ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΥ (ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ)

῾῾Ο Θεός ἡμᾶς τούς ἀποστόλους ἐσχάτους  ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους᾽ (Α´ Κορ. 4, 9)

Δραματική ἔνταση χαρακτηρίζει τόν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου στό συγκεκριμένο ἀπόσπασμα ἀπό τήν Α´ πρός Κορινθίους ἐπιστολή του. Κι αὐτό γιατί ὁ ἀπόστολος ἀπευθύνεται ὡς πατέρας στά πνευματικά του παιδιά προκειμένου νά τούς δώσει νά καταλάβουν ὅτι εἶναι ἕτοιμοι, αὐτός καί οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι, νά ὑποστοῦν τά πάντα, ἀκόμη καί ἐξευτελισμούς καί θάνατο, γιά νά γνωρίσουν τόν Χριστό πού εἶναι ἡ σωτηρία τους. Παιδαγωγούς μπορεῖ νά ἔχετε μύριους, σημειώνει ὁ ἀπόστολος, ἀλλά ἐγώ εἶμαι ὁ πνευματικός πατέρας σας. Γιατί σᾶς γέννησα ἐν Χριστῷ μέ τό εὐαγγέλιο. Τούς καλεῖ γι᾽ αὐτό νά τόν ἀκολουθήσουν στή ζωή του πού εἶναι βεβαίως ζωή Χριστοῦ. ῾Η συγκεκριμένη φράση του μάλιστα ὅτι ῾ὁ Θεός ἔδωσε στούς ἀποστόλους τήν ἐλεεινότερη θέση, σάν νά εἶναι καταδικασμένοι νά πεθάνουν στήν ἀρένα᾽ - ῾ὁ Θεός ἡμᾶς τούς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους᾽ - ἀκούγεται προκλητική καί παράδοξη καί χρήζει κάποιας διασαφάνισης.

1. Πράγματι, πῶς νά μήν ἠχεῖ παράδοξος ὁ λόγος ὅταν γνωρίζουμε ὅτι οἱ ᾽Απόστολοι εἶναι αὐτοί πού συνιστοῦν ῾τά θεμέλια τῆς ᾽Εκκλησίας᾽, κατά τόν λόγο τοῦ ἴδιου τοῦ ἀποστόλου Παύλου; Βασικός θεμέλιος λίθος εἶναι ὁ Κύριος, ἄλλοι θεμέλιοι κατά τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ εἶναι οἱ μαθητές Του, οἱ ᾽Απόστολοι. Ἡ θέση τους λοιπόν ὄχι μόνο δέν φαίνεται νά εἶναι ῾ἐσχάτη᾽ καί ἐλεεινή, ἀλλά πρώτη καί διαπρεπής. Κι οἱ ᾽Απόστολοι δέν εἶναι ἐπίσης ἐκεῖνοι πού κλήθηκαν ἀπό τόν Κύριο γιά νά εἶναι οἱ μάρτυρες τῆς ζωῆς Του, ἔχοντας μάλιστα τίς δοσμένες ἀπό Αὐτόν δυνάμεις Του, ὥστε ὅ,τι ἔκανε κι ᾽Εκεῖνος νά κάνουν ἀντιστοίχως κι αὐτοί;῾᾽Ιδού δίδωμι ὑμῖν τήν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων καί οὐδέν ὑμᾶς οὐ μή ἀδικήσει᾽, τούς εἶπε. Μέ ἀποκορύφωση τήν πνευματική ἐξουσία, ἐξουσία κυριολεκτικά θεϊκή, ῾τοῦ δεσμεῖν καί λύειν τάς ἁμαρτίας τῶν ἀνθρώπων᾽. ῾Λάβετε Πνεῦμα ῞Αγιον. ῎Αν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς. ῎Αν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται᾽. Νά ἔχεις τή δύναμη νά κυριαρχεῖς πάνω στά θηρία, ἀκόμη καί στόν Πονηρό διάβολο καί στόν θάνατο, καί νά θεωρεῖσαι τελευταῖος καί ἐλεινός, εἶναι πράγμα ἀνάποδο.

2. Κι ὅμως! Ὁ ἀπόστολος μέ ἐπίγνωση τῶν ἐξουσιῶν τοῦ ἴδιου καί τῶν λοιπῶν ἀποστόλων στόν κόσμο, φυσικό καί πνευματικό, φανερώνει τήν  παράδοξη θέση πού τούς ἔχει ἐπιφυλάξει ὁ Θεός: ῾ἐσχάτους ἀπέδειξεν ὡς ἐπιθανατίους᾽. Γιατί ῾θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καί ἀγγέλοις καί ἀνθρώποις᾽. Γίναμε θέαμα σ᾽ ἀγγέλους καί ἀνθρώπους. Ἡ ἀπαρίθμηση πού κάνει προκειμένου νά ἐξηγήσει τό ῾ἀνεξήγητο᾽ εἶναι ἀναλυτική: Γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ παρουσιαζόμαστε ἀνόητοι, περιφρονημένοι, πεινασμένοι καί διψασμένοι, ξυλοδαρμένοι, διωγμένοι, κυριολεκτικά σκουπίδια καί ἀποβράσματα τοῦ κόσμου.

Ποιό τό ἑρμηνευτικό κλειδί τῆς κατάστασης αὐτῆς; Πῶς οἱ προικισμένοι μέ τίς δυνάμεις τοῦ Θεοῦ θεωροῦνται τόσο ἐξευτελισμένοι; ῾Η ἑρμηνεία βρίσκεται ἀφενός στό ῾διά Χριστόν᾽ καί ἀφετέρου στό ὅτι ῾ὁ κόσμος κεῖται ἐν τῷ πονηρῷ᾽. Σ᾽ ἕναν κόσμο πεσμένο στήν ἁμαρτία πού δέν δίστασε νά ἀπορρίψει καί νά σκοτώσει καί τόν ἴδιο τόν Δημιουργό Του, δέν ὑπάρχει ἄλλη στάση ἔναντι τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. ῞Ο,τι στάση ἐπεφύλαξε ὁ πονηρός κόσμος στόν Χριστό, τήν ἴδια στάση κράτησε καί κρατάει καί γιά τούς δικούς Του πιστούς. Δηλαδή τόν διωγμό καί τόν θάνατο. ῾Εἰ ἐμέ ἐδίωξαν, καί ὑμᾶς διώξουσι᾽. Καί: ῾πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ, διωχθήσονται᾽. Κι εἶναι ῾λογικό᾽: ὁ ἁμαρτωλός κόσμος δέν ἀνέχεται ὁποιονδήποτε τόν ἀρνεῖται καί τόν ἐλέγχει. ῾Η παρουσία τοῦ Κυρίου ὡς ἡ φανέρωση τῆς ἀλήθειας συνιστοῦσε ἀποκάλυψη τοῦ σκότους καί τῆς πονηρίας. ῾Νῦν κρίσίς ἐστιν τοῦ κόσμου τούτου᾽. ῎Επρεπε λοιπόν νά ἐξαφανισθεῖ. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ, ὅπως παλαιότερα τό ἴδιο διώχθηκαν καί τέλος θανατώθηκαν καί οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

3. Αὐτό συμβαίνει διαχρονικά καί μέ τήν ᾽Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ. ῞Οσο ἡ ᾽Εκκλησία ὡς σῶμα Χριστοῦ φανερώνει τή ζωή τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀρχηγοῦ της ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, θά ὑφίσταται, κατά παραχώρηση πάντοτε βεβαίως τοῦ Θεοῦ, διωγμούς καί βασανιστήρια. ῞Ολη ἡ ἱστορία τῆς ᾽Εκκλησίας ἀποτελεῖ ἐπιβεβαίωση  τῆς πραγματικότητας αὐτῆς: τῆς μαρτυρίας καί τοῦ μαρτυρίου τῶν συνεπῶν μελῶν της. Δέν ὑπάρχει σχεδόν ἡμέρα στό καθημερινό ἑορτολόγιό της πού νά μήν ἔχει ὄχι ἕναν ἀλλά περισσοτέρους ἁγίους μάρτυρες πού ἑορτάζουν, γιατί κράτησαν ἀνοικτή τήν ψυχή τους στό ὀξυγόνο τοῦ οὐρανοῦ καί ὑπέστησαν γι᾽ αὐτό τή φονική ἔκφραση τοῦ πνιγμοῦ τῶν ὀργάνων τοῦ Πονηροῦ. Γι᾽ αὐτό καί ἡ ᾽Εκκλησία μας οὐδέποτε αἰσθάνθηκε ἄνετα μέ τίς πρωτοκαθεδρίες τοῦ κόσμου τούτου, καλύτερα: θεωροῦσε ὁποιεσδήποτε τιμές τοῦ κόσμου πρός αὐτήν ὡς ἀπάδουσες πρός τό πνεῦμα τοῦ ᾽Αρχηγοῦ της καί ὡς προδοσία τῆς ἴδιας τῆς ψυχῆς της. Τό ῾περιθώριο᾽  λοιπόν εἶναι ἡ φυσιολογική θέση τῆς ᾽Εκκλησίας, ὅπως περιθωριοποιημένο εἶχαν οἱ ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου τόν ἴδιο τόν Κύριο.

4. Κι ἐκεῖ ἀρχίζει τό ἄλλο παράδοξο: στό περιθώριο ἡ ᾽Εκκλησία, ἐκεῖ πού ὑπάρχει ἡ ἀτίμωση τοῦ Σταυροῦ καί τῆς ἀμφισβήτησης, προβάλλει τήν ἀναστημένη ζωή τοῦ ἀρχηγοῦ της. Στό περιθώριο κυοφοροῦνται οἱ δυνάμεις τῆς ζωῆς πού τελικῶς θέτουν τήν ᾽Εκκλησία, δηλαδή τόν ἴδιο τόν Χριστό, στό κέντρο ὄχι τοῦ κόσμου, ἀλλά στό κέντρο τῶν ἀνθρωπίνων καρδιῶν, ἐφόσον αὐτές διακρατοῦν κάποια γνήσια ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας. ῾Λίθον ὅν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλήν γωνίας᾽. ῾Ο Κύριος ἐπάνω στόν Σταυρό ἦταν ὁ παντοδύναμος ἐν σαρκί Θεός. ῾Ο Σταυρός φανέρωνε τή δόξα Του. Στόν τάφο διέλυσε τό βασίλειο τοῦ ῞Αδου καί ἀνέστη τριήμερος, φανερώνοντας ὅτι ἡ ζωή κυριεύει τοῦ θανάτου. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν ᾽Εκκλησία: ὅσο ὁ πονηρός κόσμος θά τήν ἀμφισβητεῖ καί θά τήν θέτει στόν τάφο, τόσο ὁ Θεός θά τήν ἀναδεικνύει, θά τήν ἀνασταίνει καί θά τήν καθιστᾶ ζωή τῶν ἀνθρώπων. Γιά τόν ἁπλούστατο λόγο ὅτι τόν τελευταῖο λόγο πάντοτε τόν ἔχει ὄχι ὁ παρερχόμενος καί ἐν θανάτῳ κόσμος, ἀλλά ὁ παντοδύναμος Θεός.

᾽Ελεεινοί οἱ ἀπόστολοι λοιπόν σ᾽ ἕναν κόσμο φθορᾶς καί θανάτου. ᾽Αλλά γι᾽ αὐτό καί πλήρεις δόξης καί δυνάμεως καί σωφρονισμοῦ. ῾Ο ἀπόστολος ἀποκαλύπτει ἐν Πνεύματι κρυμμένα μυστήρια, πού δόξα τῷ Θεῷ οἱ πιστοί φωτιζόμαστε λίγο νά τά καταλαβαίνουμε καί νά τά κατανοοῦμε. ᾽Αλλά πρέπει νά εἴμαστε κι ἐμεῖς συντονισμένοι στήν ἴδια συχνότητα μ᾽ ἐκείνους, πού σημαίνει νά εἴμαστε ἕτοιμοι καί γιά τό μαρτύριο πρός χάρη τῆς πίστης μας. 

π.Γεώργιος Δορμπράκης