Μεγάλη Πέμπτη βράδυ- Ὁ Χριστὸς ἔπαθε ὑπὲρ ἡμῶν καὶ ἀντὶ ἡμῶν +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

Μεγάλη Πέμπτη βράδυ- Ὁ Χριστὸς ἔπαθε ὑπὲρ ἡμῶν καὶ ἀντὶ ἡμῶν

 

+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου

Θὰ προσπαθήσω, ἀγαπητοί μου, νὰ πῶ ἕνα λόγο στὴν σταύρωσι τοῦ Χριστοῦ.
Τί εἶνε ἡ σταύρωσις; Μέγα μυστήριο. Τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ ἀκοῦμε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, ποὺ ἀνέβηκε μέχρι «τρίτου οὐρανοῦ» καὶ «ἤκουσεν ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι» (Β΄ Κορ. 12,2,4), νὰ λέῃ, ὅτι οἱ Ἕλληνες (δηλαδὴ οἱ εἰδωλολάτρες), ὅταν ἄκουγαν γιὰ σταυρὸ καὶ ἐσταυρωμένο, τὸ θεωροῦσαν «μωρίαν», ἀνοησία (Α΄ Κορ. 1,18). Δὲν μποροῦσαν νὰ ἐμβαθύνουν στὸ νόημα ποὺ περικλείει ἡ σταύρωσις τοῦ Χριστοῦ. Καὶ σήμερα, ἂν ρωτή σετε μερικοὺς διανοουμένους, θὰ σᾶς ποῦν μόνο, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ἕνας μεγάλος ἀλτρουϊστὴς ποὺ θυσιάστηκε γιὰ τοὺς ἄλλους.
Ἐμεῖς, ἔχον τας ὁδηγὸ τὰ Εὐαγγέλια καὶ τὸν θεῖο λόγο, τολμοῦμε καὶ λέμε ὅτι ἡ φράσι αὐτή, ὅτι εἶνε ἕνας ἀλτρουϊστής, δὲν εἶνε ἐπαρκής. Οὐδεὶς ἀμφιβάλλει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶχε ἀγάπη κι ὅτι ἀπὸ ἀγάπη ἀπέθανε «ὑπὲρ ἡμῶν» (Α΄ Πέτρ. 2,21). Ἀλ λὰ κάτι τέτοιο κάνουν καὶ οἱ ἄνθρωποι· ἡ μάνα λ.χ. πεθαίνει γιὰ τὸ παιδί της, ὁ φίλος πεθαίνει γιὰ τὸν φίλο του, ὁ ἀξιωματικὸς κι ὁ στρατιώτης στὴν πρώτη γραμμὴ τοῦ πυρὸς θυσιάζονται διότι «μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν ἡ πατρίς» (γνώμη Σωκρ.· Πλάτ. Κρίτ. 12). Ἡ ἀγάπη ὅμως τοῦ Χριστοῦ ἔχει πολὺ μεγαλύτερο βάθος. Ποιό βάθος· ὅτι ὁ Χριστὸς ἀπέθανε ὄχι μόνο «ὑπὲρ ἡμῶν» ἀλλὰ καὶ «ἀντὶ ἡμῶν». Τὸ πρῶτο τὸ καταλαβαίνουν καὶ τὸ δέχονται ὅλοι, γιὰ τὸ δεύτερο ὡρισμένοι δυσκολεύονται. Ἐμεῖς, ὅσοι πιστεύουμε σ᾽ αὐτόν, νὰ λέμε ὄχι μόνο «ὑπὲρ ἡμῶν » ἀλλὰ καὶ «ἀντὶ ἡ μῶν». Ὑπάρχει δὲ μεγάλη διαφορὰ μεταξὺ τοῦ «ὑπὲρ ἡμῶν» καὶ τοῦ «ἀντὶ ἡμῶν».
Τί θὰ πῇ τὸ «ἀντὶ ἡμῶν»; Ἀκοῦμε τὸν προφήτη Ἠσαΐα, ὀχτακόσα χρόνια πρὸ Χριστοῦ, νὰ λέῃ γι᾽ αὐτόν· «Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται. Αὐτὸς ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν…Τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν»(Ἠσ. 53,4-5). Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ Μεσσίας εἶνε ὁ ἀντικαταστάτης μας ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Καὶ ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος στὸ Κεκραγάριό του(Μελέτ. κεφ. Ζ΄, μτφρ. Εὐγ. Βουλγ., σ. 12) λέει· «Ἐγὼ ἠνόμησα, καὶ σὺ ἐκάθησες εἰς τὸ ἑδώλιον τοῦ κατηγορουμένου ·ἐγὼ ἔκανα τὸ πονηρόν, καὶ σὺ κατεδικάσθης ·ἐγὼ ἡμάρτησα, καὶ σὺ ἐμαστιγώθης μὲ τὸ φραγγέλλιον ·ἐγὼ ὑπερηφανεύθην, καὶ σὺ ἐταπεινώθης· ἐγὼ παρήκουσα εἰς τὰς ἐντολὰς τοῦ Πλάστου, καὶ σὺ διὰ τῆ ςἰδικῆς σου τελείας ὑπακοῆς εἰς τὸ θέλημα τοῦ οὐρανίου Πατρὸς ἐξώφλησες τὸ ἁμάρτημα τῆς ἰδικῆς μου παρακοῆς » (ἡμέτ. βιβλ. Πρὸς τὸν Γολγοθᾶν, Ἀθῆναι 19894, σ. 283). Αἰτία τοῦ πάθους σου εἶμαι ἐγὼ ὁ ἁμαρτωλός! αὐτό, ἂν δὲν τὸ αἰσθανθοῦ με σήμερα καὶ δὲν θὰ κλάψουμε, δὲν θὰ προσεγγίσουμε τὸ μυστήριο τοῦ σταυροῦ.
Αὐτὰ ποὺ ἔπαθε ὁ Χριστός, ἔπρεπε νὰ τὰ πάθουμε ἐμεῖς. Ἡ δική μας κεφαλή, ποὺ φιλοξενεῖ τόσες πονηρὲς ἔννοιες καὶ τόσους ἀθλίους διαλογισμούς, ἔπρεπε νὰ φορέσῃ ἀγκάθινο στεφάνι, καὶ ὄχι ἡ δική του ἀκήρατη κεφαλή, ποὺ κυβερνᾷ μὲ σοφία καὶ ἀγαθότητα τὰ σύμπαντα. Ἡ δική μας γλῶσσα, ποὺ ψεύδεται, διαβάλλει, συκοφαντεῖ, βλασφημεῖ, «κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει», αὐτὴ ἔπρεπε νὰ γευθῇ τὸ ὄξος καὶ τὴ χολή, καὶ ὄχι ἡ γλῶσσα τοῦ Χριστοῦ ποὺ πάντοτε ἐλάλησε τὴν ἀλήθεια. Τὰ δικά μας χέρια, ποὺ καθημερινῶς διαπράττουν τόσες ἁμαρτωλὲς πράξεις, ἔπρεπε νὰ καρφωθοῦν στὸ ξύλο, καὶ ὄχι τὰ χέρια τοῦ Χριστοῦ, ποὺ σκόρπιζαν παν τοῦ μύρα ἀγάπης, εὐλογίες, θεραπεῖες, εὐεργεσίες.
Τὰ δικά μας πόδια, ποὺ ἀφήνουν τὴν εὐθεῖα ὁδὸ καὶ ξεμακραίνουν σὲ μονοπάτια σκοτεινὰ καὶ σκολιά, ἔπρεπε νὰ ἀκινητοποιηθοῦν πάνω στὸ σταυρό, καὶ ὄχι τὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ, ποὺ βάδισαν χιλιόμετρα γιὰ νὰ βροῦν τὸ ἀπολωλὸς πρόβατο καὶ νὰ φέρουν τὸ μήνυμα τῆς σωτηρίας κι ὅπου πάτησαν εὐωδίασαν τὴ γῆ.
Ἐμεῖς λοιπὸν εἴμαστε οἱ ἔνοχοι, κ᾽ ἐκεῖνος ὁ ἀθῷος. Ἐμεῖς φορτώσαμε τὴ γῆ ἁμαρτίες, κ᾽ ἐκεῖνος εἶνε«ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου », ὅπως εἶπε ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος (Ἰω. 1,29). Φορτώθηκε τὰ βάρη μας καὶ μᾶς ἀπήλλαξε ὅλους, ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος, ἀπὸ τὴν καταδίκη. Ἐὰν αὐτὸ δὲν τὸ συν αισθανθοῦμε, ὅτι δηλαδὴ ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε «ἀντὶ ἡμῶν», ἀντὶ γιὰ ἐμένα τὸν ἁμαρτωλὸ καὶ ἀντὶ γιὰ σᾶς καὶ ἀντὶ γιὰ ὅλους μας, εἰς μάτην ἑορτάζουμε. Καὶ ὅμως αὐτὴ ἡ ἀλήθεια σήμερα ἀπὸ πολλοὺς θεωρεῖται μωρία, ἀνοησία. Πῶς νὰ τὸ ἐξηγήσω ἀκόμη ἁπλούστερα;
Θὰ χρησιμοποιήσω τὸ ἑξῆς παράδειγμα ποὺ εἶχα διαβάσει. Κάποιος σκότωσε καὶ τὸν κυνηγοῦσαν νὰ τὸν συλλάβουν. –Πιάστε τον πιάστετον, φώναζαν, εἶνε ἔνοχος, σκότωσε ἄνθρωπο!…
Αὐτός, μὲ τὰ ροῦχα του ματωμένα ὅπως ἦταν, ἔτρεχε ἔξαλλος νὰ ξεφύγῃ. Σὲ μιὰ στιγμὴ βλέπει μιὰ πόρτα ἀ νοιχτή, προλαβαίνει καὶ μπαίνει μέσα χωρὶς νὰ ξέρῃ ποῦ βρίσκεται. Ποιός νὰ τὸ φανταστῇ· ἦταν τὸ σπίτι τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ θύματος! Ὁ σπιτονοικοκύρης, ὅταν τὸν εἶδε ἔτσι, κατάλαβε ὅτι αὐτὸς εἶνε ὁ φονιᾶς τοῦ ἀδελφοῦ του. Καὶ τί ἔκανε; τὸν παρέδωσε; Δὲν τὸν παρέδωσε. Ἀλλὰ τί· βγάζει τὰ ροῦχα του, ντύνει μ᾽ αὐτὰ τὸν φονιᾶ, καὶ παίρνοντας τὰ ματωμένα ροῦχα ἐκείνου τὰ φοράει ὁ ἴδιος.
Ὅταν σὲ λίγο χτύπησε τὴν πόρτα ἡ ἀστυνομία, ἔκρυψε τὸν φονιᾶ καὶ παρουσιάστηκε αὐτὸς ὡς ἔνοχος! –Ἐγὼ τὸν σκότωσα, λέει· πιάστεμε… Καὶ ἔπιασαν αὐτὸν καὶ τὸν ὡδήγησαν στὸ κρατητήριο νὰ τιμωρηθῇ. Τὸ παράδειγμα αὐτό, ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ ἀπὸ ὑπερβολικὴ ἀγάπη παρέστησε τὸν ἑαυτό του ὡς ἔνοχο γιὰ νὰ ἀθῳωθῇ ὁ ὄντως ἔνοχος, ζωντανεύει ἐμ - πρός μας τὰ λόγια «Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται…»καὶ«Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου ». Ποιός εἶνε ὁ αἴτιος τῆς καταδίκης τοῦ Ἰησοῦ; Ἐμεῖς. Ἂν ἐμεῖς στὴν ἀρχὴ δὲν ἁμαρτάναμε, θὰ ἤμασταν τώρα ὅλοι στὸν παράδεισο καὶ ὁ Χριστὸς δὲν θὰ σταυρωνόταν.
Ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια εἶνε, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι σταύρωσαν τότε τὸν Χριστό. Ἀλλὰ ἡ πνευματικὴ ἀλήθεια, ποὺ πρέπει νὰ παραδεχθοῦμε, εἶνε κάτι ἄλλο σπουδαιότερο· ὅτι κ᾽ ἐμεῖς σήμερα τὸν σταυρώνουμε. Ποῦ; Παντοῦ. Δὲν ὑπάρχει γωνία τῆς Ἑλλάδος –γιὰ νὰ περιοριστοῦμε στὴν πατρίδα μας–, ποὺ δὲν σταυρώνεται ὁ Χριστός· στὰ σπίτια, στὰ σχολεῖα, στὸ στρατό, στὶς συγκοινωνίες, στὰ τηλέφωνα, στὰ γήπεδα, στὰ κέντρα, στοὺς σταθμούς, στὸν τύπο, στὸ κοινοβούλιο, στὰ δικαστήρια; (σπανίως θὰ βρεθῇ κάποιος νὰ πῇ· Κύριε πρόεδρε, δὲν μπορῶ νὰ παλαμίσω τὸ Εὐαγγέλιο· ὁ Κύριος εἶπε «μὴ ὀμόσαι ὅλως »(Ματθ. 5,34). Δὲν τὸν σταυρώνουμε λοιπὸν κ᾽ ἐμεῖς, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι, ὅταν ὁρκιζώμαστε, ὅταν περιφρονοῦμε καὶ καταπατοῦμε τὶς ἐντολές του, ὅταν βλασφημοῦμε τὰ θεῖα;
Στὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο ὁ Χριστὸς λέει· «Οὕτως ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον » (Ἰω. 3,16). Καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἀλλοῦ γράφει· «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν» (Α΄ Ἰω.4,8). Ὁ κόσμος ὁλόκληρος ζῇ καὶ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ· καὶ καθένας ἀπὸ μᾶς μύριες ἀποδείξεις τῆς ἀγάπης του ἔχουμε. «Ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν» (Πράξ. 17, 28). Τί νὰ πρωτοαναφέρῃ κανείς; Ἀγάπη δὲν εἶνε ὁ ἥλιος ποὺ φωτίζει καὶ ζεσταίνει τὴ γῆ; (ὡς διαμαρτυρία τοῦ ἡλίου ἦταν ὅτι ἐπὶ τρεῖς ὧρες, «ἀπὸ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶπᾶσαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης» Ματθ. 27,45). Δωρε ὰν ὁ ἥλιος, δωρεὰν τὸ νερὸ ποὺ μᾶς ποτίζει, δωρεὰν τὰ νέφη, δωρεὰν οἱ θάλασσες, δωρεὰν οἱ πηγές, δωρεὰν οἱ ποταμοί, δωρεὰν τὰ δέντρα, δωρεὰν τὰ πουλιὰ ποὺ κελαηδοῦν, δωρεὰν τὰ πάντα. Πῶς νὰ ὑμνήσουμε τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ; ἡ γλῶσσα εἶνε ἀδύνατη.
Ἀλλὰ ἡ ὑψίστη ἀγάπη του, τὸ ζενὶθ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, εἶνε ὅτι ἔδωσε τὸν Υἱόν του γιὰ τὴν σωτηρία μας. Δὲν ὑπῆρχε ἄλλο μέσο; Μποροῦσε νὰ χρησιμοποιήσῃ καὶ ἄλλο μέσο, ἀλλὰ ἐξέλεξε αὐτό, τὴν σταυρικὴ θυσία, γιὰ νὰ δείξῃ τὸ μέγεθος τῆς ἀγάπης του· «οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν… ». Δὲν ὑπάρχει ἄλλη μεγαλύτερη ἀγάπη.
Λένε, ἀγαπητοί μου, γιὰ ἕνα βασιλιᾶ τῆς Γαλλίας ὅτι ὅταν ἄκουσε πρώτη φορὰ γιὰ τὸ Χριστό, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι τὸν σταύρωσαν, εἶπε αὐθόρμητα· Ἄχ, νὰ ἤμουν ἐκεῖ μὲ τοὺς στρατιῶτες μου! θὰ μποροῦσα νὰ τοὺς διαλύσω…
Καὶ ὅμως ὁ Χριστός, ἡ Ἀγάπη, ἐνῷ μποροῦσε, δὲν τοὺς διέλυσε. «Ὑπέμεινε σταυρὸν» γιὰ ἐμᾶς(Ἑβρ. 12,2). Αὐτὸ εἶνε ἔνδειξις τῆς ἀγάπης του. Ἐν τούτοις ἐμεῖς εἴμαστε ἀχάριστοι, μοχθηροί, βλάσφημοι, ἐπίορκοι, πόρνοι, μοιχοί, ἐλεεινοί· στὸν τόπο μας γίνονται τετρακόσες χιλιάδες ἐκτρώσεις τὸ ἔτος. Θεέ μου, πῶς μᾶς ἀνέχεσαι; «Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου, Κύριε ».
Αὐτὸ λοιπὸν ποὺ ἔχουμε νὰ κάνουμε, εἶνε νὰ συναισθανθοῦμε ὅτι ἐ μεῖς εἴ μαστε οἱ ὑπεύθυνοι τῆς σταυρώσεως καὶ νὰ φωνάξουμε· Χριστὲ ἐλέησέ με, συγχώρεσέ με· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42).
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 28-4-1994.

«Ἥπλωσας τάς παλάμας καί ἥνωσας τά τό πρίν διεστῶτα»

Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευσταθίου

Ἐάν ρωτήσουμε ἕνα μικρό παιδάκι, πού δέ γνωρίζει ἀκόμη πολλά πράγματα, ἀλλά πού ὀσφραίνεται τήν ἀγάπη τῶν μεγαλύ­τερων ἀνθρώπων πού εἶναι κοντά του- καί μάλιστα τοῦ στοργικοῦ πατέρα καί τῆς ἀναντικατάστατης μητέρας του- πόσο τούς ἀγαπάει, τότε αὐτό ἁπλώνει καί τά δύο χεράκια του καί μέ τά λίγα λόγια πού γνωρίζει ἀπαντᾶ: «τόοοσο!».
Τά πανάγια χέρια τοῦ Κυρίου μας εἶναι ἁπλωμένα ἐπάνω στό Σταυρό. Εἶναι τρυπημένα μέ τά φαρμα­κερά καρφιά καί γεμάτα αἵματα. Στάζουν κυριολε­κτικά μιά-μιά σταγόνα τό πανάχραντο αἷμα του, γιά νά ξεπλύνουν τά δικά μας ἀνομήματα, γιά νά γιατρέψουν τίς δικές μας πληγές, γιά νά θρέψουν τή δική μας ψυχή καί γιά νά ἐπιβεβαιώσουν μέ αὐτό τόν τρόπο τήν Ἀγάπη τοῦ Ἐσταυρωμένου γιά τόν ἄνθρωπο.
Ὅταν, μετά τή θριαμβευτική Ἀνάστασή Του τήν ἴδια ἡμέρα τό ἀπόγευμα, ἔκανε τήν ἐμφάνισή του στούς φοβισμένους καί κλεισμένους στό ὑπερῶο μαθητές του, γιά νά βεβαιωθοῦν ἐκεῖνοι, ὅτι δέν ἦταν ἄλλος, οὔτε φάντασμα «ἔδειξεν αὐτοῖς τάς χεῖρας». Καί  ἐκεῖνοι,   βλέποντας  τά  πληγωμένα χέρια Του, τόν ἀναγνώρισαν καί «ἐχάρησαν οἱ μαθηταί ἰδόντες τόν Κύριον».

Ἔχει πολύ βάθος αὐτή ἡ συνάντηση τοῦ Ἀνα­στημένου Χριστοῦ μέ τούς μαθητές του. Τόσο με­γάλη εἶναι ἡ σημασία της, ὥστε, γιά νά ἐμπεδωθεῖ ἡ πεποίθησή τους στήν Ἀνάστασή Του καί νά θεριέψει ἡ πίστη τους στή θεότητά Του, ἐπανέλαβε τήν ἐμφάνισή του «μεθ’ ἡμέρας ὀκτώ», παρόντος καί τοῦ ἀπουσιάζοντος ἀπό τήν πρώτη ἐμφάνισή Του Θωμᾶ. Χρησιμοποιεῖ, μάλι­στα, τόν ἴδιο τρόπο, γιά νά κάνει καί ἐκείνου ὄχι μόνο τή χαρά ἀληθινή ἀλλά καί τήν πίστη πιό στέρεα καί πιό μεγάλη.
«Εἶτα λέγει τῷ Θωμᾷ, φέρε τόν δάκτυλόν σου ὧδε καί ἴδε τάς χεῖρας μου». Ὁ Θωμᾶς, γεμάτος ἔκπληξη καί πλημμυρισμένος ἀπό μιά ἀνείπωτη χαρά, ἀναφωνεῖ: «Ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου». Μερικοί, μάλιστα, ἑρμηνευτές ἀναφέρουν ὅτι, ὅταν ὁ Θωμᾶς εἶδε τά πληγωμένα χέρια τοῦ Κυρίου καί βέβαια τά πόδια καί τήν πλευρά Του, τίποτε δέν ἄγγιξε, ἀλλά πείσθηκε καί ὁμολόγησε καί τήν ὁμο­λογία αὐτή ἐπαναλάμβανε στό κήρυγμά του σέ κάθε εὐκαιρία καί τελικά τήν ὑπέγραψε μέ τό αἷμα τοῦ μαρτυρίου του.
Βλέπουμε, λοιπόν, ὅτι τά σημαδεμένα καί πλη­γωμένα ἀπό τά καρφιά χέρια τοῦ Κυρίου ἔγιναν αἰτία νά τόν ἀναγνωρίσουν οἱ μαθητές Του ἀνα­στημένο πλέον, νά τόν πιστεύσουν γιά «Κύριό τους καί Θεό τους» καί νά γίνουν μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεώς Του, προσφέροντας γι’ αὐτή τήν αὐταπάρνησή τους, τόν κόπο καί τόν ἱδρῶτα τους, μά πρό πάντων τή μαρτυρία τοῦ ὀρθόδοξου λόγου τους, τήν ἐνάρετη βιοτή τους καί τό μαρτυρικό τους αἷμα.
Ἡ κοινωνία μας καί σήμερα, γιά νά πιστέψει καί νά ἐμπιστευθεῖ κάποιον καί γιά νά τόν παραδεχθεῖ, κοιτάζει τά χέρια του, μέ μεταφορική, βεβαίως, ἔννοια, τά ὁποῖα πρέπει νά εἶναι:
α) Καθαρά, ὄχι ἐξωτερικά, ἐπιδερμικά, ὅπως ἦταν τοῦ Πιλάτου. Ἐκεῖνος «λαβών ὕδωρ ἀπενίψατο τάς χεῖρας αὐτοῦ λέγων ἀθῶος εἰμί ἀπό τοῦ αἵματος τοῦ δικαίου τούτου». Ἦταν ὅμως δυνατό νά χαρακτηρισθοῦν τά χέρια του καθαρά, ἀφοῦ μέ τή δική του ὑπογραφή συντελέσθηκε τό μεγαλύτερο ἔγκλημα πάνω στή γῆ; Μπορεῖ νά τό εἶπε, ὅτι εἶναι ἀθῶος, ἀλλά εἶναι ὁ μέγας ἔνοχος, γιατί, ἐνῶ τρεῖς φορές ὁμολογεῖ καί ἀναγνωρίζει τήν ἀθωότητά Του, λέγοντας πρός τούς Ἰουδαίους «ἐγώ οὐδεμίαν κατηγορίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ», ἐν τούτοις «παραδίδει αὐτόν αὐτοῖς, ἵνα σταυρωθῇ». Τά χέρια εἶναι καθαρά, ὅταν δέν ἐνέχονται σέ ψευδορκίες, σέ ἁρπαγές, σέ χειροδικίες, σέ λαθροχειρίες, σέ κλεψιές, σέ ἐγκληματικές ἐνέργειες καί σέ ἄλλα ἀνομήματα πού διαπράττονται μ’ αὐτά.
Πόσο, ἀλήθεια, εἶναι ἀξιοπρόσεκτο τό ἐπίγραμμα πού ἦταν χαραγμένο στή βρύση μπροστά στό ναό τῆς ἁγίας Σοφίας στήν Κων/πολη: «Νίψον ἀνομήματα μή μόναν ὄψιν» .
β) Νά εἶναι ἐργατικά. Μέ καύχηση ἐν Κυρίῳ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἔδειχνε τά ἐργατικά καί ροζια­σμένα χέρια του στούς ἀνθρώπους καί πρόσθετε διδακτικά «Ταῖς χρείαις μου καί τοῖς οὖσιν μετ’ ἐμοῦ ἐξέθρεψάν με αἱ χεῖρες αὗται».
Εἶναι ἰδιαίτερη εὐλογία τοῦ Θεοῦ ἡ ἐργασία, ἡ ὁποία καί τήν ὕλη ἀξιοποιεῖ καί τήν ἀρετή προάγει. Παίρνει ὁ ἐπιπλοποιός ἕνα ἄμορφο ξύλο καί, ἀφοῦ μέ προσοχή καί γιά πολλές ὧρες τό σμιλέψει, δημιουργεῖ ἕνα πανέμορφο ἔπιπλο καί στολίζει μέ αὐτό τό σπίτι μας, τό Ναό μας, τό χῶρο τῆς δουλειᾶς μας.
Ταυτόχρονα, βοηθάει τόν ἄνθρωπο στήν καλ­λιέργεια τῆς ψυχῆς του, ἀφοῦ τόν ἀπαλλάσσει ἀπό τούς πειρασμούς, πού πέφτουν ἐπάνω του τίς στιγμές τῆς ἀργίας καί τῆς ἀπραξίας του. Νά γιατί οἱ πατέρες ἔλεγαν, ὅτι «ὅποιος δέν ἔχει δουλειά τοῦ εὑρίσκει ὁ διάβολος ἀπασχόληση» καί ὁ λαός μας μέ τή σοφία του ἐπιβεβαιώνει, λέγοντας ὅτι «στοῦ τεμπέλη τήν καρδιά φτιάχνει ὁ διάβολος φωλιά», ἐνῶ οἱ πρόγονοί μας ἐπιγραμματικά δίδα­σκαν, ὅτι «ἡ ἀργία ἐστί μήτηρ πάσης κακίας». Ἰδίως γιά τούς νέους ἀνθρώπους ἡ ἀπραγία εἶναι κατάσταση ἐγκληματική, ἀφοῦ σπαταλοῦν τόν πο­λύτιμο χρόνο τους ἀσκόπως τότε πού πρέπει νά βάζουν γερά θεμέλια, γιά τή μετέπειτα ζωή τους. Γιά αὐτό ἕνας παιδαγωγός ἔλεγε σ’ ἕναν πατέρα: «θέλεις νά σώσεις τό παιδί σου; Γέμισέ του δημι­ουργικά τίς ὧρες».
γ) Ἐπίσης τά χέρια μας, γιά νά μᾶς παραδεχθοῦν καί ἀναγνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι, πρέπει νά ὑψώ­νονται σέ θέση προσευχῆς συχνά -πυκνά. Οἱ μεγάλοι ἀγωνιστές, ὅσιοι καί ἀσκητές, ὕψωναν τά χέρια τους στήν προσευχή γιά ὧρες πολλές. Τέτοια ἦταν ἡ ἀφοσίωσή τους, ὥστε ἡ ἀκινησία τῶν χεριῶν τους, πού διαρκοῦσε πολλές ὧρες ξεγελοῦσε τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ, πού ἄρχιζαν νά συγκεν­τρώνουν ὑλικά, γιά νά κάνουν τή φωλιά τους στίς ἀνοιχτές παλάμες τῶν ἀσκητῶν.
Βέβαια δέν εἶναι ὁ μόνος τρόπος προσευχῆς τά ἁπλωμένα χέρια, εἶναι ὅμως δηλωτική ἡ στάση αὐτή τῆς ἀφοσιώσεως καί τῆς ἐπικοινωνίας μας μέ τόν πλάστη καί Θεό μας, ἀφοῦ κατά τή διάρκειά της παίρνει μέρος ὅλος ὁ ψυχοσωματικός μας κό­σμος.
δ) Ἀκόμη τά χέρια μας πρέπει νά εἶναι ὄχι μόνο καθαρά ἀπό ἀδικίες, ἀλλά καί στολισμένα μέ τίς ἀγαθοεργίες καί μέ τίς φιλάνθρωπες ἐνέργειές μας, πού ἀποσκοποῦν στή συμπαράσταση τοῦ ἐμπερί-στατου συνανθρώπου μας, πού δέν εἶναι, οὔτε ξένος, οὔτε πολύ περισσότερο ἐχθρός μας, ἀλλά ἀδελφός μας, ἀφοῦ ὅλοι εἴμαστε ἑνός πατέρα παι­διά.
Εἶναι εὐλογημένα καί ἁγιασμένα τά χέρια πού μεταβάλλουν τά ψυχρά ΧΡΗΜΑΤΑ σέ ζεστό φαγητό, σέ μανδήλι γιά τά δάκρυα τῶν πονεμένων, σέ φάρ­μακο γιά τήν ἀρρώστια τοῦ δοκιμαζομένου, γιά ψωμί τοῦ πεινασμένου, γιά στέγη τοῦ ἀστέγου καί γιά βακτηρία τοῦ γέροντα.
Αὐτά τά χέρια θεωροῦνται τά πιό ὄμορφα καί τά πιό ὡραῖα καί μακάρι νά τά ἀγαπήσουμε, νά τά ἀσπασθοῦμε καί νά τά κάνουμε δικά μας.
Κάποτε στό σπίτι μιᾶς ἀρχόντισσας συγκεντρώ­θηκαν γυναῖκες, γιά νά περάσουν ἕνα ὄμορφο ἀπόγευμα, πίνοντας καφέ καί συζητώντας. Σέ κά­ποια στιγμή μιά ἀπό αὐτές εἶχε τή «φαεινή» ἰδέα νά κάνουν ἕνα «διαγωνισμό», γιά νά ἀποδειχθεῖ ποιᾶς τά χέρια θά ἦταν τά πιό ὡραῖα. Ἐπειδή ἡ καθεμία θεωροῦσε τά δικά της, ὡς τά καλύτερα καί δέν κατέληγαν σέ συμπέρασμα, ἀποφάσισαν νά ἐρωτήσουν τό γέροντα πατέρα τῆς κυρίας πού φιλοξενοῦσε τήν παρέα. Ἐκεῖνος, πεπειραμένος καί σοφός, τούς εἶπε: «Δῶστε μου προθεσμία νά βγῶ στίς φτωχογειτονιές καί νά ρωτήσω τούς φτω­χούς, τούς μοναχικούς, τούς πονεμένους, τούς πο­λύτεκνους καί τότε θά σᾶς πῶ ποιᾶς τά χέρια εἶναι ὀμορφότερα».
Μακάρι νά παύσουμε νά βλέπουμε ἀκίνητο τόν Κύριό μας στό Σταυρό. Μακάρι νά θελήσουμε νά βλέπουμε καί τούς ἁγίους μας νά κινοῦνται καί νά μήν εἶναι ἀκίνητοι καί κρεμασμένοι στόν τοῖχο τοῦ σπιτιοῦ μας.
Εἶναι ἀνάγκη νά βλέπουμε μέ τά μάτια τοῦ Χρι­στοῦ μας, νά ἀκοῦμε μέ τά αὐτιά του, νά μιλᾶμε μέ τό στόμα του, νά περπατᾶμε μέ τά πόδια του, νά δουλεύουμε μέ τά χέρια του καί νά ἀγαπᾶμε μέ τήν καρδιά του.
Τότε οἱ ἄνθρωποι θά μᾶς παραδεχθοῦν, τότε ἀπό τή ζωή μας θά ὠφελοῦνται καί ἀπό τό λόγο μας θά διδάσκονται. Μή λησμονοῦμε αὐτό πού ἔλεγε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, γιά τόν Ἅγιο Βασίλειο: «τοῦ Βασιλείου ὁ λόγος ἀκουγόταν σάν βροντή, γιατί ὁ βίος του ἔλαμπε σάν ἀστραπή».
Από το βιβλίο του Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευσταθίου: » ΣΤΑΛΑΓΜΑΤΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΙΟ ΔΡΑΜΑ»
Ι.Μητρόπολη Σπάρτης

«ΕΣΤΑΥΡΩΘΗΣ ΔΙ' ΕΜΕ, ΙΝΑ ΕΜΟΙ ΠΗΓΑΣΗΣ ΤΗΝ ΑΦΕΣΙΝ»

(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Παρασκευής)

«Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν΄ τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι' ημάς κατεδέξατο΄ έτι Δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν». Το ιερό συναξάρι της αγίας αυτής ημέρας αναφέρει με λεπτομέρεια τι τιμούμε και προσκυνάμε αυτή την αγία ημέρα.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι για μας τους χριστιανούς η πλέον φρικτή, πένθιμη και λυπητερή ημέρα, αλλά και η πιο ιερή, η πιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, ο Ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού κρέμεται καρφωμένος, γυμνός, άπνους, επάνω στο ξύλο του σταυρού, ως χείριστος κακούργος. Ο Εσταυρωμένος Χριστός μας πήρε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου και ανέβηκε εκών στο φρικτό Γολγοθά για να εξαγοράσει, μυστήριο πως, με το τίμιο Αίμα Του τη λύτρωση του ανθρωπίνου γένους.

Ποια καρδιά δεν λυγίζει την ημέρα αυτή μπροστά στη φρικτή και ανείπωτη θεοκτονία;. Ποια μάτια δε βουρκώνουν στο αντίκρισμα του γλυκύτατου Εσταυρωμένου; Ποια ψυχή δε μαλακώνει μπροστά στα άδικα παθήματα; Ποια γόνατα δεν κλείνουν κάτω από το Σταυρό για να προσκυνήσουν τα Θεία Πάθη; Εκατομμύρια πιστοί χριστιανοί πενθούν για τον οδυνηρό θάνατο του Χριστού μας. Κατακλύζουν τους ιερούς Ναούς με μπουκέτα άνθη στα χέρια για να τα εναποθέσουν στον ιερό Επιτάφιο. Να προσκυνήσουν το Λυτρωτή τους, Αυτόν, ο Οποίος «εξηγόρασεν ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω Του αίματι».

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αφού συνελήφθη στον κήπο του Όρους των Ελαιών, ύστερα από την προδοσία του Ιούδα, σύρθηκε δέσμιος σε μια δραματική νυκτερινή δίκη. Η μανία των αρχόντων του ισραηλιτικού λαού ήταν τέτοια που δεν μπορούσε να περιμένει για να ξημερώσει η αυριανή ημέρα. Οι ιεροί Ευαγγελιστές αναφέρουν λεπτομέρειες για την δίκη – παρωδία. Η καταδίκη ήταν ήδη προαποφασισμένη και μόνο έπρεπε να τηρηθούν κάποια νομιμοφανή προσχήματα. Τη λύση έδωκαν πληρωμένοι ψευδομάρτυρες, οι οποίοι, διαστρέφοντας τα λόγια του Χριστού στήριξαν την επιθυμητή κατηγορία: Ένοχος θανάτου!

Με το φως της ημέρας οδηγήθηκε στο Πραιτόριο, στην έδρα του Ρωμαίου διοικητή Πιλάτου. Η επίσημη καταδίκη έπρεπε να απαγγελθεί από τη «νόμιμη εξουσία». Επιστρατεύθηκε ο όχλος για να φωνασκεί και να απαιτεί την σταυρική Του καταδίκη. Είναι αυτός ο ίδιος ο όχλος που λίγες ημέρες πριν φώναζε «Ευλογημένος ο Ερχόμενος»! Ο διεφθαρμένος εκπρόσωπος της διεφθαρμένης ρωμαϊκής εξουσίας, ανταλλάσσει την καταδίκη του Μεγάλου Αθώου με την ελευθερία του μεγάλου κακούργου Βαραββά. Ο Κύριος υφίσταται ανείπωτες ταπεινώσεις, τέτοιες που δεν υπέστη ούτε ο χειρότερος των κακούργων θνητών. Τελικά παρ' όλες τις επιφυλάξεις του ο Πιλάτος παραδίδει το Χριστό «ίνα σταυρωθή» (Λουκ.19,16).

Φορτωμένος το βαρύ ξύλο του σταυρού πέρασε από τους δρόμους της αγίας πόλεως για διαπόμπευση, οδηγούμενος στον τόπο του μαρτυρίου, το λόφο του Γολγοθά. Το κουρασμένο, πληγωμένο και εξασθενισμένο άγιο σαρκίο Του δεν αντέχει το βάρος του ξύλου και πέφτει καταμεσής στο δρόμο. Αγγαρεύεται ο διερχόμενος Σίμων ο Κυρηναίος, ο οποίος τελικά ανεβάζει το φονικό όργανο στον τόπο της εκτελέσεως. Σκουριασμένα χοντρά καρφιά μπήγονται στα χέρια και τα πόδια Του. Το τίμιο Αίμα Του χύνεται άφθονο και βάφει τα άνομα χέρια των δημίων Του. Ως άνθρωπος πονά και υποφέρει, μα υπομένει το φοβερό μαρτύριο, το οποίο τον οδηγεί αργά και βασανιστικά στο θάνατο. Εκατέρωθέν Του σταυρώνονται δύο αδίστακτοι ληστές, από τους οποίους ο ένας μετανοεί και σώζεται (Λουκ.23,40). Είναι ο πρώτος άνθρωπος, που εισέρχεται στον άρτι ανοιχθέντα από τον Εσταυρωμένο Παράδεισο!

Μέσα σους αφόρητους πόνους και το χειρότερο κάτω από το αίσθημα της άδικης καταδίκης Του, όχι μόνο δεν οργίζεται και δεν καταριέται τους άνομους δημίους Του, αλλά παρακαλεί τον Ουράνιο Πατέρα να τους συγχωρήσει, διότι «Ουκ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ.23,34).

«Ήν δεν ωσεί ώρα έκτη» (Λουκ.23,44), ο Κύριος φθάνοντας στα έσχατα της ανθρώπινης αντοχής, «κράξας φωνή μεγάλη αφήκε το πνεύμα» (Ματθ.27,50). Αμέσως συνέβησαν θαυμαστά και πρωτόγνωρα φαινόμενα: «σκότος εγένετο εφ' όλην την γην έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος» (Λουκ.23,44), «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω, και η γη εσείσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν, και τα μνημεία ανεώχθησαν και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη, και εξήλθον εις την αγίαν πόλιν και ενεφανίσθησαν πολλοίς» (Ματθ.27,51-52). Αν οι σκληρόκαρδοι Ιουδαίοι έμειναν απαθείς μπροστά στην φρικτή θεοκτονία, η άψυχη φύση συγκλονίστηκε συθέμελα, διαμαρτυρόμενη για τη μεγαλύτερη κακουργηματική πράξη όλων των εποχών, για το άδικο πάθος και τον αναίτιο θάνατο του Θεού! Αιώνιοι φυσικοί νόμοι διαταράχτηκαν, ο κόσμος έφτασε στο χείλος της καταρρεύσεως. Ο εθνικός αρεοπαγίτης Διονύσιος, από την Αίγυπτο, αναφώνησε δραματικά πως «ή θεός τις πάσχει, ή το παν απόλυται».

Ο επί κεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος «εκατόνταρχος και οι μετ' αυτού τηρτούντες τον Ιησούν, ιδόντες τον σεισμόν και τα γινόμενα εφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες΄ αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ.27,54). Το ίδιο «και πάντες οι συμπαραγενόμενοι όχλοι επί την θεωρίαν ταύτην, θεωρούντες τα γενόμενα, τύπτοντες εαυτών τα στήθη υπέστρεφον» (Λουκ.23,48). Αντίθετα οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι, όχι μόνο δεν συγκινήθηκαν από τα συγκλονιστικά γεγονότα, αλλά πήγαν στον Πιλάτο ζητώντας του: «κέλευσον ασφαλισθήναι τον τάφον εως τρίτης ημέρας, μήποτε ελθόντες οι μαθηταί αυτού νυκτός κλέψωσιν αυτόν και είπωσι τω λαώ, ηγέρθη από των νεκρών΄ και έσται η εσχάτη πκλάνη χείρων της πρώτης» (Ματθ.27:64).

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι, όπως προαναφέραμε, ημέρα θλίψεως και συντριβής για μας του πιστούς. Όμως για τη θεολογία της Εκκλησίας μας η Μεγάλη Παρασκευή είναι ήδη Πάσχα. Η ψυχή του Κυρίου, ως ψυχή αληθινού ανθρώπου έπρεπε να ακολουθήσει την προδιαγεγραμμένη πορεία της, να κατέβει στον παμφάγο Άδη, στον τόπο κατοικίας όλων των ψυχών, όλων των εποχών. Όμως η ψυχή του Κυρίου, ως αναπόσπαστο μέρος της θεανδρικής υποστάσεως του Θεού Λόγου, δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί στον τόπο της βασάνου, δεν ήταν δυνατόν η ψυχή της πηγής της ζωής, να γίνει βορρά του θανάτου και να παραμείνει δέσμια του Άδη. Σύμφωνα με την πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μας η ψυχή του Κυρίου λειτούργησε ως δόλωμα στον Άδη. Ως παμφάγος κατάπιε το δόλωμα αυτό και πιάστηκε και αιχμαλωτίσθηκε από αυτό και νικήθηκε!

Το Θείο Πάθος έχει και μια άλλη σημαντική παράμετρο για μας τους ορθοδόξους πιστούς. Χωρίς αγώνα και παθήματα, είναι αδύνατο να υπάρξει νίκη και θρίαμβος. Χωρίς θυσία είναι αδύνατον να υπάρξει λύτρωση. Χωρίς σταυρό δεν μπορεί να υπάρξει ανάσταση. Το Θείο Πάθος δείχνει και σε μας την ανάγκη να ακολουθήσουμε πρόθυμα το δικό μας δρόμο του μαρτυρίου, να ανεβούμε στο δικό μας σταυρό, που είναι η σταύρωση και ο θάνατος του παλαιού πτωτικού εαυτού μας, προκειμένου να έχουμε την μακάρια ελπίδα και της δικής μας αναστάσεως.

Πάθος Θεού=Ελευθερία της Δημιουργίας Πρωτοπρ. Γερασίμου Ζαμπέλη

Πρωτοπρ. Γερασίμου Ζαμπέλη, Σταυρός και Ανάσταση,Λευκάδα 2004, σελ. 37-45 Ο ιερός χώρος της Ιουδαϊκής γης, από την στιγμή, που εξαγιάστηκε με την παρουσία του Θεανθρώπου, δεν αποτελεί ένα μικρό, μηδαμινό κομμάτι της ανθρωπότητας. Έχει έκτοτε πάρει θεόρατες, οικουμενικές διαστάσεις. Τα δραματικά γεγονότα, που τόσο σύντομα ξετυλίχθηκαν πάνω στο πονεμένο κορμί εκείνης της άκρης του κόσμου, έχουν την αντοχή και την δυνατότητα να προσδώσουν την αναγκαία πνευματική έκταση, η οποία ταυτόχρονα προσφέρει το λυτρωτικό και σωτηριολογικό μέγεθος σε κάθε ψυχή, που ταπεινά και αληθινά προσεγγίζοντας, ατενίζει, με θεραπευτική διάθεση, το Όλύμπιο αυτό ύφος. Σε κείνο τον ιερό χώρο θυσιάσθηκε ο «χορηγός της ζωής». Δοκιμάστηκε η άφθαρτη αγάπη του Θεού μέσα στο πύρινο χωνευτήρι της αδικίας· της αστοχίας - του εγωϊσμού και της ανόητης πνευματικότητας του τραγικού διαχρονικού «Προμηθέα Δεσμώτη» άνθρωπου. Ενώ ταυτόχρονα αντιπροσωπεύτηκε το βαρύτατα τραυματισμένο «γένος των ανθρώπων», από την αμείωτη φορά και ανίατη φθορά της Προπατορικής ανταρσίας, με τον Σταυρό και την θυσία του μεγαλομάρτυρα Χριστού. Έτσι ο Ιησούς γίνεται τώρα ο δεύτερος γενάρχης της Χάριτος. Αφού ο έντονα τραυματισμένος και ακέφαλα «χτυπημένος» από την ιοβόλο πρόκληση στον υπέροχο κήπο της Εδέμ κόσμο η Δημιουργία, δεν είχε την δύναμη και την δυνατότητα να συγχωρήσει τα πολυδύναμα διαλυτικά της πταίσματα. Ο Θεάνθρωπος ανέλαβε το βάρος των αδυναμιών του κόσμου· σήκωσε στους Πανάχραντους ώμους Του τις αμαρτίες των ανθρώπων και με το Πανάγιο Αίμα Του ξέπλυνε την ενοχή τους, σχίζοντας το τραγικό χειρόγραφο της αμαρτίας (Κολ. 2.14), που τόση οδύνη, μαρτύριο και αποστασία προσέφερε στον τραγικό ναυαγό του γαλήνιου πελάγους της θείας αγάπης. Και αποκατέστησε τις διαταραγμένες σχέσεις Θεού - Δημιουργίας. Και μη ξεχνάμε! Ο Σταυρός του Θεού είναι η υπέρτατη και αποτελεσματική πράξη επαναλειτουργίας και διαφύλαξης της ιερότητας και της καθαρότητας της Δημιουργίας. Ο πόνος, η αγωνία και το Αίμα του Θεού, που τόσο πολύ άφθονα έρρευσαν την μεγάλη στιγμή της φοβερής δοκιμασίας Του, εξαγόρασαν την δημιουργική πνοή· την ειρήνη και την ελευθερία στο πάντιμο έργο των «θείων δακτύλων». Ο Χριστός άπλωσε τα πονεμένα χέρια Του στον μαρτυρικό Σταυρό και «ήνωσε τα το πριν διεστώτα», δηλαδή τον Θεό και τον κόσμο, που τόσο γρήγορα και φτηνά η Έωσφορική αλαζονεία τους είχε διαχωρίσει. Και όχι μόνο! Συμφιλιώθηκε και ειρήνευσε ο Πλάστης με το Πλάσμα. Όλα πια κινήθηκαν με την αμάραντη δύναμη και φορά της Ελευθερίας του Χριστού, που με τόση προκλητικότητα και πονηριά νόθευσε ο «αντίδικος» διάβολος, αλλοιώνοντας το νόημα και τον σκοπό του ανθρώπου και της Δημιουργίας ολόκληρης. Παγιδεύοντας αυτό το «καλά λίαν» δημιουργημένο έργο του Θεού σε μία άντίστροφή και έντονα αρνητική κίνηση θανάτου. Οδηγώντας το έξω από τον ζωηφόρο χώρο της θείας αγάπης, μέσα σε αφανή και εμφανή κυκλώματα πνευματικής υποταγής και βεβήλωσης· σε ηθικά ναρκοπέδια που απεργάζονται την έκπτωση από την αγάπη· τον μολυσμό· τον παραλογισμό και την αιχμαλωσία σε «λογικές» θανάτου. Ο Χριστός με το υπερφυές μεγαλείο του θείου Του Πάθους, με την αιμορραγία Του πάνω στο χαριτόβρυτο Σταυρό, «χτύπησε το αταπείνωτο κεφάλι» (της διαχρονικής και μεταπτωτικής έχθρας (Έφεσ. 2,16), που κρυφοζούσε μέσα στα ηφαιστειώδη σπήλαια των καρδιών και της επαναστατημένης δημιουργίας, προσφέροντας «αντίτιμο» ισχυρό και θείο, την ίδια την ζωή Του, που όμως οδήγησε στην λύση τοϋ δράματος και την λύτρωση της τραγωδίας του κόσμου. Έτσι ο Σταυρός του Θεανθρώπου αποτελεί μία ακόμη στρόφιγγα ζωής και ελευθερίας, που μπορεί ολοκληρωτικά και αποτελεσματικά να διασώσει το περιβάλλον και τον περιβαλλόμενο, την μαρτυρική κτίση και τον τραγικό άνθρωπο, από τις καταθλιπτικές δαγκάνες της μεγάλης και περίεργης μόλυνσης -κύρια πνευματικής- ηθικής, που μετασχηματίζονται στη συνέχεια σε εκρηκτικές εστίες πολύμορφου θανάτου - που τόσο «χτυπούν» τυφλά τα νεύρα της όλης της Δημιουργίας. Και ασφυκτικά επίπονα· και επίμονα βασανίζουν ψυχές και σώματα, αλλά και ολόκληρη την κτίση κάτω άπό ασφυξιογόνο και μολυσματικό τους «δηλητήριο», για να τα οδηγήσουν από την πνευματική-ηθική νάρκωση, στον ευτελισμό, τον παραλογισμό και την αλόγιστη φθορά. Η Εκκλησία με την καταπληκτική και αγιότεκνη υμνολογία της επισημαίνει την μεγάλη αυτή αλήθεια. Αποθέτει με εμπιστοσύνη στην τραυματισμένη καρδιά του ταλαίπωρου κόσμου την θεία του και σωτήρια πρόκληση. Και δείχνει, μέσα στο νοσογόνο και μολυσματικό σκοτάδι της εποχής, την ολόδροση πηγή της ελπίδας και την χαριτόβρυτη βρυσομάνα της ζωής και της ελευθερίας. Δεν αγνοεί την προκλητικότητα της εποχής. Ούτε αρνείται την δραματικότητά της. Βλέπει ακριβώς το δράμα της το μεγάλο και καταθέτει την ζωηφόρο αγάπη της, για το ευλογημένο ξεπέρασμα. Για το άνθισμα της λύτρωσης της από τα πολυχρόνια φθοροποιά δεσμά της. Μέσα από το λειτουργικό-υμνολογικό μας περιβόλι θα δρέψουμε ελάχιστα άνθη ζωής και ελευθερίας, που τόσο πολύχυμα τα ποτίζει ο Σταυρός του Κυρίου και γίνονται μυστικοί πήδακες, που αποκαθαίρουν το «λύμα» της φθοράς και το μεταποιούν σε δύναμη και περιουσία αθανασίας. «Τα πάθη τα σεπτά η παρούσα ήμερα, ως φώτα σωστικά, ανατέλλει τω κόσμω· Χριστός γαρ επείγεται του παθείν αγαθότητι· ο τα σύμπαντα εν τη δρακί περιέχων καταδέχεται αναρτηθήναι εν ξύλω του σώσαι τον άνθρωπον». Ο Χριστός ξεκινάει το δρόμο του μαρτυρίου Του, που περνάει από τον Σταυρό προκειμένου να διαγράψει και να ακυρώσει την φυγόκεντρη φορά της αρχαίας παρακοής, που δηλητηρίαζε επικίνδυνα την δημιουργία τοΰ Θεοϋ. Τώρα η άφθαρτη αγάπη του Θεού εισβάλλει δυναμικά στην νοσογόνο πρόκληση του θανάτου και της φθοράς, για ν' ανθίσει το λυτρωτικό χαμόγελο της ευτυχίας στην ταλαίπωρη κτίση και τον αιχμάλωτο άνθρωπο. Ο ιερός υμνογράφος προχωρεί. Αποκαλύπτει την τραγωδία της ένοχης δημιουργίας. Που αγωνιά· πονάει· αιματώνεται στο χαράκωμα της αμαρτίας και κατακαίγεται στην υψικάμινο των ένοχων έργων. «...Ίδε την βεβυθισμένην τη αμαρτία, την απηλπισμένην δια τας πράξεις, την μη βδελυχθείσαν παρά της σης αγαθότητος· και δος μοι Κύριε, την άφεσιν των κακών και σώσον με». Η αμαρτία πληγώνει τον άνθρωπο. Σκοτίζει την λογική. Εξαγριώνει και μολύνει την δημιουργία. Την φωτογράφιση αυτού του μαρτυρικού «τοπίου» κάνει με τον παραπάνω λόγο του ο υμνογράφος. Και προσφέρει ταυτόχρονα το θεραπευτικό «εργαλείο». Την σώζουσα αγάπη του Θεού, που δεν αρνείται τον ασθενή, τον απελπισμένο, τον πληγωμένο από τις δαγκάνες της αμαρτίας. Αντίθετα μάλιστα. Προσφέρει την αγάπη Του και την ζωή Του, για να αποχτήσουν ξανά την ζωή, που έχασαν ή που πλήγωσαν. Δια του υμνογράφου η Εκκλησία μας, που είναι «η σωτηρία αυτών που χάνονται», απευθύνεται στον χορηγό και ελευθερωτή Ιησού. Στον «πραθέντα και ελευθερώσαντα ημάς». Εξαλλου η ζωή και η δημιουργία έχουν ραγίσει από τότε που ο άνθρωπος αυτονομήθηκε από τον λόγο της θείας αγάπης. Έχασαν την ποιοτική τους βαρύτητα. Και βυθίσθηκαν σ' ένα σκληρό, τυραννικό σκοτάδι. Ένα σκοτάδι θανάτου. Μ' ένα πρωτόγνωρο και θαυμάσιο λυρικό ξέσπασμα ο ποιητής αγγίζει τον φλεγόμενο χώρο. Και χρησιμοποιώντας εικόνες από το φυσικό μεγαλείο της δημιουργίας, με κάλλος εκφράσεως μοναδικό - ιεροπρέπεια βιώματος ασύγκριτη και ταπείνωση υψιπετή, αποκαλύπτει το δράμα της αιχμαλωσίας. Ενώ ταυτόχρονα παραδίδει την βαρυαλγούσα ύπαρξη στα χέρια της θείας αγάπης. «...Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας. Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ· κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη άφάτω σου κενώσει. Ο πόνος οργώνει την αμαρτωλή ψυχή. Κι όσο περισσότερο αυτή έχει αυτογνωσία, τόσο περισσότερο γονατίζει· ταπεινώνεται· συντρίβεται ενώπιον του μεγαλομάρτυρα Δημιουργού. Ενώπιον του «ταπεινού γίγαντα», που έδειξε τον καλύτερο δρόμο για την ελευθερία.. «Ο λίμνας και πηγάς και θάλασσας ποιήσας, ταπείνωσιν ημάς εκπαιδεύων αρίστην, λεντίω ζωννύμενος υπερβολή ευσπλαχνίας και υψών ημάς από βαράθρων κακίας, ο μόνος φιλάνθρωπος». Ελευθερώνεται σιγά-σιγά ο δρόμος. Ο Ιησούς με το υπέρτατο παράδειγμά του -την ταπείνωση- α νθίζε ι, το χαμόγελο της ελπίδος στην ανήσυχη και τόσο χαλαιπωρημένη δημιουργία. Θεληματικά πορεύεται το δρόμο του μαρτυρίου προκειμένου να συντρίψει τα άθλια δόκανα του διαβόλου και να ελευθερώσει τον άθλιο αποστάτη από την μεγάλη, βασανιστική περιπέτεια του θανάτου. Ο Σταυρός του Χριστού είναι η πληρωμή Του για την ελευθερία του αανθρώπου και της κτίσεως. Έτσι, «ο αναβαλλόμενος φως ως ιμάτιον γυμνός εις κρίσιν ίστατο και εν σιαγόνι ράπισμα εδέξατο υπό χειρών ων έπλασε· ο δε παράνομος λαός τω σταυρώ προσήλωσε τον Κύριον της δόξης» και στην μεγάλη εκείνη προδοσία του Σωτήρα και Ευεργέτη «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη· ο ήλιος εσκότασε, μη φέρων θεάσασθαι Θεόν υβριζόμενον, ον τρέμει τα σύμπαντα». Τα γεγονότα που ύφαναν το στιμόνι της τραγωδίας του Γολγοθά, οπωσδήποτε ξεπερνούν την αντοχή της ανθρώπινης λογικής. Γι' αυτό έκπληκτος ο ιερός υμνωδός θα α ναφωνήσει : «φρίξον ήλιε, στέναξον η γη και κλονουμένη βόησον· Ανεξίκακε Κύριε δόξα σοι». Συνοδός, βέβαια στην ιερή αποτίμηση των θείων γεγονότων ο άνθρωπος και η κτίση. Ολόκληρη η δημιουργία ακτινογραφεί αθόρυβα ή συνοδοιπορεί και συμπάσχει με τον «μόνο εν μακροθυμία ανείκαστο» Χριστό. Αυτόν που είναι «ο Λόγος του Θεού ο ζων και ενεργής και τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν» (Εβρ. Δ', 12). Αυτόν, που θυσιάζεται για την ελευθερία τους. Που προσφέρει τον Εαυτό Του στον Σταυρό για την σωτηρία όλων μέσα στους ατελεύτητους αιώνες. «Σταυρωθέντος σου, Χριστέ, πάσα η κτίσις βλέπουσα έτρεμε· τα θεμέλια της γης διεδονήθησαν φόβω του κράτους σου· σου γαρ υψωθέντος σήμερον, γένος εβραίων απώλετο· του ναού το καταπέτασμα διερράγη διχώς· τα μνημεία ηνεώχθησαν και νεκροί εκ των τάφων εξανέστησαν...». Η Σταυρική όμως θυσία του Θεανθρώπου άγγιξε λυτρωτικά την δημιουργία. Απετέλεσε την πρωτοπόρο μιας αναγκαίας οικολογικής επανάστασης, που ξεκινάει άπό την ελευθερία των ψυχών την ολοκληρωτική ανάσταση του ανθρώπου και διαχέεται λυτρωτικά στην κτίση. Η καρδιά και τα νεύρα· ο αληθινός μηχανισμός σωτηρίας του δράματος της δημιουργίας είναι ο Σταυρός και η Ανάσταση του Θεανθρώπου. Μέσα από το ασίγαστο αυτό ποτάμι ζωής ξεχύνεται η σωτηρία του κόσμου. «Έδυς υπό γην ο φωσφόρος της δικαιοσύνης και νεκρούς ώσπερ εξ ύπνου εξήγειρας, εκδιώξας άπαν εν τω άδη σκότος». Ο Ιησούς Χριστός είναι «ο Λόγος της Σωτηρίας» (Πραξ. ΙΓ, 26), «ο Λόγος της ζωής» (Φιλ. Β', 16). Ο θάνατος του Χριστού αποτελεί τον πρωτογενή καρπό αγωνίας της βάναυσα κακοποιημένης από την αμαρτία Δημιουργίας. Θεατές στο «πανηγύρι του θανάτου» και συνεργάτες στο απαίσιο έγκλημα ο άνθρωπος και η κτίση, αντικρύζουν τώρα το δράμα με θλίψη· περίσκεψη· προβληματισμό. Και συμπάσχουν στην κορύφωση της τραγωδίας. Η προσέγγιση και η αποκάλυψη γίνεται από τον ιερό υμνογράφο: «Εκστηθι φρίττων ουρανέ, και σαλευθήτωσαν τα θεμέλια της γης. Ιδού γαρ εν νεκροίς λογίζεται ο εν υψίστοις οικών και τάφω σμικρώ ξενοδοχείται· ον παίδες ευλογείτε, ιερείς ανυμνείτε, λαός υπερυψούτε, εις πάντας τους αιώνας». Συμμετέχει, λοιπόν, αληθινά η κτίση στο πένθος για τον θάνατο και την ταφή του Θεού. Έτσι σκοτάδι βαθύ «στεφάνωσε» εφιαλτικά την ταραγμένη γη των ανθρώπων αμέσως μετά την Σταύρωση του Κυρίου. Σεισμός ισχυρός συγκλόνισε τα θεμέλια της γης. Οι νεκροί ξεσηκώνονται και βηματίζουν στην έρημη κοινωνία των ανθρώπων. Ο άνθρωπος προδίδει τον Θεάνθρωπο! Πως θα μπορούσε η πονεμένη κτίση να αντικρύζει με απάθεια το μεγάλο δράμα του Θεού; Πως θα ήταν δυνατόν να βλέπει τον άνθρωπο να ανεβάζει στον σταυρό τον «συνέχοντα δρακί την κτίσιν» δίχως να πενθεί για την εφιαλτική πόρωση, που δημιουργεί πια εκρήξεις παραλογισμού; Ο λαός όμως του Θεού παρακολουθεί τον Σταυρό και την Ταφή, την παράδοση του Θεού στα σπλάγχνα της γης και αναμένει την δική του λύτρωση και ελευθερία. Του Χριστού και της δημιουργίας ολόκληρης την Ανάσταση. Σήμερα, εποχή αποϊεροποίησης και ευτελισμού της ζωής και του ανθρώπου, το μυστικό πέρασμα του Θεανθρώπου από την ταλαιπωρημένη και βασανισμένη γη μας, που τόσο απλά - ανίερα και βλάσφημα καθημερινά βεβηλώνουμε, ραγίζοντας ταυτόχρονα και τα ζωηφόρα υπαρξιακά μας νεϋρα, θα πρέπει να σημάνει την ευλογημένη επανάσταση της ελευθερίας του ανθρώπου και της δημιουργίας. Η αναταραχή· η σκοτοδίνη· το ηθικό μαστίγωμα και πνευματικό μαρτύριο· η ρύπανση του κοινωνικού σώματος και της κτίσης· η έσχατη και τόσον ενοχλητική ανθρώπινη ένδεια τονίζουν, με ευθύνη και πόνο, την ανάγκη της παρουσίας του Εσταυρωμένου Θεοΰ μας στην άσημη και ραγισμένη ζωή μας. Ναι! Ήλθε η ώρα του Θεού. Για να ζήσει «εν αγάπη και ελευθερία» ο τραγικός άνθρωπος και το «θαύμα του Θεού»· η δημιουργία.

Το φοβερό μίσος των Εβραίων προς των Ιησού Χριστό, μέσα από τα Τροπάρια της Μεγάλης Πέμπτης (που προσπαθούν να απαγορέψουν)

Το φοβερό μίσος των Εβραίων προς των Ιησού Χριστό, μέσα από τα Τροπάρια της Μεγάλης Πέμπτης (που προσπαθούν να απαγορέψουν)

 

Παρότι το Κ.Ι.Σ (Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο) και διάφορες άλλες εβραϊκές οργανώσεις έχουν προσπαθήσει να τα απαγορέψουν (κάτι που πέτυχαν με τα ενοχλητικά για εκείνους Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής), εντούτοις τα ακόλουθα τροπάρια ψάλλονται σήμερα σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, υπενθυμίζοντας στους πιστούς το μίσος, τον φθόνο, την κακία και την αχαριστία των Ιουδαίων προς τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό. Επίσης, απαντούν στις «απορίες» ορισμένων «θεολόγων» για το ποιος σταύρωσε τον Κύριο και αποστομώνουν όσους έχουν το θράσος να μιλάνε για «αντισημιτισμό». Προσέξτε τα «κοσμητικά επίθετα» που χρησιμοποιούν οι Άγιοι Υμνογράφοι για τον «εσμό των θεοκτόνων», δηλαδή «τα γένη των Εβραίων».
Αναλυτικά, όπως τα βρήκαμε εδώ:

Ἀντὶ ἀγαθῶν, ὧν ἐποίησας Χριστέ, τῷ γένει τῶν Ἑβραίων σταυρωθῆναί σε κατεδίκασαν, ὄξος καὶ χολήν σε ποτίσαντες. Ἀλλὰ δὸς αὐτοῖς Κύριε κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν, ὅτι οὐ συνῆκαν, τὴν σὴν συγκατάβασιν.

Ἐπὶ τῇ προδοσίᾳ οὐκ ἠρκέσθησαν Χριστὲ τὰ γένη τῶν Ἑβραίων, ἀλλ' ἐκίνουν τὰς κεφαλὰς αὐτῶν, μυκτηρισμὸν καὶ χλεύην προσάγοντες. Ἀλλὰ δὸς αὐτοῖς Κύριε, κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν, ὅτι κενά, κατὰ σοῦ ἐμελέτησαν.

Οὔτε γῆ ὡς ἐσείσθη, οὔτε πέτραι ὡς ἐρράγησαν, Ἑβραίους ἔπεισαν, οὔτε τοῦ Ναοῦ τὸ καταπέτασμα, οὔτε τῶν νεκρῶν ἡ ἀνάστασις. Ἀλλὰ δὸς αὐτοῖς Κύριε, κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν, ὅτι κενά, κατὰ σοῦ ἐμελέτησαν.

Τάδε λέγει Κύριος τοῖς Ἰουδαίοις· Λαός μου τί ἐποίησά σοι, ἢ τί σοι παρηνώχλησα; τοὺς τυφλούς σου ἐφώτισα, τοὺς λεπρούς σου ἐκαθάρισα, ἄνδρα ὄντα ἐπὶ κλίνης ἠνωρθωσάμην. Λαός μου, τί ἐποίησά σοι, καὶ τί μοι ἀνταπέδωκας; ἀντὶ τοῦ μάννα χολήν, ἀντὶ τοῦ ὕδατος ὄξος, ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν με, σταυρῷ με προσηλώσατε· οὐκέτι στέγω λοιπόν, καλέσω μου τὰ ἔθνη, κᾀκεῖνα με δοξάσουσι, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Πνεύματι, κᾀγὼ αὐτοῖς δωρήσομαι, ζωὴν τὴν αἰώνιον.

Σήμερον τοῦ Ναοῦ τὸ καταπέτασμα, εἰς ἔλεγχον ῥήγνυται τῶν παρανόμων· καὶ τὰς ἰδίας ἀκτῖνας, ὁ ἥλιος κρύπτει, Δεσπότην ὁρῶν σταυρούμενον.

Τὸ ἄθροισμα τῶν Ἰουδαίων, τῷ Πιλάτῳ ᾐτήσαντο, σταυρωθῆναί σε Κύριε· αἰτίαν γὰρ ἐν σοὶ μὴ εὐρόντες, τὸν ὑπεύθυνον Βαραββᾶν ἠλευθέρωσαν, καὶ σὲ τὸν Δίκαιον κατεδίκασαν, μιαιφονίας ἔγκλημα κληρωσάμενοι. Ἀλλὰ δὸς αὐτοῖς Κύριε, τὸ ἀνταπόδομα αὐτῶν, ὅτι κενά, κατὰ σοῦ ἐμελέτησαν.

Μὴ ὡς Ἰουδαῖοι ἑορτάσωμεν· καὶ γὰρ τὸ Πάσχα ἡμῶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστὸς ὁ Θεός, ἀλλ' ἐκκαθάρωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ, καὶ εἰλικρινῶς δεηθῶμεν αὐτῷ. Ἀνάστα Κύριε, σῶσον ἡμᾶς ὡς φιλάνθρωπος.

Τῶν θεοκτόνων ὁ ἑσμός, Ἰουδαίων ἔθνος τὸ ἄνομον, πρὸς Πιλᾶτον ἐμμανῶς, ἀνακράζων ἔλεγε· Σταύρωσον, Χριστὸν τὸν ἀνεύθυνον. Βαραββᾶν δὲ μᾶλλον οὗτοι ᾐτήσαντο. Ἡμεῖς δὲ φθεγγόμεθα, Λῃστοῦ τοῦ εὐγνώμονος, τὴν φωνὴν πρὸς αὐτόν. Μνήσθητι καὶ ἡμῶν Σωτήρ, ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου.

Ὀλέθριος σπεῖρα θεοστυγῶν, πονηρευομένων, θεοκτόνων συναγωγή, ἐπέστη Χριστέ σοι, καὶ ὡς ἄδικον εἷλκε, τὸν Κτίστην τῶν ἁπάντων, ὃν μεγαλύνομεν.

Νόμον ἀγνοοῦντες οἱ ἀσεβεῖς, φωνὰς Προφητῶν τε, μελετῶντες διακενῆς, ὡς πρόβατον εἷλκον, σὲ τὸν πάντων Δεσπότην, ἀδίκως σφαγιάσαι· ὃν μεγαλύνομεν.

Τοῖς ἔθνεσιν ἔκδοτον τὴν ζωήν, σὺν τοῖς Γραμματεύσιν, ἀναιρεῖσθαι οἱ Ἱερεῖς, παρέσχον, πληγέντες, αὐτοφθόνῳ κακίᾳ τὸν φύσει Ζωοδότην, ὃν μεγαλύνομεν.

Ἐκύκλωσαν κύνες ὡσεὶ πολλοί, ἐκρότησαν, Ἄναξ, σιαγόνα σὴν ῥαπισμῷ, ἠρώτων σε, σοῦ δέ, ψευδῆ κατεμαρτύρουν, καὶ πάντα ὑπομείνας, ἅπαντας ἔσωσας.

Δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν, ὁ πρωτότοκος υἱός μου Ἰσραήλ, ἐμὲ ἐγκατέλιπε, πηγὴν ὕδατος ζωῆς, καὶ ὤρυξεν ἑαυτῷ φρέαρ συντετριμμένον, ἐμὲ ἐπὶ ξύλου ἐσταύρωσε, τὸν δὲ Βαραββᾶν ᾐτήσατο, καὶ ἀπέλυσεν· ἐξέστη ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ, καὶ ὁ ἥλιος τὰς ἀκτῖνας ἀπέκρυψε· σὺ δὲ Ἰσραὴλ οὐκ ἐνετράπης, ἀλλὰ θανάτῳ με παρέδωκας. Ἄφες αὐτοῖς Πάτερ ἅγιε· οὐ γὰρ οἴδασι τί ἐποίησαν.

Λαὸς δυσσεβὴς καὶ παράνομος, ἵνα τί μελετᾷ κενὰ; ἵνα τί τὴν ζωὴν τῶν ἁπάντων, θανάτῳ κατεδίκασε; Μέγα θαῦμα! ὅτι ὁ Κτίστης τοῦ Κόσμου, εἰς χεῖρας ἀνόμων παραδίδοται, καὶ ἐπὶ ξύλου ἀνυψοῦται ὁ φιλάνθρωπος, ἵνα τοὺς ἐν ᾍδῃ δεσμώτας ἐλευθερώσῃ, κράζοντας· Μακρόθυμε Κύριε δόξα σοι.

Προφητεῖαι περὶ τῶν Παθῶν καὶ τῆς Ἀναστάσεως

Ὡς διέγραψαν τὰς τοῦ Μεσαίου ἀρετὰς αἱ προφητεῖαι, οὕτω καὶ τὰ πάθη καὶ τὸν θάνατον αὐτοῦ· ἔμελλεν νὰ αὐξήσῃ ὡς τρυφερὸν βαλαστάριον ἐν γῇ ἀνύδρῳ, εἰσελάσῃ εἰς Ἱερουσαλὴμ ἐν μετριόφρονι θριάμβῳ ὀχούμενος ἐπὶ πώλου ὄνου, προδοθῇ καὶ πραθῇ ἐπὶ τριάκοντα ἀργυρίοις· νὰ μαστιγωθῇ, κολαφισθῇ, ἐμπτυσθῇ καὶ χλευασθῇ, τρηθῇ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας, ἀλλὰ μὴ κατεαγῇ τὰ ὀστᾶ· λογχευθῇ τὴν πλευράν, ποτισθῇ ὄξος μετὰ χολῆς· ἔμελλον νὰ διανεμηθῶσι τὰ ἱμάτια αὐτοῦ καὶ κληρώσωνται τὴν περιβολὴν αὐτοῦ· ἔμελλε νὰ ἀποθάνῃ καὶ ταφῇ, ἀλλὰ μὴ ἐγκαταλειφθῇ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ ἐν διαφθορᾷ. Ταῦτα πάντα προελέχθησαν καὶ ἀπήντησαν πληρωθέντα ἐπὶ λέξεως, καθ’ ἃ ἐπροφητεύθη.



Ἠσ. νγ’. 1,2,3

Ησ. 53,1 Κύριε, τίς ἐπίστευσε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν; καὶ ὁ βραχίων Κυρίου τίνι ἀπεκαλύφθη;
Ησ. 53,1 Κύριε, ποιός ἐπίστευσεν εἰς αὐτά, ποὺ ἡμεῖς ἠκούσαμεν ἀπό σὲ καὶ ἐκηρύξαμεν στοὺς ἀνθρώπους; Ἡ δύναμις τοῦ Κυρίου εἰς ποῖον ἐφανερώθη καὶ ἔγινεν πιστευτή καὶ παραδεκτή;

Ησ. 53,2 ἀνηγγείλαμεν ὡς παιδίον ἐναντίον αὐτοῦ, ὡς ῥίζα ἐν γῇ διψώσῃ. οὐκ ἔστιν εἶδος αὐτῷ οὐδὲ δόξα· καὶ εἴδομεν αὐτόν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος οὐδὲ κάλλος·
Ησ. 53,2 Ἀνηγγείλαμεν αὐτόν ὡσάν μικρόν καὶ ἄσημον παιδίον ἐνώπιον τοῦ λαοῦ, σὰν ρίζαν εἰς γῆν διψασμένην καὶ ξηράν. Δὲν εἶχεν ὡραίαν, ἔνδοξον καὶ ἑλκυστικήν τὴν ἐμφάνισιν. Δὲν εἶχεν ὡραιότητα καὶ λαμπρότητα προσώπου. Τὸν εἴδομεν καὶ δὲν εἶχε πρόσωπον ἐμφανίσιμον, οὔτε κάλλος.

Ησ. 53,3 ἀλλὰ τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον καὶ ἐκλεῖπον παρὰ πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων· ἄνθρωπος ἐν πληγῇ ὢν καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν, ὅτι ἀπέστραπται τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, ἠτιμάσθη καὶ οὐκ ἐλογίσθη.
Ησ. 53,3 Ἀλλὰ τὸ πρόσωπόν του ἦτο καταφρονημένον, χωρίς τιμήν καὶ δόξαν. Ὑπελείπετο ὡς πρὸς τὴν ὡραιότητα καὶ τὴν εὐπρεπῆ ἐμφάνισιν μεταξύ ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Αὐτός ἦτο ἄνθρωπος πληγωμένος, ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος γνωρίζει νὰ βαστάζη καὶ νὰ ὑπομένη ταλαιπωρίας καὶ πόνους. Ἀντικείμενον ἀποστροφῆς ἔγινε τὸ πρόσωπον του, ἐδέχθη ἐξευτελισμούς καὶ ταπεινώσεις ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων. Τὸν ἐλογάριασαν σὰν νὰ μὴ ὑπῆρχεν. 




Ζαχαρ. θ’. 9

Ζαχ 9.9 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ. Ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σου δίκαιος, καὶ σώζων αὐτὸς πραΰς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον. 
Ζαχ. 9,9 Χαῖρε λοιπόν παρά πολύ, κόρη μου Σιών, διαλάλησε Ἱερουσαλήμ ἰδού ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται εἰς σὲ δίκαιος, λυτρωτής και σωτήρ, πρᾶος, καθήμενος ἐπάνω εἰς ἕνα ὑποζύγιον, εἰς ἕνα νεαρόν πωλάριον.

Ζαχαρ. ια΄. 12,13

Ζαχ. 11,12 καὶ ἔστησαν τὸν μισθόν μου τριάκοντα ἀργυροῦς.
Ζαχ. 11,12 Ὥρισαν λοιπόν καὶ ἐπλήρωσαν τὸν μισθόν μου, ἕνα εὐτελές πόσον, τριάκοντα ἀργυροῦς σίκλους.

Ζαχ. 11,13 καὶ ἔλαβον τοὺς τριάκοντα ἀργυροῦς καὶ ἐνέβαλον αὐτοὺς εἰς τὸν οἶκον Κυρίου εἰς τὸ χωνευτήριον.
Ζαχ. 11,13 Ἔλαβα πράγματι τοὺς τριάκοντα ἀργυροῦς σίκλους, τοὺς ἔρριψα στὸν οἶκον τοῦ Κυρίου στὸ χωνευτήριον.



Ψαλ. 21,7-9


Ψαλ. 21,7 ἐγὼ δέ εἰμι σκώληξ καὶ οὐκ ἄνθρωπος, ὄνειδος ἀνθρώπων καὶ ἐξουθένημα λαοῦ.
Ψαλ. 21,7 Ἐγώ ὅμως εἶμαι ἄθλιος ὡσάν ἕνας σκώληξ, δὲν εἶμαι κἄν ἄνθρωπος. Ἔγινα χλευασμός καὶ περίγελως τῶν ἀνθρώπων. Σὰν μία τιποτένια ὕπαρξις θεωροῦμαι ἀπό τὸν λαόν.

Ψαλ. 21,8 πάντες οἱ θεωροῦντές με ἐξεμυκτήρισάν με, ἐλάλησαν ἐν χείλεσιν, ἐκίνησαν κεφαλήν·
Ψαλ. 21,8 Ὅλοι ὅσοι μὲ βλέπουν μὲ ἐμπαίζουν καὶ μὲ σαρκάζουν• μὲ ὑβρίζουν καὶ μὲ βλασφημοῦν, κινοῦν εἰρωνικῶς καὶ ἀπειλητικῶς τὴν κεφαλήν των λέγοντες•

Ψαλ. 21,9 ἤλπισεν ἐπὶ Κύριον, ῥυσάσθω αὐτόν· σωσάτω αὐτόν, ὅτι θέλει αὐτόν.
Ψαλ. 21,9 ἰσχυρίζεται ὅτι ἔχει στηρίξει τὰς ἐλπίδας του στὸν Κύριον. Ἄν αὐτό εἶναι ἀληθινόν, ἄς τὸν σώση ὁ Θεός ἀπό τὸν θάνατον. Ἄς τὸν σώση, διότι αὐτός ἰσχυρίζετο, ὅτι ὁ Κυριος τὸν θέλει, ὅτι ὁ Κυριος τὸν ἀγαπᾶ ἰδιαιτέρως”.



Ψαλ. 21,15-19

Ψαλ. 21,15 ἐγενήθη ἡ καρδία μου ὡσεὶ κηρὸς τηκόμενος ἐν μέσῳ τῆς κοιλίας μου·
Ψαλ. 21,15 Ἡ καρδία μου μέσα στὸ στῆθος μου εἶναι ὡσάν κερί, τὸ ὁποῖον λυώνει ἀπό τὴν φωτιάν.

Ψαλ. 21,16 ἐξηράνθη ὡσεὶ ὄστρακον ἡ ἰσχύς μου, καὶ ἡ γλῶσσά μου κεκόλληται τῷ λάρυγγί μου, καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με.
Ψαλ. 21,16 Σὰν πήλινο σκεῦος, τὸ ὁποῖον χωρίς νερό ξηραίνεται στὸν φλογερόν ἥλιον, ἔτσι ἐξηράνθη καὶ ἐξέλιπεν ἡ δύναμίς μου. Ἡ γλῶσσα μου ἀπό τὴν δίψαν, ποὺ μὲ κατακαίει καὶ τὴν ἀγωνίαν, ἐκόλλησεν στὸν λάρυγγά μου. Καὶ σύ, Κύριε, φαίνεται σὰν νὰ μὲ ἄφησες, νὰ φθάσω στὸ χώμα τοῦ βαθέος τάφου.

Ψαλ. 21,17 ὅτι ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγωγὴ πονηρευομένων περιέσχον με, ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας.
Ψαλ. 21,17 Διότι ἰδού, οἱ ἐχθροί μου σὰν ἀγέλη ἀγρίων κυνῶν μὲ ἔχουν περικυκλώσει. Ὁ συρφετός αὐτός τῶν κακούργων ἀνθρώπων σὰν μὲ φοβερά καρφιά ἔχουν διατρυπήσει τὰ χέρια μου καὶ τὰ πόδια μου.

Ψαλ. 21,18 ἐξηρίθμησαν πάντα τὰ ὀστᾶ μου, αὐτοὶ δὲ κατενόησαν καὶ ἐπεῖδόν με.
Ψαλ. 21,18 Ἀπό τὴν ἐξάντλησιν καὶ τὴν ἀδυναμίαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἔχω καταντήσει, ἠμποροῦν ὅλοι νὰ διακρίνουν καὶ νὰ μετροῦν τὰ ὀστᾶ τοῦ σώματός μου. Οἱ ἐχθροί μου μὲ χαιρεκακίαν πολλήν κατέστησαν τὸν πόνον μου καὶ τὸν σπαραγμόν μου.

Ψαλ. 21,19 διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον.
Ψαλ. 21,19 Ἐμοιράσθησαν μεταξύ των τὰ ἐνδύματά μου καὶ διὰ τὸ ἀκριβώτερον ἔνδυμά μου- τὸν ἄρραφον χιτώνα- ἔβαλαν κλῆρον, ποιός θὰ τὸ πάρη.



Ψαλμ. ξη’. 8-13,20-22, 30

Ψαλ. 68,8 ὅτι ἕνεκά σου ὑπήνεγκα ὀνειδισμόν, ἐκάλυψεν ἐντροπὴ τὸ πρόσωπόν μου.
Ψαλ. 68,8 Μὴ μὲ ἐγκαταλείψης Κύριε, διότι ἐγώ πρὸς χάριν σου ὑπομένω ἐμπαιγμούς καὶ ὕβρεις. Τὸ πρόσωπόν μου ἐπλημμύρισεν ἀπό ἐντροπήν, ἔγινε κατακόκκινον.

Ψαλ. 68,9 ἀπηλλοτριωμένος ἐγενήθην τοῖς ἀδελφοῖς μου καὶ ξένος τοῖς υἱοῖς τῆς μητρός μου,
Ψαλ. 68,9 Ξένος καὶ ἀγνώριστος κατήντησα μεταξύ τῶν ἀδελφῶν μου. Ἄγνωστος καὶ ξένος καὶ εἰς αὐτούς ἀκόμη τοὺς ὁμομητρίους ἀδελφούς μου.

Ψαλ. 68,10 ὅτι ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου σου κατέφαγέ με, καὶ οἱ ὀνειδισμοὶ τῶν ὀνειδιζόντων σε ἐπέπεσον ἐπ᾿ ἐμέ.
Ψαλ. 68,10 Πάσχω δὲ ὅλα αὐτά, διότι ὁ φλογερός ζῆλος ὑπέρ τοῦ ναοῦ σου ὡς πῦρ μὲ ἔχει καταφλέξει• Αἱ ἀναίσχυντοι ὕβρεις, αἱ ὁποῖαι ἐκτοξεύονται ἐναντίον σου ἀπό τοὺς ἀσεβεῖς ἀνθρώπους, πίπτουν ὅλαι βαρεῖαι ἐπάνω μου.

Ψαλ. 68,11 καὶ συνεκάλυψα ἐν νηστείᾳ τὴν ψυχήν μου, καὶ ἐγενήθη εἰς ὀνειδισμοὺς ἐμοί·
Ψαλ. 68,11 Διὰ τὴν ἀσέβειάν των αὐτήν ἐπόνεσα βαθύτατα. Ἐταπείνωσα μὲ ἀσιτίαν τὴν ζωήν μου καὶ ἀντί τὸ πένθος μου δι' αὐτούς νὰ τοὺς συγκινήση, ἔγινεν ἐξ ἀντιθέτου αἰτία ὀνειδισμῶν ἐναντίον μου.

Ψαλ. 68,12 καὶ ἐθέμην τὸ ἔνδυμά μου σάκκον, καὶ ἐγενόμην αὐτοῖς εἰς παραβολήν.
Ψαλ. 68,12 Ἀντί τοῦ συνήθους ἐνδύματος ἐφόρεσα τρίχινον σάκκον θλίψεως καὶ μετανοίας. Κατήντησα δι' αὐτούς παροιμιῶδες πρόσωπον διακωμωδήσεως καὶ ὕβρεων.

Ψαλ. 68,13 κατ᾿ ἐμοῦ ἠδολέσχουν οἱ καθήμενοι ἐν πύλαις, καὶ εἰς ἐμὲ ἔψαλλον οἱ πίνοντες οἶνον.
Ψαλ. 68,13 Ἐναντίον μου ἐφλυαροῦσαν οἱ ἀργόσχολοι πρὸ τῶν πυλῶν τῶν τειχῶν. Καὶ εἰς βάρος μου ἐτραγουδοῦσαν οἱ μέθυσοι πίνοντες τὸν οἶνον.


Ψαλ. 68,20 σὺ γὰρ γινώσκεις τὸν ὀνειδισμόν μου καὶ τὴν αἰσχύνην μου καὶ τὴν ἐντροπήν μου· ἐναντίον σου πάντες οἱ θλίβοντές με.
Ψαλ. 68,20 Γρήγορα ἔλα εἰς βοήθειάν μου, Κύριε, διότι σὺ γνωρίζεις τοὺς ἐμπαιγμούς των, ποὺ ἐξαπολύουν ἐναντίον μου, τὴν αἰσχυνην καὶ τὴν ἐντροπήν μου ἐξ αἰτίας των. Ἐνώπιόν σου, Κύριε, εὑρίσκονται ὅλοι αὐτοί ποὺ μὲ θλίβουν καὶ τῶν ὁποίων ἡ κακία δέν σοῦ διαφεύγει.

Ψαλ. 68,21 ὀνειδισμὸν προσεδόκησεν ἡ ψυχή μου καὶ ταλαιπωρίαν, καὶ ὑπέμεινα συλλυπούμενον, καὶ οὐχ ὑπῆρξε, καὶ παρακαλοῦντας, καὶ οὐχ εὗρον.
Ψαλ. 68,21 Ὅπου καὶ ἄν στραφῆ ἡ πονεμένη μου ψυχή, δὲν περιμένει τίποτε ἄλλο παρά ὕβρεις καὶ ταλαιπωρίαν. Ἐπερίμενα νὰ εὐρεθῆ κάποιος, νὰ μὲ συμπονέση καὶ κανείς δὲν παρουσιάσθηκε. Ἀνεζήτησα κάποιον νὰ μὲ παρηγορήση, καὶ δὲν εὑρῆκα κανένα.

Ψαλ. 68,22 καὶ ἔδωκαν εἰς τὸ βρῶμά μου χολὴν καὶ εἰς τὴν δίψαν μου ἐπότισάν με ὄξος.
Ψαλ. 68,22 Ὅταν δὲ ἐπείνασα μοῦ ἔδωκαν ἀντί φαγητοῦ χολήν, καὶ ὅταν ἐδίψησα, μοῦ ἔδωκαν νὰ πιῶ ξίδι.


Ψαλ. 68,30 πτωχὸς καὶ ἀλγῶν εἰμι ἐγώ· ἡ σωτηρία σου, ὁ Θεός, ἀντιλάβοιτό μου.
Ψαλ. 68,30 Ἐγώ εἶμαι πτωχός καὶ ἀβοήθητος γεμάτος πόνους καὶ ὀδύνας. Ἡ σωτηρία σου, ὦ Θεέ μου, εἴθε νὰ μὲ στηρίξη καὶ μὲ βοηθήση.



Ὠσηέ. ιγ’. 14

Ωσ. 13,14 ποῦ ἡ δίκη σου, θάνατε; ποῦ τὸ κέντρον σου, ᾅδη; 
Ωσ. 13,14 ποῦ εἶναι ἡ καταδίκη σου, ὦ θάνατε, ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων; Ποῦ εἶναι τὸ δηλητηριῶδες κεντρί σου, ὦ ἅδη;


Κορινθ. Α’. ιε. 55.

Α Κορ. 15,55 ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; ποῦ σου, ᾅδη, τὸ νῖκος;
Α Κορ. 15,55 Ποῦ εἶναι, θάνατε, τὸ φαρμακερό κεντρί σου; Ἅδη, ποῦ εἶναι ἡ νίκη σου;



Ἠσ. νβ’. 13,14

Ησ. 52,13 ᾿Ἰδοὺ συνήσει ὁ παῖς μου καὶ ὑψωθήσεται καὶ δοξασθήσεται καὶ μετεωρισθήσεται σφόδρα.
Ησ. 52,13 Ἰδού, ὁ παῖς μου, ὁ Μεσσίας, θὰ γεμίση ἀπό σοφίαν καὶ σύνεσιν, διὰ νὰ ἐννοήση πλήρως καὶ ἐκπληρώση τὴν ἀποστολήν του. Θὰ ὑψωθῆ, θὰ δοξασθῆ, θὰ μεγαλυνθηθῆ στὸν ὑπέρτατον βαθμόν.

Ησ. 52,14 ὃν τρόπον ἐκστήσονται ἐπὶ σὲ πολλοὶ - οὕτως ἀδοξήσει ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων τὸ εἶδός σου καὶ ἡ δόξα σου ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων 
Ησ. 52,14 Ὅπως θὰ μείνουν κατάπληκτοι πολλοί ἐμπρός εἰς τὰ φοβερά παθήματά σου, τόσον πολύ θὰ χάση ἡ μορφή σου τὴν λάμψιν τῆς ὡραιότητάς σου μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καὶ τόσον πολύ θὰ διασυρθῆ καὶ θὰ πέση ἡ ὑπόληψίς σου ἀπό τοὺς υἱούς τῶν ἀνθρώπων



Ἠσ. νγ’. 3-9, 12

Ησ. 53,3 ἀλλὰ τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον καὶ ἐκλεῖπον παρὰ πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων· ἄνθρωπος ἐν πληγῇ ὢν καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν, ὅτι ἀπέστραπται τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, ἠτιμάσθη καὶ οὐκ ἐλογίσθη.
Ησ. 53,3 Ἀλλὰ τὸ πρόσωπόν του ἦτο καταφρονημένον, χωρίς τιμήν καὶ δόξαν. Ὑπελείπετο ὡς πρὸς τὴν ὡραιότητα καὶ τὴν εὐπρεπῆ ἐμφάνισιν μεταξύ ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Αὐτός ἦτο ἄνθρωπος πληγωμένος, ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος γνωρίζει νὰ βαστάζη καὶ νὰ ὑπομένη ταλαιπωρίας καὶ πόνους. Ἀντικείμενον ἀποστροφῆς ἔγινε τὸ πρόσωπόν του, ἐδέχθη ἐξευτελισμούς καὶ ταπεινώσεις ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων. Τὸν ἐλογάριασαν σὰν νὰ μὴ ὑπῆρχεν.

Ησ. 53,4 οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται, καὶ ἡμεῖς ἐλογισάμεθα αὐτὸν εἶναι ἐν πόνῳ καὶ ἐν πληγῇ ὑπὸ Θεοῦ καὶ ἐν κακώσει.
Ησ. 53,4 Αὐτός ὅμως φέρει ἐπάνω του τὸ βαρύ φορτίον τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ἐβυθίσθη στὸν πόνον καὶ τὴν ὀδύνην, καὶ ἡμεῖς ἐν τῇ πλάνῃ μας ἐνομίσαμεν, ὅτι αὐτός εὑρίσκετο εἰς τὴν ὀδυνηράν αὐτήν πληγήν καὶ συμφοράν, ἐπειδή ἐτιμωρεῖτο ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ δι' ἰδικάς του ἁμαρτίας.

Ησ. 53,5 αὐτὸς δὲ ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ μεμαλάκισται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν· παιδεία εἰρήνης ἡμῶν ἐπ᾿ αὐτόν. τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν.
Ησ. 53,5 Αὐτός ὅμως ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἰδικάς μας ἁμαρτίας, ἐταλαιπωρήθη καὶ ὑπέφερε διὰ τὰς ἀνομίας μας. Παιδευτική τιμωρία ἔπεσεν ἐπάνω του διὰ τὴν ἰδικήν μας εἰρήνην καὶ σωτηρίαν. Χάρις δὲ εἰς τὴν πληγήν ἐκείνου ἡμεῖς ἐθεραπεύθημεν.

Ησ. 53,6 πάντες ὡς πρόβατα ἐπλανήθημεν, ἄνθρωπος τῇ ὁδῷ αὐτοῦ ἐπλανήθη· καὶ Κύριος παρέδωκεν αὐτὸν ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν.
Ησ. 53,6 Ὅλοι ὡσάν πρόβατα εἴχαμεν πλανηθῆ. Κάθε ἄνθρωπος στὸν δρόμον καὶ τὸν τρόπον τῆς ζωῆς του ἐπλανήθη. Διὰ τὰς ἰδικάς μας ἁμαρτίας ὁ Κυριος παρέδωκεν αὑτόν εἰς παθήματα καὶ θάνατον.

Ησ. 53,7 καὶ αὐτὸς διὰ τὸ κεκακῶσθαι οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ· ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα.
Ησ. 53,7 Καὶ αὐτός, παρ' ὅλας τὰς κακώσεις ποὺ ὑπέστη, δὲν ἤνοιξε τὸ στόμα αὐτοῦ• ὡσαν ἄφωνον πρόβατον ὡδηγήθη πρὸς σφαγήν. Ὡς ἀμνός ἄφωνος ἐνώπιον ἐκείνου, ὁ ὁποῖος τὸν κουρεύει, ἔτσι πορεύεται χωρίς νὰ ἀνοίγη τὸ στόμα του.

Ησ. 53,8 ἐν τῇ ταπεινώσει ἡ κρίσις αὐτοῦ ἤρθη· τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται; ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ, ἀπὸ τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ μου ἤχθη εἰς θάνατον.
Ησ. 53,8 Μέσα εἰς τὴν ταπείνωσιν καὶ τὸν ἐξευτελισμόν, ποὺ ἐβυθίσθη, παρεγνωρίσθη καὶ κατεπατήθη τὸ δίκαιόν του ἐν τῆ κρίσει. Ὕστερα δὲ ἀπό τὰ παθήματά του καὶ τὸν ἄδικον θάνατόν του, ποιός θὰ ὑπάρξη καὶ ποιός θὰ τολμήση νὰ διηγηθῆ τὴν γενεάν αὐτοῦ; Διότι ἀφηρέθη βιαίως καὶ ἀδίκως ἀπό τὴν γῆν ἡ ζωή αὐτοῦ. Ἀλλὰ ὠδηγήθη εἰς θάνατον ἕνεκα τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ λαοῦ μου.

Ησ. 53,9 καὶ δώσω τοὺς πονηροὺς ἀντὶ τῆς ταφῆς αὐτοῦ καὶ τοὺς πλουσίους ἀντὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ· ὅτι ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ.
Ησ. 53,9 Ἐγώ δὲ εἰς ἐκδίκησιν τοῦ ἀδίκου θανάτου καὶ τῆς ταφῆς του, θὰ τιμωρήσω καὶ θὰ παραδώσω εἰς θάνατον τοὺς κακούς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ θὰ παραδώσω τοὺς πονηρούς πλουσίους καὶ ἄρχοντας. Διότι ὁ παῖς μου αὐτός δὲν διέπραξε καμμίαν παρανομίαν, οὔτε εὑρέθη ποτέ δόλος καὶ ψεῦδος στὸ στόμα του.



Ησ. 53,12 διὰ τοῦτο αὐτὸς κληρονομήσει πολλοὺς καὶ τῶν ἰσχυρῶν μεριεῖ σκῦλα, ἀνθ᾿ ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ἐν τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη· καὶ αὐτὸς ἁμαρτίας πολλῶν ἀνήνεγκε καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν παρεδόθη.
Ησ. 53,12 Διὰ τοῦτο αὐτός θὰ πάρη ὡς ἰδικήν του πνευματικήν κληρονομίαν πολλούς• καὶ ἀπό τοὺς ἰσχυρούς θὰ πάρη καὶ θὰ διαμοιράση λάφυρα, διότι ἑκουσίως παρεδόθη στὸν λυτρωτικόν δι' ἡμᾶς θάνατον ἡ ζωή του. Κατετάχθη δὲ μεταξύ τῶν παρανόμων καὶ ὡς τοιοῦτος ἐθεωρήθη. Αὐτός ὅμως διὰ τῆς σταυρικῆς του θυσίας ἐπῆρεν ἐπάνω του τὰς ἀμαρτίας πολλῶν καὶ παρεδόθη στὸν σταυρικόν θάνατον διὰ τὰς ἁμαρτίας των.


Ψαλμ. ιε΄. 9-10

Ψαλ. 15,9 διὰ τοῦτο ηὐφράνθη ἡ καρδία μου, καὶ ἠγαλλιάσατο ἡ γλῶσσά μου, ἔτι δὲ καὶ ἡ σάρξ μου κατασκηνώσει ἐπ᾿ ἐλπίδι,
Ψαλ. 15,9 Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς καὶ εὐφράνθη ἡ καρδία μου, ἡ δὲ γλώσσα μου ἐλάλησε λόγους ἀγαλλιάσεως, ἀκόμη δὲ καὶ τὸ σῶμα μου, ὅταν ἀποθάνω, θὰ ἀποτεθῆ στὸν τάφον μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως.

Ψαλ. 15,10 ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδην, οὐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν.
Ψαλ. 15,10 Διότι σὺ ὁ Θεός μου δὲν θὰ ἐγκαταλείψης τὴν ψυχήν μου στὸν ἅδην, ὥστε νὰ φυλακισθῆ διὰ παντός εἰς αὐτόν, οὔτε θὰ ἐπιτρέψης, ἐγώ ἀφωσιωμένος εἰς σὲ νὰ δοκιμάσω τὴν φθοράν καὶ ἀποσύνθεσιν τοῦ τάφου. Θὰ μὲ ἀναστήσης.



Ταῦτα τὰ μὲν ὑπὲρ τὰ χίλια, τὰ δὲ ὑπὲρ τὰ ἑπτακόσια ἔτη πρὸ τῆς χριστιανικῆς ἐποχῆς γεγραμμένα, ἔκτοτε μέχρι δεῦρο τὰς Ἰουδαϊκὰς καὶ Χριστιανικὰς Ἱερὰς Γραφὰς ἀπαρτίζοντα, εἰσὶ προφητεῖαι διαγράφουσαι, ὡσεὶ ἦσαν αὐτόχρημα ἱστορία τῶν γεγονότων πρὸ ποδῶν τοῦ Σταυροῦ γραφεῖσαι, τὰ πάθη καὶ τὸν θάνατον τοῦ Χριστοῦ, τὸ ταπεινόφρον, τὸ πρᾶον, τὴν θλῖψιν καὶ ἀγωνίαν Αὐτοῦ· ὅτι ἀπεδοκιμάσθη καὶ ἀπερρίφθη ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων ὅτι οὐδένα ἔπειθε λέγων ὅτι καταπέπτωκεν ὑπὸ ἀλγεινῆς λύπης· ὅτι ἦτο ἄτιμον καὶ ἄδοξον τὸ πρόσωπον Αὐτοῦ παρὰ πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων, καὶ ὅτι ταῦτα πάντα ὑπέστη σιγῶν, καὶ μόνον ὑπὲρ τῶν παρανόμων ἀρᾶς φωνήν, «πάτερ, ἀφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι». (Λούκ. κγ’ 34)· εἰσὶν ἐπὶ λέξεως προλεχθέντα, ἀλλ’ ἐπίσης καὶ γεγονότα. Καὶ μόνη δὲ ἡ τῶν ἐν ταῖς Ἰουδαϊκαῖς Γραφαῖς προφητειῶν τούτων περὶ τῆς ταπεινότητας τῶν παθῶν καὶ τῆς ἐκκοπῆς ἔκβασις δείκνυσιν, ὅτι οὗτος ἦν ὁ προσδοκώμενος Μεσσίας- αὐτὸ δὲ τὸ τοῦ Σταυροῦ σκάνδαλον πανδήμως μαρτυρεῖ περὶ τοῦ Ἰησοῦ· «Ὅτι οὕτω γέγραπται καὶ οὕτως ἔδει παθεῖν τὸν Χριστόν», ὅστις τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πληρώσας οἰκονομίαν, ἔργῳ ἐξεπλήρωσεν, ὅσα πάλαι ὁ Θεὸς διὰ τῶν προφητῶν προανήγγειλε τοῖς ἀνθρώποις.

Οἱ Ἰουδαῖοι, οἱ ἄγρυπνοι φύλακες τῶν Γραφῶν, ἔσονται οἱ αἰώνιοι μάρτυρες τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἀληθείας τῶν περὶ Μεσσίου προφητειῶν, καίτοι ἤκιστα πιστοὶ καὶ ἐχθροὶ ἄσπονδοι τοῦ Μεσσίου.


(Ἡ ἀπόδοση καὶ ἑρμηνεία τῶν πρωτοτύπων κειμένων εἶναι τοῦ Ἰωάννου Κολιτσάρα)

Ο Ζ' ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ «Καί φωνήσας φωνῇ μεγάλῃ ὁ Ἰησοῦς εἴπε· Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου » του +Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών κ. Νικοδήμου

πρώην Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών κ. Νικοδήμου,
Μηνύματα Μεγάλης Εβδομάδος,
Εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 1996, σελ. 278-286

Ο Ζ' ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ

«Καί φωνήσας φωνῇ μεγάλῃ ὁ Ἰησοῦς εἴπε· Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου »

Ό ταν οι άνθρωποι φθάνουν στις τελευταίες στιγμές της ζωής των δεν έχουν δύναμιν να φωνάξουν. Όταν εγγίζη το τέλος, τον άνθρωπον τον εγκαταλείπουν οι δυνάμεις του. Μόλις ίσως κατορθώνει να προφέρη μερικές λέξεις, πολύ χαμηλόφωνα. Ολίγον κινούνται τα χείλη διακεκομμένα. Και σε λίγο ο άνθρωπος σβήνει.

Αλλ' όταν ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός αποθνήσκη επί του Σταυρού, έχει πλήρη κυριαρχίαν σώματος και πνεύματος. Και «φωνήσας φωνῇ μεγάλῃ είπε· Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου».

Και έπρεπε πράγματι με μεγάλην φωνήν να προφέρη ο Κύριος αυτά τα τελευταία λόγια Του επάνω στον Σταυρό. Έπρεπε να ακουσθή μεγαλοφώνως αυτός ο λόγος. Να τον ακούσουν δυνατά οι παριστάμενοι. Και να μείνη εις τους αιώνας το βαθύ νόημα και το υψηλόν δίδαγμα που πηγάζει από τον λόγον Του αυτόν, εις τον οποίον και θα επιστήσωμεν την προσοχήν κατά την αγίαν αυτήν ημέραν και ώραν.

1. «Φωνήσας φωνῇ μεγάλῃ ο Ιησούς είπε: Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου». Πλησιάζει η στιγμή του θανάτου Του επί του Σταυρού. Και θέλει να απευθυνθή προς τον ύψιστον Θεόν· και να Τον ονομάση, δια μίαν ακόμη φοράν, πατέρα. Και η λέξις αυτή έπρεπε να ακούσθη πολύ καθαρά. Διότι είναι η λέξις που εκφράζει την σχέσιν Του προς τον Θεόν. Και έπρεπε να το μάθη ο κόσμος από τα χείλη Του -προτού σιγήση η γλώσσα Του από τον επερχόμενον θάνατον- ότι επιμένει μέχρι τέλους να βεβαιώνη ότι είναι ο Υιός του Θεού.

Ναι. Αυτός που αποθνήσκει επί του Σταυρού· ο αιμόφυρτος αυτός κατάδικος « ὁ Ἐσταυρωμένος» ο χλευαζόμενος καί εμπαιζόμενος από τους σταυρωτάς Του και αποδοκιμαζόμενος από τα πλήθη του λαού που είχε ευεργετήσει και μέχρι πρό ολίγου τα ενέπνεε και τα ενθουσίαζε και του εφώναζαν «ὡσαννά· ε ὐ λογημένος ὁ ἐ ρχόμενος» - είναι ο Υιός του Θεού. Και το διακηρύσσει και την τελευταίαν στιγμήν, με την επίκλησιν «Πάτερ».

Αυτήν την λέξιν -δια να υπάρχη από αιώνων προεικόνισις του θείου Δράματος- την είπεν άλλοτε και ο Ισαάκ, την ώραν που επρόκειτο να τον θυσιάση ο Αβραάμ εις τον Θεόν. Έκπληκτο το παιδί εκείνο δεν έβλεπε, ανάμεσα στις άλλες προετοιμασίες δια την θυσίαν, να ύπάρχη και το απαραίτητο σφάγιον· και έρωτα με απορίαν τον πατέρα του Αβραάμ· «πάτερ... ἰδού τό πῦρ καί τά ξύλα· ποῦ ἐστι τό πρόβατον τό εἰς ὁλοκάρπωσιν;» (Γέν. κα' 7). Και ήτο αρκετή η λέξις αυτή («πατέρα μου»!) να συγκίνηση τον Αβραάμ. Και με πολλήν τρυφερότητα απήντησε· «παιδί μου»! Έχει ο Θεός! Και επηκολούθησε πράγματι άμεσος επέμβασις του Θεού. Επαρουσίασε ένα κριάρι, που πήρε την θέσιν του Ισαάκ επάνω εις τον βωμόν, δια να γίνη η θυσία που ετοιμάζετο...

Αλλά τώρα η θυσία του Εσταυρωμένου συνετελέσθη. Ο Χριστός προσέφερε την ζωήν Του «λύτρον ἀντί πολλῶν», δια την ιδικήν μας σωτηρίαν. Θα προφέρη όμως πριν αποθάνη επί του Σταυρού την λέξιν «Πάτερ». Και θα επιμείνη μέχρις εσχάτων εις την ομολογίαν και την διακήρυξίν Του ότι είναι ο ενανθρωπήσας Υιός του Θεού, που θυσιάζεται διότι «ο ὕ τως ἤ γαπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν υἷον αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁπιστεύων εἰς αὐτόν μή ἄποληται, ἄλλ ἔχη ζωήν αἰώνιον».

Τι και αν οι εχθροί Του λέγουν ότι εβλασφήμησεν, ότι εαυτόν υιόν Θεού εποίησεν»; Εκείνος «φωνήσας φωνῇ μεγάλῃ» πιστοποιεί ότι είναι ο Υιός του Θεού, δια να το γνωρίζουν αδιαμφισβήτως αι γενεαί πάσαι. Και μη θαυμάζετε ότι αποθνήσκει - « θανάτῳ σταυροῦ » μάλιστα. Ο Υιός του Θεού θα νικήση τον θάνατον δια της Αναστάσεως. Και θα καταισχυνθούν οι εχθροί Του.

2. Όταν δε λέγη· «Πάτερ, εἰς χείρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου», θέλει να εκφράση την βαθυτάτην επιθυμίαν Του να παραδοθή στα χέρια του Θεού. Δια τον αμαρτωλόν άνθρωπον είναι «φοβερόν τό ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος». Αλλά δια τον Χριστόν η αγάπη του επουρανίου Πατρός Του είναι δεδομένη προαιωνίως. Μόλις δε προ ολίγου, μετά τόν Μυστικόν Δείπνον, έλεγεν εις τους μαθητάς Του· «καθώς ἠγάπησε μέ ὁ πατήρ, κἀγώ ἠγάπησα ὑμᾶς· μείνατε ἐντῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ... καθώς ἐγώ τάς ἐντολάς τοῦ πατρός μου τετήρηκα καί μένω αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγάπῃ» (Ἰω. ιε' 920). Είναι ο Ἅγιος τῶν ἁγίων. Και ο άγιος Θεός Τον ωνόμασεν «Υἷόν Του ἀγαπητόν, ἐνᾧ η ὔδοκησεν».

Εξάλλου, όταν λέγη· «πάτερ, εἰς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου», διακηρύσσει, μαζί με την απόλυτον αγιότητά Του, και την απόλυτον εξουσίαν Του. Ήτο βεβαίως, μέχρι αυτής της ώρας, εις χείρας των σταυρωτών Του. Διότι ήλθε προς το εκούσιον Πάθος. Αλλά τώρα έφθασε το τέλος. Το μαρτύριον και η θυσία Του ετελείωσε. Δεν είναι πλέον εις την διάθεσιν της κακότητος των ανθρώπων. Παραδίδει τον εαυτόν Του εις τον Θεόν, τον Πατέρα Του.

Προηγουμένως, εσημείωσεν ο Ευαγγελιστής, ότι «φωνή μεγάλη» είπε· «Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί μέ ἐγκατέλιπες;». Και τώρα, δια δευτέραν φοράν, «φωνῇ μεγάλῃ» ἐπίσης, λέγει· «πάτερ, εἰς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου».

Την πρώτην φοράν ομιλεί, ενώ σηκώνει το βάρος της αμαρτίας της όλης ανθρωπότητος. Και αισθάνεται τον Θεόν να αποστρέφη το βλέμμα από επάνω Του, διότι τον έβλεπε να φέρη ένα απαίσιον φορτίον, «αἴρων τήν ἁ μαρτίαν τοῦ κόσμου». Αλλά εις το τέλος της μεγάλης θυσίας Του επιβλέπει πάλιν ο Θεός Πατήρ επί τον Υιόν Του, διότι είναι ο νικητής της αμαρτίας και του θανάτου. Τον βλέπει πάλιν ως τον Υιόν Του τον αγαπητόν εν ω ηυδόκησε».

Και ο Υιός αντιστοίχως, την ύστατην αυτήν ώραν του Πάθους Του, «φωνήσας φωνῇ μεγάλῃ» προφέρει ως τελευταίον λόγον Του από του Σταυρού, μίαν φράσιν από τους ψαλμούς του Δαυίδ, που προσθέτει την λέξιν «Πάτερ» («Πάτερ, ε ἰ ς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου» [Ψαλμ. λ' 5]), δια να τονίση, όπως προείπομεν, την προς τον Πατέρα μοναδικήν σχέσιν Του, ως ο Υιός Του ο μονογενής και αγαπητός.

3. Εκ των ψαλμών ήντλησε και τους προηγουμένους λόγους που είπεν από του Σταυρού. Απ' αρχής δε της δημοσίας ζωής Του ομιλεί πολλάκις με φράσεις εκ της Γραφής, με την ρητήν μάλιστα δήλωσιν «γέγραπται». Και μέχρι της τελευταίας στιγμής έχει όλην την ψυχραιμίαν και το ζήλον νά θέλη νά εφαρμοσθούν μέχρι κεραίας αι Γραφαί, αφού, όπως λέγει ο Ε ὐ αγγελιστής, «ἵνα τελειωθῇ ἡ Γραφή», δέν παρέλειψε, κρεμάμενος ἐ πί του σταυρού, να είπη ακόμη και το «διψ ῶ », διότι αυτό μόνον υπελείπετο δια να εκπληρωθούν άπαντα τα περί αυτού γεγραμμένα (Λούκ. κδ' 44, Ἰω. ιβ' 16). Αφού δε όλα είχαν τελειώσει, υπεγράμμισεν εις τους μαθητάς, μετά την Ανάστασίν Του, « ὅ τι δε ῖ πληρωθῆναι πάντα τα γεγραμμένα ἐ ν τ ῷ νόμῳ Μωσέως καί προφήταις καί ψαλμοῖς περί ἐ μο ῦ » (Λούκ. κδ' 44).

Συνέδεσε την ζωήν Του και τον θάνατον του με τους λόγους του Θεού απολύτως. Όπως επίσης είχε συνδέσει όλην την ζωήν Του με την προσευχήν και την διαρκή επικοινωνίαν με τον ουράνιον Πατέρα Του. Και όπως εις τον κήπον της Γεθσημανής έτρεχε ο ιδρώτας Του «ὡσεί θρόμβοι α ἵ ματος» όταν προσηύχετο, με μεγάλην έντασιν και αγωνίαν, προς τον Πατέρα, έτσι και τώρα υψώνει με μεγάλην φωνήν τον τόνον της τελευταίας εκείνης από του σταυρού προσευχής Του. Και απέθανε με τας λέξεις της προσευχής εις τα χείλη· «Πάτερ, ε ἰ ς χεῖρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου». Δια να μάθωμεν ημείς ότι όπως ζώμεν, έτσι και αποθνήσκομεν. Εάν ζήσωμεν με ευσέβειαν και αρετήν, θα έχωμεν και χριστιανικά τα τέλη της ζωής ημών. Αλλά δι' όσους ζήσουν εν αμαρτίαις, θα είναι φοβερά η ώρα του θανάτου, εφ' όσον δεν μεσολάβηση μετάνοια.

Πρέπει δε, τέλος, να προσθέσωμεν ότι τα προσευχητικά αυτά λόγια που με μεγάλην φωνήν είπεν ο Εσταυρωμένος Κύριος εμπεριέχουν μήνυμα σωτηρίας προς τον κόσμον. Διότι ομιλεί μεν ως υιός προς τον Πατέρα τον εν τοις ουρανοίς, αλλά προς τους επί γης ανθρώπους ομιλεί ως κύριος και εξουσιαστής. Και τονίζει ότι η κακία των έπεσεν εις το κενόν. Όσον και αν Τον υπέβαλαν εις τα φρικτά και άχραντα Πάθη, Εκείνος τελικά είναι ο νικητής. Ο Χριστός «ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνήσκει· θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει» (Ρώμ. ς' 9). Αυτός κυριαρχεί και όταν αποθνήσκη επί του Σταυρού. Και γι' αυτό μπορούσε να λέγη· «τίθημι τήν ψυχήν μου, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν. Οὐδείς αἴρει αὐτήν ἀπ' ἐμοῦ, ἀλλ' ἐγώ τίθημι αὐτήν ἀπ' ἐμαυτοῦ· ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, καί ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν» (Ἰω. ι' 18). Αποθνήσκω, διότι το θέλω· διότι αυτό είναι το θέλημα του Θεού· και όχι διότι μου το επέβαλεν η κακία των ανθρώπων. Προσφέρω το αίμα μου και την ζωήν μου προς σωτηρίαν των ανθρώπων. Δέχομαι τον θάνατον από το πλάσμα μου, εγώ ο Πλάστης και Δημιουργός, δια την λύτρωσιν και σωτηρίαν του κόσμου.

Ναι. Δι' αυτό απέθανεν ο Κύριος επί του Σταυρού. Δια να αποπλύνη με το αίμα Του τον ρύπον των αμαρτιών μας.

Ημείς δε οι λάτρεις και προσκυνηταί του Εσταυρωμένου ας σταθώμεν ευλαβώς ενώπιον του Σταυρού Του. Και με βαθειάν συγκίνησιν - μέχρι δακρύων- και με συντριβήν και ευγνωμοσύνην ας ομολογήσωμεν ότι «Οὗτος τάς ἡμῶν φέρει καί περί ἡμῶν ὀδυνᾶται».

Και είθε το τίμιον αίμα Του να «καθαρίσῃ ἡμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας». Και ο Σταυρός του, ως κλίμαξ ουρανομήκης, να μας ανεβάση μέχρι του θρόνου της μεγαλωσύνης Του, δια να ακούσωμεν από τον δι' ημάς Σταυρωθέντα τον μακάριον λόγον πουείπε εις τον ληστήν· «Σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ».