Ποιμαντορική Εγκύκλιος επι τη εορτή των Χριστουγέννων

Ο  ΧΑΡΙΤΙ  ΘΕΟΥ  ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ  ΚΑΙ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

ΤΗΣ  ΑΓΙΩΤΑΤΗΣ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ  ΑΙΤΩΛΙΑΣ  ΚΑΙ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

ΚΟΣΜΑΣ

Πρός  τούς Παν/τους Ἱεροκήρυκας, Εὐλαβεστάτους Ἱερεῖς,

Ὁσιωτάτους Μοναχούς καί Μοναχάς

καί τό  Χριστεπώνυμον  Πλήρωμα

τῆς  καθ’ ἡμᾶς  Ἱερᾶς  Μητροπόλεως.

          Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά.
          Χριστούγεννα σήμερα! Μεγάλη, ἁγία, θεϊκὴ ἑορτή! Οὐρανία ἡμέρα! Πανηγυρίζει ἀνὰ τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης ὅλος ὁ ὀρθόδοξος χριστιανικὸς κόσμος. Ἑορτάζει τὴν λαμπροτάτη ἑορτὴ τῆς κατὰ Σάρκα Γεννήσεως τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας ὡς ἀνθρώπου.
          «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί…»(Α’ Τιμ. γ’, 16) ὑπογραμμίζει ὁ μεγάλος Ἀπόστολος Παῦλος, «ἵνα ἡμᾶς προσαγάγῃ τῷ Θεῷ» (Α’ Πέτρ. γ’, 18)συμπληρώνει ὁ θεῖος Ἀπόστολος Πέτρος.
          Τὸ παιδίον τῆς Βηθλεὲμ εἶναι ὁ Παντοδύναμος Θεός, ὁ Κύριος τοῦ Παντός, ὁ Δημιουργός τοῦ κόσμου καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
          Ὁ Ἄπειρος Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος, ὅμοιος μὲ ἐμᾶς γιὰ νὰ σώσῃ τὸν Ἀδάμ, τὸν ἄνθρωπο δηλαδὴ, καὶ νὰ τὸν ὑψώσῃ στὸν οὐρανό. Νὰ τὸν κάμῃ ὅμοιο μὲ τὸν Θεό, κατὰ τὴν ἁγιότητα καὶ τὴν ἀρετή.
          Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τὸ ἐβεβαίωσε: «οὕτω ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον ὥστε τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτόν, μὴ ἀπόλυται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰωάν. γ’, 16).Ζωὴ ἀκατάπαυστη  καί  αἰωνία.
          Λέει στὶς Διδαχὲς του ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, τὸν ὁποῖο ἰδιαιτέρως τιμήσαμε φέτος γιὰ τὰ 300 χρόνια ἀπὸ τῆς γεννήσεώς του:
          «Οἱ ἄνθρωποι ἀπέθαιναν καὶ ἐπήγαιναν εἰς τὴν κόλασιν, ἐπειδὴ ὁ Παράδεισος ἦτο κλεισμένος. Ἐσπλαχνίσθη ὁ Πανάγαθος Θεὸς τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων καὶ εὑρίσκοντας ἄξιον ὑποκείμενον τὴν Δέσποινά μας Θεοτόκον, κατεδέχθη ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸς ἀληθινὸς, καί ζωὴ τῶν ἁπάντων, ὁ γλυκύτατός μας Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ Θεὸς καὶ ἔγινεν ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, ἀπὸ τὰ καθαρώτατα αἵματα τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας διὰ νὰ μᾶς βγάλῃ ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ διαβόλου».
          Τὸ ἀνθρώπινο γένος, ἕνεκα τῆς ἀνυπακοῆς, τῆς ἀποστασίας καὶ τῆς ἁμαρτίας του, ἀπεκόπη καὶ ἀπεμακρύνθη ἀπὸ τὸν Δημιουργὸ καὶ Πλάστη του. Καὶ ἡ ἀπομάκρυνσι αὐτή, ἔφερε σὰν ἀποτέλεσμα τὴν ἀθλία κατάστασι στὴν ὁποία περιέπεσε.
          Καὶ τὸ φοβερώτερο: «Ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, οἱ ἄνθρωποι ἀπέθαιναν καὶ πήγαιναν εἰς τὴν κόλασιν, ἐπειδὴ ὁ Παράδεισος ἦτο κλεισμένος».
          Στὸν ἐγωισμό, στὴν ἀνυπακοή, στὴν ἀποστασία, στὴν ἐχθρότητα τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Πανάγαθος καὶ Πολυεύσπλαχνος Θεὸς ἀπήντησε μὲ ἄμετρη ἀγάπη, ταπείνωσι καὶ κένωσι.
          Ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς:
          «Παρακινούμενος ἀπὸ ἄμετρον εὐσπλαχνίαν καὶ ἀπὸ πολλὴν ἀγάπην ὅπου εἶχεν εἰς τὸ γένος μας σιμά εἰς τὰ ἄπειρα καὶ πολλὰ χαρίσματα, ὅπου μᾶς ἐχάρισεν ὁ Θεὸς ἐκατεδέχθη καὶ ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου ἀπὸ τὰ καθαρώτατα αἵματα τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας διὰ νὰ μᾶς ἐλευθερώση ἀπὸ τάς χείρας τοῦ πονηροῦ διαβόλου καὶ νὰ μᾶς κάμη υἱοὺς καὶ κληρονόμους τῆς βασιλείας του».
          Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς ἰδιαιτέρως μὲ εὐγνωμοσύνη ὑπογραμμίζει τὴν ταπείνωσι, τὴν συγκατάβασι καὶ τὴν κένωσι τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
          «Ὁ Κύριος» λέει ὁ Ἃγιος Κοσμᾶς, «ἐβγῆκε ἀπὸ τὸν οἶκον του, δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς πατρικοὺς κόλπους διὰ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας, κατεδέχθη ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ἐσαρκώθη εἰς τὴν κοιλίαν τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου, τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ὅλος μέσα εἰς τὴν κοιλίαν τῆς Θεοτόκου καὶ ὅλος πανταχοῦ παρών…».
          Ἐμπρὸς σὲ αὐτὴ τὴν ἄμετρη ἀγάπη, ταπείνωσι καὶ συγκατάβασι, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς μὲ πίστι, σεβασμὸ καὶ εὐγνωμοσύνη διακηρύσσει: «Τοιοῦτον γλυκύτατον Θεὸν καὶ Δεσπότην δὲν πρέπει καὶ ἡμεῖς νὰ τὸν ἀγαπῶμεν καὶ ἂν τύχη ἀνάγκη νὰ χύσωμεν καὶ τὸ αἷμα μας;».
          Σήμερα Χριστούγεννα, ἀγαπητοί.
          Εὑρισκόμενοι ἐμπρὸς στὴν φάτνη τῆς Βηθλεὲμ καὶ προσεγγίζοντας τὸ «ξένον μυστήριον», τὸ μυστήριο τῆς κενώσεως τοῦ Λυτρωτοῦ μας, ἄς φέρουμε τὰ ἅγια λόγια τοῦ ἁγίου μας Κοσμᾶ στὸ νοῦ καὶ στὴν καρδιά μας.
          Συνειδητοποιῶντας τὴν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας, ἄς φυτέψουμε μέσα μας, ἄς στερεώσουμε καὶ ἂς ὁμολογήσουμε τὴν θεότητα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Θεὸς ἀληθινός, ὁ γλυκύτατός μας Ἰησοῦς Χριστός, ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος χωρὶς ἁμαρτίαν» φωνάζει ὁ Ἅγ. Κοσμᾶς.
          Μέσα στὴν ἐποχὴ τῆς συγχύσεως, τῆς ἀμβλύνσεως καὶ τῆς ἀλλοιώσεως δόγματος καὶ ἤθους ποὺ ζοῦμε, τὴν ἐποχή τοῦ συγκρητισμοῦ καὶ τῆς πανθρησκείας, ἐμεῖς ἄς μείνουμε πιστοί, ἑδραῖοι, ἀμετακίνητοι στὴν ὀρθόδοξο πίστι, στὴ θεότητα τοῦ Κυρίου μας καὶ ἂς ὁμολογοῦμε ἡμέρα καὶ νύκτα ὅτι: «οὐκ ἐστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενι ἡ σωτηρία» (Πράξ. δ΄, 12).
          Πλησιάζοντας δὲ τὴν παναγία φάτνη μὲ πίστι, καθαρότητα, πόθο καὶ εὐλάβεια, ἄς ἑνωθοῦμε μὲ τὸν σαρκωθέντα Θεό μας ἀξίως. «Φάτνη» λέει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, «εἶναι ἡ ἁγία Τράπεζα. Ἐδῶ εἰς τὴν ἁγία Τράπεζα ἐναποτίθεται πάλι τὸ Σῶμα τὸ Δεσποτικόν».
          Ἑνωμένοι μὲ τὸν Σαρκωθέντα Χριστό μας ἀξίως, ἄς κάνουμε ἀληθινὰ Χριστούγεννα καὶ μὲ τὸ Χριστὸ στὴν καθαρὴ καρδιά μας, ἄς ἔχουμε πάντοτε Χριστούγεννα χαρᾶς, εὐτυχίας καὶ σωτηρίας.

Τὸ εὔχομαι μὲ ὅλην μου τὴν πατρικὴν ἀγάπην

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ  ΚΑΙ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ  ΚΟΣΜΑΣ 

Ποιμαντορική Εγκύκλιος Χριστουγέννων Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασιου

Προς τον ευλαβή κλήρο και λαό,
Τέκνα εν Κυρίω προσφιλέστατα,
«Ὅπου Θεός δέ βούλεται νικᾶται φύσεως τάξις»
(Ύμνος από τον όρθρο των Χριστουγέννων)
Απρόσμενοι οι τρόποι με τους οποίους ενεργεί ο Θεός. Ασύλληπτοι στην ανθρώπινη λογική. Τα γεγονότα των Χριστουγέννων επιβεβαιώνουν αυτή την αλήθεια. Ο Ιησούς Χριστός, ο Λυτρωτής του κόσμου, δεν εισέρχεται στην ιστορία της ανθρωπότητος ως στρατηλάτης ή πανίσχυρος κυβερνήτης. Δεν επιβάλλεται με εξωτερική ισχύ, πλούτο, σοφία. Γεννιέται σε τόπο φτωχικό, στη φάτνη ενός στάβλου, σε περιβάλλον αφιλόξενο, αδιάφορο έως εχθρικό. Η στοργική μητέρα Του «ἐσπαργάνωσεν αὐτόν, καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι»(Λουκ.2:7).
Η ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού είναι συνυφασμένη με αντίξοες συνθήκες, ποικίλα αδιέξοδα. Προ της Γεννήσεως ο δίκαιος Ιωσήφ, σκανδαλίζεται και θέλει να εγκαταλείψει  την πάναγνη μητέρα του Χριστού. Οι κάτοικοι της Βηθλεέμ δείχνουν πλήρη αδιαφορία για την ετοιμόγεννη Παναγία. Βρέφος ακόμη απειλείται από τη μανία του παρανοϊκού Ηρώδη. Στις απειλές αυτές, η έκβαση έρχεται με τη θεία ενέργεια και τη συνέργεια της ανθρώπινης αρετής του «δικαίου» Ιωσήφ και της άχραντης Μαρίας.
 Οι διηγήσεις των Ευαγγελιστών για τη Γέννηση αποκαλύπτουν ότι η πρόνοια του Θεού ακολουθεί πρωτόγνωρους δρόμους. Αυτό ισχύει σε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Και την δική μας, την προσωπική. Όσο περισσότερο συνδεόμαστε με τον Χριστό, με πίστη βαθιά και ολοκληρωτική υπακοή στο θέλημά Του, τα ποικίλα προσωπικά, οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα λύνονται ειρηνικά. Συγχρόνως με τη δική Του έμπνευση και δύναμη μπορούμε κι εμείς να συμβάλουμε στην υπέρβαση ποικίλων αδιεξόδων: Ανοίγοντας περάσματα κατανοήσεως και καταλλαγής εκεί που όλα είναι σφραγισμένα από τη σκληρότητα, την καχυποψία, τη μικρόνοια, το μίσος ή τον φανατισμό.
Παράλληλα, τα ιστορικά γεγονότα της Γεννήσεως  του Χριστού καθορίζουν το πρότυπο ζωής για όσους Τον ακολουθούν. Ο Ιησούς ταπεινώθηκε, τονίζοντας την αξία των ταπεινών.  Γεννήθηκε σε τόπο φτωχικό, για να μην περιφρονούνται οι φτωχοί. Διώχθηκε, προβάλλοντας την αξιοπρέπεια των αδίκως διωκομένων. Υπέφερε, εμπνέοντας τη συμπάθεια στους πάσχοντες. Ταλαιπωρήθηκε ως παιδί, για να μη λησμονούμε τα δικαιώματα και τις ανάγκες των παιδιών όλου του κόσμου.
***
Υπάρχει όμως η και άλλη διάσταση των Χριστουγέννων, η θεολογική και κοσμολογική. Αυτήν αποκαλύπτει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης επισημαίνοντας ότι το μεγάλο Μυστήριο της Γεννήσεως συνδέεται με όλη τη δημιουργία. «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος ... Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν»(Ιω. 1: 1,14). Ο Ευαγγελιστής ρίχνει φως στο μυστήριο της Σαρκώσεως που συνιστά την υπέρβαση του αδυνάτου και μας καλεί να δούμε το βαθύτερο νόημα και την προοπτική του.
Παρά τις εξωτερικές συνάφειες με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και την εβραϊκή επεξεργασία της, η έννοια του λόγου λαμβάνει στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο μια νέα θεολογική σημασία. Ο Λόγος είναι ο Ιησούς Χριστός, ο δημιουργός του σύμπαντος, το φως και η ζωή της ανθρωπότητος, ο Οποίος έγινε άνθρωπος για τη σωτηρία του κόσμου. Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος συνοψίζει περιεκτικά: «Και μην αναζητάς το πώς. Επειδή όπου θέλει ο Θεός, υπερβαίνεται της φύσεως η τάξη. Το θέλησε, το κατέστησε δυνατό. Κατέβηκε (στη γη) έσωσε… Αλλά δεν έγινε άνθρωπος με αλλοίωση της θεότητος ούτε πάλι έγινε Θεός με προοδευτική εξέλιξη. Αλλά ως Λόγος απαθής χωρίς καμία αλλοίωση, έλαβε σάρκα, χωρίς η θεία Του φύση να μεταβληθεί». (Στο πρωτότυπο: «Καὶ μὴ ζήτει πῶς· ὅπου γὰρ βούλεται Θεὸς, νικᾶται φύσεως τάξις. Ἠβουλήθη γὰρ, ἠδυνήθη· κατῆλθεν, ἔσωσε… Οὐδὲ γὰρ κατ' ἔκστασιν θεότητος γέγονεν ἄνθρωπος, οὐδὲ πάλιν κατὰ προκοπὴν ἐξ ἀνθρώπου γέγονε Θεός· ἀλλὰ Λόγος ὢν, διὰ τὸ ἀπαθὲς σὰρξ ἐγένετο, ἀμεταβλήτου μεν ούσης τῆς φύσεως.» (Migne P.G.56:385-386). Στο πρόσωπο του Χριστού έσμιξαν η θεία και η ανθρώπινη φύση.
Ο άπειρος και απρόσιτος Θεός προσέλαβε την ανθρώπινη φύση επισημαίνοντας την απέραντη αξία του ανθρώπου, τόσο κατά τη πνευματική όσο και τη σωματική του οντότητα. Εκείνο, συνεπώς που δίνει στον κάθε άνθρωπο αξία δεν είναι η καταγωγή, η φυλή, οι γνώσεις, οι ικανότητες, το φύλο,  η εξωτερική εμφάνιση, ο πλούτος, αλλά το ότι είναι άνθρωπος.
Πολλοί, δεν αποδέχονται την αλήθεια της σαρκώσεως του Λόγου. «Οὐ γὰρ πάντων ἡ πίστις»(Β΄ Θεσ. 3:2). Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης το επισημαίνει: «Εἰς τὰ ἴδια ἦλθε καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαβον.»(Ιω. 1:11). Οι Ιουδαίοι, που Τον περίμεναν ως Μεσσία, δεν Τον αναγνώρισαν ως Σωτήρα. Άλλοι χαρακτήρισαν «αδύνατο» το γεγονός ότι ο «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α΄ Τιμ. 3:16), «Ὅσοι δὲ ἔλαβον αὐτόν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ...» (Ιω.1:12).  Χάρη στην πίστη τους, ο Θεός τούς δωρίζει την ικανότητα και την εξουσία να γίνουν όχι απλώς ακόλουθοί Του, άλλα, «Τέκνα Θεού», ανοίγοντάς τους δρόμους για την υπέρβαση της αμαρτίας και του θανάτου, ώστε να γίνουν «κοινωνοί θείας φύσεως»(Β' Πέτρ. 1: 3-4). Αυτή η μοναδική δυνατότητα ενεργοποιείται μέσα στο μυστικό Σώμα του Χριστού «ὅ ἐστίν ἡ  Ἐκκλησία», με την εξαγιαστική Χάρη των Μυστηρίων.
Αυτές οι αλήθειες δεν επιβάλλονται, βεβαίως, με σχήματα νοητικά. Προσεγγίζονται και βιώνονται «ἐν πίστει». Και η Εκκλησία μάς καλεί σ’ αυτή την προσέγγιση, ιδιαίτερα στις μεγάλες εορτές.
**
«Ὅπου Θεός δέ βούλεται νικᾶται φύσεως τάξις»
Η εορτή των Χριστουγέννων, αδελφοί μου, μας θυμίζει τις ιδιαίτερες συνθήκες και δυσκολίες μέσα στις οποίες βάδισε από βρέφος ο Ιησούς Χριστός. Αλλά, κυρίως, ότι Αυτός είναι ο Λόγος ο Οποίος «ἐσαρκώθη… καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν». Κι εμείς συχνά αντιμετωπίζουμε ανυπέρβλητες αντιξοότητες.  Ας μην τα χάνουμε.  Η πίστη στον Χριστό χαρίζει την πεποίθηση ότι δεν είμαστε μόνοι σε ένα έναν κόσμο σκληρό. Ο ένσαρκος Λόγος του Θεού παραμένει αδιάκοπα μαζί μας. Αυτός δίνει νόημα,  φως και δύναμη σε κάθε φάση της ζωής μας. Αυτός ανοίγει περάσματα σε δύσβατους τόπους Προσφέρει τη δυνατότητα υπερβάσεως του ανθρωπίνως αδυνάτου. Με τη βεβαιότητα ότι «τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν» (Λουκ. 18:27) ,ας εορτάσουμε τα Χριστούγεννα, αντλώντας έμπνευση, αντοχή και ελπίδα στις μικρές ή μεγάλες δοκιμασίες, στα  προσωπικά και κοινωνικά μας προβλήματα.

Ευλογημένα Χριστούγεννα, ειρηνοφόρος ο νέος χρόνος.

Ορθόδοξη περιγραφή της εικόνας της Γέννησης του Χριστού

Ορθόδοξη περιγραφή της εικόνας της Γέννησης του Χριστού.

Η εικόνα της Γέννησης του Χριστού στηρίζεται στη μαρτυρία της Αγίας  Γραφής και της παραδόσεως της εκκλησίας μας καθώς και στην πλούσια λειτουργική υμνολογία της εορτής των Χριστουγέννων.

Ο ορθόδοξος αγιογράφος της εικόνας της Γεννήσεως πιστός στα δόγματα της εκκλησίας έχει δύο σκοπούς: να  δείξει την θεανθρώπινη φύση του Κυρίου μας που αληθινά σαρκώθηκε από την Παρθένο Μαρία και να υποδηλωθεί ο πανηγυρισμός του ουρανού και της γης και γενικότερα όλης της κτίσης  προς τον Δημιουργό της. Σύμφωνα με όσα διηγείται ο Ευαγγελιστής Λουκάς, η Παναγία «έτεκεν τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον, και εσπαργάνωσεν αυτόν και ανέκλισεν αυτόν εν τη φάτνη».

Η φάτνη εικονίζεται μέσα σε σκοτεινό σπήλαιο. Το μαύρο σπήλαιο συμβολίζει τον κόσμο που ήταν σκοτισμένος από την αμαρτίαν. Επίσης συμβολίζει τον Άδη. Έτσι για να πλησιάσει την άβυσσο ο Χριστός τοποθετεί μυστικά τη γέννησή Του στο βάθος του χάσματος, όπου το κακό ζει στην τελευταία του πυκνότητα. Ο Χριστός, το Φως του κόσμου, είναι   ο καθήμενος «εν σκότει και σκιά θανάτου». Η φάτνη, το σπήλαιο, τα σπάργανα είναι όλα δείγματα της κένωσης της θεότητας και της άκρας ταπείνωσης. Μέσα στο σπήλαιο εικονίζονται ένα βόδι και ένας όνος. Ο αγιογράφος εμπνέεται από την προφητεία του Ησαΐα «έγνω βους τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του Κυρίου αυτού. Ισραήλ δε με ουκ έγνω».

Η Παναγία είναι η μορφή, όπου διακρίνεται για το μέγεθός της και την κεντρική θέση που κατέχει στην εικόνα. Η Θεοτόκος είναι μισοξαπλωμένη και μισοκαθισμένη και η στάση της ανάλαφρη για να τονιστεί η απουσία του πόνου και η παρθενική γέννηση του Χριστού. Η γέννηση ήταν ανώδυνη.

 Στο κάτω μέρος εικονίζεται ο Ιωσήφ μακριά από το βρέφος και σε μια γωνιά για να φανεί το αμέτοχον του Ιωσήφ στην Σάρκωση του Χριστού. Επίσης ο Ιωσήφ δεν είναι ο πατέρας του βρέφους, αλλά ο προστάτης της Αγίας οικογένειας. Ο Ιωσήφ είναι σκεφτικός και στηρίζει το κεφάλι του με το αριστερό χέρι. Κοντά του βλέπουμε ένα βοσκό στηριγμένο στη γκλίτσα του. Στο πρόσωπό του οι Πατέρες βλέπουν τον πειρασμό που ρίχνει στην ψυχή του Ιωσήφ την αμφιβολία και τις σκέψεις.

Απέναντι από τον Ιωσήφ εικονίζονται δύο γυναίκες που ετοιμάζουν το λουτρό του Θείου Βρέφους. Η σκηνή είναι εμπνευσμένη από τα απόκρυφα Ευαγγέλια. Η μαία είναι η Σαλώμη και η άλλη η βοηθός της, που τις προσκάλεσε ο Ιωσήφ για να βοηθήσουν την Θεοτόκο. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει ότι «το δε να ιστορούνται γυναίκες τινες πλύνουσαι τον Χριστόν εν λεκάνη, ως οράται εν πολλαίς εικόσι της Χριστού γεννήσεως, τούτο είναι παντάπασιν ατοπώτατον». Εξηγώντας αυτή τη θέση του ο Άγιος λέει ότι η Θεοτόκος δε γέννησε με πόνους και ωδίνες όπως οι άλλες γυναίκες για να χρειάζεται η σκηνή του λουτρού. Έτσι το θείο βρέφος ήταν καθαρό από την ακαθαρσία.

Επίσης στην όλη εικόνα ιστορούνται οι ποιμένες που υπενθυμίζουν αμέσως την μορφή του καλού ποιμένα, του Χριστού, αλλά συμβολίζουν και το τμήμα το ιουδαϊκό.

Επίσης οι Μάγοι έφιπποι αντιπροσωπεύουν τους ειδωλολάτρες, που θα αποτελέσουν την από τους εθνικούς προερχόμενη εκκλησία. Οι Μάγοι εικονίζονται με διαφορετική ηλικία για να υποδηλωθεί ότι ο Χριστός φωτίζει όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από ηλικία.

Τέλος η μοναδική ακτίνα που εξέρχεται από τον ουρανό και καταλήγει στο σπήλαιο πάνω από το βρέφος, σημαίνει την μια ουσία του Θεού αλλά χωρίζεται σε τρεις λάμψεις, για να προσδιορίσει τη συμμετοχή των  τριών προσώπων στην θεία οικονομία της σωτηρίας.

Επίσης οι αγγελικές δυνάμεις προσφέρουν τη δοξολογία και ευαγγελία του χαρμόσυνου μηνύματος στους βοσκούς ότι «ετέχθη σήμερον σωτήρ ος εστίν Χριστός Κύριος». Σε κάποιες εικόνες υπάρχει σε κυκλικό σχήμα η επιγραφή από το κατά Λουκά Ευαγγέλιο,«Δόξα εν υψίστοις Θεό και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία». 

 Πηγή

Ποιμένων ρόλος και λόγος

Οι ποιμένες της  υπαίθρου μας  φαίνονται  απλοί άνθρωποι, για κάποιους δευτέρας κατηγορίας,  έτσι είναι ;  δεν μπορεί !  η  συμμετοχή  τους και η  παρουσία  τους στο θαύμα  της Θείας ενανθρώπησης για  άλλα έρχεται να μας  πείσει  Πού όλα  αυτά ;  Στην Βηθλεέμ !
  Βηθλεέμ : μια άσημη πόλη που έμελλε  να κάνει σημαντική την ζωή  όχι την δική της απλά, αλλά και του κόσμου όλου.   Η Γέννηση  του Χριστού  δίνει πλέον ελπίδα  για το αύριο της ανθρωπότητας. Προφητεύτηκε¹  και επαληθεύτηκε.
  Θα σταματήσουμε  την σκέψη μας  στους ποιμένες  που διαδραμάτισαν ρόλο και  είχαν τον λόγο στο Μυστήριο  της Γέννησης  του Θεανθρώπου. Είναι από  τους   πρώτους παγκόσμια   που προσκύνησαν  το νεογέννητο  βρέφος.  Τους  τοποθετεί  εκεί η  πρόνοια  του Θεού,  ως καθαρούς  στην καρδιά  και γι΄ αυτό  είναι αδιάψευστοι μάρτυρες του θαύματος.  Εκπροσωπούν - τότε και πάντοτε - όλους όσους  προστρέχουν  στο κάθε θαύμα  με καθαρή  καρδιά. Χωρίς όρους και όρια  υπάρχει η  αναμονή τους για την  εκπλήρωσή του,  γιατί έχουν και την ενδόμυχη  βεβαιότητα  ότι «Μεθ΄ ημών ο Θεός²».
  Πώς τοποθετήθηκαν λοιπόν οι Ποιμένες  απέναντι  στο  γεγονός της ενανθρωπήσεως  αυτού του ίδιου  του Θεού ;  Μας  το περιγράφει  ο Ευαγγελιστής  Λουκάς³ και ταυτόχρονα  μια διδαχή ξετυλίγεται  για ωφέλεια όλων μας.
  Οι ποιμένες   ήλθαν (στ. 16), είδαν (στ. 17), έφυγαν (στ. 20).Η επιστροφή  τους είχε δοξολογικό χαρακτήρα  για την Θεία Δωρεά,  αυτόπτες μάρτυρες  οι ίδιοι  και κήρυκες  του γεγονότος. Είχαν τις προϋποθέσεις,  αφού ^.  όχι μόνο  άκουσαν (στ. 10),αλλά και έτρεξαν (στ. 15),ταυτόχρονα  κήρυξαν (στ. 18)  και  κυρίως  δοξολόγησαν (στ. 20).
  Οι  ταπεινοί και ασήμαντοι ποιμένες  «που προσφέρουν  το θαύμα»⁴,  κατά τον ιερό υμνωδό,  ακολούθησαν  την παραπάνω πορεία και έμειναν  στην ιστορία,  εμείς  γιατί να μείνουμε  στο  περιθώριο και αυτή της ίδιας της προσωπικής μας ιστορίας και βιωτής; Το κάνουμε όταν την υποβαθμίζουμε και την ευτελίζουμε  μέρα με την ημέρα, με λόγια και έργα. Δεν ζούμε, απλά επιβιώνουμε και συμβιώνουμε.
  Γεννήθηκε ο μοναδικός Σωτήρας  της ανθρωπότητας. Μεριμνάμε  τούτες τις ημέρες για πολλά, όχι όμως  για να δοξάσουμε τον Θεό για την θέλησή Του να έρθει στον κόσμο όχι ως επίσκεψη ρουτίνας,  αλλά ως αρχή αγιασμού. Ας  αξιολογήσουμε  όπως πρέπει κάποτε την «ανεκδιήγητο  δωρεά Του⁵».  Πρέπει να φροντίσουμε  η πόλη  της Βηθλεέμ να  υπερβεί  τα γεωγραφικά  της όρια και να εισβάλλει  στα σπίτια μας, στην ζωή μας  και στην κοινωνία μας φέρνοντας βέβαια τον εκεί τεχθέντα.  Δωρεά μοναδική και ανεπανάληπτη, γι΄  αυτό  «ας χαρούν οι ουρανοί και ας νιώσει  αγαλλίαση η γη, για τον επουράνιο που έγινε επίγειος.  Έγινε άνθρωπος  ο Χριστός,  νιώστε αγαλλίαση, δέος και χαρά. Δέος  εξαιτίας  της αμαρτίας,  χαρά λόγω της  ελπίδας»,  μας  προτρέπει  Πατέρας  της  Εκκλησίας⁶.
  Η εμπιστοσύνη στην θεία πρόνοια  θα  είναι το κλειδί που θα ξεκλειδώσει  τις σφραγισμένες  από την προκατάληψη  και τον εγωϊσμό  καρδιές μας,  για να υποδεχθούν  στην συνέχεια χριστιανορθόδοξα  Εκείνον. Ταυτόχρονα  και εμείς ως άλλοι ποιμένες  να  βροντοφωνάξουμε  το θαύμα,  να προσκυνήσουμε  «το παιδίον μετά Μαρίας της  μητέρας αυτού⁷». 
  Ας ακούσουμε  και φέτος το μήνυμα  της Βηθλεέμ  με αναμεταδότες  τους ποιμένες.  Χριστούγεννα με Χριστό  και όχι γύρω  από τον Χριστό.  Χριστούγεννα  με καρδιά γεμάτη  αγάπη  και όχι απλά γεμάτο το τραπέζι μας.  Χριστούγεννα  με στολισμένη  την ψυχή μας με αρετή  και όχι απλά  και μόνο στολισμένα τα σπίτια μας.
Παραπομπές
1.Μιχ. 5, 1 – 3
2.Ματθ.  α, 23
3.Λουκ. β, 8 – 20
4.Στιχηρό (4^ο) εσπερινού Χριστουγέννων
5.Β΄ Κορ. θ, 15
6.Γρηγόριος  ο Θεολόγος Migne 36, 312

7.Ματθ. β, 11
πηγή

Καλά & Ευτυχισμένα Χριστούγεννα

         









                

 Όπως οι τρεις μάγοι

ας βρούμε και΄μεις το Άστρο που θα μας οδηγήσει 

Στο νεογέννητο Κύριο Υμών Ιησού Χριστό και στην Βηθλεέμ μας.

Η Γέννησή Του ας σημάνει την αρχή 

για μια καλύτερη ζωή γεμάτη αλήθεια και φως.

Ολόψυχα Σας ευχόμαστε

 Καλά Χριστούγεννα

Η ιστορία της “Άγιας Νύχτας”

 

Η Άγια Νύχτα είναι ίσως το πιο γνωστό χριστουγεννιάτικο τραγούδι σ’ όλο τον κόσμο. Μεγάλοι συνθέτες όπως ο Βέρντι, ο Βάγκνερ, ο Πουτσίνι και άλλοι, το αναγνώρισαν ως ένα βαθιά θρησκευτικό τραγούδι, με μια παράξενη δύναμη που φτάνει κατευθείαν στις καρδιές των ανθρώπων. Κατά καιρούς, η πατρότητά του αποδόθηκε στον Μότσαρτ, στον Χάιντν ή στον Μπετόβεν.
Η αλήθεια είναι πως η Άγια Νύχτα δημιουργήθηκε από τους Γιόζεφ Μορ και Φραντς Γκρούμπερ, κι εψάλη για πρώτη φορά τα Χριστούγεννα του 1818 στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο μικρό χωριό Όμπερντορφ της Αυστρίας.
Ο Μορ είχε γράψει τους στίχους δύο χρόνια νωρίτερα. Στις 24 Δεκεμβρίου του 1818 ζήτησε από τον Γκρούμπερ να συνθέσει μία μελωδία για να συνοδεύσει το τραγούδι με την κιθάρα του. Σύμφωνα με την παράδοση, το εκκλησιαστικό όργανο του ναού δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη χριστουγεννιάτικη λειτουργία, καθώς τα ποντίκια είχαν καταστρέψει κάποια εξαρτήματά του.
Η ιστορία αυτή ήταν γνωστή, ωστόσο επιβεβαιώθηκε πολύ αργότερα, το 1995, όταν ανακαλύφθηκε μία παρτιτούρα που ανήκε στον Μορ, με τον Γκρούμπερ να υπογράφει τη σύνθεση. Στίχοι και μουσικοί όμως φαίνεται να γράφτηκαν μαζί, το 1816.
Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, η Άγια Νύχτα τραγουδήθηκε τα μεσάνυχτα εκείνων των Χριστουγέννων και μετά ξεχάστηκε. Το 1825 ένα επισκευαστής εκκλησιαστικών οργάνων ανακάλυψε την παρτιτούρα και «ξαναζωντάνεψε» το τραγούδι. Σήμερα, υπολογίζεται πως έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 300 γλώσσες.

Οι ελληνικοί στίχοι

Οι αγγλικοί στίχοι

Άγια νύχτα, σε προσμένουν, με χαρά οι Χριστιανοί και με πίστη ανυμνούμε το Θεό δοξολογούμε μ’ ένα στόμα, μια φωνή. Ναι με μια φωνή. Η ψυχή μας φτερουγίζει, πέρα στ’ άγια τα βουνά όπου ψάλλουν οι αγγέλοι απ’ τα ουράνια θεία μέλη στον Σωτήρα «ωσαννά». Ψάλλουν «ωσαννά». Στης Βηθλεέμ ελάτε όλοι στα βουνά τα ιερά και μ’ ευλάβεια μεγάλη κει που άγιο φως προβάλλει προσκυνήστε με χαρά. Ναι με μια χαρά.

Silent night Holy night All is calm all is bright Round yon virgin Mother and Child Holy infant so tender and mild Sleep in heavenly peace Sleep in heavenly peace. Silent night, holy night, Shepherds quake at the sight. Glories stream from heaven afar, Heav’nly hosts sing Alleluia; Christ the Savior is born; Christ the Savior is born. Silent night, holy night, Son of God, love’s pure light. Radiant beams from Thy holy face, With the dawn of redeeming grace, Jesus, Lord, at Thy birth; Jesus, Lord, at Thy birth.

Μήπως λείπει ο Χριστός από τα Χριστούγεννα;

 
Εἶναι ἕνα μαντρὶ πίσω ἀπὸ μία ραχούλα κοντὰ στὴ θάλασσα, φυτρωμένη ἀπὸ πουρνάρια. Αὐτὸ τὸ μαντρὶ εἶναι τοῦ Γιάννη τοῦ Βλογημένου. Τὰ πρόβατα εἶναι σταλιασμένα κάτω ἀπὸ τὴ σαγιὰ καὶ ἀκούγουνται τὰ κουδούνια, τὶν-τίν, ὅπως ἀναχαράζουνε. Ἐπειδὴ γεννᾶνε, οἱ τσομπαναραῖοι παρὰ-φυλάγουνε καί, μόλις γεννηθεῖ κανένα ἀρνί, τ᾿ ἁρπᾶνε καὶ τὸ μπάζουνε στὸ καλύβι καὶ τὸ ζεσταίνουνε στὴ φωτιὰ νὰ μὴν παγώσει. Ἀπ᾿ ὄξω φωνάζουνε οἱ μαννάδες. Ἡ φωτιὰ ξελοχίζει καὶ τὸ καλύβι εἶναι σὰν χαμάμι.Ἐκεῖ-μέσα βρίσκουνται ἓξ᾿-ἑφτὰ νοματέοι, καθισμένοι γύρω ἀπὸ τὸν σοφρᾶ. Πρῶτος εἶναι ὁ ἀρχιτσέλιγκας Γιάννης ὁ Βλογημένος, πού, ἅμα τὸν δεις, θαρρεῖς πῶς βρίσκεσαι ἀληθινὰ στὸ μαντρὶ ποῦ γεννήθηκε ὁ Χριστός. Εἶναι ἀρχαῖος ἄνθρωπος, ἀθῶος, μὲ γένια μαῦρα, σὰν ἅγιος. Τὰ ροῦχα ποὺ φορᾶ εἶναι βρακιὰ ἀνατολίτικα, στὰ ποδάρια του ἔχει τυλιγμένα πετσιὰ δεμένα μὲ λαγάρες, στὸ σελάχι του ἔχει ἤσκα καὶ τσακμάκι. Κι οἱ ἄλλοι τσομπάνηδες εἶναι σὰν τὸν Γιάννη, μονάχα ποὺ ὁ Γιάννης κάθεται μὲ τὸ πουκάμισο, ἐνῶ οἱ ἄλλοι, ἐπειδὴ βγαίνουνε ὄξω γιὰ νὰ κοιτάζουνε τὰ νιογέννητα, φορᾶνε προβιὲς προβατίσιες μὲ τὸ μαλλὶ γυρισμένο ἀπὸ μέσα. Αὐτοὶ ποὺ κάθουνται στὸν σοφρᾶ εἶναι μουσαφιραῖοι. Ὁ ἕνας εἶναι ὁ Παναγῆς ὁ Στριγκάρος, κοντραμπατζῆς ξακουσμένος γιὰ τὴν παλικαριά του. Εἶχε πάγει γιὰ κυνήγι καὶ νυχτώθηκε στὸ μαντρί. Μὲ τὸν Γιάννη γνωριζόντανε ἀπὸ χρόνια, κι εἶχε κοιμηθεῖ πολλὲς φορὲς στὴ στάνη. Οἱ ἄλλοι τρεῖς ἤτανε καρβουνιάρηδες, ποὺ κάνανε κάρβουνα ἐκεῖ-κοντά. Οἱ ἄλλοι δύο ἤτανε ψαρᾶδες, ὁ γερο-Ψύλλος μὲ τὸ γιό του τὸν Κωσταντῆ. Καθόντανε λοιπὸν γύρω στὸ σοφρᾶ καὶ τρώγανε. Ἀπάνω στὸ τραπέζι ἤτανε κρέατα, μυτζῆθρες ἀνάλατες, μανούρια, ἁγίζια, ψάρια, μπεκάτσες ψητές, τσίχλες, κι ἄλλα πουλιὰ τοῦ κυνηγιοῦ. Ὁ ἕνας ὁ καρβουνιάρης ἤτανε ἀπὸ τὰ μπουγάζια τῆς Πόλης, ἀπὸ τὴ Μάδυτο, κι ἤξερε κι ἔψελνε καλά, εἶχε καὶ φωνὴ γλυκιὰ καὶ βαριά, τζουράδικη. Ἔψαλε τὸ Μεγάλυνον, ψυχή μου, μὲ τέτοιο μεράκι, ποὺ κλάψανε οἱ ἄλλοι ποὺ τὸν ἀκούγανε, κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος. Τὸ καλύβι γίνηκε σὰν ἐκκλησιά, ἔλεγες πὼς ἐκεῖ μέσα γεννήθηκε ὁ Χριστός. Ἀπ᾿ ἔξω ὁ χιονιᾶς μούγκριζε καὶ τσάκιζε τὰ ρουπάκια. Ὁ γερο-Στριγκάρος καθότανε στὰ σκοτεινὰ συλλογισμένος καὶ μασοῦσε τὸ μουστάκι του. Φοροῦσε μία κατσούλα ἀπὸ ἀστραχάν, μ᾿ ὅλο ποὺ ἔκανε ζέστη, κι εἶχε χωμένη τὴν ἀπαλάμη τοῦ κάθε χεριοῦ του μέσα στ᾿ ἀνοιχτὸ μανίκι τ᾿ ἀλλουνοῦ χεριοῦ. Γιὰ μία στιγμὴ σωπάσανε νὰ κουβεντιάζουνε. Ὁ Στριγκάρος, σκυφτός, κοίταζε τὸ χῶμα. Κούνησε κάμποσο τὸ κεφάλι του, κι ἄνοιξε τὸ στόμα του κι εἶπε: Βρὲ παιδιά, καλὰ ἐσεῖς, γιορτάζετε τὴ χάρη Του, εἴσαστε καλοὶ ἄνθρωποι. Ἂμ ἐγώ, τί ψυχὴ θὰ παραδώσω, ποὺ σκότωσα καμιὰ  κοσαριὰ ἀνθρώπους; Ἀκόμα καὶ γυναῖκες ξεκοίλιασα, καὶ μωρὰ πράματα χάλασα! Κανένας δὲ μίλησε. Ὕστερ᾿ ἀπὸ ὥρα, σὰν νά ῾τανε μοναχός, ξανακούνησε τὸ κεφάλι του κι ἀναστέναξε κι εἶπε: «Ἄραγες ὑπάρχει Κόλαση καὶ Παράδεισο;... Καὶ δάγκασε τὸ μουστάκι του. Ξανακούνησε τὸ κεφάλι του κι εἶπε μέσα στὸ στόμα του, σὰ νὰ μιλοῦσε μὲ τὸν ἑαυτό του: Δὲν μπορεῖ! Κάτιτις θὰ ὑπάρχει…Καὶ δὲν ξαναμίλησε»1.
Φώτη Κόντογλου, «Το Αϊβαλί η πατρίδα μου»
 Ένα αιώνα μετά, από τα γεγονότα που αναφέρονται στο παραπάνω κείμενο, του μακαριστού κυρ-Φώτη  Κόντογλου, παραμένει επίκαιρος όσο ποτέ ο εορτασμός των Χριστουγέννων, ως ένας γεγονός πνευματικού νοήματος, με ανθρωπολογικές προϋποθέσεις, αλλά εσχατολογική προοπτική.
 Το ζήτημα της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου, αποτελεί την κυρίαρχη στάση του Θεού, απέναντι σε ένα άνθρωπο παραβατικό, ξεροκέφαλο, εγωιστή και αυτοκαταστροφικό. Ο Θεός πατέρας επιλέγει να στείλει σε αυτό τον άκοσμο κόσμο, τον «προαιωνίως εξ’ αυτού γεννηθέντα, Μονογενή Υιό Του»2. Με ένα τρόπο εξαιρετικό, θαυμάσιο και αγαπητικό.
 Το όνομα του Χριστού γίνεται  σημείο αντιλεγόμενο, δημιουργώντας φίλους και εχθρούς έως και σήμερα. Γίνεται εύκολη υπόθεση λόγων, αλλά δύσκολη περιπέτεια έργων ζωής, για όσους τολμήσουν να τον ακολουθήσουν οντολογικά και όχι ονοματοκρατικά.
 Πέρασαν περισσότερα από δυο χιλιάδες χρόνια από τότε, μα η κατάσταση του κόσμου διόλου δεν άλλαξε, αφού συνεχίζουν άνθρωποι, να πεθαίνουν, να βασανίζονται, να πεινούν, να διψούν, να εξορίζονται, να εξουθενώνονται,  από χέρια και συμφέροντα ανθρώπινα.
 Για άλλη μια φορά έρχονται τα Χριστούγεννα, το ερώτημα είναι όμως, τι σημαίνουν για μας και πως μπορούμε να συμμετάσχουμε ουσιαστικά και όχι αναμνηστικά στο γεγονός της γέννησης του Θεανθρώπου.
 Ο πολιτισμός μας ξεψυχάει και συμπαρασύρει όλα τα νοήματα ζωής, στα οποία αντί να στηριχθεί, τα εμπορευματοποίησε και τα έκανε προϊόντα.
 Ο Χριστός σταυρώνεται και πάλι στη Γάζα της Παλαιστίνης από τους γνωστούς και αμετανόητους σταυρωτές Του…
 Ο Χριστός πεθαίνει μαζί με τα παιδιά Του στη Συρία, στο Ιράκ, στην Ουκρανία και όπου αλλού.
 Ο Χριστός  είναι πεινασμένος και άστεγος μαζί με τα κακοπαθημένα παιδιά Του, που αναζητούν τροφή στους «κάδους απορριμμάτων» και στέγη στα «παγκάκια» και στις «χαρτόκουτες».
 Πότε επιτέλους θα γεννηθεί ο Χριστός, στις σκληρές «κανιβαλικές» ανθρώπινες καρδιές;
 Το μήνυμα του ταπεινού βρώμικου και καταφρονεμένου στάβλου, που απετέλεσε σημείο Θεοφανίας, μάλλον δεν αφορά τον κόσμο μας, ούτε τον τότε αλλά ούτε και τον τώρα. Και δίκαια κάποιος θα σκεφτόταν, «καλά και τι άλλαξε στα ανθρώπινα πράγματα, με τον ερχομό του Θεανθρώπου στο κόσμο», η απάντηση, μετά από μια ματιά γύρω μας, ενδεχομένως και μέσα μας, είναι αβίαστη, τίποτε… Αυτό που άλλαξε είναι τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις, για όσους και όποιους αποφασίσουν να ζήσουν μαζί με τον Θεό και να τον αναγνωρίσουν ως πατέρα τους. Γιατί αντίθετα με τη νομοθεσία που επικρατεί στο οικογενειακό δίκαιο, όπου είναι προϋπόθεση να αναγνωριστούν τα παιδιά από το πατέρα, για να μετέχουν της νομής των περιουσιακών του στοιχείων, εδώ απαιτείται η αναγνώριση του Πατέρα από τα παιδιά του, για να συμμετάσχουν στο εσχατολογικό δείπνο της Βασιλείας Του. Η Βασιλεία ενώ είναι εντός μας, είναι ταυτόχρονα τόσο δυσεύρετη, όπως για κάποιον που ψάχνει τα γυαλιά του ενώ τα φοράει.
 Η γέννηση του Χριστού, δεν αποτελεί πράξη αναγκαστικής μετάνοιας, γεγονός αυτονόητης αποδοχής, ή ευκαιρία παγανιστικών παγκοσμιοποιημένων δράσεων, που απαξιώνουν το νόημα, και γελοιοποιούν τους συμμετέχοντες, σε ένα καταναλωτικό μείγμα,  ύλης και απόλαυσης.
 Τα Χριστούγεννα δεν σημαίνουν τίποτε, για όσους και για όποιους, τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου, παραμένουν παγερά αδιάφοροι, από το γεγονός, ότι ένας Θεός γίνεται άνθρωπος, για να λυτρώσει από τα δεινά της, σύμπασα την ανθρωπότητα.
 Η γέννηση του Χριστού παραμένει νεκρή, για όλους όσους δεν διαθέτουν το απαραίτητο φιλότιμο, για να αναλογιστούν τα τόσα πολλά, που έχει κάνει ένας Θεός αγάπης, οικτιρμών και φιλανθρωπίας, για την ανθρώπινη ασημαντότητα και  εμπαθή ιδιοτροπία.
 «Ὁ Στριγκάρος, σκυφτός, κοίταζε τὸ χῶμα. Κούνησε κάμποσο τὸ κεφάλι του, κι ἄνοιξε τὸ στόμα του κι εἶπε: Βρὲ παιδιά, καλὰ ἐσεῖς, γιορτάζετε τὴ χάρη Του, εἴσαστε καλοὶ ἄνθρωποι. Ἂμ ἐγώ, τί ψυχὴ θὰ παραδώσω, ποὺ σκότωσα καμιὰ  κοσαριὰ ἀνθρώπους; Ἀκόμα καὶ γυναῖκες ξεκοίλιασα, καὶ μωρὰ πράματα χάλασα! Κανένας δὲ μίλησε»3.
 Αυτό σημαίνει συναίσθηση, συντριβή, μετάνοια και ελπίδα «αβέβαιη», πως μπορεί και εμάς να μας λυπηθεί ο Θεός και να μας σώσει, όχι επειδή το αξίζουμε, αλλά γιατί μας αγαπάει. Η χριστιανική ελπίδα είναι ελπίδα «αβέβαιη», αν ξεκινάει φυσικά από την συναίσθηση της κατάντιας μας, την αδιέξοδη περιπέτειά μας μέσα στο κόσμο, και την προσμονή της παρουσίας Του.
 Από βεβαιότητες συνήθως διακατέχονται οι φαρισαίοι (παραβολή Τελώνη και Φαρισαίου)4, οι μωροί (ες) (παραβολή των 10 παρθένων)5 και οι φανατικοί (περιγραφή λιθοβολισμού της μοιχαλίδας, από τους «δήθεν» της εποχής της)6.
 Αν προσδοκούμε κάποια στιγμή (και αυτή η στιγμή είναι το τώρα, αφού μόνο αυτό ορίζουμε…), να πάρουμε στα σοβαρά την υπόθεση της σωτηρίας μας,  ας αφήσουμε στην άκρη τους αυτοσχεδιασμούς, την υπόδηση ρόλων, τις βεβαιότητες, τις πεποιθήσεις μας,  αλλά  κυρίως τηνανέντιμη ανυποληψία μας.
 Ας πλησιάσουμε στο «στάβλο», θεωρώντας τον ως τόπο φανέρωσης «του Φωτός της  Γνώσεως», με αγάπη, ειρήνη και προσμονή και τα υπόλοιπα ας τα αφήσουμε σε Εκείνον...

1.Κόντογλου,Φ. «Το Αϊβαλί η Πατρίδα μου», Εκδόσεις Αλ & Ε. Παπαδημητρίου, Αθήναι 1975, σελ.105-106.
2.Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων  «IA ΄Κατήχησις προς Φωτιζομένους» Νικολάου Κ. Δρατσέλλα, Υπομνηματισμός των περί Ιησού Χριστού κατηχήσεων προς φωτιζομένους (Ι΄ - ΙΕ΄ ) του Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Αθήνα 2001, σελ. 22-33
3.Κόντογλου,Φ. «Το Αϊβαλί η Πατρίδα μου», Εκδόσεις Αλ & Ε. Παπαδημητρίου, Αθήναι 1975, σελ.106
4.Πρβλ. Λουκά 18.10-14
5.Πρβλ. Ματθαίου 25.1-13

6.Πρβλ. Ιωάννη 8.1-1


π.Δημήτριος Θεοφίλου

Ἡ φωνὴ ἑνὸς Ἐπισκόπου

+ Μητροπολίτης Νέας  Σμύρνης Χρυσόστομος

(Μήνυμα πρὸς τοὺς νέους, Χριστούγεννα 1985)


Παιδιά μου,

Κι ἐσεῖς κι ἐγὼ σήμερα στεκόμαστε μπροστὰ στὸ πιὸ μεγάλο, τὸ πιὸ συγκλονιστικὸ γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας: Τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ πάνω στὸ μικρό μας πλανήτη, περιβλημμένου τὴν ἀνθρώπινη σάρκα μας. Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος γιὰ νὰ κάνει τὸν ἄνθρωπο θεό. Ὁ Θεὸς μπαίνει στὰ μονοπάτια τῆς ἱστορίας γιὰ νὰ ἀλλάξει τὴν ἀνθρώπινη μοῖρα. Ὁ Θεὸς ἔρχεται ἀνάμεσα μας γιὰ νὰ μᾶς προσφέρει τὴν εἰρήνη, νὰ μᾶς πλουτίσει μὲ τὴν ἀγάπη, νὰ μᾶς εὐαγγελιστεῖ τὴ δικαιοσύνη.

Εἶναι πιθανὸ ν' ἀκοῦτε μερικοὶ ἐπιφυλακτικὰ τὴ μαρτυρία μου. Κατανοῶ, ὅσο μοῦ εἶναι δυνατό, μιὰ τέτοια στάση. Κι αὐτὸ γιατί γνωρίζω, ὅτι οἱ λέξεις ἔχασαν τὴ σημασία τους κάτω ἀπὸ μιὰ ἀπίστευτη φθορὰ ἢ μιὰ μεθοδικὴ καπηλεία ποὺ ἔχουν ὑποστεῖ στὶς μέρες μας.

Ἀσφαλῶς γι’ αὐτὸ τὸ πράγμα κι ἐμεῖς οἱ ἐκκλησιαστικοὶ δὲν εἴμαστε ἀμέτοχοι εὐθυνῶν. Ὡστόσο, ἡ σημασία τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Λόγου εἶναι ἀδύνατο ν' ἀγνοηθεῖ. Τὸ Εὐαγγέλιο Ἰησοῦ Χριστοῦ, σφραγισμένο μὲ τὸ αἷμα τῆς σταυρικῆς Του θυσίας, ἐξακολουθεῖ νὰ παραμένει γιὰ ὅλους μας ἡ μεγαλύτερη πρόκληση καὶ ἡ μοναδικὴ ἐλπίδα. Οἱ χριστουγεννιάτικες καμπάνες δὲν σίγησαν. Συνεχίζουν, ἐδῶ καὶ δυὸ χιλιάδες χρόνια, νὰ χτυποῦν γλυκὰ κι ἐλπιδοφόρα...

Ὡς Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας, κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου τῆς χαρᾶς καὶ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, ἐπικοινωνῶ σήμερα - μεγάλη μέρα τῆς χριστιανοσύνης - μαζί σας, γιὰ νὰ σᾶς ἐμπιστευθῶ τὴ χριστουγεννιάτικη ἐλπίδα καὶ νὰ σᾶς ἀπευθύνω λόγο πατρικό. Πιστέψτε με, παιδιά μου, εἶναι λόγος ποὺ βγαίνει μέσ' ἀπὸ τὴν καρδιά. Ἐκεῖ βαθιὰ τὸν ἔθρεψε ἢ ἀγάπη καὶ τὸν ξενύχτησε ἡ ἀγωνία...


Παιδιά μου,

Εἶναι κοινοτοπία σήμερα νὰ ἀναφέρεται κάποιος στὴν κρίση τῆς ἐποχῆς καὶ νὰ ἐπισημαίνει τὰ ἀδιέξοδα ποὺ δημιούργησε ὁ πολιτισμός μας. Ἐντούτοις ἡ κρίση αὐτὴ δὲν παύει νὰ εἶναι μιὰ ὀδυνηρὴ πραγματικότητα ποὺ, κι ἂν θὰ τὸ θέλαμε, εἶναι ἀδύνατο νὰ τὴν ἀγνοήσουμε.

Ὁ κίνδυνος ἑνὸς ὀλέθριου παγκοσμίου πολέμου πλανιέται συνεχῶς πάνω ἀπὸ τὰ κεφάλια μας. Οἱ τοπικὲς πολεμικὲς ἑστίες, ἀναμμένες σχεδὸν μόνιμα σὲ διάφορα σημεῖα τοῦ πλανήτη μας, κάνουν νὰ χύνεται καθημερινὰ ἄφθονο ἀνθρώπινο αἷμα καὶ ἀπειλοῦν νὰ προκαλέσουν μιὰ γενικότερη ἀνάφλεξη.

Οἱ πολεμικοὶ ἐξοπλισμοὶ χρόνο μὲ χρόνο αὐξάνουν, ἀπορροφώντας τεράστια ποσά, καὶ οἱ θεατρικὲς συναντήσεις κορυφῆς καὶ οἱ ἀτέλειωτες συνδιασκέψεις γιὰ τὸν ἀφοπλισμὸ καὶ τὴν ὕφεση ἐκεῖνο ποὺ πετυχαίνουν εἶναι ὁ ἐντυπωσιασμὸς τῆς διεθνοῦς κοινῆς γνώμης. Ἴσως καὶ γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ καὶ μόνο νὰ γίνονται...

Τὰ διάφορα εἰρηνιστικὰ κινήματα, καπελωμένα συνήθως ἀπὸ τὴν κομματικὴ προπαγάνδα, μᾶς τρέφουν μὲ τὸ σανὸ μιᾶς πληθωρικῆς εἰρηνολογίας, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα προωθοῦν δικούς τους ἰδιοτελεῖς στόχους, ἐκμεταλλευόμενα τὰ ὁράματά σας καὶ τὸ νεανικό σας δυναμισμό.

Ἡ πείνα θερίζει καθημερινὰ χιλιάδες συνανθρώπων μας, κυρίως παιδιά, ἐνῶ οἱ προηγμένες - καὶ στὶς περισσότερες περιπτώσεις «χριστιανικὲς» - κοινωνίες παραδέρνονται ἀνάμεσα στὶς συμπληγάδες τῆς καλοπέρασης καὶ τῆς κατανάλωσης. Ἀποτέλεσμα οἱ διάφορες «κρίσεις», οἰκονομικές, ἐνεργειακὲς καὶ ἄλλες, ἡ μόλυνση τοῦ περιβάλλοντος, ὁ κίνδυνος ἐξάντλησης τῶν πρώτων ὑλῶν...

Ἡ ἐλευθερία, ὅ,τι πιὸ πολύτιμο γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, στραγγαλίζεται βάναυσα καὶ σήμερα κάτω ἀπὸ τυραννικὰ καθεστῶτα ἢ φαλκιδεύεται μέσα ἀπὸ μηχανισμούς, ποὺ τὴν ἀνακάλυψή τους ἀρχικὰ εἴχαμε πανηγυρίσει. Μετὰ ἀπὸ εἴκοσι ὁλόκληρους αἰῶνες χριστιανικῆς μαρτυρίας γιὰ τὴν ἰσότητα καὶ τὴν ἀδερφοσύνη ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἡ ἀνισότητα καὶ οἱ φυλετικὲς διακρίσεις ἐξακολουθοῦν νὰ ὑπάρχουν καὶ νὰ ἀτιμάζουν τὴν ἀνθρώπινη προσωπικότητα.

Ἔχοντας υἱοθετήσει ἕνα τρόπο ζωῆς «ἀπελευθερωμένο - ὅπως θέλουμε αὐτάρεσκα νὰ λέμε - ἀπὸ θρησκευτικὲς προκαταλήψεις καὶ μεταφυσικὲς ἀναστολές», ὁδηγηθήκαμε σὲ κοινωνικὰ σχήματα ποὺ τὰ διέπει ὁ ἀμοραλισμός, ἡ κερδοσκοπία, ἡ ἐκμετάλλευση. Φυσικὰ ἐπακόλουθα ἡ κοινωνικὴ ἀδικία καὶ ἀνισότητα, ποὺ δυναμιτίζουν τὴν ἑνότητα τῆς ἀνθρώπινης κοινότητας μὲ τὶς ἀτελείωτες ταξικὲς συγκρούσεις. Ἀκόμη ἡ φοβερὴ κρίση ἀνεργίας, ποὺ πλήττει ἰδιαίτερα σᾶς τοὺς νέους.

Σὲ μιὰ τόσο δύσκολη ἐποχή, ὅπως ἡ δική μας, ἦταν φυσικὸ νὰ γεννηθοῦν οἱ πιὸ ἀπίθανες ἰδεολογίες καὶ νὰ παρουσιαστοῦν διάφοροι σωτῆρες ἐπαγγελλόμενοι πράματα καὶ θάματα. Ἀποτέλεσμα ὁ ἰδεολογικὸς κορεσμός, ἡ πρωτοφανὴς σύγχυση, ἡ ἀηδία... Παρενέργειες, ὁ μηδενισμὸς καὶ ἡ ἄρνηση, ἡ ἀναρχία καὶ ἡ τρομοκρατία, τὸ θεοποιημένο σέξ, ἡ κόλαση τῶν ναρκωτικῶν...

Οὔτε ἡ ὥρα οὔτε ὁ τόπος ἐδῶ εἶναι ὁ κατάλληλος γιὰ νὰ καταλογίσουμε εὐθύνες στοὺς ὑπαίτιους τῆς κρίσης. Ὡστόσο, δὲν διστάζω νὰ ὁμολογήσω πὼς τὸ πρῶτο μερίδιο εὐθύνης δὲν πέφτει στοὺς δικούς σας ὤμους. Βαραίνει ἐμᾶς τοὺς μεγαλύτερους, καὶ κάποτε θὰ πρέπει νὰ βροῦμε τὸ θάρρος νὰ τὸ ὁμολογήσουμε ὅλοι ταπεινά.

Σήμερα λοιπόν, ποὺ ἐπικοινωνῶ μαζί σας, θὰ ἤθελα νὰ ἀπευθύνω δυὸ λόγια ἀγάπης σὲ σᾶς κυρίως, τὰ νέα παιδιὰ τῆς πατρίδας μας, ποὺ εἶστε τὸ καμάρι καὶ ἡ ἐλπίδα μας.

Ἕνας Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας μιλώντας στ’ ἀδέρφια του δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ καταθέσει τὴ μαρτυρία τῆς πίστης καὶ νὰ προσφέρει τὴ χαρὰ τῆς ἐλπίδας. Μόνο ὁ Χριστός, παιδιά μου, λυτρώνει τὸν ἄνθρωπο καὶ καταξιώνει τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία. Ἕνας πολιτισμὸς ποὺ Τὸν ἀρνεῖται, αὐτοκαταδικάζεται σὲ ἀδιέξοδο καὶ καταστροφή. Εἶναι ἀκριβῶς ἡ ὀδυνηρὴ ἐμπειρία, ποὺ μᾶς παρέχει ὁ σύγχρονος πολιτισμός. Ἡ ὑπέρβαση τῆς κρίσης καὶ ὁ ἐξορκισμὸς τῆς καταστροφῆς περνᾶ ἀπαραίτητα ἀπὸ τὸ μονοπάτι τοῦ Χριστοῦ. Ὁ 21ος αἰώνας ἢ θὰ εἶναι θρησκευτικὸς ἢ δὲν θὰ ὑπάρξει, γιὰ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Ἀντρὲ Μαλρώ...

Εἴμαστε ἕνας λαὸς μὲ μιὰ μακρόχρονη ἱστορία καὶ μιὰ πλούσια παράδοση ζυμωμένη μὲ τὰ πιὸ θαυμαστὰ ὑλικά: τὴν ἀξεπέραστη ἑλληνικὴ σκέψη καὶ τὴν ὀρθόδοξη χριστιανικὴ πίστη. Σὲ σᾶς τοὺς νέους πέψτει ὁ κλῆρος νὰ διαφυλάξετε ἀγέραστη κι ἀπαραχάρακτη τὴν ἱστορικὴ μνήμη αὐτοῦ τοῦ τόπου καὶ νὰ κρατήσετε δημιουργικὰ τὸ θησαυρὸ τῆς παράδοσης.

Δὲν εἶναι ἡ παράδοση παράγοντας ἀνασταλτικὸς γιὰ τὴν πρόοδο, ὅπως οἱ διάφοροι Γραικύλοι, κήρυκες ἑνὸς ξενόφερτου καὶ κούφιου προοδευτισμοΰ, διαδίδουν. Εἶναι ἡ ἱστορικὴ αὐτοσυνειδησία καὶ ἡ πολιτιστικὴ ταυτότητα ἑνὸς ἔθνους. Καὶ ἔθνη ποὺ χάνουν τὴν ἱστορική τους μνήμη καὶ ἀποκόπτονται ἀπὸ τὶς πνευματικές τους ρίζες εἶναι καταδικασμένα σὲ ἀφανισμό. Ἀληθινὴ πρόοδος δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξει χωρὶς τὴ γνώση τῆς ἱστορίας καὶ τὴν ἐμπειρία τῆς παράδοσης. Χωρὶς τὸ χθές, τὸ σήμερα δὲν οἰκοδομεῖται καὶ τὸ αὔριο δὲν ἔρχεται...

Ζώντας κι ἐγώ, ὅπως καὶ ἐσεῖς, σ' αὐτὸ τὸν τόπο, εἶναι φυσικὸ νὰ παρακολουθῶ προσεκτικὰ ὅσα συμβαίνουν γύρω μας. Ἰδιαίτερα στὸ δικό σας χῶρο, τῆς νεολαίας. Καὶ τὸ κάνω ὄχι ἀπὸ ἁπλῆ περιέργεια ἀλλὰ ἀπὸ πολλὴ ἀγάπη καὶ ἀκόμη - ἂς μὴ σᾶς τὸ κρύψω - ἀπὸ ἰδιοσυγκρασία. Ἂν καὶ τὰ χρόνια μου πέρασαν, αἰσθάνομαι ἀκόμη σὰν νέος καὶ θέλω νὰ βρίσκομαι πολὺ κοντά σας.

Τολμῶ, λοιπόν, σήμερα ποὺ ἐπικοινωνῶ μαζί σας, ν' ἀρθρώσω κι ἐγὼ λόγο γιὰ ὅσα παρατηρῶ. Ἕνα λόγο εἰλικρίνειας, ποὺ τὸν ὑπαγορεύει ἀποκλειστικὰ καὶ μόνο ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἀγωνία γιὰ τὸ μέλλον.

Σᾶς κληροδοτήσαμε μιὰ παλιά μας ἀρρώστια. Θὰ τὴν ὀνόμαζα ἐθνικὴ ἀδυναμία. Εἶναι ἡ διαίρεση καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ διχασμοῦ. Παιδιά μου, ἐξορκίστε ἀπὸ τὶς ψυχές σας, ἀπὸ κάθε πτυχὴ τῆς ζωῆς τοῦ τόπου μας, αὐτὸ τὸ σαράκι. Διδαχθεῖτε ἀπὸ τὰ δικά μας λάθη, τὸ πρόσφατο καὶ τὸ ἀπώτερο παρελθόν. Εἶναι ἀφάνταστα περισσότερα ἐκεῖνα ποὺ μᾶς ἑνώνουν, παρὰ αὐτὰ ποὺ μᾶς διαιροῦν. Τοὺς μεγάλους κινδύνους ποὺ ἀπειλοῦν τὴν ἐθνική μας ὑπόσταση μόνο ἑνωμένοι θὰ μπορέσουμε νὰ τοὺς ἀντιμετωπίσουμε. Ἡ προκοπὴ καὶ τὸ καλό τοῦ τόπου μας προϋποθέτει ἑνότητα καὶ πνεῦμα ἀδερφοσύνης. Σεῖς οἱ νέοι, γίνετε οἱ κήρυκες καὶ οἱ ἐνσαρκωτές τῆς ἑνότητας, παραμερίζοντας κάθε τι ποὺ σᾶς διαιρεῖ.

Ἀσφαλῶς πρόοδος χωρὶς κριτικὴ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξει. Ἀλλὰ καὶ κριτική, τυφλὴ καὶ παθιασμένη, ποὺ ἰσοπεδώνει τὰ πάντα, χωρὶς νὰ προσφέρει κάτι τὸ θετικό, εἶναι ἐπικίνδυνη. Ὄχι, λοιπόν, κριτικὴ γιὰ τὴν κριτική. Υἱοθετῆστε στάση ὑπεύθυνη καὶ διοχετεύσατε τὴ νεανική σας ὁρμὴ σὲ προσπάθειες δημιουργικές.

Εἶναι σίγουρο πὼς δὲν σᾶς ἑτοιμάσαμε μιὰ ἰδανικὴ κοινωνία. Καλεῖστε νὰ ζήσετε μέσα σὲ σχήματα καὶ συνθῆκες, ποὺ πρέπει νὰ βελτιωθοῦν ἢ ἀκόμη καὶ νὰ ἀλλάξουν ριζικά. Πῶς θὰ γίνει κάτι τέτοιο; Τολμῶ νὰ τὸ πῶ, κι ἂς μὴν ἀκούεται ὁ λόγος μου εὐχάριστα: Ὄχι μὲ βίαιες συγκρούσεις καὶ ἐξαλλοσύνες ἄλλα μέσα ἀπὸ δημοκρατικὲς διαδικασίες, τὸ διάλογο, τὴ γόνιμη ἰδεολογικὴ ζύμωση. Ὄχι καταστρέφοντας ὅ,τι βρεθεῖ μπροστά σας, ἀλλὰ οἰκοδομώντας ὑπεύθυνα καὶ ὑπομονετικὰ τὸ καλύτερο καὶ τὸ καινούργιο, ποὺ θὰ ἀντικαταστήσει τὸ χειρότερο καὶ τὸ ξεπερασμένο.

Ἡ ἀγάπη μᾶς ὁπλίζει μὲ τόλμη. Γι’ αὐτὸ κι ἐγὼ τολμῶ ν’ ἀπευθυνθῶ σήμερα καὶ σὲ σᾶς, τὰ παιδιὰ τῶν «Ἐξαρχείων». Τὸ περιθώριο, παιδιά μου, δὲν εἶναι λύση. Εἶναι αὐτοκαταδίκη. Ἡ ἀναρχία δὲν εἶναι ἔκφραση οὔτε καὶ διαμαρτυρία, ἀλλὰ σκοτεινὸς λαβύρινθος ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἄβυσσο τῆς καταστροφῆς. Ξυπνῆστε, λοιπόν, ἀπὸ τὸ λήθαργο, στὸν ὁποῖο περιπέσατε. Βγεῖτε ἀπὸ ὁποιοδήποτε γκέτο στὸ φῶς. Σκεφθεῖτε ὥριμα καὶ ἐνεργῆστε ψύχραιμα καὶ συνετά. Ὁ τόπος αὐτὸς εἶναι καὶ δικός σας. Μὴ λησμονεῖτε πὼς γιὰ τὴν ὅποια τύχη του ἔχετε καὶ σεῖς εὐθύνη. Ἡ ἱστορία πρέπει νὰ πάει μπροστά!


Παιδιά μου,

Ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδίας μου σᾶς εὔχομαι ὁ Χριστός μας, ποὺ τὴ γέννησή Του γιορτάζουμε σήμερα, νὰ σᾶς φωτίζει καὶ νὰ καθοδηγεῖ τὴν πορεία σας στὸ καλὸ καὶ στὴν προκοπή.

Ὁ Ἐπίσκοπός σας

Ὁ Νέας Σμύρνης ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ


πηγή

Ο επίσκοπος

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

     Μερικοί, κατά λαϊκή ρήση, επαι­νούν το σπίτι τους, για να μη πέσει και τούς πλάκωσει. Ομοίως και μερικοί επίσκοποι, ευκαίρως ακαίρως, συνεχώς και κατά κόρον, εκθειάζουν το επισκοπικό αξίωμά τους, για να μη πέφτει στη συνείδηση των ανθρώπων, ή μάλλον για να μη πέφτουν αυτοί στη συνείδηση των ανθρώπων. Συχνά δε και πυκνά αναφέρονται σε λόγους του άγιου Ιγνατίου του Θεοφόρου, διά των οποίων τονίζεται και εξαίρεται ή σημασία του επισκοπικού αξιώμα­τος.

    Βεβαίως ό επίσκοπος είναι ό ανώ­τερος βαθμός της Ιεροσύνης και το ανώτερο εκκλησιαστικό αξίωμα. Βεβαίως άνευ επισκόπου δεν νο­είται Εκκλησία. Αλλά βεβαίως και άνευ πιστού λαού δεν νοείται Εκ­κλησία. Βεβαίως, επίσης, υπάρχει ό επίσκοπος για το λαό και όχι ό λαός για τον επίσκοπο. Και βεβαίως οι πι­στοί πρέπει να υπακούουν στον ε­πίσκοπο, αλλά και ό επίσκοπος ν' αγάπα το λαό και να εκδαπανάται γι' αυτόν. Ό απόστολος λέγει: «Πείθεσθε τοις ήγουμένοις υμών και ύπείκετε' αυτοί γάρ άγρυπνούσιν υπέρ τών ψυχών υμών» (Έβρ. ιγ' 17).

    Άλλ' οι εξαίροντες και εκθειάζοντες το επισκοπικό αξίωμα πρέ­πει να λαμβάνουν υπ' όψιν και ορισμένα πράγματα ως προς τον επί­σκοπο, για τα όποια όμως αποφεύ­γουν να ομιλούν. Ιδού μερικά μόνο από τα σχετικά προς το επισκοπικό αξίωμα πράγματα, για τα οποία οι λαλίστατοι επαινέτες του επισκό­που τηρούν σιγή ιχθύος:

    Ό επίσκοπος είναι ό ανώτερος βαθμός της Ιεροσύνης, άλλ' ολίγο διαφέρει από το βαθμό του πρεσβυ­τέρου. Εν τούτοις το αξίωμα του επισκόπου έχει τόσο πολύ εξογκωθεί και εξυψωθεί, ώστε ή διαφορά μεταξύ επισκόπου και πρεσβυτέ­ρου να είναι όσο ή διαφορά μεταξύ ουρανού και γης!

    Ό επίσκοπος πρέπει να είναι ακενόδοξος, ταπεινόφρων, όχι υπερή­φανος, όχι αυταρχικός, όχι δικτα­τορικός στον κατ' εξοχήν δημοκρα­τικό χώρο, όποιος είναι ή Εκκλησία του Χριστού.

 Ό επίσκοπος πρέπει να είναι ανώ­τερος αμαρτωλών ηδονών, αγνός, όχι ανήθικος, όχι ήρωας σεξουαλι­κών σκανδάλων.

    Ό επίσκοπος πρέπει να είναι δί­καιος, όχι άδικος, όχι ν' άδικη τον ευσεβή και να δικαιώνει τον άσεβη, και όχι να μην ελέγχει τον αδικούντα, επειδή είναι ισχυρός, και ν' αφήνει ανυπεράσπιστο τον αδικούμενο, επειδή είναι αδύνατος.

    Ό επίσκοπος πρέπει προπάντων να είναι φύλαξ και υπερασπιστής της Πίστεως, ό ίδιος να ορθοτομεί το λόγο της αληθείας, και, όσους δεν ορθοτομούν, να ελέγχει αυστη­ρώς και να στηλιτεύει. Τούς αιρετι­κούς να πολεμεί, αλλά και τους φιλαιρετικούς, όπως είναι στην επο­χή μας οι οικουμενιστές, επίσης να πολεμεί.

    Ό επίσκοπος πρέπει να είναι άν­δρας παρρησίας και γεναιότητος, να λέγει την αλήθεια, ακίνδυνη και επικίνδυνη, και ν' ασκεί έλεγχο προς κάθε κατεύθυνση, προπάντων προς τους εκκλησιαστικούς και τούς κοσμικούς άρχοντες, όσον υ­ψηλά και αν ίστανται, και όσο και αν στοιχίζει ό έλεγχος.

  Ό επίσκοπος δύναται βεβαίως ν' απαιτεί υπακοή από τον κλήρο και το λαό, αλλά πρώτος αυτός πρέπει να υπακούει στον Αρχηγό της Εκ­κλησίας, τον Κύριο και Θεό και Σω­τήρα Ιησού Χριστό. Ή φωνή τού Θεού Πατρός, ή όποια ακούσθηκε στο όρος της Μεταμορφώσεως, συνιστούσε υπακοή στο Χριστό: «Ούτος εστίν ό Υιός μου ό αγαπη­τός, έν ώ ευδόκησα, αυτού άκούετε» (Ματθ. ιζ' 5).

    Αν ό επίσκοπος ζητεί πράγματα σύμφωνα προς το θέλημα του Χρι­στού, οφείλουμε υπακοή. Άλλ' αν ζητεί πράγματα αντίθετα προς το θέλημα του Χριστού, οφείλουμε ανυπακοή.

Οι εκθειάζοντες το επισκοπικό αξίωμα και επικαλούμενοι τούς λό­γους του άγιου Ιγνατίου του Θεοφόρου υπέρ του επισκόπου γιατί δεν ομιλούν και για τα προσόντα και τις αρετές, πού απαιτεί ή Γραφή και πρέπει να έχει ό φορέας του ανωτέρου εκκλησιαστικού αξιώμα­τος, ώστε να είναι άξιος επίσκοπος; Επίσης, γιατί δεν λένε, ότι υπάρ­χουν και ανάξιοι επίσκοποι, κοσμι­κοί, εμπαθείς, μεγαλομανείς, κενόδοξοι, φιλάργυροι, άδικοι, διε­φθαρμένοι, διεστραμμένοι, σύμμα­χοι σκοτεινών δυνάμεων, προδότες της Πίστεως, μεγάλοι σκανδαλοποιοί, οι όποιοι με την αντίχριστη συμπεριφορά τους πολλούς, «δι' ους Χριστός απέθανε» (Α' Κορ. η' 11), αυτοί περιάγουν σε απιστία και αθεΐα; Οι εκθειάζοντες το επισκο­πικό αξίωμα γιατί δεν διευκρινί­ζουν, ότι ό άγιος Ιγνάτιος εννοού­σε τον καλό επίσκοπο, ό όποιος είναι μεγάλη ευλογία στην Εκκλη­σία, και όχι τον κακό επίσκοπο, ό όποιος είναι ή μεγαλύτερη συμφο­ρά στην Εκκλησία; Γιατί ενθυμούνται 'Ιγνάτιο και δεν ενθυμούνται και Χρυσόστομο, ό οποίος για τούς επισκόπους είπε, «Ουδέν δέδοικα ώς επισκόπους πλήν ένίων»; Τίποτε δηλαδή δεν φοβήθηκα όπως τούς επισκόπους έκτος ολίγων.

    Οι επίσκοποι εκείνοι, οι όποιοι ανυψώνουν τον επίσκοπο υπεράνω των γαλαξιών και συνανυψώνουν τούς εαυτούς των, ας προσγειω­θούν. Διότι προκαλούν θυμηδία, για να μη ειπούμε αηδία.

Ορθόδοξο περιοδικό « Ο ΣΤΑΥΡΟΣ»
 πηγή  
Το είδαμε εδώ

«Χριστός γεννάται – Αλητινώς γεννάται» Χριστουγεννιάτικα έθιμα Καππαδοκίας

 Τὸ νὰ ἀπαριθμήσει κανεὶς τὰ διάφορα ἔθιμα τῶν Καππαδοκῶν, τουρκοφώνων καὶ ἑλληνοφώνων, τῶν ἑορτῶν τῶν Χριστουγέννων καὶ τοῦ Δωδεκαημέρου ἀποτελεῖ ἴσως μία στείρα ἐπαναλαμβανόμενη ἐτησίως περιγραφικὴ λαογραφία μὲ ἀντικειμενικὸ ἐρώτημα: πρὸς τὶ; Μήπως τὰ ἴδια ἤ περίπου τὰ ἴδια ἔθιμα δὲν ἐπαναλαμβάνονται καὶ σὲ ἄλλες περιοχὲς τοῦ Μικρασιατικοῦ ἤ τοῦ ἐν γένει Ἑλληνισμοῦ; Θὰ μποροῦσε ἄραγε ἡ ἔκθεση τῶν χριστουγεννιάτικων ἐθίμων, ὅπως ἡ προετοιμασία ἐδεσμάτων, στὴν ὁποία ἀναφερόμαστε συχνὰ, νὰ προσφέρει μία εἰκόνα μεγαλύτερου πνευματικοῦ βάθους στὸν ἀναγνώστη ἀπὸ αὐτὴν ποὺ ἔχει ἤδη σχηματίσει γιὰ τὸν καππαδοκικὸ Ἑλληνισμὸ; Ἤ ἄλλως, ἦταν ὁμοιογενὴς αὐτὸς ὁ Ἑλληνισμὸς ἤ περιέκλειε ἰδιαιτερότητες καὶ διαφορὲς στὶς κοινότητὲς του, οἱ ὁποῖες ἀντανακλῶνται καὶ στὰ ἔθιμα;

Ἐν τέλει, ποιὰ ἡ σχέση τοῦ νέου Ἑλληνισμοῦ καὶ κυρίως τοῦ σημερινοῦ μὲ αὐτὸν ποὺ προϋπῆρχε τῆς ἐπαισχύντου ἱστορικῆς λοβοτομῆς του τὸ 1922-1924; Τέτοιου εἴδους ἐρωτήματα δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἀπαντηθοῦν κυρίως διότι μᾶς φέρνουν μπροστὰ σὲ ἱστορικὰ, ἐθνικὰ ἀλλὰ καὶ προσωπικὰ ἀδιέξοδα.

Ὡστόσο, ὅπως κάποτε τὰ παιδιὰ ἔπαιζαν μὲ τὶς ψηφίδες, ἔτσι καὶ τώρα ἀπὸ ἱστορικὲς ψηφίδες καὶ μαρτυρίες παλαιοτέρων παίρνουμε μία γεύση τοῦ χαρακτήρα καὶ τῆς νοοτροπίας τῶν μικρασιατῶν προγόνων μας.

Göreme, Çaricli Kilise – Ἐκκλησία τῶν Σανδάλων, τέλη ιβ’-ἀρχὲς ιγ’αἰ.

Ἦταν ἰδιαίτερα φλύαροι οἱ Καππαδόκες, περισσότερο, ὡς εἴθισται, οἱ Καππαδόκισσες, κυρίως ἀπευθυνόμενοι στὸν Χριστὸ, στὴν Παναγία καὶ τοὺς ἁγίους. Ἡ ἐπικοινωνία τους αὐτὴ ἦταν συχνότατη, γινόταν δὲ μὲ ἀφορμὴ κάθε καθημερινὴ τους ἀπασχόληση. Βγαίνοντας ἀπὸ τὸ σπίτι ἔκαναν τὸ σταυρὸ τους λέγοντας «Κύργε ᾿Σοῦ Χριστὲ καὶ Παναΐα, ἤλεαμ᾿». Στὴν ἐργασία στὰ χωράφια, στὸ σκάψιμο «Παναΐα μ᾽, νὰ δὼκ᾿ς ᾿ λάφρωση καὶ καλοσύνη. Ἐμεῖς σὴν ποδιὰ σ᾿ κι ἐσὺ φύτρωσὲ το». Στὶς οἰκειακὲς ἀσχολίες, στὸ μαγείρεμα, στὸ ἄλεσμα τοῦ σταριοῦ, ἀδειάζοντας τὰ ἄλευρα στὴν ἀποθήκη τὰ σταύρωναν καὶ ἔκαναν εὐχή. Σταύρωναν καὶ θύμιαζαν τὰ ζῶα καὶ τοὺς σταύλους, τὰ ἔπιπλα, τὰ ροῦχα, τὰ σκεύη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βρίσκονται σὲ μία διαρκὴ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Οὐρανὸ. Οἱ ἑτοιμόγεννες γυναῖκες, οἱ ταξιδιῶτες πρὶν τὴν ἀναχώρηση, οἱ μελλόνυμφοι κοινωνοῦσαν. Στὴν ἀρρώστεια «Χριστὲ δῶσ᾿ με τὴν καλοσύνη μου» (κάνε με καλὰ). Στὸ θάνατο «Χριστὲ, ἔπαρ᾿ τὴν ψυσὴ μου» (πάρε τὴν ψυχὴ μου). Θύμιαζαν ὅλα τὰ δωμάτια τοῦ σπιτιοῦ καὶ τοὺς ἐνοίκους κάθε Τετάρτη, Παρασκευὴ, Σάββατο καὶ Κυριακὴ βράδυ, καθὼς καὶ τὸ απόγευμα τῆς παραμονῆς καὶ ἀνήμερα τῶν ἑορτῶν. Τὸ καντήλι τοῦ κάθε σπιτιοῦ ἔκαιγε συνεχῶς καὶ μόνο οἱ πολὺ φτωχοὶ τὸ ἄναβαν παραμονὴ καὶ ἀνήμερα τῶν μεγάλων ἑορτῶν καὶ κάποτε Τετάρτη καὶ Παρασκευὴ (Ἀνακού).

Ἡ δεσποτικὴ ἐορτὴ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ λεγόταν ἀπὸ τοὺς τουρκόφωνους Καππαδόκες προγόνους μας «Κιουτσούκ Πασκελέ» (Μικρὸ Πάσχα) (Ἄκσεραϊ-Γκέλβερι) ἤ «Κιουτσκούκ Μπαϊράμ» (Ἰκόνιο), ἐνῶ ἀπὸ τοὺς ἑλληνόφωνους Φαρασιῶτες «Τοῦ Χριστοῦ ὁ Πάσκας» καὶ στὴν Ἀνακού «Χριστοῦ τὸ Πάσκα». Σὲ κάθε περίπτωση δηλαδὴ ἡ ἀναφορὰ τους στὴν ἡμέρα τῆς Γεννήσεως γινόταν πάντα σὲ σχέση μὲ τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Σωτῆρος, τὴν «Μπουγιοὺκ Πασκελὲ» (Ἄκσεραϊ-Γκέλβερι) ἤ «Μέγα Πάσκα» (Ἀνακοὺ) ἤ «Μέγα Πάσκας» ἤ «Τὸ Μέγον ὁ Πάσκας» (Φάρασα).

Ἀπὸ τὴν παραμονὴ τῶν Χριστουγέννων καὶ γιὰ ὅλο τὸ Δωδεκαήμερο, «τὰ Δωδεκάμερνα» (Ἀνακού), «Ρωρεκαήμερο» (Σίλλη Ἰκονίου), ποὺ λεγόταν καὶ «βγκοημένα ἡμέρες» ἤ «μεγάλα ἡμέρες» (Φάρασα) οἱ ψυχὲς τῶν νεκρῶν ἔβγαιναν καὶ τριγύριζαν στὴ γῆ, ὁπότε οἱ ἐν ζωῇ εὔχονταν ὑπὲρ αὐτῶν «Ἐτὰ τὰ Δωδεκάμερνα νὰ ἦταν δώδεκα χρόνους, νὰ χόρταιναμ᾿ τὸν κόσμο μας, νὰ χόρταιναμ᾿ τὰ μέρη μας» (Ἀνακού).

Λίγα μόνο χρόνια πρὸ τῆς Ἀνταλλαγῆς ἐπετράπησαν ἀπὸ τὸ τουρκικὸ καθεστὼς οἱ κωδωνοκρουσίες κατὸπιν ἀδείας ἀπὸ τὶς ἀρχὲς, ὁπότε ἀρκετὲς ἐκκλησίες ἐξοπλίστηκαν μὲ καμπάνες, φυσικὰ μικρῶν διαστάσεων. Πρὸ αὐτῶν λειτουργοῦσαν, πάλι κατόπιν ἀδείας, τὰ ξύλινα ἤ σιδερένια σήμαντρα, «τοὺς σημίντρους» ἤδη ἀπὸ τὴ βυζαντινὴ ἐποχὴ, ἐνῶ σὲ περιόδους ἀπαγόρευσης ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς, οἱ Χριστιανοὶ εἰδοποιοῦνταν γιὰ τὶς ἀκολουθίες μὲ σεντόνι ποὺ ἀνέμιζε ὁ καντηλανάφτης ἀπὸ τὴ στέγη τοῦ ναοῦ. Λόγῳ τῆς νυκτερινῆς ἔναρξης τῆς χριστουγεννιάτικης λειτουργίας, πέρα ἀπὸ τὶς καμπάνες ἤ τὰ σήμαντρα, ὁ καντηλανάφτης μαζί μὲ ἐπιτρόπους εἰδοποιοῦσαν τοὺς Χριστιανοὺς χτυπώντας τὶς πόρτες τους. Ἀλλὰ καὶ οἱ γείτονες μεταξὺ τους παρακινοῦσαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο γιὰ νὰ ξεκινήσουν μαζί γιὰ τὴν ἐκκλησία.

Οἱ Χριστιανοὶ, ντυμένοι στὰ γιορτινὰ τους, (συνήθως φορεσιὲς ἀπὸ τσόχα) προχωροῦσαν γιὰ τὴν ἐκκλησία παρέες-παρέες . Ὅπως βλέπουμε σήμερα καὶ στὴν ἀναπαράσταση τοῦ πομπικοῦ χορευτικοῦ φαρασιώτικου τραγουδιοῦ Χυτᾶτε νὰ ὑπᾶμε σὸν Ἐζ-Βασίλη, γιὰ νὰ βλέπουν τὸ δρόμο κρατοῦσαν φαναράκια ἤ πυρσοὺς, διότι τὴν ὥρα τῆς χριστουγεννιάτικης θείας λειτουργίας ἐπικρατεῖ τὸ πιὸ βαθὺ σκοτάδι. Ἐνδεχομένως δὲ νὰ βάδιζαν ὁ ἕνας πίσω ἀπὸ τὸν ἄλλο καὶ νὰ κρατιόντουσαν ἀπὸ τὸ ροῦχο τοῦ μπροστινοῦ τους λόγῳ τοῦ δύσβατου τῆς περιοχῆς, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸν ὡς ἄνω χορό.Τὴ νύχτα τῆς Παραμονῆς δὲ, ὅπως καὶ τῶν Φώτων, ἀγρυπνοῦσαν στὰ δώματα τῶν σπιτιῶν καὶ ἔβλεπαν ποὺ ἀνοίγουν οἱ οὐρανοί.

Τόσο οἱ ἱερεῖς, στὴν πλειονότητὰ τους ἀγράμματοι, ὅσο καὶ τὸ πλήρωμα ζοῦσαν τὸ μυστήριο ὡς ἄνθρωποι ἁπλοὶ, ἀγαθοὶ, μὲ βαθιὰ πίστη καὶ εὐλάβεια. Οἱ ἱερεῖς εἰδικὰ ἦταν τόσο σεβαστοὶ ἀπὸ ὅλους ὥστε Χριστιανοὶ καὶ μουσουλμάνοι σηκώνονταν ὄρθιοι ὅταν τοὺς ἔβλεπαν ἀπὸ μακριά, τὰ δὲ παιδιὰ ἔσπευδαν τρέχοντας νὰ τοὺς φιλήσουν τὸ δεξὶ χέρι καὶ νὰ ἀποσπάσουν τὴν εὐλογία τους. Οἱ ἱερεῖς ἀμοίβονταν ἀπὸ τὸ ἐκκλησίασμα κάθε χρόνο μὲ μία συμμετοχὴ ἀνάλογη τῶν δυνατοτήτων τῆς κάθε οἰκογένειας πλὴν τῶν ἀπόρων.

Οἱ Χριστιανοὶ, μὲ τὴν εἴσοδὸ τους στὴν ἐκκλησία προσκυνοῦσαν στὸ προσκυνητάρι, ἕνα γιὰ τοὺς ἄνδρες καὶ ἕνα γιὰ τὶς γυναῖκες, ἄναβαν τὸ κερὶ τους καὶ πήγαιναν στὶς θέσεις τους. Οἱ ἄνδρες δεξιὰ, οἱ ἡλικιωμένες γυναῖκες ἀριστερὰ, οἱ νεώτερες στὸν γυναικωνίτη. Τὰ κορίτσια πήγαιναν στὴν ἐκκλησία μόνο τὰ Χριστούγεννα, τὸ Πάσχα καὶ τὸ Δεκαπενταύγουστο καὶ στέκονταν πάντοτε ὄρθια. Τὰ παιδιὰ ἐκκλησιάζονταν πάντοτε. Ἄν κάποιος ἀπὸ τοὺς ἄνδρες ποὺ βρίσκονταν στὸ χωριὸ δὲν ἀπουσίαζε στὴν ξενητειὰ ἀλλὰ δὲν ἐμφανιζόταν οὔτε στὴν ἐκκλησία, οἱ φίλοι του κρατώντας ἀναμμένη λαμπάδα τὸν ἀναζητοῦσαν στὸ σπίτι του καὶ τὸν συνόδευαν μέχρι τὴν αὐλὴ τῆς ἐκκλησίας.

Στὶς μεγάλες δεσποτικὲς καὶ θεομητορικὲς ἑορτὲς σταματοῦσαν τὶς μεταξὺς τους προστριβές, ἐξομολογοῦνταν, ζητοῦσαν συγχώρεση ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο καὶ κοινωνοῦσαν ὅλοι μικροὶ καὶ μεγάλοι. «Σχώρει με καὶ Θεγὸς συχωρέσ᾿- Θεγὸς συχωρέσ᾿ » (Ἀνακού). Ἄν εἶχαν πολλὲς ἁμαρτίες, ὁ κανόνας τους ἦταν ἑκατὸ ἤ καὶ περισσότερες μετάνοιες. Ἄν ἐπρόκειτο γιὰ θανάσιμα ἀμαρτήματα, δὲν μποροῦσαν νὰ κοινωνήσουν. Στὸ τέλος τῆς χριστουγεννιάτικης λειτουργίας ὁ ἱερέας ἀπὸ τὴν Ὡραία Πύλη ἔλεγε τὸ «Χριστὸς γεννᾶται», «Χριστὸς ἐτέχθη» (Ἄκσεραϊ-Γκέλβερι) ἤ «Χριστὸς ἀτέχτη», (Φάρασα) καὶ τὸ πλήρωμα ἀπαντοῦσε «Ἀλητινῶς γεννᾶται», «Ἀλητινῶς ἐτέχθη» (Ἄκσεραϊ-Γκέλβερι) ἤ «᾿ληθώτικ᾿ ἀτέχτη», «᾿ληθώτικα ἦρτε» (Φάρασα), χαιρετισμὸς ποὺ ἐπαναλαμβάνονταν ἀπὸ ὅλους ὅλη τὴν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων καὶ τὶς δύο ἐπόμενες ἡμέρες.

Τὰ χαράματα, κατὰ τὴν ἀπόλυση τῆς ἐκκλησίας ἔφευγαν πρῶταν οἱ γυναῖκες μὲ τὰ κορίτσια ἐνῶ οἱ ἄνδρες ἀκολουθοῦσαν. Μετὰ τὴ χριστουγεννιάτικη θεία λειτουργία, ἕνα μέλος ἀπὸ κάθε οἰκογένεια μοίραζε στὴν ἔξοδο φαγώσιμα, συνήθως καϊμάκι μὲ μέλι ἤ χαλβὰ ἤ τηγανιτὰ αὐγὰ σὲ ψωμί καὶ λίγο ρακὶ γιὰ τὶς ψυχὲς τῶν νεκρῶν ἤ γιὰ τάματα.

Ἐπιστρέφοντας στὰ σπίτια τους τὰ παιδιὰ ἀσπάζονταν τὰ χέρια τῶν μεγαλυτέρων τους καὶ χαιρετοῦσαν μὲ τὸ «Χριστὸς ἐτέχθη-Ἀλητινῶς ἐτέχθη», «Καῶς ἦρτεν τζαὶ ὁ Πάσκας-᾿ληθώτικα ἦρτε» (Φάρασα). Τὸ ἀπαραίτητο χριστουγεννιάτικο ἔδεσμα ἦταν τὸ «χέρσε» δηλαδὴ πληγούρι βρασμένο σὲ ζωμὸ ἀπὸ χοντρὰ κόκκαλα. Πέραν τούτου στὸ τραπέζι συνήθως ὑπῆρχε εἴτε κοτόπουλο εἴτε κάποιο μεγάλο ζῶο, τὸ ὁποῖο ἐσφάζετο καὶ μοιράζονταν ἀνάμεσα σὲ πολλὲς οἰκογένειες μαζί. Πίτες, τυρί καὶ γλυκὰ συμπλήρωναν τὸ γιορτινὸ τραπέζι. Πάντα χώριζαν ἕνα πιάτο φαγητὸ γιὰ τοὺς φτωχοὺς. «Τσὴ φουκαράροι ὅ,τι μαείριβναμ, ρώνιναμ ἕνα μικρὸ πιάτο, ψήναμι καλὰ φαϊά. Ἀφήνης κι ἄν ρὲν ἦταν, ἄλλη μέρα τὸ πρωὶ ἔρωναμ᾿ το, ρώιναμ᾿ ἀπὸ᾿να μικρὸ πιάτο» (Στοὺς φτωχοὺς ὅ,τι μαγειρεύαμε δίναμε ἕνα μικρὸ πιάτο, ψήναμε καλὰ φαγιά. Παρεκτὸς κι ἄν δὲν ἦταν, τὴν ἄλλη μέρα τὸ πρωὶ τὸ δίναμε, δίναμε ἀπὸ ἕνα μικρὸ πιάτο) (Σίλλη Ἰκονίου).

Ἄν ὁ καιρὸς βοηθοῦσε, τὸ ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας τῶν Χριστουγέννων συγκεντρώνονταν οἱ ἡλικιωμένες γυναῖκες καὶ τὰ κορίτσια ντυμένα μὲ τὰ γιορτινὰ τους στὰ δώματα τῶν σπιτιῶν (Ἄκσεραϊ-Γκέλβερι) ἤ στὸ χοροστάσι τοῦ χωριοῦ (Ἀνακού), ὅπου ξεκινοῦσε ὁ χορὸς καὶ ὅπου διστακτικὰ ὕστερα ἐμφανίζονταν τὰ λίγα παλληκάρια, τὰ ὁποῖα ὅμως δὲν χόρευαν. Οἱ ἄνδρες διασκέδαζαν στὰ σπίτια. Χαρακτηριστικὰ τῆς συνείδησης τῆς ἱστορικῆς συνέχειας τῆς Ρωμιοσύνης στὶς διάφορες περιοχὲς τῆς Καραμανίας ἦταν τὰ τραγούδια ποὺ ἐλέγοντο καὶ χορεύονταν κατὰ τὶς γιορτινὲς αὐτὲς ἡμέρες στὰ χοροστάσια. Οἱ καππαδοκικοὶ χοροὶ εἶναι γενικὰ ἀργόσυρτοι, ἱεροπρεπεῖς καὶ τελετουργικοὶ, καθὼς καὶ αὐστηρὰ προορισμένοι νὰ χορεύονται ἀπὸ συγκεκριμένα πρόσωπα καὶ σὲ συγκεκριμένη διάταξη. Ἐπρόκειτο γιὰ τὰ τραγούδια τοῦ ἀκριτικοῦ κύκλου καὶ τῶν παραλογῶν ὅπως αὐτὰ διέσωζαν τὰ κατὰ τόπους γλωσσικὰ ἰδιώματα:

Σήραν παιδὶν ἐγέννησεν καὶ λέιν᾿ τονε Πορφύρη

Ἕνα χωριὸ καλὸ χωριό, ἀμὰ νερὸν δὲν ἔσει

Ἦρταν τὰ γιορτὲς καὶ τοὺς ἁγιὰς ἡμέρες

Ἐννιὰ μαστόροι τὄχτιναν τ᾿ Ἄντανας τὸ γεφύρι (Ἀνακού)

Τὴ δεύτερη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων οἱ παντρεμένες γυναῖκες πήγαιναν ἐπίσκεψη στοὺς γονεῖς τους, τοὺς χαιρετοῦσαν μὲ τὸν χριστουγεννιάτικο χαιρετισμὸ καὶ τοὺς φιλοῦσαν τὸ χέρι.

Ὅλες οἱ ὡς ἄνω συνήθειες, ὅπως καὶ ἄλλες ποὺ χαρακτήριζαν τοὺς Μικρασιάτες ἐν γένει, δὲν περιορίζονταν σὲ ἕνα στεγνὸ τύπο ἀλλὰ, ὅπως ἐλέχθη, συνοδεύονταν ἀπὸ τὴν ἁπλότητα, τὴν καθαρότητα καὶ τὴν ἀμεσότητα τῆς κοινωνίας τῶν μελῶν εἰς ἕν ὡς μελῶν τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ.

Ακούστε το κείμενο:

Βιβλιογραφία

Κωστάκης, Θ., Ἡ Ἀνακού, [Καππαδοκία 10] ΚΜΣ, Ἀθήνα 1963

Πετρόπουλος, Δ.-Ἀνδρεάδης, Ἑρμ., Ἡ θρησκευτικὴ ζωὴ στὴν περιφέρεια Ἄκσεραϊ-Γκέλβερι, [Καππαδοκία 12] ΚΜΣ, Ἀθήνα 1971

Λουκόπουλος, Δ.,- Πετρόπουλος, Δ., Ἡ λαϊκὴ λατρεία τῶν Φαράσων, [Καππαδοκία 3] ΚΜΣ, Ἀθήνα 1949

Κελέσογλου, Κ., «’Σὸν Ἐζ-Βασίλη’: Χορευτικὸ πομπικὸ τραγούδι τῆς Καππαδοκίας», ἐφημ. Μνήμη 5 (Ἰαν. 2011) 23

Ἀρχεῖο Προφορικῆς Παράδοσης ΚΜΣ, Φάκελος Λυκαονία – Περιφέρεια Ἰκονίου 1, ΚΜΣ, Ἀθήνα

πηγή

Πατριαρχική Απόδειξις επι τη εορτή των Χριστουγέννων Πατριάρχου & Πάπα Αλεξανδρείας Θεόδωρου Β

«Ὁ ὑψηλὸς Θεὸς ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος τοὺς αὐτοῦ βοῶντας, Ἀλληλούϊα» 
Αγαπητοί μου αδελφοί,
  Ο προαιώνιος Υιός του Θεού έγινε Υιός του ανθρώπου για να μπορέσει ο άνθρωπος να γίνει υιός του Θεού. Όπως στην πρώτη πλάση ο Θεός έλαβε χώμα από την παρθένο ακόμη γη και έδωσε στον άνθρωπο σάρκα, έτσι και με την εκ Μαρίας της Παρθένου γέννηση ο Θεός ενήργησε μιαν άλλη πλάση. Ο Υιός του Θεού ενώθηκε με την ανθρώπινη φύση για να δημιουργήσει μια νέα κατάσταση ανθρώπινης ζωής.
  Η από άκρα συγκατάβαση του Θεού σάρκωση του Ιησού Χριστού άνοιξε μια νέα σελίδα στην ανθρώπινη ιστορία. Ο Ιησούς Χριστός έγινε μεσίτης Θεού και ανθρώπου. Υιοθέτησε τον κτιστό άνθρωπο και τον κοινώνησε με τον άκτιστο Θεό. Του εξασφάλισε τη δυνατότητα να σπάσει τα δεσμά των δυνάμεων που συνέθλιβαν την ύπαρξή του και να γίνει μέτοχος Θεού. Η σάρκωση έγινε τελικά η αγγελία της βουλής του Θεού να ανοίξει για τους ανθρώπους ο δρόμος της σωτηρίας.
  Ο Χριστός, που με τη θέλησή Του ανέλαβε τα αλγεινά της ανθρωπίνης φύσεως για να τα θεραπεύσει, ήρθε ήδη από τα πρώτα βήματα της επί γης ζωής Του σε οδυνηρή επαφή με το ηγεμονικό των ανθρώπων πάθος. Κυνηγήθηκε από τον τόπο Του Εκείνος, που, κατά την προσταγή του αγγέλου προς τον Ιωσήφ, θα έσωζε τον λαό Του. Διώχθηκε Εκείνος, που ήρθε κοντά στους ανθρώπους για να τους ευεργετήσει. Εξορίστηκε από την πατρίδα Του ο φιλάνθρωπος Υιός του Θεού. Έγινε πρόσφυγας στη μακρινή τότε Αίγυπτο και ταλαιπωρήθηκε για χρόνια ολόκληρα. Κι αυτό εξ αιτίας της αχόρταγης φιλαρχίας του Ηρώδη.
  Δύο χιλιάδες χρόνια μετά η ακόρεστη δίψα του ανθρώπου για δύναμη απειλεί τον συνάνθρωπο και την κτίση του Θεού. Η δύναμη ως αυτοσκοπός τρέφει την άνιση κατανομή του πλούτου μεταξύ των ατόμων και των λαών. Στηρίζεται στην καταστολή και στη βίαια επιβολή της θελήσεως του ισχυρού. Αποστρέφεται το διαφορετικό και εχθρεύεται τον αντίλογο. Αλλοτριώνει τον άνθρωπο από τις αξίες του και εξαντλεί αλόγιστα τη φύση. Αποθεώνει το εγώ και απαξιώνει το εμείς.
  Η δίψα για την υπερίσχυση έναντι του αντιπάλου αδιαφορεί για τον απλό άνθρωπο και έχει εκτοξεύσει τον αριθμό των προσφύγων στα υψηλότερα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επίπεδα. Η αδιαφορία για την ευημερία του αδυνάμου έχει μετατρέψει τη Μεσόγειο σε θάλασσα των απελπισμένων. Η εξυπηρέτηση μόνο του εθνικού συμφέροντος έχει αφήσει τις χώρες της δυτικής Αφρικής να παλεύουν ανοχύρωτες με τον ιό του Έμπολα. Η επιθυμία επιβολής παράλογων ιδεολογικών επιταγών πυροδοτεί την τρομοκρατία και ο τζιχαντισμός απειλεί τη διεθνή νομιμότητα.
Αγαπητοί μου αδελφοί,
  Όποια προσπάθεια να απαντηθούν αυτές οι προκλήσεις των καιρών θα αποδειχθεί μάταια, εάν δεν έχει ως αφετηρία την εξής παραδοχή: είναι ζωτική ανάγκη η αγάπη για τη δύναμη να δώσει τη θέση της στη δύναμη της αγάπης. Στη δύναμη της αγάπης όπως την ενσάρκωσε ο Υιός του Θεού πριν από δύο χιλιετίες, όταν με άκρα ταπείνωση έγινε άνθρωπος για να μας προσφέρει ουρανό. Στη δύναμη της αγάπης που κινδυνεύει να σβήσει κάθε στιγμή και ολοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη και απαρνημένη, ξέρει που να βρει καταφύγιο. Το βασίλειό της είναι οι καρδιές των ανθρώπων της γης που δεν σταματούν να ψελλίζουν «ἐπί τῷ Θεῷ ἤλπισα, οὐ φοβηθήσομαι τι ποιήσει μοι ἄνθρωπος».
  Σε αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, η αλλαγή θα έλθει μόνο εάν αναζητήσουμε πρώτα στον εαυτό μας τον Ιησού Χριστό. Ο  Θεάνθρωπος, ως άρρηκτος δεσμός, μας ενώνει όλους!
Χρόνια Πολλά!
†Ο Πάπας καί Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής
  Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ  Β΄ 

Εν τη Μεγάλη Πόλει
της Αλεξανδρείας
Χριστούγεννα 2014

Πατριαρχική Απόδειξις επί τοις Χριστουγέννοις

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

* * *

Ἀδελφοὶ καὶ Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

«Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε!»

Ἐφάνη ἐπὶ τῆς γῆς ὁ Θεὸς καὶ ἐφανερώθη συγχρόνως ὁ τέλειος ἄνθρωπος καὶ ἡ ἀσύλληπτος ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.

Oἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι ἰδιαιτέρως ζῶμεν τὴν μεταπτωτικὴν κατάστασιν, κατὰ τὴν ὁποίαν καθημερινῶς διαπιστώνομεν μετὰ τοῦ Ψαλμῳδοῦ ὅτι «πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν, οὐκ ἔστι ποιῶν χρηστότητα, οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός» (Ψαλμ. ΙΓ΄ 3 - Ρωμ. γ΄ 12-13).

Πρὸ τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Χριστοῦ δὲν ἠδύνατο ὁ ἄνθρωπος νὰ φαντασθῇ τὴν ἀσύλληπτον ἀξίαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, διότι μετὰ τὴν πτῶσιν ἠσθένησε καὶ ἠλλοιώθη.

Μόνον οἱ πολὺ φωτισμένοι ἄνθρωποι διῃσθάνθησαν καὶ πρὸ Χριστοῦ τὴν ἀξίαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καὶ εἰς τὴν ἀπορίαν τοῦ Ψαλμῳδοῦ «τί ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνήσκῃ αὐτοῦ;» (Ψαλμ. Η΄ 5), διεκήρυξαν: «ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ᾿ ἀγγέλους, δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτὸν» (ἐ.ἄ. 6).

Τὴν ὑπερτάτην αὐτὴν ἀξίαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου ἐφανέρωσεν ὁ Θεάνθρωπος Κύριος καί, ἔκτοτε, ἐπαναλαμβάνουν κατ᾿ ἔτος διακηρύξεις κρατῶν, κυβερνήσεων καὶ κοινωνικῶν ὁμάδων καὶ διεθνεῖς συμβάσεις ἀναφερόμεναι εἰς τὸν σεβασμὸν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ.

Ἐν τούτοις, ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας βλέπομεν καθημερινῶς τὸν χείριστον ἐξευτελισμὸν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τὴν ἀτίμωσιν καὶ τὸν διασυρμὸν αὐτοῦ.

Ὀφείλομεν, λοιπόν, ἐὰν θέλωμεν νὰ εἴμεθα ἄξιοι τῆς δόξης καὶ τιμῆς διὰ τῆς ὁποίας περιέβαλε τὸ ἀνθρώπινον πρόσωπον ὁ «δι᾿ ἡμᾶς καθ᾿ ἡμᾶς γενόμενος» Δημιουργὸς μας, νὰ πράξωμεν πᾶν τὸ δυνατὸν διὰ νὰ παύσῃ ἡ ἐσχάτως διογκουμένη ἐξευτελιστικὴ διὰ τὸ ἀνθρώπινον πρόσωπον συμπεριφορά.

***

Παρακολουθοῦμεν ἔκπληκτοι τὸ ἐπαναλαμβανόμενον συνεχῶς «δρᾶμα τῆς Βηθλεέμ». Διότι περὶ δράματος πρόκειται καὶ ὄχι περὶ χαρμοσύνου γεγονότος, ἐφ᾿ ὅσον ἀγνοεῖται ὁ σπαργανούμενος ἐν φάτνῃ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, καὶ τὸ δημιούργημά Του, ὁ ἄνθρωπος, δὲν ἀντιμετωπίζεται ὡς «εἰκὼν Θεοῦ».

Ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας καὶ ἡ θεολογία της διδάσκουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ἀνθρώπινον σῶμα ἀξιοῦνται πλήρους σεβασμοῦ, διότι ἡνώθησαν μὲ τὸν Θεὸν εἰς τὸν σαρκωθέντα Κύριον.

Ὅθεν, ὀφείλομεν ὅλοι νὰ ἐντείνωμεν τὰς προσπαθείας μας διὰ νὰ γίνῃ ὑπὸ πάντων σεβαστὴ ἡ ὑπερτάτη ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.

***

Μετὰ πολλῆς συνοχῆς καρδίας καὶ βαθείας θλίψεως τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον καὶ ἡ ἡμετέρα Μετριότης παρακολουθοῦμεν τὰ ὁσημέραι ὀγκούμενα κύματα ταῦτα βίας καὶ βαρβαρότητος, τὰ ὁποῖα ἐξακολουθοῦν νὰ μαστίζουν διαφόρους περιοχὰς τοῦ πλανήτου μας, καὶ ἰδιαιτέρως τὴν Μέσην Ἀνατολήν, καὶ μάλιστα τοὺς γηγενεῖς ἐκεῖ χριστιανούς, εἰς τὸ ὄνομα συχνάκις τῆς θρησκείας.

Δὲν θὰ παύσωμεν δὲ νὰ διακηρύττωμεν ἀπὸ τοῦ Ἱεροῦ τούτου Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας πρὸς πάντας, τοὺς ἀδελφοὺς Προκαθημένους τῶν Ὀρθοδόξων καὶ τῶν λοιπῶν Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν, τοὺς ἐκπροσώπους τῶν Θρησκειῶν, τοὺς Ἀρχηγοὺς Κρατῶν, πρὸς πάντα ἄνθρωπον καλῆς θελήσεως, μάλιστα δὲ πρὸς τούς, κατόπιν ὑποκινήσεων ἤ μὴ θέτοντας τὴν ἰδίαν ζωὴν αὐτῶν εἰς κίνδυνον διὰ νὰ ἀφαιρέσουν ἀνθρωπίνους ζωάς, συνανθρώπους - δημιουργήματα καὶ αὐτὰ τοῦ Θεοῦ-, καὶ πρὸς πᾶσαν κατεύθυνσιν, ὅτι οὐδεμία εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξῃ μορφὴ ἀληθοῦς καὶ γνησίας θρησκευτικότητος ἢ πνευματικότητος ἄνευ ἀγάπης πρὸς τὸ ἀνθρώπινον πρόσωπον.

Οἱονδήποτε ἰδεολογικόν, κοινωνικὸν ἢ θρησκευτικὸν μόρφωμα περιφρονεῖ τὸν κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ πλασθέντα ἄνθρωπον καὶ διδάσκει ἢ ἐπιτρέπει τὸν θάνατον συνανθρώπων μας, μάλιστα δὲ μὲ βάναυσον καὶ πρωτόγονον τρόπον, οὐδεμίαν ἀσφαλῶς ἔχει σχέσιν μὲ τὸν Θεὸν τῆς ἀγάπης.

***

Στρέφοντες, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, τοὺς ὀφθαλμούς μας εἰς τὴν κρατοῦσαν σήμερον ἐν τῷ κόσμῳ κατάστασιν ἀποστρέφομεν τὸ πρόσωπόν μας ἐκ τῶν θλιβερῶν γεγονότων μισαλλοδοξίας καὶ ἐχθρότητος, τὰ ὁποῖα μαστίζουν τὴν ἀνθρωπότητα καὶ φθάνουν πλέον, διὰ τῶν συγχρόνων μέσων γενικῆς ἐπικοινωνίας, εὐχερέστερον εἰς τὰς ἀκοὰς καὶ τὴν ὅρασίν μας προκαλοῦντα τρόμον διὰ τὰ ἐπερχόμενα δεινά, καὶ προβάλλομεν ὡς ἰσχυρὸν ἀντίδοτον εἰς τὴν σύγχρονον βίαν τὴν καταπλήξασαν τοὺς μάγους καὶ τὸν κόσμον «ἐσχάτην πτωχείαν» τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἐνεργεῖ πάντοτε ὡς ἀγάπη.

Αὐτὴ εἶναι ἡ μυστικὴ δύναμις τοῦ Θεοῦ, ἡ μυστικὴ δύναμις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ μυστικὴ δύναμις τοῦ γένους τῶν χριστιανῶν.

Ἡ δύναμις ἡ ὁποία νικᾷ καὶ ὑπερβαίνει διὰ τῆς ἀγάπης τὴν κάθε εἴδους βίαν καὶ κακίαν.

***

Οὕτως ἀποτιμῶντες κατὰ τὰ ἐφετεινὰ Χριστούγεννα τὴν κατάστασιν τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων, εὐχόμεθα ὅπως βιώσωμεν οἱ πάντες τὴν χαρὰν τοῦ ἀπολύτου σεβασμοῦ τῆς ἀξίας τοῦ προσώπου, τοῦ συνανθρώπου, καὶ τὴν παῦσιν τῆς βίας κάθε μορφῆς, τὴν νίκην ἐπὶ τῆς ὁποίας διὰ τῆς ἀγάπης προβάλλει καὶ προσφέρει ὁ σάρκα λαβὼν «μεγάλης Βουλῆς Ἄγγελος», ὁ «Ἄρχων εἰρήνης» καὶ Σωτὴρ ἡμῶν Χριστός.

Αὐτοῦ τοῦ τεχθέντος καὶ ἐνανθρωπήσαντος Κυρίου τῆς δόξης, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἀγάπης ἡ Χάρις καὶ τὸ ἄπειρον Ἔλεος καὶ ἡ εὐδοκία εἴησαν μετὰ πάντων.

Χριστούγεννα ,βιδ΄

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως

διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν.

Αγία Ευγενία: Ένας … ταπεινός Επίσκοπος!

Σήμερα γιορτάζει μια μεγάλη αγία. Η αγία οσιοπαρθενομάρτυς Ευγενία. Ήταν στα χρόνια του Δεκίου, 3^ος  αιώνας στα μισά. Στην παλιά Ρώμη. Στην κοσμοκράτειρα Ρώμη. Γιατί μετά είναι και η νέα Ρώμη, η Κωνσταντινούπολη, γι’ αυτό το Συνα­ξάρι την αντιδιαστέλλει. Αν και τότε δεν είχε γίνει ακόμη. Λοιπόν. Οι γονείς της ειδωλολάτρες, αλλά καλόκαρδοι και φιλάνθρωποι. Κι η Ευγενία βλαστά­ρι καλό. Δεν ήτο χριστιανή. Αλλά είχε χριστιανική και καλοσυνάτη ψυχή. Έφυγαν οι γονείς της από τη Ρώμη, τους έστειλε ο αυτοκράτορας, τον πατέρα της Φίλιππο, δηλαδή, να γίνει διοικητής στην Αλεξάν­δρεια. Στην πόλη του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Την ένδοξη. Εκεί που άνθισαν τα Γράμματα, οι τέχνες, ο πολιτισμός, και τόσα άλλα. Η Ευγενία, που της άρεσαν τα Γράμματα κι η Φιλοσοφία και οι τέχνες, σπούδασε και ελληνική και λατινική φιλολογία, Φι­λοσοφία και τα υπόλοιπα. Και το μέλλον της προοιωνίζετο καλόν.

Πηγή: http://pyrography-falideas.blogspot.gr/

Αλλά ένα βράδυ, καθώς ήτο στο σπίτι του πατέ­ρα της, του έπαρχου, της ήλθε μια φώτιση. Της ήλθε μια θέληση ουράνια. Ντύνεται ανδρικά και φεύγει κρυφά από το σπίτι. Με δυο υπηρέτες αγαπημένους. Πάει στον επίσκοπο και του λέει: «Εγώ θέλω να φύ­γω. Θέλω να γίνω χριστιανός, και θέλω να μονά­σω.» Την έστειλε σ’ ένα μοναστήρι, την βάπτισαν και την έκαναν μοναχή, με το όνομα Ευγένιος. Ευ­γένιος η Ευγενία! Ευγένιος! Μάλιστα. Καλού γένους άνθρωπος. Και ήτο όνομα και πράγμα. Πρόκοψε τό­σο πολύ, στο μοναστήρι, που υπερέβη και τους παλαιούς και όλους. Κι είχε τέλειο τρόπο. Ταπείνωση μεγάλη, αγάπη πολλή, εξυπνάδα και σύνεση. Κι όλοι την καμάρωναν. Και τον ταπεινό άνθρωπο και τον άνθρωπο της αγάπης, τον θέλουν όλοι. Κι ο ταπεινός δεν έχει να πέσει από πουθενά, γιατί είναι κάτω απ’ όλους και απ’ όλα, λέει ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος.

Πέθανε ο ηγούμενος και όλων τα βλέμματα εστράφησαν στην Ευγενία. Στον Ευγένιο. «Εσύ κάνεις για ηγούμενος.» Κι άρχισαν να λένε και να λένε και να λένε κι επειδή το ’θελε κι ο Θεός, έγινε ο Ευγένιος ηγούμενος. «Γυναίκα ανδρεία τίς ευρήσει; Τιμιωτέρα δε εστίν λίθων πολυτελών τοιαύτη», λέει ο μεγά­λος Σολομών, που ήξερε καλά από γυναίκες. Λοιπόν. Έγινε ηγούμενος, πρόσφερε πολλά, τον αγαπούσαν όλοι κι ερχόντουσαν από παντού να πάρουν την ευχή του. Τον φθόνησε ο δαίμονας κι ήλθε και μία γυναί­κα, που ήταν σκεύος του σατανά.

Και ζήτησε, τάχα, βοήθεια και προσπαθούσε να παρασύρει τον ηγούμενο στην ακολασία και στην αμαρτία. Και σε κάποια στιγμή λέει στον ηγούμενο, στην Ευγενία στην ου­σία, ότι «Έχω κάποιον πόνο στην κοιλιά, και θέλω να τον δείτε, να τον σταυρώσετε.» Ο πονηρός όλα τα σκέπτεται. Κι εκείνη, αγαθή ούσα, πήγε. Αλλά η άλλη αποκαλύφθηκε, τί ήθελε, και τότε έγινε αντρειωμένη η Ευγενία. Ο Ευγένιος. «Όχι τέτοια, κυρά μου,» της λέει. «Να πας στο καλό και φύγε από εδώ, μη σε πετάξω έξω.» Τί κάνει! «Γυναίκα αν­δρεία τίς ευρήσει;» Κι εκείνη εκδικήθηκε. Πιάνει και στέλλει στον έπαρχο μια γραφή. Και λέει: «Ο τάδε ηγούμενος, στο τάδε μοναστήρι, καλοπιάνει τις γυ­ναίκες, τις θωπεύει τις γυναίκες και μετά μάς παρα­σέρνει στο κακό και μας χαλάει τη ζωή.» Ψέματα!

Παίρνει, λοιπόν, την επιστολή ο έπαρχος, ο πα­τέρας της, που την είχε χάσει, και τί κάνει η Θεία Πρόνοια; Παίρνει, λοιπόν, και διατάσσει να φέρουν δεμένους και τους πατέρες, γιατί κατηγορούσε και τους καλόγερους, η κυρία, Μελανθία, πώς ελέγετο, τέλος πάντων, λοιπόν, και τον ηγούμενο. Και απο­φάσισε να τους δικάσει ο έπαρχος. Ήταν καλός εκεί­νος. Ειδωλολάτρης, όμως. Και δίκασε ο έπαρχος ο ίδιος, τα παιδιά του, η γυναίκα του, οι υπηρέτες του, ήταν όλοι μαζί. Μια φαμελιά. Δίκαιοι άνθρωποι. Ήλθε η ώρα, λοιπόν, να καταθέσει και η κατήγο­ρος. Και έλεγε και τί δεν έλεγε. Για τον ηγούμενο, για τους καλόγερους, όλα ψέματα.

Φοβερά ψέματα, όμως, που μπορούσαν να πείσουν τους ανθρώπους. Και τους πιο συνετούς. Και τότε η αγία δεν άντεξε άλλο, ο ηγούμενος Ευγένιος, και αποκαλύπτει πως ήταν γυναίκα! Βγάζει τα ενδύματά της από τη μέση και πάνω και λέει: «Ορίστε, ποιός είναι ο Ευγένιος. Ορίστε, ποιός είναι ο ηγούμενος.» Και λέει: «Δεν θα το έκανα, θα δεχόμουνα αυτό τον αγώνα, αλλά δεν θέλω οι άνθρωποι να περιφρονούν και να κατηγο­ρούν το μοναχικό σχήμα, που είναι το σχήμα των αγ­γέλων. Το σχήμα του Χριστού. Γι’ αυτό έχασα το στεφάνι, για να τιμήσω το σχήμα το μοναχικό.»

Γι’ αυτό να προσέχουμε. Να μην ιεροκατηγορούμε. Είναι πολύ φοβερό αυτό. «Και να», λέει, «ο έπαρχος, ο δικαστής, είναι ο πατέρας μου. Δίπλα η μάνα μου. Τα παιδιά, οι άλλοι δικαστές, τ’ αδέλφια μου. Και οι υπηρέτες οι φίλοι μου.» Όταν τ’ άκουσε αυτά ο Φίλιππος ο έπαρχος, συγκλονίστηκε. Έμεινε άφωνος για ώρα πολλή. Καταδίκασαν, τότε, την κατή­γορο, για όλα τα ασύστολα ψεύδη και τα υπόλοιπα, την έδιωξαν, πήγε στο σπίτι αυτή, δεν μπόρεσε να χωνέψει ότι έπαθε τέτοια ζημιά, αλλά δεν ήθελε ούτε και να μετανοήσει και τότε ο Κύριος, μ’ ένα αστροπελέκι, την έστειλε αλλού. Μπορεί να ήταν για καλό της αυτό. Λοιπόν.

Και βαπτίζεται ο Φίλιππος, ο έπαρχος, ο πατέρας της αγίας Ευγενίας, και η οικογένειά του όλη. Και έλαμψε ο άνθρωπος. Έλαμψε. Η Ευγενίτσα έμεινε στο σπίτι της. Κοντά στη μανούλα της, στον πατέρα της. Τί κάνει η Θεία Πρόνοια! Για δέκα χρόνια. Και ύστερα παρέδωσε την εξουσία, αφού βοήθησε αμέτρη­τους ο Φίλιππος, και έγινε επίσκοπος στην Αλεξάν­δρεια. Και τότε πρόσφερε τόσα πολλά, περισσότερα και από πριν, ως έπαρχος. Οι ειδωλολάτρες, όμως, υποκινούμενοι από τον διάδοχό του, που ήταν κακός άν­θρωπος, όρμησαν, μια μέρα, στην εκκλησία που λειτουργούσε και τον κατέσφαξαν μέσα στο άγιο θυσιαστήριο. Τον πατέρα της αγίας Ευγενίας, τον Φίλιπ­πο. Και έγινε ιερομάρτυρας. Άγιος. Κι υστέρα, η μάνα της και τα άλλα παιδιά και οι δούλοι, μαζί με την Ευ­γενία, έφυγαν για τη Ρώμη. Το πατρικό τους σπίτι.

Και πήγαν εκεί. Πάλι διωγμός, από τους επόμε­νους αυτοκράτορες, τον Αυρηλιανό και Γαλλιηνό. Είχαν βγάλει τέτοια φοβερά διατάγματα, όποιος και μόνο να έλεγε ότι είναι χριστιανός ή να έκανε κάποιο σημείο και να έδειχνε αυτή την ιδιότητα, τον πήγαι­ναν στο δικαστήριο, κι αν δεν άλλαζε, τον έστελλαν στον άγιο Πέτρο. Κάλεσαν και την αγία Ευγενία. Εκείνη δεν άλλαζε. Ούτε η μάνα της ούτε τ’ αδέλ­φια της. Και λοιπόν, επειδή αυτή την είδαν πιο αντρειωμένη και πιο θαρραλέα, ήταν θαρραλέα, το απέδειξε, άλλωστε, την πήραν χωριστά και την υπέ­βαλαν στα μεγαλύτερα μαρτύρια και βασανιστήρια. Της έδεσαν μια πέτρα και την πέταξαν στη θάλασσα να εξαφανιστεί. Άγγελος Κυρίου έλυσε την πέτρα, έβγαλε στην επιφάνεια την αγία κι ήλθε στην πόλη, στον έπαρχο και στους λοιπούς.

Εκείνοι ξαφνιάστηκαν και φοβήθηκαν. Δεν ήξεραν τι να κάμουν. Και ύστερα, στη συνέχεια, την έβαλαν σε καμίνι πυρακτωμένο. Και η αγία βγήκε κι από εκεί σώα και αβλαβής. Σαν τους Τρεις Παίδες εν τη Καμίνω. Και ύστερα την έριξαν στη φυλακή και την άφησαν να πεθάνει από την πείνα. «Εν πείνη και δίψη», που θα έλεγε κι ο μέγας απόστολος Παύλος. Αλλά άγγελος Κυρίου της έφερνε τροφή κάθε μέρα. Αυτή είναι η Θεία Πρόνοια. Κι όταν πιστεύομε, δεν φοβούμεθα τίποτε. Αυτό είχαν καταλάβει οι άγιοι και οι μάρτυρες και άφηναν τον εαυτό τους και τους άλλους στον Χριστό και Θεό μας. Και γινόντουσαν μάρτυρες και άγιοι. Οικήτορες του Παραδείσου. Και αφού είδαν, λοιπόν, πως δεν γίνεται τίποτα, την έβγαλαν από τη φυλακή, την απείλησαν, την βασά­νισαν, αλλά εκείνη ήταν άφοβη και αντρειωμένη. Και στο τέλος την αποκεφάλισαν. Και την έστειλαν κοντά στον ιερομάρτυρα πατέρα της και στους τόσους άλλους της επουρανίου βασιλείας. Και στη συνέχεια μαρτύρησε και η μητέρα της και οι υπηρέτες και τ’ αδέλφια της όλα.

(Αρχιμ. Ανανίας Κουστένης, Χειμερινό Συναξάρι, τ. Α΄ εκδ. Ακτή, σ. 94-99)

“Έκτακτο στρατοδικείο εκτέλεσε τον παππού του Χρυσοβαλάντη Αλεξόπουλου γιατί βίαζε και σκότωνε Έλληνες”

Μια ιστορία από τα παλιά  που έβγαλε στο φως  εθνικιστική εφημερίδα αλλά επίκαιρη λόγω του “Ναι” του Χρυσοβαλάντη Αλεξόπουλου για τον Σταύρο Δήμα .Ένα ιστορικό ντοκουμέντο- κατά την εφημερίδα- για τον παππού του “αποστάτη”. Ένα άρθρο μέσα στους καπνούς και τα ερείπια του εμφυλίου με ταγματασφαλίτες και ένοπλους χαφιέδες
Η εβδομαδιαία εφημερίδα “Στόχος” έχει ένα αποκαλυπτικό ιστορικό ντοκουμέντο για τον παππού του αποστάτη Αλεξόπουλου, ο οποίοςείναι έτοιμος να ψηφίσει Πρόεδρο Δημοκρατίας, στηρίζοντας έτσι την Χούντα Σαμαρά.
Σύμφωνα με ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής η εκτέλεση του Ελευθέριου Αλεξόπουλου το 1944 από τους Γερμανούς κατακτητές, δεν έγινε γιατί μετέφερε τρόφιμα στους αντάρτες όπως ισχυρίστηκε ψευδώς στην Βουλή και στην κατάθεσή του, αλλά επειδή βίασε, λήστεψε και σκότωσε Έλληνες!
Ολόκληρο το αποκαλυπτικό άρθρο της εφημερίδας “Στόχος”:
Είναι δύσκολο να το πιστέψεις αλλά τα ντοκουμέντα είναι τρανταχτά και αδιαμφισβήτητα…Μέχρι σήμερα γνωρίζουμε από τις δηλώσεις του ίδιου, πως τον παππού του τον εκτέλεσαν οι Γερμανοί, στην κατοχή γιατί μετέφερε τρόφιμα στους… αντάρτες! Πολύ ωραία όμως το παραμύθι για να είναι αληθινό… Η πραγματικότητα είναι πως ναι… οι Γερμανοί αποφάσισαν την εκτέλεση του Ελευθέριου Αλεξόπουλου το 1944, αλλά όχι για τους λόγους που νομίζαμε ή που μας άφηναν να νομίζουμε…
Ένα εκπληκτικό ντοκουμέντο από την εποχή που καταγράφεται μάλιστα σε εργασία πρωταγωνιστή των γεγονότων λέει εντελώς διαφορετικά πράγματα. Σοκαριστικά και αδιανόητα. Όπως αδιανόητη και σοκαριστική ήταν η δράση του Ελευθέριου Αλεξόπουλου στην κατοχή!
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή… Από τον Σεπτέμβριο του 1943 όταν φαινόταν πως οι Γερμανοί αργά ή γρήγορα θα έχαναν τον πόλεμο, ειδικά μετά την ενεργή ένταξη των ΗΠΑ κατά της Σοβιετικής Ένωσης (που μέχρι και το 1942 είχε συμφωνίες με την Ναζιστική Γερμανία).
Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου, προέτρεψε και ενθάρρυνε (σχεδόν διέταξε) Αξιωματικούς και άλλα κρατικά όργανα που είχαν παραμείνει στον Ελλαδικό χώρο για την δημιουργία των ταγμάτων ασφαλείας προς αντιμετώπιση του κομμουνισμού, ο οποίος μέσω του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είχε απόλυτα επικρατήσει στην Ελλαδική ύπαιθρο και ετοιμαζόταν με την απελευθέρωση να αναλάβει την εξουσία δια της βίας βεβαίως έχοντας ήδη εξαφανίσει με σφαγές και δολοφονίες κάθε ένοπλη αντιστασιακή δράση που δεν ελεγχόταν…
Στα αυτά τα πλαίσια στην Θεσσαλία και με την ανοχή των Γερμανικών Δυνάμεων κατοχής στην αρχή και την πλήρη στήριξη τους αργότερα, δημιουργήθηκε ο ΕΑΣΑΔ (Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομουνιστικής δράσης) στον οποίο βέβαια προσχώρησαν όπως ήταν λογικό και «ιδεολόγοι» εθνικοσοσιαλιστές, άλλοι άνευ ιδεολογίας, οι οποίοι δήλωναν αντικομουνιστές, άλλοι που προηγουμένως ήταν ενταγμένοι στο ΕΔΕΣ ή ακόμα και στο ΕΑΜ, οι οποίοι κατά καιρούς, είχαν εκδιωχθεί από τις γραμμές τους για να εκδικηθούν τους διώκτες τους, αλλά και οικονομικούς δεινοπαθούντες, με την ελπίδα ότι οι αποδοχές και άλλα ωφέλη που ανάμεναν από την ένταξη τους θα ανακούφιζαν την δυστυχία τους, αλλά και πολλά περιθωριακά στοιχεία που διείδαν «λούφα» και πλιάτσικο.
Τον Μάιο του 1944 τα εγκλήματα και οι θηριωδίες μερίδας ενταγμένων στον ΕΑΣΑΔ ήταν τέτοια που ο Ερυθρός Σταυρός, ο τοποτηρητής του ασθενή και απουσιάζοντα στην Αθήνα Μητροπολίτη Λάρισας και Πλαταμώνα Δωροθέου, Κύριλλου καθώς και άλλοι παράγοντες της πόλης, έκαναν διαβήματα στις γερμανικές αρχές κατοχής, για την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, και για τα στυγερά εγκλήματα κάποιον εκ των ΕΑΣΑΔιτών, που άλλωστε ήταν υπεύθυνες (οι Γερμανικές δυνάμεις κατοχής) σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις περί πολέμου για την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας στην κατεχόμενη χώρα.
Η φρίκη αυτών των εγκλημάτων και οι έντονες διαμαρτυρίες που ακολούθησαν ανάγκασαν τους Γερμανούς να συλλάβουν μερικούς από τους ενεχόμενους στα εγκλήματα ΕΣΑΔίτες, να συγκροτήσουν στρατοδικεία και να τους δικάσουν δημόσια στις 15-20 Μαρτίου 1944 στην αίθουσα του κεντρικού κινηματογράφου «ΠΑΛΛΑΣ» και κάποιους από αυτούς να τους καταδικάσουν στην ποινή του θανάτου, με την κατηγορία ότι «ως όργανα των δυνάμεων κατοχής στη Ελλάδα εξέθεσαν με τις εγκληματικές τους πράξεις το γόητρο του γερμανικού στρατού».
Σε αυτή την δημόσια δίκη, η οποία ήταν ανοιχτή και οι Γερμανοί είχαν καλέσει τον ντόπιο πληθυσμό να την παρακολουθήσει, δύο από τους κατηγορούμενους και ΕΑΣΑΔίτες καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με απαγχονισμό: ο Δημήτρης Ψαθάς στον Αμπελώνα ως υπαίτιος του θανάτου των 17 εκτελεσθέντων εκεί στις 17 και 27 Μαΐου 1944, και ο Ελευθέριος Αλεξόπουλος στη Γιάννουλη, ως υπαίτιος της ληστείας και του φόνου του προέδρου του τοπικού γεωργικού συνεταιρισμού.
Χαρακτηριστικότατη είναι η ανακοίνωση του ιδίου του Στρατιωτικού Διοικητή του ΕΑΣΑΔ που δημοσιεύθηκε στον «Λαρισαϊκό τύπο» στις 22 Ιουνίου του 1944 και την οποία παραθέτουμε:

«Ε.Α.Σ.Α.Δ ΛΑΡΙΣΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ.
Την 18ην Ιουνίου 1944 εξετελέσαμεν εν Γιαννούλη δημοσία, δι΄ απαγχονισμού, τον στατιώτην της οργανώσεως μας Αλεξόπουλο Ελευθέριον διότι, ως όργανον του Ε.Α.Σ.Α.Δ., ενώ είχεν υποχρέωσιν να υποστηρίξει την τιμήν, οικογένειαν και περιουσίαν των Ελλήνων, ούτος μόνον δεν προσεπάθησεν να ανταποκριθεί εις τας υποχρεώσεις του αυτός, αλλά προέβη εις Καζακλάρ εις μοιχείαν γυναικών, βιασμών αδελφών Ελληνίδων, εις λεηλασίας και αρπαγήν περιουσιών, τελικώς δε εξετέλεσε και τον Πρόεδρον Συνεταιρισμού Γιαννούλης με σκοπόν να τον ληστεύσει. Ατυχώς, εν Καζακλάρ εξετράπησαν ευθείας οδού και της ψηλής Αντικομμουνιστικής αποστολής των και άλλα μέλη της οργανώσεως μας, όπως ο Μαλλιάρας Δημ(ήτριος( ο Τζανής ]τζώκας [ Κωνσταντίνος, ο Σπυρόπουλος Θεόδ[ωρος[, ο Αρχιμανδρίτης Ηλείας. Ούτοι, μετά το παραστράτημα των, εδραπέτευσαν και κρύβονται βοβούμενοι την σύλληψιν και τον πέλεκιν της δικαιοσύνης.
- Παρακαλούμεν τους πάντας να παράσχουν υμίν στοιχεία δια την ενεστώσαν διαμονήν και σύλληψιν των.
Εν Λαρίση την 20ην Ιουνίου 1944.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ»
Υπάρχουν βέβαια και άλλα στοιχεία …εξόχως σημαντικά, αλλά νομίζουμε πλέον είναι ξεκάθαρο. Δεν χωράει καμία αμφιβολία για την δράση του Ελευθέριου Αλεξόπουλου τον οποίον καταδίκασαν ακόμη και οι φρικαλέοι Ούννοι, ενώ εκτέλεσαν οι ίδιοι οι συναγωνιστές του. Και βέβαια όλα αυτά δεν τα καταθέτουμε τυχαία τώρα…
Τα ερωτηματικά που προκύπτουν όχι μόνο από το μεγάλο ψέμα που μας έδωσε να φάμε ο πρωταγωνιστής των ημερών, είναι πολλά. Αλλά αυτό που προκαλεί κάποιες εντυπώσεις παραπάνω είναι η στήριξη που του παρέχει το συγκρότημα του στην κατοχή συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και που προφανώς θεωρεί τον ελευθέριο Αλεξόπουλο «συναγωνιστή», ετοιμάζοντας με δημοσιεύματα τον Χρυσοβαλάντη Αλεξόπουλο, (που αποκλείεται να μην γνωρίζει την κατοχική δράση του πρόγονού του) να εκλέξει Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας…
Μας προκαλεί εντύπωση πως το σύστημα δεν γνωρίζει αυτή την ιστορία. Κι εντάξει το σύστημα, οι Εβραίοι της Λάρισας που δεν είναι και μετρημένοι στα δάχτυλα, δεν γνώριζαν; Ή όλοι αυτοί γνώριζαν αλλά η συγκεκριμένη ιστορία δεν ταίριαζε με το σχέδιο τους και για αυτό την απέκρυψαν; Τι να πει και τι να αναρωτηθεί και να αναλογιστεί; Το μόνο σίγουρο είναι ότι… όχι δεν έχει πιάσει πάτο… Πάει ακόμα παρακάτω!
πηγή