Κυριακή Γ' Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως) εκ της Ιερλας Αρχιεπισκοπής Κύπρου

(Μαρκ. Η΄34-θ΄1)                                      (Εβρ. δ΄14-ε΄6)

Ο αληθινός άνθρωπος

«Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι»

«Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, άς απαρνηθεί τον εαυτό του και να σηκώσει το σταυρό του».  Ο λόγος αυτός του Χριστού,  έρχεται να λειτουργήσει ανατρεπτικά στους παραλογισμούς της σημερινής ανθρωπότητας. Και αυτό γιατί ο Χριστός μάς προσκαλεί να ακολουθήσουμε μια εντελώς αντίστροφη πορεία απ’ εκείνη που συνήθως σπρώχνεται ο άνθρωπος με τις χρεοκοπημένες ορθολογιστικές προσεγγίσεις του, οι οποίες βλέπουμε να τον αφήνουν τελικά έρμαιο των πιο ψυχρών και απαίσιων μορφών δουλείας.

Δεσμά δουλείας

Διαπιστώνουμε ότι πολλές φορές ο άνθρωπος εγκλωβίζει τον εαυτό του στα ψυχρά γρανάζια της φιλαυτίας και του εγωισμού. Με την αμαρτία,  κλείνει την καρδιά του και παραδίδεται στον ατομισμό και την αυτοθεοποίηση. Η κρίση που γνωρίζει σήμερα η ανθρωπότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά προϊόν αυτής της αυτοκαταστροφικής πορείας που ακολουθεί. Σε μια τέτοια κατεύθυνση αναδεικνύεται τελικά το δίκαιο των ισχυρών και ο εξευτελισμός των αδυνάτων. Προάγεται ένας πολιτισμός, ο οποίος στο τέλος βλέπουμε να δομείται στο βάθρο της θυσίας του ανθρωπίνου προσώπου εν ονόματι της επιβολής ψυχρών οικονομικών δεικτών.

Η υποδούλωση του ανθρώπου σε όλα τα επίπεδα της ζωής του, καταντά σίγουρα ένα ανυπόφορο μαρτύριο. Αντίθετα, η προτροπή του Χριστού να απαρνηθούμε τον εαυτό μας, να σηκώσουμε το σταυρό μας και να τον ακολουθήσουμε, συνιστά άρνηση της δουλείας αυτής και εισαγωγή του ανθρώπου στο χώρο της αληθινής ελευθερίας. Στην πραγματικότητα, ο Χριστός με τα συνταρακτικά αυτά λόγια του, μάς προσκαλεί σε μια πορεία, μέσα από την οποία ο άνθρωπος καταξιώνεται ως πραγματικά ελεύθερη προσωπικότητα. Μάς καλεί να ελευθερωθούμε από τη δουλεία του κακού εαυτού μας, εκείνου που κυριαρχείται από τον εγωισμό και την φιλαυτία, και ν’ ανακαλύψουμε τον αυθεντικό εαυτό μας που φέρει στο βάθος του τη σφραγίδα της εικόνας του Θεού.

Ακριβώς, εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι η δύναμη του Θεού είναι η αγάπη του. Την προσφέρει αφειδώλευτα στην εικόνα του που είναι ο άνθρωπος. Είναι γι’ αυτό που η ύπαρξή μας χαρακτηρίζεται για την προσφορά, τη διακονία και τη θυσία της. Υπάρχουμε για να προσφέρουμε και όχι να αρπάζουμε και να ρημάζουμε. Αυτό, άλλωστε, είναι και το νόημα του «σταυρού», τον οποίο ο Θεός με την αγάπη του τοποθέτησε ως θεμέλιο της ύπαρξής μας και κέντρο της ζωής μας.

Ζωηφόρος δύναμη

Η μητέρα μας Εκκλησία με την καθιέρωση της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως προβάλλει ενώπιον μας το σταυρό, ως σύμβολο δύναμης, ελπίδας και ζωής. Μάς θυμίζει ότι η σωτήρια πορεία που μπορούμε να ακολουθήσουμε, ότι ο δρόμος που οδηγεί στη συνάντησή μας με τον αναστημένο Χριστό, περνά μέσα από το σταύρωμα. Η σταύρωση αυτή αποκωδικοποιείται στη ζωή του ανθρώπου ως ζωηφόρος θάνατος και σταυρόμορφη ανάσταση, που ξεδιπλώνουν τη ζωή σε όλη την αυθεντικότητα και στο βαθύτερο νόημά της.

Η προτροπή του Χριστού να τον ακολουθήσουμε, απαρνούμενοι τον εαυτό μας και σηκώνοντας το σταυρό μας, αποτελεί ένα ισχυρό δείκτη  για ν’ ανακαλύψουμε τον αληθινό πλούτο στη ζωή μας. Να νιώσουμε τι σημαίνει μαθητεία κοντά στον Χριστό. Οι συνθήκες εξαθλίωσης που επιβάλλουν οι λογής Τρόικες της σύγχρονης εποχής, μπορεί να σκορπούν ανάμεσα σε ανθρώπους την ανέχεια, τη δυστυχία και την εξαθλίωση, ο άνθρωπος όμως κοντά στον Χριστό, αρνούμενος τον εαυτό του που κυριαρχείται από την αμαρτία και σηκώνοντας το σταυρό του, είναι σε θέση να αισθάνεται την πιο αληθινή αρχοντιά που κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να υφαρπάξει ή να «κουρέψει».

Αγαπητοί αδελφοί, κάθε ένας από εμάς που αισθάνεται την ανάγκη ν’ αποδράσει από τα ψυχρά γρανάζια μιας ανυπόφορης δουλείας, στην οποία μάς εγκλωβίζουν σύγχρονα συστήματα και μοντέλα, δεν έχει παρά να αποτολμήσει να καταστήσει βίωμα ζωής την προτροπή του Χριστού. Να αρνηθεί τον φίλαυτο εαυτό του και να σηκώσει το σταυρό του, στο βάθος του οποίου αναδύεται η αυθεντικότητα της αγάπης.  Η αυταπάρνηση αυτή σηματοδοτείται από την έξοδο από το εγώ και την εναπόθεση του εαυτού μας με απόλυτη εμπιστοσύνη στην αγάπη του Θεού. Σ’ αυτή τη διάσταση είναι δυνατό ο άνθρωπος να ανακαλύψει τον αληθινό πλούτο στη ζωή του που συνδέεται με την αιώνια προοπτική του ως αληθινής εικόνας του Θεού.

Κυριακή Γ' Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Ἑβρ. δ΄ 14 - ε΄ 6

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ Μάρκ. η΄ 34 - θ΄ 1

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

1. Νὰ ἀπαρνηθοῦμε τὸν ἑαυτό μας

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ποὺ προβάλλει σήμερα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία σὲ κεντρικὴ καὶ περίοπτη θέση γιὰ νὰ Τὸν προσκυνήσουμε καὶ νὰ λάβουμε χάρη καὶ δύναμη, ἀποτελεῖ παράλληλα καὶ μοναδικὸ μάθημα ἐποπτικῆς διδασκαλίας.

Διότι ὅ,τι διδάσκει σήμερα καὶ κηρύττει τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, αὐτὸ ἀκριβῶς παρουσιάζει σὲ πλήρη ἐφαρμογὴ ὁ Τίμιος Σταυρός. Τί μᾶς διδάσκει ὁ Κύριος στὸ Εὐαγγέλιο;... «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ γίνει δικός μου καὶ νὰ μὲ ἀκολουθεῖ ὡς μαθητής μου, ὀφείλει νὰ διακόψει κάθε φιλία καὶ σχέση μὲ τὸν ἁμαρτωλὸ ἑαυτό του καὶ νὰ πάρει τὴ σταθερὴ ἀπόφαση νὰ ὑποστεῖ γιὰ μένα ὄχι μόνο κάθε θλίψη καὶ δοκιμασία, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ θάνατο σταυρικό, καὶ τότε ἂς μὲ ἀκολουθεῖ μιμούμενος τὸ παράδειγμά μου.

Τί ζητᾶ λοιπὸν ὁ θεῖος Διδάσκαλος;... Αὐταπάρνηση. Νὰ σταματήσει ἐπιτέλους νὰ ζεῖ ὁ καθένας γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ τὰ προσωπικά του συμφέροντα καὶ νὰ ἀρχίσει νέα ζωή, ποὺ θὰ εἶναι εὐεργετικὴ πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ πλήρως ὑποταγμένη στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸν τὸν δρόμο τῆς αὐταπαρνήσεως ἀκολούθησε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος καθ’ ὅλη τὴν ἐπίγεια ζωή Του καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς μᾶς διδάσκει καὶ ὁ Τίμιος Σταυρὸς ποὺ προσκυνοῦμε σήμερα. Διότι ἐπάνω στὸ Σταυρὸ ὁ Κύριος Ἰησοῦς δίδαξε τὴν τέλεια αὐταπάρνηση προσφέροντας τὴ ζωή Του ὡς θυσία γιὰ τὴ σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου.

2. Η ἀξία τῆς ψυχῆς

Ὁπωσδήποτε εἶναι σκληρὸς ὁ ἀγώνας καὶ μεγάλη ἡ ἀπόφαση νὰ ἀκολουθεῖ κάποιος τὸν Χριστὸ μέχρι θανάτου. Ὅμως ἀξίζει κάθε τέτοια θυσία, διότι αὐτὸ γιὰ τὸ ὁποῖο ἀγωνίζεται εἶναι ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς του· κι ἡ ψυχὴ ἔχει ἀνυπολόγιστη ἀξία. Ὅπως εἶπε στὴ συνέχεια ὁ Κύριος, «τί ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ;».

Πραγματικά, τί θὰ ὠφελήσει τὸν ἄνθρωπο, ἐὰν ὑποθέσουμε ὅτι θὰ κερδίσει τὸν κόσμο ὅλο, μὲ ὅλες τὶς δόξες καὶ τὰ πλούτη καὶ τὶς ἀπολαύσεις του, στὸ τέλος ὅμως χάσει τὴν ψυχή του;...

Ἡ ψυχή μας ἔχει ἀνυπολόγιστη ἀξία, διότι εἶναι θεόσδοτη καὶ θεόσωστη. Τὴ δημιούργησε ὁ Θεός, ὅταν «ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ (τοῦ Ἀδάμ) πνοὴν ζωῆς» (Γεν. β΄ 7). Ἐπειδὴ ὅμως ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν ἀποστασία Του ἔγινε αἰχμάλωτος στὸ σατανᾶ, ὁ Κύριος ἔδωσε τὸ πανάγιο Αἷμα Του γιὰ νὰ λυτρώσει τὴν καθεμιὰ ψυχή. Ἀλήθεια ποιὸς μπορεῖ νὰ ὑπολογίσει τὴν ἀξία τῆς ψυχῆς ἀπὸ τότε ποὺ ὁ Κύριος τὴν ἐξαγόρασε μὲ τὸ πάντιμο Αἷμα Του;

 Ἡ σωτηρία λοιπὸν τῆς ψυχῆς μας δὲν εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ θέματα τῆς ζωῆς μας. Εἶναι τὸ πιὸ καίριο καί σημαντικό· ζήτημα αἰωνίου ζωῆς ἢ αἰωνίου θανάτου. Μᾶς συγκλονίζει τὸ ζήτημα αὐτό; Τὸ ἐπιμελούμαστε ὡς τὸ σπουδαιότερο τῆς ζωῆς μας;

3. Μετὰ τὸ Σταυρὸ ἔρχεται ἡ Ανάσταση!

Τὰ λόγια τοῦ Κυρίου στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο κλείνουν μ’ ἕνα μήνυμα ἐλπίδας πρὸς τοὺς μαθητές Του. Ἀφοῦ τοὺς εἶπε πολλὰ γιὰ τὸν σταυρὸ καὶ τὸν θάνατο ποὺ ἐπρόκειτο νὰ ὑποστεῖ ὁ Ἴδιος, κατέληξε μὲ τὴ διαβεβαίωση ὅτι πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ Τὸν ἄκουγαν τὴν ὥρα ἐκείνη θὰ ζοῦσαν καὶ θὰ ἔβλεπαν «τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει». Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐδῶ ὁ Κύριος ἑννοεῖ τὴν Ἐκκλησία Του.

Καὶ αὐτὴν ἐπρόκειτο νὰ δοῦν, μετὰ τὴν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ θεμελιώνεται μὲ δύναμη ὑπερφυσικὴ καὶ ἀκαταγώνιστη ὡς ἄλλη βασιλεία τοῦ Θεοῦ πάνω στὴ γῆ.

Πράγματι ἔζησαν οἱ μαθητές Του καὶ εἶδαν τὴ δόξα τῆς Μεταμορφώσεως, τὴ νίκη τῆς Ἀναστάσεως, τὴν ἀκατανίκητη δύναμη τῆς Ἐκκλησίας. Κι ἐμεῖς σήμερα ποὺ ἀτενίζουμε τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου καὶ τὸν προσκυνοῦμε μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια, ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι πίσω ἀπὸ τὴ θλίψη καὶ τὰ βάσανα ποὺ συνοδεύουν τὴν ἄρση τοῦ Σταυροῦ κρύβεται ἡ χαρὰ καὶ ἡ δόξα τῆς Ἀναστάσεως.

Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ «κανόνας» καὶ οἱ «καταβασίες» τῆς σημερινῆς ἑορτῆς τοῦ Σταυροῦ ψάλλονται στὸ ἴδιο ἀναστάσιμο μέλος ὅπως καὶ ὁ «κανόνας» τοῦ Πάσχα: «Ἀναστάσεως ἡμέρα». Μὲ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ἀναστάσιμη ἐλπίδα ψάλλουμε πανηγυρικά: «Προσκυνήσε ως ἡμέρα τοῦ τιμίου Σταυροῦ, δεῦτε πρὸς τοῦτον πάντες· τῆς γὰρ Ἐγέρσεως Χριστοῦ τὰς αὐγὰς φωτοβολῶν...» (Τροπάριο α΄ ὠδῆς). Ἡμέρα προσκυνήσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, σήμερα, ἐλᾶτε ὅλοι κοντά Του· διότι αὐτὸς εἶναι ποὺ ἀκτινοβολεῖ τὸ φῶς τῆς αὐγῆς ποὺ προμηνύει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.

“Ο ΣΩΤΗΡ”1/04/2013

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως π. Schmemann Alexander

Από τα παμπάλαια χρόνια, το βράδυ του Σαββάτου της τρίτης εβδομάδας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ο σταυρός μεταφέρεται στο κέντρο της εκκλησίας, και ολόκληρη η ακόλουθη εβδομάδα είναι γνωστή ως εβδομάδα του Σταυρού.Ξέρουμε πως η Μεγάλη Τεσσαρακοστή αποτελεί μια προετοιμασία για τη Μεγάλη Εβδομάδα, τότε που η Εκκλησία θα ανακαλέσει στη μνήμη της τον πόνο, τη σταύρωση και το θάνατο του Ιησού Χριστού πάνω στο σταυρό. Η προβολή του σταυρού στη μέση της Σαρακοστής μάς υπενθυμίζει το σκοπό της βαθύτερης και εντατικότερης εκκλησιαστικής ζωής κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής. Έτσι είναι ο κατάλληλος τόπος εδώ για να σκεφτούμε το ρόλο του σταυρού, αυτού του σημαντικότατου και χαρακτηριστικότατου όλων των Χριστιανικών συμβόλων. Το σύμβολο αυτό έχει δύο στενά αλληλένδετες σημασίες. Αφενός είναι ο σταυρός του Χριστού, αυτό το αποφασιστικό όργανο με το οποίο ολοκληρώθηκε η επίγεια ζωή και διακονία του Χριστού. Είναι η ιστορία ενός φοβερού και τρομακτικού μίσους ενάντια σ’ Αυτόν που ολόκληρη η διδασκαλία Του επικεντρώθηκε στην εντολή της αγάπης, και που ολόκληρο το κύρυγμά Του ήταν μια κλήση σε αυτοθυσία στο όνομα της αγάπης. Ο Πιλάτος, ο Ρωμαίος κυβερνήτης στον οποίο μεταφέρθηκε ο Χριστός, αφού Τον συνέλαβαν, Τον εκτύπησαν και Τον έφτυσαν, λέει, «εν αυτώ ουδεμίαν αιτίαν ευρίσκω» (Ιωάν. 19, 4). Αυτό όμως προκάλεσε ένα ισχυρότερο ξέσπασμα: «Σταύρωσον, σταύρωσον αυτόν!» φωνάζει το πλήθος. Έτσι ο σταυρός του Χριστού θέτει ένα αιώνιο πρόβλημα που σκοπεύει στο βάθος της συνείδησης: γιατί η καλωσύνη ξεσήκωσε όχι μόνο αντίθεση, αλλά και μίσος; Γιατί η καλωσύνη σταυρώνεται πάντοτε σ’ αυτόν τον κόσμο; Συνήθως αποφεύγουμε να δώσουμε απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα επιρρίπτοντας την ευθύνη σε κάποιον άλλο: αν ήμασταν εκεί, αν ήμουν εκεί εκείνη την τρομερή νύχτα, δε θα είχα συμπεριφερθεί όπως οι άλλοι. Αλλοίμονο όμως, κάπου βαθιά στη συνείδησή μας γνωρίζουμε πως αυτό δεν είναι αλήθεια. Ξέρουμε πως οι άνθρωποι που βασάνισαν, σταύρωσαν και μίσησαν τον Χριστό δεν ήταν κάποιου είδους τέρατα, κατεχόμενα από κάποιο ιδιαίτερο και μοναδικό κακό. Όχι, ήταν «όπως όλοι μας». Ο Πιλάτος προσπάθησε ακόμη και να υπερασπιστεί τον Ιησού, να μεταπείσει το πλήθος, προσφέρθηκε ακόμη και να απελευθερώσει το Χριστό ως κίνηση καλής θέλησης χάριν της εορτής, όταν κι αυτό απέτυχε, στάθηκε μπροστά στο πλήθος και ένιψε τα χέρια του, δείχνοντας τη διαφωνία του σ’ αυτό το φόνο. Με λίγες πινελιές το ευαγγέλιο σχεδιάζει την εικόνα αυτού του παθητικού Πιλάτου, του τρόμου του, της γραφειοκρατικής του συνείδησης, της δειλής του άρνησης να ακολουθήσει τη συνείδησή του. Δε συμβαίνει όμως ακριβώς το ίδιο στη δική μας ζωή και στη ζωή γύρω μας; Δεν είναι αυτή η πιο κοινότυπη, η πιο τυπική ιστορία; Δεν είναι παρών συνεχώς μέσα μας κάποιος Πιλάτος; Δεν είναι αλήθεια πως όταν έρθει η στιγμή να πούμε ένα αποφασιστικό, αμετάκλητο όχι στο ψεύδος, στην αδικία, στο κακό και στο μίσος, ενδίδουμε στον πειρασμό να «νίψουμε τας χείρας μας»; Πίσω από τον Πιλάτο ήταν οι Ρωμαίοι στρατιώτες, οι οποίοι όμως υπερασπιζόμενοι τον εαυτό τους θα μπορούσαν να πουν: εκτελέσαμε απλώς διαταγές, μάς είπαν να «ουδετεροποιήσουμε» κάποιον ταραχοποιό που προκαλούσε αναστάτωση και αταξία, για ποιο πράγμα μιλάτε λοιπόν; Πίσω από τον Πιλάτο, πίσω από τους στρατιώτες ήταν το πλήθος, οι ίδιοι άνθρωποι που έξι μέρες πριν φώναζαν «Ωσαννά», καθώς υποδέχονταν θριαμβευτικά το Χριστό κατά την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ, μόνο τώρα η κραυγή τους ήταν «Σταύρωσον αυτόν!» Έχουν όμως και γι’ αυτό μια εξήγηση. Δεν είναι οι ηγέτες τους, οι διδάσκαλοί τους και οι κυβερνήτες τους αυτοί που τους έλεγαν πως ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας εγκληματίας που κατέλυσε τους νόμους και τις συνήθειες, και γι’ αυτό βάσει του νόμου, «πάντοτε βάσει του νόμου, πάντοτε σύμφωνα με το υπάρχον καταστατικό», πρέπει να πεθάνει...; Έτσι κάθε συμπαίκτης σ’ αυτό το τρομακτικό γεγονός είχε δίκαιο «από την πλευρά του», όλοι δικαιώθηκαν. Όλοι μαζί όμως δολοφόνησαν έναν άνθρωπο στον οποίον «ουδέν ευρέθη αίτιον». Η πρώτη σημασία του σταυρού συνεπώς είναι η κρίση του κακού, ή μάλλον της ψευδοκαλωσύνης αυτού του κόσμου, μέσα στον οποίο πανηγυρίζει αιώνια το κακό, και ο οποίος προωθεί τον τρομακτικό θρίαμβο του κακού πάνω στη γη. Αυτό μας μεταφέρει στη δεύτερη σημασία του σταυρού. Μετά το σταυρό του Χριστού ακολουθεί ο δικός μας σταυρός, για τον οποίο ο Χριστός είπε, «ει τις θέλει οπίσω μου έρχεσθαι,... αράτω τον σταυρόν αυτού καθ’ ημέραν και ακολουθείτω μοι» (Λουκ. 9, 23).Αυτό σημαίνει πως η επιλογή που είχε να κάνει ο καθένας εκείνη τη νύχτα –ο Πιλάτος, οι στρατιώτες, οι αρχηγοί, το πλήθος κι ο καθένας μέσα στο πλήθος – είναι μια επιλογή που τίθεται συνεχώς και σε καθημερινή βάση μπροστά μας. Εξωτερικά, η επιλογή έχει να κάνει με κάτι φαινομενικά ασήμαντο για μας, ή δευτερεύον. Για τη συνείδηση όμως τίποτε δεν είναι πρώτο ή δεύτερο, αλλά το καθετί μετράται αν είναι αληθινό ή ψεύτικο, καλό ή κακό. Το να σηκώνεις λοιπόν το σταυρό σου καθημερινά δεν είναι απλώς το να αντέχεις τα φορτία και τις μέριμνες της ζωής, αλλά πάνω απ’ όλα το να ζεις αρμονικά με τη συνείδησή σου, το να ζεις μέσα στο φως της κρίσεως της συνειδήσεως. Ακόμη και σήμερα, με όλο τον κόσμο να κοιτάζει, ένας άνθρωπος στον οποίο «ουδέν ευρέθη αίτιον» μπορεί να συλλαμβάνεται, να βασανίζεται, να κτυπιέται, να φυλακίζεται ή να εξορίζεται. Όλα αυτά δε «επί τη βάσει του νόμου», χάριν της υπακοής και πειθαρχίας, όλα στο όνομα της τάξης, για το καλό όλων. Πόσοι Πιλάτοι δε νίπτουν τα χέρια τους, πόσοι στρατιώτες σε σπεύδουν να εκτελέσουν τις διαταγές της στρατιωτικής ιεραρχίας, πόσοι άνθρωποι υπάκουα, δουλόπρεπα δεν τους χειροκροτούν, ή τουλάχιστον δεν κοιτάζουν σιωπηλά το κακό που θριαμβεύει; Καθώς μεταφέρουμε το σταυρό, καθώς τον προσκυνούμε, καθώς τον ασπαζόμαστε, ας σκεφτούμε τη σημασία του. Τι μάς λέει, σε τι μάς καλεί; Ας θυμηθούμε το σταυρό ως επιλογή από τη οποία κρέμονται τα πάντα στον κόσμο, και που χωρίς αυτόν όλα στον κόσμο γίνονται θρίαμβος του κακού και του σκότους. Ο Χριστός είπε, «εις κρίμα εγώ εις τον κόσμον τούτον ήλθον» (Ιωαν. 9, 39). Σ’ αυτή την κρίση, μπροστά στο δικαστήριο της σταυρωμένης αγάπης, της αλήθειας και της καλωσύνης δικάζεται ο καθένας μας. Από το βιβλίο «Εορτολόγιο- Ετήσιος Εκκλησιαστικός Κύκλος» Αλέξανδρου Σμέμαν Εκδ. Ακρίτας

Γ Κυριακή Νηστειών-Σταυροπροσκυνήσεως Ό σταυρός του Χριστού +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

Καθώς βρισκόμαστε στο μέσο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία μας προβάλλει στους ιερούς Ναούς μας τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου και μας καλεί να τον προσκυνήσουμε με δέος και πίστη και να πάρουμε χάρη πολλή και δύναμη για τον πνευματικό αγώνα που διεξάγουμε την περίοδο αυτή.

ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ ΑΥΤΑΠΆΡΝΗΣΗ

Λίγες εβδομάδες πριν από το πάθος του ο Κύριος κάλεσε τους μαθητές του και τα πλήθη του λαού για να τους πει λόγια βαρυσήμαντα για τη ζωή τους και τη ζωή όλων μας. Όποιος θέλει, είπε, να με ακολουθήσει και να γίνει μαθητής μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του κι ας πάρει τη σταθερή απόφαση να υποστεί για μένα όχι μόνο κάθε θλίψη και δοκιμασία αλλά και θάνατο σταυρικό, και τότε ας με ακολουθεί.

Τι σημαίνει όμως «απαρνούμαι τον εαυτό μου»; Σημαίνει δυο πράγματα. Πρώτα ότι νεκρώνω τον παλαιό εαυτό που κρύβω μέσα μου, τον διαγράφω από τη ζωή μου. Παύω να υπάρχω γι’ αυτόν. Αρνούμαι δηλαδή και νεκρώνω τα θελήματα, τις επιθυμίες και τις ροπές του παλαιού ανθρώπου. Ακόμη κι αν τον δω να επαναστατεί, να αντιδρά, να επιζητεί με μανία και επιμονή καθετί αμαρτωλό, εγώ δεν υποκύπτω, δεν του δίνω σημασία. Έχω αρνηθεί όχι μόνο κάτι από τον εαυτό μου αλλά όλο τον παλαιό εαυτό μου.

Αρνούμαι τον παλαιό εαυτό μου σημαίνει ταυτόχρονα ότι υποτάσσομαι στο άγιο θέλημα του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι ακολουθώ τον Κύριο όπου με οδηγεί. Και υπομένω όλες τις θλίψεις που επιτρέπει στη ζωή μου για τον εξαγιασμό μου. Μέχρι του σημείου να περιφρονώ ακόμη και το θάνατο. Διότι αυτό σημαίνει να σηκώνω διαρκώς τον σταυρό των θλίψεων και της θυσίας. Όπως κάθε κατάδικος σήκωνε ως μελλοθάνατος τον σταυρό του, έτσι κι εγώ πρέπει να σηκώνω τον δικό μου σταυρό περιμένοντας το μαρτύριο. Με την απόφαση να είμαι έτοιμος σε κάθε στιγμή, αργά ή γρήγορα, να πεθάνω, αν μου το ζητήσει ο Κύριος. Και να προχωρώ με τέτοια διάθεση όχι για λίγο αλλά σε όλη μου τη ζωή. Να σηκώνω τον σταυρό των θλίψεων όχι αναγκαστικά, επειδή δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, αλλά με χαρά κι ελπίδα, με τη συναίσθηση ότι ο δρόμος της υποταγής στο θέλημα του Θεού, τον οποίο βαδίζω σηκώνοντας τον σταυρό των θλίψεων, είναι ο μοναδικός δρόμος που οδηγεί στη σωτηρία μου, στον Παράδεισο.

Όλη η ζωή του Κυρίου άλλωστε ήταν μία διαρκής αυταπάρνηση, προσφορά και θυσία, που κορυφώθηκε και ολοκληρώθηκε στη σταυρική θυσία. Κι επειδή αυτός πρώτος εφάρμοσε την τέλεια αυταπάρνηση, ζητά κι από μας ν’ ακολουθήσουμε ολόψυχα το παράδειγμά του.

ΠΌΣΟ ΑΞΊΖΕΙ ΜΙΑ ΨΥΧΉ

Ο Κύριος συνέχισε τη διδασκαλία του λέγοντας: όποιος θέλει να σώσει την επίγεια ζωή του, θα χάσει την αιώνια. Όποιος όμως θυσιάσει τη ζωή του για μένα και το Ευαγγέλιό μου, αυτός θα σώσει την ψυχή του. Διότι τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο εάν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του; Και τι μπορεί να δώσει ως αντάλλαγμα για να την εξαγοράσει; Όποιος ντραπεί εμένα και τους λόγους μου επειδή φοβάται τους χλευασμούς των ανθρώπων της αποστατημένης και αμαρτωλής αυτής γενιάς, αυτόν θα τον αποκηρύξω κι εγώ όταν θα έλθω μέσα στη θεϊκή δόξα μου μαζί με τους αγίους αγγέλους.

Και ο Κύριος επισφράγισε τους λόγους του λέγοντας: Πολλοί από σας, πριν πεθάνουν, θα δουν να θεμελιώνεται με δύναμη ακαταγώνιστη η Βασιλεία του Θεού στη γη, δηλαδή η Εκκλησία μου.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Σ’ όλη αυτή τη διδασκαλία του ο Κύριος τονίζει την αξία της ψυχής μας. Και τι λέει; Πόσο αξίζει η ψυχή μας; Ανυπολόγιστα. Δεν συγκρίνεται με όλα τα αγαθά του κόσμου αυτού. Έχει ασυγκρίτως ανώτερη αξία από όλα τα πλούτη, τις τιμές και τις απολαύσεις αυτής της ζωής. Γι’ αυτήν ο Θεός έγινε άνθρωπος, γι’ αυτήν έχυσε το αίμα του επάνω στο σταυρό και μας εξαγόρασε με το τίμιο Αίμα του. Κι αν εμείς περιφρονήσουμε το πολυτιμότατο αυτό λύτρο που έδωσε ο Χριστός για την ψυχή μας, η καταστροφή μας θα είναι ανεπανόρθωτη. Διότι, όταν εμείς αμαρτάνουμε συστηματικά και ασύστολα, κινδυνεύουμε να χάσουμε την ψυχή μας για πάντα στην αιώνια κόλαση. Εκεί η ψυχή θα χωρισθεί αιωνίως από τον Θεό, τη χάρη του και την αγάπη του και θα βυθισθεί στο αιώνιο σκοτάδι. Γι’ αυτό λέει ο Κύριος ότι το χειρότερο κακό που μπορούμε να πάθουμε οι άνθρωποι, είναι το να χάσουμε την ψυχή μας. Και αν χάσουμε την ψυχή μας, χάσαμε τον Θεό, χάσαμε τον εαυτό μας, χάσαμε τα πάντα. Κι αυτή η απώλεια είναι αμετάκλητη. Μήπως έχουμε και άλλη ψυχή, ώστε να δώσουμε μία στον σατανά και μία στον Θεό; Ή να δώσουμε τη μία αντάλλαγμα για την απώλεια της άλλης; Τα χρήματα και τα κτήματα και τα σπίτια μπορούμε να τα ανταλλάξουμε. Την ψυχή όμως ποτέ.

Και δεν είναι δύσκολο να τη χάσουμε. Σ’ αυτή τη ζωή φοβερός πόλεμος διεξάγεται. Με λύσσα οι δαίμονες ζητούν να αρπάξουν και να κατασπαράξουν την ψυχή μας. Ας αντισταθούμε λοιπόν κι ας αγωνισθούμε. Ώστε, όταν κλείσουμε τα μάτια μας, να παραλάβουν την ψυχή μας οι παμφώτεινοι άγγελοι στην αγκαλιά του Θεού.

Κυριακή Γ’ Νηστειών – Της Σταυροπροσκυνήσεως Να σηκώνουμε τον Σταυρό μας

Καθώς βρισκόμαστε στο μέσο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία μας προβάλλει στους ιερούς Ναούς μας τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου και μας καλεί να τον προσκυνήσουμε με δέος και πίστη και να πάρουμε χάρη πολλή και δύναμη για τον πνευματικό αγώνα που διεξάγουμε την περίοδο αυτή.

ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ ΑΥΤΑΠΆΡΝΗΣΗ

Λίγες εβδομάδες πριν από το πάθος του ο Κύριος κάλεσε τους μαθητές του και τα πλήθη του λαού για να τους πει λόγια βαρυσήμαντα για τη ζωή τους και τη ζωή όλων μας. Όποιος θέλει, είπε, να με ακολουθήσει και να γίνει μαθητής μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του κι ας πάρει τη σταθερή απόφαση να υποστεί για μένα όχι μόνο κάθε θλίψη και δοκιμασία αλλά και θάνατο σταυρικό, και τότε ας με ακολουθεί.

Τι σημαίνει όμως «απαρνούμαι τον εαυτό μου»; Σημαίνει δυο πράγματα. Πρώτα ότι νεκρώνω τον παλαιό εαυτό που κρύβω μέσα μου, τον διαγράφω από τη ζωή μου. Παύω να υπάρχω γι’ αυτόν. Αρνούμαι δηλαδή και νεκρώνω τα θελήματα, τις επιθυμίες και τις ροπές του παλαιού ανθρώπου. Ακόμη κι αν τον δω να επαναστατεί, να αντιδρά, να επιζητεί με μανία και επιμονή καθετί αμαρτωλό, εγώ δεν υποκύπτω, δεν του δίνω σημασία. Έχω αρνηθεί όχι μόνο κάτι από τον εαυτό μου αλλά όλο τον παλαιό εαυτό μου.

Αρνούμαι τον παλαιό εαυτό μου σημαίνει ταυτόχρονα ότι υποτάσσομαι στο άγιο θέλημα του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι ακολουθώ τον Κύριο όπου με οδηγεί. Και υπομένω όλες τις θλίψεις που επιτρέπει στη ζωή μου για τον εξαγιασμό μου. Μέχρι του σημείου να περιφρονώ ακόμη και το θάνατο. Διότι αυτό σημαίνει να σηκώνω διαρκώς τον σταυρό των θλίψεων και της θυσίας. Όπως κάθε κατάδικος σήκωνε ως μελλοθάνατος τον σταυρό του, έτσι κι εγώ πρέπει να σηκώνω τον δικό μου σταυρό περιμένοντας το μαρτύριο. Με την απόφαση να είμαι έτοιμος σε κάθε στιγμή, αργά ή γρήγορα, να πεθάνω, αν μου το ζητήσει ο Κύριος. Και να προχωρώ με τέτοια διάθεση όχι για λίγο αλλά σε όλη μου τη ζωή. Να σηκώνω τον σταυρό των θλίψεων όχι αναγκαστικά, επειδή δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, αλλά με χαρά κι ελπίδα, με τη συναίσθηση ότι ο δρόμος της υποταγής στο θέλημα του Θεού, τον οποίο βαδίζω σηκώνοντας τον σταυρό των θλίψεων, είναι ο μοναδικός δρόμος που οδηγεί στη σωτηρία μου, στον Παράδεισο.

Όλη η ζωή του Κυρίου άλλωστε ήταν μία διαρκής αυταπάρνηση, προσφορά και θυσία, που κορυφώθηκε και ολοκληρώθηκε στη σταυρική θυσία. Κι επειδή αυτός πρώτος εφάρμοσε την τέλεια αυταπάρνηση, ζητά κι από μας ν’ ακολουθήσουμε ολόψυχα το παράδειγμά του.

ΠΌΣΟ ΑΞΊΖΕΙ ΜΙΑ ΨΥΧΉ

Ο Κύριος συνέχισε τη διδασκαλία του λέγοντας: όποιος θέλει να σώσει την επίγεια ζωή του, θα χάσει την αιώνια. Όποιος όμως θυσιάσει τη ζωή του για μένα και το Ευαγγέλιό μου, αυτός θα σώσει την ψυχή του. Διότι τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο εάν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του; Και τι μπορεί να δώσει ως αντάλλαγμα για να την εξαγοράσει; Όποιος ντραπεί εμένα και τους λόγους μου επειδή φοβάται τους χλευασμούς των ανθρώπων της αποστατημένης και αμαρτωλής αυτής γενιάς, αυτόν θα τον αποκηρύξω κι εγώ όταν θα έλθω μέσα στη θεϊκή δόξα μου μαζί με τους αγίους αγγέλους.

Και ο Κύριος επισφράγισε τους λόγους του λέγοντας: Πολλοί από σας, πριν πεθάνουν, θα δουν να θεμελιώνεται με δύναμη ακαταγώνιστη η Βασιλεία του Θεού στη γη, δηλαδή η Εκκλησία μου.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Σ’ όλη αυτή τη διδασκαλία του ο Κύριος τονίζει την αξία της ψυχής μας. Και τι λέει; Πόσο αξίζει η ψυχή μας; Ανυπολόγιστα. Δεν συγκρίνεται με όλα τα αγαθά του κόσμου αυτού. Έχει ασυγκρίτως ανώτερη αξία από όλα τα πλούτη, τις τιμές και τις απολαύσεις αυτής της ζωής. Γι’ αυτήν ο Θεός έγινε άνθρωπος, γι’ αυτήν έχυσε το αίμα του επάνω στο σταυρό και μας εξαγόρασε με το τίμιο Αίμα του. Κι αν εμείς περιφρονήσουμε το πολυτιμότατο αυτό λύτρο που έδωσε ο Χριστός για την ψυχή μας, η καταστροφή μας θα είναι ανεπανόρθωτη. Διότι, όταν εμείς αμαρτάνουμε συστηματικά και ασύστολα, κινδυνεύουμε να χάσουμε την ψυχή μας για πάντα στην αιώνια κόλαση. Εκεί η ψυχή θα χωρισθεί αιωνίως από τον Θεό, τη χάρη του και την αγάπη του και θα βυθισθεί στο αιώνιο σκοτάδι. Γι’ αυτό λέει ο Κύριος ότι το χειρότερο κακό που μπορούμε να πάθουμε οι άνθρωποι, είναι το να χάσουμε την ψυχή μας. Και αν χάσουμε την ψυχή μας, χάσαμε τον Θεό, χάσαμε τον εαυτό μας, χάσαμε τα πάντα. Κι αυτή η απώλεια είναι αμετάκλητη. Μήπως έχουμε και άλλη ψυχή, ώστε να δώσουμε μία στον σατανά και μία στον Θεό; Ή να δώσουμε τη μία αντάλλαγμα για την απώλεια της άλλης; Τα χρήματα και τα κτήματα και τα σπίτια μπορούμε να τα ανταλλάξουμε. Την ψυχή όμως ποτέ.

Και δεν είναι δύσκολο να τη χάσουμε. Σ’ αυτή τη ζωή φοβερός πόλεμος διεξάγεται. Με λύσσα οι δαίμονες ζητούν να αρπάξουν και να κατασπαράξουν την ψυχή μας. Ας αντισταθούμε λοιπόν κι ας αγωνισθούμε. Ώστε, όταν κλείσουμε τα μάτια μας, να παραλάβουν την ψυχή μας οι παμφώτεινοι άγγελοι στην αγκαλιά του Θεού.

ΚΗΡΥΓΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ π.Στέφανος Αναγνωστόπουλος

Ο Σταυρός χριστιανοί μου είναι σύμβολο και πραγματικότητα.

Ο Σταυρός είναι η πίστις μας, είναι η δύναμίς μας και η δόξα μας.

«Σταυρός των αγγέλων η δόξα και των δαιμόνων το τραύμα» έψαλλε η Εκκλησία μας στον όρθρο.

Όταν πλησίαζε η ώρα αδελφοί μου, για να σταυρωθεί ο Κύριος, δηλαδή λίγο
πριν από το πάθος Του, απευθυνόμενος προς τον ουράνιο Πατέρα Του στην
Αρχιερατική προσευχή, μίλησε για την ειδική δόξα που θα έκρυβε ο Σταυρός
Του. «Πάτερ ελήλυθεν η ώρα, δόξασόν Σου τον Υιόν». Να δοξάσεις δηλαδή
τον Υιόν Σου, Πατέρα μου, με τη θυσία και το μαρτύριο πάνω στο Σταυρό.

Αυτό καταμαρτυρείται και από το έβδομο κεφάλαιο του Ιωάννου, όταν μας
καθιστά γνωστόν ότι η χάρις του Αγίου Πνεύματος, που αναγεννά και σώζει
κάθε άνθρωπον που πιστεύει στο Χριστό, δεν είχε δοθεί ακόμη σε κανέναν
επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμα δοξασθεί με τη Σταυρική του Θυσία. Και
επί λέξει, «ούπω γαρ ήν Πνεύμα Άγιον ότι ο Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη». Έτσι
η κατάρα του Σταυρικού θανάτου έγινε δόξα Χριστού. Και είναι δόξα γιατί
ο Χριστός πάνω στο Σταυρό νίκησε τον διάβολο, νίκησε την αμαρτία,
νίκησε και αυτόν τον θάνατον.

Το σιτάρι όταν χάνεται και σπέρνεται στη γη, τότε δοξάζεται, δηλαδή
καρποφορεί. Και ο Σταυρός όταν ματώθηκε από το Πανάγιον Αίμα του Χριστού
μας, τότε έγινε ένδοξο ξύλο, ανθοφόρο και καρποφόρο. Ο κόκκος του σίτου
εάν πεθάνει, πολύν καρπόν φέρει είπε ο ίδιος ο Κύριος. Έτσι και ο
καρπός του Σταυρού, γέμισε ολόκληρον τον κόσμον, τον οποίον τρέφει,
συντηρεί και σώζει ο Σταυρός του Χριστού.

Και αφού δια του Σταυρικού θανάτου επραγματώθη η σωτηρία ολοκλήρου του
ανθρωπίνου γένους, άρα η δόξα του Χριστού είναι και δική μας δόξα.

Σωτηρία, Σταυρός και Δόξα ταυτίζονται γι' αυτόν που πιστεύει και
βαπτίζεται στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Γι' αυτόν που πιστεύει και τηρεί τις εντολές. Γι' αυτόν που πιστεύει και
συμμετέχει στα Άγια Μυστήρια. Γι' αυτόν που πιστεύει και ασπάζεται τα
Ορθόδοξα δόγματα. Γι' αυτόν που πιστεύει και μετανοεί αληθινά όταν
αμαρτάνει. Γι' αυτόν που πιστεύει και που αγαπά τον Θεόν και τον πλησίον
εξ όλης αυτού καρδίας.

«Ο Σταυρός», κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομον, «την γην ουρανόν
εποίησεν, τοις ανθρώποις, τοις αγγέλοις ανέμειξεν, της αμαρτίας την
δύναμιν ηφάνισε».

Αν η νίκη της Ορθοδόξου Εκκλησίας αδελφοί μου, μέσα στους 20 αιώνες που
πέρασαν, θεωρείται δόξα και τιμή, τότε και ο Σταυρός είναι η δόξα της
Εκκλησίας. Οι εχθροί της πίστεώς μας, οι αιρετικοί και οι άθεοι, οι
πολέμιοι και οι θεομάχοι, δεν φοβούνται την Εκκλησία πάνω σε θρόνο
δοξασμένη. Την φοβούνται και την τρέμουν όταν την βλέπουν Σταυρωμένη.
Τότε είναι δυνατή. Τότε είναι παντοδύναμη.

Σταυρός, το του Πατρός θείον θέλημα. Το του Υιού Δόξα, το του Αγίου
Πνεύματος αγαλλίαμα. Το του Παύλου καύχημα, όπως και του κάθε πιστού,
μας λέγει και μας βεβαιώνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

«Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα», ψάλλαμε προηγουμένως, όπως θα
ψάλλουμε και σε λίγο στην περιφορά του Τιμίου Σταυρού. Αυτό σημαίνει ότι
προσκυνούμεν

- Πρώτον την αγάπη, αλλά την σεσαρκωμένη αγάπη στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, και συγχρόνως Σταυρωμένη.

- Δεύτερον, ότι προσκυνούμε το μεγάλο Αρχιερέα. Ο λειτουργός ιερέας, ο
κάθε λειτουργός ιερέας, και ο πιο ανάξιος, πέφτει, γονατίζει και
προσκυνά την Αγία Τράπεζα, όπου το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου και Θεού
και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού στο Άγιο Δισκοπότηρο. Αλλά και κάθε όμως
πιστός αγωνιζόμενος χριστιανός, προσκυνώντας τον Σταυρό, προσκυνά,
προσέξτε το, προσέξτε το, προσκυνά, την πρώτη Αγία Τράπεζα, όπου
θυσιάστηκε πάνω σ' αυτήν, δηλαδή στον Γολγοθά, ο αμνός του Θεού, ο αίρων
την αμαρτίαν του κόσμου.

- Τρίτον, ότι προσκυνούμε το Αίμα του Ιησού Χριστού, διότι ο Σταυρός
είναι εκείνος που ποτίστηκε ολόκληρος από το μοναδικό φάρμακο που
προσφέρεται δωρεάν εις άφεσιν αμαρτιών, και εις ζωήν αιώνιον.

- Τέταρτον, ότι προσκυνούμε το Ευαγγέλιον, αφού ο Σταυρός είναι κήρυγμα
του Ευαγγελίου. Όπου εκήρυττεν ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, έστηνε πρώτα
έναν μεγάλο Σταυρόν, και επειδή ήταν κοντός, ανέβαινε πάνω σε ένα σκαμνί
και εκεί εδίδασκε τον λαόν του Θεού. Πολλοί άγιοι μάρτυρες της
Εκκλησίας μας, υπέστησαν μαρτυρικόν θάνατον πάνω σε Σταυρό. Οι
Πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος, ο χορός των δώδεκα
Αποστόλων, αλλά και οι Μεγάλοι Ιεράρχες και οι Οικουμενικοί διδάσκαλοι
και Πατέρες της Εκκλησίας μας όπως και όλοι οι άγιοι εκήρυτταν Χριστόν
και τούτον Εσταυρωμένον. Και

- Πέμπτον, προσκυνούμεν τον Χριστόν, τον Υιόν του Θεού, τον Θεάνθρωπον
Κύριον και Σωτήρα ημών Ιησούν Χριστόν, διότι δεν νοείται Χριστός χωρίς
Σταυρόν. Θρόνος του Χριστού είναι ο πόνος του Σταυρού, το μαρτύριον και 

η θυσία του Σταυρού.

Χριστιανοί μου, η πιο μικρή μας προσευχή γίνεται όταν κάνουμε τον Σταυρό
μας, και τον κάνουμε με τα τρία δάχτυλα, τα οποία συμβολίζουν και
προτυπούν την Αγία Τριάδα, τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα. Τα
άλλα δύο δάχτυλα που είναι ενωμένα δηλώνουν την διπλή φύση του Ιησού
Χριστού. Τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός.
Κάνοντας το Σταυρό μας, κάτι εκείνη τη στιγμή δηλώνουμε, ότι ο Υιός του
θεού κατέβηκε από τον ουρανόν και σαρκώθηκε μέσα στα σπλάχνα της
Υπεραγίας Θεοτόκου, - γι' αυτό το δεύτερο σημείο κατεβαίνει στην κοιλιά –
κατόπιν με την Ανάστασίν Του ανήλθε και εκάθισεν εις τα Δεξιά του Θεού
και Πατρός, και το αριστερόν σημαίνει την κρίσιν του Θεού, για να έρθει
και να κρίνει κατά την Δευτέραν Αυτού Παρουσίαν, ζώντας και νεκρούς.
Όταν πιστεύεις και τηρείς τις εντολές και συμμετέχεις στα Άγια Μυστήρια,
και κάνεις το Σταυρό σου με φόβoν Θεού, τότε ούτε ο διάβολος δεν μπορεί
να σε βλάψει. Όχι ένας μόνος διάβολος, χιλιάδες διαβόλια και χιλιάδες
μάγοι και μάγισσες δεν μπορούν να σε βλάψουν. Μικρή κίνησις, μεγάλη
δύναμις, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Υπάρχει όμως και μια μεγάλη κίνησις τους Σταυρού. Για την μικρή είπαμε.
Και αυτή βρίσκεται στην καθημερινή Σταυρωμένη πορεία του χριστιανού. Πώς
άρχισε το σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα; «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν,
απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον Σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι».
Αυτά μας παραγγέλει ο Κύριος του Σταυρού.

Σταυρωμένοι μόνον ακολουθούν τον Σταυρωμένο. Να το επαναλάβω για να το καταλάβουμε καλά.

Σταυρωμένοι μόνον ακολουθούν τον Εσταυρωμένον.

Σταυρωμένοι στο καθήκον της οικογένειας.

Σταυρωμένοι στην ομολογία της πίστεως.

Σταυρωμένοι στην καθημερινή τήρηση των Ευαγγελικών εντολών.

Σταυρωμένοι στην υπομονή του πόνου και των πειρασμών και των θλίψεων της παρούσης ζωής.

Σταυρωμένοι της ασκήσεως και των πνευματικών αγώνων.

Σταυρωμένοι της μετανοίας. Τον ακολουθούν οι

Σταυρωμένοι του μαρτυρίου, ναι, και τέλος οι

Εσταυρωμένοι του αναιμάκτου μαρτυρίου της συνειδήσεως.

Αυτοί και μόνον.

Αμήν.

π.Στέφανος Αναγνωστόπουλος

Κυριακή Γ Νηστειών Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ. «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον,και ζημιωθή την ψυχήν αυτού;».

Η ΥΛΙΣΤΙΚΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ είναι ένα από τα πιο έντονα χαρακτηριστικά του σύγχρονου ανθρώπου. Οι άνθρωποι σήμερα είμαστε φιλόϋλοι και φιλόσαρκοι. Ο πλούτος, τα υλικά αγαθά, η ευμάρεια και οι ανέσεις αποτελούν την πρώτιστη επιδίωξη των περισσοτέρων από τους συνανθρώπους μας. Αν μπορούσαμε, θα θέλαμε να κατακτήσουμε τον κόσμο ολόκληρο. Ο υλισμός, βλέπετε, επιστρατεύει πάντοτε ως σύμμαχο του την απληστία. Με όσα κι αν έχουμε, δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Και όσα κι αν αποκτήσουμε, δεν μας φτάνουν. Για την πλεονεξία του ανθρώπου διαβάζουμε στο βιβλίο των Παροιμιών: «Άδης και απώλεια ουκ εμπίπλανται, ωσαύτως και οι οφθαλμοί των ανθρώπων άπληστοι» (27, 20). Δηλαδή, ο Άδης και ο θάνατος δεν χορταίνουν να δέχονται νεκρούς. Έτσι και τα μάτια των ανθρώπων είναι αχόρταγα.Κυριαρχούμενοι από αυτή την υλιστική αντίληψη και τη σύμφυτη απληστία, λησμονούμε τι είναι ο άνθρωπος. Το νόημα της ζωής. Τις προτεραιότητες που ο Θεός έχει τάξει στη ζωή μας. Λησμονούμε την ασύγκριτη αξία του ανθρώπου εν σχέσει με τα υλικά αγαθά, τα πλούτη και τις απολαύσεις του παρόντος κόσμου.Τον κίνδυνο αυτό μας επισημαίνει σήμερα ο Κύριος μας στην ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε. «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού; Ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;». Δηλαδή: Γιατί, τι θα ωφελήσει τον κόσμο και να χάσει την ψυχή του; Ή τι αντάλλαγμα είναι δυνατόν να δώσει ο άνθρωπος για την ψυχή του;Τι είναι η ψυχή. ΚΑΤ’ ΑΡΧΑΣ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να διευκρινίσουμε τι είναι ψυχή, τι σημαίνει αυτός ο όρος στον οποίο τόσο συχνά αναφερόμαστε. Ψυχή είναι ο έσω άνθρωπος, η πνευματική υπόσταση του ανθρώπου, ο «κρυπτός της καρδίας άνθρωπος», καθώς γράφει ο απόστολος Πέτρος (Α’ Πετρ. 3,4). Ψυχή κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας μας είναι ένα από τα δυο συστατικά που συνθέτουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Ο άνθρωπος κατά τον Μ. Βασίλειο είναι «σύνθετος εκ ψυχής και σώματος». Το σώμα ελήφθη «από της γης», ενώ η ψυχή είναι «ουρανία». Αλλά και κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό ο Θεός «εξ ορατής τε και αοράτου φύσεως δημιουργεί τον άνθρωπον…., εκ γης μεν το σώμα διαπλάσας, ψυχήν δε λογικήν και νοεράν δια του οικείου εμφυσήματος δους αυτώ».Ψυχή, λοιπόν, είναι αυτή η θεία πνοή με την οποία ο δημιουργός Κύριος μας μετέδωσε το ατίμητο δώρο της ζωής, μας κατέστησε δικές Του εικόνες. Σύμφωνα με το λόγο της Γραφής ο άνθρωπος πλάστηκε «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» Θεού (Γεν. 1, 26). Το «κατ’ εικόνα» αναφέρεται στην ψυχή, είναι η ψυχή. Όπως διδάσκει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, «το μεν κατ’ εικόνα το νοερόν δηλοί και αυτεξούσιον, το δε καθ’ ομοίωσιν την της αρετής κατά το δυνατόν ομοίωσιν».Ανυπολόγιστη η αξία της ψυχής. ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ το τελευταίο είναι που αποδεικνύει και τη μεγάλη αξία της ψυχής και κατ’ επέκταση του ανθρωπίνου προσώπου. Η ψυχή μας έχει ανυπολόγιστη αξία, διότι προέρχεται κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο «εκ Θεού», είναι θεία και μετέχει «της άνωθεν ευγενείας». Τίποτε δεν είναι δυνατόν να συγκριθεί με την αξία της ψυχής. Ούτε και ο κόσμος ολόκληρος. Η θεία προέλευση της ανθρώπινης ψυχής την καθιστά μοναδική και ασύγκριτη. «Πας ο κόσμος», γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, «ψυχής ουκ αντάξιος. Ο μεν γαρ παροίχεται ( = παρέρχεται), η δε άφθαρτος».Την ασύγκριτη αξία της ψυχής υπογραμμίζει στο σημερινό ευαγγέλιο και ο Κύριος. Θέλοντας να εξάρει την αξία της ψυχής, συγκρίνει την απώλεια της με την κατάκτηση ολόκληρου του κόσμου. Η απώλεια της ψυχής είναι τόσο βαρύ και φοβερό πράγμα, ώστε κι αν ο άνθρωπος κέρδιζε τον κόσμο ολόκληρο, να μην μπορεί να ισοσταθμίσει αυτή την απώλεια. Και η απώλεια αυτή είναι οριστική. Δεν υπάρχει αντάλλαγμα που θα μπορούσε να δώσει ο άνθρωπος για να την ξανακερδίσει.Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την κρίση αυτή του Χριστού; Μόνον ο Χριστός είναι σε θέση να κρίνει και να εκτιμά σωστά. Αυτός μπορεί να κρίνει την αξία του κόσμου, γιατί ο ίδιος τον δημιούργησε. Αυτός και την αξία των ψυχών, γιατί ο ίδιος θυσιάστηκε για να τις εξαγοράσει. Η θυσία του Χριστού πάνω στο σταυρό αποτελεί μια δεύτερη απόδειξη της αξίας της ψυχής μας. Για να εξαγοράσει ο Κύριος τις ψυχές μας, που ήταν αιχμάλωτες του διαβόλου και της αμαρτίας, χρειάστηκε να προσφέρει ως λύτρο το τίμιο αίμα Του. Τίποτε άλλο δεν μπορούσε να μας χαρίσει την ελευθερία μας από το ζυγό της αμαρτίας. Το γεγονός, λοιπόν, ότι ο Κύριος σταυρώθηκε για χάρη μας, αποκαλύπτει την αξία του ανθρώπου. Την ανυπολόγιστη αξία της ανθρώπινης ψυχής.Σκοπός της ζωής η σωτηρία της ψυχής. Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ανθρώπινης ψυχής προσδιορίζει πολύ φυσικά και το χρέος μας απέναντι της. Ο θεμελιώδης σκοπός της ζωής μας είναι να γίνουμε μέτοχοι της θείας ζωής. Να εισέλθουμε στην ετοιμασμένη «από καταβολής κόσμου» Βασιλεία του Χριστού. Είναι αυτό που στην χριστιανική γλώσσα ονομάζουμε σωτηρία της ψυχής.Για την επιτυχία αυτού του σκοπού οφείλουμε να επιδείξουμε πολλή επιμέλεια. «Μετά φόβου και τρόμου την εαυτών σωτηρίαν κατεργάζεσθε», συμβουλεύει ο απόστολος Παύλος (Φιλ. 2,12). Πρώτη μας φροντίδα η σωτηρία της ψυχής μας. Πρώτη μας επιδίωξη η ζωή που εμπνέει ο χριστός μας. Πρώτος μας πόθος η είσοδος μας στη θεία Βασιλεία.Προσοχή, μη μας αιχμαλωτίσει η αγάπη του κόσμου. Αυτό που ο ευαγγελιστής Ιωάννης ονομάζει «επιθυμία σαρκός» (= φιληδονία), «επιθυμία των οφθαλμών» ( = απληστία) και «αλαζονεία του βίου» ( = υπεροψία που γεννά ο πλούτος) (Α’ Ιω. 2,16). Προσοχή, μη μας παγιδεύσουν τα εφήμερα και τα γήινα κι έτσι λησμονήσουμε την αξία της ψυχής και τον αληθινό σκοπό της ζωής. Αυτό που είναι ανάγκη να θυμόμαστε πάντοτε είναι ότι ο κόσμος παρέρχεται. Και μαζί του όλα όσα επιθυμούν οι άνθρωποι να κατέχουν μέσα σ’ αυτόν. Αντίθετα, αυτός που εκτελεί το θέλημα του Θεού θα ζήσει αιώνια.Ο σταυρός μέτρο της αξίας της ψυχής. ΚΑΤΑ ΤΗ σημερινή Κυριακή, Γ’ των Νηστειών, η Εκκλησία μας προβάλλει τον ζωοποιό Σταυρό του Κυρίου και μας προσκαλεί να τον προσκυνήσουμε οι πιστοί ευλαβικά. Για ποιό σκοπό; Για να αντλήσουμε δύναμη και έτσι να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον πνευματικό αγώνα, που διεξάγουμε την ιερή αυτή περίοδο της Τεσσαρακοστής. Ταυτόχρονα ο σταυρός του Κυρίου μας αποκαλύπτει και το μέτρο τόσο της αγάπης του Θεού όσο και της αξίας του ανθρώπου. Είναι τόσο μεγάλη η αγάπη του Θεού και τέτοια η αξία της ανθρώπινης ψυχής ώστε ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Κύριος να ανεβαίνει πάνω στο σταυρό χάριν της σωτηρίας της!Την ανυπολόγιστη αξία της ψυχής μας καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε κι εμείς και να ζούμε κατά το θέλημα του Κυρίου. Να τον ακολουθούμε πιστά σηκώνοντας με υπομονή κι ελπίδα το σταυρό του χριστιανικού μας χρέους. Έτσι και μόνο θα κερδίσουμε την ψυχή μας, που σημαίνει ότι θα γίνουμε μέτοχοι της αιώνιας και αληθινής ζωής.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΑΡΣΙΣ ΣΤΑΥΡΟΥ - ΠΟΘΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ κ.κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ

ΓΡΑΠΤΟΝ ΘΕΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ 

ΑΡΣΙΣ ΣΤΑΥΡΟΥ - ΠΟΘΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΨΥΧΗΣ 

Ἡ Γ' Κυριακή, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τῶν Νηστειῶν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς σήμερα, ἡ Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, ὅπως μᾶς εἶναι γνωστή, καί ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία  τιμᾶ τήν ἱερή μνήμη τῶν ἁγίων Μαρτύρων Καλλιοπίου καί Ἀκυλίνης (+304) καί τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Γεωργίου Ἐπισκόπου Μυτιλήνης (+θ' αἰ.).

Στό σημερινό ἱερό Ἀνάγνωσμα τοῦ κατά Μᾶρκον Ἁγίου Εὐαγγελίου γίνεται λόγος γιά τήν ἐθελοντική ἄρσι τοῦ προσωπικοῦ σταυροῦ τοῦ κάθε πιστοῦ, ἀφοῦ πρῶτα ἀποφασίσει ἐλεύθερα, μέ τήν θέλησί του, νά ἀκολουθήση τόν Χριστό καί νά ἀπαρνηθῆ τόν ἁμαρτωλό ἑαυτό του, τόν παλαιό ἄνθρωπο τῆς ἁμαρτίας, πού κουβαλάει ἐπάνω του. Ἀκόμη, ἡ εὐαγγελική αὐτή περικοπή ὁμιλεῖ γιά τήν ὑπέρτατη ἀξία τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Τό χειρότερο ἀπ' ὅλα εἶναι ἡ πνευματική ζημιά τῆς ψυχῆς. Ὅταν αὐτή ὑπάρχη, τότε ὁ ἄνθρωπος δέν ὠφελεῖται κι' ὅταν ἀκόμη κερδίσῃ ὅλο τόν κόσμο. Γιατί κανείς δέν μπορεῖ νά δώση κάποιο ἀντάλλαγμα γιά τήν ψυχή του. Ὁ θησαυρός της εἶναι ἀνεκτίμητος καί μοναδικός γιά τόν κάθε ἄνθρωπο.

Γιά τίς δυό αὐτές μεγάλες καί ὑψηλές ἔννοιες : Σταυρός καί αὐταπάρνησις καί ψυχή καί ἡ ἀξία της ὁ ἐκκλησιαστικός διδάσκαλος τῶν χρόνων τῆς Τουρκοκρατίας Νικηφόρος Θεοτόκης λέγει, μεταξύ ἄλλων καί τά ἑξῆς:.

«Ἀκοῦς θεϊκή σοφία καί πολύ θαυμάσια μεγαλοπρέπεια; Οὔτε ἀναγκάζει, ἄν καί ἔχει τήν δύναμι, οὔτε προστάζει, ἄν καί ἔχει τήν ἐξουσία.Ἀλλά ἀφήνοντας στόν καθένα τό αὐτεξούσιό του ἐλεύθερο, προσκαλεῖ μόνο ὅλους, ἐπειδή ὡς φιλάνθρωπος θέλει τή σωτηρία ὅλων. Ὅποιος, λέγει, μέ τή δική του γνώμη καί προαίρεσι, θέλει νά μέ ἀκολουθῆ, δηλαδή νά ἔρχεται κοντά μου ὡς μαθητής μου καί νά μιμηθῆ τά ἔργα μου, εἶναι ἀνάγκη νά κάνη τρία πράγματα. Νά ἀρνηθῆ τόν ἑαυτό του, νά σηκώση τόν προσωπικό του σταυρό καί νά εἶναι πιστός ἀκόλουθός μου.

          Ἀλλά ποιός εἶναι αὐτός ὁ ἑαυτός μας; διερωτᾶται. Καί ποιός εἶναι ὁ σταυρός τοῦ κάθε ἀνθρώπου; Ὁ ἑαυτός μας εἶναι ἐκεῖνος, πού ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο ὀνομάζεται «παλαιός ἄνθρωπος». Καί σῶμα τῆς ἁμαρτίας τόν ὀνομάζει ὁ θεῖος Παῦλος, γιατί μετά τήν παράβασι τῶν Πρωτοπλάστων «ἔγκειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπί τά πονηρά ἐκ νεότητος αὐτοῦ» (Γεν. 8,21). Αὐτόν, λοιπόν, τόν παλαιό ἄνθρωπο τῆς ἁμαρτίας, λέγει, ὅτι πρέπει νά ἀρνηθοῦμε .

          Τότε ἀρνούμεθα τούς ἑαυτούς μας, ὅταν φεύγουμε τήν φιλία τῆς σάρκας καί ἀποστρεφόμαστε τίς πονηρές της πράξεις.

          Σταυρός δέ προσωπικός τοῦ καθένα εἶναι ἡ νέκρωσις τῶν παθῶν καί τῶν πονηρῶν του ἐπιθυμιῶν. Τότε λοιπόν σηκώνουμε τόν σταυρόν μας, ὅταν νεκρώσουμε τά πάθη καί τίς κακές μας ἐπιθυμίες.

Ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, λέγει στή συνέχεια, εἶναι ἀθάνατη. Πῶς λοιπόν ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά τήν χάση γιά τήν ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Εὐαγγελίου; Πῶς δέ μέ τήν τοιαύτη ἀπώλεια θά τήν σώσῃ; Ψυχή ἐδῶ λέγει ὄχι τήν οὐσία τῆς ψυχῆς, ἀλλά τίς πονηρές της ἐπιθυμίες. Ἔτσι, λοιπόν, ὅποιος χάσει τίς κακές τῆς ψυχῆς του ἐπιθυμίες, τήν ὑπερηφάνεια, τόν φθόνο, τό μῖσος, τήν ἀσπλαχνία καί τά λοιπά πάθη της, ὄχι γιά ὑποκρισία ἤ φιλοδοξία, ἀλλά γιά τήν ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί γιά τήν τήρησι τῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου, ἐκεῖνος σῴζει τήν ψυχή του στήν αἰώνια ζωή, δηλ. κληρονομεῖ τήν αἰώνια σωτηρία. Ὅποιος δέ περιποιεῖται τίς κακές ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς, ἐκεῖνος θά χάσῃ τήν ψυχήν του, δηλ. τήν παραδίδει στήν αἰώνια κόλασι... Καί προσθέτει πιό κάτω : Ὅποιος θέλει νά σώση τήν ψυχήν του, δηλ. ὅποιος θέλει νά σώσῃ τόν ἑαυτό του, ἐκεῖνος θά θυσιάση ὅ,τι καί ὅσα σχετίζονται μέ τήν ἁμαρτία. Ὅποιος ὅμως θά χάση τόν ἑαυτό του ὄχι γιά τήν ἰσχυρογνωμία του, οὔτε γιά τήν πλάνη τῆς φαντασίας του, ἀλλά γιά τήν ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί γιά τά εὐαγγελικά δόγματα, ἐκεῖνος θά σώση τόν ἑαυτό του γιά τήν αἰώνια ζωή».

Ἄς ἀκούσωμε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τήν φωνή τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ. Ἄς σηκώσωμε μέ ὑπομονή καί καρτερία τόν προσωπικό μας σταυρό καί ἄς φροντίζωμε ἐπιμελῶς γιά τήν σωτηρία τῆς ἀθάνατης ψυχῆς μας. Ἀμήν.-

† Ὁ Κ.Σ.

ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ ΕΦΡΑΙΜ Καθηγούμενο τῆς Ἱ.Μ.Βατοπεδίου ΠΕΡΙ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΣ

Ἐρώτηση: Πῶς βλάπτει ἡ τηλεόραση στὴν πνευματικὴ ζωή;

Ἀπάντηση: Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λένε ὅτι ὁ θάνατος εἰσέρχεται διὰ τῶν θυρίδων, ἐννοώντας τὸν θάνατο τῆς ψυχῆς ποὺ τὸν γεννᾶ ἡ ἁμαρτία, ποὺ εἰσέρχεται στὴν ψυχὴ ἀπὸ τὶς πέντε αἰσθήσεις, τὴν ὅραση, τὴν ἀκοή, τὴν ὄσφρηση, τὴν ἀφὴ καὶ τὴν γεύση. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅλη ἡ σπουδὴ τῆς ὀρθοδόξου ἀσκητικῆς πράξεως ἔγκειται στὴν λογοποίηση τῶν αἰσθήσεων, δηλαδὴ οἱ αἰσθήσεις πρέπει νὰ λειτουργοῦν κάτω ἀπὸ τὴν πρυτάνευση τῆς λογικῆς καὶ τοῦ λόγου μὲ τὴν εὐρύτερη σημασιολογική του ἔννοια ὡς σκοποῦ. Π.χ. τρῶμε γιὰ νὰ ζοῦμε, δὲν ζοῦμε γιὰ νὰ τρῶμε. Τὸ πρῶτο εἶναι ἱκανοποίηση μιᾶς βιολογικῆς ἀνάγκης, τὸ δεύτερο εἶναι ἱκανοποίηση τῆς ἐπιθυμίας, ὅπου γίνεται πλέον σκοπὸς ἡ ἡδονή. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος μᾶς παρουσιάζει στὴν Α´ Καθολική του Ἐπιστολὴ μὲ τρεῖς ἁπλὲς ἀλλὰ περιεκτικὲς ἔννοιες τὶ σημαίνει κόσμος, ἀγνοώντας τὸ κοσμικὸ φρόνημα, ποὺ ἀναλύεται στὴν ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν, στὴν ἐπιθυμία τῶν ἡδονῶν καὶ στὴν ἀλαζονεία τοῦ βίου.
.             Σήμερα ἡ τηλεόραση προσπαθεῖ μὲ κάθε σπουδὴ νὰ δώσει θεάματα ποὺ ἱκανοποιοῦν τὸ κοσμικὸ φρόνημα, διότι οἱ περισσότεροι τῶν ἀνθρώπων ἀρέσκονται νὰ ζοῦν κοσμικά, δηλαδὴ μακρυὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν Του, ποὺ βγάζει στὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴν θέωση. Προτιμοῦν τὴν ὕλη ἀντὶ τὸ πνεῦμα, τὴν πρόσκαιρη ἀπόλαυση τῶν αἰσθήσεων ἀντὶ τῆς θείας αἰωνιότητος καὶ τῆς μεθέξεως τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι ἐφικτὴ ἀπ’ αὐτὴ τὴν ζωή.
.         Ἔτσι ἡ τηλεόραση ἐκθέτει ὅ,τι μπορεῖ νὰ ἱκανοποιήσει τὴν ἀνθρώπινη περιέργεια (ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν), μὲ ἀπώτερο σκοπὸ τὴν σωματικὴ ἀνάπαυση (ἐπιθυμία τῶν ἡδονῶν), τὴν ἀπόλαυση, τὴν ἡδυπάθεια καὶ τὴν σαρκικὴ ἡδονή, ποὺ τελικὰ καταλήγει στὴν (ἀλαζονεία τοῦ βίου), τὴν ἔπαρση, τὴν φυσίωση, τὸν ἐπεκτατισμό, τὴν ἁρπαγή, τὴν κατάχρηση καὶ τελικὰ τὸν φόνο τοῦ συνανθρώπου, ποὺ εἶναι ὁ ἔσχατος βαθμὸς ἱκανοποιήσεως τοῦ ἐγωιστικοῦ αἰσθήματος τῆς ἐπικρατήσεως καὶ τῆς κυριαρχίας. Γι’ αὐτὸ ἡ τηλεόραση προβάλλει κατὰ τὸ πλεῖστον ἔργα μὲ αἰσθησιακὲς πορνικὲς εἰκόνες, βία καὶ ἔγκλημα.
.          Ὡς ἐκ τούτου ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου μετεωρίζεται συνέχεια σὲ πράγματα κακὰ καὶ αἰσχρά, διότι ὁ ἄνθρωπος σήμερα εἶναι πολλὲς ὧρες στὴν τηλεόραση ἤ στὸ computer μὲ τὸ internet. Βλέπει συνέχεια διάφορα πράγματα ἀνήθικα καὶ συνεχῶς μολύνεται ὁ νοῦς του. Καὶ καθὼς μολύνεται ὁ νοῦς του, δυστυχεῖ ὁ ἄνθρωπος. Διότι μολυνόμενος ὁ νοῦς, φεύγει ἀπὸ τὸν Θεό.

Ἐρώτηση: Γιατὶ ἡ τηλεόραση ἔχει τόση δύναμη;

Ἀπάντηση: Ἔχει δύναμη, γιατὶ σήμερα ὑπάρχει ἡ ψυχολογικὴ ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νὰ ξεσκάσει κάπου, καὶ τὸ πιὸ εὔκολο ξέσκασμα εἶναι ἡ τηλεόραση. Βλέπετε, ἐπειδὴ εἶναι φτηνὴ ἡ τηλεόραση, μὲ λίγα χρήματα τὴν παίρνεις, παίρνεις, κινηματογράφο στὸ σπίτι σου. Καὶ ἐπειδὴ δὲν ἔχουν διάθεση πνευματικὴ οἱ ἄνθρωποι σήμερα, θέλουν νὰ ξεσκᾶνε σ’ αὐτὰ τὰ πράγματα, στὴν κινητὴ εἰκόνα. Καὶ ἡ κινητὴ εἰκόνα ποὺ προβάλλει ἡ τηλεόραση κάνει πολλὴ ζημιὰ στὸν ἄνθρωπο. Πάρα πολὺ μεγάλη ζημιά. Καὶ ἀλλοιώνει τὸν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου.Τὸν καταστρέφει τὸν ἄνθρωπο σήμερα. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι σήμερα βλέπουν ἄσχημες ταινίες, παίρνουν πορνοταινίες, βιντεοκασσέτες ἀνήθικα ἔργα συνέχεια, καὶ μολύνονται καὶ καταστρέφονται.

Ἐρώτηση: Τί ρόλο μπορεῖ νὰ ἔχει ἡ τηλεόραση στὴν δημιουργία μιᾶς συλλογικῆς συνειδήσεως;

Ἀπάντηση: Τήν τηλεόραση σήμερα τὴν ἐξουσιάζουν οἱ ἰσχυροὶ τῆς γῆς, καὶ οἱ σκοτεινὲς δυνάμεις τὴν ἐκμεταλλεύονται γιὰ τὴν παγκοσμιοποίηση. Θέλουν νὰ κάνουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ σκέφτονται ὅλοι τὸ ἴδιο. Τοὺς κάνουν πλύση ἐγκεφάλου, ὥστε τὸ μαῦρο νὰ τὸ βλέπουν ἄσπρο καὶ ἀντίστροφα, καὶ κυρίως κατὰ βούληση αὐτῶν τῶν ὑπερεθνικῶν κέντρων ἐξουσίας ποὺ ἐλέγχουν οἰκονομικὰ τὰ κανάλια.
     Ἐξ ἄλλου μὲ τὴν κατάργηση τῶν ἠθῶν, ποὺ προβάλλει ἔμπρακτα ἡ τηλεόραση σὰν ἀξία, συνεχῶς ἀποπροσανατολίζουν τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὶς πνευματικές τους παραδόσεις καὶ ἀπὸ τὰ ἐθνικά τους ἰδεώδη. Θέλουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ γίνουν σάρκες, νὰ μὴ σκέπτονται τίποτα πνευματικό. Σήμερα, βλέπετε, τὰ περισσότερα ἔργα δὲν ἔχουν πνευματικὸ περιεχόμενο, ποὺ προβάλλει τὴν ἀρετὴ καὶ καλλιεργεῖ τὸ ἦθος. Οἱ ἠθοποιοὶ στὴν πλειονότητά τους εἶναι ἠθοκλάστες καὶ ὄχι ἠθοποιοί. Τὰ ἔργα εἶναι περίπου τὰ ἴδια σ’ ὅλον τὸν κόσμο. Καὶ αὐτὸ γίνεται γιὰ νὰ ἀποπροσωποποιηθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Νὰ πάψει νὰ εἶναι πρόσωπο. Κι’ αὐτὸ εἶναι ἕνα σύνθημα τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων σ’ ὅλη τὴν γῆ.

Ἐρώτηση: Ἡ τηλεόραση ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν ἁμαρτωλὴ κατάσταση;

Ἀπάντηση: Βέβαια τὸν ὁδηγεῖ. Διότι ἁμαρτάνει ὁ νοῦς του βλέποντας κακὰ ἔργα. Εἶναι πολὺ εὔκολο ὁ ἄνθρωπος σήμερα, ἐνῶ κάθεται στὸ δωμάτιό του, νὰ βλέπει ὅλα τὰ αἰσχρὰ πράγματα ποὺ ἐπιθυμεῖ ὁ νοῦς νὰ τὰ βλέπει. Καὶ ὁπωσδήποτε ἐρεθίζεται καὶ ὑποχωρεῖ ἔμπρακτα στὶς ἁμαρτίες.

Ἐρώτηση: Ἡ τηλεόραση τρέφει τὰ πάθη;

Ἀπάντηση: Καὶ βέβαια τρέφει τὰ πάθη. Ἰδιαίτερα τὰ σαρκικὰ πάθη τὰ τρέφει πάρα πολύ.Διότι ἐρεθίζεται ὁ ἄνθρωπος καὶ μετὰ ἐνδίδει στὶς σαρκικὲς ὀρέξεις καὶ πάθη. Καὶ ὅπως ξέρουμε, ἡ ἠθικὴ κατάσταση εἶναι προϋπόθεση πνευματικῆς ζωῆς. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει ἠθικὴ καθαρότητα, δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει χάρη Θεοῦ. Εἶναι ἀδύνατο, ὅ,τι κι ἄν κάνει. Καὶ νὰ ἐκκλησιάζεται, καὶ νὰ προσεύχεται, ἄν δὲν ἀγωνίζεται γιὰ τὴν ἠθικὴ καθαρότητα, δὲν κάνει τίποτα. Κάνει μία τρύπα στὸ νερό.

Ἐρώτηση: Ἡ τηλεόραση δὲν προσφέρει μιὰ ζωντανὴ πραγματικότητα, μιὰ ἐπικοινωνία;

Ἀπάντηση: Ναί. Ἡ σημερινὴ τηλεόραση προσφέρει μιὰ ζωντανὴ ἁμαρτωλὴ πραγματικότητα. Ἐὰν προσέφερε μία ζωντανὴ πνευματικὴ πραγματικότητα, θὰ ἦταν ἕνα πολὺ καλὸ μέσο σήμερα, γιὰ νὰ πνευματικοποιηθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Δυστυχῶς εἶναι δύσκολο νὰ βρεῖς τέτοια κανάλια προβολῆς πνευματικῶν θεμάτων. Ἐδῶ στὴ Θεσσαλονίκη ὑπάρχει μόνο μία τηλεόραση, ὁ τηλεοπτικὸς σταθμὸς ποὺ λέγεται 4Ε, ποὺ ὁπωσδήποτε μεταδίδει πνευματικὰ πράγματα καὶ ὠφελεῖ τὸν ἄνθρωπο. Αὐτὸς ὅμως εἶναι ἕνας στοὺς ἑκατό, στοὺς χίλιους.

Ἐρώτηση: Δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει τὴν διάκριση ὁ ἄνθρωπος, νὰ βλέπει μόνον ὅ,τι εἶναι καλό;

Ἀπάντηση: Δυστυχῶς δὲν ἔχει διάκριση. Παρόλο ποὺ ἡ τηλεόραση ἔχει ἕνα κουμπὶ ποὺ ἀνοίγει καὶ ποὺ κλείνει, ὁ ἄνθρωπος ἄν τὸ ἀνοιξει, μετὰ φέρεται δαιμονικά. Ἡ δαιμονικὴ ἐνέργεια ἔρχεται πάνω του καὶ βλέπει κι ἄλλα ἔργα καὶ μένει μέχρι… Ἀφήνω ὅτι καὶ οὔτε τὶς εἰδήσεις πρέπει νὰ βλέπει. Αὐτὸ συνιστοῦσε ὁ μακαριστὸς Γέροντας Παΐσιος. Οὔτε καὶ τὶς εἰδήσεις! Ὁ δὲ σύγχρονος ἁγιορείτης Ἅγιος Σιλουανός, ποὺ κοιμήθηκε τὸ 1938, τότε ποὺ δὲν ὑπῆρχαν τηλεοράσεις ἀλλὰ μόνο τὰ ἔντυπα, ἔλεγε, ὅτι ὅποιος θέλει νὰ βρεῖ προσευχὴ -ἐννοώντας καθαρὴ καρδιακὴ προσευχὴ- δὲν πρέπει νὰ διαβάζει ἐφημερίδες καὶ περιοδικά, γιατὶ τοῦ φέρνουν μετεωρισμὸ στὴν προσευχή. Τί θὰ ἔλεγε σήμερα ἄραγε, ἄν ζοῦσε στὸν αἰῶνα τῆς κινητῆς τηλεθέασης, καὶ δὴ τῆς παναμαρτωλῆς, ὅσον τοῦ κάθε χριστιανοῦ γιὰ τὴν καθαρὴ προσευχή; Τὴν κατάσταση τοῦ κόσμου ὁ προσευχόμενος ἄνθρωπος -κατὰ τὸν μέγα Ἅγιο Σιλουανὸ- τὴν αἰσθάνεται μὲ πληροφρορία στὴν καρδιὰ ποὺ τοῦ δίδει ὁ Θεὸς καὶ ἔτσι προσεύχεται μὲ πόνο γιὰ ὅλο τὸν κόσμο, χωρὶς να χρειάζεται νὰ ἀκούει ἢ νὰ βλέπει εἰδήσεις.
.           Ὑπάρχουν ἄνθρωποι σήμερα, ποὺ μοῦ λένε, ὅτι κάθονται μὲ τὶς ὧρες μπροστὰ στὴν τηλεόραση, καὶ ὁ ἄντρας καὶ ἡ γυναίκα, χωρὶς νὰ μιλοῦν μεταξύ τους καθόλου οἱ σύζυγοι. Ἄλλος πέντε ὧρες, ἄλλος ὀχτὼ ὧρες! Ὑπάρχουν παιδιὰ σημέρα πού, ἰδιαίτερα ὅταν ἔχουν διακοπές, βλέπουν δέκα μὲ δώδεκα ὧρες τηλεόραση. Εἶναι μιὰ δαιμονικὴ κατάσταση. Καὶ νὰ ἔβλεπαν ἔργα σωστὰ καὶ νὰ ὠφελοῦνταν; Βλάπτονται συνέχεια. Ἀκόμα κι αὐτὰ τὰ Μίκυ Μάους ποὺ βλέπαμε ὅταν ἤμασταν μικροί, τώρα εἶναι δαιμονικὰ κι αὐτά. Δὲν εἶναι ἁπλά. Δὲν δείχνουν τὸν ἀλτρουϊσμό, τὴν φιλαδελφία, τὴν ἀγάπη, ποὺ ἔδειχναν παλιά. Τώρα δείχνουν τὴ σατανικὴ ἔφοδο. Διδάσκουν τὸ μίσος, τὴ μνησικακία, τὸν φόνο. Ὑπερέχει ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος σκοτώνει εὔκολα. Αὐτὸς εἶναι ὁ τύπος τοῦ ἀνθρώπου τῶν παιδικῶν ἔργων.

Ἐρώτηση: Νομίζετε πὼς ἡ τηλεόραση μπορεῖ νὰ δημιουργήσει μιὰ νέα θρησκεία;

Ἀπάντηση: Νέα θρησκεία δὲν δημιουργεῖ, ἀλλὰ δημιουργεῖ μία νέα ἁμαρτωλὴ κατάσταση. Ὁ ἄνθρωπος καθηλώνεται ἐκεῖ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ κάνει τίποτε. Ὁπωσδήποτε, ὅταν στὸν ἄνθρωπο γίνει ἕξις ἡ ἁμαρτωλὴ κατάσταση, ποὺ σὲ αὐτὸ συμβάλλει κατὰ πολὺ ἡ τηλεόραση, δὲν μπορεῖ νὰ θυμηθεῖ τὸν Θεὸ καὶ νὰ θέλει νὰ κοινωνήσει μὲ τὸν Θεό.

Ἐρώτηση: Μήπως ἡ στάση μας ὡς πρὸς τὴν τηλεόραση ὁμοιάζει μὲ θρησκευτικὴ στάση;

Ἀπάντηση: Πράγματι, εἶναι φανατική, ὅπως ἕνας ποὺ θρησκεύει μὲ ὅλο του τὸ εἶναι, ἀγαπᾶ τὴν τηλεόραση. Γι’ αὐτὸ σήμερα ἔχουν καὶ τὶς κινητὲς τηλεοράσεις, ποὺ τὶς παίρνουν μαζί, τὶς ἔχουν στὰ αὐτοκίνητα, τὶς ἔχουν στὰ ἀεροπλάνα. Δηλαδὴ ὁ ἄνθρωπος θέλει συνέχεια νὰ βλέπει. Εἶναι πάθος μεγάλο. Διότι ὁ ἄνθρωπος ποὺ δὲν βλέπει τὸν Θεό, συνέχεια ἔχει τὴν περιέργεια νὰ βλέπει διάφορα πράγματα.

Ἐρώτηση: Πῶς μπορεῖ νὰ τὸ ἀποφύγει αὐτό;

Ἀπάντηση: Ἄν ὁ ἄνθρωπος ζεῖ πραγματικὰ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τότε αὐτὰ δὲν τὰ θέλει. Πρέπει νὰ ζεῖ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ὅμως. Αὐτὸ εἶναι καὶ δύσκολο, καὶ τὸ βρίσκεις πολὺ δύσκολα σήμερα.

Ἐρώτηση: Ἡ ὀθόνη τῆς τηλεόρασης εἶναι σὰν ἕνα παράθυρο πρὸς μιὰ φαινομενικὴ πραγματικότητα. Γιὰ νὰ ζήσουμε τὴν πνευματικὴ πραγματικότητα, ποιό μπορεῖ νὰ εἶναι τὸ παράθυρο;

Ἀπάντηση: Πρέπει κατ’ ἀρχὴν νὰ προσπαθήσουμε νὰ βοηθήσουμε τοὺς ἀνθρώπους νὰ εἶναι κοντὰ στὸν Θεό, νὰ ἀγνίζονται τὴν πνευματικὴ ζωή. Ἔτσι θὰ μπορέσουν, θὰ τοὺς βοηθήσει ὁ Θεός, νὰ ἔχουν διάκριση στὸ τὶ πρέπει νὰ κάνουν. Τὸ πρῶτο εἶναι αὐτό. Τὸ δεύτερο εἶναι νὰ προσπαθήσουμε ἐμεῖς, νὰ ἐπηρεάσουμε καταστάσεις, ὥσετε νὰ ἱδρυθοῦν τηλεοράσεις ποὺ νὰ ἔχουν πνευματικὲς βάσεις. Νὰ εὐαισθητοποιηθεῖ ἡ Ἐκκλησία νὰ κάνει τηλεόραση ποὺ νὰ ἐκπέμπει καλὰ ἔργα. Αὐτὸ εἶναι ἕνα ἀντίδοτο σὲ αὐτὸ τὸ θάνατο ποὺ ἐπέρχεται ἀπὸ τὴν τηλεόραση μὲ τὰ κακὰ ἔργα. Ἐμεῖς προσπαθοῦμε νὰ πείσουμε καὶ ανθρώπους καὶ τὴν Ἐκκλησία.
.               Εὐτυχῶς ἐδῶ στὴν Θεσσαλονίκη, ὅπως σᾶς εἶπα, ἐνισχύουμε κι ἐμεῖς αὐτὴ τὴν τηλεόραση, τὸ 4Ε, μὲ ἐκδηλώσεις ποὺ κάνουμε, μὲ τὶς ὁμιλίες τοῦ γέροντός μας, καὶ ὅσο μποροῦμε καὶ οἰκονομικά. Προσπαθοῦμε νὰ ἐνισχύουμε αὐτὴν τὴν τηλεόραση, γιατὶ ἐποικοδομεῖ πολλὲς ψυχὲς ἀνθρώπων… Διότι, νὰ ποῦμε σήμερα στὸν κόσμο νὰ μὴ βλέπει τηλεόραση, εἶναι κάτι ἀνέφικτο. Εἶναι σὰν νὰ ρίχνουμε αὐγὰ στὸν τοῖχο. Πάντως ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ εὐαισθητοποιηθεῖ… Σήμερα δυστυχῶς εἶναι τέτοια τὰ δεδομένα τῆς κοινωνίας, ποὺ δὲν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος χωρὶς τηλεόραση. Εἶναι ἀδύνατον. Κι ἐγὼ βέβαια συστήνω, ὅπως σᾶς εἶπα, «ἔξω ἡ τηλεόραση». Μερικοὶ ἅμα τὸ ἀκοῦνε, εἰδικὰ στὶς οἰκογένειες τὸ ἀπαιτοῦν τὰ παιδιά, λένε «δὲν μποροῦμε, θέλουμε τηλεόραση». Καὶ παρὰ νὰ τσακώνεται κάποιος μὲ τὴν οἰκογένειά του, ἔχει τηλεόραση. Δυστυχῶς σήμερα ὄχι μόνο δὲν ὑπάρχει σπίτι χωρὶς τηλεόραση, ἀλλὰ ὑπάρχει σὲ κάθε δωμάτιο τοῦ σπιτιοῦ καὶ ἀπὸ μία τηλεόραση. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἀπελπιστικό, τὸ ὁποῖο προκαλεῖ μιὰ ἀπόγνωση σήμερα. Ἕνα σπίτι μὲ πέντε δωμάτια ἔχει πέντε τηλεοράσεις.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο 
«Διάλογοι περὶ τηλεοράσεως καὶ πνευματικῆς ζωῆς 

μὲ Ἁγιορεῖτες Πατέρες»

ἐκδ. «Ὀρθόδ. Κυψέλη», Θεσ/νίκη 2011

πηγή

ΓΕΡΩΝ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΣΧΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ ΣΕ ΡΩΣΟΥΣ