Τα πρώτα και τα έσχατα
Στην συνέχεια και μετά από αυτά τα λόγια ερωτά ο ίδιος ο Σολομών τον εαυτό του και απαντά στον εαυτό του. Γιατί θέτει το ερώτημα: «Τι είναι αυτό που έγινε»; Και απαντά: «Αυτό που θα γίνει». Και πάλι ερωτά: «Τι είναι αυτό που έχει κατασκευαστεί»; Και απαντά: «Αυτό που θα κατασκευασθεί» (Εκκλ. 1:9). Τι νόημα έχει αυτό το ερώτημα;
Και το θέτουμε εμείς προς αυτόν ως συνέχεια αυτών που μάθαμε. Αλλά εμείς διαφωνούμε προς αυτόν και του λέμε· αν είναι τα πάντα ματαιότητα, είναι φανερό ότι το μάταιο είναι οπωσδήποτε ανύπαρκτο. Και το ανύπαρκτο δεν το υπολογίζει κανείς μεταξύ των υπαρκτών. Αν, λοιπόν, αυτά δεν υπάρχουν, πες μας, τι είναι αυτό που έχει δημιουργηθεί και θα διατηρηθεί στη ζωή; Αλλά γρήγορα δίδεται η απάντηση από εκείνον γι’ αυτό που ερωτήθηκε: Θέλεις να μάθεις, λέγει, τι είναι αυτό που έχει δημιουργηθεί; Σκέψου τι είναι αυτό που θα υπάρξει στο μέλλον, και θα καταλάβεις καλά αυτό που δημιουργήθηκε. Με το «σκέψου» θέλω να πω το εξής: Σκέψου, άνθρωπέ μου, ποιος ακριβώς θα γίνεις, όταν εξυψώσεις τον εαυτό σου δια της αρετής.Αν καλλωπίσεις καθ’ όλα την ψυχή σου με τα καλά χαρακτηριστικά, αν απαλλαγείς από τις κηλίδες της κακίας, αν ξεπλύνεις τον εαυτό σου από κάθε ρύπο των υλικών μολυσμών, σκέφτηκες τι θα γίνεις, αν καλλωπίζεσαι με τέτοια κάλλη; Ποια μορφή θα περιβληθείς; Αν κατανοήσεις αυτό με το νου σου, θα καταλάβεις τι ήταν αυτό που πραγματικά έγινε. Και αυτό βέβαια θα υπάρξει στο μέλλον, δηλαδή το «κατ’ εικόνα Θεού και ομοίωση» (Γέν. 1:26).
Αλλά ερωτώ εκείνον που διδάσκει αυτά: Που βρίσκεται τώρα εκείνο που κάποτε δημιουργήθηκε, και ελπίζουμε να γίνει και πάλι στο μέλλον, ενώ τώρα δεν υπάρχει;
Και ο διδάσκαλος που μας διδάσκει τα υψηλά, απαντά σταθερά, επαναλαμβάνοντας σε μας τον ίδιο λόγο· μα γι’ αυτό ακριβώς χαρακτηρίζουμε τα παρόντα ως μάταια επειδή δεν υπάρχει εκείνο στα παρόντα.
«Και τι είναι αυτό που έχει κατασκευαστεί (κείμενο: «το πεποιημένον»); Ερωτά. Και απαντά:«Αυτό που θα κατασκευασθεί (κείμενο: «το ποιηθησόμενον»). Αλλά κανείς από τους ακροατές ας μην εκλάβει ως φλυαρία και ως ανωφελή επανάληψη λέξεων τη διαφορά των φράσεων «του γεγονότος» και «του πεποιημένου». Γιατί με την κάθε μία από αυτές φανερώνει ο λόγος τη διαφορά της ψυχής από το σώμα. Η ψυχή «γέγονεν», το σώμα «πεποίηται». Το κείμενο χρησιμοποιεί αυτές τις διαφορετικές λέξεις, όχι γιατί διαφέρει η σημασία της μιας από της άλλης, αλλά για να σου δώσει τα ερεθίσματα να σκέπτεσαι τα ανάλογα για το καθένα από αυτά τα δύο, δηλαδή για την ψυχή και για το σώμα. Η ψυχή «γένονεν» στην αρχή αυτό, που θα φανεί και πάλι στο μέλλον, αφού καθαρισθεί. Και το σώμα «πεποίηται», όταν πλάστηκε από τα χέρια του Δημιουργού έτσι, όπως ακριβώς θα το φανερώσει η ανάσταση στο μέλλον. Γιατί αυτό που θα δεις μετά την ανάσταση, θα είναι οπωσδήποτε όμοιο με εκείνο που κατασκευάστηκε αρχικά. Γιατίη ανάσταση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αποκατάσταση και η επάνοδος στην αρχαία μακαριότητα.
Για αυτό και προσθέτει σ’ αυτά, λέγοντας και τούτο· ότι δηλαδή έξω από την αρχική δημιουργία δεν υπήρχε τίποτε. «Επειδή, λέγει, δεν υπάρχει τίποτα το νέο κάτω από τον ήλιο». Και με αυτό είναι σαν να λέγει· αν κάτι δεν δημιουργήθηκε στην αρχή, δεν υπάρχει καθόλου, αλλά μόνο φανταστικά υπάρχει. Γιατί, λέγει, δεν υπάρχει κάτι καινούριο κάτω από τον ήλιο, ώστε να μιλήσει κανείς και να δείξει κάτι από όσα έγιναν εκ των υστέρων, λέγοντας δηλαδή ότι αυτό είναι καινούριο και πραγματικά υπάρχει. Αυτό είναι το νόημα των λόγων που ερμηνεύσαμε, και κατά λέξη έχουν ως εξής: «Και δεν υπάρχει τίποτε καινούριο κάτω από τον ήλιο, ώστε να μιλήσει κάποιος και να πει· κοίταξε, αυτό είναι καινούριο».
Και αγωνίζεται, μετά από όσα είπε, προσθέτοντας και τα εξής: «Αν έγινε αληθινά κάτι, αυτό είναι εκείνο, που έγινε στους πριν από εμάς αιώνες» (Εκκλ. 1:10). Αυτό είναι το νόημα των λόγων της Γραφής που λέγουν: «Ήδη έγινε στους πριν από μας αιώνες». Αν όμως σκεπάσθηκαν από τη λήθη τα όσα έγιναν, μην εκπλήττεσαι καθόλου. Γιατί και αυτά, που τώρα υπάρχουν, θα καλυφθούν μαζί με τη λήθη. Γιατί από τη στιγμή που η φύση μας στράφηκε προς την κακία, ξεχάσαμε τα αγαθά. Και όταν γυρίσουμε πάλι στο αγαθό, πάλι θα λησμονηθεί το κακό. Αυτό το νόημα, νομίζω, πως έχουν όσα λέγει ο Εκκλησιαστής, όταν προσθέτει: «Δεν υπάρχει μνήμη για τα πρώτα, όπως δεν θα υπάρχει μνήμη γι’ αυτά και για όσα θα συμβούν στο μέλλον».
Και με αυτό που λέγει, είναι σαν να θέλει να πει: Όσα έγιναν αργότερα, μετά την αρχική μακαριότητα, και με τα οποία περιέπεσε ο άνθρωπος στα δεινά, θα λησμονηθούν και αυτά πάλι, από εκείνα που θα γίνουν εκ των υστέρων στο μέλλον. Γιατί δεν θα υπάρχει μνήμη γι’ αυτά «μετά από όσα θα γίνουν κατά τον έσχατο αιώνα». Αυτό σημαίνει ότι ητελική κατάσταση θα προκαλέσει για τον άνθρωπο την πλήρη εξάλειψη της ανάμνησης των κακών. Και αυτό θα γίνει εν Χριστώ Ιησού, που είναι ο Κύριός μας και στον οποίο ανήκει αιώνια η δόξα. Αμήν».
(Απόσπασμα από την πρώτη ομιλία του αγίου Γρηγορίου Νύσσης ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, μετάφραση αρχ. Π. Μπρούσαλη).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά