H Μεταμορφώση του Χριστού και η φανέρωση του Τριαδικού Θεού

Όπως την στιγμή της Βαπτίσεως του Χριστού υπάρχει εμφάνιση και αποκάλυψη της Αγίας Τριάδος, έτσι και την στιγμή της Μεταμορφώσεώς Του πάνω στο Θαβώρ αποκαλύπτεται ο Τριαδικός Θεός. Το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, που ενηνθρώπησε, έλαμψε ενώπιον των Μαθητών και φανέρωσε την δόξα της θεότητός Του. Ο Πατήρ επιβεβαίωσε ότι αυτός είναι ο Υιός Του ο αγαπητός, και το Άγιον Πνεύμα ήταν η νεφέλη φωτεινή που επισκίασε τους Μαθητάς.

Ο Τριαδικός Θεός είναι φώς, αφού το φως είναι η λάμψη της θεότητος, η όραση της Χάριτος του Τριαδικού Θεού. Στα τροπάρια της Εκκλησίας ψάλλεται: «φώς ο Πατήρ, φως ο Λόγος, φως και το Άγιον Πνεύμα». Το πρόσωπο του Χριστού έλαμψε ως ο ήλιος, η φωνή του Πατρός ήταν πολύ δυνατή θεωρία φωτός, γι’ αυτό, όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, τότε ακριβώς δεν μπόρεσαν να αντέξουν οι Μαθητές και έπεσαν στην γή, και η νεφέλη, που ήταν η παρουσία του Αγίου Πνεύματος, ήταν φωτεινή. Όλα εκφράζουν την δόξα της θεότητος.

Στον μεγαλύτερο βαθμό θεοπτίας ακούστηκε η φωνή του Πατρός: «ούτός εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» (Ματθ. ιζ’, 5). Όταν αναλύσαμε την Βάπτιση του Χριστού, είδαμε εκεί τί σημαίνει αυτή η επιβεβαίωση του Πατρός. Εδώ πρέπει να παραθέσουμε την άποψη του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου ότι ο Πατήρ δείχνει την μεγάλη Του αγάπη προς τον κατά φύσιν Υιό Του, τον μονογενή. Η αγάπη του Πατρός είναι τριπλή, πρώτον, επειδή είναι Υιός και κάθε πατέρας αγαπά το παιδί του, δεύτερον, γιατί είναι αγαπητός και τρίτον, γιατί ευδόκησε σε αυτόν.

Η φωνή του Πατρός δείχνει ακόμη και ότι στο όρος Θαβώρ υπάρχει και όραση και ακοή. Στην πραγματικότητα, όπως λέγει ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, κατά την θεωρία του Θεού και την αποκάλυψή Του, όλες οι αισθήσεις του ανθρώπου γίνονται μία αίσθηση, ενοποιούνται. Γι’ αυτό και η όραση είναι ακοή, και η ακοή είναι όραση, και η όραση και ακοή είναι γεύση και αίσθηση κλπ. Την ώρα της θεοπτίας ο άνθρωπος δεν είναι διεσπασμένος, αφού η διάσπαση είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του πεπτωκότος ανθρώπου. Όμως, όταν ο άνθρωπος φθάση στην θεωρία του Θεού, βλέπει τον Θεό δια της θεώσεώς του.

Κατά τον άγιο Νικόδημο τον αγιορείτη συνήθως η όραση είναι αξιοπιστοτέρα της ακοής. Πρώτα ακούει κανείς κάτι και στην συνέχεια προχωρεί και στην όρασή του. Εδώ, όμως, συνέβη το αντίθετο. Οι Μαθητές είδαν την δόξα του Θεού και στην συνέχεια ακολούθησε και η επιβεβαίωση δια της ακοής.

Εξηγώντας ο άγιος Νικόδημος αυτό το γεγονός, λέγει ότι εδώ φαίνεται η διαφορά μεταξύ της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Συνήθως στην Παλαιά Διαθήκη περισσότερο ενεργούσαν τα ενεργούμενα δια της ακοής, αφού οι Προφήτες φανέρωναν τα μέλλοντα δια της προρρήσεως και των προφητειών. Και συνήθως πρώτα άκουγαν για τον Θεό και στην συνέχεια έβλεπαν, όπως άλλωστε ομολογεί ο δίκαιος Ιώβ: «Ακοήν μεν ωτός ήκουόν σου το πρότερον, νυνί δε ο οφθαλμός μου εώρακέ Σε» (Ιώβ, μβ’, 5). Στην Καινή Διαθήκη, όμως, γίνεται το αντίθετο. Συνήθως προηγείται η όραση και ακολουθεί η ακοή. Και αυτό είναι φυσικό, γιατί στην Παλαιά Διαθήκη κηρυττόταν η έλευση του Μεσσίου, όταν όμως ήλθε ο σαρκωθείς Υιός του Θεού, τότε προηγείται η όραση, αφού τον έβλεπαν και ακολουθούσε η επιβεβαίωση.

Αυτό συμβαίνει στην εκκλησιαστική και πνευματική ζωή. Όταν βρισκόμαστε στο στάδιο της καθάρσεως, που ουσιαστικά υπενθυμίζει τον τρόπο ζωής που συνιστά ο νόμος της Παλαιάς Διαθήκης, ακούμε για τον Θεό. Όταν φθάνουμε όμως στον φωτισμό του νοός και την θέωση, με την μυστηριακή ζωή και την μέθεξη της φωτιστικής και θεοποιού ενεργείας του Θεού, τότε βλέπουμε τον Θεό.

Όλα αυτά πρέπει να λέγωνται συγκαταβατικά και μέσα στα πλαίσια ότι, όταν ο θεούμενος φθάνη στην θέωση, τότε ενοποιούνται όλες οι ψυχοσωματικές δυνάμεις.

Η φωνή του Πατρός εξέρχεται μέσα από την φωτεινή νεφέλη, πράγμα το οποίο δείχνει το ομοούσιο του Πατρός με το Άγιον Πνεύμα, και βεβαίως το ομοούσιο των τριών θείων υποστάσεων. Η εμφάνιση της φωτεινής νεφέλης συνδέεται ακόμη και με την αποκαλυπτική αλήθεια ότι ο Χριστός είναι Αυτός που καθοδηγούσε τον λαό του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη.

Στο βιβλίο της Εξόδου λέγεται ότι ο Θεός οδηγούσε τον Ισραηλιτικό λαό στην πορεία του από την γη της Αιγύπτου στην γη της επαγγελίας, φωτίζοντάς τον την νύκτα με το πυρ και σκεπάζοντάς τους την ημέρα με την νεφέλη, «ο δε Θεός ηγείτο αυτών ημέρας μεν εν στύλω νεφέλης, δείξαι αυτοίς την οδόν, την δε νύκτα, εν στύλω πυρός» (Εξ. ιγ’, 21).

Επάνω στο Θαβώρ έχουμε και το φως και την νεφέλη. Φώς είναι ο Χριστός, αφού έλαμψε το πρόσωπό Του ως ο ήλιος, και νεφέλη είναι η παρουσία του Παναγίου Πνεύματος. Με αυτήν την αλήθεια δεν πρέπει κανείς να εννοήση ότι άλλο είναι το έργο του Υιού και άλλο το έργο του Παναγίου Πνεύματος, ότι η οικονομία του Υιού γίνεται ανεξάρτητα από την οικονομία του Αγίου Πνεύματος. Άλλωστε, είναι γνωστόν ότι η δημιουργία και η αναδημιουργία του ανθρώπου και του κόσμου είναι κοινή ενέργεια του Τριαδικού Θεού.

Πάντως, εκείνο που πρέπει να υπογραμμισθή είναι ότι στο Θαβώρ έχουμε εμφάνιση και αποκάλυψη του Τριαδικού Θεού. Η εκκλησιαστική και πνευματική ζωή είναι μέθεξη της ακτίστου Χάριτος του Θεού στην ανθρώπινη φύση του Λόγου. Όταν κοινωνούμε των αχράντων μυστηρίων, κοινωνούμε του Σώματος και του Αίματος του Χριστού και μετέχουμε των ενεργειών του Τριαδικού Θεού.

Από το βιβλίο«Οι Δεσποτικές Εορτές»Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου Ιεροθέο
υ

Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου π. Alexander Schmemann

Στὸ τέλος σχεδὸν τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους, τὸν Αὔγουστο, ἔχουμε τὴ γιορτὴ τῆς Μεταμόρφωσης τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή, εἶναι ἀκόμα μία, ἀπὸ τὶς μεγάλες γιορτές. Δυστυχῶς, ὅμως, ἐπειδὴ συνήθως πέφτει καθημερινή, δὲν τὴ γιορτάζουν πολλοὶ ἄνθρωποι. Ὅμως γιὰ τὴν κατανόηση τῆς Ὀρθόδοξης πίστης ἔχει μία μοναδικὴ σημασία. Ὁ Χριστὸς πῆρε τοὺς μαθητές Του στὸ ὄρος καὶ ἐκεῖ τὸ πρόσωπό Του φάνηκε νὰ ἀστράφτει. Τὰ ἐνδύματά Του φάνηκαν λευκὰ σὰν τὸ χιόνι καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς μαθητὲς εἶπε: «Κύριε καλὰ εἶναι νὰ μείνουμε ἐδῶ».

Αὐτὴ ἦταν ἡ ἐκπλήρωση ὅλων τῶν ἀνθρωπίνων ἐπιθυμιῶν, ἡ στιγμὴ τῆς ὑπέρτατης εὐτυχίας. Διότι τίποτε σ’ αὐτὸ τὸν κόσμο δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἱκανοποιήσει ἐκτὸς ἀπὸ τὸ Θεό, τὴ δόξα Του, τὸ φῶς Του, τὴν ἀλήθειά Του, τὴ Βασιλεία Του. Ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι γιὰ τὴ χαρὰ· αὐτὸ εἶναι τὸ νόημα τῆς Μεταμορφώσεως. Δὲν εἶναι ἕνα βιβλίο συνταγῶν: τὴ Δευτέρα κάνε αὐτό, τὴν Τρίτη ἐκεῖνο. Ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἔδωσε ἕνα σύνολο ἀπὸ συνταγὲς καὶ ὁδηγίες ἀλλὰ τὸν Ἑαυτό Του. Καὶ αὐτὸ σημαίνει Ζωή, Ἀγάπη καὶ Μεταμόρφωση. Μᾶς ἔδωσε τὴ δύναμη νὰ πᾶμε στὸ Ὄρος Θαβὼρ καὶ νὰ γευτοῦμε ἐκεῖ τὸ τί μᾶς ἔχει ἑτοιμάσει.

Τί εἶναι ἡ ἐκκλησία; Ἡ ἐκκλησία εἶναι ὁ καθρέφτης σ’ αὐτὸ τὸν κόσμο τοῦ φωτὸς ποὺ εἶδαν οἱ μαθητὲς στὸ ὄρος Θαβώρ. Ρωτεῖστε πολλοὺς ἀπὸ τοὺς ἡλικιωμένους μας. Δὲν θὰ καταλάβουν ποτὲ τί σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ πάνε ἐκκλησία, διότι τὸ νὰ πᾶνε ἐκκλησία εἶναι χαρὰ γι’ αὐτοὺς καὶ ὅταν δὲν μποροῦν νὰ πᾶνε δὲν εἶναι εὐτυχεῖς. Ὅταν ἐμεῖς ρωτοῦμε «πόσα;» καὶ «γιὰ πόσο;» αὐτοὶ δίνουν τὸ πᾶν γιὰ νὰ ἔχουν τὴν εὐκαιρία νὰ εἶναι στὴν ἐκκλησία. Ἡ ἐκκλησία γι’ αὐτοὺς δὲν εἶναι ἕνα μέρος ποὺ μποροῦμε νὰ ἐκπληρώνουμε τὶς θρησκευτικές μας ὑποχρεώσεις ἀλλὰ ὁ τόπος ὅπου μποροῦμε νὰ βροῦμε τὸ πραγματικό μας σπίτι ὅπου μᾶς δίνονται ἡ χαρὰ καὶ τὸ φῶς.

Ἔτσι στὴ λειτουργία τοῦ χρόνου ὅλες οἱ διαστάσεις τοῦ Χριστιανισμοῦ - οἱ ἀτομικές, οἱ κοινωνικὲς καὶ οἱ κοσμικές – μᾶς ἀποκαλύπτονται καὶ μᾶς δίνονται. Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ ἀποκαλύπτεται σὰν μία ἀνάβαση σ’ ἕνα βουνό, ἀκολουθώντας τὸ Χριστό. Μερικὲς φορὲς εἶναι πολὺ ζέστη· μερικὲς φορὲς πολὺ κρύο. Μερικὲς φορὲς κουραζόμαστε ἀπὸ τὴν προσπάθεια καὶ τὰ παρατοῦμε καὶ φαίνεται πὼς τὰ ξεχνοῦμε ὅλα. Ὅμως ἐὰν ὑπάρχει ἕνα νόημα στὴ χριστιανικὴ ζωὴ αὐτὸ εἶναι τὸ νὰ ἀκολουθεῖς πάντοτε τὸ Χριστὸ στὸ Ὄρος Θαβὼρ ἔτσι ὥστε στὸ τέλος, νὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε: «Κύριε καλὸν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι......». Μετὰ ὁ Χριστὸς μᾶς ἀποκαλύπτει ὅπως εἶπε καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «... ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἠτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν» (Α' Κορ, β '9).

Ἂς τὸ σημειώσουμε: ὄχι μόνο γι’ αὐτοὺς ποὺ ἀκολουθοῦν τὶς ἐντολὲς Του ἀλλὰ καὶ γιὰ ἐκείνους ποὺ Τὸν ἀγαποῦν. Καὶ νὰ Τὸν ἀγαποῦμε σημαίνει αὐτὴ τὴν ἐπιθυμία νὰ Τὸν ἀκολουθοῦμε ἀνεξαρτήτως δυσκολιῶν, τὸ νὰ θέλουμε αὐτὴ τὴ χαρά, νὰ εἴμαστε ἐν Χριστῷ.


Μετάφραση: Ἱεροδιάκονος Ἀναστάσιος Τελεβάντος

H ΜΕΤΑΜΟΡΦΏΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΉ ΜΕΤΟΧΉ ΣΤΗ ΔΌΞΑ ΤΟΥ ΘΕΟΎ

Ερμηνεύοντας το γεγονός της θείας Μεταμορφώσεως βλέπουμε την διαφορά

 στην μετοχή της δόξης του Θεού. Το σώμα που προσέλαβε ο Χριστός, δυνάμει

 της υποστατικής ενώσεως θείας και ανθρωπίνης φύσεως, έγινε πηγή της ακτίστου

 Χάριτος του Θεού, γι’ αυτό το πρόσωπό του έλαμψε ως ο ήλιος. 

Τους Μαθητάς Του, και γενικά τους ανθρώπους, που είναι άξιοι να

 μεθέξουν της θεοποιού ενεργείας Του, τους θέωσε και τους θεώνει,

 οπότε μετέχουν κατά χάριν και ευδοκία της θεοποιού ενεργείας του Θεού.

 Τα ιμάτια λαμπρύνονται από την δόξα του Θεού.

 Αλλά και όλη η κτίση φαιδρύνεται.

 Ο ιερός Κοσμάς ο ποιητής σε ένα τροπάριο λέγει ότι το άδυτο φως 

του Θεού που φανερώθηκε στο Θαβώρ «τήν κτίσιν φαιδρύναν, τους ανθρώπους εθέωσε».

 Δηλαδή η κτίση λαμπρύνεται, φαιδρύνεται, αλλά μόνο οι άνθρωποι θεώνονται.

Αυτό φανερώνει ότι ολόκληρη η δημιουργία διαφοροτρόπως μετέχει στην δόξα 

του Θεού. Δεν είναι δυνατόν να μιλούμε για θέωση της κτίσεως,

 αλλά για αγιασμό της κτίσεως και θέωση της ανθρωπίνης φύσεως.

 Δεν μπορούμε να θέτουμε στην ίδια προοπτική την κτίση και τον άνθρωπο, 

αφού ο άνθρωπος είναι λογικός, ενώ η κτίση άλογη, και αφού ο άνθρωπος είναι 

η περίληψη όλης της κτίσεως και ο μικρόκοσμος μέσα στον μεγαλόκοσμο.

Από το βιβλίο«Οι Δεσποτικές Εορτές»Μητροπολίτου Ναυπάκτου 

και Αγ. Βλασίου Ιεροθέου

Ἡ Μεταμόρφωση Anthony Bloom

Εἰς ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Ὑπάρχουν στὴ ζωὴ μας εὐλογημένες ἢ τραγικὲς στιγμές, ὅπου μποροῦμε νὰ δοῦμε ἕνα πρόσωπο νὰ μᾶς ἀποκαλύπτεται μέσα ἀπὸ ἕνα φῶς ποὺ τὸ χαρακτηρίζει ἕνα βάθος, μία ὑπέροχη ὑπερκόσμια ὀμορφιὰ ποὺ δὲν εἴχαμε πρὶν ὑποψιαστεῖ.

Τοῦτο συμβαίνει ὅταν τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας εἶναι ἀνοιχτά, σὲ μιὰ στιγμὴ ποὺ ἡ καρδιὰ μας εἶναι ἁγνή· γιατί δὲν εἶναι μόνο τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ ποὺ θὰ ἀντικρύσει αὐτὸς ποὺ ἔχει ἁγνὴ καρδιά· εἶναι ἐπίσης καὶ ἡ Θεϊκὴ εἰκόνα, τὸ φῶς ποὺ θὰ λάμπει στὸ σκοτάδι τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, τῆς ζωῆς ποὺ μποροῦμε νὰ διακρίνουμε ὅταν ἡ καρδιά μας ἡσυχάζει, γίνεται ἁγνὴ καὶ διάφανη.

Ἀλλὰ ὑπάρχουν ἄλλες στιγμές, ὅπου μποροῦμε νὰ δοῦμε ἕνα πρόσωπο ποὺ νομίζαμε ὅτι πάντα τὸ γνωρίζαμε, μέσα σ’ ἕνα φῶς ποὺ εἶναι μία ἀποκάλυψη. Αὐτὸ συμβαίνει ὅταν κάποιος λάμπει ἀπὸ χαρά, ἀπὸ ἀγάπη μέσα ἀπὸ μιὰ αἴσθηση λατρείας καὶ εὐλάβειας. Συμβαίνει ἐπίσης ὅταν ἕνα πρόσωπο βιώνει τὸ σταυρικὸ σημεῖο τοῦ πόνου, ἀλλὰ ὅταν ὁ πόνος παραμένει ἁγνός, χωρὶς μίσος, μνησικακία, πικρία, δίχως καμία πρόσμειξη κακοῦ, ὅταν ὁ ἁγνὸς πόνος λάμπει, ὅπως ἔλαμψε ἀόρατα σὲ πολλοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτὸ μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ καταλάβουμε τί εἶδαν οἱ Ἀπόστολοι, ὅταν ἦταν στὸ Ὄρος τῆς Μεταμορφώσεως. Εἶδαν τὸν Χριστὸ σ’ ὅλη του τὴ δόξα, ὅταν τοὺς ἀποκαλύφθηκε ἡ ὁλοκληρωτικὴ παράδοση στὸ Θέλημα τοῦ Πατρός του, ἡ τελικὴ καὶ ὁριστικὴ ἀποδοχὴ τοῦ Ἀνθρώπινου προορισμοῦ του στὴ γῆ. Ἀκούσαμε ὅτι ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἠλίας, στάθηκαν δίπλα Του· ὁ ἕνας ἀντιπροσωπεύοντας τὸν Νόμο καὶ ὁ ἄλλος τοὺς Προφῆτες: καὶ οἱ δύο εἶχαν μιλήσει γιὰ τὸν καιρὸ ποὺ θὰ ἐρχόταν ἡ σωτηρία, ὅταν ὁ Ἄνθρωπος τοῦ πόνου θὰ σηκώσει στοὺς ὤμους του τὸ φορτίο τοῦ κόσμου, ὅταν ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὸν καιρὸ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, θὰ ἔπαιρνε στοὺς ὤμους του τὴν τραγωδία τῆς ἀνθρωπότητας. Ἦταν ἡ στιγμὴ ποὺ ὁ Χριστὸς μέσα ἀπὸ τὴν Ἀνθρώπινή του φύση, μέσα ἀπὸ τὴν θριαμβευτικὴ καὶ ταπεινὴ ὑποταγή, δόθηκε τελικὰ στὸν Σταυρό.

Τὴν προηγούμενη ἑβδομάδα Τὸν ἀκούσαμε νὰ λέει ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου θὰ παραδοθεῖ στὰ χέρια τῶν ἀνθρώπων, καὶ θὰ τὸν σταυρώσουν, ἀλλὰ τὴν Τρίτη ἡμέρα θὰ ἀναστηθεῖ. Ἐκείνη, ἦταν μία κρίσιμη στιγμή, καὶ ἔλαμψε μέσα στὴν δόξα τῆς τέλειας, θυσιαστικῆς, σταυρικῆς ἀγάπης τῆς Ἁγίας Τριάδας, καὶ τὴν εὐαίσθητη ἀγάπη τοῦ Ἀνθρώπου Ἰησοῦ, ὅπως τὴν ἀποκαλεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Οἱ Ἀπόστολοι εἶδαν τὸ λαμπερό, θεϊκὸ φῶς νὰ ρέει μέσα ἀπὸ τὴν διάφανη σάρκα τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἔπεφτε πάνω σὲ ὅλα τὰ πράγματα γύρω Του, ἀγγίζοντας τὸν βράχο καὶ τὰ φυτὰ καλώντας τα νὰ ἀπαντήσουν μὲ τὸ δικό τους φῶς. Καὶ μόνο ἐκεῖνοι δὲν κατάλαβαν, ἐπειδὴ σ’ ὁλάκερη, τὴν κτίση μόνο ὁ ἄνθρωπος ἁμάρτησε καὶ τυφλώθηκε. Καὶ ὅμως, τοὺς ἔδειξε τὸ μυστήριο, καὶ ὅμως εἰσῆλθαν σ’ ἐκεῖνο τὸ σύννεφο ποὺ εἶναι ἡ θεϊκὴ δόξα, ποὺ τοὺς γέμισε μὲ δέος, φόβο, ἀλλὰ ταυτόχρονα μὲ μιὰ τέτοια ἀγαλλίαση καὶ θαυμασμό!

Ὁ Μωϋσῆς εἶχε εἰσέλθει σ’ ἐκεῖνο τὸ σύννεφο καὶ τοῦ ἐπιτράπηκε νὰ μιλήσει στὸν Θεό, ὅπως ἕναν φίλος μιλάει σ’ ἕναν φίλο· τοῦ ἐπιτράπηκε νὰ δεῖ τὸν Θεὸ νὰ περνάει δίπλα του χωρὶς ὄνομα, χωρὶς πρόσωπο· καὶ τώρα, τὴν στιγμὴ τῆς Μεταμορφώσεως βλέπουν τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Εἶδαν τὸ πρόσωπο καὶ τὴν δόξα Του νὰ ἀκτινοβολεῖ πέρα ἀπὸ τὴν τραγωδία. Αὐτὸ ποὺ ἀντιλήφθηκαν ἦταν ἡ δόξα, τὸ θαῦμα ὅτι ἦταν ἐκεῖ μέσα στὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ ποὺ τοὺς ἀποκαλύφθηκε. Ἤθελαν νὰ μείνουν ἐκεῖ γιὰ πάντα, ὅπως κάνουμε τὶς στιγμὲς ποὺ κάτι μᾶς γεμίζει μὲ θαυμασμό, μὲ λατρεία, μὲ δέος, μὲ ἀνείπωτη χαρά, ἀλλὰ ὁ Χριστὸς τοὺς εἶπε ὅτι εἶχε ἔλθει ἡ ὥρα νὰ κατέβουν στὴν κοιλάδα, νὰ ἀφήσουν τὸ Ὄρος, ἐπειδὴ αὐτὸ ἦταν ἡ ἀρχὴ τῆς Σταυρικῆς πορείας, καὶ ἔπρεπε νὰ καταδυθεῖ σ’ ὅ,τι εἶναι τραγικὸ στὴν ἀνθρώπινη ζωή. Τοὺς ἔφερε στὴν κοιλάδα γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἀγωνία τοῦ πατέρα ποὺ τὸ παιδί του δὲν μποροῦσε νὰ θεραπευτεῖ, μὲ τὴν ἀδυναμία τῶν μαθητῶν νὰ κάνουν κάτι γιὰ τὸ παιδί, μὲ τὴν προσδοκία τῶν ἀνθρώπων ποὺ δὲν μποροῦσαν νὰ στραφοῦν παρὰ μόνο σ’ Ἐκεῖνον –εἶναι ἐκεῖ ὅπου τοὺς ὁδήγησε.

Καὶ εἰπώθηκε ὅτι διάλεξε αὐτοὺς τοὺς τρεῖς μαθητὲς ἐπειδὴ μαζί, μέσα ἀπὸ τὴν σύμπνοια ποὺ τοὺς χαρακτήριζε, εἶχαν τὶς τρεῖς μεγάλες ἀρετὲς ποὺ τοὺς ἔκαναν νὰ μοιραστοῦν μὲ τὸν Θεό, τὸ μυστήριο τῆς ἐνσαρκώσεως, τῆς σταύρωσης, τῆς Θεότητάς Του, νὰ ἔλθουν ἀντιμέτωποι μὲ τὴν κάθοδό Του στὸν Ἅδη μετὰ τὸν θάνατό Του καὶ νὰ λάβουν τὰ νέα τῆς ἀνάστασής Του: τὴν πίστη τοῦ Πέτρου, τὴν ἀγάπη τοῦ Ἰωάννη, τὴν εὐθύτητα τοῦ Ἰάκωβου.

Ὑπάρχουν στιγμὲς ποὺ καὶ ἐμεῖς βλέπουμε κάτι ποὺ μᾶς ὑπερβαίνει, καὶ πόσο πολὺ εὐχόμαστε νὰ μπορούσαμε νὰ μείνουμε γιὰ πάντα σ’ αὐτὴν τὴν μακαρία κατάσταση· καὶ δὲν εἶναι μοναχά, ἐπειδὴ δὲν εἴμαστε ἱκανοί, ποὺ δὲν μᾶς ἐπιτρέπεται νὰ παραμείνουμε ἐκεῖ, ἀλλὰ ἐπειδὴ ὁ Κύριος λέει: «Βρίσκεστε στὸ Ὄρος τῆς Μεταμορφώσεως, εἴδατε τὸν Χριστὸ ἕτοιμο νὰ σταυρωθεῖ γιὰ νὰ ζήσει ὁ κόσμος- πηγαίνετε τώρα μαζί Του, πηγαίνετε στὸ ὄνομά Του, πηγαίνετε τώρα καὶ φέρτε Του τοὺς ἀνθρώπους ὥστε νὰ μπορέσουν νὰ ζήσουν!

Αὐτὴ εἶναι ἡ κλήση ποὺ μᾶς ἔχει δοθεῖ ἀπὸ τὸν Κύριο. Μακάρι νὰ μᾶς δώσει πίστη καὶ τὴν ἁγνότητα τῆς καρδιᾶς ποὺ θὰ μᾶς ἐπιτρέψει νὰ δοῦμε τὸν Θεὸ στὸ πρόσωπο κάθε ἀδελφοῦ! Δὲν εἶπε ἕνας ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐρήμου: «Αὐτὸς ποὺ ἔχει δεῖ τὸν ἀδελφό του, ἔχει δεῖ τὸν Θεό»· καὶ νὰ ὑπηρετοῦμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο μὲ θυσιαστικὴ ἀγάπη μὲ τὴν εὐφραίνουσα χαρὰ τῆς προσφορᾶς τοῦ ἑνὸς πρὸς τὸν ἄλλον, ὅπως ὁ Χριστὸς ἔδωσε τὴν ζωή του γιὰ μᾶς. Ἀμήν.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ – Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ – «Αυτού ακούετε» (Mατθ. 17,5) +ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ

ΑΣ ανεβούμε, αδελφοί μου, άς ανεβούμε κ’ εμείς σήμερα στο όρος Θαβώρ. Όχι σωματικώς, αλλά ψυχικώς· άς ανεβούμε νοερώς, διά της πίστεως. Kαι τότε με τα μάτια της πίστεως θα δούμε τον Kύριο ημών Ιησού Xριστό.

Ωραία είναι η ανατολή του ήλιου· αλλά πιό ωραία είναι όταν ανατέλλει στον κόσμο ο Xριστός και φέγγει το γλυκύ του φώς. Ωραία είναι τα αστέρια του ουρανού· αλλά πιό ωραία είναι τα πνευματικά αστέρια. Kαι σήμερα κοντά στον πνευματικό ήλιο, το Xριστό, παρουσιάστηκαν πέντε άστρα.

Tρία άστρα είναι οι μαθηταί· ο Πέτρος, ο Iάκωβος και ο Ιωάννης. Αυτοί οι τρείς, όπως λένε οι πατέρες, εκπροσωπούν την στρατευομένη Εκκλησία.

Tα άλλα δύο άστρα είναι ο Mωϋσής και ο Hλίας, που είχαν φύγει πριν πολλά χρόνια από τη ζωή. H παρουσία τους αποδεικνύει, ότι ο άνθρωπος δεν πεθαίνει. O Mωϋσής είχε ζήσει 1500 χρόνια, ο δε Hλίας 850 χρόνια προ Xριστού. Kαι όμως βλέπουμε σήμερα στο θαύμα της Mεταμορφώσεως να συνομιλούν αυτοί οι δύο με τον Kύριο. O Mωϋσής και ο Hλίας εκπροσωπούν την θριαμβεύουσα Εκκλησία.

Στρατευομένη και θριαμβεύουσα Εκκλησία ευρίσκεται επάνω στην κορυφή του Θαβώρ. Εκεί, λέει το Ευαγγέλιο, έλαμψε το πρόσωπο του Kυρίου «ως ο ήλιος», και τα «ιμάτια αυτού εγένετο λευκά ως το φως» (Mατθ. 17,2). Kαι μέσα από τη νεφέλη τη φωτεινή, που τους επισκίασε, ακούστηκε κάποια γνώριμη φωνή. H φωνή, που κατά τη βάπτιση είχε ακουστή στον Iορδάνη ποταμό, επαναλαμβάνεται τώρα στο Θαβώρ· «Oυτός εστιν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω εύδόκησα· αυτού ακούετε» (ε.α. 17,5). Eίναι η φωνή του Θεού Πατρός.

Tι μας συνιστά η φωνή αυτή του Θεού; Nα έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά για να ακούμε τον Xριστό. Διότι ο Xριστός είναι όχι απλώς άνθρωπος, αλλά Θεός. Eίναι το δεύτερο πρόσωπο της αγίας Tριάδος.Εφ’ όσον λοιπόν ο Xριστός είναι Θεός, πρώτη υποχρέωσης μας είναι να τον προσκυνούμε. «Δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν Xριστώ τω βασιλεί ημών Θεώ». Δευτέρα δε και σπουδαιοτέρα υποχρέωσίς μας είναι να εκτελούμε κατά γράμμα και να εφαρμόζουμε στη ζωή μας όλες τις εντολές του, μικρές και μεγάλες.

Kλείστε προς στιγμήν τα μάτια σας και φανταστείτε. Mπορείτε να συλλάβετε, τι θα ήταν αυτός ο κόσμος, εάν όλοι οι άνθρωποι στη γη εφαρμόζανε την εντολή του ουρανού «Αυτού ακούετε» (έ.α. 17,5); Πω – πω, τι θα ήταν αυτός ο κόσμος· παράδεισος θα ήταν!

«Αυτού ακούετε». Nα εκτελήτε ό,τι λέει ο Xριστός. Eάν γινόταν αυτό, θα εκπληρώνετο η προφητεία που λέει· «Εάν θελήσετε να με ακούσετε, θα φάτε της γής τα αγαθά· εάν όμως δεν θελήσετε και δεν με ακούσετε, μάχαιρα θα σας καταφάγη» (Hσ. 1,19). Eάν ακούγαμε το Xριστό, θα τρώγαμε, όπως λένε, με χρυσά κουτάλια. Tώρα, κόλασης έγινε η γη. Kαι έγινε κόλασης, γιατί στην εποχή μας οι άνθρωποι δεν θέλουν να ακούσουν το Xριστό.

Mου λέγανε, ότι ωρισμένοι ακούνε το ραδιόφωνο ώρες ολόκληρες, αλλά άν καμμιά φορά βάλει κανένα κήρυγμα, έστω και μικρό και σύντομο, αμέσως με μανία το κλείνουν. Δεν θέλουν ν’ ακούσουν τη φωνή του Xριστού.

Mισούν τη φωνή του Ευαγγελίου. Mοιάζουν αυτοί, όπως λέει ο ψαλμωδός, με κάποιο φαρμακερό φίδι που λέγεται ασπίς. ΄Oταν ο επαοιδός, ο μάγος, παίζει μουσική, όλα τα φίδια μαζεύονται κοντά του και τιθασεύονται. Αρέσκονται στο τραγούδι του θηριοδαμαστού τα φίδια· αλλά ένα φίδι δεν ακούει καθόλου. Kλείνει τ’ αυτιά του και φεύγει μακριά. Αυτό το φίδι είναι η ασπίς. «…Ωσεί ασπίδος κωφής και βυούσης τα ωτα αυτής» (Ψαλμ. 57,5). Ασπίδες είναι οι άνθρωποι αυτοί. Mισούν το λόγο του Θεού.

Bρισκόμαστε στην εποχή, που προφήτευσε ο απόστολος Παύλος. Oι άνθρωποι, είπε, στους εσχάτους καιρούς θα κλείσουν τ’ αυτιά τους με βουλοκέρι, για να μήν ακούνε τη φωνή της αληθείας, τη φωνή του Θεού, και θα τ’ ανοίξουν στους μύθους, στη φωνή του διαβόλου (βλ. B΄ Tιμ. 4,4).Tο πρωί δεν έρχονται στην εκκλησία. Tο βράδι όμως, εκατομμύρια άνθρωποι, ανοίγουν τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, γιά να δούν και ν’ ακούσουν όλες  τις βλακείες, όλες τις ασχημίες, όλα τα άτοπα και αμαρτωλά πράγματα.

Εχουν κλείσει λοιπόν οι άνθρωποι τ’ αυτιά τους στη φωνή του Θεού. Kαι όχι μόνο αυτό. Mισούν και καταδιώκουν τους κήρυκες του εύαγγελίου· άν ήταν δυνατόν, να τους εξοντώσουν όλους, για να μην ακούγεται η φωνή του Xριστού επάνω στη γη. Σ’ αυτή την εποχή ζούμε, αγαπητοί μου.

«Αυτού ακούετε» (έ.α.). Mας έδωσε αυτιά ο Θεός, γιά να ακούμε το λόγο του και να τον εφαρμόζουμε. Αλλά οι άνθρωποι στην εποχή μας έγιναν κωφοί, αδιάφοροι και αναίσθητοι. Kλείνουν τ’ αυτιά τους στο Θεό, και τ’ ανοίγουν στον διάβολο.

Αλλά μέσα σ’ αυτό τον κόσμο, της απιστίας και διαφθοράς, υπάρχουν, ναι υπάρχουν, και χριστιανοί που ακούνε το λόγο του Θεού. Eίναι άγνωστοι χριστιανοί. στην Αλβανία αχούρια κάνανε τις εκκλησιές οι άθεοι, και λυώνανε τις καμπάνες, και καταδιώκανε τους χριστιανούς· αλλά τη νύχτα οι πιστοί κατέβαιναν στα υπόγεια και προσκυνούσαν τις εικόνες, και την Kυριακή ανοίγανε τα ραδιόφωνα ν’ ακούσουν τη θεία λειτουργία, και κλαίγανε.

Tώρα εμείς γίναμε αναίσθητοι. Kαι άν εκκλησιαζώμεθα, τυπικά και αδιάφορα εκκλησιαζόμεθα· χωρίς α­σθημα, χωρίς συγκίνηση, χωρίς αγάπη και λατρεία προς το Θεό. Ενώ στις χώρες όπου καταδιώκεται ο χριστιανισμός, όσοι πάνε, πάνε πραγματικά για το Θεό. θα έρθουν όμως χρόνια και σ’ εμάς, που δεν θα μπορούμε να πάμε στην εκκλησία. Θα τιμωρηθούμε, γιατί περιφρονήσαμε τα λόγια του Θεού.

Tώρα δεν μας στοιχίζει τίποτε ο Xριστός. Διασκέδαση· πάμε στα πανηγύρια, ανεβαίνουμε στο βουνό, παίρνουμε καθαρό αέρα, αγναντεύουμε τα πελάγη.Αυτός είναι ο ακίνδυνος χριστιανισμός. Αλλά έρχονται ημέρες, που το να είναι κανείς χριστιανός θα στοιχίζει πάρα πολύ· και τότε θα φανούν οι πραγματικοί χριστιανοί.

«Αυτού ακούετε» (έ.α.). Λοιπόν ποιός έχει αυτί γιά ν’ ακούση; Ένας που είναι κουφός, ό,τι μουσική και να του παίξης, Mπετόβεν να παίξης, δεν καταλαβαίνει και δεν αισθάνεται  τίποτε. ΄Oπως λοιπόν ο κουφός δεν είναι εις θέσιν ν’ ακούσει και να καταλάβει τίποτε κι από την πιο ωραία μουσική κι από το καλύτερο βιολί, έτσι και οι άνθρωποι σήμερα είναι κουφοί και αδιάφοροι και αναίσθητοι.

«Mακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού» (Λουκ. 11,28). Yπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι; Yπάρχουν. Kαι άνδρες και γυναίκες, και  παιδιά και γέροι, και αγράμματοι και εγγράμματοι και επιστήμονες. Λίγοι είναι· όμως υπάρχουν. Αλλά η μικρή αυτή η μειοψηφία δεν πρέπει να μας απογοητεύη.

Θα έρθει ημέρα, κατά την οποία με βροντές και αστραπές θ’ ανοίξουν τ’ αυτιά της ανθρωπότητος. ΄Oταν θα πέφτουν κεραυνοί κι αστροπελέκια, θ’ ανοίξουν τ’ αυτιά· τότε όμως θα είναι αργά. Tώρα δεν ακούνε, όπως δεν ακούγανε και στην εποχή του Nώε. Kανείς δεν άκουγε το Nώε. Tον κοροϊδεύανε. ΄Oταν  όμως άνοιξαν οι καταρράκτες του οéρανού και πλημμύρισε η γή, τότε άνοιξαν τα μάτια τους και τ’ αυτιά τους· αλλά ήταν αργά. Θ’ ανοίξουν λοιπόν τ’ αυτιά της ανθρωπότητος όταν θ’ ακούσουν τις βροντές και τις αστραπές και την φοβερή καταστροφή του κόσμου, τότε που θα λαλήσει ο Θεός. Αλλά τι το όφελος; Tότε δεν θα έχει καμμία αξία.

Σήμερα λοιπόν, που εορτάζουμε τη Mεταμόρφωση του Σωτήρος, ας παρακαλέσουμε το Θεό, ν’ ανοίξη τ’ αυτιά της ανθρωπότητος, ν’ ανοίξει τ’ αυτιά μας, για να ακούσουμε τα λόγια του Xριστού, να τα εφαρμόσουμε μικροί και μεγάλοι. Kι όταν τα εφαρμόσουμε, τότε θα είμαστε άξιοι μακαρισμού. Γιατί είπε ο Kύριος «Mακάριοι», καλότυχοι, – ποιοί; Όχι οι πλούσιοι, αλλά «οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» (Λουκ. 11,28).

Eίθε μεταξύ των εκλεκτών της εύλογημένης αυτής μερίδος, εκείνων που ακούνε το λόγο του Θεού και τον εφαρμόζουν, να είστε κ’ εσείς όλοι, αγαπητοί μου αδελφοί, που ακούτε και διαβάζετε τα λόγια αυτά.

† O Φλωρίνης, Πρεσπών & Eορδαίας Αυγουστίνος

Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, το δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὑπῆρχε αἰωνίως καί εἶχε θεία δόξα καί κάλλος ἀνυπέβλητο. Ἀκτινοβολοῦσε τό ἄκτιστο φῶς.

Ὅταν ὅμως σαρκώθηκε, ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος, δι᾿ ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν, "κάλυψε", σκέπασε, ἔκρυψε μέ τήν ἀνθρώπινη φύση, μέ τό σῶμα, πού ἔλαβε ἀπό τήν Παρθένο Μαρία, κάλυψε τήν θεία Φύση.

Ἔτσι στήν ἐπίγεια ζωή τῶν 33 χρόνων πρόβαλε κυρίως τήν ἀνθρώπινη φύση του καί ἐμφανιζόταν στούς ἀνθρώπους σάν ἕνας ἁπλός ἄνθρωπος. Γι᾿ αὐτό λέμε, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἔγινε υἱός ἀνθρώπου. Μέ τόν συγκαταβατικό αὐτό τρόπο ὁ Χριστός μποροῦσε νά ἐπικοινωνεῖ  μέ τούς ἀνθρώπους καί αὐτοί νά τόν καταλαβαίνουν. Νά μιλάει, νά τούς διδάσκει  καί νά κηρύσσει τό Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά καί οἱ ἄνθρωποι δέν δυσκολεύονταν νά ἐπικοινωνοῦν μέ τόν Χριστό, νά συναναστρέφωνται μαζί του καί νά συνομιλοῦν.

Αὐτό εἶναι μία ἄκρα ταπείνωσις καί ἄκρα συγκατάβασις. Πῶς διαφορετικά θά μποροῦσε ὁ ἄνθρωπος νά ἐπικοινωνήσει μέ τόν Θεό; Κάποτε ὁ Χριστός ζήτησε ἀπό τόν Πατέρα του τόν ἐπουράνιο. Πάτερ δόξασόν τόν Υἱόν. Ἡ ἀπάντηση ἦταν καί ἐδόξασα καί πάλιν δοξάσω. Στόν κόσμο ὅμως ἀκούσθηκε σάν δυνατή βροντή. Οἱ ἄνθρωποι δέν κατάλαβαν τί εἶπε ὁ Θεός.

Ἔτσι λοιπόν, ἄν ὁ Χριστός ἔμενε μόνο μέ τήν Θεία Φύση, κανείς δέν θά μποροῦσε νά τόν δεῖ, οὔτε νά τόν καταλάβει, ἀλλ᾿ οὔτε καί νά ζήσει. Θά ἔλειωνε σάν τό κερί στή φωτιά. Ὅταν ὁ Θεός κατέβηκε στό Σινᾶ, γιά νά δώσει στόν Μωϋσῆ τίς δέκα ἐντολές, τοῦ εἶπε νά κρυφτεῖ πίσω ἀπό ἕνα βράχο, γιά νά μή δεῖ τό Πρόσωπό του. Κανείς δέν μπορεῖ νά δεῖ τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ καί νά ζήσει.

Ἔτσι ταράχθηκε καί ὁ προφήτης Ἡσαΐας, ὅταν εἶδε σέ ὄραμα τόν Κύριο Σαβαώθ, νά κάθεται σέ θρόνο ὑψηλό καί ἐπηρμένο τρομοκρατήθηκε. Ὤ, εἶπε, ὁ ταλαίπωρος, τί ἔχω νά πάθω; Ἄνθρωπος ἐγώ ἁμαρτωλός, εἶδα μέ τά μάτια μου τόν Κύριο τῆς δόξης! 

Ἔτσι λοιπόν ἔρχεται ὁ Χριστός σκεπασμένος μέ τήν ἀνθρώπινη σάρκα, μέ ταπείνωση καί συγκατάβαση. Μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε νά μή πάθει κάποιο ὁ ἄνθρωπος.

Ὡστόσο δέν κράτησε καλυμμένη γιά πάντα τήν δόξα τοῦ θείου του προσώπου. Λίγο πρίν ἀπό τό Πάθος, γιά νά ἐνισχύσει τούς μαθητές, μεταμορφώθηκε μπροστά στούς προκρίτους τῶν μαθητῶν. Μπροστά σέ τρεῖς μόνο μαθητές, ἐπάνω στό ὄρος Θαβώρ, μακρυά ἀπό τά μάτια τῶν πολλῶν. Γιατί οἱ τρεῖς, ὁ Πέτρος, ὁ Ἰωάννης καί ὁ Ἰάκωβος ἦσαν οἱ πρόκριτοι, γιατί ξεχώριζαν ἀπό τούς ἄλλους μαθητές; Ὁ Πέτρος ἀγαποῦσε ὑπερβολικά, παράφορα τόν Χριστό. Ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ πιό μικρός τῆς παρέας, ὁ νεώτερος μαθητής καί σάν τέτοιος τόν ἀγαποῦσε ὁ Χριστός περισσότερο, τόν ξεχώριζε , ἦταν πιό τρυφερός ἀπέναντί του. Ὁ Ἰάκωβος πάλι ἦταν ὁ πρῶτος ἀπό τούς μαθητές, πού θά πέθαινε μέ μαρτυρικό θάνατο γιά τόν Χριστό καί ὁ Χριστός, πού τό προεγνώριζε, τόν ἐκτιμοῦσε βαθειά. Γι᾿ αὐτό καί στήν ἀνάσταση τῆς κόρηςτοῦ Ἰαείρου, ἐνῷ ἔβγαλε ὅλους ἔξω ἀπό τό δωμάτιο, κράτησε πάλι αὐτούς τούς τρεῖς μαθητές, σάν μάρτυρες τοῦ θαύματος.

Λοιπόν σ᾿ αὐτούς τούς τρεῖς ἔδωσε τήν ἱκανότητα, ἔκανε τήν ὑψίστη τιμή, νά δοῦν μέ τά πήλινα μάτια τους τήν δόξα τοῦ θεϊκοῦ Προσώπου του. Ἡ θέα ἦταν συγκλονιστική. Αὐτοί εἶδαν τό ἐκτυφλωτικό φῶς, αὐτοί ἄκουσαν τήν φωνή τοῦ Θεοῦ καί Πατρός νά λέγει, οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός. Αὐτά τά συγκλονιστικά γεγονότα, ἐκτός ἀπό τούς Εὐαγγελιστές, μᾶς τά διηγεῖται καί ὁ ἀπόστολος Πέτρος στήν Β΄Καθολική ἐπιστολή του, ὅταν γράφει, ἐπόπται ἐγενήθημεν τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος, τῆς μεγαλοπρεποῦς δόξης.

Ὁ Χριστός μέ τήν θεία του μεταμόρφωση ἀπεκάλυψε ποιό ηταν τό κύριο ἔργο του. ποιός ἦταν ὁ τελικός σκοπός του. Ἡ ἀνάπλαση, ἡ ἀνακαίνιση καί ἡ θέωση τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Χριστός πῆρε αὐτό πού εἴχαμε ἐμεῖς, γι'΄α νά μᾶς δώσει αὐτό πού εἶχε ἐκεῖνος. Ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά γίνουμε ἐμεῖς θεοί.

Τελικά ἡ μεταμόρφωση δέν ἦταν τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά τῶν μαθητῶν. Ὁ Κύριος ποτέ δέν ἔπαψε νά εἶναι Θεός, παρ᾿ ὅτι ἔγινε καί ἄνθρωπος. Ποτέ δέν σταμάτησε νά ἔχει θεῖο φῶς καί δόξα οὐράνια. Οἱ μαθητές μεταμορφώθηκαν, τά δικά τους μάτια φωτίσθηκαν καί εἶδαν τήν δόξα τοῦ θεϊκοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ, τό φῶς τό οὐράνιο, αὐτό πού ποτέ μέχρι τότε δέν μπόρεσαν νά δοῦν.

Τό ἔργο τῆς θεϊκῆς μεταμορφώσεως τῶν ἀνθρώπων ἄρχισε ἤδη νά πραγματοποιεῖται. Ὁ Χριστός ὑψώνει καί μεταμορφώνει τόν ἄνθρωπο, τήν ζωή του, τό εἶναι του ὁλόκληρο. Ὁ ληστής πάνω στό σταυρό γίνεται θεολόγος καί ἅγιος, πρῶτος πολίτης τοῦ παραδείσου. Ἡ πόρνη, ἡ μέν μία μέ τά μῦρα γίνεται παρθένος, ἡ δέ ἄλλη μεγαλομάρτυς καί ἰσαπόστολος. Ὁ φοβερός ἀντίπαλος τοῦ Κυρίου, ὁ μέγας διώκτης Παῦλος γίνεται ὁ πιό πιστός του φίλος, γίνεται τό ἄλογο τοῦ Θεοῦ, πού διέτρεξε τέσσερις φορές τόν τότε γνωστό κόσμο καί κήρυξε τό Εὐαγγέλιο σέ ὅλη τήν οἰκουμένη. Ἡ μεταμόρφωση τῶν ἀνθρώπων φαίνεται στά πρόσωπα τῶν ἁγίων τῆς ἐκκλησίας, τά σώματα τῶν ὁποίων ἀκτινοβολοῦν τό θεῖο φῶς, εὐωδιάζουν, θαυματουργοῦν, παραμένουν ἄθφαρτα. Αὐτό δηλώνει τό φωτοστέφανο στίς εἰκόνες τῶν ἁγίων. Ἄν μάλιστα προσέξουμε στήν εἰκόνα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, θά δοῦμε, ὅτι ὅλοι οἱ ἀπόστολοι ἔχουν φωτοστέφανο ἐκτός ἀπό τόν Ἰούδα, ὁ ὁποῖος ἀπέτυχε στό σκοπό του. Αὐτός δέν μεταμορφώθηκε, ἀλλά παραμορφώθηκε. Δέν φωτίσθηκε, σκοτίσθηκε.

Ἀγαπητοί μου,

Ὁ Χριστός δέν ἐπέτρεψε σέ ὅλους νά δοῦν τό θαῦμα τῆς μεταμορφώσεως γιά λόγους φιλανθρωπίας καί συγκαταβάσεως στήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία. Ὁ Χριστός ἐξακολουθεῖ νά παρουσιάζεται ὡς υἱός τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή ὡς ἄνθρωπος προσκαλῶντας τούς ἀνθρώπους νά ἀποδεχτοῦν, ὄχι αὐτό πού βλέπουν μέ τά μάτια τοῦ σώματος, δηλαδή τήν ἀνθρώπινη φύση του, ἀλλά αὐτό πού δέν βλέπουν, τήν θεία φύση του. Μέ τόν τρόπο αὐτό ἐπιτρέπει στόν ἄνθρωπο νά τόν δεχτεῖ ἀβίαστα καί ἐλεύθερα. Καί ὅποιος πιστεύει στόν Χριστό, θά ἀξιωθεῖ νά δεῖ καί τήν δόξα τῆς θεότητός του, ἄν ὄχι ἐδῶ στή γῆ, ὁπωσδήποτε στόν οὐρανό, στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.-

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος ως πηγή θεογνωσίας

Οι άγιοι Πατέρες καθόρισαν να γιορτάζεται ή μεγάλη δεσποτική γιορτή της Θείας Μεταμορφώσεως την 6η Αυγούστου, δηλαδή σαράντα ήμερες πριν από την Ύ­ψωση του Τιμίου Σταυροϋ. Έκριναν αναγκαία τη μετάθεση της γιορτής, γιατί δεν ταίριαζε ό πανηγυρικός της χαρακτήρας με την πένθιμη περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, στη διάρκεια της οποίας είχε γίνει. Κι έγινε τότε για να προετοιμάσει τους Α­ποστόλους για τη δοκιμασία του Θείου Πάθους, αλλά καί για να επιβεβαιώσει κατά κάποιον τρόπο την προαιώνια δόξα Του.

Η ΘΕΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ  Ό Θεάνθρωπος Χριστός δεν έλαβε κατά τη Θεία Μετα­μόρφωση κάτι πού δεν είχε. Αντίθετα, οι Απόστολοι ξέφυγαν για λίγο από τα δεσμά του χρόνου καί του χώρου καί γεύτηκαν την πραγματικότητα της θείας δόξας, «καθώς ήδύναντο». «Το φως της Θείας Μεταμορφώσεως», γράφει ό άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς, «αν καί έγινε ορατό με τα σωματικά μάτια για λίγο χρόνο πάνω στη μικρή κορυφή ενός όρους, δε δημιουργείται, ούτε φθείρεται, ούτε συλλαμβάνεται με τις αισθήσεις του ανθρώπου. Το είδαν όμως οί μαθητές, γιατί υπέστησαν μια εναλλαγή των αισθήσεων τους πού έγιναν πνευματικές από σαρκικές». Με άλλα λόγια το μυστήριο της άπερινόητης Τρια­δικής Θεότητας αποκαλύφθηκε μέσα από τις άκτιστες ενέρ­γειες της τόσο, όσο μπορούσαν να αντέξουν τα έκπληκτα μά­τια των Αποστόλων κι ακόμη πιο πολύ τα δικά μας βεβαρημέ­να από την αμαρτία πρόσωπα. Γεύση λοιπόν αθανασίας καί βίω­ση της αιωνιότητας αποτελούσε για τους θνητούς Μαθητές, αλλά καί για μας ή Μεταμόρφωση του Σωτήρος. ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ Ό ίδιος ό Κύριος είχε δηλώσει νωρίτερα ότι από τον κύκλο των μαθητών Του κάποιοι θα έβλεπαν τη Βασιλεία του Θεού να έρχεται «εν δυνάμει» (Ματθ. 16,28). Ό προφητικός αυτός λό­γος του Σωτήρος πραγματοποιήθηκε κατά τη Μεταμόρφωση, όταν οί τρεις μαθητές αξιώθηκαν να δουν το έκπαγλο φως της θεότητας Του. Το έκτακτο εκείνο φαινόμενο, δηλαδή, το άκτιστο φως πού περιέβαλε τη μορφή του Σωτήρος, δεν ήταν τί­ποτε άλλο παρά μία από τίς βασικές άκτιστες ενέργειες της Μίας αλλά Τρισυπόστατης Θεότητας. Ήταν το αιώνιο, το ατε­λεύτητο, το εκτός τόπου και χρόνου φως της θεότητας.΄ Ήταν το ιδιό το φως της Αναστάσεως πού γέμισε το κενό μνημείο κι έκανε ορατό ό,τι ήταν μέσα σ' αυτό, παρά το σκο­τάδι της νύχτας εκείνης. Το φως αυτό έκανε τίς μυροφόρες γυναίκες να διακρίνουν τους αγγέλους καί να συνομιλήσουν μαζί τους. Ή θέα αυτή του άκτίστου φωτός ήταν ή ανώτερη εμπειρία του Θεού, πού μπορούσαν να λάβουν οί άνθρωποι. "Ας θυμηθούμε τη ρήξη πού επήλθε το 14ο αιώνα ανάμεσα στον εκπρόσωπο της θρησκευτικής φιλοσοφίας δυτικό μοναχό Βαρ­λαάμ τον Καλαβρό καί τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά με αφορ­μή το φως της Θείας Μεταμόρφωσης. Ή αντιπαλότητα εκείνη βασικά στράφηκε στο αν οί θείες ενέργειες είναι κτιστές ή άκτι­στες. Τελικά οί πνευματικοί αγώνες του αγίου Γρηγορίου για τίς άκτιστες θείες ενέργειες δικαιώθηκαν από την Εκκλησία.Ποτέ όμως δε μπόρεσαν να εννοήσουν το σοφό θεολόγο καί ασκητή, άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, όσοι σκέπτονται με ανθρωποκεντρικά καί σχολαστικά κριτήρια, όπως ό τότε αντί­παλος του Βαρλαάμ. Οί βασικές όμως διδασκαλίες του Παλαμά περί διακρίσεως ουσίας καί ενεργειών του Θεού καί κοινωνίας του ανθρώπου με τίς άκτιστες θείες ενέργειες δεν έπαψαν να βρίσκονται στο επίκεντρο της ορθόδοξης πνευματικότητας. Πάντοτε ό Θεός της Άποκαλύψεως καί της λατρευτικής εμπειρίας ήταν αντιμέ­τωπος με το Θεό της φιλοσοφίας. Συμπερασματικά θα λέγαμε πώς το φως πού εξέπεμψε ή θεία μορφή του Σωτήρος κατά τη μεταμόρφωση καί το όποιο καταθάμπωσε τους Μαθητές, δεν ήταν ή άμέθεκτη καί απρόσιτη θεία ουσία, αλλά ήταν ή μεθεκτή, προσιτή καί άκτιστη θεία ενέργεια. Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΠΤΙΑΣ Ή επιθυμία των Αποστόλων «καλόν εστίν ημάς ώδε είναι» (Ματθ. 17, 4), να βρίσκονται δηλαδή μόνιμα στο έκπαγλο εκείνο κάλλος της θείας θεοπτίας, εκπληρώνεται από τον Κύ­ριο με την ίδρυση της Εκκλησίας. Σ' αυτήν όσοι μετέχουν όχι τυπικά, αλλά ενεργά καί ουσιαστικά, μπορούν ν' απολαμβάνουν τη λαμπρότητα του προσώπου του Θεού καί τη χαρά της ανα­στροφής Του.Την εμπειρία αυτή της θεοπτίας την παρέλαβε ή πατερική θεολογία, για να τη μεταφέρει στο πλήρωμα της Εκκλησίας, πού αγωνίζεται να βιώνει μέσα από την πράξη καί τη θεωρία τη γνησιότητα της χριστιανικής ζωής. Τη σπάνια αυτή εμπειρία του άκτίστου φωτός την ζούσαν οί "Αγιοι της Εκκλησίας μας. Γι' αυτό στις εικόνες το πρόσωπο τους βρίσκεται στο επίκε­ντρο του άπλετου φωτός μέσα στο όποιο ζούσαν καί όχι κά­ποιου φυσικού τοπίου, καθώς θέλει ή δυτική τεχνοτροπία. 

Η ΜΟΝΗ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ Ή θεολογία της θεοπτίας, δηλαδή της θέας της θείας δό­ξας, καθώς σηματοδοτήθηκε οτή Θεία Μεταμόρφωση, είναι ή μόνη καί αληθινή θεολογία, την οποία γνωρίζει ή ορθόδοξη Εκ­κλησία. Ή εμπειρία του άκτίστου φωτός έκανε το Μέγα Βασί­λειο να λάμπει ολόκληρος, όταν προσευχόταν μέσα στο κελί του. Από τίς προσωπικές του εμπειρίες κινούμενος ό άγιος Συμεών ό Νέος Θεολόγος μας αποκαλύπτει ότι αποτέλεσμα των φωτοφανειών είναι να φωτίζεται ολόκληρος ό άνθρωπος, να γίνεται όλος φως καί να βλέπει τα πάντα ως φως. Γι' αυτό γρά­φει: «Μακάριοι οί το φως του Κυρίου εντεύθεν γνωρίσαντες καί εν τω θείω φωτί αύγαζόμενοι». Μακάριοι δηλαδή είναι όσοι θα γνωρίσουν από τούτη τη ζωή το φως του Κυρίου καί θα φωτί­ζονται άπ' αυτό. Το άκτιστο λοιπόν φως δυνητικά μεταδίδεται σ' ολόκληρο τον άνθρωπο καί τον κάνει να ζει από τούτη τη ζωή μέσα στην κοινωνία της Αγίας Τριάδος.Ή κοινωνία αυτή με το Θεό αποτελεί δείγμα της μακαριό­τητας του μέλλοντος αιώνος, «της έκλαμπούσης απορρήτου αίγλης της μιας τρισυπόστατου θείας ουσίας ή φύσεως.Ή θέα αυτή του φωτοειδούς προσώπου του Θεού,δηλαδή ή θέα του μεταμορφωμένου Χριστού, πού απευθύνεται σε όλους μας, βρήκε την πλήρη δικαίωση της στη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά καί τη ζωή των Άγιων μας. 

του θεολόγου Βασιλείου Σκιαδά\

ΤΙ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Κάθε δεσποτική εορτή της Εκκλησίας μας αποκαλύπτει στους πιστούς θεολογικές αλήθειες του μυστηρίου της θείας οικονομίας, οι οποίες είναι απαραίτητες για την σωτηρία μας. Έτσι και η εορτή της Μεταμορφώσεως μας αποκαλύπτει·

α´) Ότι ο Χριστός είναι Υιός Θεού και Θεός.

Το άκτιστο φως που βγαίνει μέσα από τον Χριστό και τον περιλούζει και λάμπει το πρόσωπό του ως ο ήλιος· η «φωτεινή νεφέλη», που είναι στην αγία Γραφή σημείο της παρουσίας του Θεού και η φωνή του Θεού πατρός που ακούγεται μέσα από τη νεφέλη να λέγει «ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα· αυτού ακούετε» και (Ματθ. 17,5)· ο Μωυσής και ο Ηλίας οι θεόπτες και μεγάλοι προφήτες που τον αναγνωρίζουν ως Κύριό τους και αποκαλύπτουν ότι ο Χριστός είναι Κύριος ζώντων και νεκρών, ότι δεν είναι ένας προφήτης σαν κι αυτούς, ότι δεν είναι κάποιος που εκφράζεται αντίθετα απ’ αυτούς και εναντίον του Θεού, όπως τον παρουσίαζαν οι Ιουδαίοι, και που συζητούν μαζί του για την «έξοδο του» (Λκ. 9,32)· οι μαθητές που πέφτουν κάτω μπρούμυτα έκπληκτοι και θαμπωμένοι από τη Θεοφάνια του Χριστού, όλα αυτά αποκαλύπτουν και παρουσιάζουν παραστατικά και με μεγαλοπρέπεια τη θεία φύση του Χριστού. Τη θεία φύση που κρυβόταν θεληματικά πίσω από την ανθρώπινη. Τη θεία φύση που ο Χριστός αποκαλύπτει σε όσους τον αναζητούν και είναι καλοπροαίρετοι και χωρίς δόλο (πρβλ. Ιω. 1, 42·46·48).

β´) Τη δόξα της ανθρώπινης φύσεως.

  

Κατά τη μεταμόρφωση του Χριστού, το ανθρώπινο του πρόσωπο και το ανθρώπινο του σώμα –που αργότερα σταυρώθηκε και θάφτηκε– αυτό έλαμπε, αυτό ακτινοβολούσε. Ακόμη και τα ρούχα που το καλύπταν κι αυτά έλαμπαν και ακτινοβολούσαν (Λκ. 9,29). Η λάμψη του σώματος του Χριστού επεκτεινόταν και σ’ αυτά. Συνεπώς στη Μεταμόρφωση, φάνηκε εκτός από την θεότητα του και η δόξα της ανθρώπινης του φύσεως. Η δόξα του νέου Αδάμ, που δεν μολύνθηκε ποτέ από την αμαρτία.

Η ανθρώπινη του φύση ήταν μεν δοξασμένη από τα σπλάχνα της Θεοτόκου, αλλά μέχρι τότε δεν φαινόταν. Κρατούντο τα μάτια των μαθητών και δεν την έβλεπαν. Τώρα όμως, για πρώτη φορά άνοιξαν, για να δουν αυτό που είχε ο Χριστός από τη στιγμή που ενανθρώπισε. Δηλαδή στην πραγματικότητα δεν μεταμορφώθηκε ο Χριστός, αλλά μεταμορφώθηκαν τα μάτια των μαθητών του πνευματικά, ώστε να μπορούν να δουν το άκτιστο φως. Το φως το οποίο θα φωτίζει την ανέσπερη βασιλεία του Θεού (Αποκ. 22,5).

Και με την πράξη του αυτή ήταν σαν να έλεγε ο Χριστός· «Προσέξτε· έτσι όπως λάμπω τώρα, έτσι θα λάμψετε και εσείς οι άνθρωποι. Όλοι οι πιστοί και αφοσιωμένοι χριστιανοί». Αυτό που είχε πει κάποτε σ’ ένα κήρυγμα του ότι «οι δίκαιοι εκλάμψουσι ως ο ήλιος εν τη βασιλεία του πατρός αυτών» (Ματθ. 13,43), έρχεται τώρα να το πιστοποιήσει και να το αποδείξει εμπειρικά. Και θα το πιστοποιήσει και αργότερα ο Χριστός, όταν θ’ αποστείλει το Πνεύμα το Άγιο, κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, και οι τότε πιστοί θα ζήσουν θείες εμπειρίες και θ’ αποκτήσουν κατά Θεό ένδοξα χαρίσματα. Και θα το πιστοποιεί συνεχώς δια του φωτισμού και της λάμψεως που εκπέμπουν οι ανά τους αιώνες άγιοί του.

γ´) Να υπακούμε στο Θεάνθρωπο Χριστό και το λόγο του.

Είναι ο Χριστός τέλειος Θεός, ο ένας της Αγίας Τριάδος, που ενσαρκώθηκε και έγινε και τέλειος άνθρωπος. Πρέπει να τον αναγνωρίζουμε ως Σωτήρα μας και να ακολουθούμε το θέλημά του. Αυτό πρέπει να είναι και το κύρια αίτημά στην προσευχή μας, όπως μας δίδαξε ο ίδιος. «Αγιασθήτω το όνομά σου, ελθέτω η βασιλεία σου, γενηθήτω το θέλημά σου» λέμε στο «Πάτερ ημών».

Όταν έτσι ζούμε και έτσι πολιτευόμαστε, απ’ αυτή τη ζωή θα ζούμε τη δόξα του και τη βασιλεία του, όπως οι προφήτες, οι απόστολοι και οι ανά τους αιώνες άγιοι. Τα υλικά αιτήματα και οι υλικές ανάγκες δεν θα είναι το πρόβλημά μας. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που παρατηρούμε στην εποπτεία της Μεταμορφώσεως. Στο Θαβώρ αναστέλλονται όλες οι ανθρώπινες επιθυμίες. Δεν σκέφτονται οι απόστολοι τι θα φάνε, τι θα πιούνε, που θα μείνουνε. Σκέφτονται μόνο για τον Χριστό, τον Μωυσή και τον Ηλία, να τους κάνουνε τρεις σκηνές. Και το λένε αυτό, γιατί εκείνη τη στιγμή τα έχουνε χαμένα και δεν ξέρουν τι λένε (Μαρκ. 9,7·Λκ. 9,34). Και όχι γιατί σκέπτονται με υλική προοπτική για τον Χριστό και τους δύο προφήτες. Να συνεπώς τι είναι η βασιλεία του Θεού. Ελαχιστοποιεί και ασημαντοποιεί όλα αυτά που θεωρούμε σπουδαία, ζωτικά και αναγκαία για την ύπαρξή μας. Και γι’ αυτό ο Χριστός μας γυμνάζει με τις εντολές του να μη εξαρτώμαστε από πράγματα τα οποία δεν θα υπάρχουν στη βασιλεία του.

Τι θα γίνει αν δεν αναγνωρίσουμε τον Θεάνθρωπο Χριστό ως Σωτήρα μας και δεν υπακούσουμε στο λόγο του; Αν σκεπτόμαστε συνεχώς ανθρωποκεντρικά και πιστεύουμε «πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος» (Πρωταγόρας 490-420 π. Χ.) και όχι ο Θεάνθρωπος;

Την απάντηση μας δίνει ιστορικό γεγονός που συνέβη την ίδια μέρα με την οποία γιορτάζει η Εκκλησία μας τη Μεταμόρφωση του Χριστού μας, το 1945. Στις 6 Αυγούστου του 1945 οι Αμερικανοί ρίχνουν την πρώτη ατομική βόμβα στην Χιροσίμα και την κάνουν στάχτη. Τυχαίο γεγονός ή σατανική επινόηση; Αγνοούμε. Πάντως γνωρίζουμε ότι ο φασίστας Χίτλερ όλους τους πολέμους τους άρχιζε Κυριακή και ότι οι δημοκρατικοί και πολιτισμένοι και «χριστιανοί» Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι κηρύξαν τον πόλεμο στην Σερβία το 1999 την παραμονή της 25^ηςΜαρτίου, ημέρας του Ευαγγελισμού, και οι Άγγλοι συνέχισαν τους βομβαρδισμούς και το Πάσχα που ακολούθησε, ρίχνοντας βόμβες με την επιγραφή «καλό Πάσχα».

Λοιπόν, αν δεν δεχθούμε ­–δια της υπακοής στον Χριστό– να μας φωτίσει και να μας αγιάσει το άκτιστο φως της Μεταμορφώσεως, θα έρθουν τα «φώτα» της σύγχρονης τεχνολογίας, χρησιμοποιούμενα από δαιμονικά μυαλά, να κονιορτοποιήσουν και να καταστρέψουν ολοσχερώς τον ανθρώπινο πολιτισμό. Κι αυτό θα γίνει όχι μόνο με τις πολεμικές συγκρούσεις αλλά και με ατυχήματα σαν το Τσερνομπίλ και της Φουκοσίμα, στα οποία αποδείχτηκε, ότι ο άνθρωπος, αφού επένδυσε όλες τις ελπίδες του κι όλα τα όνειρά του στις προόδους της επιστήμης, για ν’ απολαμβάνει μέσω της αλόγιστης χρήσεως των επιστημονικών ανακαλύψεων μια ξέφρενη ζωή απολαύσεων και ανέσεων με το πιο χαμηλό κόστος, στο τέλος χλώμιασε από φόβο και ανασφάλεια για το μέλλον του.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, το δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὑπῆρχε αἰωνίως καί εἶχε θεία δόξα καί κάλλος ἀνυπέβλητο. Ἀκτινοβολοῦσε τό ἄκτιστο φῶς.

Ὅταν ὅμως σαρκώθηκε, ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος, δι᾿ ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν, "κάλυψε", σκέπασε, ἔκρυψε μέ τήν ἀνθρώπινη φύση, μέ τό σῶμα, πού ἔλαβε ἀπό τήν Παρθένο Μαρία, κάλυψε τήν θεία Φύση.

Ἔτσι στήν ἐπίγεια ζωή τῶν 33 χρόνων πρόβαλε κυρίως τήν ἀνθρώπινη φύση του καί ἐμφανιζόταν στούς ἀνθρώπους σάν ἕνας ἁπλός ἄνθρωπος. Γι᾿ αὐτό λέμε, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἔγινε υἱός ἀνθρώπου. Μέ τόν συγκαταβατικό αὐτό τρόπο ὁ Χριστός μποροῦσε νά ἐπικοινωνεῖ  μέ τούς ἀνθρώπους καί αὐτοί νά τόν καταλαβαίνουν. Νά μιλάει, νά τούς διδάσκει  καί νά κηρύσσει τό Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά καί οἱ ἄνθρωποι δέν δυσκολεύονταν νά ἐπικοινωνοῦν μέ τόν Χριστό, νά συναναστρέφωνται μαζί του καί νά συνομιλοῦν.

Αὐτό εἶναι μία ἄκρα ταπείνωσις καί ἄκρα συγκατάβασις. Πῶς διαφορετικά θά μποροῦσε ὁ ἄνθρωπος νά ἐπικοινωνήσει μέ τόν Θεό; Κάποτε ὁ Χριστός ζήτησε ἀπό τόν Πατέρα του τόν ἐπουράνιο. Πάτερ δόξασόν τόν Υἱόν. Ἡ ἀπάντηση ἦταν καί ἐδόξασα καί πάλιν δοξάσω. Στόν κόσμο ὅμως ἀκούσθηκε σάν δυνατή βροντή. Οἱ ἄνθρωποι δέν κατάλαβαν τί εἶπε ὁ Θεός.

Ἔτσι λοιπόν, ἄν ὁ Χριστός ἔμενε μόνο μέ τήν Θεία Φύση, κανείς δέν θά μποροῦσε νά τόν δεῖ, οὔτε νά τόν καταλάβει, ἀλλ᾿ οὔτε καί νά ζήσει. Θά ἔλειωνε σάν τό κερί στή φωτιά. Ὅταν ὁ Θεός κατέβηκε στό Σινᾶ, γιά νά δώσει στόν Μωϋσῆ τίς δέκα ἐντολές, τοῦ εἶπε νά κρυφτεῖ πίσω ἀπό ἕνα βράχο, γιά νά μή δεῖ τό Πρόσωπό του. Κανείς δέν μπορεῖ νά δεῖ τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ καί νά ζήσει.

Ἔτσι ταράχθηκε καί ὁ προφήτης Ἡσαΐας, ὅταν εἶδε σέ ὄραμα τόν Κύριο Σαβαώθ, νά κάθεται σέ θρόνο ὑψηλό καί ἐπηρμένο τρομοκρατήθηκε. Ὤ, εἶπε, ὁ ταλαίπωρος, τί ἔχω νά πάθω; Ἄνθρωπος ἐγώ ἁμαρτωλός, εἶδα μέ τά μάτια μου τόν Κύριο τῆς δόξης! 

Ἔτσι λοιπόν ἔρχεται ὁ Χριστός σκεπασμένος μέ τήν ἀνθρώπινη σάρκα, μέ ταπείνωση καί συγκατάβαση. Μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε νά μή πάθει κάποιο ὁ ἄνθρωπος.

Ὡστόσο δέν κράτησε καλυμμένη γιά πάντα τήν δόξα τοῦ θείου του προσώπου. Λίγο πρίν ἀπό τό Πάθος, γιά νά ἐνισχύσει τούς μαθητές, μεταμορφώθηκε μπροστά στούς προκρίτους τῶν μαθητῶν. Μπροστά σέ τρεῖς μόνο μαθητές, ἐπάνω στό ὄρος Θαβώρ, μακρυά ἀπό τά μάτια τῶν πολλῶν. Γιατί οἱ τρεῖς, ὁ Πέτρος, ὁ Ἰωάννης καί ὁ Ἰάκωβος ἦσαν οἱ πρόκριτοι, γιατί ξεχώριζαν ἀπό τούς ἄλλους μαθητές; Ὁ Πέτρος ἀγαποῦσε ὑπερβολικά, παράφορα τόν Χριστό. Ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ πιό μικρός τῆς παρέας, ὁ νεώτερος μαθητής καί σάν τέτοιος τόν ἀγαποῦσε ὁ Χριστός περισσότερο, τόν ξεχώριζε , ἦταν πιό τρυφερός ἀπέναντί του. Ὁ Ἰάκωβος πάλι ἦταν ὁ πρῶτος ἀπό τούς μαθητές, πού θά πέθαινε μέ μαρτυρικό θάνατο γιά τόν Χριστό καί ὁ Χριστός, πού τό προεγνώριζε, τόν ἐκτιμοῦσε βαθειά. Γι᾿ αὐτό καί στήν ἀνάσταση τῆς κόρηςτοῦ Ἰαείρου, ἐνῷ ἔβγαλε ὅλους ἔξω ἀπό τό δωμάτιο, κράτησε πάλι αὐτούς τούς τρεῖς μαθητές, σάν μάρτυρες τοῦ θαύματος.

Λοιπόν σ᾿ αὐτούς τούς τρεῖς ἔδωσε τήν ἱκανότητα, ἔκανε τήν ὑψίστη τιμή, νά δοῦν μέ τά πήλινα μάτια τους τήν δόξα τοῦ θεϊκοῦ Προσώπου του. Ἡ θέα ἦταν συγκλονιστική. Αὐτοί εἶδαν τό ἐκτυφλωτικό φῶς, αὐτοί ἄκουσαν τήν φωνή τοῦ Θεοῦ καί Πατρός νά λέγει, οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός. Αὐτά τά συγκλονιστικά γεγονότα, ἐκτός ἀπό τούς Εὐαγγελιστές, μᾶς τά διηγεῖται καί ὁ ἀπόστολος Πέτρος στήν Β΄Καθολική ἐπιστολή του, ὅταν γράφει, ἐπόπται ἐγενήθημεν τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος, τῆς μεγαλοπρεποῦς δόξης.

Ὁ Χριστός μέ τήν θεία του μεταμόρφωση ἀπεκάλυψε ποιό ηταν τό κύριο ἔργο του. ποιός ἦταν ὁ τελικός σκοπός του. Ἡ ἀνάπλαση, ἡ ἀνακαίνιση καί ἡ θέωση τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Χριστός πῆρε αὐτό πού εἴχαμε ἐμεῖς, γι'΄α νά μᾶς δώσει αὐτό πού εἶχε ἐκεῖνος. Ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά γίνουμε ἐμεῖς θεοί.

Τελικά ἡ μεταμόρφωση δέν ἦταν τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά τῶν μαθητῶν. Ὁ Κύριος ποτέ δέν ἔπαψε νά εἶναι Θεός, παρ᾿ ὅτι ἔγινε καί ἄνθρωπος. Ποτέ δέν σταμάτησε νά ἔχει θεῖο φῶς καί δόξα οὐράνια. Οἱ μαθητές μεταμορφώθηκαν, τά δικά τους μάτια φωτίσθηκαν καί εἶδαν τήν δόξα τοῦ θεϊκοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ, τό φῶς τό οὐράνιο, αὐτό πού ποτέ μέχρι τότε δέν μπόρεσαν νά δοῦν.

Τό ἔργο τῆς θεϊκῆς μεταμορφώσεως τῶν ἀνθρώπων ἄρχισε ἤδη νά πραγματοποιεῖται. Ὁ Χριστός ὑψώνει καί μεταμορφώνει τόν ἄνθρωπο, τήν ζωή του, τό εἶναι του ὁλόκληρο. Ὁ ληστής πάνω στό σταυρό γίνεται θεολόγος καί ἅγιος, πρῶτος πολίτης τοῦ παραδείσου. Ἡ πόρνη, ἡ μέν μία μέ τά μῦρα γίνεται παρθένος, ἡ δέ ἄλλη μεγαλομάρτυς καί ἰσαπόστολος. Ὁ φοβερός ἀντίπαλος τοῦ Κυρίου, ὁ μέγας διώκτης Παῦλος γίνεται ὁ πιό πιστός του φίλος, γίνεται τό ἄλογο τοῦ Θεοῦ, πού διέτρεξε τέσσερις φορές τόν τότε γνωστό κόσμο καί κήρυξε τό Εὐαγγέλιο σέ ὅλη τήν οἰκουμένη. Ἡ μεταμόρφωση τῶν ἀνθρώπων φαίνεται στά πρόσωπα τῶν ἁγίων τῆς ἐκκλησίας, τά σώματα τῶν ὁποίων ἀκτινοβολοῦν τό θεῖο φῶς, εὐωδιάζουν, θαυματουργοῦν, παραμένουν ἄθφαρτα. Αὐτό δηλώνει τό φωτοστέφανο στίς εἰκόνες τῶν ἁγίων. Ἄν μάλιστα προσέξουμε στήν εἰκόνα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, θά δοῦμε, ὅτι ὅλοι οἱ ἀπόστολοι ἔχουν φωτοστέφανο ἐκτός ἀπό τόν Ἰούδα, ὁ ὁποῖος ἀπέτυχε στό σκοπό του. Αὐτός δέν μεταμορφώθηκε, ἀλλά παραμορφώθηκε. Δέν φωτίσθηκε, σκοτίσθηκε.

Ἀγαπητοί μου,

Ὁ Χριστός δέν ἐπέτρεψε σέ ὅλους νά δοῦν τό θαῦμα τῆς μεταμορφώσεως γιά λόγους φιλανθρωπίας καί συγκαταβάσεως στήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία. Ὁ Χριστός ἐξακολουθεῖ νά παρουσιάζεται ὡς υἱός τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή ὡς ἄνθρωπος προσκαλῶντας τούς ἀνθρώπους νά ἀποδεχτοῦν, ὄχι αὐτό πού βλέπουν μέ τά μάτια τοῦ σώματος, δηλαδή τήν ἀνθρώπινη φύση του, ἀλλά αὐτό πού δέν βλέπουν, τήν θεία φύση του. Μέ τόν τρόπο αὐτό ἐπιτρέπει στόν ἄνθρωπο νά τόν δεχτεῖ ἀβίαστα καί ἐλεύθερα. Καί ὅποιος πιστεύει στόν Χριστό, θά ἀξιωθεῖ νά δεῖ καί τήν δόξα τῆς θεότητός του, ἄν ὄχι ἐδῶ στή γῆ, ὁπωσδήποτε στόν οὐρανό, στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.-

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος ΠΡΩΤ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΛΟΣ

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος

 «Προ του τιμίου σταυρού σου και του πάθους, λαβών ους προέκρινας των ιερών μαθητών προς το Θαβώριον Δέσποτα, ανήλθες όρος ,..ίνα όταν σε ίδωσιν σταυρούμενον το μεν πάθος νοήσωσιν εκούσιον τω δε κόσμω κηρύξωσιν ότι συ υπάρχεις αληθώς του Πατρός το απαύγασμα».

Η Μεταμόρφωση του Χριστού ήταν ένα σημαντικό σημείο για τους Μαθητές του Χριστού, τους οποίους προετοίμασε, τόσο για τα Θεία Πάθη, όσο και για την Πεντηκοστή, αφού πρόκειται για μεγάλη εμπειρία του Θεού, με τη διαφορά ότι εις την Μεταμόρφωση οι Μαθητές δεν είναι ήταν ακόμη μέτοχοι της Αναστάσεως και της θέας του Θεού.

 Ο όρος «μεταμόρφωση» σημαίνει  αλλαγή της μορφής. Δηλαδή σε μια συγκεκριμένη στιγμή ο Χριστός, έλαβε τη Θεϊκή Του μορφή και φανέρωσε όλη την δόξα της Θεότητος, με την οποία ήταν ενωμένη η ανθρώπινη φύση από την στιγμή της συλλήψεώς Του, από τη Θεοτόκο.

Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αναφέρει ότι ο Χριστός εκείνη την ώρα μεταμορφώθηκε, «ουχ ο ουκ ην προσλαβόμενος, ουδέ εις όπερ ουκ ην μεταβαλλόμενος, αλλ’ όπερ ην τοις οικείοις μαθηταίς εκφαινόμενος».

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είπε ότι ο Χριστός δεν έδειξε ολόκληρη την θεότητα, αλλά μια μικρή ενέργειά της. Και αυτό το έκανε αφ’ ενός μεν, για να πληροφορήσει για το ποιά είναι η θεϊκή δόξα της Βασιλείας, αφ’ ετέρου δε, από φιλανθρωπία, ώστε να μη χάσουν και την ζωή τους ακόμη, βλέποντας ολόκληρη την δόξα της θεότητος. Γι’ αυτό, το μυστήριο της Μεταμορφώσεως είναι και αποκάλυψη της Βασιλείας, αλλά και έκφραση της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, μιλώντας για το γεγονός της Μεταμορφώσεως του Χριστού, τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι το θέαμα του φωτός της μεταμορφώσεως του Κυρίου είναι το μυστήριο της όγδοης μέρας, δηλαδή της επέκεινα ζωής του κόσμου, που δημιουργήθηκε σε έξι μέρες και η υπέρβαση των αισθήσεών μας.  Το θείο φως φανερώνεται στο μέτρο του δυνατού, μεριζόμενο ανάλογα με τη δυνατότητα των δεχομένων.

Η θεωρία του άκτιστου φωτός, κατά την διδασκαλία της Εκκλησίας, είναι μέθεξη της Βασιλείας του Θεού, όπου σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό, το βασίλειο του Θεού είναι ολόκληρη η δημιουργία, ολόκληρη η κτίση, ενώ η Βασιλεία του Θεού είναι η άκτιστη χάρη και ενέργεια του Θεού, η οποία είναι ενυπόστατη. Η μετοχή στη βασιλεία του Θεού είναι η βαθμιαία μέθεξη και κοινωνία του ανθρώπου στη Χάρη του Θεού, στην οποία μετέχει,  ως μέλος του Σώματος του Χριστού.

Συνεπώς η μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι η προοπτική της μεταμόρφωσης του κάθε ανθρώπου και συνδέονται οργανικά και λειτουργικά μεταξύ τους.  Κατά τη Θεία Μεταμόρφωση συναντώνται  Θεός και άνθρωπος, κτιστό και άκτιστο. Η μεταμόρφωση συνδέεται άμεσα με την ενανθρώπηση. Ο Θεός γίνεται «ως εις εξ ημών» και μας φανερώνει αυτό που πρέπει να γίνουμε εμείς. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να κατανοείται η μεταμόρφωση, ως περιπτωσιακό γεγονός και ως αναφερόμενο στα πνευματικά και στα επιμέρους μόνο θέματα του ανθρώπου και της ζωής του. Πολύ περισσότερο δεν πρέπει να κατανοείται, ως γεγονός που αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

Βεβαίως η Μεταμόρφωση   φωτίζει το μυστήριο του προσώπου του Ιησού Χριστού και απαντά στο ερώτημα «τις γαρ ούτος έστιν».  Αποδεικνύει ότι ο Ιησούς δεν είναι μόνο υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο, που γεννήθηκε , «εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας…,  εν ημέραις Ηρώδου τον Μεγάλου», που η γενεαλογία Του φθάνει  μέχρι του γένους Δαβίδ, αλλά είναι και ο αναμενόμενος, δια μέσου των αιώνων Χριστός, που ήλθε, ως Σωτήρας και Λυτρωτής του κόσμου.

Όντως η Μεταμόρφωση προβάλλει για τον άνθρωπο, ως προσωπική εμπειρία ζωής, αρχίζοντας από τους μαθητές και επεκτείνεται στον καθένα από εμάς. Μια αποκαλυπτική  εμπειρία ή καλύτερα μια αποκαλυπτική γνώση της θεότητας, αφού τη συγκεκριμένη στιγμή αποκαλύφθηκε μέρος  της άκτιστης μεγαλοσύνης της θεότητος, η οποία  εισήλθε στον κόσμο δια της ενανθρωπίσεώς Της.

Κατά συνέπεια στο Θαβώρ δεν συντελέσθηκε μόνο Μεταμόρφωση, αποκάλυψη του θεανθρώπου, με ακτίνες της Θεότητός Του, αλλά συντελέσθηκε  και μεταμόρφωση των Μαθητών, διότι οι Μαθητές αξιώθηκαν, να ιδούν την θεουργία της Θεανθρώπινης φύσης του Χριστού, ακριβώς γιατί μεταμορφώθηκαν αυτοί οι ίδιοι. Οι Πατέρες κάνουν λόγο για εναλλαγή των Μαθητών. Συγκεκριμένα  ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς λέγει: «Ενηλλάγησαν ουν και ούτω την εναλλαγήν είδον» . Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει εναλλαγή, Μεταμόρφωση του Χριστού, αλλά αυτό έγινε γνωστό, γιατί υπήρξε και εναλλαγή, μεταμόρφωση των Μαθητών σε όλη τους την ψυχοσωματική ύπαρξη.

Στο Θαβώρ αποκαλύφθηκε το αρχέτυπο κάλλος της εικόνος του ανθρώπου.  Δηλαδή, ο Χριστός είναι το αρχέτυπο της δημιουργίας του ανθρώπου, αφού ο άνθρωπος πλάστηκε κατ’ εικόνα του Λόγου. Με αυτό φαίνεται η δόξα της εικόνος και η μεγάλη τιμή να είμαστε κατ’ εικόνα του Θεού. Αποκαλύφθηκε η κατάσταση που βρισκόταν ο Αδάμ πριν από την πτώση στον Παράδεισο. Η Μεταμόρφωση του Χριστού δείχνει, κατά συγκατάβαση, και την προέλευση του ανθρώπου, αλλά και τον σκοπό, το τέλος, στο οποίο πρέπει να τείνει.

Οι τρεις Μαθητές βλέποντας τον Χριστό Μεταμορφωθέντα, ενώ χαίρονταν και έλεγαν «καλόν εστιν ημάς ώδε είναι, ει θέλεις, ποιήσωμεν ώδε τρεις σκηνάς, σοι μίαν και Μωσεί μίαν και μίαν Ηλία», στην συνέχεια, όταν τους επεσκίασε η φωτεινή νεφέλη και ακούστηκε η φωνή του πατρός, «έπεσον επί προσώπου αυτών και εφοβήθησαν σφόδρα» (Ματθ. ιζ’, 6). Οι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως  ο Μ. Βασίλειος, ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, καθώς  και ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς  λέγουν, ότι έπεσαν στην γη από την προβολή του άκτιστου φωτός και της υπερέχουσας φανότητας.

Το άκτιστο φως είναι βίωση της βασιλείας του Θεού, είναι το βρώμα των επουρανίων, όπου ο Θεάνθρωπος θα βρίσκεται στο μέσον των θεουμένων, οι οποίοι θα ευφραίνωνται από την παρουσία και την δόξα του Θεού, κατά διαφόρους βαθμούς και κατά ποικίλη μέθεξη της άκτιστου Χάριτος, καθώς προφητεύει ο Δαυίδ: «Ο Θεός έστη εν συναγωγή θεών, εν μέσω δε θεούς διακρινεί» (Ψαλμ. πα’, 1). Ο Χριστός, και γενικά ο Τριαδικός Θεός, θα είναι ο κατά φύσιν Θεός, και οι άγιοι θα είναι θεοί κατά μετοχή και κατά Χάρη. Επομένως, σύμφωνα με τον άγιο Συμεών Θεσσαλονίκης, η μέλλουσα Βασιλεία, όπως και η παρουσία μας μέσα στην Εκκλησία, δεν είναι μια συνάθροιση ευσεβών ανθρώπων, αλλά μια σύναξη, ένας εκκλησιασμός κατά χάριν θεών «θεουμένων εκ του κατά φύσιν όντος Θεού», εφόσον ο κάθε συμμετέχων περάσει στην κάθαρση του νου και της καρδιάς, όπως συμβουλεύει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, που λέγει χαρακτηριστικά: «Δια τούτο καθαρτέον πρώτον εαυτόν, είτα τω καθαρώ προσομιλητέον».

Η Μεταμόρφωση του Χριστού σε συνδυασμό με τον Σταυρό και την Ανάστασή Του, καθώς επίσης και με την μεγάλη εορτή της Πεντηκοστής, κατά την οποία οι Μαθητές έγιναν μέλη του Σώματος του Χριστού, δείχνουν τον σκοπό και το νόημα της υπάρξεως του ανθρώπου.

Ας δοξολογούμε τον Μεταμορφωθέντα Χριστό ψάλλοντας  μαζί με τον υμνωδό «λάμψον και ημίν τοις αμαρτωλοίς το φως του το αΐδιον πρεσβείαις της Θεοτόκου φωτοδότα δόξα σοι”.

ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ

 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΛΟΣ