Η ολέθρια αφροσύνη. (Κυριακή Θ’ Λουκά)

Η συγκέντρωση αγαθών που εξυπηρετούν την ζωή αποτελεί μια πολύ φρόνιμη και λογική ενέργεια για τον άνθρωπο και μάλιστα για τον οικογενειάρχη που από την εργατικότητα και προνοητικότητά του εξαρτάται η ζωή των μελών της οικογενείας του. Την οκνηρία και απρονοησία κανείς ποτέ δεν επαίνεσε. Γιατί λοιπόν παρ’ όλα αυτά ο πλούσιος της σημερινής παραβολής χαρακτηρίζεται ως «άφρων»; Για τους εξής λόγους:

α) Πρώτα-πρώτα γιατί ο ορίζοντας του κόσμου γι’ αυτόν τελειώνει στα όρια του εαυτού του. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διήγησή μας επικρατεί η κτητική αντωνυμία «μου». Ο πλησίον είναι ανύπαρκτος για την σκέψη και τη ζωή του πλουσίου μας. β) Γιατί νομίζει ότι η υλική ευδαιμονία του είναι ατέρμονη και ότι δεν πρόκειται να του την αφαιρέσει κανείς. Έτσι καταστρώνει μακρόπνοα σχέδια λέγοντας στον εαυτό του: “ψυχή, έχεις, πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά· αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου”. Και γ) γιατί καταπίεσε τελείως μέσα στα βάθη του υποσυνειδήτου του τον Θεό, νομίζοντας ότι τον αφάνισε και γλύτωσε από τον έλεγχό του.

Να λοιπόν που βρίσκονται τα όρια ανάμεσα στη φρόνηση και στην αφροσύνη, ανάμεσα στη λογική προνοητικότητα και στην παράλογη αποθεματοποίηση αγαθών. Στην μια περίπτωση διευκολύνει κανείς και εξυπηρετεί τη ζωή τη δική του και των οικείων του, στην άλλη την καταστρέφει· γιατί δημιουργεί αγχώ­δεις καταστάσεις από τις οποίες δύσκολα ελευθερώνεται. Πραγματικά η χωρίς λόγο συσσώρευση αγαθών προκαλεί άγχος και προβλήματα, οφείλεται δε κατά βάση στον πόθο του ανθρώπου να ξεφύγει από την σκέψη του θανάτου. Έτσι, μαζεύει υλικά αγαθά, οχυρώνεται μέσα σ’ αυτά, για να αισθανθεί ασφαλής και σίγουρος, με συνέπεια να πετρώσει η καρδιά του για τον διπλανό του, ο οποίος του είναι τελείως αδιάφορος ή και ανύπαρκτος. Κι όταν λέμε αγαθά, ας μη πηγαίνει ο νους μας μόνο στα χρήματα. Υπάρχουν τόσα άλλα πράγματα που θεωρούνται σαν μέσα που εξασφαλίζουν τον άνθρωπο: Είναι οι γνώσεις, η επιστήμη, τα αξιώματα, οι τίτλοι, οι γνωριμίες, οι δεσμοί. Και εδώ πρέπει να χαράξει κανείς τα όρια ανάμεσα στη φρόνιμη ιεράρχηση των αγαθών και στην άφρονα ή αγχώδη αναζήτηση στηριγμάτων για μια ζωή χωρίς τον φόβο του τερματισμού της. Είναι πράγματι αφροσύνη να ξεχάσει ότι όλα αυτά που αναφέραμε προηγουμένως δεν είναι τρόποι εξασφαλίσεως του εγώ έναντι των άλλων αλλά μέσα εξυπηρετήσεως είτε του εγώ είτε των άλλων· κι είναι αφροσύνη ακόμη να νομίζουμε ότι μ’ αυτά γίναμε πανίσχυροι, εκθρονίσαμε τον Θεό και ξεφύγαμε τον θάνατο.

Έρχονται στιγμές που σ’ ένα ξέσπασμα της καταπιεσμένης συνειδήσεώς μας ακούγεται η φωνή του Θεού και θυμίζει αλήθειες ξεχασμένες και πραγματικότητες που θελήσαμε να τις παρακάμψουμε, Σ’ αυτές τις στιγμές βλέπει κανείς τη γύμνια και την αφροσύνη του παρ’ όλο που νόμιζε ότι ήταν θωρακισμένος με χίλια αγαθά και ότι η οργάνωση της ζωής του ήταν άρτια και απρόσβλητη. Πολύ εύκολα ξεγελιέται κανείς! Κι αυτό ακριβώς θέλει να τονίσει η σημερινή παραβολή: Η ανασφάλεια που αισθάνεται ο άνθρωπος από την αμαρτία και τη φθορά που βασιλεύουν μέσα στον κόσμο δεν θεραπεύεται με την συσσώρευση υλικών αγαθών, με τη δημιουργία υποκατάστατων του Θεού, με τήν οχύρωση του εαυτού μας σε ψεύτικα και ευπρόσβλητα χαρακώματα. Ασφαλής και σώφρων είναι ο άνθρωπος ο οποίος, χωρίς να παραμελεί τις βιοτικές ανάγκες του, βλέπει το Θεό σαν πηγή της ζωής και δωρητή των αγαθών. Αλλιώς, μόνον ως άφρων μπορεί να χαρακτηρισθεί, με όλες τις τραγικές συνέπειες της αφροσύνης του.

(Πηγή: Ιωαν. Δ. Καραβιδόπουλου, Ομοτ. Καθηγητού Α.Π.Θ. , «Οδός ελπίδας», σ. 35-37)