Κλήρος και Εκκλησία- Πνευματικοί λόγοι του Γέροντος Παϊσίου

Σύμφωνα με το Γέροντα Παϊσιο η ιεροσύνη δεν είναι μέσο για να σωθεί ο άνθρωπος. Ο σκοπός είναι να γίνει κανείς καλόγερος, ξεκινώντας από το εσώτερο είναι του. Αν κάποιος αισθάνεται αδύναμος για την ιεροσύνη, αλλά τον παρακινούν άλλοι, πρέπει αυτός να λέει το λογισμό του. Κανέναν δεν μπορούν να τον εξαναγκάζουν ούτε για την ιεροσύνη, ούτε για το Μεγάλο Σχήμα. Αν όμως το δεχθεί από υπακοή και με ταπείνωση και βάλει λίγο φιλότιμο και λίγη αγάπη, τότε όλα θα τα αναπληρώσει ο Θεός. Εξάλλου ο κόσμος έχει αλάθητο κριτήριο και διακρίνει ποιοι έγιναν ιερείς από αγάπη προς το Θεό, για να διακονήσουν την Εκκλησία Του. Είναι μερικοί που θέλουν να γίνουν ιερείς από επιθυμία να δοξασθούν. Αυτοί θα ταλαιπωρηθούν, όταν βρεθούν σε δυσκολία, γιατί ο Χριστός δεν θα τους βοηθήσει, εκτός αν ταπεινωθούν και μετανοήσουν. Αν όμως κάποιος θέλει να ιερωθεί, χωρίς να έχει επιδιώξεις κοσμικές, τότε, αν κινδυνεύσει, ο Χριστός θα τον βοηθήσει. Βέβαια στον κλήρο σπάνια και πολύ λίγοι είναι αυτοί που ξεκινούν με προγράμματα δικά τους. Οι περισσότεροι ξεκινούν με καλή διάθεση, αλλά μετά υπεισέρχεται ο πονηρός και πρωτοστατούν η δόξα και η μανία για αξιώματα. Φτάνουν στο σημείο να βάζουν και ανθρώπους να μεσολαβήσουν για την εκλογή τους σε ιεραρχικά ανώτερα στρώματα και αντί να υπηρετούν το Χριστό, να καταλήγουν με χρυσό, να έχουν χρυσούς σταυρούς, χρυσές μίτρες, διαμάντια και να μην αρκούνται στα απαραίτητα. Παλιά οι ιερείς έκαναν άσκηση, είχαν αρετή, ήταν άγιοι και οι άνθρωποι τους ευλαβούνταν. Σήμερα οι άνθρωποι θέλουν δύο πράγματα από τον ιερέα. Να μην είναι φιλοχρήματος και να έχει αγάπη. Όταν οι άνθρωποι βρουν αυτά σε έναν ιερέα, τον θεωρούν άγιο και τρέχουν στην Εκκλησία και έτσι σώζονται. Ο ιερέας πάντως πρέπει να έχει μεγάλη καθαρότητα. Τον μοναχό ο πονηρός προσπαθεί να τον αποδυναμώσει με τις κακομοιριές, ώστε να τον αχρηστεύσει και να μην έχει καμία δύναμη πνευματική η προσευχή του. Ο μοναχός, για να έχει τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, πρέπει να είναι σωστός μοναχός. Τότε μόνο έχει μια θεϊκή εξουσία και βοηθάει πολύ θετικά με την προσευχή του. Ενώ ένας ιερέας, και να μην έχει πνευματική κατάσταση, πάλι βοηθάει με την εξουσία που του έχει δοθεί με την ιεροσύνη, όταν τελεί τα Μυστήρια, διαβάζει τους ανθρώπους, κλπ. Ακόμη και κάποιο έγκλημα να κάνει, τα Μυστήρια που τελεί πάλι ενεργούν, μέχρι να καθαιρεθεί. Αν όμως έχει και πνευματική κατάσταση, τότε είναι σωστός ιερέας και βοηθάει περισσότερο. Ο ιερέας για να μπορέσει να βοηθήσει τους ενορίτες και να ανταποκριθεί στη μεγάλη ποιμαντική του ευθύνη, οφείλει να κάνει δουλειά στον εαυτό του, να ανταποκρίνεται στα απαραίτητα πνευματικά του καθήκοντα, για να έχει πάντα απόθεμα πνευματικό. Η πνευματική εργασία στον εαυτό του κάθε ιερέα είναι αθόρυβη εργασία στον πλησίον, γιατί μιλά το παράδειγμα και τότε μιμούνται οι άνθρωποι το καλό που βλέπουν και διορθώνονται. Εάν δεν αποκτήσει ο ιερέας πνευματικό πλούτο για να μπορεί να συντηρείται από τους πνευματικούς τόκους, όταν θα εργάζεται δωρεάν για τους άλλους, θα είναι ο πιο δυστυχισμένος και αξιολύπητος. Η μυστική εργασία έχει την ιδιότητα να κηρύττει μυστικά το λόγο του Θεού μέσα στις ψυχές των ανθρώπων. Ο χαριτωμένος άνθρωπος του Θεού μεταδίδει θεία Χάρη και αλλοιώνει τους σαρκικούς ανθρώπους. Τους ελευθερώνει από τη σκλαβιά των παθών και τους πλησιάζει με αυτόν τον τρόπο στο Θεό και τη σωτηρία τους. Ο ιερέας δεν μπορεί ποτέ να κλείσει την πόρτα του – έχει μεγάλη ευθύνη. Ο ένας είναι απελπισμένος, ο άλλος άρρωστος και έχει ανάγκη, ο άλλος ψυχορραγεί. Πρέπει άλλους να τους δεχθεί, άλλους να τους επισκεφθεί. Δεν μπορεί να αρνηθεί ο ιερέας. Κινδυνεύουν ψυχές και πρέπει να τις βοηθήσει. Πρέπει να ανταποκρίνεται πάντα, χωρίς διακρίσεις, σε ό,τι του ζητούν οι άνθρωποι. Οφείλει να δείχνει ενδιαφέρον όχι μόνο για τους πιστούς, αλλά και για τους απίστους, τους άθεους και τους εχθρούς της Εκκλησίας. Ο ιερέας πρέπει να βαδίζει μπροστά και να ακολουθούν οι πιστοί, όπως στο κοπάδι προπορεύεται το γκισέμι (ο οδηγός) και το ακολουθούν τα λοιπά ζώα. Ο ιερέας δεν πρέπει να κάνει διακρίσεις. Αντιθέτως οφείλει να τοποθετεί στον ίδιο τόπο της καρδιάς του τον ενάρετο άνθρωπο, αλλά και αυτόν που έχει δεχτεί πυρά από το πονηρό και βασανίζεται από πάθη. Να μην περιφρονεί εσωτερικά το δεύτερο. Όταν υπάρχει εσωτερική αγάπη, τότε πληροφορείται και ο άλλος, γιατί αυτή η αγάπη γλυκαίνει τον άνθρωπο εξωτερικά και τον ομορφαίνει με τη Θεία χάρη, η οποία δεν κρύβεται, γιατί ακτινοβολεί. Οι ποιμένες, είτε ιερείς, είτε αρχιερείς, καλό είναι να θυμούνται το Μωυσή και τι τράβηξε με δύο εκατομμύρια λαό. Πόση προσευχή με αγάπη έκανε για το λαό του και πόσο ταλαιπωρήθηκε χρόνια ολόκληρα στην έρημο και αυτός, μέχρι να τον οδηγήσει στη Γη της Επαγγελίας. Αν αναλογίζονται αυτά, θα παίρνουν κουράγιο και δεν θα γογγύζουν ποτέ για τις ελάχιστες ταλαιπωρίες τους εν συγκρίσει με αυτές που πέρασε ο Μωυσής. Ως προς την εκκοσμίκευση του κλήρου ο Γέροντας αναφέρει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Όταν είχε πάει ο Πατριάρχης Δημήτριος στη Σχολή του Τιμίου Σταυρού, πήγαν μερικοί ευλαβείς φοιτητές Αμερικάνοι και του είπαν: «Παναγιώτατε, στην εποχή μας πρέπει ο κλήρος να εκσυγχρονιστεί». Και ο Πατριάρχης απάντησε: «Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός λέει πως όταν οι κληρικοί γίνουν λαϊκοί, οι λαϊκοί θα γίνουν δαίμονες!» Σχετικά με τη Θεία χάρη και αν αυτή χάνεται από έναν κληρικό, όταν πέσει σε κάποιο θανάσιμο αμάρτημα, ο Γέροντας αναφέρει ότι μπορεί η Θεία Χάρη να απομακρυνθεί, όχι όμως να χαθεί. Τότε τα Ιερά Μυστήρια δεν ενεργούν. Όταν όμως αποκατασταθεί η Θεία Χάρις, τότε και τα Ιερά Μυστήρια καθίστανται έγκυρα. Χρειάζεται πολλή διάκριση στο θέμα των ιερέων που έχουν κωλύματα. Χρειάζεται πολλή προσοχή να μη δημιουργηθεί με αδιάκριτες αυστηρότητες σκάνδαλο στον κόσμο και μπει σε λογισμούς και η οικογένεια του ιερέα. Να παύει τις Λειτουργίες με τρόπο, για να μη γίνεται κακό στους πιστούς, αντί για καλό. Γιατί τα κωλύματα τα ξέρει και ο Θεός και ο ιερέας. Εάν όμως παύσει αμέσως, τότε και οι πιστοί και η οικογένειά του θα μπουν σε λογισμούς και έτσι το κακό θα είναι μεγαλύτερο. Ο Θεός επιτρέπει κάποιες φορές και ευλαβείς κληρικοί παθαίνουν κάτι σωματικό και εμποδίζονται από τη Λειτουργία. Οι ιερείς που έχουν τέτοια κωλύματα, πρέπει να αναπαύονται και να παύουν να λειτουργούν. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας δεν έχει καμία έλλειψη. Η μόνη έλλειψη που παρουσιάζεται, είναι από τους ίδιους τους ανθρώπους, όταν δεν αντιπροσωπεύουν σωστά την Εκκλησία, από τον πιο υψηλά ιστάμενο στην ιεραρχία μέχρι τον απλό πιστό. Μπορεί να είναι λίγοι οι εκλεκτοί, όμως αυτό δεν είναι ανησυχητικό. Η Εκκλησία είναι Εκκλησία του Χριστού και Αυτός την κυβερνάει. Δεν είναι Ναός που κτίζεται με πέτρες, άμμο και ασβέστη από ευσεβείς και καταστρέφεται με φωτιά βαρβάρων, αλλά είναι ο ίδιος ο Χριστός: «Καί ὁ πεσών ἐπί τόν λίθον τοῦτον συνθλασθήσεται. Ἐφ’ ὅν δ’ ἄν πέσῃ, λικμήσει αὐτόν» (Ματθ. 21,44). Ο Χριστός δείχνει ανοχή. Ανέχεται και ενεργεί και η Θεία Χάρις για χάρη του λαού. Αναφέρεται στο Ευαγγέλιο: «Λυχνάρι μισοσβησμένο δεν θα το φυσήξω. Καλάμι ραγισμένο δεν θα το αγγίξω» (Ησ. 42,3 και Ματθ. 12,20). Αυτά τα λόγια είπε ο Χριστός για να είμαστε αναπολόγητοι την ημέρα της Κρίσης. Όταν το λυχνάρι δεν έχει άλλο λάδι στην κούπα και μείνει μόνο λίγο λάδι στο φυτίλι, θα σβήσει μετά από λίγο, έστω και αν το φυτίλι τρεμοπαίζει. Ο Χριστός όμως δεν θέλει να το φυσήξει και να το σβήσει, γιατί μετά θα έλεγε το φυτίλι αν μιλούσε: «Εγώ θα έκαιγα, αλλά με φύσηξες και έσβησα!» Οι μοναχοί, αλλά και οι κληρικοί, σκορπούν αθεϊα, όταν δεν ζουν σύμφωνα με το Ευαγγέλιο. Ο κόσμος έχει ανάγκη από τις αρετές τους. Η αποφυγή των σκανδάλων είναι σημαντική, παρά το γεγονός ότι είναι άνθρωποι και αυτοί με ατέλειες και πτώσεις. Στα εκλησιαστικά θέματα δεν καθίσταται εύκολο να πάρεις θέση σε όλες οι καταστάσεις. Μπορεί να ανέχεται κανείς μια κατάσταση κάνοντας υπομονή, μέχρι ο Θεός να δείξει τι πρέπει να κάνει. Άλλο είναι να ανέχεται κανείς μια κατάσταση και άλλο να την αποδέχεται, ενώ δεν πρέπει. Και ό,τι έχει να πει να το λέει με σεβασμό, αγάπη και προσοχή. Δεν είναι ειλικρινής και ευθύς εκείνος που λέει κατά πρόσωπο την αλήθεια, ούτε εκείνος που τη δημοσιεύει, αλλά εκείνος που έχει αγάπη και αληθινή ζωή και μιλά με διάκριση, όταν πρέπει και λέει εκείνα που πρέπει την κατάλληλη στιγμή. Εκείνοι που ελέγχουν με αδιακρισία έχουν πνευματική σκότιση και κακία και απαξιώνουν τους ανθρώπους. Οι ελευθερωμένοι όμως άνθρωποι από τα πάθη τους, επειδή δεν έχουν κακία, το κακό το διορθώνουν με καλοσύνη. Τώρα ο πονηρός μπλέκει πολύ τα πράγματα, αλλά τελικά θα τιμωρηθεί. Μετά από χρόνια θα λάμψουν οι δίκαιοι. Και λίγη αρετή να έχουν, εντούτοις θα φαίνονται, γιατί θα επικρατεί πολύ σκοτάδι και ο κόσμος θα στραφεί προς αυτούς. Αυτοί που σήμερα κάνουν τα σκάνδαλα, αν ζουν τότε, θα ντρέπονται. Ο Γέροντας Παϊσιος αναφέρει μεταξύ άλλων και τα κάτωθι: «Στην υπόθεση της σωτηρίας μας σωσίβιο τελεί η παν-αρετή της ταπείνωσης. Όταν θεωρείς τον εαυτό σου τελευταίο ή έστω από το τέλος, τότε διαφυλάσσεσαι από κάθε κακό. Η ταπείνωση είναι η βροχή στην ξηραμένη ψυχή μας. «Σε ποιον θα κοιτάξω;» λέει ο Θεός, «πάρα μόνο στον ταπεινό και πράο και τρέμοντα τους λόγους μου» Αν ταπεινωθούμε, θα μας υψώσει Εκείνος εν καιρώ». «Μην αγαπήσετε ποτέ την πολυτέλεια και την άνεση. Τα σπίτια των ανθρώπων είναι ψεύτικα χρεωμένα σήμερα. Το ίδιο και οι καρδιές. Τι είναι αυτό το τόσο πλήρες που γελά τον άνθρωπο; Τι είναι το τόσο γλυκό; Προσπαθήστε να αρκείσθε και να αγαπάτε τα απλά και λίγα πράγματα, διότι τα πολλά φέρνουν προσκόλληση και μέριμνα». «Η καλή διαχείριση της γλώσσας είναι σπουδαία αρετή. Τα πάντα περπατούν πάνω στη γλώσσα μας. Ο φλύαρος άνθρωπος αμαρτάνει διαρκώς και πέφτει σε μεγάλες παγίδες. Θα νιώσετε μεγάλη χαρά όταν είστε εγκρατείς στη γλώσσα. Μη μιλάτε διαρκώς. Επικοινωνία είναι και το χαμόγελο και η καθαρή ματιά και η κάθε είδους αγνή επαφή». «Στην πνευματική ζωή μην ασχολείστε ιδιαίτερα με τα μέλλοντα και τα περίεργα. Οι Άγιοι Πατέρες εσχατολογούν διαρκώς, αλλά καταλήγουν στο ότι σήμερα κρίνομαι, αρνούμαι ή δέχομαι το Χριστό και τον Πονηρό. Κάντε τον αγώνα σας μέσα στην Εκκλησία και εκείνη θα σας οδηγήσει. Ο Χριστός, αν αγωνιζόμαστε, θα μας προειδοποιήσει για όλα όσα θα γίνουν». «Καθετί που θα κάνετε, σκεφτείτε: «Tο θέλει αυτό ο Θεός; Πώς το θέλει από εμένα;» Εκεί κρύβεται η επιτυχία: Να δουλεύεις σαν να είναι Εκείνος παρών και να παρατηρεί, όπως και γίνεται. Όλα τα καλά έργα είναι ιερά στη ζωή μας. Κάντε κάτι που θα αντέξει στο χρόνο και θα αξίζει τη δύσκολη ώρα της κρίσεως». «Να εργάζεσθε με ευλάβεια και προσοχή. Το παραμικρό έργο έχει ιδιαίτερη αξία όταν γίνεται για να εκπληρώσουμε τον σκοπό μας, που είναι η σωτηρία της ψυχής. Η εργασία γλιτώνει την ύπαρξή μας από τον πειρασμό, για αυτό και έχει τεράστια σημασία. Να έχετε σχέδια που θα εκπληρωθούν σε βάθος χρόνου». Πηγή Υλικού: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Με πόνο και αγάπη για το σύγχρονο άνθρωπο, Λόγοι Α΄, Ιερό Ησυχαστήριο «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2002 Επιλογή υλικού Αικατερίνη Διαμαντοπούλου, Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων