Σπάρτης "Μου κόβονται τα γόνατα όταν αναλογίζομαι τις ανάγκες των ανθρώπων

 

Συνέντευξη στην εφημερίδα “Ελευθερία Καλαμάτας” παραχώρησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Σπάρτης κ. Ευστάθιος και στην Δημοσιογράφο κ. Μαρία Τομαρά, όπου αναφέρθηκε στο έργο της Μητροπόλεως, την φτώχεια, την οικονομική κρίση.
“Μου κόβονται τα γόνατα όταν αναλογίζομαι τις ανάγκες που έχουν σήμερα οι άνθρωποι” ανέφερε συγκινημένος ο Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος μιλώντας για το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας.
Η συνέντευξη έχει ως εξής:
Η Μητρόπολή σας έχει ένα τεράστιο φιλανθρωπικό - κοινωνικό έργο στο ενεργητικό της. Θα θέλατε να ξεκινήσουμε από εκεί και να μας πείτε τις δομές που λειτουργούν σ‘ αυτό το πλαίσιο;
“Θα ήταν ίσως καταλληλότερος άλλος να απαντήσει, γιατί υπάρχει και κίνδυνος να θεωρηθεί ότι εγώ προβάλλω το έργο της Μητροπόλεως.
Όμως θα πω αυτά που νιώθω αυτή τη στιγμή, κυρίως για την ενημέρωση των ανθρώπων και για να απαλείψω κάποτε και από τη σκέψη μερικών που διερωτώνται με όχι καλή διάθεση “τι κάνει η Εκκλησία;”. Γι‘ αυτό θα τα πω.
Το έργο της φιλανθρωπίας στη Μητρόπολή μας πιστεύω ότι βρίσκεται σε έναν πολύ ικανοποιητικό βαθμό, έχει πιάσει δε όλες τις ηλικίες, ξεκινώντας από τα βρέφη και τα νήπια.
Έχουμε δύο βρεφονηπιακούς σταθμούς εν λειτουργία και ήδη είναι έτοιμα τα σχέδια και για έναν τρίτο. Οι δύο λειτουργούντες είναι ο ένας στη Σπάρτη και ο άλλος στη Μονεμβασία - ο τρίτος, στην πολυάριθμο ενορία της Σκάλας.
Κατόπιν, τα παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο και τους φοιτητές η Εκκλησία τους καλεί κοντά της στις κατασκηνώσεις το καλοκαίρι και στα κατηχητικά σχολεία κατά τη διάρκεια του χρόνου.
Οι κατασκηνώσεις μας δεν είναι απλά ένας τόπος αναψυχής, αλλά και ψυχικής τόνωσης των παιδιών.
Θεωρώ ότι το έργο των κατασκηνώσεων δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί όσο του πρέπει. Πιστεύω ότι ωφελούνται τα παιδιά τις μέρες που μένουν στην κατασκήνωση, τόσο όσο δεν ωφελούνται στο κατηχητικό σχολείο στη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου.
Διότι εκεί τα παιδιά τα βλέπεις επί 24ώρου βάσεως, τα βλέπεις στην όλη συμπεριφορά τους και μπορείς να τα βοηθήσεις ποικιλοτρόπως.
Πεντακόσια παιδιά δεν είναι λίγο πράγμα κατά την περίοδο του καλοκαιριού, να παίρνουν αναπνοές και για το οξυγόνο το υλικό και για το πνευματικό.
Οι εγκαταστάσεις των κατασκηνώσεων είναι μόνιμες πάνω στον Ταΰγετο και σε αυτές πάνε τα υγιή παιδιά, ενώ έχουμε και τις μόνιμες κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις στη θάλασσα, στο Παλαιόκαστρο της Νεάπολης, που είναι για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Εν συνεχεία για τους ηλικιωμένους έχουμε 5 φιλανθρωπικά ιδρύματα τα οποία περιθάλπουν το γήρας, την αναπηρία των γερόντων, και κυρίως αυτούς που δεν έχουν στο σπίτι τους κανέναν για να τους βοηθήσει.
Πρέπει να τονίσω ότι το μεταναστευτικό ρεύμα χτύπησε περισσότερο την περιοχή μας από άλλες περιοχές.
Όταν έφυγαν τα παιδιά άφησαν τους γονείς τους σε μια πολύ καλή κατάσταση και από πλευράς υγείας και από πλευράς ηλικίας.
Αυτοί οι γονείς τώρα είναι πάνω από 80 και ή ζουν οι δυο τους μόνοι στο χωριό ή ζει μόνο ο ένας, και καταλαβαίνετε ότι το δράμα της μοναξιάς είναι πάρα πολύ σοβαρό.
Γι‘ αυτούς τους ανθρώπους που δεν έχουν κανέναν κοντά τους, υπάρχει το Γηροκομείο της Σπάρτης, το Ασυλο Ανιάτων της Σπάρτης, το Γηροκομείο των Μολάων, το Γηροκομείο της Ελίκας και το Γηροκομείο της Νεαπόλεως.
Σύνολο των ιδρυμάτων της Μητροπόλεως που λειτουργούν κατά τρόπο ικανοποιητικό είναι 13, και κοντά στα ιδρύματα τα φιλανθρωπικά υπάρχει και το άλλο που είναι νοσηλευτικό - θεραπευτικό.
Είναι το Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας, εξοπλισμένο με τα τελειότερα όργανα που τα φέραμε ακόμα και από το εξωτερικό για να εξυπηρετήσουμε ανθρώπους που έχουν υποστεί κρανιοαγγειακές κακώσεις και ό,τι άλλο δημιουργείται στον άνθρωπο σε απρόσμενη στιγμή.
Τα τροχαία ατυχήματα έχουν σακατέψει πολλούς ανθρώπους και δεν είναι δυνατόν να κάθονται στα νοσοκομεία επί μακρόν.
Οι γιατροί τούς υποδεικνύουν μια θεραπεία εκτός. Εκεί ακριβώς έρχεται το ίδρυμα και φροντίζει για την αποθεραπεία τους”. !
Είναι αποκλειστικά για Λάκωνες;
“Όχι, για όλο τον κόσμο. Έρχονται από παντού, από την Κόρινθο, από τα Γιάννενα, από την Κέρκυρα, απ‘ όλη την Ελλάδα”.
Η κοινωνική προσφορά δεν περιορίζεται, υποθέτω, μόνο στα ιδρύματα...
“Εχουμε και το «Βοήθεια στο Σπίτι» που δεν πρέπει να το παραλείψουμε. Είναι ένα διαφορετικό πρόγραμμα απ‘ αυτό που εφαρμόζουν οι δήμοι, διότι απλώνεται το ενδιαφέρον όχι μόνο στις ιατρικές υπηρεσίες και τη φροντίδα, αλλά τους προσφέρει και τα φάρμακα, τους δίνει και το φαγητό τους.
Η οικιακή βοηθός του προγράμματος τους καθαρίζει το σπίτι, τους πλένει τα ρούχα, ακόμα τους κάνει και βόλτα με το αυτοκίνητο του προγράμματος, τους πάει στην εκκλησία, τους διαβάζει μια εφημερίδα...
Είναι δηλαδή σαν ένας δικός τους άνθρωπος, δίπλα στους ηλικιωμένους”. !
Όλα αυτά με δαπάνη της Μητρόπολης;
“Εννοείται. Κοιτάξτε, η Μητρόπολη δεν έχει κανέναν θησαυρό. Θησαυρός της είναι οι καρδιές των ανθρώπων. Δεν έχουμε δυστυχώς περιουσία - και αυτό το παραμύθι πλέον για το τι κάνει η Εκκλησία τα υπάρχοντά της δεν υφίσταται, καθώς η Εκκλησία δεν έχει τεράστια περιουσία.
Στη Μητρόπολή μας δεν υπάρχει περιουσία Εκκλησίας, παρά μόνο οι προσφορές των ανθρώπων και -επιτρέψτε μου να πω, χωρίς διάθεση προβολής- η καλή διαχείριση των χρημάτων.
Ειλικρινά, λέω στους συνεργάτες μου ότι, στις δύσκολες στιγμές που ζούμε και στην οικονομική κατάσταση που υφιστάμεθα, εάν εμείς δεν έχουμε ακόμη πρόβλημα είναι διότι υπάρχει καθαρότητα και διαφάνεια στη διαχείριση.
Θα πω μια λέξη που τη λέει ο λαός: Αν μαγαριστεί η διαχείριση τότε θα έχουμε πρόβλημα, θα μας εγκαταλείψει ο Θεός και θα μας εγκαταλείψουν και οι άνθρωποι.
Είναι μεγάλη υπόθεση να εξασφαλίσει κανείς την εμπιστοσύνη των ανθρώπων - και με τη βοήθεια λοιπόν των συνανθρώπων μας, την πεντάρα την κάνουμε κατοστάρικο προκειμένου να ανταποκριθούμε στις πολλές ανάγκες που έχει ο λαός μας...”. !
Με την κρίση, η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που προστρέχουν στην Εκκλησία είναι μεγάλη;
“Είναι φοβερή, όχι απλώς μεγάλη. Ειλικρινά σας λέω ότι άλλοτε δίναμε στους ανθρώπους -και συνεχίζουμε να δίνουμε-, αλλά σήμερα όταν δίνεις 20 ή 50 ευρώ, εγώ τουλάχιστον αναλογιζόμενος τις ανάγκες τους... ντρέπομαι.
Άλλοτε έδινες 50 ευρώ και ήταν ένα ποσό σεβαστό που το έπαιρναν από τη Μητρόπολη και για ευλογία. Τώρα αναλογιζόμενος ότι αυτός ο άνθρωπος είναι πολύτεκνος και έχει ένα σωρό ανάγκες... κόβονται τα γόνατά μου”. !
Η κρίση έχει μειώσει και τα έσοδα της Εκκλησίας;
“Από 20 μέχρι 30% έχουν πέσει οι εισπράξεις των ναών. Τα ιδρύματα, όσα απέκτησαν και κάποια περιουσία -γιατί είναι νέα ιδρύματα, 25 ετών το παλαιότερο καθώς 31 χρόνια έχω ήδη στη Μητρόπολη, επομένως δεν έχουν ακόμη αποκτήσει μεγάλη περιουσία-, από αυτά που έχουν λοιπόν και εισπράττονται ενοίκια, έχουν πέσει 20% πιο κάτω.
Και συνέχεια ξενοικιάζονται και μαγαζιά και διαμερίσματα, διότι οι ενοικιαστές δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα πολλά τους έξοδα. Οπότε έχουμε από όλες τις πλευρές μείωση.
Η αγάπη ακόμα ευτυχώς δεν έχει μειωθεί, και πιστεύω ότι θα την τροφοδοτεί ο Θεός με την παρουσία του”.
Πως ενισχύει ο κόσμος πέρα από τον οβολό του;
“Μπορεί να έχουμε μείωση των εσόδων, όπως σας είπα, αλλά οι προσφορές των ανθρώπων στα ιδρύματα μένουν όπως ήταν και πριν από 5 και 10 χρόνια. Αυτό είναι παρήγορο και κάποτε στην πίτα του Ασύλου Ανιάτων είχα πει ότι θέλω να θεωρήσουν το ίδρυμα αυτό οι πολίτες καταδικό τους, ότι είναι σπίτι τους και ότι άνθρωποι που είναι εκεί είναι μέλη των οικογενειών του καθενός.
«Τι θα κάνατε αν έφτανε η φτώχεια και σ‘ αυτούς;». Αυτό το ερώτημα έκανα, και τους είπα ότι καθένας πρέπει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη της συμπαράστασης.
Από εκείνη την ημέρα και μετά με έπαιρναν τηλέφωνο και με ρωτούσαν τι μπορούσαν να προσφέρουν, κάτι που δεν το έκαναν άλλοτε. Είναι κι αυτό δείγμα ευαισθησίας των ανθρώπων και γι‘ αυτό ελπίζουμε ότι δεν θα χαθούμε”. !
Παρηγοριά όχι υλική, αλλά ηθική, αναζητά περισσότερο τώρα ο κόσμος στην Εκκλησία;
“Για την επαρχία μου θα έλεγα ότι πάντοτε το ενδιαφέρον των ανθρώπων ήταν υψηλό, αλλά τώρα φαίνεται πράγματι περισσότερο αυξημένο, όχι όμως εντυπωσιακά.
Πάντως μεγάλοι και μικροί έρχονται ακόμη και στον επίσκοπο και συμβουλεύονται για πολλά θέματα.
Έρχονται, ξέρετε, γονείς και μου λένε ότι δώσανε λόγο τα παιδιά τους και δεν έχει κοινοποιηθεί, αλλά έρχονται πρώτα να πάρουν την ευχή και την ευλογία από τον επίσκοπο.
Είναι μεγάλη υπόθεση αυτό γιατί η Εκκλησία έχει αγκαλιάσει και τα νέα ζευγάρια. Κάνουμε συναντήσεις προ του γάμου και κατά τη διάρκεια του γάμου.
Για παράδειγμα όσους παντρεύτηκαν το 2010 τους συγκεντρώσαμε με προσκλήσεις που στείλαμε και έγινε μια συγκέντρωση συγκλονιστική.
Για να καταλάβετε το ενδιαφέρον των ανθρώπων, ήρθε ακόμη και ένα ζευγάρι που είχε κάνει το γάμο του εδώ και κατόπιν έφυγε για τον Καναδά, κι όταν πήρε την πρόσκληση ήρθε από τον Καναδά για να είναι σε αυτή την συγκέντρωση”. !
Πρωτότυπη αυτή η ιδέα της συγκέντρωσης πάντως.
“Μας λέγανε τα ζευγάρια ότι αυτά που συζητώνται στις συγκεντρώσεις τους είναι πολύ χρήσιμα και μακάρι να τα ήξεραν και πριν το γάμο τους.
Γιατί η εμπειρία - όχι η προσωπική- του επισκόπου, αλλά με τόσα που βλέπει και ακούει, είναι σημαντική.
Κάνουμε έναν συγκερασμό, βλέ-πουμε πού δεν προσέχουν τις σχέσεις τους οι άνθρωποι και τα λέμε στους άλλους που είναι υποψήφιοι για το γάμο ή που είναι στις αρχές της έγγαμης ζωής τους”.!
Οι νέοι επιλέγουν το λειτούργημα του κληρικού;
“Βεβαίως! Εχουμε πολλούς υποψηφίους κληρικούς αλλά δεν έχουμε υποψήφιες πρεσβυτέρες, κι αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει κάποτε η επί Γης στρατευομένη Εκκλησία να το εξετάσει και να βρούμε μια λύση.
Στη Μητρόπολή μας έχουμε τις λιγότερες εφημεριακές θέσεις κι έχω 20 υποψηφίους κληρικούς.
Βέβαια τώρα έχουμε ένα πρόβλημα που τέθηκε από την κυβέρνηση, το νόμο ότι 5 φεύγουν για να προσληφθεί ένας, οπότε πρέπει να συνταξιοδοτηθούν 5 για να χειροτονήσω έναν. Και για φέτος είχα 5 να χειροτονήσω!”.
Τα εκκλησιαστικά σκάνδαλα που βγαίνουν κατά καιρούς στη δημοσιότητα πόσο αρνητικά απέναντι στην Εκκλησία επηρεάζουν τον κόσμο;
“Είναι καλύτερα, λέγει ο Χριστός μας, να δέσει κανείς μια πέτρα πολύ μεγάλη στο λαιμό του και να πάει να πέσει στη θάλασσα παρά να σκανδαλίσει έναν άνθρωπο.
Είναι επομένως το σκάνδαλο φοβερή υπόθεση, και όσο δυνατός κι αν είναι κάποιος κλονίζεται. Και αν έχει βάσεις και καλλιέργεια ψυχική και από τους δικούς του ανθρώπους και από τους πνευματικούς του στηρίζεται.
Όμως και αυτός έρχεται στιγμή που το μυαλό του, όταν θυμάται το σκάνδαλο, προβληματίζεται.
Για παράδειγμα εάν ακουστεί κάτι για έναν κληρικό, ότι παραπάτησε στο θέμα της ηθικής, γίνεται ντόρος - δυστυχώς και τα ΜΜΕ είναι ό,τι πρέπει για να απλωθεί η ιστορία, λες και είναι κανένα κατόρθωμα... ενώ θα έπρεπε να το πνίξουμε και να μην ακουστεί πουθενά για να μην διασυρθεί το πρόσωπο, είτε ο θεσμός που υπηρετεί ή και η πατρίδα απ‘ την οποία προέρχεται.
Εγώ δηλαδή, όταν ακούω ορισμένα πράγματα στην τηλεόραση που είναι εις βάρος της χώρας μας, σκέφτομαι ότι θα τα ακούσουν αυτά στις άλλες χώρες και θα λένε... τι είναι πια αυτοί οι Ελληνες;
Λοιπόν, όταν ακούγεται κάτι, ένας πνευματικός άνθρωπος το αντιμετωπίζει με ψυχραιμία και προχωρεί...
Ωστόσο όταν βλέπει έναν κληρικό μπροστά του, στο μυαλό του έρχεται το σκάνδαλο που άκουσε και μέσα του κλονίζεται και αναρωτιέται, μήπως κι αυτός κάνει το ίδιο;
Μήπως κι αυτός κάποια στιγμή ακουστεί ότι είναι ήρωας ενός παρομοίου σκανδάλου;
Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί, να μην καταφερόμεθα εναντίον δικαίων και αδίκων”.
Είναι άδικο δηλαδή όταν στη δημοσιότητα βγαίνουν οι “κόντρες” που υπάρχουν μεταξύ των ιεραρχών;
“Ευγενικά τις χαρακτηρίσατε «κόντρες». Θα ήθελα ωστόσο να μην διατυπώνεται ως εχθρότητα ό,τι συμβαίνει στην ιεραρχία κι ότι ο ένας είναι εναντίον του άλλου, εχθρός του άλλου.
Απλώς διαφορετικές τοποθετήσεις πιστεύω ότι υπάρχουν, διαφορετικές απόψεις δηλαδή, γιατί δεν είναι δυνατόν όλοι να συμφωνούμε για το ίδιο πράγμα.
Μάλιστα υπάρχει και ένα αξίωμα που λέει ότι “ομοφωνία σημαίνει σκηνοθεσία”. Ξέρετε, υπάρχει διαφορετική ηλικία στα πρόσωπα των ιεραρχών, υπάρχει διαφορετική μόρφωση, διαφορετική αγωγή και διαφορετικός τόπος που υπηρετεί ο καθένας.
Όλα αυτά επιδρούν και επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ τους. Ένας είναι απότομος για παράδειγμα, γιατί έτσι έμαθε στο σπίτι του, έτσι μεγάλωσε ίσως σε έναν τόπο λίγο άγριο.
Δεν μπορείς να τον καταδικάσεις αυτόν τον άνθρωπο, αλλά πρέπει να τον πλησιάσεις και θα βρεις μέσα στην καρδιά του και πολύ καλά στοιχεία, τα οποία σου ταιριάζουν είτε απλώς τα παραδέχεσαι.
Ένας άλλος είναι ευγενής και με την ευγένειά του και την καλοσύνη του σε κερδίζει. Αλλά δεν σημαίνει ότι ο ένας είναι ο απόβλητος, ο απορριπτέος, κι ο άλλος είναι αυτός που ήρθε από τον ουρανό!
Είναι απλώς διαφορετικές τοποθετήσεις. Πρέπει να κοιτάζουμε περισσότερο τι λέει ο καθένας, το περιεχόμενο του λόγου του και προπάντων το περιεχόμενο της καρδιάς του και των έργων του.
Επομένως το θέμα «κόντρα» -που μπορεί κάποτε να συμβεί γιατί είναι ανθρώπινο, όσο ήρεμος κι αν είσαι, σε στιγμή που αδικείσαι ή διασύρεσαι μπορεί να πεις και έναν λόγο παραπάνω- δεν σημαίνει και ότι λύονται οι ζυγοί, διαρρηγνύουμε τα δεσμά.
Γι‘ αυτό υπάρχει και η μετάνοια, αλλά η αγάπη η οποία πάντα στέκει, πάντα ελπίζει, ουδέποτε εκπίπτει!”.
Ο Θεός είναι εσωτερική υπόθεση του καθενός;
“Ολοι οι άνθρωποι είμαστε δημιουργήματά του, φέρουμε τη σφραγίδα του και επομένως δεν είναι προσωπική υπόθεση του καθενός, αλλά είναι όλων των ανθρώπων.
Όμως η ιδιαίτερη σχέση που μπορεί να έχει κανείς με το Θεό, ναι, είναι προσωπική υπόθεση.
Όταν όμως πιστεύει ένας άνθρωπος πρέπει την πίστη να την εκδηλώνει. Οταν αγαπάμε για παράδειγμα έναν άνθρωπο πώς του εκδηλώνουμε την αγάπη μας, μόνο με τα λόγια;
Δεν φτάνει, πρέπει να προχωρήσουμε και στα έργα. Οταν αγαπάμε έναν άνθρωπο το εκδηλώνουμε με τα καλά λόγια που λέμε, όταν κάνουμε και καλά έργα δείχνουμε αγάπη μεγαλύτερη, κι όταν προσευχόμεθα γι‘ αυτόν τον άνθρωπο δείχνουμε αγάπη αναμφισβήτητη.
Είδατε πόσες εκδηλώσεις έχει η αγάπη για να είναι πραγματική; Το ίδιο και η πίστη και ό,τι έχει σχέση με την ψυχή μας”.
Μεσσηνία: Τι σημαίνει για εσάς, μετά από 31 χρόνια που είστε μακριά;
“Οταν πάτησα το πόδι μου στη Σπάρτη στις 28 Σεπτεμβρίου του 1980, και με περίμενε όλος ο λαός και με συνόδευαν οι Μεσσήνιοι αλλά και οι Αρκάδες με 50 πούλμαν, είπα ότι μέχρι χθες ήμουν Μεσσήνιος και από σήμερα γίνομαι Λάκωνας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τελειώσαμε με τη Μεσσηνία... διότι η ιδιαίτερη πατρίδα δεν λησμονείται ποτέ κι αλίμονο αν λησμονηθεί.
Ο ποιητής το λέει τόσο όμορφα: “Στο χωριό μας που γεννηθήκαμε έχει ομορφιά και χάρη, το πιο φτωχό κλαδί, το πιο μικρό χορτάρι”.
Οπότε το θέμα πατρίδα είναι τελείως διαφορετικό, μέσα στην καρδιά μου θα είναι. Η χαρά των ανθρώπων θα είναι και χαρά δική μου και η λύπη τους θα είναι δική μου λύπη.
Το αν πηγαίνω λιγότερο τώρα από ό,τι παλιότερα προσδιορίζεται από τις ποιμαντικές μου απασχολήσεις. Οταν ζούσαν οι γονείς μου έκλεβα κυριολεκτικά λίγο χρόνο να πάω μια φορά στις 15 μέρες έστω για μια ώρα.
Τώρα έχουν αποθάνει και οι δύο, αλλά πρόσφατα που έκανα το μνημόσυνο της αδελφής μου στο Πλατύ, πήγα και στο χωριό και διάβασα τρισάγιο στους γονείς μου.
Ο αδελφός μου μένει βέβαια στο χωριό, αλλά ο πρωτότοκος γιος του είναι ιερέας στη Σπάρτη και έχει μάλιστα και 6 παιδιά. Οπότε έρχεται ο αδελφός μου και βλεπόμαστε”.
Εκτός από πνευματικός πατέρας, δηλαδή, νιώθετε και παππούς;
“Βέβαια, κι έχω συνολικά 23 εγγόνια από τα ανίψια μου - και ένα από τα εγγόνια μου μάλιστα έχει δώσει λόγο και θα παντρευτεί το Σεπτέμβριο, και είμαι ευτυχής!”.