Παράξενο είναι το συναξάρι της αυριανής Κυριακής, πέμπτης των νηστειών. Περιγράφει μια πρώην πόρνη που η ζωή της με ευκολία περιγραφόταν ως άθλια, ελεεινή, ντροπιαστική. Δεν τη θυμόμαστε ως αμαρτωλή, αλλά την προβάλλουμε ως μετανοούσα∙ δεν κοιτάμε το πριν, αλλά τονίζουμε το μετά. Ξεχνάμε το παλιό και αξιοποιούμε το αιώνιο. Κοντά στον Ιορδάνη ποταμό και στην έρημό Του βρίσκει καταφύγιο, άσκησης και μετάνοιας η Μαρία από την Αίγυπτο, η ανήθικη που τιμάται ως Οσία.
Ο βίος της φιλοξενεί δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια να εμπορεύεται την σάρκα της, την ωραιότητά της, την εξυπνάδα της. Δώρα πολλά, αρώματα, διασκεδάσεις, εραστές, φαγητά ήταν οι απολαύσεις της. Κέρδιζε πολλά, έχανε την ψυχή της. Ξεκίνησε κάποια ημέρα για ταξίδι στην Αγία Πόλη, πονηρός ο σκοπός της, στον δρόμο οργίασε σωματικά. Φτάνοντας στα Ιεροσόλυμα μια δύναμη παράξενη δεν της επέτρεπε να μπει στον Ναό. Ήταν τα αμέτρητα βαρίδια της ψυχής της. Στα χριστοβάδιστα μέρη συναισθάνθηκε την αμαρτωλότητά της και με την θαυματουργική βοήθεια της Θεοτόκου μπήκε, προσκύνησε και αποφάσισε.
Εξομολογήθηκε με δάκρυα, έγινε άλλος άνθρωπος, αποσύρθηκε στην έρημο για να ζήσει ασκητικά τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής της. Με προσευχή αντιμετώπισε τις προκλήσεις του διαβόλου που της θύμιζε την παλιά και αμαρτωλή ζωή, προκειμένου να γυρίσει εκεί που ήταν πρώτα. Δεν υπέκυψε. Εκεί την βρήκε ο Αββάς Ζωσιμάς, την κοινώνησε και όταν μετά από ένα χρόνο ξαναπήγε (όπως του είχε ζητήσει) βρήκε μόνο το σώμα της και το ενταφίασε. Έτσι, παρέδωσε την ψυχή Της στον Θεό και πλάστη μας και το παράδειγμά της σε 'μας για να συνετισθούμε.
Η ζωή της είναι δοκάρι στο μάτι της κοινωνίας του καθωσπρεπισμού και εμφάνισης και συμπεριφοράς. Ο θρησκευτικός εξωραϊσμός κάθε τόπου και εποχής (ακόμα και χριστιανικού, μη κρυβόμαστε) έχει πολλά σημεία συναναστροφής και αποδοχής με εξωτερικά και μόνο κριτήρια. Το μήνυμα του Χριστού που δεν ασχολείται δυναμικά και δεσμευτικά για το τώρα, αλλά για το μετά, που βλέπει την ψυχή και δεν στέκεται στην όψη, που επαινεί την μεταστροφή και κατακρίνει την υποκρισία. Η θρησκευόμενη κοινωνία μας δεν μπορεί δήθεν να ανεχθεί ηθικές παραβατικότητα, σαν αυτές είχε κάνει η Οσία Μαρία στην πόλη της την Αλεξάνδρεια και σπεύδει να χαρακτηρίσει τα πρόσωπα, να τα μειώσει, να τ' αποξενώσει, να τα ρεζιλέψει. Χρησιμοποιεί ακόμα και τον άμβωνα τη Εκκλησίας προκειμένου να καταδικάσει την ηθική κάποιων και να καταξιώσει άλλους, με πάμφθηνα και υποκειμενικά κριτήρια.
Σίγουρα ο λόγος της Εκκλησίας οφείλει να καταγγείλει την υποκρισία και να επαινέσει την μετάνοια, να ελέγξει την αιτία και να ενθαρρύνει την αλλαγή, να στηλιτεύσει την εμμονή και να προβάλει την επιστροφή. Η αποδοχή του ξένου, του αμαρτωλού, του διαφορετικού δεν είναι θέμα απλά φιλανθρωπίας μας, αλλά επιταγή Χριστού. Εκείνος πρώτος συναναστράφηκε και συγχώρεσε πόρνες. Δεν τοποθέτησε ταμπέλα, αλλά απαίτησε συγκατάβαση. Τι είναι όμως πορνεία ; Είναι η προσφορά του σώματος για συνουσία έναντι χρηματικής αμοιβής. Θανάσιμο το αμάρτημα, είναι προσβολή του σώματός μας ως θείο δώρο, που δεν του στερεί πάντως το δικαίωμα της μεταστροφής.
Στη θέση της πρώην ιερόδουλης της Αιγύπτου και τώρα της ερημήτριας Μαρίας του Ιορδάνη μπορούμε να βάλουμε άνετα τον εαυτό μας και την ποικιλόμορφη εκπόρνευση της ζωής μας. Τότε γινόμαστε ανήθικοί στην ψυχή, δε πρέπει να μείνουμε και ανίατοι. Αντίστοιχη πρακτική υπάρχει και σε άλλα θέματα, πικρή είναι η αλήθεια. Θέσαμε υπό καθεστώς συμφέροντος κάθε σχέση μας με τους συνανθρώπους μας, ακόμα και με τον Θεό. Όσο μας χαρίζουν αυτό που θέλουμε και μας ευχαριστεί τότε έχουμε σχέση μαζί τους. Κοιτάμε πάντα τι θα λάβουμε, περισσότερο από το τι θα δώσουμε.
Γυμνή ήταν η Οσία Μαρία όταν χάριζε το σώμα της στους εραστές της, γυμνή και όταν αγωνίζονταν στην έρημο, υπήρχε μόνο μια διαφορά σημαντική: στην Αλεξάνδρεια φορούσε το ρούχο της ακολασίας, ενώ στον Ιορδάνη ντύθηκε με το ένδυμα της μετάνοιας. Τότε προκαλούσε, τώρα σώζεται. Αντικείμενο ηδονής τότε, σκεύος αγιότητας τώρα. Ο κόσμος μας, έως και σήμερα, θεωρεί αντικοινωνικά και απορριπτέα άτομα τις γυναίκες που χρησιμοποιούν το σώμα τους επαγγελματικά. Ξεχνά ότι μεταξύ απόλαυσης και ικανοποίησης υπάρχουν πρόσωπα υπεράνω κάθε υποψίας.
Ας κομπάζετε για την ηθική της στάθμη η κοινωνία, εντός της υπάρχουν κάθε λογής άτομα και δεν κοιτάμε τι κάνουμε εμείς, αλλά τι πράττουν οι άλλοι. Άλλες φορές ψάχνοντας να βρούμε τους άλλους και να τους χαρακτηρίσουμε, κατατάσσοντας οπωσδήποτε κάπου, χάνουμε το σπίτι μας. Έτσι, μοιραία διαπιστώνουμε ότι ο οχετός της αμαρτίας έχει διαβρώσει τα θεμέλια και η οσμή της ανηθικότητας έχει απλωθεί παντού και προ πολλού. Η ηθική αρκετές φορές έχει αχυρένια πόδια, άσχετα αν διαφημίζεται ως βράχος. Η εμφάνιση και τα ενδύματα μπορεί πολλά να δηλώνουν, αλλά και να κρύβουν. Θα βρεθούμε προ εκπλήξεων κάποτε. Η κοινωνική ηθική ακεραιότητα κινείται μεταξύ κομπασμού και καταξίωσης.
Για τον λόγο αυτό η Εκκλησία προβάλλει τη μετάνοια της πόρνης. Θέλει δηλαδή να αντιληφθούμε ποιός είναι ο σκοπός της ύπαρξης της γιορτής για να διδαχθούμε, να μιμηθούμε, ν' αλλάξουμε. Είναι υποχρέωσή μας ως χριστιανοί να προσπαθήσουμε, να αποφασίσουμε, να ενεργήσουμε με αυτόν τον τρόπο. Ο ίδιος ο Κύριος έπραξε ανάλογα, έδωσε το δικαίωμα μετοχής στην όντως ζωή σε αμαρτωλούς και πόρνες και σε πείσμα της άρχουσας θρησκευτικής τάξης των χρόνων Του και του τόπου Του. Αυτής που ήθελε να φαίνεται ηθική και ας μην φέρετε ηθικά, να αυτοδικαιώνεται, ν' απομονώνεται και να χαίρεται με την πτώση των άλλων.
Πόσα -αλήθεια- παραθυρόφυλλα θα έκλειναν ερμητικά και πόσες πόρτες θα σφράγιζαν δυναμικά καθώς περνούσε η όμορφη Μαρία από τους δρόμους της κοσμοπολίτικης και περίφημης Αλεξάνδρειας; Δεν ντρέπονταν ίσως και για το τι ήταν αυτή, αλλά γιατί τους ήξερε καλά. Γνώριζε αρκετών τον βίο και την πολιτεία, άσχετα αν φρόντιζαν να καλύπτονται από τίτλους βαρύγδουπους και από αφορισμούς της ανηθικότητας. Άνοιξε όμως μία και καλή πόρτα. Με το κλειδί της εξομολόγησης άνοιξε και με την μετάνοια την δρασκέλισε. Από γυμνή στην κοσμική ζωή της , γυμνητεύει πλέον από την αμαρτία με άσκηση. Άλλη πριν στην πολύβουη πόλη, τελείως αλλαγμένη τώρα στην έρημο.
Αυτό άλλωστε είναι το όλο νόημα του ερχομού του Χριστού στη γη, με αποκορύφωμα τα Πάθος Του και την ένδοξη Ανάστασή Του που θα γιορτάσουμε με λίγο καιρό. Να μεταστραφούμε στην αγιότητα, απ’ κάθε είδους αμαρτίας, συνήθειας, ακόμα και πορνείας. Στην αμαρτία θα βρούμε πολλούς συνοδοιπόρους, στην μετάνοια θα έχουμε ελάχιστους συναγωνιστές. Η πόλη θα παλεύει με την έρημο, ο κόσμος με τον Θεό, η εξάρτηση με την αλλαγή. Η νίκη θα είναι δική μας, αν αναλογισθούμε τον αγώνα αμέτρητων ψυχών σαν εμάς, που προ εμάς βγήκαν νικήτριες στην παλαίστρα αυτή.
Όλοι μας κρύβουμε κάποια πόρνη μέσα μας. Η ψυχή μας πανεύκολα συνάπτει σε δεσμούς ερωτικούς με κάθε τι το εφάμαρτο και πλέον γίνεται η σχέση πάθος μέχρι και την δολοφονία μας την πνευματική. Όλα όσα συχνά – πυκνά μας φέρνει η δημοσιογραφία σχετικά με τις ερωτικές σχέσεις και τα εγκλήματα που καταλήγουν, συμβαίνουν την ζωή μας την πνευματική και ας μη θέλουμε να το παραδεχθούμε. Αυτό ακριβώς κάνουμε και εμείς κάθε ώρα και στιγμή.
Ερωτοτροπούμε με ότι μας ευχαριστεί, με τις κακίες μας, με τις αδυναμίες μας, με τις αστοχίες μας. Υπάρχει μια έντονη δύναμη που δεν μας αφήνει να απαγκιστρωθούμε. Είναι γλυκιά η αμαρτία και μας αποπλανεί στους δρόμους της ακολασίας, της εξαπάτησης ακόμα και της αθεΐας, Όπως η ιερόδουλη ότι κάνει το κάνει για οικονομικά οφέλη, έτσι και εμείς εξαργυρώνουμε την πορνική σχέση που έχουμε με την αμαρτία. Μας παρέχει απολαύσεις και της χαρίζουμε την ηρεμία μας, την πίστη μας, την αιωνιότητα. Για χάρη των ικανοποιήσεων ξεχνάμε το χριστιανικό βάπτισμά μας, την καταβολή μας ως άνθρωποι, τον σκοπό της ύπαρξής μας. Η απώλεια έρχεται αναπόφευκτα.
Ταυτόχρονα, έχουμε αναπτύξει σχέση εξάρτησης με τον διάβολο σαν αυτής της πόρνης με τον προαγωγό της. Φροντίζει -ο διάβολος- κάθε λεπτό και στιγμή να μας ρίξει στην ηδονή της αμαρτίας, χαρίζοντάς του την πολύτιμη ψυχή μας, Αυτή βιάζεται νυχθημερόν από τα λάθη μας και αφού τους παραδοθούμε, μας αφήνουν ράκη πνευματικά. Δίνουμε απόλαυση με την αμαρτία στη ζωή μας, ισάξια της παροχής ικανοποίησης της πόρνης στον πελάτη τους. Άλλοι μεν χαίρονται, εμείς κάνουμε τον βίο μας βούρκο, βρώμα και δυσωδία. Ασελγούν βάναυσα οι κακές μας συνήθειες επί της ηθικής ακεραιότητας και μας αφαιρούν κάθε δικαίωμα για ανόρθωση.
Όπως τα χρήματα από την πορνεία δε μένουν σ’ αυτούς που τα εισπράττουν (έτσι έχει δείξει η σκληρή πραγματικότητα), αφού δεν είναι ευλογημένα, έτσι και η ευχαρίστηση από την αμαρτία δεν είναι μόνιμη, αλλά παροδική. Με ευκολία έρχεται, με άνεση εξανεμίζεται. Εκείνο που μένει είναι η απογοήτευση. Δώσαμε τα πάντα για να έχουμε ζωή δήθεν καλή, παρά ταύτα μένουμε κάποια στιγμή ηττημένοι από την ασωτία μας. Πρέπει να βρούμε δυνάμεις για ν’ αλλάξουμε τρόπο σκέψης και δρόμο δράσης.
Στην αυθαιρεσία αρκετών ευσεβών χριστιανών να ταυτίζουν την Εκκλησία με χώρο εκ των προτέρων ενάρετων, καταξιωμένων και ευλογημένων χριστιανών έρχεται η σημερινή γιορτή προκειμένου να τους απογοητεύσει, διαψεύσει και να τους διορθώσει. Δεν μας εξουσιοδότησε κανένας να ξεχωρίσουμε την πίστη από τον αγώνα, να ταυτίσουμε την ηθική με το σώμα και να αμφισβητήσουμε την μετάνοια των άλλων. Το δικαίωμα της έμπρακτης, καρδιακής και αληθινής αλλαγής είναι του καθένας μας αναφαίρετο και μάλιστα περισσότερο των αμαρτωλών. Ο Ιησούς τους το αναγνώρισε, οφείλουμε να το αποδεχθούμε χωρίς συζήτηση.
Η Εκκλησία του Χριστού, πρέπει να τα αντιληφθούμε , είναι βίωμα άθληση, σταύρωση και ανάσταση. Ζει στον κόσμο των αμαρτιών αλλά και καταφεύγει στην έρημο της μετάνοιας. Συναναστρέφεται αμαρτωλούς, αλλά και αναζητά τον Ζωσιμά Της. Στα πλαίσια αυτά κινήθηκε η Μαρία από την Αίγυπτο, γι’ αυτό και καταξιώθηκε ως Οσία στην συνείδηση την εκκλησιαστική και προβάλλεται ως ουρανοπολίτισσα.