Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Σάββατο, Απριλίου 19, 2014

Συνέπειες της Αναστάσεως του Χριστού

      Πόσο πιστεύουμε στην ανάσταση του Χριστού;

Φαίνεται όχι από τα λόγια μας αλλά από τη ζωή του καθενός, από τα έργα του και την αγάπη του στο Θεό.

Οι αρχαίοι έλληνες πίστευαν ότι το σώμα είναι θνητό και φυλακή της ψυχής που αυτή είναι αθάνατη. Χαρακτηριστική η στιγμή που ο Σωκράτης πίνει το κώνειο βέβαιος ότι δεν πεθαίνει!

Η χριστιανική θεολογία όμως διδάσκει ότι το σώμα δημιουργήθηκε από τη ύλη (αν και με ειδικό προνομιακό τρόπο σε σχέση με τα άλλα έμβια όντα) για να καταλάβεις ότι είσαι δημιούργημα του Θεού και κατόπιν δόθηκε η ψυχή για να ενωθεί αδιάσπαστα με αυτό και να καταλάβεις ότι είσαι "ζώον θεούμενον", αφού επλάσθης καθ΄ομοίωσιν Θεού. Αυτό μπορεί να μπερδεύει μερικούς στο να θεωρούν ότι μαζί με το σώμα χάνεται και η ψυχή. ʼλλοι πάλι θεωρούν ότι η ψυχή κάνει βόλτες στον κόσμο μέχρι να ξαναμπεί σε άλλο σώμα ή και ζώο, πιστεύοντας στη "μετενσάρκωση".

Αυτές οι απόψεις μπορεί να πλανήσουν και τους χριστιανούς και να εξασθενήσουν την πίστη μας στην ανάσταση του Χριστού. Όμως περισσότερο απ΄όλα μας εμποδίζει να δούμε την ανάσταση η αμαρτία. Διότι τα οψώνια της αμαρτία θάνατος, μας φέρνουν κοντά στη φθορά του θανάτου, σκοτίζουν τα μάτια της ψυχής και μας απομακρύνουν από τη Ζωή, από το Θεό, από την ανάσταση. Ο γ. Σοφρώνιος λέει ότι σε όσους μετανοούν αληθινά, έρχεται η χάρις του Αγίου Πνεύματος και τους δίνει το βίωμα της αναστάσεως της ψυχής από αυτήν ακόμη τη ζωή. Όπως και μέσα από την προσευχή μπορεί να αποκαλυφθεί στους αγωνιστές κάθε μυστήριο του Θεού, όπως το μυστήριο του θανάτου αλλά και της αναστάσεως των νεκρών.

Ο θάνατος του σώματος των πρωτοπλάστων ήταν ευεργεσία του Θεού για να μην αθανατίσει το κακό και για να οικονομηθεί μετά το μυστήριο της σωτηρίας μας δια του Ιησού Χριστού. Έτσι ο Χριστός με την ενανθρώπισή του προσλαμβάνει σάρκα γενόμενος τέλειος άνθρωπος, για να την αφθαρτοποιήσει και να την αναστήσει. Με το αίμα Του του, αίμα δικαίου και αθώου, μας ξεπλένει από την αμαρτία.

Πιστεύουμε ότι το σώμα μας θα αναστηθεί;

"Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών" λέμε με το σύμβολο της πίστεως και εννοούμε βέβαια τη σωματική ανάσταση, γιατί η ψυχή ποτέ δεν πέθανε αφού πλάστηκε κατ΄εικόνα του αθανάτου Θεού. Η ψυχή δεν πεθαίνει αλλά συναντάει το σώμα της μια μέρα όταν θα έλθει ο Κύριος. Το νέο αυτό σώμα θα είναι ανακαινισμένο από την ανάσταση του Χριστού, πνευματοποιημένο αφού θα έχει φορέσει την αφθαρσία (Α΄Κορ.15,53)

Προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης για την ανάσταση των νεκρών

"Αναστήσονται οι νεκροί και εγερθήσονται οι εν τοις μνημείοις" (Ησ.26,19) προλέγει ο προφήτης Ησαίας αλλά και ο Δανιήλ (12,2-3). Επίσης ο Ιεζεκιήλ όταν βλέπει τα ξηρά οστά να παίρνουν σάρκες και νεύρα και να σηκώνονται όρθια! Το ίδιο βλέπουμε και στους Μακκαβαίους να πιστεύει ο τρίτος γιός της Αγίας Σολομονής όταν καλείται να προτείνει τη γλώσσα και τα χέρια του στο μαρτύριο.

Η Καινή Διαθήκη για την ανάσταση

"Έρχεται ώρα εν ή πάντες οι εν τοις μνημείοις ακούσονται της φωνής Αυτού και εκπορεύσονται οι τα αγαθά ποιήσαντες εις ανάστασιν ζωής οι δε τα φαύλα πράξαντες εις ανάστασιν κρίσεως" (Ιω.5,28-29).

Τρείς αναστάσεις επώνυμων νεκρών αναφέρονται στα ευαγγέλια και επίσης άλλη μια τη στιγμή που αναστήθηκε ο ίδιος ο Χριστός όταν πολλοί κεκοιμημένοι αναστήθηκαν στα Ιεροσόλυμα και εμφανίστηκαν στους δικούς τους.

Η ανάσταση του Χριστού (Α΄Κορ.15,20) προδιαγράφει και εξασφαλίζει και την δική μας ανάσταση "Χριστός ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος."

Πως θα είναι το αναστημένο σώμα μας;

Όπως ένας ορειχάλκινος ανδριάντας λυώνει στο χωνευτήριο και μπορεί να τον ξαναφτιάξουμε καλύτερον, έτσι και το σώμα μας αποσυντίθεται για να ξαναγίνει άφθαρτο στη Δευτέρα παρουσία του Κυρίου, λέει ο Αγ. Ιω. Χυσόστομος. Πολύς λόγος έχει γίνει από τους άγιους Πατέρες για να καταλάβουμε την αλήθεια αυτή, αλλά τουλάχιστον εμείς οι σύγχρονοι δεν έχουμε αυτή τη δυσκολία αφού και η επιστήμη είναι κοντά στο να αναπαράγει οργανισμό από δύο και μόνον δικά του κύτταρα. Πόσο μάλλον ο Θεός που "εκ του μη όντος εις το είναι τα πάντα παραγαγών" δεν μπορεί να ξανακάνει τη σύσταση του σώματός μας ανακαινισμένου στη Δευτέρα Παρουσία Του. Ένα σώμα που δεν θα έχει ανάγκη από τροφή ή από σαρκικές απολαύσεις. Θα καθοδηγείται από το ʼγιο Πνεύμα.

Ούτε μια τρίχα μας δεν πρόκειται να χαθεί λέει ο Αγ. Μακάριος ο Αιγύπτιος και ο γ. Βαρσανούφιος βεβαιώνει σε κάποιον αδελφό που ρωτάει ότι ολόκληρο το σώμα μας θα αναστηθεί με σάρκες και οστά και τρίχες, αλλά θα είναι ένδοξο και φωτεινό και αιώνιο σύμφωνα με λόγια του Κυρίου που βεβαιώνει ότι "τότε οι δίκαιοι εκλάμψουσιν ως ο ήλιος εν τη Βασιλεία των ουρανών" (Ματ.13,43).

Και καταλήγει ο ι.Χρυσότομος ότι το σώμα αυτό που υπομένει τις θλίψεις και τους πειρασμούς, αυτό το σώμα θα αναστηθεί, το δικό μας και όχι κανένα άλλο, διότι θα ήταν άδικο κάτι τέτοιο.

Και ο άγ. Θεόδωρος Μοψουεστίας λέει ότι όπως το γυαλί προέρχεται από την άμμο αλλά δεν είναι άμμος και όπως όπως ο σπόρος με το στάχυ δεν είναι το ίδιο πράγμα, έτσι και το νέο σώμα σε σχέση με το παλιό.

Παρόμοια ο Απ.Παύλος λέει ότι το σώμα "σπείρεται εν φθορά και εγείρεται εν αφθαρσία" (Α΄Κορ.15,44)

Θα είναι λοιπόν πνεύμα ή σώμα; Όχι μας λέει ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς αλλά θα είναι σώμα πνευματικό, δεν θα έχει υλική παχύτητα (όπως και οι άγγελοι) άφθαρτο και αιώνιο όπως και το σώμα του Χριστού όταν αναστήθηκε.

Είχε δηλαδή μορφή συγκεκριμένη και μάλιστα όμορφη και ένδοξη, τον αναγνώρισαν κάποιοι μαθητές στην παραλία της Γαλιλαίας. Αλλά δεν έχει βάρος και φθορά. Έτρεχε όσο ήθελε ώστε να φτάσει τους δύο που πήγαιναν στους Εμμαούς. Μπήκε στο υπερώο "κεκλεισμένων των θυρών", όπως και έφυγε χωρίς να μπορούν να τον πιάσουν. Έτσι θα είναι και τα σώματα των δικαίων. Δεν θα υπάρχει ηλικία αφού δεν έχει νόημα η ηλικία, αλλά η πνευματική κατάσταση και δεν θα υπάρχει φύλο (Αγ.Γρηγ.Νύσσης) γιατί δεν έχει νόημα το φύλο (ουκ ενι άρσεν και θήλυ) που είναι προσωρινό χαρακτηριστικό μόνο για τη διαιώνιση του ανθρώπου .

Αλλά υπάρχουν και σύγχρονες μαρτυρίες για την ανάσταση των σωμάτων και την αθανασία της ψυχής.

Ο όσιος Παμβώ πριν κοιμηθεί ακτινοβολούσε σαν βασιλιάς πάνω σε χρυσό θρόνο και δεν μπορούσαν να τον αντικρύσουν. Το σώμα του είχε ήδη τη δόξα της βασιλείας του Θεού. Και δεν ήταν ο μοναδικός άγιος...

Τα λείψανα των αγίων τι μαρτυρούν παρά την αφθαρσία της ύλης όταν αυτή εμπνευματιστεί. Οι εμφανίσεις των αγίων, "εν παντί τόπω και χρόνω" δείχνουν ότι είναι ζωντανοί και μετά το θάνατό τους. Χαρακτηριστική και η συζήτηση της γ.Γαβριηλίας με Προτεστάντες στην Αμερική. Είπε ότι "εμείς οι Ορθόδοξοι πιστεύουμε στην ανάσταση των νεκρών", "ουκ έστι ο Θεός ημών νεκρών αλλά ζώντων".

Μεγάλο Σάββατο - Η ταφή του Κυρίου

Μεγάλο Σάββατο - Η ταφή του Κυρίου

Μάτην φυλάττεις τὸν τάφον, κουστωδία.
Οὐ γὰρ καθέξει τύμβος αὐτοζωΐαν.

Το Σάββατο, αφού συγκεντρώθηκαν οι αρχιερείς και οι φαρισαίοι στο Πόντιο Πιλάτο, τον παρακάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Ιησού για τρεις ημέρες διότι, καθώς έλεγαν, «έχουμε υποψία μήπως οι μαθητές Του, αφού κλέψουν την νύχτα το ενταφιασμένο Του σώμα κηρύξουν έπειτα στο λαό ως αληθινή την ανάσταση την οποία προείπε ο πλάνος εκείνος, όταν ακόμη ζούσε· και τότε θα είναι η τελευταία πλάνη χειρότερη της πρώτης».
Αυτά αφού είπαν στον Πόντιο Πιλάτο και αφού πήραν την άδεια του, έφυγαν και σφράγισαν τον τάφο τοποθετώντας εκεί για ασφάλεια του κουστωδία, δηλαδή στρατιωτική φρουρά.

Απολυτίκιον
Ήχος β'.
Ο ευσχήμων Ιωσήφ, από του ξύλου καθελών το άχραντόν σου Σώμα, σινδόνι καθαρά, ειλήσας και αρώμασιν, εν μνήματι καινώ κηδεύσας απέθετο.
Έτερον Απολυτίκιον
Ήχος β'.
Ταίς Μυροφόροις Γυναιξί, παρά το μνήμα επιστάς, ο Άγγελος εβόα·Τα μύρα τοις θνητοίς υπάρχει αρμόδια, Χριστός, δε διαφθοράς εδείχθη αλλότριος.
Κοντάκιον
Ήχος β'.
Την άβυσσον ο κλείσας, νεκρός οράται, και σμύρνη και σινδόνι ενειλημμένος, εν μνημείω κατατίθεται, ως θνητός ο αθάνατος. Γυναίκες δε αυτόν ήλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρώς και εκβοώσαι· Τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ω, Χριστός αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος.
Ο Οίκος
Ο συνέχων τα πάντα επί σταυρού ανυψώθη, και θρηνεί πάσα η Κτίσις, τούτον βλέπουσα κρεμάμενον γυμνόν επί του ξύλου, ο ήλιος τας ακτίνας απέκρυψε, και το φέγγος οι αστέρες απεβάλλοντο, η γη δε συν πολλώ τω φόβω συνεκλονείτο, η θάλασσα έφυγε, και αι πέτραι διερρήγνυντο, μνημεία δε πολλά ηνεώχθησαν, και σώματα ηγέρθησαν αγίων Ανδρών. Άδης κάτω στενάζει, και Ιουδαίοι σκέπτονται συκοφαντήσαι Χριστού την Ανάστασιν, τα δε Γύναια κράζουσι· Τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ω Χριστός αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος.

Παρασκευή, Απριλίου 18, 2014

ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑ ΕΥΛΟΓΗΤΑΡΙΑ (ΨΑΛΛΕΙ Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ)




Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά σουΤῶν Ἀγγέλων ὁ δῆμος, κατεπλάγη ὁρῶν σε, ἐν νεκροῖς λογισθέντα, τοῦ θανάτου δὲ Σωτήρ, τὴν ἰσχὺν καθελόντα, καὶ σὺνἑαυτῷ τὸν Ἀδὰμ ἐγείραντα, καὶ ἐξ ᾍδου πάντας ἐλευθερώσαντα.

Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά σου
Τί τὰ μύρα, συμπαθῶς τοῖς δάκρυσιν, ὦ Μαθήτριαι κιρνᾶτε; ὁ ἀστράπτων ἐν τῷ τάφῳ Ἄγγελος, προσεφθέγγετο ταῖς Μυροφόροις. Ἴδετε ὑμεῖς τὸν τάφον καὶ ἤσθητε· ὁ Σωτὴρ γὰρἐξανέστη τοῦ μνήματος.

Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά σου
Λίαν πρωΐ, Μυροφόροι ἔδραμον, πρὸς τὸ μνῆμά σου θρηνολογοῦσαι· ἀλλ' ἐπέστη, πρὸς αὐτὰς ὁ Ἄγγελος, καὶ εἶπε· θρήνου ὁ καιρὸς πέπαυται, μὴ κλαίετε, τὴν Ἀνάστασιν δὲ Ἀπόστόλοις εἴπατε.

Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά σου.
Μυροφόροι γυναῖκες μετὰ μύρων ἐλθοῦσαι, πρὸς τὸ μνῆμά σου Σῶτερ ἐνηχοῦντο, Ἀγγέλου τρανῶς, πρὸς αὐτὰς φθεγγομένου. Τί μετὰ νεκρῶν, τὸν ζώντα λογίζεσθε; ὡς Θεὸς γὰρ ἐξανέστη τοῦμνήματος.

Δόξα...
Προσκυνοῦμεν Πατέρα, καὶ τὸν τούτου Υἱόν τε, καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, τὴν ἁγίαν Τριάδα, ἐν μιᾷ τῇ οὐσίᾳ, σὺν τοῖς Σεραφίμ,κράζοντες· τὸ Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ Κύριε.

Καὶ νῦν ...
Ζωοδότην τεκοῦσα, ἐλυτρώσω Παρθένε, τὸν Ἀδὰμ ἁμαρτίας,χαρμονὴν δὲ τῇ Εὔᾳ, ἀντὶ λύπης παρέσχες, ῥεύσαντα ζωῆς, ἴθυνε πρὸς ταύτην δέ, ὁ ἐκ σοῦ σαρκωθείς Θεὸς καὶ ἄνθρωπος.


Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα Δόξα σοι ὁ Θεός (τρὶς).
πηγή

Ὁ ἐπαναστατικός Ἐπιτάφιος τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Ἀγρινίου



 ΑΝΑCTA O ΘΕΟC... H ΕΛΛΑΔΑ; ΘΑ ΑΝΑCTHΘΗ;

πηγή το είδαμε εδώ

Μεγάλη Παρασκευή Βράδυ: «Ώσπερ Πελεκάν» +Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

«Ὥσπερ πελεκὰν τετρωμένος τὴν πλευράν σου, Λόγε, σοὺς θανόντας  παῖδας ἐζώωσας ἐπιστάξας ζωτικοὺς αὐτοῖς κρουνούς» (Ἐγκώμ. β΄ στάσις)
Στὴν ὑπέροχη ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου θρήνου, ἀγαπητοί μου, ποὺ ψάλλεται στὸν ὄρθρο τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, ἰδιαίτερη θέσι κατέχουν τὰ Ἐγκώμια. Τί εἶνε τὰ Ἐγκώμια; Εἶνε μία ὡραία συλλογὴ τροπαρίων, ποὺ ἔχει ὡς θέμα τὴν ταφὴ τοῦ Χριστοῦ.
Ὅλος ὁ Ἐπιτάφιος θρῆνος εἶνε γλυκυτάτη ἀκολουθία. Ἀρχίζει μὲ τὸ ἀπολυτίκιο «Ὁ εὐσχήμων Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελών…» ,προχωρεῖ μὲ τὸν ἀνεπανάληπτο κανόνα «Κύματι θαλάσσης…» , κορυφώνεται μὲ τὰ ἐγκώμια, τὰ εὐλογητάρια καὶ τοὺς αἴνους, καὶ τέλος κλείνει μὲ τὴν περιφορὰ τοῦ ἐπιταφίουκαὶ τὰ ἀναγνώσματα, μεταξὺ τῶν ὁποίων διακρίνεται ἡ σπουδαία προφητεία τοῦ Ἰεζεκιήλ.
Τὰ Ἐγκώμια, παρ᾽ ὅλο ὅτι Ἐκκλησία πενθεῖ, δὲν μεταδίδουν φρίκη καὶ σπαραγμό· ἀποπνέουν τὴ γαλήνη καὶ τὸ θρίαμβο τοῦ Νικητοῦ τοῦ ᾅδου. Εἶνε μᾶλλον ἕνας παιὰν δόξης, ἕνα ἐμβατήριο νίκης, μὲ τὸ ὁποῖο συνοδεύουμε στὸν τάφο τὸν μεγάλο μας Νεκρὸ μαζὶ μὲ τὸ Νικόδημο, τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὶς μυροφόρες γυναῖκες. «Στῶμεν καλῶς» λοιπόν.Ὁ ἐμπνευσμένος αὐτὸς ὕμνος ἀποτελεῖται ἀπὸ διακόσα περίπου τροπάρια.

Στὶς ἐνορίες μας βέβαια δὲν ψάλλονται ὅλα· χάριν συντομίας λέγονται τὰ μισὰ περίπου. Ὅλα τὰ τροπάρια μπορεῖ νὰ τ᾽ ἀκούσῃ κανεὶς κατανυκτικὰ στὸ Ἅγιο Ὄρος ἢ σὲ ἄλλα μοναστήρια, ὅπου οἱ μοναχοὶ ὑμνοῦν καὶ δοξάζουν τὸν ἐσταυρωμένο Λυτρωτὴ μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες χωρὶς περικοπὲς καὶ παραλείψεις. Ἐμεῖς οἱ κοσμικοὶ εἴμαστε βιαστικοί· θέλουμε νὰ τελειώσουμε τὸ συντομώτερο. Ἔτσι γίνονται δυστυχῶς ὑποχωρήσεις καὶ συμβιβασμοί.Τὰ Ἐγκώμια διαιροῦνται σὲ τρεῖς στάσεις ἢ ὁμάδες· ἡ πρώτη ἀρχίζει μὲ τὸ τροπάριο «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ…» , ἡ δευτέρα μὲ τὸ «Ἄξιόν ἐστι…» ,καὶ ἡ τρίτη μὲ τὸ «Αἱ γενεαὶ πᾶσαι…» .Ποιός νά ᾽νε ἆραγε ὁ ποιητὴς τῶν Ἐγκωμίων; Δὲν γνωρίζουμε· εἶνε ἄγνωστος. Ἴσως καὶ νὰ εἶ νε ὄχι ἕνας μόνο ἀλλὰ περισσότεροι.Μεταξὺ αὐτῶν ἀναφέρεται καὶ τὸ ὄνομα τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου. Δὲν ἔχουμε πάντως κάτι βέβαιο, ὅπως τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸν ποιητὴ τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου.
Ὁ ποιητὴς τῶν Ἐγκωμίων καλεῖ ὅλη τὴ φύσι νὰ δοξάσῃ τὸ Χριστό· καὶ τὰ ἄνθη καὶ τὰ φυτὰ καὶ τὰ δέντρα καὶ τὰ βουνὰ καὶ οἱ πεδιάδεςκαὶ οἱ θάλασσες καὶ οἱ λίμνες καὶ τὰ ἄστρα καὶἡ σελήνη καὶ ὁ ἥλιος, ὅλα καλοῦνται νὰ τὸν ὑμνήσουν σὲ μία παναρμόνια συμφωνία.Ὅλα συγκινοῦνται σήμερα· καὶ μόνο ὁ ἄνθρωπος μένει δυστυχῶς ψυχρὸς καὶ ἀδιάφορος. Καὶ ἀπὸ μὲν τοὺς σταυρωτάς του τότε ἦταν ἀναμενόμενο νὰ μένουν ἀσυγκίνητοι ἢ νὰ στέκωνται ἐχθρικοὶ ἀπέναντί του· ἀλλὰ καὶ οἱ λεγόμενοι «χριστιανοὶ» σήμερα; Μιὰ φορὰ σταύρωσαν τὸ Χριστὸ οἱ Ἑβραῖοι καὶ οἱ ῾Ρωμαῖοι, μὰ ἐμεῖς τὸν σταυρώνουμε συνεχῶς μὲ τὶς ἁμαρτίες μας.
Εἴμαστε ἀλήθεια χριστιανοί; Αὐτὰ τὰ πλήθη ποὺ ὀνομάζονται χριστιανοί,ποιά οὐσιαστικὴ σχέσι ἔχουν μὲ τὸ Χριστό; Ἂν γινόταν χωρισμὸς κράτους καὶ ἐκκλησίας, πόσοι ἆραγε θὰ ἔμεναν μὲ τὴν Ἐκκλησία;Λίγοι ἀσφαλῶς. Ἀλλὰ προτιμότερο λίγοι ποὺ νὰ λατρεύουν ἀληθινὰ τὸν Κύριο στὸ ναό, παρὰ ἕνα πλῆθος μέσα στὸ ὁποῖο ἄλλος νὰ μιλάῃ, ἄλλος νὰ γελάῃ, ἄλλος νὰ χαζεύῃ, ἄλλος νὰ βγαίνῃ ἔξω… Θά ᾽ρθῃ μέρα, ποὺ θὰ πέσῃ κόσκινο, θὰ κοσκινιστῇ αὐτὸς ὁ λαός, καὶ θὰ μείνουμε ἐλάχιστοι. Τί νὰ τὴν κάνῃς τὴν ποσότητα; Ἡ ἀξία ἑνὸς στρατοῦ δὲν βρίσκεται στὸπλῆθος ἀλλὰ στὴ γενναιότητα τῶν στρατιωτῶν καὶ ἀξιωματικῶν· ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία μας πρέπει ν᾽ ἀποβλέπῃ στὴν ἁγιότητα τῶν μελῶν της. Σήμερα στὸν Ἐπιτάφιο ποιός προσεύχεται; ποιός δακρύζει; ποιός συγκινεῖται;
Ἀπὸ τὴ συλλογὴ τῶν Ἐγκωμίων ἂς πάρου-με ἕνα μόνο, ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο λέει· «Ὥσπερ πελεκάν, τετρωμένος τὴν πλευράν σου, Λόγε,σοὺς θανόντας παῖδας ἐζώωσας, ἐπιστάξας ζωτικοὺς αὐτοῖς κρουνούς» (Ἐγκωμ. στάσις β΄).
Τὸ ἐγκώμιο αὐτὸ μιλάει γιὰ τὸν πελεκᾶνο. Τί σχέσι ἔχει ὁ πελεκᾶνος μὲ τὸ γεγονὸς τῆς ἡμέρας; Εἴπαμε, ὅτι ὅλη ἡ φύσις καλεῖται νὰ τιμήσῃ τὴν ταφὴ τοῦ Χριστοῦ μας· καλεῖ λοιπὸν ὁ ποιητὴς καὶ τὸν πελεκᾶνο.
Τί εἶνε ὁ πελεκᾶνος; Εἶνε ἕνα πουλὶ ὑδρόβιο. Ζῇ συνήθως κοντὰ σὲ λίμνες καὶ ποτάμια.Οἱ πελεκᾶνοι εἶνε κυνηγοί, ψαρᾶδες καὶ ἄριστοι κολυμβηταί· κολυμποῦν θαυμάσια μέσ᾽στὶς λίμνες καὶ ψαρεύουν μὲ τόση ἐπιτυχίαμὲ ὅση κανένας ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Στὴν περιφέρεια τῆς Φλωρίνης τὸ θέαμα πελεκάνων εἶνε συνηθισμένο. Ἔχουμε μάλιστα τὸπρονόμιο νὰ ζῇ στὴ λίμνη τῶν Πρεσπῶν ἕναεἶδος μικρῶν πελεκάνων.Τί λέει λοιπὸν τὸ ἐγκώμιο γιὰ τὸν πελεκᾶ-νο; Ὁ πελεκᾶνος εἶνε φιλόστοργο πουλί. Λένε ὅτι, ὅταν λείπει ἀπὸ τὴ φωλιά του, τὸ φίδι βρίσκει τὴν εὐκαιρία καὶ σέρνεται ὣς ἐκεῖ,βρίσκει τὰ μικρὰ τοῦ πελεκάνου μόνα τους,τὰ δαγκώνει, καὶ τὰ πουλάκια δηλητηριασμένα ἀπὸ τὸ φαρμάκι ναρκώνονται κ᾽ εἶνε ἕτοιμα νὰ πεθάνουν . Ὅταν ὁ πελεκᾶνος ἐπιστρέφει στὴ φωλιά, τὸ φίδι ἔχει φύγει, καὶ βρίσκει τὰ παιδιά του ἑτοιμοθάνατα. Τότε μὲ μία πρᾶξι συγκινητική, μία ἐνέργεια θεοκίνητη μποροῦμε νὰ ποῦμε, κάνει τὰ παιδιά του νὰ ζωογονηθοῦν.
Πῶς ζωογονοῦνται; Ὅπως γιὰ ἄλλα φαρμάκια ὑπάρχει ἀντίδοτο, ἔτσι καὶ γιὰ τὴ δηλητηρίασι τῶν πουλιῶν τοῦ πελεκάνου ἀπὸ φίδι ὑπάρχει ἀντίδοτο. Πῶς σῴζονται τὰ πουλιά; Λέει ἡ παράδοσις, ὅτι ὁ πελεκᾶνος σχίζει μὲ τὸ ῥάμφος τὸ στῆθος του, παίρνει ἀπὸ τὸ αἷμα του ποὺ τρέχει, ποτίζει μ᾽ αὐτὸτὰ παιδιά του, καὶ τότε αὐτὰ ζωντανεύουν!Αὐτὸ τὸ γεγονὸς παίρνει τώρα ὁ ποιητὴς καὶ τὸ ἀναφέρει στὸ Χριστό. Πελεκᾶνος, Πελεκᾶνος ὄχι μὲ πῖ μικρὸ ἀλλὰ μὲ Πῖ κεφαλαῖο,εἶνε ὁ Χριστός. (Γιατὶ ὅλα τὰ πράγματα εἶνε σκιὰ τοῦ Θεοῦ· ἥλιος μὲ ἦτα μικρὸ εἶνε ὁ φυσικὸς ἥλιος,
Ἥλιος μὲ ἦτα κεφαλαῖο εἶνε ὁ Χριστός· δέντρο μὲ δέλτα μικρὸ εἶνε τὸ φυσικό, Δέντρο μὲ δέλτα κεφαλαῖο εἶνε ὁ Χριστός· πηγὴ μὲ πῖ μικρὸ εἶνε αὐτὴ ποὺ μᾶς δίνει τὸ φυσικὸ νερό, Πηγὴ μὲ πῖ κεφαλαῖο εἶνε ὁ Χρι-στός). Πελεκάνος λοιπὸν μὲ Πῖ κεφαλαῖο εἶνεὁ Χριστός· αὐτὸς εἶνε ὁ πατέρας. Κ᾽ ἐμεῖς εἴ μαστε τὰ πουλιά του. Καὶ τὸ φίδι ποιό εἶνε; εἶνε ὁ σατανᾶς, ὁ ὁποῖος κατώρθωσε νὰ διεισ-δύσῃ μέσ᾽ στὸν παράδεισο καὶ νὰ δηλητηριάσῃ τὸν ἄνθρωπο. Ἀπὸ τότε τὸ δηλητήριο τὸἔχουμε ὅλοι μέσα μας· τὸ δηλητήριο ποὺ μᾶςφαρμακώνει εἶνε ἡ ἁμαρτία, αὐτὴ εἶνε τὸ φοβερὸ φαρμάκι. Καὶ πῶς σῴζεται ὁ ἄνθρωπος;πῶς τὸ φαρμάκι αὐτὸ τῆς ἁμαρτίας ἐξουδετερώνεται καὶ φεύγει; Ἕνα εἶνε τὸ μέσο, αὐτὸ ποὺ ψάλλει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας· τὸ αἷ μα τοῦ Χριστοῦ , ποὺ ἔτρεξε ἀπὸ τὴν πλευρά του ὅταν τὴ λόγχισε ὁ στρατιώτης. Ὅπως λοιπὸν μὲ τὸ αἷμα ἀπὸ τὴν πλευρά του ὁ πελεκᾶνος σῴζει τὰ παιδιά του ἀπὸ τὸ φαρμάκι τοῦφιδιοῦ, ἔτσι –λέει ὁ ὕμνος μας–ὁ Χριστός, μὲτὸ αἷμα ἀπὸ τὴν πλευρά του ὡς ἀντίδοτο, σῴζει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία.Μεγάλες οἱ ἀλήθειες αὐτές, πολὺ μεγάλες·μὰ δὲν συγκινοῦν τὴν χοιρώδη κοινωνία μας,ἡ ὁποία μὲ ἄλλα πράγματα ἀσχολεῖται τώρα.
Ἄλλοτε, ὅταν ἀκουγόταν στὶς ἐκκλησίες τὸ ἐγκώμιο «Ὥσπερ πελεκὰν τετρωμένος τὴν πλευράν σου, Λόγε, σοὺς θανόντας παῖδας ἐζώωσας ἐπιστάξας ζωτικοὺς αὐτοῖς κρουνούς» ,δὲν ἔμενε μάτι ἀδάκρυτο. Ὁ πιστὸς λέει στὸΧριστό· «Μὲ τὴν πληγὴ στὴν πλευρά σου, Λόγε τοῦ Θεοῦ, ζωογόνησες σὰν πελεκᾶνος τὰ θανατωμένα παιδιά σου στάζοντάς τους (στὸ στόμα) ζωογόνους κρουνούς». Ἀκούγοντας τὸ τροπάριο αὐτό, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα, νιώθει εὐγνωμοσύνη σ᾽ ἐκεῖνον ποὺ ἔδωσε τὸ αἷματου γιὰ νὰ ζήσουμε ἐμεῖς τὴν αἰώνιο ζωή.
Γι᾽ αὐτό, ἀγαπητοί μου, σᾶς παρακαλῶ νὰ παρακολουθοῦμε μὲ ἄκρα ἡσυχία τὴν ἀκολουθία καὶ τὴν περιφορὰ τοῦ ἐπιταφίου. Χωρὶς ἄσκοπες μετακινήσεις, μὲ σιωπὴ καὶ μὲ κατάνυξι, ἂς ἀκοῦμε τὰ ἑκατὸ περίπου τροπάρια τῶν ἐγκωμίων, ποὺ ὅπως εἴπαμε εἶνε ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ σύνολο.Ἀλλοῦ οἱ ἄνθρωποι δὲν βαριοῦνται καὶ δὲν φεύγουν· στὰ νυχτερινὰ κέντρα κάθονται μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες· στὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ δὲν ἔμαθαν δυστυχῶς νὰ μένουν καὶ νὰ λατρεύουν.Γιά σκεφτῆτε· Μεγάλη Παρασκευὴ καὶ νά ᾽νε ἀνοιχτὰ τὰ νυχτερινὰ κέντρα! Θεέ μου Θεέ μου, ἀστροπελέκια θὰ πέσουν, σφοδροὶ ἄνεμοι καὶ τυφῶνες θὰ σαρώσουν αὐτὸ τὸ ἁμαρτωλὸ κράτος. Στοὺς ναοὺς δὲν ἔρχονται· κι ἂν ἔρθουν,δὲ βλέπουν τὴν ὥρα πότε νὰ φύγουν. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ ἐκκλησία συγκαταβαίνοντας στὴν ἀδυναμία τῶν ἀνθρώπων, τὰ ψάλλει συντομώτερα, γιὰ νὰ γίνῃ ἡ ἔξοδος τοῦ ἐπιταφίου.Παρακαλῶ, λοιπόν, νὰ ἐπικρατῇ τάξις.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος-
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης τὴν 28-4-1978.

Τῆς Μεγαλης Παρακευῆς...


π .Κων. Ν. Καλλιανός  
Στὸν ποιητὴ τῆς Βασιλίδος τῶν Πόλεων, τὸν φιλότιμο τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας Ἱεράρχη, Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Πέργης κύριον Εὐάγγελον, πασχάλιον εύχετήριον
Ἕνα τρυφερὸ καὶ ὁλοπόρφυρο, δροσερὸ τριαντάφυλλο, προσφέρεται σήμερα, αὐτὴ τὴ μέρα τὴ σημαδιακὴ καὶ κορυφαία τῆς Μεγαλης Παρασκευῆς, τριανταφυλλο πάντερπνο τῆς Πασχαλιᾶς, ποὺ εὐωδιάζει ἀπό κατάνυξη καὶ θάλπος, γιὰ τὸν Κύριό μας, ποὺ εἶναι καὶ παραμένει ὁ «πραΰς βασιλεύς»(Μτθ. 21,5). Βασιλεύς, μὲ φιλανθρωπία ὅμως, ποὺ φθάνει μέχρι σταυροῦ καὶ θανάτου· μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία γιὰ τὴν ἐπιστροφή μας ἀπό τὴ χαοτικὴ τὴ χώρα τῆς ὅποιας μας ἐξορίας. Ποὺ κυριολεκτικὰ συγκλονίζει τὶς ἁπλὲς καὶ ταπεινὲς ψυχὲς, οἱ ὁποῖες συνειδητοποιοῦν αὐτὴ Του τὴν προσφορά. Προσφορὰ δοσμένη μὲ ἁγνὴ ἀγάπη καὶ φιλία, ποὺ ἀσφαλῶς δὲν ἐξαντλεῖται μέσα σὲ μικροσυμφέροντα, ὅπως συμβαίνει μεταξὺ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων.

Αὐτὸ λοιπὸν, τὸ τριαντάφυλλο κατατίθεται σήμερα, Μεγάλη Παρασκευὴ, μέρα πανόλβια καὶ ἐστεμμένη μὲ τὸ γνήσιο καὶ ἐπίσημο διάδημα, ἐκεῖνο τῆς Θυσίας. Διάδημα ἀναμφισβήτητο, ποὺ κανεὶς δὲν τόλμησε νὰ τὸ ἀποκαθηλώσει. Κατατίθεται, λοιπόν, σήμερα στὸν Κύριο τῆς δόξης. Τὸν ἐσταυρωμένο ὅμως Κύριο, ποὺ στέκει «νεκρὸς καὶ ἄπνους» στὸ μέσον τῆς Ἐκκλησιᾶς-στὸ κέντρο τοῦ Κόσμου δηλαδὴ καὶ ἀναμένει: ἀναμένει Ὕμνους Ἐπιταφίους, ἀναθρεμένους μές στὴν κατενυγμένη καρδιά, ποὺ μὲ συνειδητὴ πενθοφορία ἐπιμένει νὰ κελαϊδεῖ. «Κύριε Θεέ μου, ἐξόδιον ὕμνον, καὶ ἐπιτάφιον, ᾠδήν σοι ᾄσομαι, τῷ τῇ ταφῇ σου ζωῆς μοι» . Γιατί, ἄραγε; Μά, ἐπειδὴ ὅλη αὐτὴ ἡ στράτα θὰ καταλήξει στὸ «Τοῦτο Σάββατόν ἐστι τὸ ὑπερευλογημένον, ἐν ᾧ Χριστὸς ἀφυπνώσας, ἀναστήσεται τριήμερος.» .
Ἂς συνεχίσουμε τὸ ταξίδι μας στὴν Μ. Ἑβδομάδα χωρὶς νὰ καταστοῦμε θεατὲς τῶν ὅσων συμβαίνουν, ἀλλὰ, ἂς μπερδευτοῦμε μὲ τὸ πλῆθος καὶ ἄς ἀναρωτηθοῦμε τελικὰ ποιοὶ καὶ μὲ ποιοὺς εἴμαστε...Μονάχα ἔτσι θὰ μπορέσουμε νὰ φθάσουμε στὴν ἡμέρα τὴ Λαμπρὰ τῆς Ἀνάστασης, μαζὶ μ’ έκείνους ποὺ τὴν πρωτογνώρισαν, γιὰ τοὺς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς ἦταν πραγματικὰ ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάσταση (βλ. Ἰω.15, 6) Γιὰ νὰ εἰσοδεύει ἔτσι στὴ ζωή μας ἡ νέα ἐλπίδα, δηλαδή, ὁ Θεὸς πού ἔχει νικήσει τὸν θάνατο, «Θανάτῳ, θάνατον πατήσας»

Ἀμήν. 
πηγή 

Δεν ήταν οι εβραίοι…αλλά ΕΓΩ Κύριέ μου!


xristosΤου Φιλούμενου Χατζή /πηγή
Δεν ήταν οι Ιουδαίοι, Ιησού Χριστέ, φως και χαρά μου, που Σε σταύρωσαν, Δεν ήταν αυτοί που Σε πρόδωσαν στο δικαστήριο, που με μοχθηρία Σε έφτυσαν στο πρόσωπο, που σε χτύπησαν, σε κορόϊδεψαν, σε μαστίγωσαν.
Δεν ήταν οι στρατιώτες με τις σιδερένιες τους γροθιές που σε βασάνισαν, σου φόρεσαν το αγκάθινο στεφάνι, σήκωσαν το σφυρί να μπήξουν τα καρφιά, σήκωσαν τον καταραμένο μέχρι εκείνη την ημέρα Σταυρό, ή έπαιξαν στα ζάρια τον χιτώνα σου:
Εγώ είμαι Κύριε, Εγώ είμαι Χριστέ μου αυτός που τα έκανε όλα αυτά. Εγώ είμαι το βαρύ ξύλο που κουβάλησες, Εγώ το χοντρό σκοινί που Σε δέσανε, Εγώ τα καρφιά και η λόγχη, Εγώ το μαστίγιο που Σε φραγγέλωσε, Εγώ το καταματωμένο στεφάνι.
Επειδή όλα αυτά έγιναν, αλλοίμονο! για τις αμαρτίες μου.
Oταν πλησίασε και είδε την Πόλη, έκλαψε γι αυτήν και είπε: 
«μακάρι νάξερες κι εσύ, έστω την ημέρα αυτή, τι θα μπορούσε να σου χαρίσει την ειρήνη. Τώρα όμως αυτό μένει κρυφό απο τα μάτια σου. Γιατί θάρθουν για σένα μέρες που οι εχθροί σου θα σε χωρίσουν με χαρακώματα, θα σε περικυκλώσουν και θα σε πολιορκήσουν απο παντού. Θα αφανήσουν κι εσένα και τα παιδιά σου και δεν θα σου αφήσουν πέτρα πάνω στην πέτρα. Κι όλα αυτά γιατί δεν έδωσες σημασία την ημέρα που σ’ επισκέφθηκε ο Θεός». (Λουκάς 19: 41-44)
Γεθσημανή 
Νύχτα της 4ης Απριλίου του έτους 30… Νύχτα 16η του μηνός Νισσάν η πρώτη νύχτα των αζύμων...
Νύχτα γαλήνης, στον κήπο των ελαιών,
στη γή της ελιάς και της πέτρας,
απέναντι απο την αγαπημένη Πόλη,
Ο Άνθρωπος λύγισε...
Ο Θεός αγρυπνά μαζί Του...
Οι άνθρωποι κοιμούνται ανυποψίαστοι,
Οι προδότες αγρυπνούν...
Σείς δένδρα αιώνια που μιλάτε με τον άνεμο,
Σείς πουλιά της νύχτας ακοίμητα,
Σύ νύχτα που αγκαλιάζεις την πλάση,
Αγρυπνείστε σείς μαζί μου,
Τη νύχτα της αγωνίας, τη στιγμή του πόνου..
Μην μ’ εγκαταλείπετε.
Μην μ’ εγκαταλείπετε μόνον με την καρδιά μου.
O Iησούς στο όρος των Ελαιών (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 14,32-36)
Ο Ιησούς γνωρίζει ότι ήδη καταδικάσθηκε από τις θρησκευτικές αρχές, γνωρίζει ότι ένας απο τους αδελφούς του, ο Ιούδας, τον πρόδωσε, γνωρίζει ότι το τέλος του πλησιάζει…
Ο Ιησούς είναι ένας άνθρωπος, ένας απλός κανονικός άνθρωπος όπως εμείς, και μπροστά στο αίνιγμα του θανάτου, ενός θανάτου ατιμωτικού, βίαιου που τον περιμένει, αγωνιά και φοβάται όπως κάθε άνθρωπος.
Οι μαθητές του, οι φίλοι του δεν καταλαβαίνουν και κοιμούνται…
Έτσι αρχίζει το πάθος του Ιησού, πάθος ανθρώπινο, και σε τούτο το πάθος του Ιησού, του Υιού, αρχίζει και το πάθος του Θεού Πατρός: Ακόμη και σε τούτη την ώρα του μαρτυρίου Ο Ιησούς και Ο Πατήρ είναι ένα, μία ουσία, μία θέληση μία κοινωνία εν πνεύματι αγίω.
Αλλά γιατί αυτό το μαρτύριο, γιατί αυτό το πάθος;
Υπάρχει μόνον μία απάντηση:
Σ’ έναν άδικο κόσμο, το δίκαιο μπορεί μόνον να απορριφθεί, να καταδικασθεί, να καταδιωχθεί.
Στον αθώο πέφτει η βίαιη λύσσα των ενόχων.
Στον αμνό ορμάνε οι λύκοι,
Στον άνθρωπο της ειρήνης ορμάνε αυτοί που αγαπούν τον πόλεμο. Ο Ιησούς που γνωρίζει μία αιτία για την οποία αξίζει να θυσιάσει τη ζωή του, γνωρίζει ότι ακόμη και το μαρτύριο μπορεί να έχει ένα νόημα.
Ναι, Ο Ιησούς προσδίδει σ’ αυτό του το μαρτυρικό τέλος την συμπαράστασή του με εμάς,

Αποδέχεται τον βίαιο θάνατό που χτυπάει τα θύματα της ιστορίας,
Αποδέχεται μέσα στην αμφιβολία και τον ανθρώπινο δισταγμό την θέληση του Πατρός και συνεχίζει να τον καλεί με το όνομα Του:
"Abba, Πάτερ ηγαπημένε".
Κύριε, Πατέρα και αδελφέ μας,
Μπροστά στα στην αγωνία και το μαρτύριο του θανάτου
Στεκόμαστε με φόβο.
Στάσου δίπλα μας, συμπαραστάσου μας.
Ο Ιησούς προδίδεται απο τον Ιούδα, συλλαμβάνεται. (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 14,43-46)
Κι ενώ οι πιστοί μαθητές κοιμούνται,
Ενας άλλος μαθητής αγρυπνά και προδίδει τον ηγαπημένο.
Νάτος έρχεται μέσα στο σκοτάδι, οδηγός ληστών και κακοποιών, σπείρας που κινείται γρήγορα για μιά αιφνιδιαστική σύλληψη.
Κτηνωδία των γεγονότων:
Ενα μέλος της κοινωνίας των ανθρώπων,
Ενας φίλος που έζησε τρία χρόνια με τον Υιό του Ανθρώπου,
Τον παραδίδει στην σπείρα,
Τον προδίδει με ένα φιλί.
Το φιλί που χαρακτηρίζει την αγάπη, γίνεται σημείο ενοχής.
Και ο Ιησούς δεν αμύνεται:
Ήδη αμετάκλητα επρόφερε με την καρδιά και τα χείλη το «Αμήν» στον Πατέρα, στο θέλημα εκείνου που τον έστειλε, απεδέχθη να στρατευθεί με το μέρος των ανωνύμων θυμάτων και παραδίδεται στους σφαγείς του.
Αλλά με τον λόγο συνεχίζει να αποδεικνύει την ελευθερία του, να παραδίδεται την νύχτα που καλύπτει ενόχους και αθώους και να διαφεύγει την ημέρα που ευρίσκετο στον ναό ανάμεσα σε όλους διδάσκοντας.
Είναι ο καιρός των σκιών και του φόβου:
Το κακόν φαίνεται να υπερισχύει και το φώς φαίνεται να σβέννυται.
Και εμείς που ευρισκόμαστε;
Οπως ο Ιούδας εκτελούμε σημεία αγάπης που γίνονται εκδηλώσεις μίσους;
Όπως οι άλλοι μαθηταί που εγκατέλειψαν τα πάντα για να ακολουθήσουν τον Ιησού, όλοι τον εγκαταλείπουμε, δραπετεύοντας την εσχάτη ώρα του πόνου και του μαρτυρίου;
Ιησού Αγαπημένε, φίλε μας μοναδικέ,
Στο σκοτάδι σε προδώσαμε,
Προδώσαμε αυτόν που αγαπάμε;
Μόνον Εσύ δεν μας προδίδεις ποτέ.
Ο Ιησούς καταδικάζεται απο τους Αρχιερείς. (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 14,55 61β-64)
Ιδού ανακοινώνεται επισήμως η καταδίκη. Η καταδίκη εκείνη
Που, όπως κάθε δίκη ενάντια στο δίκαιο,
Εχει αποφασισθεί πρίν ακόμη αρχίσει η διαδικασία:
Απο πάντοτε οι αθώοι καταδικάζονται έτσι,
Απο πάντοτε οι θρησκευτικοί άρχοντες καταδικάζουν έτσι τους προφήτες.
Στον χώρο που αγιάσθηκε για το δίκαιο,
Στον οίκο της γνώσεως,
Στο χώρο που αφιερώθηκε στην εξομολόγηση στον Θεό της αληθείας,
Ο Ιησούς δικάσθηκε ένοχος θανάτου, γιατί έπραξε και εδίδαξε την αλήθεια.
Πόσοι δίκαιοι καταδικασμένοι ανα τους αιώνας
Αναγνωρίζουν επιτέλους στο πρόσωπο του μοναδικού δικαίου και αθώου την αξία της δικής τους άδικης θυσίας;
Ο Ιησούς, ο αμνός του πατρός ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου,
Ταπεινός και ήσυχος άν και βασανιζόμενος,
Σιωπά και δεν ανοίγει το στόμα του.
Κι αυτή του η σιωπή κραυγάζει την αλήθεια με τη δύναμη της θύελλας.
Και έτσι οι άρχοντες της θρησκείας των πατέρων Του,
Μπροστά στον αθώο Υιό του Πατρός, δεν μπορούν τίποτε άλλο να κάνουν για να υποκριθούν το δίκαιο της ατιμίας τους απο το να σκίζουν τα ενδύματά τους – σημάδι πένθους του λαού Του- για να δηλώσουν ότι το Ευαγγέλιο είναι για κείνους – τους «Εκλεκτούς» άγγελμα ζοφερόν και κακόν.
Και όμως ακόμη και σ’ αυτούς ο Ιησούς δίδει μιά ελπίδα σωτηρίας:
Θα ιδούν τον Υιόν του Ανθρώπου να ανέρχεται εις τους ουρανούς και όλοι τους θα χτυπούν με απελπισία το στήθος τους, ακόμη και εκείνοι που τον επρόδωσαν.
Ιησού, Προφήτη και Πατέρα μας,
Ακόμη και εμείς οι χριστιανοί, πολλές φορές στην ιστορία, σε καταδικάσαμε ερήμην σου, καταδικάζοντας τους μάρτυρές σου.
Η σιωπή σου μας το θυμίζει με οδύνη.

Ο Πέτρος αρνείται τον Κύριο (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 14, 66. 70β-72)
Ο Πέτρος, ο Πρώτος απο τους Αποστόλους, αυτός που πρώτος αναγνώρισε στο πρόσωπο του Διδασκάλου τον Μεσσία, αυτός που επελέγη και ονομάστηκε η πέτρα πάνω στην οποία η εκκλησία του Κυρίου θα θεμελιωθεί, αυτή την ώρα που ο Ιησούς παρουσιάζεται στους εχθρούς και σταυρωτές του, αυτή ακριβώς την ώρα δεν αναγνωρίζει το πρόσωπο εκείνου με τον οποίο έζησε μαζί για τρία χρόνια.
Η σκληρή πέτρα δεν αντέχει. Υποχρεούται να αναγνωρίσει την αδυναμία της να εμπιστευτεί ακόμη και τον εαυτό της.
Ο Ιησούς είχε προειδοποιήσει τον Πέτρο:
Μην εμπιστεύεσαι ούτε τον εαυτό σου, να πιστεύεις στον ακλόνητο βράχο που είναι ο Θεός Πατέρας!
Αρκεί ένας υπηρέτης, μία σκλάβα για να προκαλέσει αγωνία θανάτου στον Πέτρο, για να τον κάνει να παραλύσει απο φόβο, αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει αλλοιώς!
Ο Πέτρος δεν μπόρεσε να δεχθεί ούτε την ταπείνωση του Θεού, ούτε την ταπείνωση του Διδασκάλου, ούτε την ιδέα του μαρτυρίου του Μεσσία. Ήταν βέβαιος ότι ο Θεός θα επικρατούσε,
Ότι ο Υιός του Θεού θα αποδείκνυε την δόξα του, ότι η Βασιλεία θα εγκαθίστατο με πυγμή.
Διεμαρτυρήθη στον Ιησού
Όταν τους μίλαγε για το πάθος,
Όταν θέλησε να τους πλύνει τα πόδια
Ταπεινωνόμενος σαν δούλος.
Και τώρα δίπλα στον κόκκορα της αυγής, ο Πέτρος κλαίει,
Κλαίει με πικρό δάκρυ,
Ως ο πρώτος αμαρτωλός που μετανοεί και συγχωρείται απο τον Ιησού, αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να ηγηθεί με την αγάπη, όχι με την δόξα,
Χωρίς χρυσό ή άργυρο,
Πλένοντας τα πόδια στους αδελφούς,
Προσφέροντας την ζωή
Δούλος των δούλων του Κυρίου.
Ιησού, Υιέ του Ανθρώπου,
Φαντάζει τόσο εύκολο για τον καθένα μας να σ’ αρνηθεί:
Να πούμε ότι δεν σε γνωρίζουμε, ούτε σαν Υιό του Θεού, ούτε σαν Ιουδαίο, ούτε σαν τον πλησίον.
Χάρισέ μας δάκρυα μετανοίας.
Ο Ιησούς καταδικάζεται απο τον Πιλάτο, (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15, 6.11-15)
Λίγες μέρες πρίν ο Ιησούς εισήλθε θριαμβευτής στην Ιερουσαλήμ,εισήλθε σαν Βασιλεύς.
Τώρα ο όχλος κραυγάζει τον θάνατό του:
Άρον, άρον, Σταύρωσον Αυτόν.
Ο πιλάτος ο κυβερνήτης, γνωρίζει την αθωότητα του Ιησού,
Γνωρίζει ότι δεν παρέβη τον νόμο.
Μα γνωρίζει επίσης ότι δεν μπορεί να απογοητεύσει τις μάζες
Για να διασώωσει την εξουσία του Καίσαρος.
Όπως τότε έτσι και σήμερα.
Σε πόσες άραγε «λειτουργίες» φάρσα έχουμε συμμετάσχει:
Μακάβριες τελετές στις οποίες οι όχλοι υποκλινόταν μπροστά στην εξουσία των βασανιστών του πλησίον μας,
Πόσες φορές σιωπήσαμε μπροστά στους καταδικασμένους χωρίς δίκη, στα Άουσβιτς, στα γκουλάγκ, στους ορυζώνες της Καμπότζης και της Κίνας, στα δάση του Αμαζονίου.
Ας ελευθερωθεί ο εγκληματίας,
Ας καταδικασθεί ο αθώος που μας ενοχλεί και μόνον να τον βλέπουμε!
Κραυγές των όχλων σ’ όλες τις εποχές
Που πίσω τους αναγνωρίζουμε την φωνή της εξουσίας,
Του πολιτικού ολοκληρωτισμού που την διευθύνει,
Για να πνίξει την φωνή των φτωχών,
Των καταδεδιωγμένων, των καταπιεσμένων,για να σβήσει για πάντα ο διάλογος της ψυχής με τη συνείδηση των ανθρώπων.
Αντί του Ιησού που σαρκώνει τον Υιό του Θεού Πατρός και του Ανθρώπου, αντί της πορείας ειρήνης, ταπείνωσης και ελέους
Προτιμάται αυτός που έγινε ο υιός του Πατρός, Βαραβάς, (Bar-Abba), ο δρόμος του εγκλήματος, της παρανομίας, του φόνου.
Ναι! Ο Ιησούς είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος που θα καλύψει με το θάνατό του τα εγκλήματα της εξουσίας.
Σταύρωσον Αυτόν!
Αλλά ο αποδιοπομπαίος τράγος μετατρέπεται στον αμνό τον αίροντα τας αμαρτίας του κόσμου δια της ελευθερίας που του δίδει η αγάπη.
Θα μπορούσε να τους συντρίψει με ένα του βλέμμα,
Ρίχνοντας πάνω τους ποταμούς φωτιάς
Αλλά υπέμεινε τον θάνατο σαν άνθρωπος.
Αυτό είναι το πραγματικό θαύμα, η αποδοχή του θανάτου, η αγάπη.
Γι αυτό λοιπόν δεν έχω ανάγκη την ανάσταση και τη βασιλεία του για να τον αγαπήσω με όλη μου την δύναμη της αδύναμης ανθρώπινης καρδιάς μου...
Τον λατρεύω σήμερα, αυτή την θλιμμένη Παρασκευή, αυτή την ημέρα, αυτή την ώρα του θανάτου Του.
Ιησού, Πατέρα, Αδελφέ και Βασιλέα,
Υποκρισία, απληστία και ψεύδος μας κυριεύουν:
Κι έτσι ο δίκαιος και ο αθώος διώκονται.
Εως πότε Κύριε, έως πότε;
Ο Ιησούς μαστιγώνεται και περιβάλλεται στέφανον εξ ακανθών. (κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15, 16-20)
Δεν αρκεί η καταδίκη, απαιτείται ο εξευτελισμός η ταπείνωση.
Ο Μεσσίας ο Βασιλεύς του Ισραήλ Γίνεται ο τελευταίος, ο κατάπτυστος, ο περιφρονούμενος απο τους ανθρώπους, ο άνθρωπος του πόνου που γνωρίζει το μαρτύριο.
Ενδεδυμένος την βασιλική πορφύρα,
Περιτεθείς τον στέφανον εξ ακανθών,
Λοιδορείται, βασανίζεται.
Αυτό το πρόσωπο που στο Θαβώρ
Έλαμψε ως ο ήλιος,
Αυτό το πρόσωπο που μετεμορφώθη,
Σήμερα εδώ, αυτές τις ώρες, στο χλωμό φώς
Μιάς αυλής σβήνει...
Το πρόσωπο του Ιησού,
Εικών του αοράτου Θεού,
Υπόσχεση του προσώπου που αναμένει κάθε άνθρωπο,
Μετεβλήθη στο πρόσωπο του δούλου,
Αυτού που στερείται προσώπου,
Μετεμορφώθη στην εικόνα εκείνου που στερείται κάθε ανθρώπινης ιδιότητος.
Συντρίβεται το όνειρο, η ψευδαίσθηση
Ενός Μεσσία ισχυρού και εκδικητή,
Ενός Θεού που επιβάλλει
Και υποχρεώνει στόν άνθρωπο
Την αναγνώρισή του.
Ο Ιησούς σήμερα αποδεικνύεται περισσότερο απο ποτέ Θεός,
Περισσότερο απο ποτέ ότι είναι το πρόσωπο του Θεού:
Εδώ στο Πραιτώριον περισσότερο απο ότι στο Θαβώρ.
Το πρόσωπον εκείνου που ταπεινώνεται
Και δεν εκδικείται,
Το πρόσωπον εκείνου που αγαπά τόσον που δέχεται χτυπήματα
Και δεν ανταποδίδει,
Το πρόσωπον εκείνου που χάνει την ταυτότητα του
Για να αναγνωρισει την ταυτότητα του πλησίον.
Κύριε, ποιό είναι το πρόσωπόν σου που αναζητούμε;
Σε ποιό πρόσωπον θέλουμε να σε αναγνωρίσουμε;
Κύριε Ιησού Χριστέ, Εικόνα του Θεού του Αοράτου,
Ημείς αναζητούμε το πρόσωπόν σου, Το πρόσωπον του Θεού, το πρόσωπον του αληθώς ανθρώπου.
Βοήθησέ μας να σε αναγνωρίσουμε στο πρόσωπον του πλησίον μας που υποφέρει.
Ο Σίμων ο Κυρηναίος βοηθά τον Κύριο να σηκώσει τον Σταυρό Του (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15, 20-21)
Αρχίζει το πραγματικό μονοπάτι του σταυρού. O Ιησούς όμως συντετριμμένος καταρρέει κάτω απο το βάρος του σταυρού του ατιμωτικού θανάτου και του μαρτυρίου του.
Ο Ιησούς μεταφέρει το σταυρό του,
Πρώτος απο εκείνους που επιστρέφουν μεταννοούντεςστον Θεο. Εκείνος που είπε: «Οστις θέλει οπίσω μου ελθείν άρον τον σταυρόν αυτού και ακολούθει μοι» ανοίγει σήμερα πρώτος τον δρόμο.
Αλλά κανείς απο τους ηγαπημένους μαθητές δεν βρίσκεται πίσω του: Εφυγαν όλοι, εκρύβησαν απο τον φόβο. Ομως υπάρχει ένας Ιουδαίος ο Σίμων ο Κυρηναίος που επέστρεψε σήμερα στη γή του Ισραήλ, στις πύλες της Ιερουσαλήμ.
Γυρνάει άραγε στο σπίτι του; Ανεβαίνει στο Ναό για το Πάσχα; Δεν γνωρίζει τίποτε για τον Ιησού, ούτε για τα τεκταινόμενα.
ΟΙ φρουροί τον πλησιάζουν, τον υποχρεώνουν να μεταφέρει τον σταυρό, έναν σταυρό που δεν είναι δικός του, τον σταυρό του Κυρίου.
Εκείνον μόνον απο το πλήθος που παρακολουθεί. Έναν Ιουδαίο, ακόμη έναν Ιουδαίο. Ο Σίμων δεν αρνείται ούτε κρύβεται στο πλήθος για να φύγει, υποχρεώνεται να κουβαλήσει-όπως τόσοι ανάμεσά μας-ένα σταυρό που δεν είναι δικός τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι κουβαλούν τον σταυρό του Κυρίου τους...όπως τόσοι που δεν γνωρίζουν ούτε το όνομα του σταυρού, στην καθημερινή κούραση, την δυστυχία και τον πόνο της ζωής.
Ο Σίμων δέχεται να άρει εκείνο τον Σταυρό, τον Σταυρό ενός αγνώστου απο συμπάθεια σ’ εκείνο τον συντετριμμένο άνθρωπο που κατέρρευσε εμπρός του.
Στο Πρόσωπο του Ιησού αναγνωρίζει έναν άλλον συνάνθρωπόν του, ημιθανή, καταδικασμένο, βασανισμένο, κυνηγημένο: έναν άνθρωπο που χρειάζεται βοήθεια.
Πόσοι Σίμωνες Κυρηναίαοι μέσα στον κόσμο: Ισως και να μην είναι χριστιανοί, ίσως να μην γνωρίζουν τον Χριστό, αλλά είναι άνθρωποι που αναγνωρίζουν στον πόνο του άλλου την δική τους ανθρώπινη υποχρέωση, φτωχοί άνθρωποι που βοηθούν φτωχούς ανθρώπους.
Μιά μέρα ο Κύριος θα θυμηθεί αυτή την βοήθεια που αυτοί προσέφεραν στον συνάνθρωπο, για τον σταυρό που βοήθησαν να κουβαληθεί.
Τότε θα του απαντήσουν: «μα ποτε Κϋριε σε βοηθήσαμε να άρεις τον Σταυρόν Σου;» Ο δέ Κύριος θα τους πεί: «κάθε φορά που κουβαλήσατε τον σταυρό ενός εκ των ελαχίστων τον ιδικόν μου Σταυρόν άρατε ως άλλοι Σιμωνες Κυρηναίοι.
Κύριε και Θεέ μας, δούλε και Υιέ του Πατρός Και εμείς κουβαλάμε τον σταυρό και κάποτε δεν το γνωρίζουμε κάν:
Τον σταυρό του θανάτου μας, του αινίγματος της αμαρτίας, το μυστήριο της ζωής.
Για τον καθένα μας Εσύ Κύριε είσαι καθημερινά ο Σίμων ο Κυρηναίος.
Ο Χριστός Σταυρώνεται (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15, 22-27)
Γολγοθάς-κρανίου τόπος: εκεί ευρίσκεται κατα την παράδοση το κρανίου του Αδάμ, του ανθρώπου. Στον τόπο που πέθανε ο Αδάμ ο πρώτος άνθρωπος, πεθαίνει σήμερα ο νέος Αδάμ, ο Ιησούς.
Ο Αθώος κρεμάται στο ξύλο.
Κρεμάται ανάμεσα σε ουρανό και γή,
Κρεμάται ανάμεσα σε δύο εγκληματίες.
Ο θάνατος του Σταυρού, θάνατος των καταραμένων απο Θεό και ανθρώπους,
Θάνατος για εκείνους που η κοινωνία ήθελε να ξεχάσει...
Οι περαστικοί βλαστημούν εκείνον που ανέστησε νεκρούς,
Οι «ευσεβείς» ιερείς ασχημονούν κατα εκείνου που έσωσε άλλους,
Οι κακοποιοί προσβάλλουν εκείνον που έζησε κάνοντας μόνον το καλό: «Δείξε μας τώρα άν είσαι ο Μεσσίας , επέβαλλε τη θέλησή σου στους ανθρώπους με δύναμη και δόξα!»
Κι όμως αυτά τα τρυπημένα χέρια θέλουν να τα φιλήσουν όλοι, ακόμη και οι εχθροί που τα τρύπησαν, ακόμη και οι διώκτες που τον εσταύρωσαν.
Ο καθένας μας, πιστός ή όχι οδεύει προς τον θάνατο, που όταν τον συναντήσει θα συναντηθεί με τον Ιησού που τον συνάντησε πρίν απο όλους: Θα τον συναντήσει να έχει τα χέρια του ανοιχτά έτοιμον να αγκαλιάσει όλη την ανθρωπότητα απο την οποία ουδείς-ούτε και ο θάνατος μπόρεσε να τον χωρήσει.
Αυτή είναι ή αίτησή του προς τον Πατέρα,
Αίτηση που διετυπώθη με παρρησία
Αίτηση που διετυπώθη με την ανίκητη δύναμη της αγάπης.
Επέτρεψε σε όλους Πατέρα μου να με προσκηνύσουν νεκρό. Και στον φονηά και στον ληστή και στην πόρνη και στον βλάσφημο. Και δώς τους άφεση και συνείδηση της αμαρτίας τους για να επιστρέψουν σε σένα.
Ο Χριστός στο σταυρό. Τα πόδια αγγίζουν τη γή. Οι τρείς σταυροί βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Ο Χριστός δεν βρίσκεται στη μέση, είναι ο τριτος εσταυρωμένος.
Η μαύρη γενειάδα πέφτει στο πρόσωπο. Το πρόσωπο δεν είναι η εξειδανικευμένη μορφή των ζωγράφων. Είναι πρόσωπο αποστεωμένο, σκληρό, πρόσωπο εβραϊκό.
Αυτό το πρόσωπο δεν το βλέπω και θα επιμένω να το αναζητώ μέρι την τελευταία μέρα της πορείας μου στη γή.
Ιησού Εσταυρωμένε, ακομη και στον θάνατο, τον θάνατο των καταραμένων στο σταυρό, μας αγκαλιάζεις.
Τα χέρια σου ανοιχτά μοιάζουν να θέλουν να αγκαλιάσουν όλη την πλάση.
Σε αντικρύζουμε ντροπιασμένοι απο το βάρος της αμαρτίας μας, η αγκαλιά σου θα μας εξιλεώσει.
Ο Ιησούς πεθαίνει στον Σταυρό. (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15, 33-39)
Απεσταλμένος του Θεού για τους ανθρώπους, Ο Ιησούς επιστρέφει στον Θεό.
Ιδού ο θάνατος, το τέλος του ανθρώπου:
Για τον Ιησού θάνατος βίαιος, τον συναντά στο μέσον της ζωής.
Ο θάνατος είναι εκεί, αλλά που είναι ο Θεός;
Ο Ιησούς φωνάζει, προσεύχεται, καλεί...
Στον Ιορδάνη την ώρα της βάπτισης ο Πατήρ ενεφανίσθη: «Ιδού ο Υιός μου ο αγαπητός!...»
Στο Θαβώρ την ώρα της Μεταμόρφωσης, οι μαθηταί ήκουσαν την ίδια φωνή.
Στον Γολγοθά την ώρα του θανάτου, η φωνή του Θεού είναι η σιωπή: Ο Θεός σιωπά, όπως και ο Ιησούς στο μαρτύριο.
Ο Ιησούς τον καλεί: «Θεέ μου Θεέ μου ίνα τι με εγκατέλειπες;»
Στην αγωνιώδη αυτή επίκληση σαρκώνονται όλες οι αμφιβολίες μας, όλες μας οι δυσπιστίες, όλες μας οι απομακρύνσεις.
Ο Ιησούς μας έδειξε τον δρόμο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια. Υπήρξε μαζί μας μέχρι το τέλος, προσέγγισε ακόμη και την μικρότερη αδυναμία μας, έφτασε μέχρι εκεί που στην ψυχή μας δεν υπάρχει ο Θεός.
Αυτός είναι ο Σταυρός, το σκάνδαλο του Σταυρού, ο τόπος του μαρτυρίου του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Ο Κύριος πεθαίνει με μιά φωνή, μιά κραυγή αγωνίας προς τον ουρανό, μιά φωνή που πρίν απο εμάς συγκέντρωσε όλες τις επιθανάτιες αγωνίες κάθε ανθρώπου στη γή: «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλειπες;»
Χριστέ μου, Αγάπη άχρι θανάτου,
Κατήλθες έως του Άδου,
Όπου δεν υπάρχει Θεός, όπου απουσιάζει η χάρις,
Και ανέστης θριαμβευτής,
Ενίκησες για όλους μας.
Οι γυναίκες στον Γολγοθά (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15,40-41)
Μόνον μερικές γυναίκες παρακολουθούν απο μακρυά το μαρτύριο και το πάθος του Κυρίου. Μερικές γυναίκες που τον ακολουθήσαν απο την Γαλιλαία, έως την Ιερουσαλήμ, είναι μαθήτριες δίπλα απο τους μαθητές στην μικρή μετακινούμενη κοινότητα του Χριστού. Οι μαθητές έφυγαν και κρύφτηκαν, οι γυναίκες όμως όχι!
Με αφοσίωση ακολούθησαν τον Διδάσκαλο και προφήτη τους μέχρι τον θάνατο.
Κατά τη διάρκεια όλης της επίγειας πορείας τους ο Ιησούς υπερασπίστηκε τη γυναίκα, την άκουσε, την υποδέχθηκε σαν ίσος προς ίσον σε μια κοινωνία που την θεωρούσε λίγο καλύτερα απο ένα ζώο, την παρηγόρησε, την υποστήριξε.
Καμμιά γυναίκα δεν υπήρξε εχθρός του Ιησού, Ο Διδάσκαλος ουδέποτε επιτίμησε τις γυναίκες όπως το έκανε στους ιερείς τους γραμματείς και τους ανθρώπους του ναού.
Ανάμεσα στις γυναίκες μοναδικούς μάρτυρες του μαρτυρίου και του θριάμβου της ταπείνωσης του διδασκάλου, βρίσκεται η μητέρα του Ιησού, μάρτυρας αιώνιος της αγάπης που γεννιέται, δίπλα της βρίσκεται μόνος ο μαθητής ο ηγαπημένος ο Ιωάννης, μάρτυρας αιώνιος της αγάπης που δεν θνήσκει.
Ελάχιστα έχουν γραφεί γι αυτή την παρουσία των γυναικών στο πάθος του Κυρίου. Άραγε μάθαμε έστω και σήμερα να αναγνωρίζουμε αυτή την διακριτική παρουσία την γεμάτη αγάπη στην εκκλησία μας και τις κοινωνίες μας;
Ιησού, Δίκαιε και Άμωμε, εσύ θα βρίσκεσαι επι του σταυρού μέχρι το τέλος των ημερών:
Υπάρχουν αυτοί που σε αντικρύζουν με αγάπη και κλαίνε,
Υπάρχουν κι αυτοί που σε κοιτάζουν και δεν σε βλέπουν.
Κι εμείς, εμείς σε βλέπουμε άραγε όλες τις ημέρες της ζωής μας;
Ο Ιησούς τίθεται στο μνημείο (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15,42-46)
Το βράδυ αυτής της αγίας ημέρας, Παρασκευή 7 Απριλίου του έτους 30, το σώμα του Ιησού, όπως το σώμα κάθε θνητού, τίθεται στο μνήμα.
Ο Ιωσήφ ο απο Αριμαθαίας, μέλος του Συνεδρίου, ζητά απο τον Πιλάτο το σώμα του Κυρίου: κατεβάζει το άγιο σώμα χωρίς ψυχή απο τον σταυρό, το τυλίγει στο σάββανο και το εναποθέτει σε μνήμα σκαμμένο στο βράχο. Κι ένας βράχος φράζει το μνημείο.
Τέλειωσαν άραγε όλα;
Τέλειωσαν μ΄ένα προβλέψιμο, λογικό τρόπο;
Τέλειωσε λοιπόν έτσι μιά ιστορία που για πολλούς ήταν η ιστορία του Θεού;
Το σώμα του Ιησού, χάνεται στο σκοτάδι της γής και κάθε ελπίδα φαίνεται να σβύνει για πάντα μ΄ εκείνο το σεισμό που ακολουθεί.
Με τον θάνατο του Ιησού ο ουρανός εσκοτίσθη και φαντάζει αδιαπέραστος:
Για τις γυναίκες που μοιρολογούν, για τον Ιωσήφ που περιμένει την βασιλεία τώρα δεν αντικρύζει παρά μόνον την σιωπή του Θεού.
Δύσκολα σκέφτεσαι μιά νέα αυγή.
Το σώμα του Ιησού, βασανισμένο, μαστιγωμένο, εξευτελισμένο, ταπεινωμένο, αυτό το σώμα το σημαδεμένο απο το αίμα του, αυτό το σώμα τυλιγμένο στο σάββανο, αυτό το σώμα αναπαύεται και αναμένει την φωνή του Πατρός.
Ιησού μου Λόγε και Σιωπή του Θεού Πατρός, στην ζωή σου υπήρξες λόγος και παρηγορία των αδυνάτων, στο σάββανο και την παγωνιά του μνήματος υπήρξες ελπίδα και ανάστασις των κεκοιμημένων. Άραγε μές στις κραυγές του κόσμου μας μπορούμε να ακούσουμε τον ψίθυρο της σιωπής στην αναμονή της Ανάστασης;
Η αυγή του Πάσχα (Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 16,1-4)
Ακόμη και μετά απο μιά τέτοια Παρασκευή ανέτειλε το Σάββατο, ημέρα γιορτής, ημέρα ανάπαυσης, ημέρα του Θεού που σώζει. Ύστερα η αυγή της πρώτης ημέρας της εβδομάδας, ημέρα που ο Θεός δημιούργησε το φώς, ημέρα που το σκότος ενικήθη.
Αλλά ακόμη και σ’ αυτή την θλίψη του σκότους, ακόμη και μέσα σ’ αυτή την σιωπή του θανάτου οι γυναίκες μαθήτριες του Κυρίου, συνεχίζουν να αισθάνονται την παρουσία του Διδασκάλου και Προφήτη, ανάμεσα τους η Μαρία απ’ τα Μάγδαλα, που ήδη είδαν την συντριβή της δικής τους σκοτίας.
Ο Ιησούς είναι νεκρός αλλά η αγάπη ζεί:
Το σώμα που αναπαύεται στο μνήμα πρέπει να αρωματισθεί, να διατηρηθεί, να προφυλαχθεί απο την σήψη και την φθορά, πρέπει να φιληθεί, πρέπει να θρηνηθεί.
Υπάρχει λοιπόν μιά αγάπη πιο δυνατή απο τον θάνατο, υπάρχει μιά αγάπη πιο δυνατή απο την κόλαση!
Τρεις γυναίκες προχωρούν προς το μνήμα, στο πρώτο χάραγμα της ημέρας μετά το Σάββατο, πιστές  μυροφόρες, μα ποιός θα μετακινήσει το λίθο που στέκεται ανάμεσα στην αγάπη τους και τον Ιησού;
Κι όμως ο βράχος απεκυλήθη, κανένα εμπόδιο για μιά νέα κοινωνία εν Χριστώ Ιησού.
Επι του μνήματος ένας νέος,καθήμενος ενδεδυμένος φώς
Στο Θαβώρ τρείς άνδρες με φορέματα φωτός.
Και μία φωνή απο φώς υποδέχεται τις μαθήτριες του Κυρίου:
«Μην φοβείσθε! Ζητείτε τον Ιησού απο την Ναζαρέτ τον Εσταυρωμένο; Τι ζητείτε τον ζώντα μετα των νεκρών; Ανέστη ουκ έστιν ώδε!»
ΝΑΙ, ο Πατήρ απήντησε στον Υιό:
Το αγαθόν επεκράτησε του πονηρού, ο θάνατος κατοικήθηκε απο τον Θεό τον ζώντα, η ζωή κατατρόπωσε τον θάνατο!
Οι γυναίκες φεύγουν απο το μνημείο άφωνες: ανακοίνωση που δεν μπορεί να ανακοινωθεί, ευαγγέλιον μή αναγνώσιμο.
Για να το κοινωνήσουμε στους άλλους πρέπει μόνον να το ζήσουμε στην ελπίδα της ανάστασης.
Αναστημένε μας Ιησού, η μόνη θανάσιμη αμαρτία είναι η απιστία στην Ανάστασή σου, η απιστία στη νίκη της ζωής επι του θανάτου: στερέωσε την πίστη μας, την ελπιδα μας, το έλεός μας προς τον πλησίον.

Μεγάλη Παρασκευὴ βράδυ Τὸ ἔγκλημα Τὸ ἔγκλημα

«Ὤ τῆς παραφροσύνης καὶ τῆς χριστοκτονίας
τῆς τῶν προφητοκτόνων!»  
(Γ΄ στάσις ἐγκωμίων)





  Ἔγκλημα, φόνος ἀνθρώπου! Ἄλλοτε ὁ φόνος ἦταν κάτι σπάνιο. Τώρα, ἀλλοίμονο, δὲν περνάει μέρα χωρὶς ἕνα ἢ περισσότερα ἐγκλήματα. Καὶ γίνονται τόσο «τέλεια», ὥστε δὲνἀφήνουν ἴχνη· οἱ δράστες μένουν ἄγνωστοι.


     Ὁ πλανήτης μας, ἀφ᾿ ὅτου ὁ Κάιν σκότωσε τὸν Ἄβελ, μιάνθηκε μὲ αἷμα ἀδελφικό. Καὶ τὸ παράδειγμά του δυστυχῶς μιμήθηκαν πολλοί.


Ἂν μαζευόταν ὅλο τὸ αἷμα τῶν ἀδικοσκοτωμένων, «ἀπὸ τοῦ αἵματος Ἄβελ τοῦ δικαίου ἕως  τοῦ αἵματος Ζαχαρίου υἱοῦ Βαραχίου» (Ματθ. 23,35) καὶ τῶν θυμάτων τῶν ἡμερῶν μας, θὰ σχηματιζόταν μία θλιβερὴ λίμνη μὲ τὴν ἐπιγραφὴ «Λίμνη Ἄβελ».


     Ὅταν γίνεται κάποιο ἔγκλημα, τὸ πρῶτο ποὺ ρωτοῦν ὅλοι εἶνε· Ποιός εἶνε ὁ δράστης;


Ἡ Δικαιοσύνη προσπαθεῖ νὰ τὸν ἀνακαλύψῃ, καὶ αἴσθημα ἀνακουφίσεως δημιουργεῖται ὅταν ὁ ἔνοχος συλλαμβάνεται καὶ τιμωρεῖται.


Ἀναρίθμητα τὰ ἐγκλήματα. Ἀλλ᾿ ὑπάρχει ἕνα ἔγκλημα ποὺ ἀποτελεῖ τὸ ἀποκορύφωμα τῆς ἀνθρωπίνης κακίας· μπροστά του τὰ ἄλλα ὠχριοῦν. Εἶνε ὄχι ἁπλῶς ἔγκλημα, ἀλλὰ τὸ ἔγκλημα.


Ποιό εἶνε αὐτό; Εἶνε ὁ φόνος ἐκείνου, ποὺ μπόρεσε, μόνο αὐτός, νὰ σταθῇ ἐμπρὸς στὴν ἀνθρωπότητα καὶ νὰ πῇ «Τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;» (Ἰω. 8,46). Ὁ Ἄνθρωπος αὐτός, ποὺ ἀξίζει νὰ γράφεται μὲ ἄλφα κεφαλαῖο, εἶνε ὁ Χριστός. Κ᾽ ἐπειδὴ ὅπως λέει ὁ Παῦλος «ἐν αὐτῷ κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς» (Κολ. 2,9), γι᾽ αὐτὸ ὁ φόνος του δὲν εἶνε ἁπλῶς μία ἀνθρωποκτονία· εἶνε, ὅπως λέει ἡ ὑμνολογία τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, χριστοκτονία καὶ θεοκτονία. Θεοκτονία, ὄχι γιατὶ εἶνε δυνατὸν νὰ φονευθῇ ὁ Θεός – ἄπαγε τῆς βλασφημίας· τὸ θεῖον εἶνε ἀπαθὲς καὶ ἀπρόσβλητο ἀπὸ πληγὲς καὶ θάνατο. Θεοκτονία, γιατὶ στὸ ἔγκλημα αὐτὸ διαφαίνεται ἡ ἀπύθμενη κακία τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ θέλει νὰ ἐξοντώσῃ εἰδυνατὸν καὶ τὸ Θεό! Ἕνας ὕμνος λέει· «Βροτοκτόνον ἀλλ᾿ οὐ θεοκτόνον ἔφυ τὸ πταῖσμα τοῦ Ἀδάμ· εἰ γὰρ καὶ πέπονθέ σου τῆς σαρκὸς ἡ χοϊκὴ οὐσία, ἀλλ᾿ ἡ θεότης ἀπαθὴς διέμεινε…» (3ο τροπ. στ΄ ᾠδ. καν. Μ. Σαββ.).


Ἡ σφαγὴ τοῦ Ἀθῴου χριστοκτονία καὶ θεοκτονία. Καὶ ποιοί οἱ ἔνοχοι; Οἱ Ἰουδαῖοι. Ἕνας ἄλλος ὕμνος λέει· «Τῶν θεοκτόνων ὁ ἑσμός, Ἰουδαίων ἔθνος τὸ ἄνομον, πρὸς Πιλᾶτον ἐμμανῶς ἀνακράζων ἔλεγε· Σταύρωσον Χριστὸν τὸν ἀνεύθυνον· Βαραββᾶν δὲ μᾶλλον οὗτοι ᾐτήσαντο…» (3ο τροπ. Μακαρ., βράδυ Μ. Πέμπτ.). Ἀλλὰ καὶ στὴν γ΄ στάσι τῶν ἐγκωμίων τοῦ ἐπιταφίου θρήνου ὁ ποιητὴς ἀναφωνεῖ˙ «Ὤ τῆς παραφροσύνης καὶ τῆς χριστοκτονίας τῆς τῶν προφητοκτόνων!».


Οἱ Ἰουδαῖοι λοιπόν, οἱ σύγχρονοι τοῦ Χριστοῦ, εἶνε οἱ δράσται τοῦ ἐγκλήματος τῆς σφαγῆς τοῦ Δικαίου. Ἀλλ᾿ ἂς ἐπιτραπῇ ἐδῶ μία τολμηρὴ ὑπόθεσις. Ἂν ὁ Χριστὸς δὲν γεννιόταν στὴν Παλαιστίνη, ἀλλὰ γεννιόταν δίδασκε καὶ δροῦσε σὲ κάποια ἄλλη χώρα, π.χ. στὴν Ἑλλάδα, ἡ συμπεριφορὰ τῶν ἀνθρώπων τῆς χώρας αὐτῆς θὰ διέφερε ἀπὸ τὴ συμπεριφορὰ τῶν Ἰουδαίων; Ἂν λάβουμε ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι στὶς ἄλλες χῶρες με τὰ τὴν ἀνάστασι καὶ ἀνάληψι τοῦ Χριστοῦ πῆγαν μαθηταὶ καὶ ἀπόστολοί του καὶ κήρυξαν ὅ,τι κήρυξε Ἐκεῖνος κι ὅτι αὐτοὶ διώχθηκαν βασανίστηκαν καὶ θανατώθηκαν ἀπὸ τοὺς ἐντοπίους, τότε ἔχουμε τὴν ἀπάντησι· ἡ συμπεριφορὰ τῶν ἀνθρώπων ἄλλων χωρῶν δὲν θὰ διέφερε ἀπὸ τὴ συμπεριφορὰ τῶν Ἰουδαίων. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς δὲν εἶπε πὼς ὅ,τι κάνει κανεὶς στοὺς μαθητάς του, στοὺς ἀδελφούς του, εἶνε σὰν νὰ τὸ κάνῃ σ᾽ αὐτὸν τὸν ἴδιο;


«Ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. 25,40). Οἱ ἄνθρωποι ποὺ βασάνισαν καὶ θανάτωσαν τοὺς μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς ἀμφιβολία καὶ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ θὰ βασάνιζαν καὶ θὰ θανάτωναν, ἂν ἐρχόταν στὴ χώρα τους.


Στὰ Ἰεροσόλυμα σταυρώθηκε ὁ Κύριος· ἀλλὰ καὶ στὴν Πάτρα, πόλι τῆς πατρίδος μας, σταυρώθηκε ὁ ἀπόστολός του, ὁ Πρωτόκλητος Ἀνδρέας. Γολγοθᾶς ἐκεῖ, Γολγοθᾶς καὶ ἐδῶ!


Τὸ λέμε αὐτό, διότι συνήθως ὑπάρχει μεγάλη καταφορὰ τῶν χριστιανῶν κατὰ τῶν Ἰουδαίων μόνο γιὰ τὸ μεγάλο ἔγκλημα. Μὴ παρεξηγηθοῦμε. Δὲν ἀμνηστεύουμε τὴν ἐνοχὴ τῶν Ἰουδαίων, οὔτε συμφωνοῦμε μὲ τοὺς θεολογοῦντας τῆς Δύσεως πού, ἐνοχλούμενοι ἀπὸ τοὺς βαρεῖς, ὅπως λένε, χαρακτηρισμοὺς τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ποιήσεως στοὺς ὕμνους τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ζητοῦν νὰ «ἐκκαθαρίσουν» τὰ λειτουργικὰ βιβλία τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπὸ τέτοιους χαρακτηρισμούς, ἀπὸ ἐκφράσεις κατὰ τῶν σταυρωτῶν Ἰουδαίων. Ἡ ἐνοχὴ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ γιὰ τὴν χριστοκτονία θὰ μένῃ· θὰ μένῃ μέχρι τὴν ἁγία ἐκείνη ἡμέρα ποὺ ὁ Ἰουδαϊκὸς λαός, ὅπως πιστεύουμε, θὰ μετανοήσῃ, θὰ κλίνῃ γόνυ πρὸ τοῦ Ἐσταυρωμένου, καὶ ἐκεῖνος, ὅπως συγχώρησε τοὺς τότε σταυρωτάς του καὶ ἀνέδειξε ἀπὸ αὐτοὺς ἁγίους καὶ μάρτυρας, πολὺ περισσότερο θὰ συγχωρήσῃ τοὺς ἀπογόνους ἐκείνων.


Ἱστορικὴ ἡ ἐνοχὴ τῶν Ἰουδαίων. Ἀλλὰ δὲν εἶνε ὀρθὸ νὰ περιορισθοῦμε καὶ νὰ τονίζουμε τὴν ἐνοχὴ μόνο τῶν Ἰουδαίων γιὰ τὴν σταύρωσι τοῦ Χριστοῦ. Ὄχι! Ἡ ἐνοχὴ ἐπεκτείνεται καὶ συμπεριλαμβάνει ἀναρίθμητο πλῆθος. Αὐτὸ θὰ τὸ καταλάβουμε, ἂν λάβουμε ὑπ᾿ ὄψιν, ὅτι τὸ ἔγκλημα τοῦ Γολγοθᾶ δὲν εἶνε ἁπλῶς ἕνας φόνος, μιὰ ἀνθρωποκτονία· περικλείει μυστήριο.


Ὁ Χριστός, λόγῳ τῆς ὑποστατικῆς ἑνώσεως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως μὲ τὴν θεία, μποροῦσε ν᾿ ἀποφύγῃ τὸ θάνατο καὶ νὰ διασωθῇ ἀπὸ ὅλες τὶς παγίδες τῶν ἐχθρῶν του. Κανείς δὲν θὰ μποροῦσε ν᾽ ἀγγίξῃ τὸ θεανδρικό του πρόσωπο. Ὁ Χριστὸς ὄχι ἀκουσίως ἀλλὰ ἑκουσίως βάδισε πρὸς τὸν φρικτὸ θάνατο. Οὔτε ὁ Ἰούδας οὔτε οἱ γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι οὔτε οἱ ἱερεῖς καὶ ἀρχιερεῖς οὔτε ὁ Πιλᾶτος οὔτε κανεὶς ἄλλος μποροῦσε νὰ κάνῃ κάτι ἐναντίον του, ἐὰν δὲν ἦταν «δεδομένον ἄνωθεν» (Ἰω. 19,11).


Ἦταν θέλημα τοῦ οὐρανίου Πατρὸς νὰ προσφέρῃ ὁ Υἱὸς θυσία τὸν ἑαυτό του «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας» (θ. Λειτ. Μ. Βασ. καθαγ.). Ἔπρεπε νὰ ὑποστῇ τὰ πάθη τοῦ σταυροῦ, νὰ θυσιασθῇ,νὰ χύσῃ τὸ ἁγνὸ καὶ τίμιο αἷμα του, γιὰ νὰ λυτρωθῇ μὲ αὐτὸ τὸ ἀνθρώπινο γένος ἀπὸ τὴν τυραννίδα τοῦ διαβόλου. «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰω. 3,16).


Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἁμάρτανε, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ δὲν θὰ ἐμφανιζόταν ὡς ἄνθρωπος ἐπάνω στὴ γῆ καὶ δὲν θὰ σταυρωνόταν. Ἦταν τόσο βαθειὰ ἡ πτῶσις τοῦ ἀνθρώπου, τόσο μεγάλο τὸ τραῦμα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ὥστε πρὸς θεραπείαν καὶ ἀνάπλασιν τοῦ ἀνθρώπου, χρειάστηκε τὸ αἷμα τοῦ Θεανθρώπου. Πρόκειται γιὰ τὸ μεγαλύτερο γεγονὸς στὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Χωρὶς τὸ αἷμα τοῦ Θεανθρώπου καμμία ἄφεσις ἁμαρτιῶν, καμμία λύτρωσις. Ἔτσι ὥρισε ὁ Θεός, μὲ τὸ αἷμα αὐτὸ νὰ σωθοῦμε.


Τὸ συμπέρασμα εἶνε, ὅτι οἱ ἁμαρτίες ὅλων μας, ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ μέχρι τὸν τελευταῖο ποὺ θὰ ζήσῃ πάνω στὴ γῆ, εἶνε ἐκεῖνες ποὺ ἀνέβασαν τὸ Χριστὸ στὸ σταυρό. Στὸ σταυρὸ ἐξοφλοῦνται ὅλες οἱ ἁμαρτίες. Ἄρα κάθε ἄνθρωπος σχετίζεται μὲ τὸ δρᾶμα τοῦ Γολγοθᾶ καὶ μπορεῖ, μὲ καρδιὰ συντετριμμένη ἀτενίζοντας τὸν Ἐσταυρωμένο, νὰ πῇ· «Κύριε, ἐγὼ ὑπῆρξα ὁ ἔνοχος τῆς σταυρώσεώς σου. Σὺ εἶσαι “ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω. 1,29). Σὺ στὸ σταυρὸ σήκωσες καὶ τὸ βάρος τῶν δικῶν μου ἁμαρτιῶν!”. Αὐτὸ διεκήρυξε ὁ προφήτης Ἠσαΐας στὴν περίφημη προφητείᾳ του· «Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται… Αὐτὸς δὲ ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ μεμελάκισται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν» (Ἠσ. 53,4-5).


Ἀγαπητοί μου! Ὁ κόσμος γιὰ τὴν σταύρωσι τοῦ Χριστοῦ καταφέρεται μόνο ἐναντίον τῶν ἐνόχων τῆς ἱστορικῆς ἐκείνης περιόδου.


Ἀλλὰ γιὰ τὸν πιστὸ ἔνοχος εἶνε καὶ κάθε ἄνθρωπος. Ἔνοχος κ᾽ ἐγώ, ἀδελφέ μου, ἔνοχος κ᾽ ἐσύ. Ὤ ἐὰν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο μᾶς φώτιζε νὰ καταλάβουμε τὴν θεμελιώδη αὐτὴ ἀλήθεια!


Τότε, βλέποντας κ᾽ ἐμεῖς τὸν Ἐσταυρωμένο, θὰ αἰσθανόμασταν τὸν ἅγιο ἐκεῖνο σεισμὸ ποὺ αἰσθάνθηκαν οἱ σταυρωταὶ ὅταν τοὺς μίλησε ὁ ἀπόστολος Πέτρος καὶ τοὺς κατήγγειλε ὡς σφαγεῖς τοῦ Δικαίου (βλ. Πράξ. 2,22 κ.ἑ.).


Ὁ Κύριος θυσιάστηκε ἀντὶ ἡμῶν καὶ ὑπὲρ ἡμῶν. Ἔτσι λένε οἱ διδάσκαλοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος προσευχόταν στὸν Ἐσταυρωμένο λέγοντας· «Τί ἔκανες, ὦ Ἰησοῦ μου γλυκύτατε, γιὰ νὰ ὑποφέρῃς τέτοια καταδίκη;… Ἐγὼ εἶμαι ἡ αἰτία τῶν πόνων σου, ὁ ὑπεύθυνος τῆς σφαγῆς σου… Ἁμαρτάνει ὁ παραβάτης, καὶ κολάζεται ὁ δίκαιος… Ἐγὼ ἔκανα τὸ πονηρό, καὶ σὺ καταδικάστηκες… Ἐμπρὸς στὸ σταυρό σου λάμπουν δυὸ ἀλήθειες· ἡ μία ὅτι εἶμαι ἔνοχος, ἡ ἄλλη ὅτι εἶσαι εὔσπλαχνος… Τί λοιπὸν θὰ σοῦ ἀνταποδώσω γιὰ τὴν ἄπειρη εὐεργεσία σου;… Μένω ἐκστατικὸς ἐμπρὸς στὸ μέγεθος τῆς ἀγάπης σου. Σὲ ὁλόκληρη τὴν κτίσι δὲν ὑπάρχει ἀντίβαρο τῆς θυσίας σου» (βλ. καὶ τὸ βιβλίο μας «Πρὸς τὸν Γολγοθᾶν», Ἀθῆναι 19894, σσ. 283-284).

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...