Τί μποροῦμε νὰ κάνουμε γιὰ τοὺς νεκροὺς;

Ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ ἐκφράσει τὴν ἀγάπη του γιὰ τοὺς νεκροὺς καὶ νὰ τοὺς βοηθήσει οὐσιαστικά, μπορεῖ νὰ τὸ ἐπιτύχει προσευχόμενος ὑπὲρ τῶν ψυχῶν τους, καὶ εἰδικότερα μνημονεύοντας αὐτοὺς στὴ Θεία Λειτουργία, ὅταν οἱ μερίδες ποὺ ἀποκόπτονται γιὰ ζῶντες καὶ νεκροὺς ἀφήνονται νὰ πέσουν μέσα στὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου μὲ τὶς λέξεις: «Ἀπόπλυνον Κύριε τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἐνθάδε μνημονευθέντων δούλων σου τῷ Αἵματί σου τῷ Ἁγίῳ πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου καὶ πάντων σου τῶν Ἁγίων. Ἀμήν.» Δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε τίποτε καλύτερο ἢ σπουδαιότερο γιὰ τοὺς νεκροὺς ἀπὸ τὸ νὰ προσευχόμαστε γι’ αὐτούς, προσφέροντάς τους μνημόσυνο στὴ Θεία Λειτουργία. Τὸ ἔχουν πάντα ἀνάγκη, εἰδικὰ κατὰ τὴ διάρκεια ἐκείνων τῶν σαράντα ἡμερῶν ὅπου ἡ ψυχὴ τοῦ ἀπελθόντος πορεύεται πρὸς τὶς αἰώνιες κατοικίες. Τὸ σῶμα δὲν αἰσθάνεται τίποτε τότε• δὲ βλέπει τοὺς οἰκείους ποὺ ἔχουν συγκεντρωθεῖ, δὲ μυρίζει τὸ εὐωδιαστὸ ἄρωμα τῶν λουλουδιῶν, δὲν ἀκούει τοὺς ἐπικήδειους. Ἡ ψυχὴ ὅμως αἰσθάνεται τὶς προσφερόμενες ὑπὲρ αὐτῆς προσευχὲς καὶ εἶναι εὐγνώμων στοὺς ἀνθρώπους ποὺ τὶς ἀπευθύνουν καὶ βρίσκεται πνευματικῶς κοντά τους.

Ὦ συγγενεῖς καὶ ἀγαπημένοι τοῦ νεκροῦ! Πράξετε γι’ αὐτοὺς ὅτι ἔχουν ἀνάγκη καὶ ὅτι εἶναι ἐντός τῆς δικαιοδοσίας σας. Δῶστε τὰ χρήματά σας ὄχι γιὰ νὰ καλλωπίσετε ἐξωτερικὰ τὸ φέρετρο καὶ τὸ μνῆμα, ἀλλὰ γιὰ νὰ βοηθήσετε ὅσους τὸ χρειάζονται, εἰς μνήμην τῶν ἀγαπημένων σας ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ τὴ ζωή, γιὰ νὰ ἐνισχύσετε ἐκκλησίες, στὶς ὁποῖες προσφέρονται προσευχὲς ὑπὲρ αὐτῶν. Ἐλεῆστε τοὺς νεκρούς, φροντίστε γιὰ τὶς ψυχές τους. Μᾶς περιμένει ὅλους ὁ ἴδιος δρόμος, καὶ ὅταν κι ἐμεῖς βρεθοῦμε ἐκεῖ πόσο πολὺ θὰ εὐχόμαστε νὰ μᾶς θυμᾶται κάποιος στὶς προσευχές του! Ἀξίζει λοιπὸν νὰ ἐλεήσουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τοὺς νεκρούς.

Ἀμέσως ἀφοῦ ἀναπαυθεῖ κάποιος, καλέστε ἢ ἐνημερῶστε ἕναν ἱερέα, ὥστε νὰ διαβάσει τὶς «Προσευχὲς γιὰ τὴν Ἀναχώρηση τῆς Ψυχῆς», τὶς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὁρίσει νὰ διαβάζονται πάνω ἀπὸ ὅλους τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς μετὰ τὸ θάνατό τους. Προσπαθῆστε, εἰ δυνατόν, νὰ τελέσετε τὴν κηδεία στὴν ἐκκλησία καὶ νὰ ἀναγνώσετε τὸ Ψαλτήρι πάνω ἀπὸ τὸν ἀπελθόντα μέχρι τὴν κηδεία. Ἡ κηδεία δὲν χρειάζεται νὰ εἶναι περίτεχνη, ἀλλὰ πρέπει ἀπαραιτήτως νὰ εἶναι πλήρης, χωρὶς συντομεύσεις• τὴν ὥρα ἐκείνη μὴ σκεφτεῖτε τὸν ἑαυτό σας καὶ τὴν ἄνεσή σας, ἀλλὰ τὸν ἀπελθόντα, ἀπὸ τὸν ὁποῖο χωρίζεστε διὰ παντός. Ἐὰν ὑπάρχουν ταυτόχρονα καὶ ἄλλοι ἀπελθόντες ποὺ ἀναμένουν κηδεία στὴν ἐκκλησία, μὴν ἀρνηθεῖτε ἐὰν σᾶς προταθεῖ νὰ τελέσετε τὴν κηδεία γιὰ ὅλους μαζί. Εἶναι καλύτερο νὰ τελεῖται μία κηδεία γιὰ δύο ἢ περισσότερους ἀπελθόντες ταυτόχρονα, ὅταν οἱ προσευχὲς ὅλων τῶν παρευρισκομένων προσφιλῶν προσώπων θὰ εἶναι ἰδιαιτέρως ἔνθερμες, παρὰ νὰ τελοῦνται ξεχωριστές, διαδοχικὲς κηδεῖες, καὶ νὰ συντομεύονται οἱ λειτουργίες ἐξ αἰτίας ἔλλειψης χρόνου καὶ ἐνέργειας• ἀφοῦ κάθε λέξη τῆς προσευχῆς γιὰ τὸν ἀναπαυθέντα εἶναι ὅτι μιὰ σταγόνα νερὸ γιὰ τὸ διψασμένο.

Κανονίστε ὁπωσδήποτε ἐκείνη τὴν ὥρα τὰ σχετικὰ μὲ τὴν τέλεση σαρανταλείτουργου, δηλαδὴ καθημερινὴ μνημόνευση στὴ θεία Λειτουργία σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῶν σαράντα ἡμερῶν. Συνήθως στοὺς ναοὺς ὅπου τελεῖται καθημερινὰ Θεῖα Λειτουργία, οἱ ἀπελθόντες οἱ ὁποῖοι ἔχουν κηδευτεῖ ἐκεῖ μνημονεύονται ἐπὶ σαράντα καὶ πλέον ἡμέρες. Ἐὰν ὅμως ἡ κηδεία γίνει σὲ ναὸ ὅπου δὲν τελεῖται καθημερινὰ Θεία Λειτουργία, τότε οἱ ἴδιοι οἱ συγγενεῖς θὰ πρέπει νὰ φροντίσουν νὰ ζητήσουν τὴν τέλεση τοῦ 40ήμερου μνημοσύνου ὁπουδήποτε τελοῦνται Θεῖες Λειτουργίες. Παρομοίως εἶναι καλὸ νὰ στέλνουμε εἰσφορὲς γιὰ μνημόνευση τῶν νεκρῶν σὲ μοναστήρια, ὅπως καὶ στὰ Ἱεροσόλυμα, ὅπου καθημερινὰ διεξάγεται προσευχὴ στοὺς Ἁγίους Τόπους. Ἀλλὰ ἡ διαδικασία τῆς 40ήμερης δέησης ὑπὲρ τῶν νεκρῶν πρέπει νὰ ξεκινήσει ἀμέσως μετὰ τὸ θάνατο, ὅταν ἡ ψυχὴ ἔχει ἰδιαίτερη ἀνάγκη βοηθείας ἀπὸ τὴν προσευχή• ἑπομένως, θὰ πρέπει νὰ ξεκινοῦμε αὐτὸ τὸ μνημόσυνο στὸν κοντινότερο ναὸ ὅπου τελεῖται καθημερινῶς Θεία Λειτουργία.

Ἀξίζει λοιπὸν νὰ φροντίσουμε γι’ αὐτοὺς ποὺ ἔφυγαν γιὰ τὸν ἄλλο κόσμο πρὶν ἀπὸ ἐμᾶς, προκειμένου νὰ κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε γιὰ τὶς ψυχές τους, ἐνθυμούμενοι ὅτι: «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ θὰ ἐλεηθοῦν».