκι Bhajan,που αρχικά ήρθε στην Αμερική για να πάρει για να πάρει μια θέση δασκάλου και απροσχεδίαστα έγινε θρησκευτικός ηγέτης, όταν ανακάλυψε ότι α μαθήματα γιόγκα που παρέδιδε είλκυαν τους χίππις της νότιας California. Συνδυάζοντας την «πνευματική» έρευνα των χίππις με τη δική του γνώση των ινδικών θρησκειών, διαμόρφωσε μια «αμερικανική» θρησκεία που διαφέρει από τις περισσότερες ανατολικές θρησκείες, με την έμφαση που δίνει στην εγκόσμια, πρακτική ζωή (όπως οι Σιχ στην Ινδία, που είναι κυρίως μια εμπορική τάξη) · ο γάμος και μια σταθερή οικογενειακή ζωή, υπεύθυνη εργασία και κοινωνική υπηρεσία απαιτούνται από όλα τα μέλη.

Από την ίδρυσή της το 1969, η «3ΗΟ» έχει επεκταθεί σε πάνω από 100 ashram (κοινότητες που χρησιμεύουν ως χώροι συγκέντρωσης για συμμετέχοντες που δεν κατοικούν εκεί) σε αμερικανικές πόλεις, καθώς επίσης και σε λίγα άσραμ στην Ευρώπη και την Ιαπωνία. Παρ’ ότι εξωτερικά είναι πολύ διαφορετική από τις άλλες νέες ανατολικές λατρείες (τα πλήρη μέλη της λατρείας γίνονται επισήμως Σιχ και μετά φορούν το χαρακτηριστικό τουρμπάνι και τη λευκή ενδυμασία των Σιχ), η «3ΗΟ» είναι ένα μαζί τους στην ελκυστικότητα προς τους πρώην χίππις, στην διαμόρφωση μιας «διευρυμένης (ή «συμπαντικής» ή «υπερβατικής») συνειδητότητας ως κεντρικό σκοπό, και στη θεώρηση του εαυτού της ως μιας πνευματικής «αφρόκρεμας» που θα φέρει μια νέα χιλιετή εποχή (την οποία οι περισσότερες ομάδες βλέπουν με αστρολογικούς όρους ως την «εποχή του Υδροχόου».

Παρ’ ότι λατρεία υπέρμαχος μιας σχετικά κανονικής ζωής στην κοινωνία, η «3ΗΟ» δεν παύει να είναι «σημείο των καιρών» όσο και οι ινδουϊστικές λατρείες που προωθούν μια φανερή φυγή από την πραγματικότητα· προετοιμάζει μια «υγιή, ευτυχισμένη και άγια» Αμερική χωρίς καμμιά απολύτως μνεία στον Χριστό. Όταν πεπεισμένοι και «ευτυχισμένοι» Αμερικανοί μιλούν ήρεμα για το Θεό και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα χωρίς αναφορά στο Χριστό, δεν μπορεί κανείς να αμφιβάλλει ότι η «μεταχριστιανική» εποχή έχει έρθει στα σοβαρά,

 

4. Εκπαίδευση Ζεν στη Βόρεια California

Στα δασώδη βουνά της Βόρειας California, στη σκιά του πελώριου όρους Shasta – ενός βουνού «ιερού» για τους αρχικούς Ινδιάνους κατοίκους, και από καιρό κέντρο αποκρυφιστικών δραστηριοτήτων και εγκαταστάσεων, που τώρα είναι σε ακμή για άλλη μια φορά – βρίσκεται από το 1970 ένα μοναστήρι Βουδισμού Ζεν. Πολύ πριν το 1970 υπήρχαν ναοί Ζεν στις μεγαλύτερες πόλεις της Δυτικής ακτής, όπου είχαν εγκατασταθεί Ιάπωνες, και είχαν γίνει προσπάθειες να ιδρυθούν Ζεν μοναστήρια στην California· αλλά το «Αββαείο Σάστα», όπως λέγεται, είναι το πιο επιτυχημένο αμερικανικό μοναστήρι. (Στο Ζεν Βουδισμό ένα «μοναστήρι» είναι πρωταρχικά μια σχολή εκπαίδευσης για ιερείς Ζεν, άντρες και γυναίκες εξ ίσου).

Στο Αββαείο Σάστα η ατμόσφαιρα είναι πολύ μεθοδική κι επαγγελματική. Οι επισκέπτες (στους οποίους επιτρέπεται ξενάγηση με οδηγό σε περιορισμένο χρόνο, αλλά δεν μπορούν να έχουν φιλικές σχέσεις με τους κατοίκους) βλέπουν τους μοναχούς ή τους εκπαιδευόμενους με παραδοσιακές μαύρες ρόμπες και ξυρισμένα κεφάλια· όλοι φαίνονται να ξέρουν ακριβώς τι κάνουν, και μια καθαρή αίσθηση σοβαρότητας και αφιέρωσης είναι παρούσα.

Η ίδια η εκπαίδευση είναι ένα αυστηρό πενταετές (ή μεγαλύτερης διάρκειας) πρόγραμμα που επιτρέπει στους αποφοίτους να γίνονται «ιερείς» και δάσκαλοι του Ζεν και να διεξάγουν βουδιστικές τελετουργίες. Όπως στις κοσμικές σχολές, οι εκπαιδευόμενοι πληρώνουν δίδακτρα για το δωμάτιο και το φαγητό τους, (175 δολλάρια το μήνα – ήδη ένας τρόπος για να ξεκαθαρίζονται οι μη σοβαροί υποψήφιοι!) αλλά η ίδια η ζωή είναι μάλλον ζωή μοναχών, παρά ζωή μαθητών. Αυστηροί κανόνες κυβερνούν την ενδυμασία και τη συμπεριφορά, τα χορτοφαγικά γεύματα τρώγονται κοινώς με σιωπή, δεν επιτρέπονται επισκέπτες ή ελαφρές συζητήσεις· η ζωή επικεντρώνεται στην αίθουσα διαλογισμού, όπου οι εκπαιδευόμενοι τρώνε και κοιμούνται, καθώς και διαλογίζονται, και δεν επιτρέπονται μη ζενιστικές θρησκευτικές πρακτικές. Η ζωή είναι πολύ ζωηρή και συγκεντρωμένη, και κάθε συμβάν της καθημερινής ζωής (ακόμα και το πλύσιμο και η τουαλέτα) έχει τη βουδιστική του προσευχή, η οποία απαγγέλεται σιωπηλά.

Παρ’ ότι η ηγουμένη ανήκει σε μια «ανανεωτική» σέχτα Soto Zen – για να δίνει έμφαση στην ανεξαρτησία της από την Ιαπωνία και την προσαρμογή της στις αμερικανικές συνθήκες ζωής – οι τελετές και οι ακολουθίες γίνονται κατά την ιαπωνική παράδοση Ζεν. Υπάρχει η τελετή όπου γίνεσαι Βουδιστής, τελετές των ισημεριών που γιορτάζουν την «μεταμόρφωση του ατόμου», η τελετουργία του «ταΐσματος των πεινασμένων φαντασμάτων» (ενθύμηση των νεκρών), η τελετή της «ημέρας του ιδρυτή» όπου εκφράζεται ευγνωμοσύνη στους διαβιβαστές του Ζεν μέχρι την τωρινή διδάσκαλο, η γιορτή της φώτισης του Βούδα, και άλλες. Τιμές αποδίδονται με το γονάτισμα μπροστά σε εικόνες του Βούδα, αλλά η πρωταρχική έμφαση της διδασκαλίας είναι στη «φύση του Βούδα» μέσα σε κάποιον.

Ο Διδάσκαλος του Ζεν στο Αββαείο Σάστα είναι Δυτικός και γυναίκα (η βουδιστική πρακτική το επιτρέπει αυτό): η Jiyu Kennett, μια Αγγλίδα γεννημένη από Βουδιστές γονείς το 1924, η οποία έλαβε βουδιστική εκπαίδευση διάφορων παραδόσεων στην Άπω Ανατολή και «χειροτονία» σε ένα Ζεν μοναστήρι της σχολής Σότο στην Ιαπωνία. Ήρθε στην Αμερική το 1969 και ίδρυσε το μοναστήρι τον επόμενο χρόνο με λίγους νεαρούς οπαδούς· από τότε η κοινότητα έχει αυξηθεί γρήγορα, ελκύοντας κυρίως νέους άντρες (και γυναίκες) στα είκοσί τους.

Ο λόγος για την επιτυχία αυτού του μοναστηριού – πέρα από τη φυσική έλξη του Ζεν σε μια γενιά μπουχτισμένη από τον ορθολογισμό και τη σκέτη εξωτερική μάθηση – φαίνεται να βρίσκεται στο μυστηριακό περιεχόμενο της «αυθεντικής μεταβίβασης» της Ζεν εμπειρίας και παράδοσης, που παρέχει η «Ηγουμένη» μέσω της εκπαίδευσης και του διπλώματός της από την ΙΑπωνία· οι προσωπικές της ιδιότητες ως αλλοδαπής και γεννημένης Βουδίστριας που είναι ακόμα σε στενή επαφή με το σύγχρονο νου (με μια πολύ «αμερικάνικη» πρακτικότητα) μοιάζουν να επισφραγίζουν την επιρροή της στη γενιά των νεαρών Αμερικανών προσήλυτων Βουδιστών.

Ο σκοπός της εκπαίδευσης Ζεν στο Αββαείο Σάστα είναι να γεμίσει όλη τη ζωή με «καθαρό Ζεν». Ο καθημερινός διαλογισμός (μερικές φορές για οκτώ ή δέκα ώρες την ημέρα) είναι το κέντρο μιας συγκεντρωμένης, έντονης θρησκευτικής ζωής που οδηγεί, υποθετικά, σε «ειρήνη και αρμονία σώματος και νου, η οποία διαρκεί». Έμφαση δίνεται στην «πνευματική ανάπτυξη» και οι εκδόσεις του Αββαείου – μια διμηνιαία εφημερίδα και πολλά βιβλία από την ηγουμένη – αποκαλύπτουν ένα υψηλό βαθμό γνώσης της πνευματικής υποκρισίας και απάτης. Το Αββαείο αντιτίθεται στην υιοθέτηση ιαπωνικών εθίμων (ως αντίθετων με το Βουδισμό)· προειδοποιεί για τους κινδύνους του να τρέχει κανείς από γκουρού σε γκουρού, και της ψευδούς λατρείας του δασκάλου του Ζεν· απαγορεύει την αστρολογία, την πρόγνωση της τύχης (ακόμα και το I-Ching), τα αστρικά ταξίδια και όλες τις ψυχικές και αποκρυφιστικές δραστηριότητες· χλευάζει την ακαδημαϊκή και διανοητική προσέγγιση στο Ζεν (ως αντίθετη με την εμπειρική)· και τονίζει τη σκληρή δουλειά και την αυστηρή εκπαίδευση, με την αποβολή κάθε ψευδαίσθησης και φαντασίωσης σχετικά με τον εαυτό κάποιου και την «πνευματική ζωή». Οι συζητήσεις πάνω σε πνευματικά θέματα από νεαρούς «ιερείς» Ζεν (όπως καταγράφονται στην εφημερίδα του Αββαείου), με τον σοβαρό και καλά πληροφορημένο τόνο τους, ηχούν αξιοσημείωτα σαν συζητήσεις ανάμεσα σε σοβαρούς νεαρούς Ορθοδόξους νεοφώτιστους και μοναχούς. Σε διανοητική διάπλαση και νοοτροπία, αυτοί οι νεαροί Βουδιστές μοιάζουν να είναι πολύ κοντά σε πολλούς από τους δικούς μας μεταστραφέντες Ορθοδόξους. Ο νεαρός Ορθόδοξος Χριστιανός του σήμερα μπορεί θαυμάσια να πει: «Εκεί, χωρίς τη χάρη του Θεού, κι εγώ ο ίδιος θα μπορούσα να είμαι», τόσο πειστικά αυθεντική είναι η πνευματική άποψη του Ζεν αυτού μοναστηριού, που προσφέρει σχεδόν όλα όσα μπορεί να επιθυμήσει ο νεαρός θρησκευτικός αναζητητής του σήμερα – εκτός, φυσικά, από το Χριστό τον αληθινό Θεό και την αιώνια σωτηρία που μόνος Αυτός μπορεί να δώσει.

Το μοναστήρι διδάσκει ένα Βουδισμό που δεν είναι «μια ψυχρή και υπεροπτική πειθαρχία», αλλά είναι γεμάτος με «αγάπη και συμπόνοια».Αντίθετα με τις συνηθισμένες εξηγήσεις του Βουδισμού, η Ηγουμένη τονίζει ότι το κέντρο της βουδιστικής πίστης δεν είναι απόλυτη «ανυπαρξία», αλλά ένας ζωντανός «θεός» (πράγμα που ισχυρίζεται ότι είναι η εσωτερική βουδιστική διδασκαλία): «Το μυστικό του Ζεν... είναι να ξέρεις στα σίγουρα, για τον εαυτό σου, πως ο κοσμικός Βούδας υπάρχει. Αληθινός διδάσκαλος είναι εκείνος ή εκείνη που δεν κλονίζεται στη βεβαιότητα και στην αγάπη του για τον κοσμικό Βούδα... Ήμουν γεμάτη χαρά όταν τελικά ήξερα με σιγουριά ότι υπήρχε· η αγάπη και η ευγνωμοσύνη μέσα μου δεν είχαν όρια. Ούτε ποτέ ένιωσα τέτοια αγάπη σαν αυτή που προήλθε από αυτόν· έτσι θέλω να τη νιώσουν και όλοι οι άλλοι επίσης». (Εφημερίδα Αββαείου, Ιαν-Φεβ. 1978, σελ. 6).

Προς το παρόν υπάρχουν περίπου 75 εκπαιδευόμενοι ιερείς στο Αββαείο Σάστα και τα κοινόβια – παραρτήματά του, κυρίως στην California. Το μοναστήρι είναι τώρα σε μια κατάσταση γρήγορης ανάπτυξης, τόσο στα δικά του πεδία όσο και στην «ιεραποστολή» του στον αμερικανικό λαό· υπάρχει μια αναπτυσσόμενη κίνηση μη κληρικών Βουδιστών που έκαναν το Αββαείο θρησκευτικό τους κέντρο και πηγαίνουν συχνά εκεί, μαζί με ψυχολόγους και άλλα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, για ποικίλης διάρκειας απομόνωση με διαλογισμό. Με τις εκδόσεις του, τη συμβουλευτική του και την εκπαίδευση σε πόλεις της California, ένα σχεδιαζόμενο σχολείο για παιδιά κι ένα γηροκομείο, το Αββαείο Σάστα πραγματικά προοδεύει στο στόχο του της «ανάπτυξης του Βουδισμού Ζεν στη Δύση».

Προς το Χριστιανισμό η ηγουμένη και οι μαθητές της έχουν μια συγκαταβατική συμπεριφορά· σέβονται τη Φιλοκαλία και άλλα Ορθόδοξα πνευματικά κείμενα, αναγνωρίζοντας την Ορθοδοξία ως το πλησιέστερο σ’ αυτούς ανάμεσα στα «χριστιανικά» σώματα, αλλά θεωρούν τον εαυτό τους «πέρα από τέτοια πράγματα όπως θεολογίες, δογματικές διαμάχες και ‘’ισμούς’’, τους οποίους θεωρούν πράγματα που δεν ανήκουν στην ‘’Πραγματική Θρησκεία’’». (Εφημερίδα, Ιαν.-Φεβ. 1978, σελ. 54).

Το Ζεν πράγματι δεν έχει θεολογικά θεμέλια, καθώς βασίζεται αποκλειστικά στην εμπειρία κι έτσι πέφτει στην «πραγματιστική απάτη» που έχει ήδη αναφερθεί νωρίτερα σ’ αυτό το βιβλίο, στο κεφάλαιο για τον Ινδουϊσμό: «Αν λειτουργεί, θα πρέπει να είναι αληθινό και καλό». Το Ζεν, χωρίς καθόλου θεολογία, δεν είναι περισσότερο ικανό από τον Ινδουϊσμό να διακρίνει τις καλές από τις κακές πνευματικές εμπειρίες· μπορεί μόνο να δηλώσει τι νομίζει ότι είναι καλό, επειδή φέρνει «ειρήνη» και «αρμονία», όπως κρίνουν οι φυσικές δυνάμεις του νου κι όχι κάποια αποκάλυψη – κάθε τι άλλο το απορρίπτει ως περισσότερο ή λιγότερο απατηλό. Το Ζεν γοητεύει την ανεπαίσθητη υπερηφάνεια – τόσο διαδεδομένη σήμερα – αυτών που σκέφτονται ότι μπορούν να σωθούν μόνοι τους, κι έτσι δεν έχουν ανάγκη από κανένα Σωτήρα έξω από τον εαυτό τους.

Από όλα τα ανατολικά θρησκευτικά ρεύματα του σήμερα, το Ζεν είναι πιθανώς του πιο εκλεπτυσμένο διανοητικά και το πιο σοβαρό πνευματικά. Με τη διδασκαλία του για συμπόνοια κι έναν ευσπλαχνικό και αγαπητικό «Κοσμικό Βούδα», είναι ίσως το πιο υψηλό θρησκευτικό ιδανικό που μπορεί να συλλάβει το ανθρώπινο μυαλό – χωρίς το Χριστό. Η τραγωδία του είναι ότι δεν έχει Χριστό, κι έτσι δεν έχει σωτηρία, και η εκλέπτυνση και η σοβαρότητά του εμποδίζουν δραστικά τους οπαδούς του να ζητήσουν τη σωτηρία στο Χριστό. Με τον ήρεμο, συμπονετικό τρόπο του είναι ίσως η πιο θλιβερή από όλες τις υπενθυμίσεις της μεταχριστιανικής εποχής στην οποία ζούμε. Η μη χριστιανική «πνευματικότητα» δεν είναι πια μια εισαγωγή από το εξωτερικό στη Δύση· έχει γίνει ιθαγενής αμερικανική θρησκεία που έχει ρίξει βαθειές ρίζες στη Δυτική συνείδηση. Ας προειδοποιηθούμε από αυτό: η θρησκεία του μέλλοντος δεν θα είναι μια απλή λατρεία ή αίρεση, αλλά ένας ισχυρός και έντονος θρησκευτικός προσανατολισμός που θα είναι απολύτως πειστικός στο νου και την καρδιά του σύγχρονου ανθρώπου.

5. Η νέα «πνευματικότητα» κατά του Χριστιανισμού

 

Θα μπορούσαμε να φέρουμε πολλαπλά παραδείγματα των νέων ανατολικών λατρειών στη Δύση· κάθε χρόνο βρίσκονται καινούργιες ή νέοι μετασχηματισμοί παλιών. Επιπλέον των φανερά θρησκευτικών ομάδων, η τελευταία ειδικά δεκαετία έχει δει μια αύξηση μη θρησκευτικών «λατρειών συνειδητότητας» όπως τις αποκαλεί ένα δημοφιλές περιοδικό επικαιρότητας (U.S. News and World Report, 16 Φεβρ. 1976, σελ. 40). Αυτές οι ομάδες «θεραπείας του νου» περιλαμβάνουν τα «Σεμινάρια Εκπαίδευσης Erthard» που ιδρύθηκαν το 1971, το «Rolfing», τη «Μέθοδο ελέγχου του νου Silva», και διάφορες μορφές «αντιμετώπισης» (encounter) και «βιοανάδρασης» (biofeedback), που όλα προσφέρουν μια «αποδέσμευση των εντάσεων» και ένα «άνοιγμα των αχρησιμοποίητων δυνατοτήτων» του ανθρώπου, εκφρασμένα με περισσότερο ή λιγότερο αληθοφανή «επιστημονική» φρασεολογία. Κανείς μπορεί επίσης να θυμηθεί άλλες κινήσεις «συνειδητότητας» που είναι λιγότερο στη μόδα σήμερα, από τη «Χριστιανική Επιστήμη» μέχρι την «Επιστήμη του Νου» και τη «Σαηεντολογία».

Όλες αυτές οι κινήσεις είναι ασυμβίβαστες με το Χριστιανισμό. Στους Ορθοδόξους Χριστιανούς πρέπει να λεχθεί απόλυτα να μείνουν μακριά από αυτές.

Γιατί μιλάμε τόσο κατηγορηματικά;

1. Αυτές οι κινήσεις δεν έχουν θεμέλια στη χριστιανική παράδοση ή πρακτική, αλλά είναι καθαρά το προϊόν των ανατολικών παγανιστικών θρησκειών ή του μοντέρνου πνευματισμού, περισσότερο ή λιγότερο «νερωμένα» και συχνά παρουσιασμένα ως «μη θρησκευτικά». Όχι μόνο διδάσκουν λανθασμένα, σε ασυμφωνία με το χριστιανικό δόγμα, σχετικά με την πνευματική ζωή, αλλά οδηγούν τον άνθρωπο, είτε μέσω παγανιστικών θρησκευτικών εμπειριών ή ψυχικών πειραμάτων, σε ένα λανθασμένο πνευματικό μονοπάτι του οποίου τέρμα είναι η πνευματική και ψυχική καταστροφή, και τελικά η αιώνια απώλεια της ψυχής του.

2. Συγκεκριμένα, η εμπειρία της «πνευματικής ηρεμίας» που δίνεται από διάφορες μορφές διαλογισμού, είτε χωρίς ιδιαίτερο θρησκευτικό περιεχόμενο (όπως ισχυρίζεται ο «Υπερβατικός Διαλογισμός», διάφορες μορφές γιόγκα και ζεν, και οι μη θρησκευτικές λατρείες), είτε με παγανιστικό θρησκευτικό περιεχόμενο (όπως οι Hare Krishna, η «Αποστολή του Θεϊκού Φωτός», η «3ΗΟ» κ.ά.), είναι μια είσοδος στο «κοσμικό» πνευματικό βασίλειο όπου η βαθύτερη πλευρά της ανθρώπινης προσωπικότητας έρχεται σε επαφή με πραγματικά πνευματικά όντα. Αυτά τα όντα, στην πεπτωκυΐα κατάσταση του ανθρώπου, είναι πρώτα από όλα οι δαίμονες ή πεπτωκότα πνεύματα, που είναι πιο κοντά στον άνθρωπο. Οι ίδιοι οι Ζεν Βουδιστές διαλογιζόμενοι, παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις τους για τις πνευματικές «εμπειρίες», περιγράφουν τις συναντήσεις τους με αυτά τα πνεύματα (αναμεμειγμένες με ανθρώπινες φαντασιώσεις), τονίζοντας παράλληλα ότι δεν «προσκολλώνται» σ’ αυτές. (Βλ. Jiyu Kennett, «How to Grow a Lotus Blossom», Shasta Abbey, 1977 – η περιγραφή μιας διδασκάλου του Ζεν για τα οράματα πριν το θάνατο).

3. Η «μύηση» σε εμπειρίες του ψυχικού πεδίου που παρέχουν οι «λατρείες συνειδητότητας» εμπλέκει κάποιον σε κάτι πέρα από το συνειδητό έλεγχο της ανθρώπινης θέλησης· έτσι, από τη στιγμή που κάποιος έχει «μυηθεί», είναι συχνά πολύ δύσκολο να ξεμπλέξει από ανεπιθύμητες ψυχικές εμπειρίες. Μ’ αυτό τον τρόπο, η «νέα θρησκευτική συνειδητότητα» γίνεται εχθρός του Χριστιανισμού πολύ ισχυρότερος κι επικινδυνότερος από οποιαδήποτε από τις αιρέσεις του παρελθόντος. Όταν η εμπειρία τονίζεται περισσότερο από το δόγμα, η περιφρούρηση που προστατεύει κάποιον από τις επιθέσεις των πεπτωκότων πνευμάτων αφαιρείται ή ουδετεροποιείται, και η παθητικότητα και το «άνοιγμα» που χαρακτηρίζει τις νέες λατρείες τον ανοίγει στην κυριολεξία, για να χρησιμοποιηθεί αυτός από δαίμονες. Μελέτες των εμπειριών από πολλές «λατρείες συνειδητότητας» δείχνουν ότι υπάρχει μια συστηματική εξέλιξη από εμπειρίες που στην αρχή είναι «καλές» ή «ουδέτερες» σε εμπειρίες που γίνονται παράξενες και τρομακτικές, και στο τέλος καθαρά δαιμονικές. Ακόμα και οι καθαρά σωματικές πλευρές ψυχικών πειθαρχιών όπως η γιόγκα είναι επικίνδυνες, γιατί πηγάζουν από τις ψυχικές στάσεις και εμπειρίες που είναι ο αυθεντικός σκοπός της πρακτικής της γιόγκα, και προδιαθέτουν κάποιον σ’ αυτές.

Η ισχύς αποπλάνησης που έχει η «νέα θρησκευτική συνειδητότητα» είναι τόσο μεγάλη σήμερα, που μπορεί να καταλάβει κάποιον, ακόμα κι όταν αυτός πιστεύει ότι παραμένει Χριστιανός. Αυτό ισχύει όχι μόνο γι’ αυτούς που ενδίδουν στους επιπόλαιους συγκρητισμούς ή συνδυασμούς Χριστιανισμού και ανατολικών θρησκειών, που έχουν αναφερθεί πιο πάνω· ισχύει επίσης και για έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που θεωρούν τον εαυτό τους ένθερμο Χριστιανό. Η βαθειά άγνοια της γνήσιας χριστιανικής εμπειρίας στον καιρό μας παράγει μια ψευδοχριστιανική «πνευματικότητα» της οποίας η φύση είναι στενά συγγενική με τη «νέα θρησκευτική συνειδητότητα».

Ὁ Χρυσόστομος Σμύρνης καὶ οἱ μιμητὲς τοῦ Στεργιάδη

.

Γράφει ὁ Κωνσταντῖνος Χολέβας –Πολιτικὸς Ἐπιστήμων

Τὸ διήμερο 27-28 Αὐγούστου τοῦ 1922 σήμανε τὴν καταστροφὴ τῆς ἑλληνικότατης Σμύρνης καὶ τὸ μαρτύριο τοῦ Μητροπολίτη Χρυσοστόμου (Καλαφάτη). Λόγω τῆς διαφορᾶς 13 ἡμερῶν μεταξὺ παλαιοῦ καὶ νέου ἡμερολογίου ἔχει καθιερωθεῖ νὰ τιμοῦμε τὴ μνήμη αὐτῶν τῶν δραματικῶν γεγονότων στὶς ἀρχὲς Σεπτεμβρίου. Τὸν Νοέμβριο τοῦ 1992 ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κατέταξε ἐπισήμως στὴ χορεία τῶν Ἁγίων της τὸν μαρτυρικὸ Μητροπολίτη Χρυσόστομο καὶ τοὺς ἄλλους κληρικοὺς ποὺ βρῆκαν τὸν θάνατο στὰ χέρια τῶν κεμαλικῶν Τούρκων. Οἱ Μητροπολίτες Ἰκονίου Προκόπιος, Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος, Κυδωνιῶν Γρηγόριος καὶ ὁ Ἐπίσκοπος Ζήλων Εὐθύμιος ( μαρτύρησε στὸν Πόντο τὸ 1921) ἀνήκουν μαζὶ μὲ 350 περίπου ἁπλοὺς κληρικοὺς στὸν μακρὺ κατάλογο τῶν ἐθνοϊερομαρτύρων. Ἡ μνήμη τοὺς τιμᾶται σὲ ὅλους τους ναούς μας τὴν Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Φέτος ἀντιστοιχεῖ στὶς 9 Σεπτεμβρίου.
Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος Σμύρνης ἀποτελεῖ μία ἀκόμη μαρτυρία τῆς ἀγωνιστικῆς δράσης τοῦ Ὀρθοδόξου κλήρου γιὰ τὴν Πίστη καὶ γιὰ τὸ Γένος. Θὰ μποροῦσε νὰ διαφύγει μὲ....

τὴ βοήθεια τοῦ Ἀμερικανοῦ Προξένου Τζὸρτζ Χόρτον ἢ τοῦ Ρωμαιοκαθολικοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Ὅμως ἀρνήθηκε νὰ ἐγκαταλείψει τὸ ποίμνιό του καὶ ἀπήντησε ὅτι ἡ ἀποστολὴ τῶν Ἑλλήνων κληρικῶν εἶναι νὰ πεθαίνουν μαρτυρικὰ καὶ ὄχι νὰ δραπετεύουν. Ὁ Νουρεντὶν πασὰς τοῦ θύμισε σαδιστικὰ ὅτι στὶς 2 Μαΐου 1919 ὁ Χρυσόστομος ὑπεδέχθη μετὰ βαΐων καὶ κλάδων τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό. Γι’ αὐτὸ καὶ γιὰ τὴν γενικότερη δράση τοῦ ὑπὲρ Ὀρθοδοξίας καὶ Ἑλληνισμοῦ ὁ 54χρονος Μητροπολίτης παραδόθηκε στὸ φανατισμένο πλῆθος, τὸ ὁποῖο τὸν κατακρεούργησε. Δὲν εἶναι γνωστὸ ποιὰ ἀκριβῶς ὥρα συνέβησαν ὅλα αὐτὰ οὔτε ξέρουμε ἂν καὶ ποὺ ἐτάφησαν τὰ ὑπολείμματα τοῦ ἁγίου σκηνώματός του. Σήμερα σὲ διάφορα μέρη τῆς Ἑλλάδος ὑπάρχου ναοὶ καὶ ἀγάλματα ποὺ τιμοῦν τὴ μνήμη του καὶ ὅλοι ἐμεῖς οἱ νεώτεροι κλίνουμε εὐλαβικὰ τὸ γόνυ ἐνώπιόν της θυσίας του.
Ὁ Χρυσόστομος, ποὺ ἀγωνίσθηκε καὶ γιὰ τὴ Μακεδονία ὡς Μητροπολίτης Δράμας, ἐκφράζει τὴν ἀγωνιστικὴ παράδοση τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Γένους μας. Ἐκφράζει ἐκείνη τὴν ἀντίληψη ποὺ κράτησε ὄρθιο τὸν Ἑλληνισμὸ ἀπέναντι σὲ κακουχίες, δηώσεις, ὑποδουλώσεις καὶ καταπιέσεις. Ἐκφράζει τὰ πολλὰ καὶ συνεχιζόμενα ΟΧΙ τοῦ Ἔθνους μας ποὺ διαφύλαξαν τὴν ἀξιοπρέπειά του καὶ ἀποδεικνύουν τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ὅμως ὁ μεγαλύτερος ἀντίπαλός του καὶ τὸ ἐμπόδιο στὰ ἔργα του δὲν ἦταν κάποιος Τοῦρκος ἢ ξένος. Ἦταν ὁ Ἕλληνας Ἁρμοστής, δηλαδὴ Πολιτικὸς Διοικητής, τῆς περιοχῆς Σμύρνης ὁ Ἀριστείδης Στεργιάδης. Τὸν ἔστειλε ὁ Ἔλ. Βενιζέλος, τὸν διατήρησαν περιέργως καὶ οἱ ἀντιβενιζελικοὶ μετὰ τὸ 1920. Ἀπὸ τὸ 1919 μέχρι τὸ 1922 ἡ παρουσία τοῦ αὐταρχικοῦ καὶ ἰδιορρύθμου αὐτοῦ ἀνθρώπου ἔβλαψε πολλαπλῶς τὸν Ἑλληνισμό. Τρία πράγματα τὸν ἐνδιέφεραν: Νὰ προστατεύει τοὺς Τούρκους καὶ ὄχι τοὺς Ἕλληνες. Νὰ προσβάλλει τοὺς στρατιωτικούς της Ἑλλάδος. Καὶ νὰ δείχνει μὲ κάθε τρόπο τὴν ἀντιπάθειά του πρὸς τὸν Χρυσόστομο καὶ πρὸς κάθε Ὀρθόδοξο κληρικό. Ἀπειλοῦσε ὅτι θὰ δείρει μὲ βούρδουλα τοὺς Ἐπισκόπους καὶ τοὺς ἀξιωματικούς!
Στὶς ἡμέρες μᾶς βλέπουμε μία μικρὴ ἀλλὰ θορυβώδη μειοψηφία πολιτικῶν καὶ διανοητῶν νὰ μιμοῦνται τὸν Στεργιάδη. Φιλοτοῦρκοι, ἀντίπαλοί της Ἐκκλησίας καὶ ἀρνητὲς παντός του ἐθνικοῦ καὶ πατριωτικοῦ. Διαστρεβλώνουν τὴν Ἱστορία μας γιὰ νὰ φανοῦν καλοὶ πρὸς τοὺς Τούρκους, χλευάζουν τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τοὺς ἥρωες τοῦ 1821. Ὅμως τοὺς θυμίζω ὅτι τὸ 1922 ὁ Χρυσόστομος ἔπεσε ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων, ἐνῶ ὁ Στεργιάδης ἔφυγε πρῶτος μὲ τὴ βοήθεια τῶν Ἄγγλων ἐγκαταλείποντας τὸν λαὸ !
Εφημερίδα "Δημοκρατία", 2.9.2012

πηγή

Οι Νεοπαγανιστές και ο Απόστολος Παύλος. Πρωτ. Βασιλείου Γεωργοπούλου

πηγή

Οι Νεοπαγανιστές και ο Απόστολος Παύλος

 Πρωτ. Βασιλείου Ἀ. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ

Βασικό στοιχείο στις διάφορες νεοπαγανιστικές  ομάδες αποτελεί η εμπαθής, απαξιωτική, φανατισμένη και μέχρις ακροτήτων τοποθέτησή τους, απέναντι στο πρόσωπο του Κυρίου, των Προφητών, των αγίων Αποστόλων και των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας.

Ο κατ’ εξοχήν όμως Απόστολος, για τον οποίο εκφρά ζονται με απίστευτη εμπάθεια και φανατισμό είναι ο απ. Παύλος, εναντίον του σεπτού πρόσωπου του οποίου επιστρατεύονται κάθε είδους φαντασιοκοπήματα, τα οποία κινούνται μεταξύ φανατισμένης εμπάθειας και κακοποίησης των ιστορικών δεδομένων, και φθάνουν μέχρι ιδεοληψίας.

Στην συνέχεια θα παραθέσουμε, ενδεικτικώς, μερικούς μόνο, νεοπαγανιστικούς ισχυρισμούς για τον απ. Παύλο και θα τους σχολιάσουμε με συντομία, για να γίνει αντιληπτό, κατά τρόπο σαφή, το μίσος των σύγχρονων νεοπαγανιστών εναντίον του προσώπου και του έργου του απ. Παύλου.
Στους ανιστόρητους και δυσφημιστικούς ισχυρισμούς των σύγχρονων “αρχαιολατρών”  κατά του απ. Παύλου εντάσσεται και η προσπάθεια ορισμένων εξ αυτών να συσχετίσουν το πρόσωπο του Αποστόλου με το κάψιμο της Ρώμης στα χρόνια του Νέρωνα.

Υιοθετούν κατά τρόπο αβασάνιστο τις συκοφαντικές κατηγορίες του σχιζοφρενούς και διεφθαρμένου Νέρωνος εναντίον των πρώτων χριστιανών για την τρομακτική πυρκαγιά της 19-7-64 μ.Χ. που κατέκαυσε το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας Ρώμης, στην προσπάθεια του να αποφύγει την οργή του ρωμαϊκού λαού να ξεσπάσει εναντίον του. Ο απ. Παύλος και οι χριστιανοί παρουσιάζονται από τους νεοπαγανιστές ως οι εμπρηστές της Ρώμης.

Κατασκευάζοντας κυριολεκτικώς ανύπαρκτα περιστατικά ένας πρώτος ισχυρισμός τους είναι ότι ο Απ.Παύλος συσχετίζεται με τη συνωμοσία των Σενέκα–Πίσωνος. Ο εν λόγω νεοπαγανιστικός ισχυρισμός είναι κυριολεκτικώς ψευδής. Είναι αποκύημα φαντασίας. Καμμία απολύτως ιστορική πηγή δεν αναφέρει συμμετοχή του Παύλου στην συνωμοσία εναντίον του Νέρωνα που είχε οργανωθεί από τον Γάϊο Καλπούρνιο Πίσωνα και αποκαλύφθηκε το 65 μ.Χ.

Στα ίδια πλαίσια επικαλούνται και την λεγόμενη αλληλογραφία Παύλου–Σενέκα. Από όλους όμως τους ειδικούς η εν λόγω αλληλογραφία θεωρείται ως ένα σώμα επιστολών που γράφτηκαν τον 4ον μ.Χ αι. και  γι’ αυτό χαρακτηρίζεται από το σύνολο των ειδικών ως απόκρυφη ή πλαστή ή ψευδεπίγραφη[1]. Ψευδεπίγραφα κείμενα του 4ου μ.Χ αιώνος προσάγονται ως αυθεντικές δήθεν μαρτυρίες – αποδείξεις απίθανων ισχυρισμών.

Απένταντι όμως στην νεοπαγανιστική προπαγάνδα βρίσκονται τα αληθινά γεγονότα. Είναι οι ιστορικές μαρτυρίες. Η πρώτη είναι η μαρτυρία του ιστορικού Τάκιτου που την αναφέρει ο Τάκιτος στο έργο του Χρονικά (Αnnales).

Είναι αναφορά στη διαδεδομένη γνώμη μεταξύ των κατοίκων της Ρώμης ότι  ο εμπρηστής ήταν ο Νέρωνας. Και συνεχίζει ο Τάκιτος, ότι για να καταπνίξει αυτή τη γνώμη ο Νέρωνας κατηγόρησε ως εμπρηστές  τους χριστιανούς[2], δηλαδή τους συκοφάντησε.

Τα αληθινά όμως γεγονότα που αποδεικνύουν, ότι αποτελεί το λιγότερο συκοφαντία οποιαδήποτε συσχέτιση του Παύλου και των χριστιανών με τον εμπρησμό τα παραθέτει ο Σουητώνιος.  Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Σουητώνιος τα εξής: «Πράγματι με πρόσχημα ότι τον σοκάριζε  η ασχήμια των παλιών οικοδομημάτων, η στενότητα και το στρίμωγμα του πλήθους στους δρόμους, έβαλε φωτιά και έκαψε τη Ρώμη. Και, παρόλο που πολλοί συγκλητικοί είδαν μέσα στις ιδιοκτησίες τους δούλους των ανακτόρων του Νέρωνα με τους δαυλούς στο χέρι, δεν τόλμησαν να τους πιάσουν»[3].

Οι νεοπαγανιστικοί ισχυρισμοί που παραθέσαμε σχετικά με το πρόσωπο του απ. Παύλου είναι απόδειξη του τρόπου σκέψης τους και του φανατισμού τους. Επιπλέον, είναι μία ανιστόριτη επιχειρηματολογία αλλά και αποδεικτικό στοιχείο ενός δράματος. Και το δράμα αυτό δεν τίποτα άλλο, από την ψευδαίσθηση που έχουν, ότι η πραγματική  ιστορία είναι οι φαντασιώσεις τους.

Υποσημειώσεις:

[1] Βλ. εκτενώς Al. Fürst – Th.Fuhrer- F.Siegert- P.Walter, Der apokryphe Briefwechsel zwischen Seneca und Paulus, (Scripta Antiquitatis Posterioris ad Ethicam Religionemque pertinetia 11), εκδ. Mohr Siebeck, Tübingen 2006).

[2] Βλ. Tacitus, Annals, Books ΧV/44, (Loeb Classical Library) London 19999, σ. 282. Βλ και H. Fuchs, Tacitus über die Christen, στο Vigiliae Christianae 4(1950), 65-93).

[3] Βλ. Gaius Suetonious Tranquillus, De vita Gaesarum. Neron, 38,  Εισαγωγή –Μετάφραση: Περικλής Ροδάκης, εκδ. Παρασκήνιο, Αθήνα 1993, σ.70).

pemptousia.gr

Ἐν τῷ φωτί τοῦ Προσώπου τοῦ Θεοῦ. Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε. Μέρος Α'

πηγή

Ἐν τῷ φωτί τοῦ Προσώπου τοῦ Θεοῦ

Ἡ κλήσις τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας

Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε 

Ρώτησε κάποιος τόν ἀββᾶ Ἀντώνιο: «Τί νά κάνω γιά νά ἀρέσω στόν Θεό;» καί ὁ Γέροντας τοῦ ἀπήντησε: «Ὁπουδήποτε πηγαίνεις νἄχεις μπροστά σου τόν Θεό....Φύλαξε αὐτό καί θά σωθῆς».
Ἕνας μοναχός ρώτησε μιά φορά ἕνα πνευματικό πατέρα: «Ποιό πρᾶγμα βοηθεῖ τόν μοναχό σέ κάθε πειρασμό καί ἀκηδία πού θά τόν καταλάμβανε;» Καί ὁ πατήρ τοῦ ἀπήντησε: «Νά πιστεύη μέ ὅλη τήν δύναμι τῆς ψυχῆς του ὅτι ὁ Θεός εἶναι παρών καί ὅτι πάντοτε βλέπει τόν ἄνθρωπο. Χωρίς αὐτό τόν λογισμό ὅλος ὁ κόπος καί ἡ ἐργασία τοῦ μοναχοῦ εἶναι μάταια».
Οἱ δύο αὐτές πνευματικές συμβουλές δείχνουν ἕνα καί τό αὐτό πρᾶγμα, ὅτι δηλαδή τό νά βλέπη κανείς πάντοτε τόν Θεό μπροστά του εἶναι τόσο σπουδαῖο πρᾶγμα, ὥστε μόνο αὐτό εἶναι σέ θέσι νά μᾶς σώση, καί χωρίς αὐτό ὅλοι οἱ ἄλλοι πνευματικοί κόποι καί ἐργασίες εἶναι ἀνωφελῆ πράγματα. Τί μυστήριο ἄρα γε νά κρύβη αὐτή ἡ «θέα»τοῦ Θεοῦ», ὥστε οἱ ἅγιοι Πατέρες νά τήν θεωροῦν τόσο σημαντική γιά τήν σωτηρία μας;
Εἶναι πρᾶγμα ἁπλό γιά κάθε χριστιανό ὅτι ὁ Θεός ὡς Δεσπότης καί Δημιουργός τοῦ παντός, δέν ὑπόκειται σέ κανέναν περιορισμό, οὔτε τοπικό, οὔτε χρονικό καί ἑπομένως εἶναι πάντοτε καί πανταχοῦ παρών. «Ποῦ φύγω ἀπό τοῦ προσώπου σου;» (Ψαλμ.138,7), διερωτᾶται ὁ Ψαλμωδός. Μᾶς τό εἶπε ὁ Ἴδιος ὁ Σωτήρας μας: «καί ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματ.28,20).

 Τό ὁμολογοῦμε κι ἐμεῖς στήν πολύ γνωστή προσευχή: «Βασιλεῦ οὐράνιε...ὁ πανταχοῦ παρών...», ὅπως ἐπίσης καί μ᾿ ὅλο τόν τρόπο τῆς προσευχῆς μας ἐφ᾿ ὅσον οἱ προσευχές μας ἀπευθύνονται σ᾿ ἕνα πρόσωπο πού εἶναι μπροστά μας καί αἰσθανόμεθα ὅτι ἡ προσευχή εἶναι συνομιλία τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό.
 Ἑπομένως, χωρίς τήν παραμικρή ἀμφιβολία, ἐμεῖς γνωρίζουμε ὅτι ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ Παρών, κοντά στόν καθένα μας καί ἀκόμη περισσότερο «εἶναι πιό κοντά σ᾿ ἐμᾶς ἀπό ὅ,τι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι». (Ἱερός Αὑγουστῖνος), διότι «ἐν αὐτῶ γάρ ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμεν» (Πράξ.17,28). Εὑρισκόμεθα μέσα στό ἄπειρο, ἀκατανόητο, ἀνέκφραστο ὠκεανό τοῦ Θεοῦ».(π. Δημ. Στανιλοάε).
Ὅμως ἡ θεϊκή Παρουσία εἶναι τελείως διαφορετική ἀπό τήν παρουσία τῶν ὑπάρξεων καί τῶν πραγμάτων τοῦ περιβάλλοντός μας.
 Ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ Παρών, ὄχι μόνον ἁπλῶς μέ τήν ὕπαρξί του, ἀλλά μέ ὅλη τήν πληρότητα τοῦ θείου Προσώπου του. Μέ τήν αἰώνια παντοδυναμία του ἐργαζομένη, μέ τήν ὁποίαν ἔφερε τά πάντα ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξι, μέ τήν ὁποία, ὅταν εὑρισκόταν στήν γῆ, θεράπευε κάθε ἀσθένεια, ἔδιωχνε δαιμόνια, ἀνέστησε νεκρούς.
Μέ τήν ἄπειρη ἀγάπη του, ἡ ὁποία τόν κατέβασε στήν γῆ καί τόν ἔκανε νά πάρη ἐπάνω του ὅλες τίς ἁμαρτίες τοῦ κόσμου, γιά τήν ὁποία ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, λέγει ὅτι εἶναι φωτιά μυστηριώδης, πού ὅπως μιά σπίθα περιμένει μέσα στήν καρδιά μας γιά νά τήν πυρπολήση καί νά τήν γεμίση δῶρα: μέ τήν ἀγαθότητα, τήν ἁγιότητα, τόν ἄπειρο πλοῦτο τῶν θείων Αὐτοῦ δυνάμεων, πού ἐκχύνονται ἐπάνω σέ κάθε πλάσμα, χωρίς νά σταματοῦν ἤ νά ἐλαττώνονται μέ σκοπό νά τό κρατοῦν στήν ὕπαρξι, καθότι, ἄν «ἀποστρέψη ὁ Θεός τό πρόσωπον του τά πάντα ἐπιστρέφουν εἰς τόν χοῦν». (Ψαλμ.103) καί νά τό βοηθήσουν νά αὐξηθῆ, νά τελειοποιηθῆ, δεδομένου ὅτι «χωρίς Αὐτοῦ οὐ δυνάμεθα ποιεῖν οὐδέν». (Ἰωάν.15,5).
Ἀλλά, ἐπειδή «Πνεῦμα ὁ Θεός», (Ἰωάν.4,24) καί ἡ παρουσία του εἶναι πνευματική, ἀπό τό ἄλλο μέρος ὅμως ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὕπαρξις σωματική καί περιωρισμένη καί εὐδόκησε ὁ Θεός νά κατέλθη στό δικό μας τό ἐπίπεδο, νά γίνη ὁρατός μέ σχῆμα καί μέ τρόπο, πού εἶναι δυνατόν νά γίνη ἀντιληπτός ἀπό τίς δικές μας αἰσθήσεις γιά νά μπορέση νά μᾶς χαροποιήση, χωρίς ἐμπόδιο μέ τήν θεϊκή του παρουσία.
Ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἔλαβε ὅμοιο μέ τό ἰδικό μας σῶμα, χωρίς ἁμαρτία, ἐνῶ μετά τήν Ἀνάληψί του στούς οὐρανούς ἐδιάλεξε παντοτεινή κατοικία πάνω στήν γῆ. Ἔτσι, στήν Ἐκκλησία, στόν «Οἶκο Κυρίου», βλέπουμε στίς ἅγιες εἰκόνες τήν μορφή του «πλήρη χάριτος καί ἀληθείας», (Ἰωάν.1,14), τόν ἀκοῦμε νά μᾶς ὁμιλῆ μέ τό θεῖο του Εὐαγγέλιο, τόν ἐγγίζουμε καί τόν γευόμεθα στήν Ἁγία Κοινωνία γιά νά βεβαιωθοῦμε μέ ὅλες μας τίς αἰσθήσεις γιά τήν θεϊκή Του παρουσία.
Σάν σ᾿ἕνα σχολεῖο, στήν Ἐκκλησία μαθαίνουμε πρῶτα νά συναντώμεθα μέ τόν Κύριον στόν οἷκο του, γιά νά μπορέσουμε μετά νά τόν συναντήσουμε καί στόν ἰδικό μας τόν οἶκο καί στήν ἐργασία μας, παντοῦ καί πάντα γιά νά τόν αἰσθανόμεθα μαζί μας καί ἐμᾶς ποτέ χωρισμένους ἀπ᾿ Αὐτόν.
Κι ἀκόμη περισσότερο ὁ Θεός ἀναμείχθηκε μέ τήν ἰδική μας φύσι στήν πιό βαθειά οἰκειότητα. Μέ τό βάπτισμα κατοίκησε μέσα μας, διότι «ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε» ψάλλουμε στήν ἀκολουθία τοῦ Βαπτίσματος. Ἔτσι μετέφερε «τήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἐντός ἡμῶν» (Λουκ.17,21).
Ἑπομένως ὁ Θεός, πού μᾶς ἐδημιούργησε κατ᾿ εἰκόνα του, ὄχι μόνο μᾶς ὥρισε ἕναν ὑψηλό προορισμό, νά γίνουμε δηλαδή «καθ᾿ ὁμοιώσίν του», ἀλλά καί μᾶς βοηθῆ νά πραγματοποιήσουμε αὐτή τήν κλῆσι θέτοντας στήν διάθεσί μας ὅλο τό πλήρωμα τῶν θεϊκῶν του δυνάμεων.
Εὑρίσκεται πάντοτε μαζί μας καί συγχρόνως ἡ παρουσία του εἶναι μία εὐεργετική παρουσία, παντοδύναμη, δυναμική, ἐνεργητική, ἐγκαθιδρυμένη μέσα στά ἐνδότερα τῆς ὑπάρξεώς μας, στήν διάθεσί μας, περιμένοντας μόνο νά χρησιμοποιηθῆ γιά νά μᾶς τελειώση νά μᾶς θεώση.
Τί καταπληκτική σημασία ἔχει γιά ἐμᾶς αὐτή ἡ δυναμική παρουσία μᾶς τό λέγει ὁ ἴδιος ὁ Σωτῆρας «Ἐγώ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου, ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃ ἐν τῆ σκοτίᾳ, ἀλλ᾿ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰωάν. 8,12) «Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρός με οὐ μὴ πεινάσῃ, καὶ ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ διψήσῃ πώποτε.(Ἰωάν.6,35), «Ἐγώ  εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται» (Ἰωάν.11,25), «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή»(Ἰωάν.14,6).
Μερικά ἁπλᾶ παραδείγματα ἀπό τήν καθημερινή ζωή μπορεῖ νά μᾱς φωτίσουν περισσότερο τό νόημα αὐτοῦ τοῦ γεγονότος.
Ἄν στό φῶς καί στήν θερμότητα ἑνός κτίσματος, ὅπως εἶναι ὁ ἥλιος, ὁ ἄνθρωπος καί ὁλόκληρη ἡ κτίσις αἰσθάνονται καλά, παίρνουν ζωή, τότε τί βαθειά μεταβολή μπορεῖ νά πραγματοποιηθῆ μέσα στόν ἄνθρωπο πού βαδίζει μέσα στό ἄκτιστο καί ζωοποιό φῶς τοῦ αἰωνίου Ἡλίου; «Ἡ παρουσία ἑνός καλοῦ ἀνθρώπου, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, μᾶς ἀλλάζει, μᾶς γεμίζει χαρά. Τότε τί μεταβολή μπορεῖ νά ἐπιφέρη ἡ παρουσία τοῦ Οὐρανίου Δεσπότου; (Κλῖμαξ 30,10).
Ὁ ἀδύναμος ἄνθρωπος, ὅταν εἶναι μόνος του, αἰσθάνεται ἰσχυρός, ὅταν εὑρίσκεται μαζί μέ κάποιον ἄλλον. Ἀλλά τί δύναμι θ᾿ ἀποκτήση, ὅταν συνειδητοποιήση ὅτι εἶναι μαζί μέ τόν Παντοδύναμο, καί δέν θά πῆ μαζί μέ τόν Ἀπόστολο: «Πάντα ἰσχύω ἐν τῶ ἐνδυναμοῦντι με Χριστῶ» (Φιλιπ.4,13).
Λουσμένοι μέσα σ᾿ αὐτό τόν ὠκεανό τῶν ἀγαθοποιῶν δυνάμεων, ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θά ἔπρεπε νά εἶναι τέλειοι, ἅγιοι, πλήρως εὐτυχισμένοι.
 Καί ὅμως πάντοτε εἶναι ἀληθινός ὁ λόγος τοῦ Ψαλμωδοῦ: «Ἐγώ εἶπα θεοί ἐστε καί υἱοί Ὑψίστου πάντες, ὑμεῖς δέ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνήσκετε»(Ψαλμ.81,6-7). Σπανίως προσέχουμε τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Δέν βλέπουμε τόν Θεό μπροστά μας, δέν τόν αἰσθανόμεθα δίπλα μας, μέσα μας!
Ἕνας ὁλόκληρος κόσμος εὑρίσκεται στό σκοτάδι τῆς ἀγνωσίας καί στήν σκιά τοῦ θανάτου, πεινασμένος καί διψασμένος γιά τήν τροφή τῆς ζωῆς, περιπλανώμενος σάν τό πρόβατο, χωρίς ποιμένα, καταπονημένος ἀπό τίς ἐχθρικές δυνάμεις τοῦ σκότους, μακριά από τόν Κύριον, πού εἶναι τόσο κοντά μας.
Ταξιδεύουμε  στόν δρόμο τῆς ζωῆς καί ὁ Χριστός εἶναι μαζί μας, ὅμως οἱ ὀφθαλμοί μας «κεκράτηνται», ὅπως ἐκείνων τῶν δύο μαθητῶν, πού βάδιζαν πρός Ἐμμαούς (Λουκ.24,16). Βλέπουμε τόν Κύριο στήν ἀκτή τῆς ζωῆς μας καί ὅμως «δέν γνωρίζουμε ὅτι εἶναι ἐκεῖνος» (Ἰωάν.21,4).
Δέν εὑρισκόμεθα στό σκοτάδι ἐξ αἰτίας τοῦ ἡλίου, ἀλλά ἐπειδή κλεινόμαστε σ᾿ ἕνα δωμάτιο χωρίς παράθυρα.
Δέν ταιριάζει στήν ἀγαθότητα καί ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἔπλασε τόν ἄνθρωπο ἐλεύθερο ὄν, νά μήν ὑπολογίση αὐτήν τήν  ἰδιότητά μας καί νά μᾶς ἐπιβάλη τήν θεία του παρουσία. Ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος εἶναι παντοδύναμος καί πανταχοῦ παρών, δέν μᾶς ἐπιβάλλεται, ἀλλά δέχεται νά μᾶς κρατᾶ σέ ἀπόστασι καί περιμένει ἐμεῖς νά τόν ἰδοῦμε, νά μή τόν παραβλέψουμε.
 Αὐτός ὁ παντοδύναμος περιμένει ἀπό  ἐμᾶς νά διώξουμε τήν ἀπόστασι, στήν ὁποία τόν κρατᾶμε, «ἰδού ἕστηκα ἐπί τήν θύραν καί κρούω». (‘Αποκ.3,20).
Ἀλλά τί εἶναι ἡ παράδοξη αὐτή ἀπόστασι ἀνάμεσα σ᾿ ἐμᾶς καί στόν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι πανταχοῦ παρών;
Ὁ Ἀδάμ στόν παράδεισο ἀδιάκοπα εὐφραινόταν μέ τήν θέα τοῦ Θεοῦ (Γέν.3,8), ἐνῶ, ὅταν ἁμάρτησε, κρύφθηκε ἀπό τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Δέν ἔγινε ὁ Θεός ἀόρατος, ἀλλά ἡ ἁμαρτία ἔκρυψε τόν ἄνθρωπο, ὥστε νά μή βλέπη τόν Θεό.
 Ἡ ἁμαρτία τοῦ Ἀδάμ εἶναι «τό μεσότειχον τῆς ἔχθρας», ἐνῶ ἡ ἁμαρτωλή θέλησις τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τό «χάλκινο τεῖχος» ἀνάμεσα στόν ἄνθρωπο καί στόν Θεό. Ὅπως ἕνα τεῖχος ἐμποδίζει τήν ὅρασι γιά νά ἰδῆ κανείς ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἔτσι καί ἡ ἁμαρτία κλείνει τόν ὁρίζοντα τῆς θέας τοῦ Θεοῦ.
Μᾶς κλείνει μέσα στόν ἑαυτό μας σάν μέσα σ᾿ ἕνα τεῖχος, μᾶς κάνει ὅλο καί πιό ἀνόμοιους πρός τόν Θεό καί γι᾿ αὐτό αἰσθανόμεθα ὅλο καί πιό μακριά ἀπ᾿ Αὐτόν, ὁ ὁποῖος εἶναι τόσο κοντά μας.
Μόνον ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τήν ἁμαρτία ἐξαφανίζει τό διαχωριστικό τεῖχος.
Κατά τό μέτρο πού ὁ ἄνθρωπος προοδεύει στήν ἐργασία τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπό τά πάθη καί στήν ἐπιτέλεσι τῶν ἐντολῶν, ἡ ἀνομοιότητα ἐξαφανίζεται, ἡ ἀπόστασις μικραίνει καί ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ γίνεται ὅλο καί πιό ὁλοφάνερη, ὅλο καί πιό φωτεινή. Γι᾿ αὐτό καί ἡ αἴσθησις τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι κάτι τό στατικό, δέν εἶναι παντοῦ καί γιά ὅλους τό ἴδιο, ἀλλά ὁ καθένας εὑρίσκεται μπροστά στόν Θεό σέ διαφορετική ἀπόστασι, σέ μιά ἀπόστασι προσωπική, σύμφωνα μέ τό πνευματικό ἐπίπεδο στό ὁποῖο εὑρίσκεται.
Ἡ ἀπόστασις ἀπό τόν Θεό, στήν ὁποία μᾶς κρατεῖ ἡ ἁμαρτία, ὅπως εἶναι φανερό δέν εἶναι τοπική, διότι ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών, ἀλλά εἶναι χρονική, διότι ἡ ἀπελευθέρωσις ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἡ πρόοδος στήν ἀρετή, πού μᾶς κάνουν ὅμοιους μέ τόν Θεό, πραγματοποιοῦνται ἐν χρόνῳ (π. Δημ. Στανιλοάε).
Ἄν καί κάθε ἁμαρτία μᾶς ἀπομακρύνει ἀπό τόν Θεό καί ἡ ἐργασία τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπό τά πάθη μᾶς πλησιάζει, ἐν τούτοις μέσα στό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν καί τῶν ἀρετῶν μερικές ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία γιά τήν ἄποψί μας.
Ἄς σταματήσουμε στούς δύο μαθητές πού ἐπορεύοντο πρός Ἐμμαούς. Γιατί οἱ ὀφθαλμοί τους «ἐκρατοῦντο», ὥστε νά μή γνωρίσουν τόν Διδάσκαλο; Τό βλέπουμε ἀπό τήν παρατήρησι, πού τούς κάνει ὁ Κύριος ὀνομάζοντάς τους «ὦ ἀνόητοι καί βραδεῖς τῆ καρδίᾳ τοῦ πιστεύειν ἐπί πᾶσιν οἷς ἐλάλησαν οἱ προφῆται» (Λουκ.24,25).
 Ἡ ἀδύνατη καί ἀμφίβολη πίστις τους ἦταν αὐτό πού τούς κρατοῦσε τούς ὀφθαλμούς, ὥστε νά μή  βλέπουν τόν Χριστό. «Πίστις ἐστι...πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων». (Ἑβρ.11,1), γι᾿ αὐτό οἱ ὀφθαλμοί τῆς πίστεως εἶναι κατά πολύ πιό διεισδυτικοί ἀπό τούς ὀφθαλμούς τοῦ σώματος καί ἡ ὅρασίς τους δέν εἶναι ἀπατηλή. Δέν αἰσθανόμεθα καί δέν βλέπουμε τόν Κύριο, πού εὑρίσκεται μπροστά μας. Αὐτό συμβαίνει ἀπό ἀπιστία ἤ ἀπό τήν ἀδύναμη καί ἀμφίβολη πίστι μας.

 ***

Μετάφρασις ἀπό μοναχό Δαμασκηνό Γρηγοριάτη.

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου   Ἀναβάσεις

Πώς μπορεί ο άνθρωπος να αγαπά τον Θεό ;

Ο άνθρωπος δεν είναι πηγή της αγάπης. Πηγή αγάπης είναι μόνο ο Θεός πού είναι η αγάπη Του ανεξάντλητη. Η αγάπη είναι ένα από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και μία από τις άκτιστες ενέργειες του Θεού.
Όταν αυτή η αγάπη προσπέσει στην ανθρώπινη καρδιά επειδή η καρδιά εκ κατασκευής είναι καθρέπτης ανακλάται και έτσι ο άνθρωπος αρχίζει να αγαπά και αυτός τον Θεό.
Αν το κάτοπτρο της καρδιάς μας είναι βρώμικο από την αμαρτία και τα διάφορα πάθη , τότε δεν μπορεί να ανακλάσει την άκτιστη ενέργεια του Θεού , την αγάπη και έτσι ο άνθρωπος δεν μπορεί να αγαπά τον Θεό. Αυτό έκαναν οι άγιοι. Καθάριζαν την καρδιά τους και το υποσυνείδητό τους για να αγαπούν τον Θεό και τους ανθρώπους.
Η κάθαρση της καρδιάς πρέπει να είναι γνώρισμα κάθε ανθρώπου. Από τη στιγμή που καθαρίζω την καρδιά μου από τους λεκέδες των παθών από τότε αρχίζω να αγαπώ. '' Εκ καθαράς καρδίας αλλήλους αγαπήσατε εκτενώς'' .
Το κριτήριο της αληθινής αγάπης είναι η καθαρή καρδιά. Γι`αυτό μας λέγει ο Ισαάκ ο Σύρος. Γνήσια αγάπη είναι όταν η καρδιά πυρπολείται από αγάπη για όλη την κτίση : Για τους ανθρώπους , για τα πουλιά , για τα ζώα.

                                                                                          π. Γεωργίου Α. Καλπούζου




                                           ''  99 ερωταποκρίσεις στην Καινή Διαθήκη ''

πηγή