«Ὑπέρ… τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν» ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΡΑΜΑΣ

              

                   Ο ΛΑΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Ὑπέρ… τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν»

                     

            Ἡ φράση «κλῆρος καί λαός», ὅταν ἀκούγεται, ἐκ πρώτης ὄψεως, δίδεται ἡ ἐντύπωση πώς ἔχουμε μία «ταξική» διάκριση. Μάλιστα συχνά ἡ διάκριση αὐτή μπορεῖ νά ὁδηγεῖ καί σέ ἀντιπαραθέσεις, ὡσάν νά ἔχουμε δύο ἀντιμαχόμενες πλευρές. Ἀσφαλῶς  ὁ κλῆρος μέ τήν εἰδική μυστηριακή ἱερωσύνη του ἔχει μία ἰδιαιτερότητα σέ σύγκριση μέ τά λαϊκά μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Τό ἱερατικό λειτούργημα σέ καμία περίπτωση δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά κάμνουμε κοσμικές διαφοροποιήσεις καί ποιοτικές διακρίσεις ἀνάμεσα σέ ἐκείνους πού φέρουν τό μυστήριο τῆς ἱερωσύνης καί στά πολυπληθῆ μέλη – λαϊκά τῆς Ἐκκλησίας. Στόν Ὀρθόδοξο χῶρο μας ὑπάρχει σταθερή ἀποστολική καί πατερική παράδοση πώς, ἄν ὑπάρχει διάκριση, αὐτή εἶναι καθαρά λειτουργική καί δέν ἀποβλέπει στό νά δημιουργήσει διαφορετικές ἀξιολογικές ὁμάδες μέσα στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

            Τό δυστύχημα εἶναι πώς ἔχει ἐπικρατήσει μία ἀντι – παράδοση καί σφαλερά ἐντύπωση, γιά δῆθεν μία τάξη ἀρχόντων στήν Ἐκκλησία καί μία ἀρχομένων. Στήν  καλύτερη περίπτωση μία ὁμάδα δρώντων καί μίαν ἄλλη παθητικά μετεχόντων στή Λατρεία τῆς ἐνορίας τυπικά «παρακολουθούντων» τά δρώμενα καί τελούμενα.Κληρικοί καί λαϊκοί ὅμως ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ εἶναι ἰσότιμα μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ σωτηρία τους δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τό εἶδος τοῦ λειτουργικοῦ χαρίσματος πού φέρουν. Τό ἱερατικό λειτούργημα εἶναι διακονία καί προσφορά. Ὁ κληρικός ὄντως εἶναι «ὑπηρέτης Χριστοῦ καί οἰκονόμος μυστηρίων Θεοῦ» (1), δηλαδή εἶναι ὑπηρέτης τοῦ Χριστοῦ καί διαχειριστής τῶν μυστικῶν βουλῶν τοῦ Θεοῦ. Τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό φρόνημα εἶναι πώς δέν μποροῦν νά ὑπάρξουν «τελοῦντες» καί παθητικά «παρακολουθοῦντες», ἀλλά μόνο συνεπιτελοῦντες – συμπροσευχόμενοι καί συμπροσφέροντες τή λατρεία καί εὐχαριστία, κληρικοί καί λαϊκοί. Ὅταν οἱ πιστοί «συνέρχονται ἐπί τό αὐτό» μέ προεστῶτα τόν ἱερέα τῆς ἐνορίας τους, αὐτός δέν λειτουργεῖ μόνος του, οὔτε μπορεῖ νά θεωρεῖ τό λαϊκό στοιχεῖο ὡς ἕνα παθητικό δέκτη, πού ἁπλῶς «παρακολουθεῖ».Μέσα στήν ἁγιοπατερική παράδοση δέν γίνεται διάκριση «ταξική» κληρικῶν και λαϊκῶν, ἀφοῦ ὅλα τά μέλη συναποτελοῦν τή Λειτουργία καί ἀλληλοσυμπληρώνονται μέ τή διακονία τους μέσα στό ἕνα Σῶμα, ὅπως ἀκριβῶς καί τά μέλη τοῦ φυσικοῦ σώματός μας. Στήν κυριολεξία μάλιστα ὁ ὅρος «λαϊκός» σημαίνει αὐτόν, πού ἀνήκει στό «λαό τοῦ Θεοῦ», καί κατά συνέπεια περιλαμβάνει ὅλα τά μέλη, κληρικούς καί λαϊκούς χωρίς διάκριση. (2)

            Ἡ Ὀρθόδοξη, λοιπόν, θεώρηση εἶναι πώς κληρικοί και λαϊκοί ἀνήκουμε στό «λαό τοῦ Θεοῦ». Ὅταν «συνερχόμεθα ἐπί τό αὐτό» γιά νά τελέσουμε τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας συγκροτοῦμε καί φανερώνουμε τό «Σῶμα τοῦ Χριστοῦ», πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία Του. Ἀπό σωτηριολογικῆς πλευρᾶς, πού εἶναι καί ἡ οὐσιοδέστερη καί σπουδαιότερη, δέν ὑπάρχει καμιά διάκριση ἀνάμεσα στά μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Σ’ ὅλους προσφέρονται οἱ ἴδιες δυνατότητες σωτηρίας, τά ἴδια μέσα τῆς Θείας Χάρης. Αὐτή ὅμως ἡ ἰσοτιμία καί ὁμοτιμία στήν προσφερόμενη χάρη και εὐλογία καί σωτηρία δέν ἀποκλείει τή διαφορετικότητα στά λειτουργικά χαρίσματα καί τήν ἱεραρχική δομή καί ὀργάνωση τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Μέσα στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν, ὅπως μᾶς ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «διαιρέσεις χαρισμάτων….διαιρέσεις διακονιῶν….διαιρέσεις ἐνεργημάτων». (3) Αὐτά τά διάφορα χαρίσματα, τά διάφορα διακονήματα καί τά διάφορα εἴδη δραστηριοτήτων, δέν ἐμποδίζουν ὅλα τά μέλη, κληρικούς καί λαϊκούς, νά εἶναι ἰσότιμα καί ὁμότιμα ἐνώπιον τῆς κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Κύριος Ἰησοῦς.

            Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, καί ἑπομένως ἡ Θεία Λειτουργία, ὡς δημόσιο ἔργο, γίνεται γιά τό λαό τοῦ Θεοῦ, ἀπό τόν ἴδιο τό λαό. Γιατί δέν λειτουργοῦν μόνοι τους, ούτε μυστικά οἱ ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά κάθε φορά ὁ λαός τοῦ Θεοῦ μέ τούς ἱερεῖς του τελοῦν τή Θεία Λειτουργία. Ὅταν λέμε λαός τοῦ Θεοῦ, δεν ἐννοοῦμε χωριστά τούς λαϊκούς ἀπό τούς κληρικούς, ἀλλά καί τούς λαϊκούς καί τούς κληρικούς, ὅλοι μαζί καί λαϊκοί καί κληρικοί εἴμαστε ὁ λαός τοῦ Θεοῦ. Δέν εἶναι εὔκολο νά ποῦμε τί εἶναι Ἐκκλησία, τήν καταλαβαίνουμε ὅμως καί τή ζοῦμε αὐτή τήν ἀλήθεια, ὅταν τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία. Ὅταν εἴμαστε μέσα στό ναό καί γίνεται ἡ Θεία Λειτουργία. Ἐμεῖς δέν παρακολουθοῦμε ἁπλῶς σάν θεατές ὅ,τι γίνεται, ἀλλά εἴμαστε ἐμεῖς ὅλοι πού λειτουργοῦμε. Ἐμεῖς εἴμαστε ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, καί ἐμεῖς τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία, μέ τούς λειτουργούς τῆς Ἐκκλησίας, πού μέ τή χειροτονία ἔχουν τή χάρη τῆς ἱερωσύνης.

            Ὅλες οἱ εὐχές καί ὅλοι οἱ ὕμνοι τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι γραμμένοι ἔτσι, πού νά φαίνεται πώς δέν λειτουργεῖ μόνος ὁ ἱερέας, ἀλλα ὅλοι οἱ χριστιανοί πού εἶναι στο ναό. «Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν» λέει ὁ ἱερέας καί «πρόσχωμεν», καί τό λέει γιά ὅλο τό λαό, γιατί ὅλοι εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία καί ὅλοι μαζί τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία. Ἡ Θεία Λειτουργία δέν εἶναι μία νεκρή, ἀλλά ζωντανή πράξη τῆς Ἐκκλησίας, πού τόσο καλύτερα τήν καταλαβαίνουμε, ὅσο πιό ζωντανά μετέχουμε σ’ αὐτήν. Ὄχι ὅταν παρακολουθοῦμε σάν θεατές ὅσα γίνονται μέσα στό ναό, ἀλλά ὅταν εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι πού ζωντανά τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία. Νά τό ἐπαναλάβουμε καί νά τό ἐπαναλαμβάνουμε συχνά, πώς βασική ἀλήθεια καί εἶναι Θεία πραγματικότητα. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κάτι ξένο καί ἔξω ἀπό μᾶς, πού λειτουργεῖ, καί ἐμεῖς πηγαίνουμε στή Θεία Λειτουργία, μά ἐμεῖς, κληρικοί καί λαϊκοί, πού ἀποτελούμε τό λαό τοῦ Θεοῦ, εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία, πού κάθε φορά τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία. (4)

---

(1) Α.’ Κορινθίους  4, 1
  (2) «Ἐνορία: Ὁ Χριστός ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν» π. Γ. Μεταλληνοῦ σελ. 21-23
  (3) Α.’ Κορινθίους 12, 4-11 
(4) «Ἡ Θεία Λειτουργία» Μακαριστοῦ Διονυσίου Ψαριανοῦ, Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης σελ. 2-7