Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Η δύναμη του Σταυρωμένου Λυτρωτή μας

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Απόστολος: Α΄ Κορ. Α΄18-24

Ευαγγέλιο: Ιωάν. ΙΘ΄ 6-11, 13-20, 25-28 και 30

14 Σεπτεμβρίου 2014

Η δύναμη του Σταυρωμένου Λυτρωτή μας

Από την μέρα που πάνω στο φρικτό Γολγοθά στήνεται ο Σταυρός του Χριστού, αγαπητοί μου αδελφοί, το σύμβολο της αδοξίας γίνεται σύμβολο δόξης και το σύμβολο της ατιμίας γίνεται σύμβολο σωτηρίας και ηθικής ωραιότητος. Με το Θείο αίμα Του, που άφθονο χύνεται πάνω στον Σταυρό από τα άγια χέρια και τα άχραντα πόδια Του, ο Ιησούς μας εξαγοράζει από την αρχαία κατάρα. Παράλληλα όμως καθαγιάζει και τον Σταυρό και τον καταγλαΐζει με το άπλετο φως της άπειρης θείας αγάπης, της τέλειας αγιότητος και της πλήρους δικαιοσύνης. Και από σύμβολο φρίκης καθιστά αυτόν χρυσό κρίκο του ουρανού και της γης και τον μεταβάλλει έτσι σε ασφαλισμένο γεφύρι για εύκολη μετάβαση του ανθρώπου στην αιώνια μακαριότητα.

Είναι πράγματι, μεγάλο και τρομακτικό το πλήγμα που υφίσταται στον Σταυρό η ανθρώπινη κακία. Και είναι μεγάλο και τρομακτικό το πλήγμα γιατί ο Σταυρός του Χριστού σημειώνει το τέλος του κόσμου της αμαρτίας και γίνεται η αρχή της παλιγγενεσίας του ανθρώπου. Πάνω σ’ Αυτόν βρίσκουν την οριστική και τέλεια καταδίκη τους ο ανθρώπινος εγωϊσμός και η υλιστική και κτηνώδης ιδεολογία του κόσμου. Αντίθετα η αγάπη προς όλους, η συγγνώμη, η ανεξικακία, η ταπεινοφροσύνη και η αυταπάρνηση μαζί με πολλές άλλες ουράνιες αρετές, από τον Σταυρό διαχέονται στις ανθρώπινες ψυχές για να ιδρύσουν πάνω στην γη το κράτος του χριστιανικού πολιτισμού και της ευαγγελικής ηθικής ωραιότητας.

Το κράτος του Σταυρωμένου αιώνιου Βασιλιά μας, δεν περιορίζεται μόνο στα στενά όρια των Ιεροσολύμων και της Παλαιστίνης. Εξέρχεται πιο πέρα από αυτά και επιτελεί θαυμάσιες κατακτήσεις στις καρδιές όλων των ανθρώπων. Η Ασία και η Ευρώπη, η Αθήνα και η Ρώμη, προσφέρουν την προσκύνηση και την λατρεία τους στον κατάδικο του Γολγοθά. Δεν έχει στέμμα ο Σταυρωμένος Λυτρωτής και Βασιλιάς μας. Αντί για στέμμα φορεί στην κεφαλή ένα αγκάθινο στεφάνι. Δεν κρατά σκήπτρο. Αντ’ αυτού έχει μόνο καλάμι στο δεξί Του χέρι. Δεν φέρει βασιλική πορφύρα. Αντ’ αυτής φορεί κόκκινη χλαμύδα. Δεν ακούει επαίνους, αλλά χλευασμούς. Δεν δέχεται φιλήματα αγάπης, αλλά πτυσίματα ντροπής. Και το τέλος Του; Είναι τέλος κακούργου. Πεθαίνει κατάδικος περιφρονημένος για να αναδειχθή δια μέσου των αιώνων νικητής και θριαμβευτής. Οι προσκυνητές Του αυξάνουν συνεχώς. Οι λατρευτές Του πολλαπλασιάζονται. Ο Σταυρωμένος Κύριος βασιλεύει και η βασιλεία Του κατακτά αδιάκοπα έδαφος στις καρδιές των ανθρώπων, παρά τον πόλεμο και την αντίδραση μιας μερίδας από αυτούς.

Η μερίδα αυτή των ανθρώπων που είναι οι εχθροί Του, Τον διαβάλλει, Τον ατιμάζει και Τον πολεμά. Τον πολεμά και τον διώκει άγρια. Οι Φαρισαίοι Τον αποκαλούν πλάνο και αγύρτη. Οι αρχιερείς του εβραϊκού λαού Τον κηρύττουν σφετεριστή των δικαιωμάτων του Θεού. Ο Νέρων ορκίζεται να Τον εξοντώσει. Ο Τραϊανός συστηματοποιεί τον διωγμό εναντίον Του. Ο Δέκιος ορύεται, ο Διοκλητιανός λυσσά. Ο Άρειος αμφισβητεί την θεότητά Του και συνταράσσει την Εκκλησία για ένα αιώνα. Ο Ιουλιανός ο παραβάτης μελετά και αποφασίζει και ενεργεί την εξάλειψη του ονόματός Του. Οι λόγιοι και οι επιστήμονες εν ονόματι της επιστήμης και του ορθού λόγου επιτίθενται εναντίον Του. Ο Γάλλος Ρενάν χλευάζει και εμπαίζει κατά τον χυδαιότερο τρόπο την θεότητα του Σταυρωμένου Κυρίου μας. Ο Γερμανός Στράους αρνείται να Τον προσκυνήσει. Οι πλανώμενοι και μεγαλόσχημοι εχθροί Του, αρχαίοι και νέοι, βάλλουν ακατάπαυστα εναντίον Του με τα βέλη της απιστίας και της πλάνης. Παρά δε τον λυσσώδη αγώνα που διεξάγουν εναντίον Του, ο Σταυρωμένος Λυτρωτής μας ζει. Διαφεύγει τις συκοφαντίες των Εβραίων και ντροπιάζει τους σοφούς του κόσμου. Μωραίνει τους δήθεν συνετούς και συντρίβει τους εχθρούς Του και τους καθιστά υποπόδιο των ποδών Του.

Αυτό αποδεικνύει ότι ο Σταυρωμένος Λυτρωτής μας είναι δύναμη, δύναμη Θεού. Δεν είναι απλός άνθρωπος, αλλά Θεός τέλειος και αληθινός, αφού καμμιά δύναμη και καμμιά σοφία και επιστήμη και μάθηση δεν μπόρεσε να σείση το κράτος Του και να εξαλείψει το όνομά Του. Το μνημόσυνο άλλων μεγάλων και τρανών του κόσμου εξαφανίστηκε. Οι κατακτήσεις τους απωλέσθησαν. Το κράτος τους κατέρρευσε. Ο Σταυρωμένος όμως βασιλεύει και εκτείνει ακατάπαυστα το κράτος της βασιλείας Του. Δεν πρέπει λοιπόν να απομένει έστω και η ελάχιστη αμφιβολία για την δύναμη του Σταυρού. Ας μαίνονται οι νεώτεροι Νέρωνες και ας πληθαίνουν οι εχθροί Του. Ας βεβηλώνουν τον Σταυρό Του, τις Εκκλησίες Του οι βάρβαροι και άπιστοι κατακτητές των ιερών χωμάτων μας. Δεν θ’ αργήσει η μέρα που και αυτοί θα ακούσουν «το είναι σκληρό για σε να κλωτσάς πάνω στα σιδερένια καρφιά των βουκέντρων», χωρίς βέβαια να υπάρχει και γι’ αυτούς η ελπίδα του ελέους του Θεού.

Όμως, όπως πάντοτε έτσι και σήμερα, ο Σταυρός του Κυρίου αποτελεί πηγή δύναμης. Ο Σταυρωμένος Κύριος για μας τους πιστούς είναι «Δύναμη Θεού» (Α΄Κορ. Α΄23). Η αήττητη δύναμή Του που έλαμψε στον Γολγοθά και που θεμελιώθηκε πάνω στον Σταυρό, δωρίζεται σήμερα, δια μέσου των Ιερών Μυστηρίων της Εκκλησίας σε κάθε πιστό. Με την δύναμή Του αυτή γινόμαστε και εμείς δυνατοί και τρέπουμε σε φυγή τον διάβολο. Γιατί, ο μισάνθρωπος διάβολος φρίττει μπροστά στην σταυρική θυσία του Κυρίου και πρέπει να ξέρουμε ότι με την δύναμή Του η ψυχή μας ελευθερώνεται από τα πάθη και προοδεύει στην αρετή. Με την δύναμη του Σταυρωμένου αποκτούμε την δύναμη εκείνη ώστε να μπορέσουμε και εμείς να ανεβούμε το ένα μετά το άλλο όλα τα σκαλοπάτια που οδηγούν στον ουρανό. Και πρέπει αυτό να το καταλάβουμε όλοι, ότι δεν έχουμε άλλο στήριγμα και άλλη καταφυγή. Η σταυρική θυσία είναι το θεμέλιο που στηρίζονται οι ελπίδες μας τόσο για το πρόσκαιρο, όσο και για το αιώνιο μέλλον μας.

Αδελφοί μου! Εκείνο που πρέπει σήμερα να επισημάνουμε είναι ότι τα τελευταία χρόνια, που θα μπορούσαν να αποκληθούν χρόνια αποστασίας και υποβάθμισης της πίστης, ο Σταυρός δεν έχει την πρώτη θέση στις καρδιές μας και τούτο είναι εξόχως επικίνδυνο τόσο για τον καθένα μας ξεχωριστά, όσο και για το έθνος ολόκληρο. Γι’ αυτό και χρειάζεται αναβαπτισμός στις μεγάλες ηθικές αξίες και βαθειά πίστη στο Χριστό και στον Σταυρό του. Πηγή χαρισμάτων είναι ο Πανσεβάσμιος Σταυρός. Πηγή ανεξάντλητος από την οποία αναβλύζουν συνεχώς τα νάματα της Θείας Χάριτος. Γι’ αυτό καλό θα είναι, στις δύσκολες μέρες που ζούμε σήμερα να καταφεύγουμε σ’ Αυτόν με πίστη για να ανακουφιζόμαστε και να παίρνουμε τόνωση στον δρόμο της ζωής μας. Να παίρνουμε νέες δυνάμεις, για να συνεχίσουμε την πορεία μας, φορτωμένοι ο καθένας μας με τον σταυρό του και να ακολουθούμε Εκείνον που υψώθηκε στον Σταυρό για να μας χαρίσει την αιώνια λύτρωση και μακαριότητα. Είθε η εφετινή επέτειος της Ύψωσής Του να αποτελέσει κίνητρο για ένα τέτοιο αναβαπτισμό.

Ηγούμενος Χρυσορροϊατίσσης Διονύσιος

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ
Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
(«Ὁμιλίες», τ. Γ´ ἐκδ. «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 2003)

Στοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»

.         Ἡ γιορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ τοῦ Κυρίου εἶναι πολὺ παλαιά. Γνωρίζουμε ὅτι αὐτὴ ὑπῆρχε ἤδη τὸν Ε΄ αἰώνα καὶ καθιερώθηκε ὡς ἀνάμνηση ἑνὸς μεγάλου γεγονότος – τῆς εὑρέσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ τοῦ Κυρίου.
.       Ἡ ἁγία Ἑλένη, μητέρα τοῦ πρώτου χριστιανοῦ αὐτοκράτορα τῆς Ρώμης, τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα μὲ σκοπὸ νὰ ἀνακαλύψει τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Ἦταν ἕνα δύσκολο ἔργο, διότι μετὰ τὸν μαρτυρικὸ θάνατο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ πάνω στὸν Σταυρὸ τοῦ Γολγοθᾶ οἱ Ρωμαῖοι δύο φορὲς κατέστρεψαν τὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ τὸν καιρὸ ποὺ πῆγε ἐκεῖ ἡ ἁγία Ἑλένη στὴ θέση της ὑπῆρχαν μόνο ἐρείπια. Ὁ εἰδωλολάτρης αὐτοκράτορας Ἀδριανός, γιὰ νὰ ἐξαφανίσει κάθε ἀνάμνηση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, ἔδωσε διαταγὴ νὰ δημιουργηθεῖ ἕνας τεχνητὸς λόφος στὴ θέση τοῦ μαρτυρίου καὶ νὰ φτιαχτεῖ πάνω του ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης.
.       Ἡ ἁγία Ἑλένη δὲν ἤξερε ἀπὸ ποῦ ν’ ἀρχίσει τὴν ἔρευνά της. Τότε ὁ Κύριος τῆς ἔστειλε ἕναν ἡλικιωμένο Ἑβραῖο ποὺ ὀνομαζόταν Ἰούδας καὶ ἐκεῖνος τῆς εἶπε ὅτι ὁ Σταυρὸς βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὸ ναὸ τῆς Ἀφροδίτης. Ἡ αὐτοκράτειρα διέταξε νὰ ἰσοπεδωθεῖ ὁ εἰδωλολατρικὸς ναὸς καὶ τότε βρῆκαν κάτω ἀπὸ τὰ θεμέλιά του τρεῖς σταυρούς. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶχε πάνω του τὴν ἐπιγραφὴ καὶ κατάλαβαν ὅτι ἦταν ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου, διότι ἀναστήθηκε ἕνας νεκρὸς στὸν ὁποῖο πάνω ἔβαλαν τὸν Σταυρό. Ἕνα μεγάλο πλῆθος ἀνθρώπων συγκεντρώθηκε γύρω ἀπὸ τὸν Σταυρὸ καὶ ὁ πατριάρχης Ἱεροσολύμων Μακάριος τὸν ὕψωσε γιὰ νὰ τὸν βλέπουν ὅλοι. Ταυτόχρονα ὅλος ὁ λαὸς μὲ χαρὰ ἔψαλλε˙ «Κύριε ἐλέησον! Κύριε ἐλέησον! Κύριε ἐλέησον!» Ἔτσι ψάλλαμε καὶ ἐμεῖς χτὲς στὴν παννυχίδα.

.          Αὐτὴ λοιπὸν εἶναι ἡ ἱστορία τῆς σημερινῆς γιορτῆς. Καὶ κάνοντας ἀνάμνηση αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, ἐνθυμούμενοι τὴν σταύρωση καὶ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου μὲ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ προσπαθήσουμε νὰ καταλάβουμε τὸ βάθος τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας περὶ τοῦ Σταυροῦ.
Γιὰ τὴν σημασία τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου μιλάει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρώτη ἐπιστολή του πρὸς Κορινθίους. Ἀκοῦστε τὸν λόγο του καὶ προσπαθῆστε νὰ καταλάβετε τὴν σημασία του˙ «Ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστι, τοῖς δὲ σωζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστιν» (Α΄ Κορ. α´18).
.          Μωρία καὶ τρέλα εἶναι ὁ λόγος περὶ τοῦ Σταυροῦ, γιὰ ἐκείνους ποὺ χάνονται, γιὰ μᾶς ὅμως εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ «γέγραπται γάρ˙ ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν, καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω» (Α΄ Κορ. α´19). Τὸ ἔλεγε ἤδη ὁ προφήτης Ἠσαΐας. «Ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου; Οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου» (Α΄ Κορ. α´ 20).
Ἔκανε μωρία ὁ Θεὸς ὅλη τὴν σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἀπὸ παλαιὰ χρόνια ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ σοφοὺς λαοὺς θεωροῦνταν οἱ Γερμανοί. Ὁ λαὸς αὐτὸς ἦταν φορέας ὅλης τῆς κοσμικῆς σοφίας. Ἀπὸ μέσα του βγῆκαν οἱ μεγάλοι φιλόσοφοι ὅπως ὁ Κάντιος, ὁ Φίχτε καὶ ὁ Γέγελ. Στὴ Γερμανία ἡ ἐπιστήμη προχώρησε πιὸ πολὺ ἀπὸ ὅσο σὲ ἄλλες χῶρες τῆς Εὐρώπης.
.              Εἴδατε πῶς κατήσχυνε ὁ Κύριος αὐτὴ τὴν σοφία τοῦ γερμανικοῦ λαοῦ καὶ τὴν μετέτρεψε σὲ μωρία. Ὑπῆρχε ποτὲ μωρία φοβερότερη ἀπ’ αὐτὴ τῆς ὁποίας ἐμεῖς ἤμασταν μάρτυρες; Εἶχε φτάσει ποτὲ κανένας λαὸς σὲ τέτοιο σημεῖο τρέλας, ὥστε νὰ ἐξοντώνει μὲ τὸν πιὸ ἄγριο τρόπο ἑκατομμύρια ἀνθρώπους καὶ νὰ καταστρέφει τὶς ἐκκλησίες τοῦ Θεοῦ;
.           Δὲν πραγματοποιήθηκε πάνω στὸν γερμανικὸ λαὸ ἐκεῖνος ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου ποὺ λέει˙ «Οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου; ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεόν, εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας, ἐπειδὴ καὶ Ἰουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καὶ ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν»(Α΄ Κορ. α´ 20-22).

.           Πολλὲς φορὲς ἀκούσατε στὸ Εὐαγγέλιο πὼς οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ζητοῦσαν ἀπὸ τὸν Κύριον Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ τοὺς δείξει σημεῖα, γιὰ νὰ ἀποδείξει ὅτι ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ κάνει ἐκεῖνα ποὺ ἔκανε, ζητοῦσαν ἀπ’ Αὐτὸν θαύματα.
Ποιά ἄλλα θαύματα ἤθελαν, ἀφοῦ ὁ Κύριος τὰ ἔκανε συνεχῶς; Ἦταν τυφλοί, γι’ αὐτὸ ζητοῦσαν καὶ ἄλλα θαύματα, μὲ τὰ ὁποῖα ἤθελαν νὰ ἀποδείξει ὁ Κύριος τὴν ἄνω κλήση του.
.      «Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν». Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἦταν λαὸς πολὺ βαθυστόχαστος. Ἀπὸ τοὺς κόπους αὐτοῦ τοῦ λαοῦ βγῆκαν οἱ μεγαλύτεροι φιλόσοφοι τοῦ ἀρχαίου κόσμου, ὅπως ὁ Πυθαγόρας, ὁ Σωκράτης, ὁ Πλάτων καὶ ὁ Ἀριστοτέλης, οἱ ὁποῖοι μέχρι καὶ σήμερα παραμένουν ἀξεπέραστοι.
.       Ὁ Ἀριστοτέλης, παραδείγματος χάριν, εἶναι φορέας μιᾶς ἀξεπέραστης σοφίας καὶ βαθύτατος νοῦς. Οἱ Ἕλληνες ἦταν ἕνας λαὸς ὁ ὁποῖος γνώριζε ὅλη τὴν ἀνθρώπινη σοφία, ἕνας λαὸς ποὺ διψοῦσε νὰ ἀκούει κάθε τί τὸ σοφό, λαὸς ποὺ οἱ ἐκπρόσωποί του ἄκουγαν μὲ προσοχὴ στὸν Ἄρειο Πάγο τὸν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἔχοντας τὴν αἴσθηση ὅτι ἐκεῖνος μιλάει γιὰ κάτι ποὺ αὐτοὶ δὲν γνωρίζουν.
«Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν» (Α΄ Κορ. α´ 22-23). Οἱ Ἰουδαῖοι στὸ πρόσωπο τοῦ Μεσσία περίμεναν ἕνα μεγάλο βασιλιά, ὁ ὁποῖος θὰ γινόταν ἀρχηγὸς τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ θὰ ὑπέτασσε σ’ αὐτὸν ὅλο τὸν κόσμο. Ἦταν σκάνδαλο γι’ αὐτούς, ν’ ἀκοῦνε ὅτι Μεσσία θεωροῦν Αὐτὸν τὸν ὁποῖο ἐκεῖνοι σταύρωσαν.
Καὶ γιὰ τοὺς Ἕλληνες αὐτὸ ἦταν μωρία καὶ μὲ πολλὴ περιφρόνηση μιλοῦσαν ἐκεῖνοι γιὰ τὸν Χριστὸ τὴν ἐποχὴ τῶν μεγάλων διωγμῶν κατὰ τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους στοὺς πρώτους αἰῶνες. Περιέπαιζαν τοὺς χριστιανοὺς γιὰ τὸ ὅτι θεωροῦν Θεὸ ἕνα δυστυχισμένο ἄνθρωπο, ποὺ πέθανε πάνω στὸν σταυρό. Γιὰ ἐκείνους ὅμως ποὺ τοὺς κάλεσε ὁ Θεός, Ἰουδαίους καὶ Ἕλληνες, ποὺ πίστεψαν στὸν Χριστό, Αὐτὸς ἦταν ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Θεοῦ σοφία.

.        Γιὰ ὅλους ἐμᾶς κήρυγμα γιὰ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, κήρυγμα γιὰ τὸν ἐσταυρωμένο Κύριο Ἰησοῦ εἶναι κήρυγμα γιὰ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν σοφία του. Διότι, πεῖτε μου, ποιός ποτὲ σ’ ὅλη τὴν ἱστορία τοῦ κόσμου φανέρωσε τέτοια δύναμη ποὺ φανέρωσε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὄχι μόνο μὲ τὸ δικό του κήρυγμα ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ φοβερὸ καὶ θαυμαστὸ θάνατο γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, μὲ τὸ δικό του Αἷμα καὶ τὸν Σταυρό του;
Αὐτὴ εἶναι ἡ δύναμη ποὺ νίκησε τὸν κόσμο καὶ κατήργησε τὴν ἐξουσία τοῦ διαβόλου γι’ αὐτοὺς ποὺ πίστεψαν στὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ χάραξαν πάνω στὴν καρδιά τους τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ.

.        Ἐμεῖς κηρύττουμε τὸν Χριστό, λέγοντας ὅτι Αὐτὸς εἶναι ἡ ὑπέρτατη δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Σοφία Του, σοφία ἡ ὁποία ἀπέδειξε μωρία ὅλη τὴν σοφία τοῦ κόσμου. Δὲν ὑπάρχει γιὰ μᾶς σοφία ἀνώτερη ἀπ’ αὐτὴ ποὺ ἐμεῖς ἀκούσαμε ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γνωρίζουμε τώρα ὅτι ἡ ἀρχὴ τῆς σοφίας δὲν βρίσκεται σὲ βιβλία, γραμμένα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ στὸ φόβο τοῦ Θεοῦ… Πάντα ἔχουμε στὸ νοῦ μας τὸν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου γιὰ τὸν Χριστὸ «ἐν ᾧ εἰσι πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι»(Κολ. β´3). Ἀναζητοῦμε τὴ σοφία μόνο σ’ αὐτὸ τὸν θησαυρὸ καὶ πουθενὰ ἀλλοῦ. Γνωρίζουμε ὅτι ἀληθινὸς εἶναι ὁ λόγος τοῦ σοφοῦ Σολομῶντος˙ «Στόμα δικαίου ἀποστάζει σοφίαν» (Παρ. Ι´ 31).
Πεῖτε μου ποιά στόματα ἀνέβλυζαν περισσότερη σοφία ἀπὸ τὰ στόματα τῶν μεγάλων ἱεραρχῶν καὶ τῶν διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Μεγ. Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ πολλῶν ἄλλων ἁγίων; Ποιό στόμα ἀνάβλυζε σοφία μεγαλύτερη ἀπὸ τὴ σοφία τῶν ὁσίων Θεοδοσίου τοῦ Κιέβου; Γνωρίζουμε ὅτι τὸ στόμα τῶν δικαίων ἀναβλύζει σοφία. Γνωρίζουμε ὅτι ἀληθινὸς εἶναι ὁ λόγος τοῦ Σοφοῦ Σολομῶντος˙ «στόμα δὲ ταπεινῶν μελετᾶ σοφίαν» (Παρ. ΙΑ´ 2), ἐκείνων ποὺ ποτὲ δὲν θεωροῦν τὸν ἑαυτό τους σοφό, βλέπουν τὸν ἑαυτό τους χειρότερο ἀπ’ ὅλους καὶ δὲν περιφρονοῦν κανέναν. Αὐτοὶ οἱ ταπεινοὶ ἄνθρωποι κατέχουν τὴ γνήσια καὶ ἀληθινὴ σοφία, μία σοφία ξεχωριστή, αὐτὴ γιὰ τὴν ὁποία μιλοῦσε ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος, λέγοντας τὸ ἑξῆς˙ «Ἡ δὲ ἄνωθεν σοφία πρῶτον μὲν ἁγνὴ ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνική, ἐπιεικής, εὐπειθής, μεστὴ ἐλέους καὶ καρπῶν ἀγαθῶν, ἀδιάκριτος καὶ ἀνυπόκριτος» (Ἰακ. γ´ 17). Μὲ τέτοια σοφία ἦταν γεμάτοι ὅλοι οἱ ἅγιοι. Τέτοια σοφία πρέπει καὶ ἐμεῖς, ἁπλοὶ καὶ ἀδύναμοι χριστιανοί, νὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Θεό. Γι’ αὐτὴ τὴν ἀληθινὴ σοφία ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει˙ «Τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστι, καὶ τὸ ἀσθενὲς τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστὶ» (Α΄ Κορ. α´ 25).
.          Αὐτοὺς ποὺ ὁ κόσμος τοὺς θεωρεῖ μωρούς, ποὺ ὁ κόσμος δὲν δίνει σημασία ἢ ἀκόμα καὶ τοὺς περιφρονεῖ, αὐτὸ «τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ» εἶναι σοφότερο ὅλων τῶν ἀνθρώπων. «Τὸ ἀσθενὲς τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστι». Ἡ ἀδυναμία τῶν ταπεινῶν, τῶν πράων καὶ τῶν καθαρῶν τῇ καρδίᾳ εἶναι ἀσύγκριτα πιὸ δυνατὴ ἀπὸ ὅλη τὴν ἀνθρώπινη δύναμη.

.          «Βλέπετε γὰρ τὴν κλῆσιν ὑμῶν, ἀδελφοί, ὅτι οὐ πολλοὶ σοφοὶ κατὰ σάρκα, οὐ πολλοὶ δυνατοί, οὐ πολλοὶ εὐγενεῖς» (Α΄ Κορ. 1, 26). Καὶ αὐτοὶ εἶστε ὅλοι ἐσεῖς, οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι, ποὺ ἀνοίξατε τὴν καρδιά σας στὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ ἀγαπήσατε τὸν Σταυρό Του. Γιὰ σᾶς μιλάει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅταν λέει˙ «Τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνῃ, καὶ τὰ ἀσθενῆ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα καταισχύνῃ τὰ ἰσχυρά, καὶ τὰ ἀγενῆ του κόσμου καὶ τὰ ἐξουθενημένα ἐξελέξατο ὁ Θεός, καὶ τὰ μὴ ὄντα, ἵνα τὰ ὄντα καταργήσῃ» (Α΄ Κορ. α´ 27-28).
.            Ὁ Κύριος γνωρίζει σὲ ποιά καρδιὰ ὑπάρχει ἀληθινὴ σοφία. Ὁ Κύριος βλέπει τοὺς σοφούς, ποὺ οἱ ἄνθρωποι δὲν προσέχουν. Ὑπάρχουν μεταξύ μας, στοὺς ἁπλοὺς ἀνθρώπους, σοφοί, ποὺ στὰ μάτια τοῦ κόσμου εἶναι ἐντελῶς ἀσήμαντοι. Ὑπάρχουν τέτοιοι σοφοὶ καὶ μεταξὺ τῶν φτωχῶν. Αὐτοὺς ὁ θεῖος Παῦλος τοὺς θεωρεῖ ἀληθινοὺς φορεῖς τῆς σοφίας καὶ τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ, γιατί αὐτοὶ μὲ ὅλη τὴν καρδιὰ ἀγάπησαν τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, πάνω στὸν ὁποῖο ὁ Κύριος συμφιλίωσε μαζὶ μὲ τὸν Θεὸ ὅλο τὸν κόσμο καὶ ὁρατὸ καὶ ἀόρατο.

.          Ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ τιμοῦν καὶ σέβονται μὲ ὅλη τους τὴν καρδιὰ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, πράγμα ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ ποῦμε γιὰ τοὺς αἱρετικούς… Ὅλοι τους εἶναι ἐχθροὶ τοῦ Σταυροῦ. Γι’ αὐτοὺς ὁ ἀπόστ. Παῦλος εἶπε˙ «Ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστὶ» (Α΄ Κορ. α´18). Θεωροῦν παραλογισμὸ τὴν τιμὴ ποὺ ἐμεῖς ἀποδίδουμε στὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Μέσα σ’ αὐτὴ τὴν ἀνοησία τους βρίζουν τὸν τίμιο Σταυρὸ μὲ τὰ πιὸ ἄσχημα λόγια. Τὸν παρομοιάζουν μὲ ἀγχόνη καὶ μᾶς περιγελοῦν λέγοντας πὼς αὐτὸ τὸ ὄργανο θανάτου ἐμεῖς μὲ ὅλη μας τὴν καρδιὰ τὸ τιμᾶμε καὶ τὸ ἀνυψώνουμε πάνω ἀπ’ ὅλο τὸν κόσμο.
.          Οἱ δυστυχισμένοι αὐτοὶ ἄνθρωποι δὲν καταλαβαίνουν ὅτι μὲ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ ἦλθε ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου, ὅτι πάνω του κρεμάστηκαν οἱ ἁμαρτίες ὅλου τοῦ κόσμου καὶ ὅτι ὁ Σταυρὸς εἶναι ἁγιασμένος μὲ τὸν πιὸ μεγάλο ἁγιασμὸ – μὲ τὸ τίμιο Αἷμα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἔργο ποὺ Ἐκεῖνος πραγματοποίησε πάνω του˙ τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.
.        Μπορεῖ γιὰ μᾶς νὰ ὑπάρχει θησαυρὸς μεγαλύτερος ἀπὸ τὸν Σταυρὸ ποὺ ἁγιάστηκε μὲ τὸ τίμιο Αἷμα τοῦ Κυρίου; Ἂν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη τὸ θυσιαστήριο ποὺ ὑπῆρχε μέσα στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων ἐθεωρεῖτο ἱερό, ἂν τὸ σπαθὶ τοῦ Γολιάθ, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Δαβὶδ ἀποκεφάλισε αὐτὸν τὸν γίγαντα, φυλαγόταν μέσα στὸ ναὸ τυλιγμένο σὲ πολύτιμο ὕφασμα, τότε πῶς μποροῦμε ἐμεῖς νὰ μὴν τιμᾶμε τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ;
.          Γνωρίζετε ὅτι τὰ πράγματα τῶν μεγάλων ἀνδρῶν φυλάγονται σὰν κειμήλια, ὅτι δημιουργοῦνται μουσεῖα ὅπου αὐτὰ φυλάγονται μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ πὼς τιμοῦν οἱ ἄνθρωποι ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα. Ἐμεῖς λοιπὸν νὰ μὴν τιμᾶμε μὲ ὅλη μας τὴν καρδιὰ τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ποὺ ἡ ἁγία Ἑλένη βρῆκε τὸ 326 μ.Χ.; Δὲν πρέπει νὰ ἀποστρεφόμαστε τοὺς δυστυχισμένους ἐκείνους αἱρετικοὺς ποὺ τὸν βλασφημοῦν; Δὲν πρέπει, σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου, νὰ τοὺς θεωροῦμε ἀνθρώπους ποὺ σκόνταψαν στὸν λίθο τοῦ προσκόμματος καὶ ἄδικα νομίζουν πὼς κατέχουν τὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ;
.          Ἂς μὴν ἔχουμε καμία κοινωνία μ’ αὐτοὺς τοὺς δυστυχισμένους ἀνθρώπους, ποὺ βλασφημοῦν τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Ἂς ἔχουμε πάντα μπροστὰ μας τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ! Ἂς μὴν ὑπάρχει μεταξύ μας κανεὶς ποὺ νὰ μὴν φοράει σταυρό!
Ξέρω ὅτι δὲν τὸν φορᾶτε ὅλοι. Φορᾶτε χάντρες καὶ μενταγιὸν καὶ τὸν σταυρὸ δὲν φορᾶτε. Μὴν δικαιολογεῖτε τὸν ἑαυτό σας μὲ τὸ ὅτι δὲν ἔχετε ποῦ νὰ τὸν ἀγοράσετε, γιατί ἂν ἀγαπούσατε τὸν Σταυρὸ θὰ βρίσκατε δυνατότητα, θὰ παίρνατε ἕνα κομμάτι ξύλο καὶ θὰ τὸ κάνατε σταυρό. Σκεφτεῖτε το καὶ βάλτε ὅλοι σας στὸ λαιμὸ τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ ὅλοι σας νὰ τὸν χαράξετε μέσα στὴ δική σας καρδιά! Αὐτὸς θὰ σᾶς σώσει καὶ θὰ σᾶς ὁδηγήσει στὴν αἰώνια ζωή.

Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΛΟΣ

Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Ο  Τίμιος Σταυρός είναι το κορυφαίο σύμβολο θυσίας και αγιασμού, για την Εκκλησία του Σταυρωμένου και  εν ταυτώ Αναστημένου Χριστού, διότι ο Σταυρός μαζί με την Ανάσταση είναι οι δύο σημαντικοί πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται  η ζωή όσων «εις Χριστόν» έχουν βαφτισθεί και ενδυθεί. Ο απόστολος Παύλος αναφερόμενος στο Σταυρό, δεν κρύβει την καύχησή του, για το Ιερό Σύμβολο. Στις επιστολές του συναντάμε πλείστα χωρία στα οποία εξυμνεί  τη σημασία του Σταυρού, για τη σωτηρία του ανθρώπου και του κόσμου. Αλλά και οι αποστολικοί Πατέρες ομιλούν και αυτοί με σεβασμό και τιμή προς το Ιερό Σύμβολο, μέσω του οποίου επιτεύχθηκε η σωτηρία του ανθρώπου, με την απολυτρωτική θυσία του Χριστού.

Η τιμή που αποδίδει η Ορθόδοξη Εκκλησία, προς τον Τίμιο Σταυρό, τη 14η Σεπτεμβρίου και όχι μόνο, ξεκινά στους πρώτους αποστολικούς χρόνους, δια των  αποστόλων και των επακολουθησάντων αποστολικών Πατέρων.  Έτσι μέχρι τους τωρινούς καιρούς, η Ορθόδοξη Εκκλησίας μας, διασώζει ανόθευτη τη βιβλική και πατερική διδασκαλία και αποδίδει την προσήκουσα τιμή στο Σταυρό του Χριστού, ως το κατ’ εξοχήν όργανο και σύμβολο της απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους, προσφέροντας στον καθένα τη δυνατότητα να προσέλθει, στις ιερές ακολουθίες  του υψωμένου Τιμίου Σταυρού, ο οποίος για πρώτη φορά, υψώθηκε  από τον πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, όταν αυτοκράτορας στο βυζάντιο ήταν ο Μ. Κωνσταντίνος. Σύμφωνα με την ιερή παράδοση της Εκκλησίας μας, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού, η αγία Ελένη τον ασπάσθηκε και τον παρέδωσε στον πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος ύψωσε ψηλά τον Σταυρό του Χριστού για να τον δουν οι παρευρισκόμενοι χριστιανοί.  Ένα παρόμοιο περιστατικό έγινε λίγα χρόνια μετά, το 335, την επομένη των εγκαινίων του Ναού της Αναστάσεως. Για μία τρίτη και τελευταία φορά πραγματοποιήθηκε η ύψωση του Τιμίου Σταυρού το έτος 628. Είναι η εποχή που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος πολεμά τους Πέρσες. Ο λαός αυτός, προ 14 ετών, έχει καταλάβει την Παλαιστίνη και έχει αρπάξει από τούς χριστιανούς τον Τίμιο Σταυρό. Ο Ηράκλειος νικά και επανακτά τον Σταυρό. Στις 14 Σεπτεμβρίου έρχεται στα Ιεροσόλυμα φέροντας στους ώμους του τον Σταυρό. Φθάνει στο Ναό της Αναστάσεως και παραδίδει τον Σταυρό στα χέρια του πατριάρχη Ζαχαρία. Εκείνος υψώνει τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό και ευλογεί τα πλήθη των χριστιανών, ψάλλοντας για πρώτη φορά τον πολύ γνωστό ύμνο «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου …».

Θεολογικά «Σταυρός» σημαίνει το «παθείν», ενώ γενικότερα, σημαίνει πόνος, πενία, εξάρτηση, ανελευθερία, καταπίεση, βία, ασθένεια και θάνατος, τα οποία απειλούν διαρκώς τον άνθρωπο. Άρα, Ύψωση του Σταυρού σημαίνει εμφάνεια του «παθείν». Η Ύψωση δηλώνει τη διαρκή υπόμνηση, τη διαρκή θέα του μυστηρίου του σταυρού. Ο σταυρός, σύμβολο πολυσήμαντο και σχήμα πανάρχαιο, ενώνει παραδοξολογικά τα αντίθετα: τον ουρανό με τη γη, το άκτιστο με το κτιστό, το Θείο με το ανθρώπινο, τη ζωή με τον θάνατο, τη χαρά με τη λύπη (χαρμολύπη), το συνειδητό με το ασυνείδητο. Ο άγιος Κλήμης ο Αλεξανδρείας (ΒΕΠΕΣ 7, 72) γράφει χαρακτηριστικά, ότι ο Σταυρωμένος Κύριος γίνεται «σπονδοφόρος» της ψυχής μας, ειρηνεύοντας τις ασυνείδητες συγκρούσεις μας. Ενώ σαν αλεξικέραυνο ο σταυρός γειώνει τις αμαρτίες μας, ταυτόχρονα σαν γερανός μας ανεβάζει στον ουρανό (Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, Προς Εφεσ. ΙΧ, Ι). Όσο θυσιάζεται ο Θεάνθρωπος, τόσο δοξάζεται η Εκκλησία, που είναι το Σώμα Σου. Όσο αυτοπροσφέρεται, όσο κενώνεται ο άνθρωπος, τόσο ο ίδιος «πληρούται», αφού μόνο ένας «σταυρωμένος» μπορεί να υψωθεί! Όσο νεκρώνονται και σταυρώνονται τα πάθη μας, τόσο δυναμώνει το πνεύμα μας. Όσο καθημερινά σταυρωνόμαστε ή «θανατούμεθα», τόσο αληθινά ζούμε: «Ο ευρών την ψυχήν αυτού απολέσει αυτήν, και ο απολέσας την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού ευρήσει αυτήν» (Ματθ. 10, 38-39)! Τότε το «παθείν», δηλαδή ο σταυρός μας μεταβάλλεται σε χριστιανικό μαρτύριο, όπως συνέβη με τον ένα εκ των δυο ληστών. Γι’ αυτό, κάτω από κάθε αγία Τράπεζα τίθενται λείψανα Αγίων, ώστε να μας θυμίζει, ότι η «δύναμη» της Εκκλησίας «εν ασθενεία τελειούται» (Β’ Κορ. 12, 9) 

Έτσι, λοιπόν, όσο θεάται, υψούμενος, ο σταυρός, το σύμβολο του θανάτου, τόσο απομακρύνεται ο θάνατος: «θανάτω θάνατον πατήσας»! Έφαγαν οι Πρωτόπλαστοι από το «δένδρο της γνώσης του καλού και του κακού» και ασθένησαν πνευματικά, ενώ εμείς σήμερα, τρώμε από το ξύλο του Σταυρού, κοινωνώντας το σώμα και το αίμα του Κυρίου και θεραπευόμαστε πνευματικά: «Ξύλω γαρ έδει το ξύλον ιάσασθαι» (Δοξαστικό του μεγάλου Εσπερινού).

Αλλά, για μας σήμερα τι νόημα έχουν όλα αυτά; Πώς μπορούν να λειτουργήσουν πρακτικά στην καθημερινή μας ζωή; Τί σημαίνει καθημερινή Ύψωση του δικού μας «σταυρού»; Καθημερινό σταύρωμα σημαίνει αδιάλειπτο πνευματικό αγώνα κατά των παθών και των σατανικών πειρασμών. Η ψυχική αυτή σταυρική θυσία διενεργείται στο κέντρο της καρδιάς μας, στο δικό μας Γολγοθά, όπου ο νους μεταβάλλεται σε βωμό Αγίας Τραπέζης και ολόκληρο το σώμα μας, σε Ναό του Αγίου Πνεύματος. «Αυτοί που ανήκουν στο Χριστό», λέει ο ι. Χρυσόστομος, έχουν σταυρώσει τη σάρκα τους με τα πάθη και τις επιθυμίες της, όπως ακριβώς κάποιος θα έλεγε, αυτοί έχουν δείξει ότι η σάρκα έχει καταστεί ανίκανη και ανενεργής, για αμαρτωλές πράξεις. Έχουν παλέψει μαζί της τόσο αποτελεσματικά, ώστε έχει καταστεί γι’ αυτούς υπεράνω παθών και επιθυμιών, διότι όταν είναι καρφωμένος κανείς σε ένα σταυρό και έχει τρυπηθεί με εκείνα τα καρφιά, αυτός είναι τσακισμένος,  διαλυμένος από τον πόνο και βασανισμένος, ούτως ειπείν, σε κάθε ίνα της ύπαρξής του. σε αυτήν την κατάσταση αυτός δε θα μπορούσε να ενοχλείται από τις επιθυμίες της σάρκας, αλλά κάθε πάθος και πονηρή επιθυμία θα τρεπόταν σε άτακτη φυγή από τον πόνο, που δεν αφήνει τόπο για εκείνα τα πάθη».

 Έτσι, καθημερινή ύψωση του προσωπικού μας σταυρού σημαίνει εμφάνεια, σημαίνει διαρκής ορατότητα, αναγνωρισιμότητα και παραδοχή των συνειδητών και ασυνείδητων ενοχών, υπαρξιακών κρίσεων και εσωτερικών μας συγκρούσεων. Η ύψωση των προσωπικών μας προβλημάτων είναι αναγκαία, γιατί χωρίς την ανάδειξη και ανάδυση του προβλήματος, σε διάσταση εξομολόγησης, δεν είναι δυνατή καμία αυτοδιάγνωση ή ετεροδιάγνωση και άρα δεν υπάρχει θεραπεία. Ο πόνος ή ο «σταυρός» κάθε άπιστου ή άθεου παραμένει αγιάτρευτος, αφού αρνείται στρουθοκαμηλικά όχι μόνο την Ανάσταση και Ύψωση του Χριστού, άρα και τη δική του, αλλά και αυτή τη «σταύρωση» τη δική του, που είναι η αβεβαιότητα, η αγωνία, ο πόνο, ο θάνατος. Η τυχόν απώθηση του  «σταυρού» είναι πειρασμός δαιμονικός. Αν δεν βυθιστεί κανείς στον Άδη της υπάρξεώς του, δε θα μπορέσει να ανέλθει στο αληθινό φως. Η αναγνώριση των παθών του ασυνειδήτου είναι προϋπόθεση, για την οποιαδήποτε θεραπεία. Η ύψωση του προσωπικού μας σταυρού παρέχει ελπίδα και θάρρος, για να συνεχίσουμε τον υπόλοιπο ψυχοπνευματικό αγώνα της ζωής, αφού μας θυμίζει, ότι με τη σταυρική θυσία του Υιού του Θεού και Λόγου, επήλθε η καταλλαγή μας με τον Θεό, και άρα η νίκη, ως ψυχοσωματική σωτηρία του Ανθρώπου. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η 14η Σεπτεμβρίου ήταν για το Βυζάντιο επέτειος πολιτικής νίκης, εξαιτίας τόσο του «εν τούτω νίκα» του Μ. Κωνσταντίνου, όσο και της ανάκτησης του Σταυρού από τους Πέρσες.

Πράγματι, στην εορτή της Υψώσεως υπολανθάνει μια πολεμική ψυχολογία. Έτσι, η Ύψωση του Σταυρού λειτουργούσε για τους Βυζαντινούς ως κίνητρο υπαρκτικής ανάστασης και πολιτικής επαναβίωσης. Συνεπώς, η σταυρική Ύψωση δηλώνει θεολογικά την πρόγευση μιας νίκης, που επιτυγχάνεται μέσα από το «παθείν» και τον θάνατο. Η «νίκη» αυτή, που μας χάρισε ο Χριστός, δεν είναι μια νίκη ηθική, νομική ή «πνευματική», αλλά οντολογική και αναφέρεται σε ολόκληρη την κτίση, ως η καθολική σωτηρία της. Ενώ προχριστιανικά ο «σταυρός» προκαλούσε φθορά και θάνατο, μετά Χριστό καθίσταται «θεραπεία της κτίσεως», παρατηρεί ο Μ. Αθανάσιος. Κατά τον άγιο Ειρηναίο (MPG 7, 1086), ο Κύριος με τους ήλους του σταυρού καθάρισε την άγρια γη. Επίσης, κατά τον Μ. Αθανάσιο (ΒΕΠΕΣ 30, 95.112), η Σταύρωση του Κυρίου καθάρισε τον αέρα και κάθε μέρος της κτίσεως. Τούτο εφαρμόζει η Εκκλησία στον  Αγιασμό των υδάτων κατά τη εορτή των Θεοφανείων.

Έτσι, πανηγυρίζουμε και εορτάζουμε σήμερα το κατόρθωμα του «σταυρού», του οποίου αναστάσιμη χρήση έκανε πρώτος ο Κύριος. Ενώ δηλαδή, πρόκειται για θυσία και θάνατο, αισθανόμαστε χαρά. Πρόκειται για το φαινόμενο της ιερής αμφιθυμίας: «Αυτόν ασπασώμεθα τη χαρά και τω φόβω, φόβω δια την αμαρτίαν, ως ανάξιοι όντες, χαρά δε δια την σωτηρίαν, ην παρέχει τω κόσμω» (Δοξαστικό των Αίνων του Σταυρού).

 Αλλά, με τι τρόπο θα μπορέσουμε να επιτύχουμε στην καθημερινή μας ζωή την ύψωση του προσωπικού μας «σταυρού»; Εμφάνεια του σταυρού σημαίνει το να μη θεωρούμε πως η όλη πραγματικότητα εξαντλείται στο λογικό, «επειδή και Ιουδαίοι σημείον αιτούσι και Έλληνες σοφίαν ζητούσιν, ημείς δε κηρύσσομεν Χριστόν εσταυρωμένον, Ιουδαίοις μεν σκάνδαλον, Έλλησι δε μωρίαν» (Α’ Κορ. 22-23), κάτι που σχετικά πρόσφατα αποδέχτηκε και η Κβαντοφυσική. Ακόμη, ο προσωπικός μας σταυρός υψώνεται συνειδητά καθημερινά, όταν διαρκώς έχουμε προ οφθαλμών τη «νίκη» κατά του κακού, που πέτυχε ο Χριστός πάνω στο Σταυρό. Ακόμα, η ύψωση μέσα μας διενεργείται με τη συμμετοχή μας στο θάνατο του Χριστού, δηλαδή, με την κοινωνία μας στα μυστήρια του Βαπτίσματος και της Θ. Ευχαριστίας, όπου ο πιστός αποκτά τη Χάρη, που έρευσε από το Σταυρό.  Στην κατάσταση της θέωσης, ο πιστός όχι μόνο «βλέπει», προγευόμενος, αοράτως, σαν αληθινός προφήτης τη δόξα της αναστάσεώς του, αλλά και της δικής του υψώσεως: «Πάτερ, ους δέδωκάς μοι, θέλω ίνα όπου ειμί εγώ κακείνοι ώσι μετ’ εμού, ίνα θεωρώσι την δόξαν την εμήν ην δέδωκάς μοι» (Ιω. 17,24). Τέλος, επειδή η Χάρη τού Σταυρού δεν λειτουργεί αυτόματα, πάγια και μαγικά, επιβάλλεται και η από μέρους μας, συνεργιακώς, ασκητική «θυσία», ψυχική νήψη, εγρήγορση, προσευχή, σωματική νηστεία, εγκράτεια και υλική φιλανθρωπία. Η κατάσταση της κατάνυξης και της χαρμολύπης που δημιουργεί στην ψυχή μας η παρουσία και θέα του Τιμίου Σταυρού μας κάνει να υπομένουμε με καρτερία και υπομονή τα προβλήματα της ζωής, δηλαδή να υπομένουμε τον προσωπικό μας σταυρό (Ματθ.16:24), ελπίζοντας εξάπαντος στην επερχόμενη ανάσταση, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Αυτή η ακράδαντη πίστη μας δίνει δύναμη και μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή με αισιοδοξία..

Η ελληνορθόδοξη παράδοσή μας έχει ως βάση την παύλειο αρχή «ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύομεν ότι και συζήσομεν αυτώ, ειδότες ότι Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει» (Ρωμ.6,8-9). Για να μπορεί όμως ο άνθρωπος να λάβει τον θείο αγιασμό μέσω του Σταυρού είναι απαραίτητο να πιστέψει στο Λυτρωτή Χριστό και στην σταυρική απολυτρωτική Του Θυσία. Επίσης πρέπει να σταυρώσει και αυτός τον εαυτό του, όπως και ο Χριστός, να συσταυρωθεί μαζί Του. Η μεγάλη εορτή της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι μια ακόμα ευκαιρία για όλους μας να σκεφτούμε τις άπειρες δωρεές του Θεού στη ζωή μας. Να στρέψουμε το βλέμμα μας στο εκθαμβωτικό φως του Σταυρού προκειμένου να διαλύσουμε το σκοτεινό έρεβος των αμαρτιών της ψυχής μας. Δεν έχουμε πολλές επιλογές, ή αποδεχόμαστε τη λυτρωτική δύναμη του Σταυρού του Χριστού και σωζόμαστε, ή παραμένουμε δούλοι της αμαρτίας και φορείς του κακού και χανόμαστε. Η πρόσκληση και η πρόκληση, προς τη λύτρωση είναι πάντα ανοιχτή, αρκεί να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση και να την αποδεχτούμε.

H Ύψωση του Τιμίου Σταυρού – Ο Σταυρός, «Δύναμις Θεού»

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ: Α΄ Κορ. Α΄18-24

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ: Ιωάν. ΙΘ΄ 6-11, 13-20, 25-28 και 30

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ, «ΔΥΝΑΜΙΣ ΘΕΟΥ»

1. Ἡ «μωρία» τοῦ Σταυροῦ

Ἑορτάζει σήμερα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τὴν «Παγκόσμιον Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ» καὶ μᾶς καλεῖ νὰ προσκυνήσουμε τὸ «τρισμακάριστον ξύλον», νὰ πάρουμε κλάδους βασιλικοῦ ποὺ τὸ στολίζουν καὶ νὰ λάβουμε χάρη καὶ εὐλογία. Δὲν ἀρκεῖ ὅμως μόνο αὐτό. Τὸ σημαντικότερο εἶναι νὰ πιστέψουμε στὴ δύναμη τοῦ Ἐσταυρωμένου καὶ μὲ προθυμία νὰ βαστάζουμε καθημερινὰ καὶ τὸν δικό μας σταυρό.

Βέβαια, κάτι τέτοιο εἶναι ἐντελῶς ἀντίθετο μὲ τὴ λογικὴ τοῦ κόσμου. «Ὁ λόγος ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί», λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸ σχετικὸ ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς ἑορτῆς· τὸ κήρυ­γμα γιὰ τὸν Σταυρὸ σ’ ἐκείνους ποὺ βαδίζουν τὸν δρόμο τῆς ἀπώλειας φαίνεται ἀνοησία. Πράγματι· ὁ κόσμος ποὺ εἶναι παραδομένος στὰ ἀχαλίνωτα πάθη καὶ τὶς ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες δὲν μπορεῖ νὰ καταλάβει τί σημαίνει ἄσκηση καὶ ἐγκράτεια. Ὅποιος ἔχει μάθει νὰ κυνηγᾶ τὸν πλοῦτο καὶ τὴ δόξα δὲν μπορεῖ νὰ νιώσει τὴ χάρη ποὺ κρύβεται μέσα στὴν πτωχεία καὶ τὴν ταπείνωση. Ὅποιος δὲν ἔχει μάθει νὰ ἀντιμετωπίζει ἀποτυχίες καὶ θλίψεις καὶ πλησιάζει τὸν Θεὸ μὲ στόχο νὰ κερδίζει διαρκῶς προσωπικὰ ὀφέλη, ἀδυνατεῖ νὰ πιστέψει ὅτι ὁ Θεὸς πέθανε ὡς κατάδικος πάνω στὸ Σταυρό...

Κι ὅμως, αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὁ Θεάνθρωπος πέθανε πάνω στὸ Σταυρὸ μὲ τὴ δική Του θέληση, γιὰ νὰ χαρίσει στοὺς ἀνθρώπους τὴν αἰώνια ζωή. Ἔγινε ὁ Ἴδιος κατάρα γιὰ νὰ μεταδώσει σὲ μᾶς τὴν εὐλογία. Δέχθηκε νὰ καταδικαστεῖ σὲ σταυρικὸ θάνατο γιὰ νὰ βροῦμε ἐμεῖς δικαίωση καὶ σωτηρία. Ποιὸς μπορεῖ νὰ καταλάβει αὐτὰ τὰ παράδοξα μυστήρια;... Μόνο ὅποιος ἀκολουθεῖ τὰ ἴχνη τοῦ Χριστοῦ· ὅποιος σηκώνει τὸν σταυρό του μὲ ὑπομονὴ καὶ αὐταπάρνηση.

2. Τὸ σκάνδαλο τῆς ἥττας

Ἐκτὸς ἀπὸ «μωρία», γιὰ τοὺς κατὰ κόσμον σοφοὺς ὁ Ἐσταυρωμένος ἀποτελεῖ καὶ σκάνδαλο. Αὐτὸ ἐπισημαίνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, καθὼς λέγει ὅτι «κηρύσσομεν Χρι­στὸν ἐσταυρωμένον, Ἰου­­­­­δαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν». 

Πράγματι, γιὰ τοὺς Ἰουδαίους, ποὺ περίμεναν τὸν Μεσσία Χριστὸ ὡς ἐπίγειο βασιλιὰ ποὺ θὰ τοὺς ἀπελευθέρωνε ἀ­­πὸ τὴ ρωμαϊκὴ ἐξουσία καὶ θὰ τοὺς ­χάρι­­ζε ἐγκόσμια κυριαρχία καὶ ἐκλεκτὰ προ­νόμια, ἡ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ ἀποτε­λεῖ σκάνδαλο, δηλαδὴ ἐμπόδιο πάνω στὸ ὁποῖο σκοντάφτουν καὶ δὲν πιστεύουν. Δὲν μποροῦν νὰ δεχθοῦν τὸ γεγο­νὸς ὅ­­­­τι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ­καταδικάστηκε στὸν πλέ­­­ον ἐπονείδιστο θάνατο. Ἀποροῦν ­γιατί δὲν ἔκανε κάποιο θαῦμα γιὰ νὰ σωθεῖ ἢ γιατί δὲν ἔκανε κάποιο ­ἐ­­­­­­­­­­­­­­­­πα­­ναστατικὸ κίνημα, ἀφοῦ εἶχε τόσο μεγά­­­λη ἐπιρροή. 

Ἐνῶ ὅμως ὁ Κύριος φαινόταν ἡττημένος πάνω στὸ Σταυρό, στὴν πραγματικότητα ἀποδείχθηκε Αἰώνιος Νικητής. Μὲ τὴν Ἀνάστασή Του νίκησε τὸν θάνατο, καὶ ἀπὸ τότε ὁ Σταυρός Του ἔγινε «ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον τρόπαιον». Μυριάδες ψυχὲς ἑλκύονται ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Ἐσταυρωμένου, καὶ τὸ «σκάνδαλο» τοῦ Σταυροῦ ἐξακολουθεῖ νὰ προκαλεῖ τὴ λογικὴ ὄχι μόνο τῶν Ἰουδαίων ἀλλὰ ὅλου τοῦ κόσμου.

Πῶς μπορεῖ νὰ ἐξηγηθεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι μιὰ μικρὴ ὁμάδα μαθητῶν τοῦ Κυρί­ου κατόρθωσε νὰ διαδώσει τὸ ­Εὐαγγέλιο σ’ ὅλη τὴν οἰκουμένη, κόντρα στὸ πο­λι­τικὸ καὶ θρησκευτικὸ κατεστημένο τῆς ἐποχῆς; Πῶς μπορεῖ νὰ ­ἐξηγηθεῖ τὸ θαῦ­μα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία παραμένει ­ἀ­­­λώβητη καὶ συνεχίζει νὰ ἐξαπλώ­νεται, παρὰ τὶς λυσσαλέες ­ἐπιθέσεις τῶν ἐ­­­χθρῶν της; Τελικά, ποιὸς εἶναι ὁ ­νικητής; Ὁ τύραννος ποὺ ὁδηγεῖ στὸ μαρτύριο ἕν­­­α χριστιανὸ ἢ ὁ πιστὸς χριστια­νὸς ποὺ μένει ἀλύγιστος καὶ δοξάζεται μὲ τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου;

3. «Δύναμις Θεοῦ»

Ὁ Σταυρὸς ποὺ φαίνεται ὡς ἥττα καὶ γίνεται σκάνδαλο γιὰ πολλούς, στὴν πρα­γματικότητα ἀποτελεῖ τὴ μυστικὴ δύναμη τῶν πιστῶν. Αὐτὴ τὴ δύναμη τοῦ Σταυροῦ διακηρύτ­τει ὁ θεῖος Ἀπόστολος μὲ παρρησία στὸ σημερινὸ ἀνάγνωσμα. ­Κηρύττουμε, γράφει, «Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θε­οῦ σο­φίαν», δηλαδὴ τὸν Χριστὸ ποὺ σταυρώ­θηκε καὶ ἀναστήθηκε, ὁ Ὁποῖος εἶναι Θεοῦ δύναμη ποὺ ἀναγεννᾶ καὶ ἁγιάζει, καὶ Θεοῦ σοφία ποὺ φωτίζει κά­θε πιστό. 

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου, γιὰ ὅσους πιστεύουν, ἀποτελεῖ πηγὴ φωτισμοῦ, δυνάμεως, χαρᾶς καὶ ἐλπίδας. Εἶναι πηγὴ ζωῆς καὶ σωτηρίας, διότι γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς σταυρώθηκε ὁ Χριστός, «ἵνα ζήσωμεν δι’ αὐτοῦ» (Α΄ Ἰω. δ΄ 9).
Ὁ Σταυρὸς χαρίζει στὸν κάθε πιστὸ τὴ χαρὰ τῆς θείας παρηγορίας, τὴν αἴσθηση τῆς προστασίας τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς διαρκοῦς παρουσίας Του στὸν πόνο καὶ τὴ θλίψη, τὴν ἐλπίδα τῆς ­Ἀναστάσεως. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ σταυρωμένος πιστὸς εἶναι συγ­χρόνως καὶ ἀναστημένος: ­ἀντέχει στὴ δοκιμασία του, παρηγορεῖ τοὺς ἄλ­λους στὴ θλίψη τους, αἰσθάνεται εὐτυ­χὴς μέσα στὸν ἄδικο διωγμό του, ξεκου­ράζεται στὸν κόπο του, χαίρεται τὸν σταυρό του, διότι αἰσθάνεται ὅτι τελικὰ ὁ σταυρὸς δὲν εἶναι βάρος οὔτε χαμένη ὑπόθεση, ἀλλὰ «δύναμις Θεοῦ», πρα­γματικὴ εὐλογία!

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”
πηγή

TOY EN ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ Λόγος εις την Ύψωσιν του Τιμίου Σταυρού και εις την Αγίαν Ανάστασιν.

Σταυρού πανήγυρις και ποίος να μην σκιρτήση; Αναστάσεως διακήρυξις και ποίος χαρούμενα να μην γελάση;

Ναι, ανασκίρτησις διά τον Σταυρόν: Διότι όταν αυτός ενεπήχθη εις τον τόπον του Κρανίου έχοντας καρφωμένον επάνω του τον Δεσπότην της κτίσεως, έσχισε το εις βάρος μας χρεωστικόν έγγραφον1, το οποίον είχεν υπογράψει ο προπάτωρ μας ο Αδάμ, όταν παρέβη τας εντολάς του Θεού. Ούτως ο Σταυρός μας ηλευθέρωσεν από τα δεσμά της αμαρτίας κάμνοντάς μας να αναπηδούμε με εύθυμα σκιρτήματα σαν μικροί μόσχοι που έχουν λυθή από κάποια δεσμά. Διότι όπου η αμαρτία επλεόνασεν, εκεί επερίσσευσεν η χάρις του Θεού2.

Διά δε την Ανάστασιν γέλως χαράς: Διότι αυτή εξώρισε την φθοράν του θανάτου και εξεδίωξε το ζοφερόν σκότος του Άδου και ανέστησε τους νεκρούς από τους τάφους. Εξήλειψε το δάκρυον από κάθε πρόσωπον, όπως λέγει ο προφήτης3, και αντ’ αυτού εχάρισε την πραγματικώς ατελείωτον χαράν εις κάθε άνθρωπον. Και αληθώς, το δώρημα της Αναστάσεως δεν είναι μόνον διά μερικούς ούτε το κατόρθωμά της επραγματοποιήθη προς χάριν κάποιων ολίγων. Διότι κατ’ αυτήν εκείνος ο οποίος επραγματοποίησε με ανθρωπίνην σάρκα την ταφήν, μάλλον δε την Ανάστασιν, δεν ήτο άλλος από τον Θεόν ολοκλήρου της κτίσεως, ο οποίος ποτέ δεν χορηγεί χαρίσματα εις μερικούς μόνον ούτε υπάρχει εις Αυτόν καμμία προσωποληψία4. Αποδεικνύοντας λοιπόν τον εαυτόν του αληθή Θεόν των όλων, απλώνει την δωρεάν της σωτηρίας εις όλους τους ανθρώπους, ευσπλαχνιζόμενος την ιδικήν του εικόνα και ανακαινίζοντάς την εξ ολοκλήρου. διότι κατ’ εικόνα Θεού έχει πλασθή κάθε άνθρωπος επί της γης.

Του Σταυρού η επέτειος επρόβαλε. και ποίος άνθρωπος να μην σταυρώση τον εαυτόν του; Διότι ο Σταυρός γνωρίζει ως απολύτως γνήσιον προσκυνητήν του, μόνον εκείνον ο οποίος εσταύρωσε τον εαυτόν του ως προς τον κόσμον5 και απέδειξε έτσι εμπράκτως διά τον εαυτόν του, ότι είναι απροκαλύπτως γνήσιος φίλος του Σταυρού.

Αναστάσεως τα εγκαίνια. και ποίος πιστός δεν θα ανακαινισθή, απορρίπτοντας κάθε νέκρωσιν την εκ των παθών και ενδυόμενος αφθαρσίαν ψυχής; Διότι αλλιώς ορίζεται ο θάνατος της ψυχής και αλλιώς γνωρίζεται ο θάνατος του περί αυτήν σώματος. Τον πρώτον τον κυοφορεί η αμαρτία, όπως έγραψε ο αρχηγέτης και προεξάρχων αυτού του θρόνου, ο αδελφόθεος Ιάκωβος6. Τον δε δεύτερον είναι νόμος της φύσεως να τον γεννά η διάλυσις των στοιχείων τα οποία συνθέτουν την ουσίαν των όντων. Εκτός αυτού δε τον γεννά και η αναχώρησις της αθανάτου ψυχής, κι ας μην είναι αυτό ορατό από τους ιατρούς, των οποίων επάγγελμα είναι να θεραπεύουν μόνον τα σώματα. διότι αφ’ ότου ο άνθρωπος παρήκουσε την θείαν εντολήν, αυτό ακριβώς του εδόθη ως επιτίμιον από τον Κτίστην του.

Ο Σταυρός υψώνεται και ποίος δεν θα υψωθή μυστικώς από την γην; Διότι όπου υπερυψούται ο Λυτρωτής, εκεί πέρα πηδά και παρίσταται και ο λυτρωθείς, ποθώντας να ευρίσκεται πάντοτε μαζί με τον Σωτήρα του και να τρυγά Εκείνου την άφθαρτον βοήθειαν.

Σήμερον προβάλλει η Ανάστασις και με την εμφάνισίν της φαιδρύνει τα πάντα. Αύριον εμφανίζεται ο Σταυρός και παρέχει τα δώρα του εις τους προσκυνητάς του.

Σήμερον η Ανάστασις έχει απλωθή και αύριον ο Σταυρός υπεράνω αυτής θα πετασθή. Αυτή στηλιτεύει την φθοράν, εκείνος τας φάλαγγας των δαιμόνων. Αυτή αποτελεί αφ’ εαυτής μίαν διακήρυξιν, ότι αληθώς εθανατώθη ο θάνατος. εκείνος διαλαλεί εις πάντας ότι κατηργήθη κάθε κακουργία των δαιμόνων και απενεκρώθη κάθε μιαρά και ψυχοφθόρος ενέργειά τους.

Και, ω του θαύματος! Απορώ με τι λόγους να εκφράσω το μυστήριον! Διότι, ενώ παλαιά της Αναστάσεως είχε προηγήθη ο Σταυρός, τώρα ο Σταυρός έχει προπομπόν και πρόδρομον την Ανάστασιν. Τι θαυμαστή εναλλαγή! Βλέπω λοιπόν και εδώ εις αυτά τα δύο να εκπληρώνεται εμφανέστατα ο λόγος του Σωτήρος. Διότι, ιδού, οι έσχατοι έγιναν πρώτοι και αντιστρόφως οι πρώτοι ανεδείχθησαν έσχατοι7. Και ποίος άραγε θα ημπορέση να εξηγήση την αιτίαν αυτών των εναλλαγών και μεταβολών; Όχι βεβαίως ότι έκαμαν κανένα αγώνα δρόμου και αυτή μεν δι’ άλματος εβγήκε μπροστά, ενώ εκείνος ως βραδύς έμεινε πίσω. Διατί λοιπόν ο θείος Σταυρός να μην αστράψη ανατέλλοντας πρώτος όπως και πριν και η φωτοφόρος Ανάστασις να λάμψη τρεις ημέρας μετά από εκείνον;

Όσον αφορά το τί είχαν εις τον νουν τους οι πατέρες μας και έκαμαν αυτήν την εναλλαγήν, τίποτε δεν ημπορούμε να ειπούμε με απόλυτον βεβαιότητα. Υποθέτουμε όμως και στοχαζόμεθα, πως η αιτία αυτής της αμοιβαίας καθυστερήσεως και προπορεύσεως είναι ο κόσμος, ο οποίος καταφθάνει εδώ από τα πέρατα της γης χάριν της ζωηφόρου προσκυνήσεως αυτών των δύο. Ώστε να εορτάζουν αυτοί πρώτα την περιχαρή και λαμπράν εορτήν της Αναστάσεως και αμέσως μετά από αυτήν να βλέπουν την μακαρίαν ύψωσιν του Σταυρού, ούτως ώστε φεύγοντας να έχουν ως καλόν και σωτήριον εφόδιον διά τον δρόμον τους την παντοδύναμον συνοδείαν του, η οποία να τρέχη μαζί τους κατά τας οδοιπορίας, να συμπλέη εις το πέλαγος, να τους διασώζη εις κάθε τόπον, να τους φυλάγη από όλες τις κακοτυχίες και να σας8 αποδεικνύη εμπράκτως, ότι η πανίσχυρος δύναμις του Σταυρού έχει περιλάβει όλα τα πέρατα της οικουμένης, ότι γεμίζει τα πάντα διά της παρουσίας της και χωρίς κόπον παρευρίσκεται παντού, διασώζει τους πιστούς από τας δυσκολίας και, εφ’ όσον αυτοί ζουν ευσεβώς, τους μεταλαμπαδεύει την σωτηρίαν και καταργεί τα σχέδια όλων των εχθρών.

Ίσως δε να υπάρχη και κάποιος άλλος λόγος κρυφός, τον οποίον εγνώριζαν και είχαν κατά νουν εκείνοι που υπήρξαν παλαιά διδάσκαλοι αυτής εδώ της Εκκλησίας, τον οποίον τώρα εμείς οι ελάχιστοι δεν ντρεπόμαστε να ομολογήσουμε ότι δεν τον γνωρίζουμε σαφώς. Είθε να δώση ο Θεός να γίνη και αυτός γνωστός, όπως και ακράδαντα πιστεύουμε ότι θα γίνη, μόνον και μόνον διά την ωφέλειαν την ιδικήν σας, που τόσο πιστοί είσθε και ευλαβείς9.

Τι έχουμε λοιπόν υψηλότερον από αυτάς τας μακαρίας εορτάς; Ποίον από όλα όσα έχουμε είναι ιερώτερον από αυτάς τας ιεράς πανηγύρεις; Πώς δεν θα χαρούμε και δεν θα σκιρτήσουμε επιτελώντας τούτων των δύο τας εορτάς; Αναστάσεως ολόλαμπρος φωταψία και Σταυρού πυρσοφώτιστος προσκύνησις! Αυτά τα δύο είναι δι’ ημάς τα τρόπαια ολοκλήρου της σωτηρίας μας. Αυτά μας ελύτρωσαν από τον θάνατον και τα πάθη και την χειρίστην κακοποίησιν των δαιμόνων και μας ωδήγησαν πίσω εις τον Δεσπότην μας. Αυτά κατέλυσαν κάθε κατήφειαν και σκυθρωπότητα και ανέτειλαν εις ημάς την αυγήν της χαράς. — Ή μήπως η ζωοδότρια Ανάστασις δεν μας δωρίζει την είσοδον της αθανάτου ζωής; και ο Σταυρός που υψούται δεν γεννά μέσα μας την απολύτρωσιν των παθών;10 Διότι πράγματι, αυτά μας ανέδειξαν και πάλιν μετόχους της προς τον Θεόν οικειώσεως, χάριν της οποίας και ήλθαν εις τον κόσμον και ανέτειλαν εις όλους εμάς τους γηγενείς.

Γνωρίζοντας λοιπόν εμείς την μυστικήν δύναμίν των και πόσον αυτά μας ευηργέτησαν και ποίων αγαθών υπήρξαν πρόξενα, ας τα εορτάσουμε καλώς και ευσεβώς, όπως δηλαδή αυτά τα ίδια θέλουν να τιμώνται. «Όχι με ακολασίας και ασελγείας, όχι με έριδας και ζηλοτυπίας»11, όχι με αρπαγάς και αδικίας και τα υπόλοιπα όλα, που δεν θέλω τώρα να απαριθμήσω.

Διότι, αδελφοί μου γνησιώτατοι και συγκληρονόμοι της ιδίας πίστεως και συμμέτοχοι της ιδίας πνευματικής γεννήσεως με εμάς, τολμώ να ειπώ, πως τα ιερά μας σεβάσματα όχι μόνον δεν στρέφονται καν να ιδούν και δεν προσδέχονται όποιον θέλει να τα εορτάζη με εκείνα που απηρίθμησα, αλλά και τον αποστρέφονται και τον βδελύττονται, διότι συμπεριφέρεται απρεπώς απέναντί τους και πράττει πράγματα εντελώς μισητά εις αυτά12. Διά τούτο παρακαλώ και προτρέπω να μισούμε και να αποφεύγουμε εκείνα που μισούν τα σεβάσματά μας και μόνο εκείνα να αγαπούμε και να πράττουμε, όσα είμαστε βέβαιοι πως τους είναι ευάρεστα. Εκείνα δε τα έργα τα οποία είναι αρεστά και ευχάριστα, είναι όσα επαναφέρουν προς σωτηρίαν και οδηγούν προς την αιώνιον ζωήν εκείνον που τα πράττει. Ή μήπως όταν αυτά τα σεβάσματά μας εξέλαμψαν από τον Χριστόν εις τους ανθρώπους, δεν ηκτινοβόλησαν εις ημάς ζωήν που δεν τελειώνει και φως που δεν δύει ποτέ;

Ας αλλάξουμε λοιπόν και εμείς την πολιτείαν μας, ας εκδυθούμε τον προηγούμενον τρόπον ζωής μας ως βλαβερόν και ολέθριον και ας βαδίσουμε εις τον καλόν δρόμον μιας νέας ζωής. — Ή μήπως η Ανάστασις δεν μας δωρίζει την κληρονομίαν της ζωής; και ο Σταυρός δεν εσταύρωσε τον παλαιόν μας άνθρωπον;13

Εάν λοιπόν ευλαβούμεθα την Ανάστασιν και πανηγυρίζουμε την εορτήν της ας αγαπήσουμε και την νέαν ζωήν, διά της οποίας δεν θα είμεθα πλέον φίλοι της μόνον εις τα λόγια, αλλά και οικειότατοι μύσται της. Εφ’ όσον δε ασπαζόμεθα και τον Σταυρόν, διατί δεν συσταυρώνουμε και εμείς τα επίγεια μέλη μας14, δηλαδή τα γήινα πάθη, ώστε να φωνάξουμε και εμείς μαζί με τον Παύλον: «Έχω σταυρωθή μαζί με τον Χριστόν. Δεν ζω δε πλέον εγώ, αλλά ζη μέσα μου ο Χριστός»;15 Αν λοιπόν εκείνοι με τους οποίους υπόσχεται να ζη ο Χριστός είναι όσοι εσταύρωσαν τους εαυτούς τους ως προς τον κόσμον16 και ενέκρωσαν τα επίγεια μέλη τους17, όπως βοά και μαρτυρεί ο Παύλος, διατί και εμείς δεν πράττουμε τα ίδια και δεν νεκρώνουμε κάθε επίγειον μέλος μας, δηλαδή τα πάθη, τας κακάς επιθυμίας και όσα άλλα συναριθμούνται εκεί, ώστε να ζήση μέσα μας ο Χριστός και να μας δωρίση την ζωήν της αφθαρσίας;

Λοιπόν ας επιδιώκουμε να έχουμε ειρήνην με όλους και μαζί με αυτήν ας αποκτήσουμε και τον αγιασμόν. Διότι χωρίς αυτά δεν θα ημπορέση ποτέ να ιδή κανείς τον Κύριον, όπως πάλιν ο Παύλος μας διεβεβαίωσε18. Και δι’ αυτόν τον λόγον ο Χριστός και ειρήνη αποκαλείται («διότι αυτός είναι», λέγει, «η ειρήνη μας»19) και αγιασμός ονομάζεται20. Ειρήνη μεν, διότι έφερε εις τον κόσμον ειρηνοποιόν ομόνοιαν, αφού ήνωσε τα ουράνια με τα επίγεια και εκ των δύο απειργάσθη μίαν και μόνην εκκλησίαν. Αγιασμός δε και απολύτρωσις (διότι κοντά εις τα προηγούμενα και με τούτο το όνομα κηρύττεται: απολύτρωσις21), καθ’ όσον έγινε ελευθερωτής ημών των αιχμαλώτων και όχι μόνον μας ελύτρωσεν από τους δαίμονας και τα πάθη, αλλά και ενεφύτευσε μέσα μας τον θειικόν αγιασμόν.

Όσα λοιπόν ηκούσατε από το στόμα μου, ας τα επιδιώκουμε με όλον μας τον ζήλον και την προαίρεσιν, ας τα κατακτούμε, ας τα αρπάζουμε και δι’ αυτών ας συναπτώμεθα μετά του Χριστού με την καλήν και μακαρίαν συνάφειαν. Διότι εκείνον που με τέτοιαν διάθεσιν έρχεται προς αυτόν δεν θα τον εκβάλη έξω22 από την αγαθότητα και μακαριότητά Του, όχι! Ας σπεύσουμε λοιπόν να αποκτήσουμε αυτήν εδώ την συμφωνίαν με Αυτόν, από την οποίαν τίποτε δεν υπάρχει προτιμότερον, και ας τρέξουμε να οικειωθούμε το να ζη ο Χριστός μέσα μας, του οποίου τίποτε δεν υπάρχει ανώτερον. Και έτσι, αφού αυτόν τον πλούτον αποκτήσουμε, να απολαύσουμε και την βασιλείαν των ουρανών και να βρούμε την αιώνιον ζωήν μέσα εις τον ίδιον τον Χριστόν, τον Θεόν και Σωτήρα μας, μετά του οποίου ας είναι δόξα εις τον Πατέρα και το Άγιον Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

1.    βλ. Κολασ. β’ 14
2.    πρβλ. Ρωμ. ε’ 21
3.    πρβλ. Ησ. κε’ 8
4.    βλ. Εφ. ς’ 9
5.    πρβλ. Γαλ. ς’ 14
6.    βλ. Ιακ. α’ 15
7.     πρβλ. Ματθ. ιθ’ 30
8. Η αιφνιδία χρήσις β’ πληθυντικού προσώπου αποτελεί απροσδόκητον αποστροφήν του ιερού συγγραφέως προς τους ακροατάς του, οι οποίοι δεν είναι άλλοι παρά τα πλήθη των συγκεντρωθέντων διά την εορτήν από τα πέρατα της γης, διά τους οποίους ωμίλησεν αμέσως προηγουμένως.
9.    Η ομιλία αυτή εξεφωνήθη μάλλον κατά το πρώτον έτος της αρχιερατείας του αγίου Σωφρονίου. Διά τούτο ως νεοαφιχθείς δεν γνωρίζει ακόμη πλήρως την παράδοσιν, αλλά ελπίζει συν τω χρόνω είτε να ενημερωθή καλύτερα είτε να δώση ο Θεός με κάποιον τρόπον να λυθή η απορία. Από ιστορικής απόψεως η προσκύνησις του Τιμίου Σταυρού κατά την δευτέραν ημέραν της εορτής των Εγκαινίων του Ναού της Αναστάσεως εξηγείται, διότι η πανήγυρις των Εγκαινίων καθιερώθη πρώτη, ενώ η επί αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων Μακαρίου μαρτυρουμένη πρώτη Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού έγινεν επ’ ευκαιρία εκείνης και διά να δυνηθή το συρρεύσαν πλήθος να ίδη και να προσκυνήση τον άρτι υπό της αγίας Ελένης ανακαλυφθέντα Τίμιον Σταυρόν.
10.    Με αυτάς τας ερωτήσεις ο ιερός Πατήρ επιχειρεί να αφυπνίση τεχνηέντως τας συνειδήσεις των ακροατών του.
11.    Ρωμ. ιγ’ 13
12.    Η ευλάβεια του ιερού Πατρός φθάνει εδώ μέχρι κάποιου είδους προσωποποιήσεως του Σταυρού και της Αναστάσεως.
13.    βλ. αν. υποσ. 10
14.    βλ. Κολ. γ’ 5
15.    Γαλ. β’ 20
16.    πρβλ. Γαλ. ς’  14
17.    πρβλ. Κολ. γ’ 5
18.    βλ. Εβρ. ιβ’ 14
19.    Εφ. β’ 14
20.    βλ. Α’ Κορ. α’ 30
21.    ένθ. αν.
22.    βλ. Ιωάν. ς’ 37

ΠΗΓΗ: “ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ” 1989
Τριμηνιαία έκδοσις της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου

Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ π. Γεώργιος Ρ. Ζουμῆς

Τό ἔτος 326 μ.Χ. ἡ ἁγία Ἑλένη πῆγε στά Ἱεροσόλυμα, γιά νά προσκυνήσει τούς Ἁγίους Τόπους καί νά εὐχαριστήσει τόν Θεό γιά τίς νίκες καί τούς θριάμβους τοῦ γυιοῦ της Μ. Κωνσταντίνου. Θεῖος ζῆλος τήν ἔκανε νά χτίσει 365 Ἐκκλησίες καί Μοναστήρια, γιά νά γιορτάζει κάθε μέρα τοῦ χρόνου καί ἕνα. Παράλληλα ἔκανε ἔρευνες-ἀνασκαφές, γιά τήν ἀνεύρεση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

Μετά ἀπό πολλούς κόπους καί περιπέτειες βρέθηκαν καί οἱ τρεῖς σταυροί. Ποιός ὅμως ἦταν τοῦ Χριστοῦ; Ὁ πατριάρχης Ἱεροσολύμων Μακάριος μέ πολλούς ἱερεῖς ἔκαναν δέηση, γιά νά τούς τό ἀποκαλύψει ὁ Θεός. Κάποια φορά περνοῦσε ἀπό ἐκεῖ μία κηδεία. Εἶχε πεθάνει μία εὐσεβής γυναίκα. Πῆραν τούς σταυρούς καί σταύρωσαν, ἄγγιξαν τό σῶμα τῆς κεκοιμημένης. Στούς δύο πρώτους δέν ἔγινε τίποτε. Στό ἄγγιγμα τοῦ τρίτου ἡ πεθαμένη γυναίκα ἀμέσως σηκώθηκε, ἀναστήθηκε. Ἔτσι κατάλαβαν, ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Ζωοποιός Σταυρός τοῦ Κυρίου.

Σάν ἀστραπή διαδόθηκε ἡ εἴδηση καί πολύς κόσμος ἀπό ὅλα τά μέρη τῶν Ἱεροσολύμων καί τῆς Παλαιστίνης συνέρρεαν, γιά νά προσκυνήσουν τό Τίμιο Ξύλο. Ὅμως ἀπό τόν συνωστισμό συνέβαιναν πολλά δυστυχήματα. Δυστυχῶς αὐτό γίνεται καί σήμερα. Πολλοί χριστιανοί μας δημιουργοῦν μεγάλη φασαρία καί ἀταξία κατά τήν θεία λειτουργία μέσα στούς Ναούς κι᾿ εἶναι πολύ κακό αὐτό. Ἔτσι πῆραν τόν Τίμιο Σταυρό καί τόν ὕψωσαν στό κέντρο τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, γιά νά τόν δοῦν ὅλοι οἱ πιστοί. Τήν ὥρα ἐκείνη ὅλοι μαζί προσκυνοῦσαν καί ἔλεγαν τό Κύριε ἐλέησον. Γι᾿ αὐτό κι᾿ ἐμεῖς σήμερα κατά τήν τελετή τῆς ὑψώσεως λέμε πολλές φορές τόΚύριε ἐλέησον.

Πάνω ἀπό τό σημεῖο πού ἦταν ὁ Τίμιος Σταυρός φύτρωσε ἕνα φυτό πού εὐωδίαζε καί κατά κάποιο τρόπο ὑπεδείκνυε, πρόδιδε τήν θέση τοῦ Σταυροῦ. Οἱ Ἑβραῖοι τό ἔκοβαν καί τό πετοῦσαν, ἀλλά ἐκεῖνο ξαναέβγαζε νέα βλαστάρια. Καί ἐπειδή ἦταν πάνω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ, τό φυτό αὐτό ὀνομάσθηκε βασιλικός. Ἀπό τότε πάντοτε συνοδεύει τόν Τίμιο Σταυρό σέ κάθε περίπτωση, εἴτε εἶναι τοῦ Σταυροῦ,εἴτε κάνουμε ἁγιασμό ἤ ὅ,τι δήποτε ἄλλο. Αὐτή ἡ τελετή ἔγινε στίς 14 Σεπτεμβρίου, γι᾿ αὐτό καθιερώθηκε αὐτήν τήν ἡμέρα νά ὑψώνουμε κι᾿ ἐμεῖς τόν Τίμιο Σταυρό.

Αὐτή ἡ ὕψωσις εἶναι ἡ δεύτερη. Ἡ πρώτη ἦταν τότε πού ὑψώθηκε στόν λόφο τοῦ Γολγοθᾶ καί σταυρώθηκε πάνω του ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ σωτήρας καί λυτρωτής τοῦ κόσμου. Τότε ἔσχισε τό χειρόγραφο τῶν ἁμαρτιῶν μας. Τότε ἔδωσε σέ ὅλους τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Τότε συνέτριψε τήν δύναμη τοῦ διαβόλου. Τότε κατήργησε τόν θάνατο καί ἄδειασε τά μνήματα.

Ὅμως, ἀγαπητοί μου, ἔχουμε καί ἄλλη ὕψωση. Τό 614 οἱ Πέρσες κατέλαβαν τά Ἱεροσόλυμα καί ὁλόκληρη τήν Παλαιστίνη. Ἔκαψαν, σκότωσαν, λεηλάτησαν. Πῆραν αἰχμαλώτους καί μεταξύ αὐτῶν τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Ζαχαρία. Ἅρπαξαν πολλά λάφυρα καθώς καί τόν Τίμιο Σταυρό. Δεκατρία χρόνια ἀργότερα ὁ εὐσεβέστατος αὐτοκράτορας Ἡράκλειος ἔκανε ἱερό πολεμο ἐναντίον τους καί τούς νίκησε. Κατόρθωσε νά ἐλευθερώσει τόν Πατριάρχη καί νά φέρει πίσω στά Ἱεροσόλυμα τόν Τίμιο Σταυρό. Περίμενε τήν 14 Σεπτεμβρίου τοῦ 629, γιά νά ὑψώσει καί πάλι στόν Γολγοθᾶ τόν Τίμιο Σταυρό.

Ὅμως καθώς ἀνέβαινε τά σκαλοπάτια σκόνταψε καί ἔπεσε τό στέμα ἀπό τό κεφάλι του. Τό ἐθεώρησε σάν ὑπόδειξη καί ὑπενθύμιση τοῦ Χριστοῦ, ὅτι βασιλιάς ἐδῶ εἶναι ὁ ἴδιος. Ἔτσι ὁ Ἡράκλειος ἀνέβηκε τόν Γολγοθᾶ ἀσκεπής, χωρίς τό στέμα του.  Μάλιστα ἀπό τότε ὁ Πατριάρχης καί οἱ οἱ ἄλλοι Ἀρχιερεῖς, ὅταν λειτουργοῦν, δέν φοροῦν μίτρα, ἀλλά τό ταπεινό μοναχικό ἐπανωκαλύμαυχο.

Μετά ἀπό αὐτά ὁ Πατριάρχης τεμμάχισε τόν Τίμιο Σταυρό καί τόν μοίρασε σέ πολλά μέρη, γιατί θεώρησε ὅτι τό Τίμιο Ξύλο ἀνήκει σέ ὅλον τόν κόσμο. Μία ἐσχατολογική προφητεία λέει, ὅτι κατά τήν δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου, ἕνα ἀπό τά συγκλονιστικά γεγονότα πού θά γίνουν εἶναι, ὅτι ὅλα αὐτά τό κομμάτια ἑνωθοῦν πάλι σέ ἕνα καί θά σχηματίσουν κανονικά τόν Τίμιο Σταυρό, ὅπως ἦταν στήν ἀρχή. Σύμφωνα μέ τήν μαρτυρία τοῦ  ἱεροῦ Χρυσοστόμου οἱ διαστάσεις του ἦταν 4,50Χ2,40 καί τό πάχος του μία σπιθαμή.

Γιά νά τελειώσουμε ὅμως πρέπει νά ποῦμε, ὅτι ἔχουμε καί μία ἀκόμη ὕψωση. Νά ὑψώσουμε τόν Τίμιο Σταυρό μέσα στήν ψυχή μας, γιά νά πολεμοῦμε μέ αὐτόν καί νά νικοῦμε τήν ἁμαρτία καί τόν διάβολο. Ἀπό τότε πού ὁ Χριστός καρφώθηκε καί πέθανε πάνω σ᾿ αὐτόν, ἔγινε ὅπλο ἐναντίον ἐκείνων πού τό χρησιμοποιοῦσαν. Ὅπλο ἐναντίον τῶν ἀπίστων καί εἰδωλολατρῶν. Θά μποροῦσε νά ἀποβεῖ ὅπλο καί ἐναντίον μας, ἄν ἐμεῖς δέν προσέχουμε τήν ζωή μας, ἄν δέν τόν ἀσπαζώμαστε μέ μεγάλη εὐλάβεια, ἄν δέν τόν σχηματίζουμε κανονικά στό σῶμα μας. Γράφει τό Πηδαλιο: Ὁ Τίμιος Σταυρός προσκυνεῖται δεύτερος μετά τό ἱερό Εὐαγγέλιο. Προσκυνοῦντες τόν Σταυρόν, προσκυνοῦμεν τόν Ἐσταυρωμένο Χριστό.

Ἀγαπητοί μου,

Ψάλλουμε στό σημερινό ἀπολυτίκιο, Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου... Τί θέλει νά μᾶς πεῖ αὐτό; Ὅτι ὁ λαός ἀνήκει στόν Θεό καί ὄχι στούς κοσμικούς ἄρχοντες. Εἴμαστε λαός τοῦ Θεοῦ. Ἑπομένως οἱ ἄρχοντες δέν ἔχουν κανένα δικαίωμα νά συμπεριφέρωνται στόν λαό σάν νά εἶναι κτῆμα τους, ἰδιοκτησία τους καί νά τόν κατευθύνουν ὅπου αὐτοί θέλουν. Πολύ δέ περισσότερο δέν μποροῦν νά τόν ἀπομακρύνουν ἀπό τόν Θεό, νά ψηφίζουν ἀντιχριστιανικούς νόμους ἤ νά βάζουν στό περιθόριο τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Ἀρχηγός καί βασιλιάς μας εἶναι μόνο ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος μέ τό σκῆπτρο τοῦ Σταυροῦ μᾶς ὁδηγεῖ στήν Βασιλεία του, στόν Παράδεισο. Ἡ δύναμις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἶναι προστατευτική, ἀλλά καί ἁγιαστική. Αὐτός νά φυλάει ὅλους μας, τίς οἰκογένειές μας καί τά παιδιά μας, τό Ἔθνος μας, τήν Πατρίδα μας, τήν οἰκουμένη ὅλη. Ἀμήν.-

“εν δεσμοίς αγαπήσεως Αυτού” (Ωσηέ, ια' 4) Ύψωσις Τιμίου Σταυρού

“εν δεσμοίς αγαπήσεως Αυτού” (Ωσηέ, ια' 4)

Ύψωσις Τιμίου Σταυρού

Μία εκ των μεγαλυτέρων παγίδων της πνευματικής ζωής είναι η συνήθεια. Δυστυχώς ο άνθρωπος, με τον καιρό όλα τα συνηθίζει και δεν του κάνουν εντύπωση, με αποτέλεσμα αυτή η νοοτροπία να περνά και στο σύμβολο της νίκης και της θυσίας του Κυρίου μας. Στο σύμβολο του Τιμίου και ζωοποιού Σταυρού.

Λησμονούμε την μοναδική του αξία και σημασία για την ίδια τη σωτηρία μας. Έτσι λοιπόν η μητέρα μας εκκλησία, για να έχουμε πάντοτε μέσα στη συνείδησή μας, αλλά και για λόγους ιστορικούς, καθιέρωσε την εορτή της επισήμου υψώσεώς Του. Της εορτής που τελείται κάθε ενιαυτόν της Χριστότητος του Κυρίου στις 14 του μηνός Σεπτεμβρίου και μας υπενθυμίζει πόσα οφείλουμε στον σταυρό του Κυρίου μας, αλλά και την ευλάβεια με την οποία πρέπει να τον τιμούμε, προσκυνούμε και περιβάλλουμε.

Αυτός δε είναι και ο λόγος για τον οποίον, εάν δεν συμπέσει η εορτή της υψώσεως Σαββατοκύριακο, κατά το οποίο καταλύεται το έλαιον, έχουμε νηστείαν άνευ ελαίου. Τα παλαιότερα μάλιστα χρόνια κατά τα οποία η Ορθόδοξος πίστις βρισκόταν σε υψηλότερα επίπεδα, η ημέρα αυτή είχε πολύ χαρακτηριστική θέση στη ζωή των πιστών γι' αυτό και είχε καθιερωθεί γενική αργία προς τιμήν του σταυρού.

Αλλά γιατί αυτό; Γιατί αυτή η ιδιαίτερη αναφορά και η τελετή τής υψώσεως; Διότι στο σύμβολο του σταυρού, συνοψίζεται ολόκληρη η πίστη μας. Εμπεριέχεται όλο το σχέδιον της θείας οικονομίας για την σωτηρία του ανθρώπου. Προτυπώνεται σε πολλά σημεία στον χώρο της Παλαιάς Διαθήκης και καθίσταται το όργανο της σωτηρίας μας, αφού επάνω στο ξύλο του σταυρού, θυσιάζεται ο Λυτρωτής του κόσμου.

Διά του σταυρού μάς εξηγόρασε ο Κύριος από τη δουλεία της αμαρτίας και μας συμφιλίωσε προς τον Πατέρα. Τονίζει αυτή την αλήθεια τόσο δυναμικά ο Απόστολος Παύλος στους Κολασσαείς και δι' αυτών προς όλο το χριστεπώνυμο πλήρωμα: “Εξήλειψε το καθ' ημών χειρόγραφον τοις δόγμασιν ο ην υπεναντίον ημίν, και αυτό ήρεν εκ του μέσου προσηλώσας αυτό τω σταυρώ” (Κολασ. β' 14), δηλ. Ο Χριστός έσβησε το εναντίον μας χρεωστικό γραμμάτιο με τις διατάξεις, το οποίο ήταν απέναντι στα μάτια μας, ναι, το έβγαλε από τη μέση και το κάρφωσε στο σταυρό. Και επειδή αυτή είναι η αλήθεια για τον σταυρό που έγινε όργανο της σωτηρίας μας, γι' αυτό και ο εχθρός μας, ο διάβολος, τίποτε δεν φοβάται και τίποτε άλλο δεν τρέμει τόσο, όσο το ιερό αυτό σύμβολο, όταν βεβαίως ο πιστός γνωρίζει την σημασία του και το σχηματίζει σωστά σφραγίζοντας με αυτό την ύπαρξή του.

Ανέκαθεν οι πιστοί χριστιανοί έκαμαν ευρείαν χρήση του ιερού αυτού συμβόλου. Γνώριζαν την ακατάλυτη δύναμή του και με την παρρησία της πίστεως, όπου και αν βρίσκονταν, σχημάτιζαν το σύμβολο της νίκης που αποτελεί ως ήδη τονίσαμε την συμπύκνωση της πίστεώς μας.

Ο Ιερός Χρυσόστομος, εκφράζοντας και περιγράφοντας την πίστη αυτή της εκκλησίας και την ευρεία χρήση του σταυρού, με την ιδιαιτέρα του αγιαστική έκφραση και τον αξεπέραστο ρητορικό του λόγο, θα κηρύξει: “Ούτως εν τη Ιερά Τραπέζη, ούτως εν ταις των ιερέων χειροτονίες, ούτως πάλιν μετά του Σώματος του Χριστού επό του Μυστικού Δείπνου διαλάμπει. Τούτον πανταχού χορεύοντα ίδοι τις αν, εν οικίαις, εν αγοραίς, εν ερημίαις, εν οδοίς, εν όρεσιν, εν νάπαις (δασώδεις κοιλάδες), εν βουνοίς, εν θαλάσση, και πλοίοις και νήσοις, εν κλίναις, εν ιματίοις, εν όπλοις και εν παστάσιν (δωμάτια σπιτιών), εν συμποσίοις, εν σκεύεσιν αργυροίς, εν χρυσαίοις, εν μαργαρίταις, εν τοίχον γραφές, εν σώμασιν αλόγων, πολλά πεπονηκότων (στα σώματα ζώων που έχουν ταλαιπωρηθεί από αρρώστιες), εν σώμασιν υπο δαιμόνων πολιορκουμένων, εν πολέμοις, εν ειρήνη, εν ημέραις, εν νυξί... Ούτω περιμάχητον (ζηλευτό, επιθυμητό) άπασι γέγονε το θαυμαστόν αυτό δώρον” (Ομιλία προς Ιουδαίους και Έλληνες, ότι εστί Θεός ο Χριστός).

Παντού λοιπόν ο Τίμιος του Κυρίου σταυρός! Από τα μικρότερα, έως τα πλέον μεγάλα και σοβαρά που καθημερινώς αντιμετωπίζουμε και που απασχολούν την ζωή μας. Και άνευ αμφιβολίας, ο σταυρός αποτελεί το κριτήριο των λόγων μας και των ενεργειών μας.

Ό,τι δηλ. είναι αδύνατον να συνδυασθεί με τον σταυρό και ό,τι είναι αδύνατον να επιφέρει την ευλογία του και την προστασία του, ασυζητητί θα πρέπει εκ μέρους μας να απορρίπτεται.

Όπλο λοιπόν και δύναμις, ταυτοχρόνως δε και ομολογία τής κάθε υπάρξεως που σχηματίζει το ιερό σύμβολο, που τιμητικώς το επιφέρει επί του στήθους. Εκεί δηλ. που βρίσκεται η καρδιά. Εκεί που χρειάζεται η άγρυπνη προσευχή και η μονολόγιστη ευχή του Ιησού ώστε να προφυλάσσει, να χαριτώνει και να χριστοποιεί τον όλο άνθρωπο.

Φυσικά, μόνο τυχαία δεν είναι η προσπάθεια που τον τελευταίο καιρό ολονέν και περισσότερον βλέπουμε να αυξάνεται. Η προσπάθεια που εκπορεύεται από κέντρα ζοφερά και τρισάθλια τα οποία θεωρούν τον σταυρό “σκάνδαλον”. Από φορείς που επιζητούν την κατάργηση του ιερού μας συμβόλου, με απώτερο σκοπό την απορθοδοξοποίηση του λαού μας και γενικώς την αλλοίωση της ελληνικής αυτοσυνειδησίας του έθνους μας. Αλλά στο σημείο αυτό αποκαλύπτονται όχι μόνο τα άνομα σχέδια όσων, πατέρα έχουν αυτόν που καίγεται και συνθλίβεται από την χάρη που εκπηγάζει το ξύλον του σταυρού, αυτόν που συνετρίβη η κεφαλή του στο βάθρο του σταυρού, τουτέστιν τον διάβολον, αλλά εδώ φίλοι μου αποκαλύπτεται είτε το θάρρος είτε αλλοίμονον η δειλία και ο φόβος των όσων πιστεύουν στην δύναμη του σταυρού και αποδέχονται την λυτρωτική θυσία της χάριτος, διστάζουν όμως να εκφράσουν δημοσία την πίστη τους.

Πλέον συγκεκριμένα, αποτελεί ντροπή και όνειδος για τον κάθε πιστό, για το όλο έθνος και μάλιστα γι' αυτή την Ελλαδική Εκκλησία, εάν τα τέκνα του σκότους, κατορθώσουν να καταργήσουν τον σταυρό από την σημαία μας και να απαγορεύσουν την δημοσία θέα και φυσικά την ευλογία του. Και ας παραδεχθούμε ότι η έως τώρα “επιτυχίες” των αντιφρονούντων και γενικώς όσων λυσσούν εναντίον της Ορθοδόξου πίστεώς μας, κατά ένα μεγάλο ποσοστό οφείλονται στην αδράνεια και τον συμβιβασμό ημών των χριστιανών.

Ελπίζουμε ότι στην μεγάλη πνευματική μάχη που θάττον ή βράδιον, νομοτελειακώς θα ξεσπάσει, ελπίζουμε λοιπόν ότι και πάλι οι πιστοί εν ενί σώματι θα ψάλλουμε θριαμβευτικά “νίκας κατά βαρβάρων”, αποδίδοντας την νίκη στον σταυρό, αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως και το “πνεύμα δυνάμεως”. Το πνεύμα δυνάμεως που εμπνέει ο εσταυρωμένος Κύριος στους συνειδητούς πιστούς οι οποίοι αποτελούν και τα μέλη του Σώματός Του, δηλ. της Εκκλησίας Του.

Πράγματι, όπως και ο ίδιος ο Χριστός, έτσι και ο Σταυρός Του αποτελεί λίθον προσκόμματος και σκανδάλου. Και αυτό μεν για όσους έχουν “κεκαυστηριασμένη την ιδίαν συνείδησιν” (Α΄Τιμ. δ΄2) και αρνούνται φανερώς ή βεβηλώνουν στις ανίερες συνάξεις τον Τίμιο Σταυρό. Για εκείνους όμως που πιστεύουν και αγωνίζονται, ο “τριμερής” σταυρός του Χριστού γίνεται όπλον ακαταμάχητον αλλά και μαγνήτης ισχυρότατος. Μαγνήτης που ελκύει εκατομμύρια και δισεκατομμύρια ψυχών. Τελικώς το πόσες είναι οι ευλογημένες αυτές ψυχές, μόνο Αυτός ο Εσταυρωμένος γνωρίζει. Αυτός που ελκύει όχι δια της βίας, αλλ' “εν δεσμοίς αγαπήσεως Αυτού” (Ωσηέ, ια' 4), δια δεσμών αγάπης, δια τρυφερών φροντίδων και ευεργεσιών που εκπηγάζουν από του ζωοποιού ξύλου. Από του ξύλου δε αυτού, κρεμάμενος ο Κύριος της δόξης, ψιθυρίζει μυστικά και μέσα στην καρδιά τού κάθε καλοδιάθετου και αγωνιστού πιστού Του: “Αγάπησιν αιώνιον ηγάπησά σε, δια τούτο είλκυσά σε εις οικτείρημα” (Ιερεμ. Λη' 3). Με αγάπη αιώνια σε αγάπησα. Γι' αυτό σε είλκυσα κοντά μου, για ν' απολαύσεις τα δώρα των οικτιρμών μου!

Αδελφοί μου, μπροστά σε αυτό το μέγεθος της θεϊκής αγάπης, ενώπιον της ταπεινώσεως αυτής του Κυρίου και Θεού μας και ατενίζοντας το σύμβολο της νίκης στο μέσον του ναού, καθώς θα ψάλουμε την ακολουθία της υψώσεώς του, εμείς ας κάνουμε το ελάχιστο. Ας αγαπήσουμε τον Εσταυρωμένο, ας τιμούμε το όργανον της δόξης και συνειδητά και υποκαρδίως ας μέλπουμε ακαταπαύστως “Τον σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα και την αγίαν σου Ανάστασιν υμνούμεν και δοξάζομεν”.

Αμήν

Η αήττητη δύναμη «Ο λόγος γάρ ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστι»

ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014 – Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Η αήττητη δύναμη

                       
«Ο λόγος γάρ ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστι»

Ο Σταυρός είναι η δύναμη που καταξιώνει τον άνθρωπο να εισέρχεται στο χώρο θεϊκής παρουσίας και ν’ αναδεικνύεται αιώνια ύπαρξη, με την κατάργηση της φθοράς και του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο απόστολος Παύλος προβάλλει το Σταυρό ως την ανεπανάληπτη ενέργεια του Θεού εν Χριστώ για την αποκατάσταση του ανθρώπου στην κοινωνία της αγάπης του.

Με τον Σταυρό ο Χριστός αποκαλύπτει στον κόσμο το μυστήριο της αγάπης του Θεού, ως τον κατ’  εξοχήν τρόπο καταξίωσης και ανάδειξής του σε τροχιές ουράνιας και αιώνιας εμβέλειας. Μάλιστα, η πατερική σκέψη μάς πληροφορεί ότι το μυστήριο του Σταυρού άρχισε «αϊδίως», δηλαδή προαιωνίως. Και αυτό, γιατί η φανέρωση της αγάπης του Θεού εν Χριστώ αποκαλύπτεται πάντοτε σταυρωμένη και θυσιαζόμενη.

Βέβαια, ο εγωκεντρικός άνθρωπος που αφήνει τον εαυτό του να βυθίζεται στην αμαρτία, δεν είναι σε θέση να κατανοήσει και να δεχθεί στη ζωή και την ύπαρξή του ότι η θυσιαζόμενη αγάπη είναι η κατ’ εξοχήν δύναμη που ακυρώνει τον θάνατο. Εδώ εστιάζεται και η υπέρβαση που συνιστά η δύναμη του Σταυρού, αφού ο θάνατος αποτελεί το επιστέγασμα της βιολογικής αναγκαιότητας ως κατάσταση που προέκυψε μετά από την πτώση, δηλαδή την άρνηση του ανθρώπου να δεχθεί στη ζωή του την αγάπη του Θεού. Ο άνθρωπος όμως που βιώνει ως πράξη ζωής το θυσιαστικό στοιχείο της αγάπης, όπως απορρέει από την πραγματικότητα του Σταυρού, μπορεί ν’ αντικρίζει το μεγάλο αυτό σύμβολο ως τη δύναμη που τον σώζει από τον θάνατο.

Ζωή και Ανάσταση

Ο Μέγας Βασίλειος σημειώνει χαρακτηριστικά ότι ο Θεός οικονομικώς επέτρεψε τον θάνατο «ίνα μή το κακόν αθάνατον γένηται». Γι’ αυτό και «ο αποθανών δεδικαίωται από της αμαρτίας», αναφέρει από την πλευρά του ο απόστολος Παύλος. Δηλαδή με τον θάνατο σταματά να αμαρτάνει και με αυτό τον τρόπο η αμαρτία δεν διαιωνίζεται. Ο θάνατος όμως παύει να έχει ισχύ γιατί λύεται από τη δύναμη του Σταυρού και της Ανάστασης. 

Αυτό που αρνήθηκε ο άνθρωπος στον Θεό το ανέλαβε ο Θεάνθρωπος Κύριος προκειμένου να αποκαταστήσει τη διασαλευθείσα σχέση, η οποία δεν είχε απλώς ηθικό χαρακτήρα αλλά είχε σαφώς οντολογική διάσταση. «Εδεήθημεν Θεού σαρκουμένου και νεκρουμένου, ίνα ζήσωμεν», τονίζει πολύ εμφαντικά σε σχέση με το πιο πάνω ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Για να συμπληρώσει μια άλλη μεγάλη πατερική μορφή, ο Μέγας Αθανάσιος: « Ο Λόγος σαρξ εγένετο διά να παύσει και να εξαφανίσει την φθοράν. Ο θάνατος νικάται όχι μόνο με την παρουσία της ζωής στο ανθρώπινο σώμα, αλλά και με τον εκούσιο θάνατο του Κυρίου». Αυτός αποκαλύπτεται ως μια προσφορά θυσίας που αναδεικνύει την αγάπη στην πιο αυθεντική της μορφή. Η αγάπη του Κυρίου είναι ακριβώς η εκούσια θυσία του στο Σταυρό «υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας». Μάλιστα, η διά του Σταυρού προσφερόμενη σωτηρία δεν συνιστά απλή υπέρβαση της αμαρτίας αλλά και καταξίωση του ανθρώπου στην εμπειρία της θείας δόξας. Ο θάνατος με αυτό τον τρόπο από χωρισμός και φθορά μεταβάλλεται σε δίοδο αληθινής ζωής.

Ο Σταυρός του Κυρίου, την παγκόσμια ύψωση του οποίου γιορτάζουμε σήμερα, δεν είναι ένα απλό σύμβολο, έστω φορτισμένο με συναισθηματικές εξάρσεις και ανυψώσεις, αλλά είναι η ίδια η σφραγίδα της σωτηρίας, η διαπόμπευση του θανάτου. Η δύναμη του Σταυρού είναι τελικά η δύναμη της Ανάστασης.

Αγαπητοί αδελφοί, ο Σταυρός είναι η πραγματικότητα εκείνη που στη θέση του άκρατου εγωκεντρισμού που κυριαρχεί στη ζωή του σημερινού ανθρώπου, προβάλλει τη θυσιαζόμενη αγάπη ως την κατ’ εξοχήν ζωή που τόσο εναγωνίως ψάχνουμε στην εποχή μας. Με τη Δεσποτική εορτή της Παγκόσμιας Ύψωσης του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, η Εκκλησία καλεί τον κάθε άνθρωπο να αποτολμήσει μια μεγάλη υπέρβαση. Να αγκαλιάσει το ακαταμάχητο όπλο «δι ού κατήργηται και εξηφάνισται η φθορά και κατεπόθη του θανάτου η δύναμις και υψώθημεν από γης εις ουράνια».

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος.

Παγκόσμια ύψωση του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει την παγκόσμια ύψωση του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού. Η γιορτή είναι αρχαιότατη και μια από τις Δεσποτικές γιορτές, τις γιορτές δηλαδή τις αφιερωμένες στο Δεσπότη Χριστό. Η γιορτή συνδέεται με μεγάλα ιστορικά γεγονότα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, γι’ αυτό έχει πανηγυρικό χαρακτήρα. Συγχρόνως όμως αναφέρεται στη σταύρωση και το θάνατο του Κυρίου, γι΄ αυτό και τιμάται με αυστηρή νηστεία, όπως η Μεγάλη Παρασκευή. Το Ευαγγέλιο, που διαβάζεται στη θεία Λειτουργία, είναι το ίδιο που διαβάζεται και τη Μεγ. Παρασκευή. Μέχρι πριν λίγα χρόνια η εορτή της Υψώσεως του τιμίου Σταυρού ήταν ημέρα γενικής αργίας, αλλά μετά τον πόλεμο οι εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας, ενώ από έξη έγιναν πέντε, η εορτή του Σταυρού είναι εργάσιμη ημέρα.

Το 326, ένα χρόνο μετά την πρώτη οικουμενική Σύνοδο, η αγία Ελένη πήγε στα Ιεροσόλυμα, να προσκυνήσει τους αγίους τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό, για τις νίκες και τις θριαμβευτικές επιτυχίες του παιδιού της και πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Τότε έκτισε διάφορους ναούς, όπως στο όρος των Ελαιών και στο σπήλαιο της Βηθλεέμ. Με διαταγή του Κωνσταντίνου ανέλαβε να κτίσει μεγάλο ναό στο λόφο του Γολγοθά, εκεί που σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός. Εκεί, πριν από διακόσια χρόνια, ο αυτοκράτορας Αδριανός, για να εμποδίσει τους χριστιανούς να προσκυνούν τον άγιο τόπο, είχε αναγείρει ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Η άγια Ελένη κατεδάφισε τον ειδωλολατρικό ναό, ξεκαθάρισε τον τόπο, εξακρίβωσε τη θέση που σταυρώθηκε ο Κύριος και βρήκε τον τίμιο Σταυρό.

Η είδηση ότι βρέθηκε ο τίμιος Σταυρός διαδόθηκε σ’ όλο τον τότε χριστιανικό κόσμο. Έτρεξαν λοιπόν όλοι, και μάλιστα οι πιστοί της Παλαιστίνης, για να προσκυνήσουν το τίμιο ξύλο. Όταν τελείωσε ο ναός της Αναστάσεως, που έκτισε η αγία Ελένη πάνω στο λόφο του Γολγοθά, στις 14 Σεπτεμβρίου του 336 έγιναν επίσημα και με κάθε λαμπρότητα τα εγκαίνια. Τότε ο Πατριάρχης των Ιεροσολύμων Μακάριος, επειδή το πλήθος του λαού ήταν πολύ, για να δουν όλοι και να προσκυνήσουν, ανέβηκε στον άμβωνα, που ήταν στη μέση του ναού και ύψωσε τον τίμιο Σταυρό. Οι πιστοί προσκυνούσαν, κάνοντας το σταυρό τους κι έλεγαν «Κύριε, ελέησον». Αυτή λοιπόν την ύψωση του τιμίου Σταυρού γιορτάζει σήμερα η Εκκλησία και υψώνει τον τίμιο Σταυρό στη μέση του ναού.

Ύστερα από 280 περίπου χρόνια, το 614, οι Πέρσες κυρίευσαν τα Ιεροσόλυμα, έκαναν μεγάλες καταστροφές, πήραν αιχμάλωτο τον Πατριάρχη Ζαχαρία και μαζί τη μεγάλη ασημένια λειψανοθήκη, στην οποία η αγία Ελένη είχε φυλάξει τον τίμιο Σταυρό. Ο αυτοκράτορας Ηρά­κλειος, ύστερα από 14 χρόνια, έκανε εκστρατεία, έφτασε νικητής ως την πρωτεύουσα της Περσίας, ελευθέρωσε τους αιχμαλώτους χριστιανούς, πήρε τον τίμιο Σταυρό και τον Πατριάρχη Ζαχαρία και γύρισε στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί κατέβηκε στα Ιεροσόλυμα, έβγαλε το βασιλικό στέμμα και ανυπόδητος, σηκώνοντας το κιβώτιο με το τίμιο ξύλο το έφερε στο Γολγοθά. Εκεί, πάλι στις 14 Σεπτεμβρίου και στο ναό της Αναστάσεως, ο Πατριάρχης Ζαχαρίας ύψωσε στον άμβωνα τον Σταυρό κι ο λαός έψαλλε «Σώσον, Κύριε, τον λαόν σον…»,

Η ανεύρεση του τιμίου Σταύρου από την αγία Ελένη και η δεύτερη ύψωσή του στον άμβωνα από τον Πατριάρχη Ζαχαρία συνοδεύονται με δύο θαύματα. Το πρώτο θαύμα είναι η θεραπεία μιας ετοιμοθάνατης γυναίκας. Η αγία Ελένη βρήκε τρεις σταυρούς· οι άλλοι δύο ήσαν των δύο ληστών. Γεννήθηκε λοιπόν απορία ποιός ήταν ο Σταυρός του Κυρίου. Εκεί κοντά βέβαια βρέθηκε η επιγραφή του Πιλάτου «Ιησούς ο Ναζωραίος ο Βασιλεύς των Ιουδαίων», αλλά ο Πατριάρχης Μακάριος άγγιξε την ετοιμοθάνατη γυναίκα με το τίμιο Ξύλο κι η άρρωστη αμέσως έγινε καλά. Το δεύτερο θαύμα είναι ότι, ανεβαίνοντας με το τίμιο Ξύλο προς το Γολγοθά, ο αυτοκράτορας Ηράκλειος σταμάτησε και δεν μπορούσε να προχωρήσει. Τότε ο Πατριάρχης Ζα­χαρίας του είπε κι έβγαλε το βασιλικό στέμμα και τα υποδήματά του. Κι αμέσως ξεκίνησε.

Η Εκκλησία, τιμά και προσκυνεί τιμητικά τα ιερά λείψανα των Αγίων και τα άμφια της υπεραγίας Θεοτόκου. Πολύ περισσότερο τον τίμιο Σταυρό του Κυρίου, που είναι «ο φύλαξ πάσης της οικουμένης, η ωραιότης της Εκ­κλησίας και πιστών το στήριγμα». Από τότε που η αγία Ελένη βρήκε τον τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα, είναι μεγάλο απόκτημα και θησαυρός για κάθε πόλη και μοναστήρι, που μπορεί να έχει ένα ελάχιστο κομμάτι από το τίμιο Ξύλο.

«Χριστός ο αληθινός Θεός ημών… δυνάμει του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού… ελεήσαι και σώσαι ημάς». Αμήν.

Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης +Διονυσίου, «Εικόνες έμψυχοι»