Μητροπολίτης Θεοδωρουπόλεως Γερμανός

 

Μιχαλᾶς Τάσος

 

Τόν Μητροπολίτη Θεοδωρουπόλεως Γερμανό (Ἀθανασιάδη), τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, γνώρισα πρίν ἀπό 27 χρόνια στήν Κωνσταντινούπολη. Καί ἐκείνη ἡ πρώτη μας συνάντηση ἀποδείχθηκε παραγωγική, γιατί ἔγινε καί οἰκογενειακή φιλία. Ἄν, ὅμως, ὁ Γερμανός ἀνῆκε στούς κληρικούς πού ἁρπάζουν εὐκαιρίες γιά νά προβληθοῦν ἤ ἄν ἦταν προβεβλημένος ἐκκλησιαστικός ἀξιωματοῦχος μέ πυγμή καί κατεῖχε ἠχηρό ἐκκλησιαστικό πόστο μέ ἀντίστοιχη συμπεριφορά (λονδρέζικο ὕφος, ὑπεροψία Παιδαγωγοῦ-Ἀρωγοῦ-Καθοδηγητῆ τῶν ἀνθρώπων), θά τόν εἶχα ἐνωρίς ἀπορρίψει χωρίς τύψεις ἤ ἐνοχές καί θά θεωροῦσα χάσιμο χρόνου τίς συναντήσεις μαζί του. Ἐπειδή, ὅμως, ὁ Σεβασμιώτατος ζεῖ ταπεινά κι ἔχει διακριθεῖ -ἄδηλον πῶς- σέ ἀρετές μέ ἀξία (σεμνότητα, ἀσκητικότητα, μετριοφροσύνη, ἀκτημοσύνη, ἐξάρτηση ἀπό τήν προσευχή καί τήν Λογική), ἀρχειοθετήθηκε μέσα μου ὡς κληρικός-ὁδηγός, ἀπό αὐτούς ποὺ σπανίζουν κι ἔχουν νά σοῦ προτείνουν πολλά.


Θυμᾶμαι, ὅταν γιά πρώτη φορά τόν ἐπισκέφθηκα στήν Πόλη, στό μικρό καί φτωχικό διαμέρισμα πού τοῦ εἶχαν παραχωρήσει γιά νά μείνει, εἶχα τήν αἴσθηση ὅτι ἀνακάλυπτα ἕναν ἀκέραιο ἄνθρωπο, πού ἀκτινοβολεῖ καί διδάσκει μέ τήν σιωπή καί τή ζωή του. Πίστεψα τότε, χωρίς νά ἔχω διαψευσθεῖ μέχρι σήμερα, ὅτι βρισκόμουν μπροστά σέ ἕναν ἄγαμο κληρικό μέ σεμνή πολιτεία καί ἀσκητική κακουχία, προσγειωμένον καί ἰσορροπημένο, ἀπό αὐτούς πού ἀξίζει ἀκόμη καί νά κάθεσαι στήν «οὐρά» γιά νά πάρεις τήν εὐλογία τους καί τήν συμβουλή τους.


Φυσικό, λοιπόν, ὅτι αἰσθάνομαι ἰδιαίτερη χαρά καί νιώθω προνομιοῦχος, ὅταν μία φορά τόν χρόνο, πού ὁ Σεβασμιώτατος ἔρχεται στήν Ἑλλάδα, ἔχω τήν τιμή καί τήν δυνατότητα νά τόν συναντῶ. Οἱ συναντήσεις αὐτές μέ ἕναν σεβάσμιο Ἱεράρχη, ὁ ὁποῖος -ἐν μέσω τῆς πρωτοφανοῦς κρίσης πού σαρώνει τήν παγκόσμια σφαίρα- πορεύεται ἐν Κυρίῳ καί ἐκπέμπει ὀσμή εὐωδίας πνευματικῆς, ἔχουν γίνει παράδοση καί τίς περιμένουμε πῶς καί πῶς ἡ οἰκογένειά μου κι ἐγώ. Θά μποροῦσα (ὑποθετικά) νά ἰσχυριστῶ -ἔστω καί ἄν κινδυνεύω νά θεωρηθῶ ὑπερβολικός ἤ ντεμοντέ- ὅτι, ἄν χρειαζόταν νά ἐπιλέξω συνάντηση ἀνάμεσα στόν Ἡγέτη μιᾶς Ὑπερδύναμης καί τόν Μητροπολίτη Θεοδωρουπόλεως Γερμανό, θά ἐπέλεγα τόν δεύτερο, ἀφοῦ οἱ κατά κόσμον «Μεγάλοι» δέν ἔχουν λύσεις γιά ἔξοδο ἀπό κρίσεις, ἔχουν κι αὐτοί ἁμαρτίες μέ τό κιλό.


Ἐνῶ ὁ Γερμανός γεμίζει τίς μπαταρίες σου, σέ φωτίζει καί σέ βοηθάει νά βγεῖς ἀπό τήν ἀδράνεια, σέ ξαλαφρώνει ἀπό κακοτεχνίες καί ἁμαρτίες ποὺ κουβαλᾶς καί ἀποτελοῦν καθημερινό φαινόμενο. Ἄλλωστε, αὐτό δέν εἶναι τό χάρισμα τῶν Μεγάλων, ὅσων πορεύονται τήν εὐθεία ὁδό, τήν ὁδό τοῦ Κυρίου; Ξέρουν νά ἐλαττώνουν καί ὄχι νά διογκώνουν τά ἄγχη καί τίς ἀβεβαιότητες τῶν ἀνθρώπων! Λειτουργοῦν ὡς θεράποντες ἰατροί, ἱκανοί νά ἀποκαταστήσουν τήν κλονισμένη ὑγεία σου καί βοηθοῦν νά διατυπώσεις νέο κώδικα λειτουργίας μέ τή ζωή καί τόν ἑαυτό σου, ἄν ἔχεις ναρκωθεῖ ἤ πληγωθεῖ ἀπό τίς πραγματεῖες τοῦ βίου.


Βέβαια, ὅσοι ἔχουν ἐμπλακεῖ στό παιχνίδι τῆς καριέρας καί συναλλάσσονται γιά νά «ἀναδειχθοῦν», θεωροῦν παρακατιανούς ἀνθρώπους σάν τόν Μητροπολίτη Θεοδωρουπόλεως Γερμανό, κατώτερους ἀκόμη καί ἀπό χαμηλόβαθμους ὑπαλλήλους τῶν Βρυξελῶν! Ἄλλα ὅσοι ἐπιθυμοῦν νά συντονίζονται μέ τά Ἄνω καί προσδοκοῦν κάτι περισσότερο ἀπό τόν ἐπίγειο ἄρτο, θεωροῦν τούς καριερίστες ὡς μή ὑπάρχοντες καί δίνουν «σταυρό προτιμήσεως» σέ κληρικούς σάν τόν Γερμανό ποὺ ἀποτελοῦν εὐλογία γιατί μποροῦν νά ἀλλάξουν τόν κόσμο.


Πόσους καί πόσους ἀνθρώπους μέ τραυματισμένη προσωπικότητα καί πολυτάραχη προσωπική ἱστορία δέν βοήθησε ὁ Σεβάσμιος Ἱεράρχης νά ἰσορροπήσουν, νά πάρουν σωστές ἀποφάσεις καί νά προχωρήσουν! Εὐγενής, διακριτικός, συνετός, ἀνεκτικός, γλυκύς, ἄνθρωπος ἤπιων τόνων, ποτέ αὐστηρός, σκληρός ἤ ἀπάνθρωπος γιά τά ἀνθρώπινα λάθη, ὁ Σεβασμιώτατος Γερμανός ξέρει νά ὁδηγεῖ θνητούς, τυφλούς, τά τ' ὦτα, τόν τε νοῦν, τά τ' ὄμματα καί νά τούς στηρίζει. Κι ὅλες αὐτές τίς πολύτιμες παροχές τίς προσφέρει πάντοτε πρόθυμα καί μέ τρόπο πού δέν στερεῖται τοῦ μέτρου καί τῆς λογικῆς, ἀλλά ἁπλά καί ταπεινά, ὅπως ὁ ἴδιος ἐπέλεξε νά ζεῖ. Ὄχι μέ βαρύγδουπες μεταφυσικές ἐκφράσεις ἤ στριφνούς καί δυσνόητους θεολογικούς ὅρους, πού βρίσκονται ἔξω ἀπό τίς ἀντοχές τῶν ἀνθρώπων καί προκαλοῦν κόπωση στούς ἤδη κοπιῶντες καί πεφορτισμένους. Αὐτή ἡ ἁπλότητα καί ἡ ἐπικοινωνιακή ἱκανότητα τοῦ Μητροπολίτη μέ τούς ἀνθρώπους, ἦταν ἴσως καί ὁ λόγος πού ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἀνέθεσε σ' αὐτόν τόν «ἄσημο» Ἱεράρχη, τό δύσκολο ἔργο τῆς ἐξομολόγησης τῶν πιστῶν. Καί βέβαια, ἄν γινόταν κάποια στιγμή νά ἀνακοινωθοῦν τά ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς ποιμαντικῆς-διακονικῆς ἐργασίας, ὁ Γερμανός θά ἔπρεπε νά ἀνακηρυχθεῖ «Μάνατζερ» κοινωνικῆς προσφορᾶς.


Εἴκοσι ἑφτά χρόνια γνωριμίας μου μέ τόν Μητροπολίτη Θεοδωρουπόλεως Γερμανό, εἶναι νομίζω, ἀρκετά γιά νά μπορῶ νά τόν «ἀξιολογήσω» καί νά τόν «κρίνω». Κι αὐτό, ὄχι γιά νά ἀνέβει στά μάτια τοῦ ἀναγνώστη ἀλλά μήπως καί ἀντιληφθοῦν ὁρισμένοι πού κατηγοροῦν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὅτι βρίσκεται σέ λάθος δρόμο, ἐπειδή τήν θεωροῦν «ἀπομεινάρι τοῦ παρελθόντος», ὅτι σέ ὅλες τίς ἐκκλησιαστικές βαθμίδες ὑπάρχουν κληρικοί πού ἐργάζονται μέ συνέπεια, ἔχουν λογική καί εὐθύνη.


Θά ἀναφέρω τρεῖς μόνο ἀπό τίς πολλές ἀρετές τοῦ Θεοδωρουπόλεως Γερμανοῦ, οἱ ὁποῖες μέ ἔχουν διδάξει. Ἡ πρώτη ἔχει νά κάνει μέ τήν ἀπόλυτη ἀκτημοσύνη του. Δέν διαθέτει πορτοφόλι, βιβλιάριο καταθέσεων, αὐτοκίνητο, περιουσία. Δέν ἔχει κἄν σπίτι, ζεῖ μόνος καί δέν εἶναι συλλέκτης ἐκκλησιαστικῶν τίτλων ἤ ἀξιωμάτων. Μόνο ἕνα ἀδελφό ἔχει πού ζεῖ μέ τή σύνταξη τοῦ ΟΓΑ σέ μία γκαρσονιέρα περίπου 30 τετραγωνικῶν καί σέ περιοχή μᾶλλον ὑποβαθμισμένη. Στό σπίτι τοῦ ἀδελφοῦ του καί στό ἴδιο δωμάτιο μέ αὐτόν, φιλοξενεῖται ὁ Γερμανός, ὅταν ἔρχεται στήν Ἀθήνα.


Ἡ δεύτερη μεγάλη ἀρετή εἶναι ὅτι ὁ Μητροπολίτης Θεοδωρουπόλεως Γερμανός θεωρεῖ τήν Ἀρχιερωσύνη εὐλογία καί ὄχι ζυγό ἤ φυλακή. Γι' αὐτό καί ζεῖ μέ σωφροσύνη, ὄχι ἀπερίσκεπτα. Γιά χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης ὁ Γερμανός ὑφίσταται συνεχεῖς καί ἔντονες «στερήσεις» ἀπό αὐτές πού ἑδραιώνουν στόν ἄνθρωπο -ἰδιαίτερα στόν κληρικό- τήν ἰσορροπία καί τοῦ διασφαλίζουν ἀειφορία, δηλαδή προαγωγή στήν ἐν Χριστῷ ζωή. Αὐτός ὁ τρόπος ζωῆς πού σήμερα σπανίζει, μπορεῖ γιά πολλούς νά θεωρεῖται μωρία, ἀλλά γιά ὁρισμένους πού ἐπέλεξαν νά κινοῦνται στά ἴχνη τοῦ Ἰησοῦ, ἰσοδυναμεῖ μέ κυοφορία ἐλευθερίας-ἀγαλλιάσεως, μέ «συνταγή» ἀπαλλαγῆς ἐκ παντοίων δεινῶν.


Ἡ τρίτη ἀρετή πού κοσμεῖ τόν Μητροπολίτη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, εἶναι ἡ ἱκανότητα νά ἀκούει τόν συνομιλητή του, στόν ὁποῖο ἀναγνωρίζει τό δικαίωμα νά ἔχει διαφορετική ἄποψη μέ τήν δική του ἤ ἀκόμη καί νά ἀσκεῖ κριτική σέ βασικές κατευθύνσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς «πολιτικῆς». Ὁ Γερμανός δέν ἀντιδρᾶ μέ θυμό καί φωνασκίες, οὔτε σέ θεωρεῖ κάθαρμα πού διαπράττει ἔγκλημα ἤ ληστεία, ὅταν ἐκφράσεις τήν ἄποψή σου γιά πεπαλαιωμένες πρακτικές ἐκκλησιαστικῆς ποιμαντικῆς πού σήμερα δέν θά ἔπρεπε ἴσως νά ὑπάρχουν ἤ γιά ἀστοχίες κληρικῶν, πού ἐκθέτουν τήν Ἐκκλησία. Ἀλλά σέ ἀκούει, προβληματίζεται καί σέ πολλά συμφωνεῖ, ἔστω καί ἄν δέν σοῦ τό ἀνακοινώνει. Ἔτσι, ὅταν ἐφέτος τοῦ εἶπα ὅτι ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά ἀποφυλακίσει τόν λόγο της, πού ἀπό τή φύση του εἶναι σύγχρονος καί νά προχωρήσει σέ ἐπανευαγγελισμό τῶν ἀνθρώπων, βάζοντας σέ νέους ἀσκούς τό παλιᾶς ἐσοδείας πνευματικό κρασί της, ὥστε νά μή γίνει ξύδι, ὄχι μόνο δέν μέ θεώρησε θρασύ ἤ ἐπικίνδυνο λωποδύτη, ἀλλά μέ ἄκουσε προσεκτικά καί μέ ἄφησε νά μιλάω. Ἐπίσης, ὅταν τοῦ εἶπα ὅτι οἱ χριστιανοί, πού ἐμφανίζονται μεταξύ τους ἀποξενωμένοι ἤ ἐχθρικοί, ἐνῶ πιστεύουν στόν ἴδιο γεννηθέντα, σταυρωθέντα καί ἀναστάντα Θεό, θά μποροῦσαν νά συνεργασθοῦν σέ κοινωνικά θέματα, ὅπως ἡ ἀνεργία, ἡ μόλυνση τοῦ περιβάλλοντος, τά διαζύγια, τά ναρκωτικά κ.λπ., ἀφήνοντας τά δογματικά νά ἐπιλυθοῦν ὅταν ἔλθει τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ὁ Γερμανός δέν μέ χαστούκισε, οὔτε μέ ἀφόρισε ὡς ἀποστάτη, ἀλλά συνέχισε νά μιλάει μαζί μου καί ἔδινε πειστικές ἀπαντήσεις στίς ἀντιρρήσεις μου.


Ἐφέτος (ἀρχές Νοεμβρίου) χτύπησε τό τηλέφωνο καί πάλι. Ἦταν ὁ Μητροπολίτης Θεοδωρουπόλεως Γερμανός. Ἡ φωνή του, ἀσθενική ὅπως πάντα, ἀλλά εὐγενική, ζεστή, εὐχάριστη. Ἀνάμεσα στά ἄλλα μοῦ εἶπε: «Αὐτή τή φορά δέν θά μπορέσω νά ἔλθω γιατί εἶναι ἀδύνατο νά ἀνέβω ἔστω καί τά λίγα σκαλιά. Ἀλλά θέλω πολύ νά συναντηθοῦμε».


Σέ λίγο βρισκόμουν στό μικρό, φτωχό διαμέρισμα, τό ὁποῖο, στά δικά μου μάτια φαντάζει παλάτι, ἀφοῦ φιλοξενεῖ ἕναν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, ἕνα ταπεινό ἐργάτη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πού θεωρῶ ὅτι διαθέτει ἀγγελικές προθέσεις καί χαρακτηριστικά τά ὁποῖα συχνά παραπέμπουν στή ζωή τῶν Ἁγίων.


Γερμανοῦ τοῦ Σεβασμιωτάτου καί θεοπροβλήτου Μητροπολίτου, πολλά τά ἔτη!