ΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

ΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

Εἰρήνης Ἀρτέμη, Θεολόγου-Φιλολόγου

MA Θεολογίας, Phd θεολογίας

Κατά τή διδασκαλία τοῦ Ἰσιδώρου τοῦ Πηλουσιώτη καί τοῦ Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας

Ο Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης δέν κάνει ἰδιαίτερη μνεία γιά τό ἀποκαλυπτικό ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν ΠΔ Ἀντίθετα ὁ Κύριλλος ἀναφέρεται ἐκτενῶς στό θέμα αὐτό. Γιά τό λόγο αὐτό στό κεφάλαιο αὐτό κύρια πηγή μας θά ἀποτελέσει τό ἔργο τοῦ πατριάρχη Ἀλεξανδρείας. Ἐξάλλου γιά ἄλλη μία φορά θά πρέπει νά ἐπισημανθεῖ ὅτι δέν ἀσχολήθηκαν καί οἱ δύο Πατέρες ἐξίσου ἐκτενῶς μέ δογματικά θέματα. Ὁ Ἰσίδωρος συνέγραψε τίς ἐπιστολές του μέ σκοπό κυρίως ἠθικοπαιδαγωγικό, γιά νά βοηθήσει τούς παραλῆπτες του νά ζήσουν ἐν νουθεσίᾳ Κυρίου. Ἀντίθετα ὁ Κύριλλος ἀσχολεῖται διεξοδικά μέ τίς δογματικές ἀλήθειες καί τήν καταπολέμηση τῶν διαφόρων αἱρετικῶν διδασκαλιῶν.

Ὁ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας θεωρεῖ ὅτι στό βιβλίο τῆς Γενέσεως ὁ Μωυσῆς διακήρυξε ὅτι ὁ Θεός βρίσκεται πάνω ἀπό κάθε δημιούργημα, ἀφοῦ Αὐτός οἰκοδόμησε τό σύμπαν «δι᾽ Υἱοῦ ἐν Πνεύματι»[1]. Ὅταν ἡ γῆ ἦταν ἀόρατη καὶ ἀκατασκεύαστη καὶ πάνω στὴν ἄβυσσο ὑπῆρχε σκότος, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα αἰωροῦνταν πάνω ἀπὸ τὰ ὕδατα καὶ ἔπνεε πνοή ζωῆς στὴν ἄβυσσο[2]. Τό Πνεῦμα, κατά συνέπεια, καθιστᾶ αἰσθητή τήν παρουσία Του ἐπάνω ἀπό τήν ἀρχική κατάσταση τῆς δημιουργίας ὡς δυναμική δημιουργική ἀρχή. Ὁλόκληρη ἡ διαδικασία τῆς δημιουργίας συντελεῖται ὄχι μόνο μέ τή σύμπραξη τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ ἀλλά καί τοῦ Πνεύματος. Μέ τόν τρόπο αὐτό τίθεται σέ ἐφαρμογή τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ νά ὁδηγήσει τά δημιουργήματα ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη. Ἔτσι ὁ Θεός θραύει τή σιωπή τῆς αἰωνιότητας καί ἡ Σοφία Του ἀποκαλύπτεται[3]. Γίνεται ἀντιληπτό, ἑπομένως, ὅτι ἡ ἀποστολή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἰδιαίτερα σημαντική στήν οἰκοδομή τῆς ὁρατῆς δημιουργίας ὡς δυναμική καί δημιουργική ἀρχή. Ἡ συμμετοχή του στή δημιουργία τοῦ σύμπαντος ἐγγυᾶται τήν τελειότητα τῶν κτισμάτων, κατά τόν ἱερό Πατέρα τῆς Ἀλεξανδρείας: «πᾶσα γὰρ ἡ τελειότης τοῖς πεποιημένοις διὰ τοῦ πνεύματος»[4]. Καί σέ ἄλλο σημεῖο ἀναφέρει: «στερεοῖ τὸ πνεῦμα τοὺς οὐρανοὺς καὶ δυναμοῖ τὴν κτίσιν»[5].

Ἔμμεσα τό Πνεῦμα ἀποκαλύπτεται στό Μωυσῆ. Μέ τή βοήθεια τοῦ Πνεύματος αὐτός θά μιλήσει, χρησιμοποιώντας ἀνθρωπομορφικές ἐκφράσεις[6], γιά τή δημιουργία τοῦ κόσμου, θά ἄρει τό κάλυμμα τῆς ἄγνοιας πού σκεπάζει τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπινων ὄντων καί θά τούς χαράξει τούς νόμους τούς θείους, ἐνῶ ταυτόχρονα θά τούς παιδαγωγήσει ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι: «περιαιρεῖται τὸ κάλυμμα. Ὁ δὲ Κύριος τὸ πνεῦμά ἐστιν: ^«οὗ δὲ πνεῦμα Κυρίου, ἐλευθερία^». Πρότερον τοίνυν εἰς τὴν καρδίαν αὐτῆς λαλήσειν ἐπαγγέλλεται, τοὺς θείους αὐτοῖς ἐγχαράττοντος νόμους καὶ παιδαγωγίαν τὴν ἄνωθεν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»[7]. Στή συνέχεια ὁ ἱερὸς Πατὴρ τῆς Ἀλεξάνδρειας σημειώνει ὅτι τύπος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποτελοῦσε στὴν ΠΔ τὸ ἔλαιο, μὲ τὸ ὁποῖο χρίονταν οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ προφῆτες καί τὸ ὁποῖο ἔπρεπε νὰ εἶναι «ἄτρυγον καὶ καθαρὸν»[8].

Ὁ Κύριλλος ὁμιλεῖ γιά τή φανέρωση τοῦ Πνεύματος στήν ΠΔ Ἐκεῖνο ἀποκαλύπτει τά τοῦ Θεοῦ φωτίζοντας τό Μωυσῆ[9], τούς προφῆτες καί τούς ἁγίους ἄνδρες, γιά νά καταστήσουν φανερό στούς ἀνθρώπους καί κυρίως στό λαό τοῦ Ἰσραήλ τήν ὕπαρξη τοῦ ἑνός Θεοῦ, τήν κατανόησή Του μέ διάφορα σύμβολα καί τήν προτύπωση τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου. Ἡ ΠΔ δέν ἀποτελεῖ ἀποκλειστικά τήν ἱστορία τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. Σέ αὐτήν καταγράφονται ἐπιλεκτικά τά βασικά γεγονότα πού σχετίζονται, ἄμεσα ἤ ἔμμεσα, μέ τήν παρέμβαση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ στήν πορεία τοῦ λαοῦ αὐτοῦ, μέσω τοῦ ὁποίου θά προετοιμαζόταν ὁλόκληρος ὁ κόσμος νά ὑποδεχθεῖ τόν ἐνανθρωπήσαντα Λόγο τοῦ Θεοῦ Πατρός. Ἡ ΠΔ, λοιπόν, ἀποτελεῖ τό θεμέλιο λίθο τῆς κατανοήσεως τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Οἰκονομίας πού λαμβάνει χώρα στήν ΚΔ.

Ὁ ρόλος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατά τό μακρύ αὐτό χρονικό διάστημα τῆς ΠΔ, εἶναι βέβαια μυστικός καί κρυμμένος, ὡστόσο κατ᾽ ἐξοχήν οὐσιαστικός καί ἀποτελεσματικός. Καί τοῦτο, ὄχι μόνο στό πλαίσιο τοῦ ἔργου τῆς θείας Οἰκονομίας, στήν ἱερή, δηλαδή, ἱστορία, ἀλλά καί ἔξω ἀπό αὐτή, στήν κοσμική καί καθημερινή διάσταση τῆς ζωῆς τῶν μεταπτωτικῶν ἀνθρώπων. Γιά παράδειγμα, ἡ ἀπελευθέρωση τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ ἀπό τή δουλεία τῆς Αἰγύπτου καί ἡ ἐγκατάστασή του στή γῆ τῆς Ἐπαγγελίας[10] ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν προσωπική δραστηριότητα τοῦ πνεύματος τοῦ Κυρίου, τό ὁποῖο ἀναλαμβάνει τό ρόλο αὐτό. Ἔτσι ὁ Κύριλλος σημειώνει χαρακτηριστικά: «Κύριος τὸ πνεῦμά ἐστιν, ἐνεργεῖ γὰρ διὰ τοῦ ὁμοουσίου πνεύματος»[11].

Ὁ Μωυσῆς μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκει ὁ ἱερός Κύριλλος, ἀποκαλύπτει τό νόμο τοῦ Θεοῦ στὸν ἐκλεκτὸ λαό τοῦ Ἰσραήλ. Ὁ νόμος ἦταν ἀτελής, γιά νά κατανοήσουν ὅσα ἐπρόκειτο νά συμβοῦν μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τέλειος ὅμως, γιά νά παιδαγωγηθεῖ ὁ νοῦς τῶν Ἰσραηλιτῶν στό γράμμα τοῦ Θεοῦ, ὥστε ἀργότερα νά βρίσκονται σέ θέση οἱ ἑπόμενες γενιές νά ἀποδεχθοῦν τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ καί νά διεισδύσουν πνευματικά σ᾽ αὐτό: «…ὅτι τέλειός τε ὁμοῦ καὶ ἀτελὴς ὁ νόμος. Καὶ τέλειος μέν, εἰ νοοῖτο πνευματικῶς, λαλεῖ γὰρ ἡμῖν τοῦ Χριστοῦ μυστήριον, ἀτελὴς δὲ αὖ εἰ μέχρις ἴοι τοῦ γράμματος τῶν παιδαγωγουμένων ὁ νοῦς» [12]. Ἡ ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος φωτίζει καί ἐνδυναμώνει τούς ἱερούς ἄνδρες, προφῆτες, κριτές, βασιλεῖς, συγγραφεῖς, ἀφενός γιά νά βρεθοῦν πνευματικά ὀχυρωμένοι ἔναντι ὁποιασδήποτε πλάνης, καί ἀφετέρου νά ἔχουν τή δυνατότητα τῆς ὀρθῆς κατανοήσεως τῆς σημασίας καί τῶν νοημάτων και τῶν γεγονότων τῆς ἀποκάλυψης τοῦ Θεοῦ στήν κτίση καί στήν ἱστορία. Στό σημεῖο αὐτό πρέπει νά ὑπογραμμίσουμε ὅτι κάθε Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος συνεισφέρει μέ διαφορετικό τρόπο στήν ἀποκάλυψη καί κατανόηση τῆς θείας ἀλήθειας ἀπό τόν ἄνθρωπο κάθε ἐποχῆς. Ἡ ἀλήθεια εἶναι μία ἀλλά τό κάθε Πρόσωπο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ προσφέρει τήν πρισματική ἑκάστοτε πλευρά τῆς ἀλήθειας αὐτῆς.

Τό Πνεῦμα[13] ὁδηγεῖ στή γνώση τῆς πληρότητας τῆς ἄφραστης Τριαδικῆς θεότητας[14] καί συνεισφέρει στή φανέρωση τοῦ γεγονότος τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ δευτέρου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος στούς «ἀρχαίους» καί τούς «νομικούς» μέσω «τῶν προφητικῶν παιδευμάτων»[15]. Μέ τούς χαρακτηρισμούς «ἀρχαῖοι» καί «νομικοί» ἐννοεῖ τούς προπάτορες τῶν Ἰσραηλιτῶν καί τούς διάφορους ἑρμηνευτές τοῦ Νόμου και τῶν προφητειῶν. Ἡ χρίση τῶν βασιλέων καί τῶν ἀρχόντων, ἐκλεκτῶν στήν ἱστορία τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, γινόταν «καταχρίσει δέ καί ἐλαίῳ, τῷ νοητῷ δηλονότι καί ἁγιάζοντι, καί ὡς ἐν μεθέξει νοουμένῳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»[16].Τό χρίσμα ἀποτελεῖ τή σφραγίδα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό ὁποῖο ἔμμεσα ἀποκαλύπτεται στό λαό τοῦ Ἰσραήλ. Δέν παρέχει μόνο τό χάρισμα τῆς προφητείας ὡς μία ἁπλή δύναμη, ἀλλά παρέχει τή δυνατότητα στό χριόμενο νά καταστεῖ κάτοχος τῆς θείας ἀλήθειας καί τῆς ἀγαθότητας τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Στήν ἐποχή τῆς ΠΔ τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπιδαψιλεύει στούς προφῆτες φωτισμό τῆς διανοίας τους, γιά νά μποροῦν νά διεισδύσουν στό βάθος τῆς θεόπνευστης Γραφῆς καί νά κατανοήσουν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ: «διὰ τοῦ Πνεύματος, καὶ τὸν παρ᾽ αὐτοῦ φωτισμόν εἰς νοῦν καὶ διάνοιαν ἐσχηκόσιν ἀμφιλαθῶς, oἳ καὶ ἐν μεθέξει γεγόνασι θείων χαρισμάτων καὶ τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς τό βάθος»[17]. Λάμπει τό Πνεῦμα μέσα τους καί τούς ἀποκαλύπτεται τό θεῖο σχέδιο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἐκεῖνοι, λοιπόν, γίνονται «μεσῖται»[18] μεταξύ τῆς θείας ἀλήθειας καί τοῦ ἐκλεκτοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Μέ τόν τρόπο αὐτό διαλύεται ὁ γνόφος τῆς ἄγνοιας σχετικά μέ τόν Ἕνα καί Ἀληθινό Θεό καί τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θείου Λόγου, πού θά πραγματοποιοῦνταν σέ κάποια χρονική στιγμή στό μέλλον: «Οἱ μακάριοι προφῆται τῇ τοῦ Πνεύματος δᾳδουχίᾳ τὸν τῆς διανοίας φαιδρύνοντες ὀφθαλμόν, οὐχὶ μόνην τῶν ἐσομένων εἰσδέχονται γνῶσιν ἀλλὰ γὰρ καὶ αὐτῶν ἔσθ᾽ ὅτε τῶν πραγμάτων τὴν θέαν οἷάπερ ἐν πίνακι γραφομένην ὁρῶντες, αὐτοί τε κατατεθήπασι, συνδιακεῖσθαί τε σφισὶν αὐτοῖς ἀναπείθουσι τοὺς ἀκροωμένους, τὰς τῶν ὁράσεων δυνάμεις διατρανοῦν εὖ μάλα σπουδάζοντες»[19]. Κατά συνέπεια ἡ προφητεία θεωρεῖται οὐσιῶδες στοιχεῖο τῆς λειτουργίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀποτελεῖ τήν ὑλοποίηση τῆς θείας βουλῆς καί τήν ἐξωτερίκευση τῶν θείων ἐνηχήσεων. Ὁ ἐμπλουτισμός τῶν πιστῶν διά τοῦ Πνεύματος, τό ὁποῖο, ὅπως προαναφέρθηκε ἐρευνᾶ «τὰ βάθη τοῦ Θεοῦ»[20], καθιστᾶ τήν προφητεία οὐσιῶδες φαινόμενο τῆς δράσεως τοῦ Πνεύματος.

Τό Ἅγιο Πνεῦμα φανερώνεται φωτίζοντας τήν ἀνθρώπινη διάνοια καί ἐμπνέοντας τούς ἀνθρώπους τόσο στόν προφορικό ὅσο καί στό γραπτό λόγο, γιά νά μιλήσουν καί νά βιώσουν τή θεία Ἀποκάλυψη. Σχετικά ὁ Κύριλλος ἀναφέρει ὅτι ὁ Θεός, φωτίζοντας τόν προφήτη Ἰεζεκιήλ[21], ἀποκαλύπτει μέσω τοῦ στόματός του ὅτι εἶναι ὁ Θεός τοῦ Ἰσραήλ. Ὁ ἐκλεκτός λαός του θά καταστεῖ τό μέσο, γιά νά ἀποκαλυφθεῖ ὁ Θεός σέ ὅλα τά ἔθνη καί νά τά ἁγιάσει. Ὁ ἱερός Πατήρ, σχολιάζοντας τή φανέρωση τῆς θείας ἀλήθειας, ὑπογραμμίζει τή συγκεκριμένη ὑπόσχεση. Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἁγιάζει τούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι γνωρίζουν καί ἀποδέχονται τόν ἕνα καί μόνο ἀληθινό Θεό, γιατί «Θεὸς ἄρα τὸ Πνεῦμα, καὶ ἀλλότριον τῆς ἀνωτάτω πασῶν οὐσίας»[22]. Κατά συνέπεια τό κτιστό ἔλλογο ὄν ἀποκτᾶ ἐπίγνωση τῆς ἄκτιστης ἀλήθειας καί γίνεται μέσω αὐτῆς φανερό ὅτι ὁ Θεός δέν ἀνακαλύπτεται ἀλλά ἀποκαλύπτεται στόν ἄνθρωπο, ἡ ὕπαρξη τοῦ ὁποίου φωτίζεται ἀπό τή χάρη τοῦ Πνεύματος.

Τό ἀποκαλυπτικό ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν περιορίζεται μόνο στό νά ἀπομακρύνει τίς ἕωλες σκέψεις καί τήν ἀχλύ τῆς ἄγνοιας τῶν ἀνθρώπων σχετικά μέ τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ καί νά φανερώνει τό σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας, ἀλλά ἐπεκτείνεται καί στήν προφητεία γεγονότων τῆς ἱστορίας τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ· «τὰ ἐν ἐσχάτοις καιροῖς συμβησόμεθα τοῖς ἐξ Ἰσραήλ»[23], «τὸ διά φωνῆς Ἱερεμίου πρὸς τήν Ἱερουσαλήμ εὖ μάλα καὶ σοφῶς εἰρημένον ^«Πόνῳ καὶ μάστιγι παιδευθήσῃ^»»[24]. Σύμφωνα μέ τίς προσρήσεις τοῦ προφήτη Ἱερεμία[25], ἡ χώρα τῶν Ἰουδαίων ἐπρόκειτο νά κατακτηθεῖ ἀπό τούς Βαβυλωνίους τό 587 καί τό 597 π.Χ., ὁ λαός της νά σφαγιασθεῖ, ὁ Ναός νά λεηλατηθεῖ καί οἱ ἐπιφανεῖς Ἰουδαῖοι νά συρθοῦν αἰχμάλωτοι στή Βαβυλώνα[26].

Τό Ἅγιο Πνεῦμα παρέχει τή δυνατότητα στούς προφῆτες νά καθίστανται γνῶστες τῶν γεγονότων τοῦ μέλλοντος, τά ὁποῖα νοερῶς διαδραματίζονται ἐνώπιόν τους τή στιγμή τῆς προφητείας: «προαναφαίνων αὐτοῖς διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὰ ἐσόμενα, καὶ ὡς ἤδη παρόντα μονονουχί καὶ ἐν ὄψει τιθείς»[27]. Σημειώνει, λοιπόν, ὁ ἱερός Κύριλλος ὅτι ὁ Δαβίδ γεμάτος μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα προέλεγε μέσα ἀπό τούς ψαλμούς του γιά τό εὐοίωνο μέλλον, τό ὁποῖο ἦταν πρό τῶν πυλῶν, ἄν καί τή συγκεκριμένη χρονική στιγμή ὁ ἰσραηλιτικός λαός βρισκόταν στή δίνη φοβερῶν δυσκολιῶν καί ἦταν δέσμιος ἄσχημων καταστάσεων: «…καὶ γοῦν ὁ μακάριος Δαυίδ τήν ἐπ̉ αὐτοῖς ἐσομένην ἡμερότητα προεγνωκώς διὰ τοῦ Πνεύματος, καὶ μονονουχί τῶν τῆς αἰχμαλωσίας δεσμῶν ἀνιεμένους ὁρῶν, ψάλλει καὶ φησιν·^«Εὐδοκήσας Κύριε, τὴν γῆν σου, ἀπέστρεψας τὴν αἰχμαλωσίαν Ἰακώβ. ἀφῆκας τὰς ἀνομίας τῷ λαῷ σου, ἐκάλυψας πάσας τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν^» »[28].

Στήν ΠΔ ὁ Θεός τῶν ὅλων[29] ἑνώνεται μέ δεσμούς ἀγάπης μέ ἐκείνους πού ἔχουν δικαιωθεῖ καί ἁγιασθεῖ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Μαρτυρία ἀδιάψευστη ἀποτελοῦν τά λόγια τοῦ προφήτη Ἀββακούμ: «Καί ἐγώ συνεπόδισα τόν Ἐφραῒμ͵ ἀνέλαβον αὐτὸν ἐπὶ τὸν βραχίονά μου͵ ἐξέτεινα αὐτοὺς ἐν δεσμοῖς ἀγαπήσεώς μου. ὁ δέ γε δεσμὸς εἰς τραχήλους ἐνθάδε νοεῖται καὶ τὸ εὐήνιον τῶν ὑποτεθεικότων αὐτῷ τὸν τῆς διανοίας αὐχένα, καὶ τὸν χρηστὸν ἀληθῶς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ὑποδεδυκότων ζυγόν»[30].

Ὁ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας ἑρμηνεύοντας τίς συνέπειες τῆς ἀγάπης μεταξύ τοῦ Θεοῦ καί τῶν φορέων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δηλαδή τῶν προφητῶν, ὑπογραμμίζει: «Ἔθος τοῖς ἁγίοις προφήταις τὴν εἰς καρδίαν καὶ νοῦν ἐπιτήρησιν, ἣν ἂν ποιοῖντο τυχόν, προενηχοῦντος αὐτοῖς τοῦ ἁγίου Πνεύματος τῶν ἐσομένων τὴν γνῶσιν, φυλακήν ἀποκαλεῖν ἤγουν ἀκοήν»[31]. Ἡ ἐπίνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πρός τούς ἀνθρώπους ἐπικεντρώνεται στό νοῦ καί τήν καρδιά τοῦ πιστοῦ. Ἡ ἐπιδαψίλευση τοῦ θείου φωτός λαμπρύνει ὄχι μόνο τό νοῦ τοῦ πιστοῦ ἐν Χριστῷ, ἀλλά φωταγωγεῖ καί δαδουχεῖ καί τήν καρδιά του. Ὁ νοῦς διευρύνεται καί ὀξύνεται μέ τή χάρη τοῦ Πνεύματος καί μπορεῖ νά κατανοεῖ «πάντα» τά τῆς ἀληθείας. Ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου προσοικειώνεται τή φωτιστική ἐνέργεια τοῦ τρίτου Προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ἔτσι γίνεται δεκτική τῶν δώρων τοῦ Πνεύματος πρός τό ἔλλογο ὄν. Κατά συνέπεια στήν κατάσταση τοῦ πνευματικοῦ φωτισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐνεργό ρόλο ἔχουν τόσο ἡ καρδία ὅσο καί ὁ νοῦς, ὅπου εἶναι τό λίκνον τῶν σκέψεων καί τῶν συναισθημάτων.[32]. Τὸ Πνεῦμα φανερώνει στοὺς ἀνθρώπους κάθε ἐποχῆς μὲ τρόπο ἐμφανῆ ἢ ἀμυδρό, τὶς ἀλήθειες καὶ τὰ μυστήρια πού ἀφοροῦν στὸν Τριαδικό Θεό, τὰ ὁποῖα εἶναι ἕτοιμοι νὰ δεχθοῦν καὶ νὰ κατανοήσουν «κατὰ τὴν ἀναλογίαν τοῦ πλάτους τῆς καρδίας» καί «κατὰ τὴν προπαρασκευήν τῆς καθαρότητος»[33]. Ἔτσι ὁ θεσπέσιος Δαβίδ, ἀκτινοβολώντας ἀπό τό φωτισμό τοῦ Πνεύματος, ἀνέπεμπε μελωδίες πρός τόν Θεό λέγοντας γιά τό Σωτήρα τῆς ἀνθρωπότητας, τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό[34].

Τέλος παρατηρεῖται ὅτι ὁ Ἰσίδωρος κάνει μία πολύ μικρή ἀναφορά στό ἀποκαλυπτικό ἔργο τοῦ Πνεύματος κατά τήν ΠΔ Ἀντίθετα ἡ ἀναφορά τοῦ Κυρίλλου γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα κατά τήν ΠΔ εἶναι ἀρκετά ἱκανοποιητική. Ἐκεῖνο φωτίζει τούς θεοφόρους ἄνδρες τῆς ΠΔ καί τούς φανερώνει τά μέλλοντα. Ταυτόχρονα τό Ἅγιο Πνεῦμα φωτίζει τό Δαβίδ καί τοῦ ἀποκαλύπτει τή θεία ἀλήθεια γιά τόν ἐρχομό τοῦ Μεσσία. Ἐν κατακλείδι, μπορεῖ κάποιος νά συμπεράνει ὅτι ὁ Κύριλλος ἀναφέρεται στόν ἀποκαλυπτικό ρόλο τοῦ Πνεύματος στήν ΠΔ μέσα κυρίως ἀπό τά λόγια τῶν προφητῶν. Ἄλλωστε οἱ τελευταῖοι γίνονται δοχεῖα τοῦ Πνεύματος, μέσω τῶν ὁποίων ἡ Τρίτη Ὑπόσταση τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτει στούς ἀνθρώπους ὄχι μόνο τό θέλημα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ ἀλλά καί ὅσα πρόκειται νά διαδραματιστοῦν στό μέλλον μέχρι τήν ἔλευση τοῦ Σωτήρα. Θά μποροῦσε νά λεχθεῖ ὅτι ἡ δράση τοῦ Πνεύματος κατά τήν ΠΔ ἀποτελεῖ τήν ἔμμεσα δυναμική ἀποκάλυψη τοῦ Πνεύματος στά ἔλλογα ὄντα. Ἡ ἀποκάλυψη αὐτή κατανοεῖται καλύτερα μέσα ἀπό τά γεγονότα τῆς ΚΔ καί κυρίως μετά τήν Πεντηκοστή, ὅπου τό Πνεῦμα εἰσέρχεται φανερά καί μέ δυναμικό τρόπο στήν ἀνθρώπινη ἱστορία.

---

[1] Κυρίλλου, Κατά Ἰουλιανοῦ, Δ΄, PG 76, 717C.

[2] Τοῦ ἰδίου, Κατά Ἰουλιανοῦ, A΄, SC 322, 28²¹ (=PG 76, 536A). Πρβλ. Γεν. 1, 2. Ψαλμ. 103 (104), 3 καί Ἠσ. 42, 5.

[3]Βλ. Καλαντζάκη, «Οἱ περί τοῦ Πνεύματος ἀντιλήψεις τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης», ΕΕΘΣΑΠΘ 2 (1992) 206. G. Barrois, The Face of Christ in the Old Testament, New York 1974, p. 56. Συναφῶς πρβλ. E. Trubetskoi,Icons: Theology in Color, New York 1973, p. 52.

[4] Κυρίλλου, Θησαυρός, ΛΔ΄, PG 75, 584D.

[5]Τοῦ ἰδίου, Περί τῆς ἁγίας καί ζωοποιοῦ Τριάδος – Κεφάλαια περί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, PG 75, 1129C. Πρβλ. Ψαλμ. 32 (33), 6. 103 (104), 30. Ἠσ. 48, 16. Ἰουδίθ 16, 14. Πρβλ. Γρηγορίου Ναζιανζηνοῦ, Λόγος 41 – Εἰς τήν Πεντηκοστήν 14, PG 36, 448A: «Τοῦτο τὸ Πνεῦμα συνδημιουργεῖ μὲν Υἱῷ καὶ τὴν κτίσιν καὶ τὴν ἀνάστασιν. Καὶ πειθέτω σε τὸ, Τῷ Λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν, καὶ τῷ Πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν· Πνεῦμά τε θεῖον τὸ ποιῆσάν με».

[6] Κυρίλλου, Γλαφυρά εἰς τήν Γένεσιν, Α-Ζ΄, PG 69, 13-385.

[7]Τοῦ ἰδίου, Εἰς τοὺς 12 προφήτας – Εἰς Ὠσηὲ, Β, 2, Pusey, vol. I, σ. 68^9-13 (=PG 71, 81D, 84A).

[8] Αὐτόθι, ΙΙΙ, 1, vol. I, σ. 369¹⁴ (=PG 73, 405A).

[9] Κυρίλλου, Κατά Ἰουλιανοῦ, A΄, SC 322, 31¹³ (=PG 76, 537C).

[10] Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας εἶναι ἡ χώρα, τήν ὁποία εἶχε ὑποσχεθεῖ ὁ Θεός στούς Ἑβραίους, ἡ γῆ Χαναάν. Οὐσιαστικά χαρακτηρίζεται ἡ περιοχή πού ἐκτείνεται μεταξύ τῆς Μεσογείου, τῆς Νεκρᾶς Θάλασσας, τοῦ ροῦ τοῦ Ἰορδάνη καί τοῦ Λιβάνου. Κατά τόν Ε΄ αἰώνα π.Χ. τό νότιο τμῆμα τῆς περιοχῆς αὐτῆς ὀνομαζόταν Παλαιστίνη.

[11] Κυρίλλου, Εἰς τόν προφήτην Ἠσαῒαν, V, E΄, PG 70, 1389C.

[12]Τοῦ ἰδίου, Εἰς τοὺς 12 προφήτας –Εἰς Ὠσηὲ, Β΄, 3, Pusey, vol. I, σ. 85²⁵ (=PG 71, 105Β). Σε ἄλλο σημεῖο αὒτοῦ τοῦ ἔργου του χαρακτηριστικά ἀναφέρει «… καὶ ἐνοικοῦντα φέρειν διὰ τοῦ Πνεύματος, οἶκος δὲ αὐτοῦ ὁ νοῦς καθαρός, καὶ καρδία διεσηγμένη» Αὐτόθι, Β΄, 3, σ. 88³⁰ (=PG 71, 109Α).

[13] Κυρίλλου, Εἰς τοὺς 12 προφήτας –Εἰς Ὠσηὲ, ΣΤ΄, 11,. Pusey, vol. I, σ. 236¹⁸ (=PG 71, 273ΒC): «Ἐπιτρέχει τῶν ἁγίων Προφητῶν ἔσθ᾽ ὅτε τὸν νοῦν ἀκριβῶς τῶν ἐσομένων ἡ γνῶσις, ἐναστράπτοντος τὸ χρῆμα αὐτοῖς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τοιγάρτοι καὶ μεταξύ τῶν ἰδίων λόγων, ἤτοι τῶν ἄνωθεν καὶ παρά Θεοῦ, τάς τινων ἔσθ᾽ ὅτε προανακεκράγασι φωνὰς…».

[14] Τοῦ ἰδίου, Κατά Ἰουλιανοῦ, A΄, SC 322, 33^15-22 (=PG 76, 540ΒC): «ὡς χρὴ συνομολογεῖν ἐν ἁγίᾳ καὶ ὁμοουσίῳ Τριάδι, τὸ τῆς ἀφράστου θεότητος νοεῖσθαι πλήρωμα˙ μεμορφώμεθα δὲ ἡμεῖς πρὸς τὴν ἀληθῆ καὶ ἀκριβεστάτην εἰκόνα τοῦ Πατρὸς, τουτέστι πρὸς τὸν Υἱόν, καὶ ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς τὸ θεῖον αὐτοῦ κάλλος ἐνσημαίνεται διά μετοχῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

[15] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ὠσηὲ, Δ΄, 6, Pusey, vol. I, σ. 138²³ (=PG 71, 164C).

[16] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἰωήλ, Α΄, 1, Pusey, vol. I, σσ. 302²⁷, 303¹ (=PG 71, 344D).

[17] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἠσαῒαν, IV, Δ΄, PG 70, 1089A. Περί τῆς ἔννοιας τοῦ Πνεύματος στήν Π. Δ. βλ. Ν. Μπρατσιώτου, Ἀνθρωπολογία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, 1: Ὁ ἄνθρωπος ὡς θεῖον δημιούργημα, ἐν Ἀθήναις 1967, σσ. 123 κ.ἑ.

[18] «μεσῖται πρὸς μόνους εἰσίν οἱ προφῆται τοὺς λόγους διαπορθμεύουσι γὰρ εἰς ὑμᾶς ἅπερ ἂν αὐτοῖς ἐντείλωμαι διὰ τοῦ Πνεύματος», Κυρίλλου, Εἰς Ἀμώς, Β΄, 3, Pusey, vol. I, σσ. 422²⁵, 423^1-2 (=PG 71, 460Β).

[19] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἀμώς Δ΄, 9, Pusey, vol. I, σ. 526^5–11 (=PG 71, 561C).

[20] Κυρίλλου, Θησαυρός, ΛΕ΄, PG 75, 653AΒ. Πρβλ. Α΄ Κορ. 2, 10-12.

[21] Κυρίλλου, Θησαυρός, ΛΔ΄, PG 75, 580AΒ. Πρβλ. Ἱερ. 23,24.

[22] Κυρίλλου, Θησαυρός, ΛΔ΄, PG 75, 580AΒ.

[23] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἀββακούμ, Γ΄, 59, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 161¹⁵ (=PG 71, 937C).

[24] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Σοφονίαν, Β΄, 22, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 208^16-17 (=PG 71, 985Β).

[25] Τοῦ ἰδίου, Γλαφυρά εἰς τούς Ἀριθμούς, PG 69, 604C. Πρβλ. Ἱερ. 4, 31 καί 4, 1.

[26] Τό 587 π.Χ. ἡ καταστροφή ἀπό τούς Βαβυλωνίους ἦταν ὁλοκληρωτική. Ἡ Ἱερουσαλήμ παραδόθηκε στίς φλόγες καί ἄρχισε ἡ περίοδος τῆς βαβυλώνιας αἰχμαλωσίας «Κατατεθηγμένος τοίνυν ἐπ᾽ αὐτοὺς ὁ πάντα ἰσχύων Θεὸς, κατεξανέστησε τὸν Ναβουχοδονόσορ, ὃς εἷλέ τε τὴν Ἰουδαίαν, καὶ κατεμπρήσας τὰς ἐν αὐτῇ πόλεις τε καὶ κώμας προσκατέστησε τὸν Σεδεκίαν. … ὁ Ἀσσύριος κατεστράτευσε πάλιν τῆς Ἱερουσαλήμ· καὶ δὴ καὶ ἑλὼν, καὶ αὐτὸν δὲ τὸν θεῖον κατεμπρήσας ναὸν, ὑπενόστησε εἰς τὴν ἑαυτοῦ», Κυρίλλου, Εἰς Ἠσαΐαν, ΙΙΙ, Β΄, PG 70, 669D.

[27] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἀββακούμ, Α, 1, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 70^15-17 (=PG 71, 848Α). Πρβλ. τοῦ ἰδίου, Εἰς Μαλαχίαν,Α, 1, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 548^8-15 (=PG 72, 280C): «ἐδέχοντο γὰρ οἱ μακάριοι προφῆται διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τῶν ἐσομένων τὴν γνῶσιν, τάς τε συμβουλὰς καὶ μὴν καὶ τὰς ἐπιπλήξεις ἐποιοῦντο πρός τινας, οὐκ ἐξ ἰδίας αὐτοὶ καρδίας, οὓς ἂν ἕλοιντο τυχὸν ἀνασπῶντες λόγους, ἢ ψευδοεποῦντες κατά τινας, διερμηνεύοντες δὲ τὰ παρὰ Θεοῦ, καὶ τοὺς ἄνωθεν τοῖς ἄλλοις καθαρῶς τε καὶ ἀμωμήτως διαπορθμεύοντες λόγους. Οὐκοῦν τῆς προφητείας τὴν λῆψιν γενέσθαι φησὶ παρὰ Κυρίου».

[28] Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἀββακούμ, Α, 13, Pusey, vol. ΙΙ, σσ. 84^23-25, 85^1-3 (=PG 71, 861C).

[29]Πρβλ. τοῦ ἰδίου, Εἰς τὴν πρὸς Ρωμαίους, Pusey, vol. ΙΙΙ, σ. 237¹⁵ (=PG 74, 844C). Τοῦ ἰδίου, Γλαφυρά εἰς τήν Ἔξοδον, Β΄, PG 69, 420Α, 468C. Τοῦ ἰδίου, Εἰς τούς Ψαλμούς, (Ψαλμ. ΜΖ, ±Δ ,      ΡΙΔ)  ,    PG 69, 1064Α, 1241D, 1269Β. Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἠσαῒαν, IV΄, Γ΄, PG 70, 977Β καί PG 70, 1013Β. Τοῦ ἰδίου, Ἑόρτιος ‘Επιστολή,XIV, SC 434, 717^15-16 (=PG 77, 717Β). κ.ἄ.

[30] Κυρίλλου, Εἰς Ἀββακούμ, Γ΄, 55, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 156^3-5 (=PG 71, 933Α).

[31] Αὐτόθι, Γ΄, 59, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 160^22-25 (=PG 71, 937Β). Πρβλ. Ἀββ. 2, 1.

[32] Κυρίλλου, Εἰς Ἰωάννην, ΧΙ, Α΄, Pusey, vol. II, σ. 645^1-7 (=PG 74, 460BC): «…τῇ τοῦ Πνεύματος δᾳδουχίᾳ λελαμπρυσμένοι τὸν νοῦν, πάντα λοιπὸν δύνωνται νοεῖν, καὶ εἰ μὴ παρόντα τυχὸν διερωτῷεν αὐτὸ (=τόν Κύριον). Οὐ γάρ ὅτι δεήσονται μὲν οὐκέτι φωταγωγίας τῆς παρ̉ αὐτοῦ τὰ τοιαῦτά φησιν ὁ Σωτήρ, ἀλλ̉  ὅτι τὸ ἴδιον αὐτοῦ δεξάμενοι Πνεῦμα, καὶ ἐνοικοῦν ἔχοντες ἐν καρδίαις, ἀπροσδεᾶ παντὸς ἀγαθοῦ καὶ γνώσεως τῆς τελειωτάτης ἀνάπλεων τὴν διάνοιαν ἕξουσι». Τοῦ ἰδίου, Εἰς Σοφονίαν Α΄, 1, Pusey, vol. ΙΙ, σ. 168^2-6 (=PG 71, 945Α): «ἀλλ᾽ ἦν ἀληθῶς προφήτης, τοὺς ἐκ στόματος Κυρίου διαπορθμένων λόγος, καὶ Ἁγίου μὲν ἀναπιμπλάμενος Πνεύματος, ἀναβρύων δὲ ὥσπερ πηγῆς ἀγαθῆς τῆς καρδίας αὐτά τά ἀγαθά: ^«ψευδηγορεῖν γάρ οὐκ οἶδε τῶν ἁγίων ἡ γλῶττα^»». Τοῦ ἰδίου, Εἰς Ἠσαῒαν Ι, Α΄, PG 70,13BC καί τοῦ ἰδίου, Εἰς Ὠσηέ, III, Δ΄, Pusey, vol. Ι, σ. 92^26-29 (=PG 71, 113Α).

[33] Τοῦ ἰδίου., Εἰς τούς Ψαλμούς, PG 69, 1032B. Πρβλ. Ψαλμ. 44.

[34] Κυρίλλου, Εἰς Ἠσαῒαν, V, B΄, PG 70, 1217C.

πηγή

Θεία Λειτουργία: ἔργον τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ Γρηγόριος ἱερομόναχος

 

Ὅταν ἕνας ἁπλοῦς χριστιανὸς λέει: Ἐκκλησιάζομαι ἢ πηγαίνω στὴν θεία Λειτουργία, ἐννοεῖ, κατὰ κανόνα, ὅτι πηγαίνει στὸν Ναὸ καὶ παρακολουθεῖ τὸ μυστήριο τῆς θείας Λειτουργίας. Ὅμως ἡ θεία Λειτουργία δὲν εἶναι ἕνα θέαμα ποὺ παρακολουθοῦμε ἁπλῶς, οὔτε μία ἀκρόαση ὕμνων καὶ ἀναγνώσεων ποὺ ἀκοῦμε. Εἶναι ἕνα ἔργο θεϊκὸ τὸ ὁποῖο τελεῖ ὁ ἱερεὺς τοῦ Θεοῦ μαζὶ μὲ τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἴδια ἡ λέξη Λειτουργία σημαίνει: λαοῦ (λεῖτος = λαὸς) ἔργον. Ἑπομένως, πηγαίνω στὸν Ναὸ γιὰ τὴν θεία Λειτουργία σημαίνει : Πηγαίνω στὸν Ναὸ καὶ συμμετέχω στὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας. Πηγαίνω στὸν Ναὸ γιὰ νὰ ἐργασθῶ ἔργον θεῖον. Καὶ αὐτὸ τὸ ἔργον εἶναι ἡ δοξολογία καὶ εὐχαριστία τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν δωρεὰ τῆς ἀπείρου ἀγάπης Του.

Τὰ τελούμενα στὴν θεία Λειτουργία φανερώνουν ὅτι ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ συμμετέχει στὴν τέλεσή της. Ἡ προσφορὰ τῶν δώρων ποὺ πρόκειται νὰ ἁγιασθοῦν, ἡ ψαλμωδία καὶ οἱ κοινὲς δεήσεις, ἡ συμμετοχὴ τῶν πιστῶν στὴν Τράπεζα τοῦ Κυρίου, ὅλα μᾶς διδάσκουν ὅτι ἡ θεία Λειτουργία εἶναι ἔργο ὁλοκλήρου τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ τὴν ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι ἀδιανόητη ἡ τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας χωρὶς τὴν συμμετοχὴ ἔστω καὶ ἑνὸς μόνον πιστοῦ ἢ χωρὶς νὰ κοινωνήσει ἔστω καὶ ἕνας μόνον πιστός. Ἂς δοῦμε ὅμως τοὺς τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους ὁ πιστὸς συμμετέχει στὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας.

Πρῶτον συμμετέχει μὲ τὴν προετοιμασία καὶ προσφορὰ τῶν δώρων. Τὸ σιταρένιο πρόσφορο, τὸ ἁγνὸ νάμα, τὸ καθαρὸ κερί, τὸ ἐλαιόλαδο, ὅ,τι δηλαδὴ χρειάζεται γιὰ νὰ τελεσθεῖ ἡ ἀναίμακτη λατρεία, εἶναι προσφορὰ τῶν πιστῶν.

Αὐτὴ τὴν εὐλογημένη συνήθεια τῆς προετοιμασίας τοῦ πρόσφορου πρέπει νὰ τὴν διατηρήσουμε καὶ στὶς μέρες μας. Ἰδιαίτερα μάλιστα ὅταν ἑτοιμαζόμαστε νὰ τελέσουμε θεία Λειτουργία γιὰ τὴν ἀνάπαυση ψυχῆς προσφιλοῦς μας προσώπου, πρέπει νὰ φροντίζουμε γιὰ τὴν προετοιμασία τοῦ προσφόρου. Ἔτσι ὁ προσφερόμενος ἄρτος γίνεται συγκεκριμένος τρόπος συμμετοχῆς μας στὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας.

Ὁ δεύτερος τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο οἱ πιστοὶ συμμετέχουν ἐνεργῶς στὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας εἶναι ἡ ψαλμωδία καὶ οἱ κοινὲς προσευχές. Στοὺς παλαιότερους χρόνους ὅλα τὰ τροπάρια καὶ οἱ ὕμνοι, ποὺ σήμερα ψάλλονται ἀπὸ τοὺς ἱεροψάλτες, ἐψάλλοντο ἀπὸ τὸν λαὸ ὁλόκληρο.

Ἡ ἀρχαιότερη περιγραφὴ τῆς θείας Λειτουργίας, τὴν ὁποία μᾶς διέσωσε ὁ ἅγιος μάρτυς Ἰουστῖνος, ἀναφέρει: «Ὁ προεστὼς εὐχὰς καὶ εὐχαριστίας, ὅση δύναμις αὐτῷ, ἀναπέμπει καὶ ὁ λαὸς ἐπευφημεῖ λέγων τὸ Ἀμήν». Ἡ λέξη Ἀμὴν εἶναι ἑβραϊκὴ καὶ σημαίνει: πράγματι, γένοιτο. Οἱ πιστοὶ μὲ τὴν λέξη αὐτὴ ἐπισφραγίζουν τοὺς λόγους τοῦ ἱερέως. Γενικά, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι μὲ τὶς ἀπαντήσεις τους στὶς ἐκφωνήσεις οἱ πιστοὶ συμπληρώνουν τὶς προσευχὲς τοῦ λειτουργοῦ. Αὐτὸ εἶναι τὸ νόημα τοῦ «Παράσχου, Κύριε», «Σοὶ Κύριε», «Κύριε ἐλέησον».

Ὅλοι μαζὶ οἱ πιστοὶ ἀποτελοῦν τὸ ἅγιο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ τὸ ὁποῖο ψάλλει καὶ δοξολογεῖ τὸν Κύριο μὲ ἕνα στόμα, ἀγαπᾶ τὸν Κύριο μὲ μιὰ καρδιά, ἐλπίζει στὸν Κύριο μὲ μιὰ κοινὴ ἐλπίδα καὶ χαρά.

Τὸ τρίτο καὶ κυριώτερο σημεῖο ποὺ φανερώνει ὅτι οἱ πιστοὶ συμμετέχουν στὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας εἶναι ἡ ἀπὸ κοινοῦ μετὰ τοῦ ἱερέως προσφορὰ τῆς ἀναιμάκτου ἱερουργίας καὶ ἡ συμμετοχή τους στὴν Τράπεζα τοῦ Κυρίου.

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μᾶς ἀναλύει διεξοδικὰ τὴν ἰσότητα τῶν πιστῶν μὲ τὸν λειτουργό τοῦ Κυρίου μπροστὰ στὰ μεγάλα καὶ ἅγια Μυστήρια. Γράφει σχετικά: «Ὑπάρχουν περιπτώσεις ποὺ καθόλου δὲν διαφέρει ὁ ἱερεὺς ἀπὸ τὸν πιστό, ὅπως γιὰ παράδειγμα τὴν ὥρα τῆς θείας Κοινωνίας: Ὅλοι ἀπολαμβάνουμε τὰ ἴδια, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο. Ὄχι ὅπως γινόταν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ὅπου ἄλλα ἔτρωγε ὁ ἱερεὺς καὶ ἄλλα οἱ ὑπόλοιποι καὶ ἀπαγορευόταν νὰ μετέχει ὁ λαὸς σὲ ὅσα μετεῖχε ὁ ἱερεύς. Αὐτὸ δὲν γίνεται τώρα, στὸν καιρὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἄλλα ἕνα Σῶμα βρίσκεται μπροστὰ σὲ ὅλους καὶ ἕνα Ποτήριον.

 

 

Ἐπίσης καὶ στὶς προσευχὲς βλέπει κανεὶς ὅτι ὁ λαὸς συνεισφέρει πολύ. Γιατί προσεύχονται ἀπὸ κοινοῦ ὁ ἱερεὺς καὶ οἱ πιστοὶ γιὰ ὅσους ἐνεργοῦν τὰ θελήματα τοῦ Διαβόλου καὶ γιὰ ὅσους ἔχουν κανόνα μετανοίας. Καὶ ὅλοι ἀπὸ κοινοῦ λένε τὴν ἴδια προσευχή, προσευχὴ γεμάτη ἀπὸ ἔλεος. Καὶ ὅλοι μαζὶ γονατίζουμε στὸ ἔδαφος καὶ ὅλοι μαζὶ σηκωνόμαστε ὄρθιοι. Ὅταν ἐπίσης πρόκειται νὰ δεχθοῦμε καὶ νὰ ἀνταποδώσουμε τὴν εἰρήνη, ὅλοι ἀνταλλάσσουμε τὸν ἀσπασμὸ τῆς ἀγάπης. Καὶ ὅταν τελεῖται τὸ πιὸ θαυμαστὸ μυστήριο, δηλαδὴ ἡ θεία Εὐχαριστία, εὔχεται ὁ ἱερεὺς στὸ λαὸ καὶ ὁ λαὸς εὔχεται στὸν ἱερέα. Διότι ἡ φράση «Μετὰ τοῦ πνεύματός σου», δὲν σημαίνει τίποτε ἄλλο, παρὰ αὐτὸ ἀκριβῶς.

Καὶ ἡ εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεὸν εἶναι ἐπίσης κοινή. Διότι δὲν εὐχαριστεῖ μόνος του ὁ ἱερεύς, ἀλλὰ καὶ ὅλος ὁ λαός. Ἀφοῦ ἀρχίσει ὁ ἱερεύς, συμφωνοῦν ὅλοι ὅτι αὐτὸ γίνεται ἄξια καὶ κατὰ δίκαιο λόγο: «Ἄξιον καὶ δίκαιον». Στὴν συνέχεια ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὴν Εὐχαριστία...

Ὅλα αὐτὰ τὰ εἶπα ὥστε ὅλοι οἱ πιστοὶ νὰ προσέχουν, γιὰ νὰ κατανοήσουμε ὅτι ὅλοι εἴμαστε ἕνα σῶμα καὶ τόσο μόνον διαφέρουμε μεταξὺ μας ὅσο τὸ ἕνα μέλος τοῦ σώματος ἀπὸ τὸ ἄλλο». Καὶ ὁ ἱερ. Χρυσόστομος συμπεραίνει ὅτι «ἱερεῖς καὶ πιστοὶ πρέπει νὰ θεωροῦμε τὴν ἁγία μας Ἐκκλησία ὡς τὸ κοινὸ σπίτι ὅλων μας καὶ ἔτσι νὰ παραμένουμε σ’ αὐτήν: Ὡς μίαν οἰκίαν δεῖ τὴν Ἐκκλησίαν οἰκεῖν, ὡς σῶμα ἕν. Διότι καὶ τὸ ἅγιο Βάπτισμα εἶναι ἕνα καὶ ἡ Τράπεζα εἶναι μία καὶ ἡ πηγὴ μία καὶ ἡ δημιουργία μία καὶ ὁ Πατέρας εἶναι ἕνας.

Μέσα στὸν ἱερὸ Ναὸ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας προσφέρεται ἀπὸ τὸν λειτουργὸ καὶ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ ἐν ἑνὶ στόματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ ἡ ἀναίμακτη προσφορὰ πρὸς τὸν Κύριον. Καὶ στὴν ἱερὰ Τράπεζα, λέει ὁ ἅγ. Ἰωάννης, δὲν συμμετέχω ἐγὼ ὁ λειτουργὸς μὲ περισσότερη ἀφθονία, καὶ σεῖς οἱ πιστοὶ μὲ λιγότερη, ἀλλὰ ὅλοι κοινωνοῦμε ἐξ ἴσου. Ἂν βέβαια ἐγὼ ὁ λειτουργὸς προσέρχομαι στὴν θεία Κοινωνία πρῶτος, αὐτὸ δὲν εἶναι τίποτε σπουδαῖο, ἐπειδὴ καὶ στὴν οἰκογένεια ὁ μεγαλύτερος ἀπὸ τὰ παιδιὰ ἁπλώνει πρῶτος τὸ χέρι στὸ συμπόσιο. Ὅμως τίποτε περισσότερο δὲν γίνεται ἀπὸ αὐτὸ, ἀλλὰ ὅλα εἶναι ἴσα σ’ ἐμᾶς. Ἡ ζωὴ ποὺ συνέχει καὶ σώζει τὶς ψυχές μας (δηλαδὴ τὸ ἅγιο Σῶμα καὶ τὸ πανάχραντο Αἷμα τοῦ Χριστοῦ), δίνεται στὸν καθένα μὲ τὴν ἴδια τιμή. Δὲν μετέχω ἐγὼ ἄλλου ἀμνοῦ καὶ σεῖς ἄλλου, ἀλλὰ ὅλοι κοινωνοῦμε ἀπὸ τὸν ἴδιο Ἀμνό».

Ὅλες οἱ εὐχὲς τῆς θείας Λειτουργίας μᾶς δείχνουν ὅτι ἡ ἁγία Ἀναφορὰ εἶναι ἔργον ὅλων τῶν πιστῶν. Ὁ ἱερεὺς ἀπευθύνεται στὸν Θεὸ ἐξ ὀνόματος τῶν πιστῶν καὶ ὅλοι μαζὶ δέονται: «Ἔτι προσφέρομέν Σοι τὴν λογικὴν ταύτην καὶ ἀναίμακτον λατρείαν καὶ παρακαλοῦμέν Σε καὶ δεόμεθα καὶ ἱκετεύομεν. Κατάπεμψον τὸ Πνεῦμά Σου τὸ Ἅγιον ἐφ’ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ προκείμενα δῶρα ταῦτα. Καὶ ὁ λαὸς συμψάλλει καὶ δέεται:
Σὲ ὑμνοῦμεν, Σὲ εὐλογοῦμεν, Σοὶ εὐχαριστοῦμεν, Κύριε, καὶ δεόμεθά Σου ὁ Θεὸς ἡμῶν».

Ὁ λειτουργός, μὲ τὸ μυστήριο τῆς χειροτονίας, δέχθηκε τὴν Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἔγινε τὸ στόμα τῶν πιστῶν ποὺ ὁμιλεῖ στὸν κοινὸ Πατέρα. Ὅλοι μαζὶ δοξολογοῦμε καὶ εὐχαριστοῦμε τὸν Κύριο.
 πηγή

Ὁ δρόμος τῆς ταπείνωσης +Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος

«Ὅλοι, ἔλεγε ὁ ἅγιος Τύχων τοῦ Ζαντόνσκ, τὴν θέλουν τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸν ἔπαινό Του. Ἄλλα πολὺ λίγοι, τὸ ἀποφασίζουν νὰ σηκώσουν τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ ὑπομείνουν, ἔστω καὶ μόνο κάποιες βρισιές, ἕναν κάποιο χλευασμό, μία κάποια καταφρόνηση»!...

Ἡ μακαριὰ δούλη τοῦ Θεοῦ Ξένη αὐτὰ τὰ εἶχε σὲ ὅλη της τὴν ζωή!...

Τί ὕβρεις, τί ἐμπαιγμούς, τί ὀνειδισμοὺς ὑπόμεινε! "Ὄχι μόνο ἀπὸ ἀθῶα παιδιά, ἀπὸ ἀνθρώπους πειραχτήρια, ἀπὸ ἄσχετους μὲ τὴν πνευματικὴ ζωή! Ἄλλα καί, πρὸ παντός, ἀπὸ τοὺς ἐκμοντερνισμένους· ποὺ θεωροῦσαν τὴν πολιτεία της σκέτη βλακεία· ἀπὸ τοὺς διαφωτισμένους ἄθεους!..

Ἂν θελήσει κανεὶς νὰ ἐξηγήσει, τὴν πορεία της, πρέπει νὰ κάνει τὴ σκέψη, ὅτι ἡ ἁγία Ξένη Γρηγόριεβνα, ἀκινητοποίησε τὸ λογισμό της σὲ δύο πόλους: στὴν ἀπέραντη ἀγάπη καὶ εὐσπλαχνία τοῦ Χριστοῦ· ὅτι ποτὲ δὲν μᾶς ἐγκαταλείπει· καὶ στὴν δική της ἀναξιότητα καὶ ἁμαρτωλότητα- στὴν ταπείνωσή της· στὸ ὅτι ἦταν γιὰ ὅλα ἀνάξια· γιὰ ὅλα μικρή.

Μόνο ἔτσι μπορεῖ ἄνθρωπος νὰ ἀντέξει τόσα, καὶ νὰ ξεπεράσει τοὺς λογισμούς, ποὺ τόσο ἁπλόχερα σπέρνει παντοῦ ὁ διάβολος.


Γράφει ὁ ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος: «Τὰ διακριτικὰ χαρίσματα τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἔχει ταπείνωση εἶναι:

• θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του, τὸν πιὸ ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο ἐπάνω στὸν κόσμο•

• δὲν κακολογεῖ καὶ δὲν κρίνει ποτὲ κανέναν

• βρίσκει τὸν ἑαυτὸ του πιὸ βρωμερό, πιὸ αἰσχρό, πιὸ ἀδιάφορο ἀπὸ ὅλους

• δὲν προβάλλει ποτὲ γιὰ τίποτε καὶ σὲ τίποτα σὰν παράδειγμα καὶ σὰν ὑπόδειγμα τὸν ἑαυτό του

• δὲν γκρινιάζει· καὶ δὲν ἔρχεται ποτὲ σὲ ἀντιλογία μὲ κανέναν ὄχι γιὰ προσωπικὰ του θέματα· ἀλλὰ οὔτε γιὰ τὴν πίστη,... Καί, ἂν τοῦ λένε κάτι σωστό, ἀπαντάει: «Μπράβο, ἔτσι εἶναι»!... καὶ ἂν τοῦ λένε κάτι στραβό, τοὺς λέγει: «Σὺ ξέρεις, τί λές»!...

• σιχαίνεται τὸ θέλημά του, σὰν τὸ πιὸ βρωμερὸ πράγμα στὸν κόσμο

• ἀγαπάει καὶ βαστάζει τὶς θλίψεις, τὶς προσβολὲς καὶ τὶς στερήσεις μὲ χαρά

• δὲν θέλει νὰ λυπήσει καὶ νὰ στενοχωρήσει ποτὲ κανέναν» (Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου, Λόγος περὶ ταπεινώσεως). Δρόμος δύσκολος. Καὶ σκληρός. Ἄλλα δρόμος γλυκύς· δρόμος θεϊκός· δρόμος-πορεία πρὸς τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ναί. Ὃ δρόμος αὐτὸς εἶναι γλυκύς. Γιατί ἔχει καὶ κάτι ποὺ τὸν φωτίζει- καὶ τὸν κάνει καὶ γλυκὺν καὶ ἐλαφρόν. Καὶ αὐτὸ τὸ κάτι εἶναι, ὅτι τὸν δρόμο αὐτό μᾶς τὸν δείχνει ὀ Κύριος. Ἀλλὰ ὄχι μὲ λόγια στεγνά: Αὐτὸς εἶναι- βαδίστε τον! Ὁ ἴδιος πάει μπροστά. Καὶ τὸ θέλημά Του ἁπλά μᾶς τὸ ὑποδηλώνει, μὲ τὰ λόγια Του: Ἂν θέλετε, ἀκολουθεῖτε με. Ὅποιος θέλει.

Ὁ Κύριος ἐκοπίασε. Ἐθλίβη. Ἐπόνεσε. Ἐταλαιπωρήθη. Περισσότερο ἀπὸ ὅλους ἐμᾶς. Καὶ ἐταπεινώθη, ὅσο ποτὲ κανένας στὸν κόσμο. Καὶ ἡ ταπείνωσή Του, στὸν Σταυρὸ καὶ στὸν Τάφο, εἶναι καὶ λέγεται Η ΑΚΡΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ.

Ὅποιος πιστεύει στὸν Κύριο, Τὸν ἀγαπάει. Καὶ ὅποιος Τὸν ἀγαπάει, θέλει νὰ εὑρίσκεται πάντοτε κοντά Του. Καὶ νὰ Τὸν ἀκολουθεῖ, ὅπου καὶ ἂν πηγαίνει.

«Μετά Σοῦ, Κύριε, ἕτοιμος εἰμὶ καὶ εἰς φυλακὴν καὶ εἰς θάνατον πορεύεσθαι» (Λουκ. 22,23).
πηγή

Τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν

Κάποια φορά, πηγαίνοντας ὁ Κύριος στὴν Ἱερουσαλήμ, θέλησε νὰ σταματήσει σ' ἕνα χωριὸ Σαμαρειτῶν. Ἔστειλε ἀγγελιοφόρους νὰ προετοιμάσουν τὸν ἐρχομό του. Ὅμως οἱ Σαμαρεῖτες δὲν τὸν δέχτηκαν, γιατί πήγαινε στὴν Ἱερουσαλήμ. Μετά, ὅταν Τὸν εἶδαν, τοῦ εἶπαν οἱ μαθητὲς του Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης:

-Κύριε, θέλεις νὰ ποῦμε νὰ πέσει φωτιὰ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ νὰ τοὺς κάψει, ὅπως ἔκανε καὶ ὁ Ἠλίας;

Ὁ Ἰησοῦς τότε τοὺς ἐπέπληξε λέγοντας:

-Δὲν γνωρίζετε, ποιὸ πνεῦμα ἐκπροσωπεῖτε ἐσεῖς· ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἦλθε, νὰ καταστρέψει ψυχές, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὶς σώσει (Λου. 9, 53-56).

* * *

Συνεπῶς, πολλὲς φορές, ἐνῶ νομίζουμε ὅτι ἐνεργοῦμε κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, στὴν πραγματικότητα κάνουμε τραγικὸ λάθος: καὶ ζητᾶμε πράγματα ἀντίθετα στὸ θέλημά Του. Καὶ ἂν οἱ ἀπόστολοι τὴν ἔπαθαν τότε πόσο πιὸ πολὺ κινδυνεύουμε ἐμεῖς!

Γι' αὐτό, εἶναι ἀπολύτως ἀναγκαῖο νὰ γνωρίζουμε, κάθε φορά:

• Τί ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ πῶς τὸ ζητᾶμε.

• Τί προσφέρομε στὸν Χριστὸ καὶ πῶς Τοῦ τὸ προσφέρομε!

Στὴν μέση τῆς θείας Λειτουργίας, ὁ ἱερέας, λίγο πρὶν εὐλογήσει τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο γιὰ νὰ μεταβληθοῦν σὲ σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ, ἐκφωνεῖ:

-Τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν Σοὶ προσφέρομεν κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα.

Τὰ λόγια αὐτὰ σημαίνουν:

-Τὰ δῶρα (ἄρτος καὶ οἶνος) εἶναι δικά Σου· ἀπὸ δικά Σου δημιουργήματα (ὁλόκληρο τὸν κόσμο). Σοῦ τὰ προσφέρομε σύμφωνα μὲ ὅλα ὅσα μᾶς ἐδίδαξε ὁ Υἱός σου (κατὰ πάντα)· καὶ γιὰ ὅλα ὅσα ἔχεις κάνει Σὺ γιὰ μᾶς (διὰ πάντα)!

Δὲν ἀρκεῖ, λοιπόν, νὰ προσφέρουμε τὰ δῶρα μας στὸν Θεό, σὰν νὰ βγάζουμε μία ὑποχρέωση! Γιὰ κάτι ποὺ μᾶς ἔκαμε! Ἤ γιὰ νὰ Τοῦ ζητήσουμε κάτι.

Προσφέρουμε δῶρα στὸ Χριστό:

• Γιὰ νὰ Τοῦ ἐκφράσουμε τὴν εὐχαριστία-εὐγνωμοσύνη μας γιὰ ὅλα ὅσα ἔκαμε, ἀλλὰ καὶ ἔπαθε γιά μᾶς· καὶ κυρίως γιὰ τὸν Σταυρό Του· τὴν Ταφή Του καὶ τὴν Ἀνάστασή Του.

• Καὶ σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολές Του καὶ ὁδηγίες Του.

Ὁ Κύριος λέγει: Προηγεῖται ἡ καταλλαγή, ἡ συμφιλίωση μὲ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει κάτι ἐναντίον μας. Μετὰ ἔρχεται ἡ ὑλικὴ ἤ πνευματικὴ προσφορὰ στὸν Χριστό. Ἡ προσευχὴ ποὺ βγαίνει ἀπὸ μνησίκακη καρδιὰ δὲν ἀνεβαίνει στὸν οὐρανό.

Ἡ συμμετοχή μας στὴν θεία Λειτουργία ἀπαιτεῖ ἀγώνα: γιὰ διόρθωση τῶν παθῶν μας· καὶ γιὰ συμβουλὴ ἀπὸ ἱερέα-πνευματικὸ πατέρα. Μόνον τότε θὰ μποροῦμε νὰ ζητοῦμε κάτι ἀπὸ τὸν Χριστὸ εὐάρεστα ἐνώπιόν Του· μὲ θάρρος· καὶ μὲ παρρησία

πηγή

Σκέψεις στο Ευαγγέλιο της Κυριακής (Γ´ Λουκά)Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη

«Μη κλαίε… Νεανίσκε, σοι λέγω, εγέρθητι»
α. Μία σκηνή γεμάτη από δραματική ένταση μας προβάλλει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα: μία μάνα, χήρα γυναίκα, συνοδεύει το μονάκριβο παιδί της στην τελευταία του 
κατοικία. Μαζί της και πλήθος κόσμου, που συμπαρίσταται στη μάνα και θρηνεί την τραγικότητα της ζωής της. Και ξάφνου αλλάζουν όλα: ο θρήνος μετατρέπεται σε άφατη χαρά. Γιατί; Διότι εμφανίζεται Εκείνος που είναι η πηγή της ζωής, Εκείνος που σπλαχνιζόμενος τη μάνα ανασταίνει το παιδί της και της το παραδίδει ζωντανό και υγιές. Ο λαός μπροστά στο εκπληκτικό γεγονός μένει έκθαμβος, νιώθοντας ότι βρίσκεται μπροστά στην παρουσία του Θεού. Η δοξολογία προς Αυτόν είναι η μόνη αντίδρασή του.

β. 1. Η συνάντηση του Κυρίου με την εξόδιο πορεία στη Ναΐν θα πρέπει να σημειώσουμε καταρχάς ότι δεν είναι τυχαία. Ο Κύριος έρχεται ακριβώς για το πεθαμένο παιδί∙ να το αναστήσει και να το παραδώσει και πάλι στη μητέρα του. Έχει πλήρη επίγνωση, όπως σημειώνουν και οι ερμηνευτές Πατέρες της Εκκλησίας μας, ότι προεκτείνει εκείνο που συνέβη στην Παλαιά Διαθήκη με τον προφήτη Ηλία, ο οποίος κατά τον ίδιο τρόπο με τον Κύριο ανέστησε με τη δύναμη του Θεού το πεθαμένο παιδί μίας χήρας και πάλι γυναίκας, οπότε το περιστατικό εκείνο θεωρείται προτύπωση της νίκης του θανάτου που φέρνει ο Κύριος. Άλλωστε δεν μπορεί να είναι τίποτε τυχαίο στη ζωή του Κυρίου, αφού Εκείνος είναι ο Δημιουργός του κόσμου, το Α και το Ω της ζωής, ο πρώτος και ο έσχατος. Όλα λοιπόν σε Αυτόν λειτουργούν μέσα σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο, το σχέδιό Του για τη σωτηρία του ανθρώπου, μέσα στα πλαίσια της άπειρης αγάπης Του για το πεσμένο στην αμαρτία και υφιστάμενο τις συνέπειές της πλάσμα Του. Πώς λοιπόν να είναι τυχαία η συνάντηση γι’ Αυτόν που μας αποκάλυψε ότι και «αι τρίχες της κεφαλής ημών πάσαι ηριθμημέναι εισί» και ότι αν φροντίζει και το παραμικρότερο αγριόχορτο, πόσο περισσότερο φροντίζει εμάς τους κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Του ανθρώπους;

2. Ο Κύριος λοιπόν πορεύεται στη Ναΐν ακριβώς για να ξαναδώσει ζωή στο νεκρό παιδί, αλλά με ένα απώτερο διπλό σκοπό: Πρώτον, μέσω αυτής της ανάστασης να φανερώσει ότι ο ερχομός Του στον κόσμο φέρνει ακριβώς την κατάργηση του θανάτου και την παροχή της ζωής – «εγώ ήλθον ίνα ζωήν έχωσιν και περισσόν έχωσιν» θα πει κάπου αλλού – δηλαδή ότι Αυτός είναι «η Ζωή και η Ανάστασις»: ό,τι μαρτύρησε για τον εαυτό Του στο ανάλογο γεγονός της ανάστασης του Λαζάρου, άρα προετοιμάζει το έδαφος για τη δική Του Ανάσταση ως κατάργηση εντελώς του θανάτου. Δεύτερον, συγκλονισμένος από το γεγονός και γεμάτος ευσπλαχνία προς την τραγική μάνα, να δείξει ότι συμπάσχει με τον πόνο της, ότι δεν την ξεπερνά, γιατί ο πόνος, όπως και ο ίδιος ο θάνατος, είναι πράγματα που δεν συνάδουν προς τον Θεό και το θέλημά Του, δηλαδή ότι ο πόνος και ο θάνατος είναι καταστάσεις αντίθετες προς τη δημιουργία του ανθρώπου, γι’ αυτό και το πένθος και το κλάμα δεν πρέπει να υπάρχουν κανονικά στη ζωή του. «Μη κλαίε» της λέει.

Και πράγματι, ο λόγος του Θεού έχει αποκαλύψει ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, για να είναι μέτοχος της χαράς και της ζωής Εκείνου, με σκοπό, υπακούοντας ο άνθρωπος στο θέλημά Του, να φτάσει να γίνει κι αυτός ένας κατά χάριν Θεός, να θεωθεί, κατά την εκκλησιαστική ορολογία. Αλλά, η κακή χρήση της ελευθερίας από τον άνθρωπο τον οδήγησε στον δρόμο της πτώσεώς του στην αμαρτία, από την οποία εισήλθε ο πόνος, η φθορά, ο θάνατος. «Διά της αμαρτίας ο θάνατος». Κι ο Χριστός λοιπόν, ο ενανθρωπήσας Θεός, έρχεται προκειμένου να επαναφέρει τον άνθρωπο στην κανονική του θέση και να καταργήσει την αμαρτία και τα αρνητικά αποτελέσματά της. Όλη η ζωή του Χριστού, και κυρίως ο Σταυρός και η Ανάστασή Του, είναι ακριβώς προς την κατεύθυνση αυτή, που σημαίνει ότι με τον Χριστό νικήθηκε ο μεγαλύτερος και έσχατος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, ενώ η όποια δοκιμασία και ο κάθε πόνος πια του ανθρώπου θεωρούνται ως παιδαγωγία του χριστιανού, ως συμμετοχή του στον Σταυρό Εκείνου, που οδηγεί, αν αντιμετωπιστεί με πίστη και υπομονή, στη βίωση της Ανάστασης και της μελλοντικής δόξας του πιστού. «Ουκ άξια γαρ τα παθήματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν εις ημάς αποκαλυφθήναι δόξαν».

3. Βεβαίως, μπορεί να αντείπει κανείς ότι και ο Κύριος έκλαψε κατά τον θάνατο του αγαπημένου Του φίλου Λαζάρου. Πώς τώρα με το «μη κλαίε» στη χήρα μάνα φαίνεται να κινείται αντίθετα προς το προσωπικό Του παράδειγμα; Δεν βρισκόμαστε βεβαίως μπροστά σε αντίφαση. Ο Κύριος προτρέπει τη μάνα να μη κλαίει, γιατί πρόκειται να της δώσει τη μεγαλύτερη χαρά: ζωντανό και πάλι το παιδί της. Δεν αρνείται τη λύπη από το γεγονός του θανάτου. Αρνείται τη λύπη ως έκφραση αδιεξόδου μπροστά στο φαινόμενο του θανάτου. Είναι ίσως αυτό που θα πει αργότερα ο απόστολος Παύλος για τους πιστούς: «μη λυπείσθε, ώσπερ οι λοιποί οι μη έχοντες ελπίδα». Κι ακριβώς, όταν και ο Ίδιος θα κλάψει για τον φίλο Του Λάζαρο, θα το κάνει όχι γιατί θα βρεθεί μπροστά σε αδιέξοδο, αφού αμέσως μετά θα τον καλέσει και πάλι στη ζωή: «Λάζαρε, δεύρο έξω», αλλά γιατί Εκείνος ήταν ο μόνος που μπορούσε σε όλο το βάθος και το πλάτος να γνωρίζει την τραγικότητα του θανάτου. Το κλάμα του Κυρίου δηλαδή δεν ήταν τόσο για τον Λάζαρο, όσο για την κατάντια της ανθρώπινης φύσης, γι’ αυτό και μάλλον αντιστοιχεί προς την ευσπλαχνία που ένιωσε απέναντι στην πονεμένη μάνα της Ναΐν. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ερμηνευτές της Καινής Διαθήκης εξηγούν ότι η ευσπλαχνία αυτή περιέχει όχι μόνο μία απλή στροφή συμπάθειας προς τη γυναίκα, αλλά μία «βαθειά συγκίνηση και έναν συγκλονισμό» του Κυρίου.

4. Με τους παραπάνω όρους, καταλαβαίνει κανείς πόση άγνοια και πόση πλάνη υπάρχει σ’ εκείνους τους «χριστιανούς», οι οποίοι, ενώ ο Χριστός ήλθε στον κόσμο, έγινε μέτοχος όλου του πόνου και του δράματος της ανθρώπινης ύπαρξης, πήρε πάνω Του όλες τις τραγικές συνέπειες της αμαρτίες, για να μας προσφέρει και πάλι τη δικαιοσύνη του Θεού, καθώς μας ένωσε με τον εαυτό Του και μας κατέστησε μέλη Του, εκείνοι Τον υβρίζουν και Τον βλασφημούν σε κάθε δοκιμασία τους και σε κάθε φαινομενικό αδιέξοδό τους! Πόση τύφλωση πρέπει να υπάρχει, για να μη «βλέπουν» τον Σταυρό και την Ανάστασή Του ως γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν «δι’ ημάς τους ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν», για να μη «βλέπουν» ότι μετά τον ερχομό Του όλα πια λειτουργούν διαφορετικά: σε όλα τα δεινά υπάρχει η παρουσία Εκείνου και η δύναμή Του που μας ενισχύει, όπως στο «εξώφθαλμο» γεγονός από το σημερινό περιστατικό, κατά το οποίο ο Κύριος συμπάσχει με εμάς και συγκλονίζεται από τον ανθρώπινο πόνο, δίνοντας όμως και τη διέξοδο: «Νεανίσκε, σοι λέγω, εγέρθητι»! Ποια μεγαλύτερη παρηγοριά μπορεί να υπάρχει από αυτήν, αφού ακόμη και στο μεγαλύτερο αδιέξοδο – ποιο μεγαλύτερο αδιέξοδο από τον θάνατο μπορεί να υπάρχει; - ο Κύριος μάς δίνει τη λύση και μας ανορθώνει;

γ. Ζούμε σε μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους της ιστορίας μας. Η οικονομική κρίση «κτυπά» την πόρτα σχεδόν όλων μας. Υπάρχουν συνάνθρωποί μας που την κρίση αυτή τη βιώνουν ως θάνατο, ως αδιέξοδο. Ο πόνος, η θλίψη, το κλάμα περισσεύουν σε πάρα πολλούς. Μοιάζει η Ελλάδα με τη μάνα του σημερινού Ευαγγελίου, που προπέμπει το παιδί της στο νεκροταφείο. Κι όμως! Όπως τότε παρουσιάστηκε ο Κύριος και έδωσε την ανεπάντεχη λύση: την ανάσταση, έτσι και σήμερα. Ο ίδιος Κύριος υπάρχει, γιατί είναι ο παντοδύναμος Θεός. Στο φαινομενικό αδιέξοδο Εκείνος έρχεται προς συνάντησή μας. Το «μη κλαίε» και το «νεανίσκε, σοι λέγω, εγέρθητι» είναι τα λόγια που θα ακούσουμε κι εμείς, για να ορθοποδήσουμε και πάλι. Δεν θα είμαστε χριστιανοί, αν δεν έχουμε αυτήν την πεποίθηση κι αυτήν την ελπίδα. Κάτω όμως από μία προϋπόθεση: τα λόγια αυτά να λειτουργήσουν πρώτα μέσα μας από πλευράς πνευματικής, δηλαδή να τα ακούσουμε για την πνευματική ανόρθωσή μας, που σημαίνει να μετανοήσουμε, αποφασίζοντας να αλλάξουμε τρόπο ζωής: από εγωιστές και συμφεροντολόγοι να γίνουμε άνθρωποι αγάπης, με ενδιαφέρον και συμπάθεια για τους συνανθρώπους μας. Τότε ναι, θα δούμε ό,τι είδε και η χαροκαμένη μάνα της Ναΐν: την ανάσταση, αλλά πρώτα του ίδιου του εαυτού μας. Κι ίσως στη συνέχεια και όλων των άλλων αδιεξόδων μας.

Ο ΣΑΜΑΡΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ ΚΑΤ ' ΕΝΤΟΛΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ......

Από τις ΗΠΑ όπου βρίσκεται, προκειμένου να αναφέρει στους εντολείς του τα αποτελέσματα της πολιτικής δίωξης των Ελλήνων Εθνικιστών, ο Αντώνης Σαμαράς επιβεβαίωσε πως η περίοδος της στέρησης των πολιτικών ελευθεριών του Ελληνικού Λαού έχει ήδη ξεκινήσει.

Μιλώντας σε εκδήλωση του Peterson Institute for International Economics σε συνεργασία με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που είχε προσφάτως φιλοξενήσει τον γνωστό Τζώρτζ Σόρος, ο πρόεδρος της κυβέρνησης των υποτακτικών ανέφερε μετά κομπασμού και αλαζονείας: «συντρίβουμε τον εξτρεμισμό, έχουμε σαν κυβέρνηση την πολιτική βούληση, πάντα με σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους, η ηγεσία της Χρυσής Αυγής έχει οδηγηθεί στην φυλακή». 

Πρόσθεσε όμως και μία ακόμη φράση, η οποία είναι βέβαιο πως θα δημιουργήσει ιδιαίτερο προβληματισμό στις δυνάμεις της Αριστεράς, οι οποίες βιάστηκαν να χειροκροτήσουν τις πολιτικές διώξεις του Αρχηγού και βουλευτών της Χρυσής Αυγής: «πρέπει να αντιμετωπίσουμε και το άλλο άκρο που μιλάει για έξοδο από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ»!

Με «σεβασμό στο Σύνταγμα και στους νόμους» δηλαδή, ο πρωθυπουργός ουσιαστικά διαμηνύει πως νόμιμος είναι εκείνος που δεν διαφωνεί με την κυβέρνηση! Η τοποθέτηση Σαμαρά από την Ουάσιγκτον δικαιώνει περίτρανα το Λαϊκό Σύνδεσμο-Χρυσή Αυγή, ο οποίος διά του συναγωνιστή Δ. Κουκούτση σημείωσε χθες από του βήματος της Βουλής και απευθυνόμενος προς τους βουλευτές του Σύριζα: «όταν νομίζουν πως θα τελειώσουν με εμάς θα αρχίσουν με εσάς»!

Από το πρωί του Σαββάτου, η πολιτική ζωή της Ελλάδος έχει εισέλθει σε μια σκοτεινή εποχή ανηλεών, παράνομων διώξεων του πολιτικού φρονήματος, προκειμένου κατά τρόπο αντισυνταγματικό, να επιβιώσουν τα κόμματα της μίζας και της κλεπτοκρατίας, τα οποία εξουσιάζουν την Πατρίδα μας υπηρετώντας τα συμφέροντα ξένων δυνάμεων.  

Η σιωνιστική δικτατορία των μνημονίων τρίζει τα δόντια της και έχει ήδη κηρύξει πόλεμο εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων. Έναν πόλεμο που κακώς θεωρούν προκαθορισμένο το αποτέλεσμα.

Βεβαίως δεν αναμένεται να πραγματωθούν ποτέ αυτές οι δήθεν απειλές του Σαμαρά, αφού ως γνωστόν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συνεταιράκι της ΝΔ σε πολλά θέματα και επίκειται "γάμος" με νταούλι και γλέντι μνημονιακό. 

ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΟΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΤΑ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥΣ......

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013 - ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ
 ΤΟΥ ΣΑΜΑΡΑ ΣΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ.....

ΣΑΜΑΡΑΣ - ΕΒΡΑΙΟΙ

 

ΕΛΑ ΟΜΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΒΓΑΙΝΕΙ 

ΤΩΡΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΟΠΩΣ ΘΑ ΗΘΕΛΑΝ.....

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑ Μ.Μ.Ε ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΤΙΣ ΕΝΤΟΛΕΣ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ (Κ.Ι.Σ) - ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ - ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΙΩΝΙΣΜΟΣ...Ο ΦΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ

Τρίτο Ράιχ ή Τρίτο Μνημόνιο;H ΧΡΗΣΙΜΗ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ...

Τρίτο Ράιχ ή Τρίτο Μνημόνιο;

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Ένα κράτος που δουλεύει με τέτοιο συγχρονισμό, με τέτοια ταχύτητα και με τέτοια αποτελεσματικότητα, όπως έδειξε στην περίπτωση της ναζιστικής συμμορίας, θα πρέπει να είχε κάποιο λόγο που τόσο καιρό δεν αντιδρούσε απέναντι στη Χρυσή Αυγή... 


Ερώτημα (ή και συμπέρασμα) 1ο: Έχει ακόμα υποστηρικτές η αφελής και αστεία θεωρία που διατείνεται ότι «το κράτος είναι μπάχαλο»; Το κράτος, αντιθέτως, διαπιστώσαμε ότι δουλεύει ρολόι. Όταν θέλει είναι πανταχού παρόν. Μπορεί, για παράδειγμα, τα ταμεία ανεργίας του κράτους να μη δουλεύουν καλά, αλλά οι υπερκοριοί του κράτους δουλεύουν στην εντέλεια. Μπορεί τα γραφεία επιθεώρησης εργασίας να μη δουλεύουν καθόλου, αλλά οι μηχανισμοί παρακολούθησης, φακελλώματος, συλλήψεων, δουλεύουν ολημερίς.

Ερώτημα (ή και συμπέρασμα) 2ο: Ένα κράτος που δουλεύει με τέτοιο συγχρονισμό, με τέτοια ταχύτητα και με τέτοια αποτελεσματικότητα, όπως έδειξε στην περίπτωση της ναζιστικής συμμορίας, θα πρέπει να είχε κάποιο λόγο που τόσο καιρό δεν αντιδρούσε απέναντι στη Χρυσή Αυγή. Αλλά ποιό λόγο άραγε είχε το κράτος και δεν αντιδρούσε; Μάλιστα, αντί να προστατεύει την κοινωνία από τη Χρυσή Αυγή, κατηγορούσε την κοινωνία και συκοφαντούσε τους λαϊκούς αγώνες, ανεμίζοντας τη σημαία της θεωρίας των «δυο άκρων». Τί να υποθέσουμε; Ότι το κράτος δεν αντιδρούσε γιατί η Χρυσή Αυγή ήταν, τελικά, χρήσιμη στο κράτος; Ότι την άφηνε να υπάρχει ώστε να παίζει με τη θεωρία των «δυο άκρων»;

Ερώτημα (ή και συμπέρασμα) 3ο: Από τη στιγμή που το κράτος αντέδρασε, πάλι κάποιος λόγος θα υπήρξε για να αντιδράσει, δεδομένου ότι πολύ καιρό πριν -αν και θα μπορούσε- δεν το έπραξε. Γιατί; Περίμενε πρώτα να δολοφονήσουν; Αλλά τότε η προηγούμενη δολοφονία στα Πετράλωνα του μετανάστη ήταν λιγότερο δολοφονία; Τί να σκεφτούμε; Μπας και το κράτος έδρασε τώρα, πολύ απλά γιατί τώρα είναι που του χρειάζεται πια όχι μια ανεξέλεγκτη (με την ανοχή του κράτους) Χρυσή Αυγή, αλλά μια «εξαρθρωμένη από το κράτος» Χρυσή Αυγή;

Ερώτημα (ή και συμπέρασμα) 4ο: Το προηγούμενο διάστημα τέθηκαν στο λαό από το κράτος και από τις πολιτικές δυνάμεις που το υπηρετούν πολλά και απειλητικά διλήμματα. Από το «μνημόνιο ή χάος» μέχρι το «μνημόνιο ή τανκς». Προφανώς δεν θα ήταν ευχάριστο για το κράτος και για τις πολιτικές δυνάμεις που το υπηρετούν να πάει ο λαός σε εκλογές, έχοντας στο μυαλό του τη φτώχεια του, την ανεργία του, την εξαθλίωσή του. Αντί για τα προηγούμενα, ένα δίλημμα του τύπου «ή Τρίτο Ράιχ ή Τρίτο Μνημόνιο», μάλλον θα ήταν προτιμότερο για όσους ετοιμάζουν το... Τρίτο Μνημόνιο.

Ερώτημα (και εν αναμονή του συμπεράσματος) 5ο: Ο λαός θα επιτρέψει σε όσους του έχουν επιβάλει δύο μνημόνια παριστάνοντας τους «σωτήρες», να του επιβάλουν και τρίτο παριστάνοντας μάλιστα αυτή τη φορά και τους «αντιφασίστες»;

 

ΠHΓH

ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ

“ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ”

1. Χάσαμε το μέτρο. Σε μια χώρα, στην οποία έχουν καταλυθεί βασικές αρχές της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας στα τρία επάρατα χρόνια των Μνημονίων και μάλιστα με το τρομοκρατικό δόγμα του ΣΟΚ, οι αρχές ψάχνουν για πραξικοπηματίες και τρομοκράτες, για αναρχικούς και ακραίους, τη στιγμή που ζούμε σε μια ακραία συνθήκη φτώχειας, εξαθλίωσης, ανεργίας και αυτοκτονιών. “Σβησμένες όλες οι πλάστρες φωτιές μέσα στη χώρα”, που λέει κι ο ποιητής. Στάχτη τα όνειρα, ενίοτε δε οι περιουσίες και οι ζωές των Ελλήνων.

2. Οι θεσμικές εξουσίες συναγωνίζονται η μία την άλλη ποιά θα δείξει υπερβάλλοντα ζήλο για την καταπολέμηση της ανωμαλίας, μόνο που κοιτάνε προς άλλη κατεύθυνση, αντίθετα από την πηγή της έντασης και της ακαταστασίας. Σε μια στιγμή γενικής επίθεσης κατά του λαού μας, κάναμε πάλι το λάθος, διχάσαμε τον κόσμο, ενσπείραμε τον φόβο, θρονιάσαμε την καχυποψία και πράττουμε κατά το θέλημα των εχθρών μας. Αρχίσαμε να βλέπουμε παντού εφιάλτες, πράγμα άδικο και υποτιμητικό για τον λαό μας.

3. Πλέον, είναι κατάδηλο, ότι χρειαζόμαστε μια δύναμη έξω από μας για να μας συνετίσει και σταματήσει. Αν δεν επικαλεσθούμε τον Ουρανό, θάρθουν τα επίγεια και τα υποχθόνια συστήματα του χάους να μας εξαφανίσουν. Μέσα σ΄ αυτό τον ορυμαγδό λοιπόν, εμείς ας σηκώσουμε τα μάτια ψηλά στην Υπέρμαχο Στρατηγό, την διαχρονική Προστάτιδα του Γένους μας, και ας την παρακαλέσουμε να βάλει φρένο σ΄ αυτή τη βιασύνη της αυτοκαταστροφικής μας πορείας.

4. Όλο αυτό το σκηνικό ασφαλώς πατέρα έχει τον διάβολο, ο οποίος θέλει να χαντακώσει την Ορθόδοξη Πατρίδα μας, γιατί ακόμη παραμένει Ελληνική και Ορθόδοξη και δεν έχει γίνει απόλυτα εκκοσμικευμένη και αιρετική κοινωνία. Έτσι με όλα αυτά τα φαινόμενα της κοινωνικής παθογένειας περνάει προς τα έξω όχι την καλή μαρτυρία της Πίστεώς μας στο Χριστό, αλλά ότι δεν ωφελούμαστε σε τίποτε που είμαστε ακόμη  Ορθόδοξοι. Δυσφημείται η πίστη του λαού μας και η Εκκλησία του. Το είπε άλλωστε κι ένας δικός μας – ΄Ελληνας – φιλοσοφών, ότι για όλα φταίει η Φιλοκαλία. Αλλά και προς τα μέσα υπάρχει η απογοήτευση και η απαξίωση του πνευματικού θησαυρού της Εκκλησίας μας, στης οποία την μαρτυρία και φωνή επιβλήθηκε αφωνία ή παραφωνία.

5. Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε χρειάζεται εμείς να ζήσουμε “Μετά Φόβου Θεού, Πίστεως και Αγάπης”. Όχι με ανθρώπινο φόβο, αλλά με θεάρεστο και αναγεννητικό σεβασμό προς τον Θεό. Να μείνουμε πιστοί στον Τριαδικό Θεό, εύσπλαχνοι στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και χωρίς τη χυδαιότητα της ψυχής και συμπεριφοράς, γεγονός – το τελευταίο – που παρά τα οικονομικά μας χάλια, ανθεί και καρποφορεί τα ζιζάνια της αμαρτίας. Η προσωπική μας κάθαρση θα φέρει και την κάθαρση στην κοινωνία και το σύνολο του ελληνικού λαού.

Χριστιανική Εστία Λαμίας

πηγή

Πνεύμα αυτογνωσίας , μετάνοιας ,συγχώρεσης

ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΣΤΟΒΑΙΟΣ

ΕΙΘΕ - ΠΝΕΥΜΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ , ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ  , ΣΥΓΧΩΡΕΣΗΣ
«Είθε, να μην είμαι εχθρός κανενός και είθε να είμαι φίλος του αιώνιου και του μόνιμου. Είθε, να μην καυγαδίσω ποτέ με τους προσφιλείς μου. Και αν γίνει αυτό, είθε να συμφιλιωθώ σύντομα μαζί τους. Είθε να μην θέλω το κακό κανενός. Εάν κάποιος θέλει το δικό μου κακό, είθε, να ξεφύγω σώος και χωρίς να χρειαστεί να τον πληγώσω. Είθε, να αγαπώ, να επιθυμώ και να επιτυγχάνω μόνο ό,τι είναι καλό. Είθε, να εύχομαι να ευτυχούν όλοι και να μη ζηλεύω κανέναν. Είθε, να μη χαρώ ποτέ για τη δυστυχία κάποιου που με 
έβλαψε. Όταν είπα η έκανα κάτι κακό είθε να μην περιμένω να με επιπλήξουν οι άλλοι, αλλά πάντα να επιπλήττω τον εαυτό μου ώσπου να επανορθώσω. Είθε να μην κερδίσω νίκη που να βλάπτει είτε εμένα είτε τον αντίπαλό μου. Είθε να συμφιλιώνω φίλους που βρέθηκαν σε διαμάχη. Είθε, όσο μου είναι αυτό δυνατό, να δίνω κάθε απαιτούμενη βοή\ θεια στους φίλους μου και σε όλους όσους τη χρειάζονται. Είθε, να μην εγκαταλείψω κανέναν φίλο που κινδυνεύει. Όταν επισκέπτομαι όσους υποφέρουν είθε να είμαι σε θέση με ευγενικά και θεραπευτικά λόγια να απαλύνω τον πόνο τους. Είθε να σέβομαι τον εαυτό μου. Είθε, να κρατώ δαμασμένο εκείνο που μαίνεται μέσα μου. Είθε, να συνηθίσω να είμαι ευγενής και ποτέ να μην νευριάζω με τους ανθρώπους λόγω των περιστάσεων. Είθε, ποτέ να μη σχολιάζω ποιος είναι κακός και τι κακά πράγματα έχει κάνει, παρά να γνωρίζω καλούς ανθρώπους και να ακολουθώ τα βήματά τους.»
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ ( Ευσέβιος Στοβαίος)
πηγή

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ...

Γυναίκες λεσβίες μεταξύ τους, καί "άνδρες" επίσης ομοίως πάνε για "γάμο"...

Στά μέσα Οκτωβρίου στήν Ιεραρχία τής Εκκλησίας τής Ελλάδος θα έλθει πρός συζήτηση το θέμα τού διεστραμμένου, αφύσικου, καί κτηνώδους  πάθους  πού φαίνεται να έχει πάρει απίθανες διαστάσεις στόν σύγχρονο κόσμο... Καί πού εν τούτοις μεγάλοι ηγέτες, όπως ο λεγόμενος κατ΄ ευφημισμόν "πλανητάρχης" σφοδρώς τό υποστηρίζει, κάνοντας τα πάντα για την νομιμοποίησή του... Γιατί άραγε ;

Αλλά πέραν τούτων...

Μετά τό ταξίδι πολιτικών μας στήν Αμερική, όπως καί άλλοτε επισημάναμε, αλλά καί τής εμπλοκής τής Αμερικανικής πρεσβείας στήν Θεσσαλονίκη για τήν διαφήμιση τής παρέλασης τών Gay Pride, ο κίνδυνος να επιστρέψουν εδώ οί πολιτικοί μας με "οδηγίες" συναίνεσης καί νομιμοποίησης καί στήν χώρα μας αυτής τής διαστροφής, είναι κίνδυνος μέγιστος! 

Τό αντιρατσιστικό Νομοσχέδιο πού ετοιμάζουν πάλι για κατάθεση μετά τα γεγονότα τής ΧΑ , άν είναι όπως καί το προηγούμενο πού είχε αποσυρθεί, τότε αλλοίμονο ...

Καί ορθώς η Ιεραρχία θα πρέπει από τώρα να ξεκαθαρίσει σταθερά την Χριστιανική θέση της...

Με την ομοφυλοφιλία, ένα θέμα που πολύ δύσκολα και μόνο όταν οι περιστάσεις την υποχρέωσαν να το πράξει, θα ασχοληθεί η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας.
Στα μέσα του Οκτωβρίου συνεδριάζει η τακτική ετήσια Ιερά Σύνοδος των Ιεραρχών και,  ένα από τα θέματα που θα συζητηθούν είναι αυτό των σχέσεων των ατόμων ιδίου φύλου.
Σεβάσμιος ιεράρχης που ανήκει στην αποκαλούμενη ομάδα των "συντηρητικών" ετοιμάζει ανάλογη εισήγηση με την οποία θα εκφράζει τις θέσεις της Ορθόδοξης διδασκαλίας για την ομοφυλοφιλία και θα θίξει αυτό το καυτό θέμα, ενώπιον του σώματος της ιεραρχίας.
Πιθανότατα, ο Μητροπολίτης θα αναφερθεί και στις παλαιότερες τοποθετήσεις της Ιεράς Συνόδου για το ζήτημα.
Είναι όμως η πρώτη φορά που η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας θα κληθεί να τοποθετηθεί ξεκάθαρα επί του θέματος.
Στο παρελθόν η ομοφυλοφιλία έχει σχολιαστεί από την Ιερά Σύνοδο μόνο με αφορμή συγκεκριμένα περιστατικά (όπως ο γάμος ατόμων του ιδίου φύλου στην Τήλο) και από μεμονωμένους μητροπολίτες. 
Η εισήγηση αλλά κυρίως το τελικό κείμενο με το οποίο θα τοποθετείται η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας επί του θέματος αναμένεται με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και με βεβαιότητα θα απασχολήσει την εκκλησιαστική επικαιρότητα.
Υπενθυμίζεται πως τον Ιανουάριο του 2007 ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος σε επιστολή του προς τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων είχε αναφερθεί στο θέμα της ομοφυλοφιλίας:
"Η Ιερά Σύνοδος αδιαμφισβητήτως αποδέχεται και εμμένει σταθερώς εις την θέσιν της χριστιανικής ηθικής περί του απαραιτήτου της καθαρότητος του βίου των κληρικών, οίτινες δέον όπως είναι “ανεπίληπτοι” και “ανέγκλητοι” και της καταδίκης του θανασίμου αμαρτήματος της αρσενοκοιτίας, διότι κατά τον θείον ουρανοβάμονα Απόστολον Παύλον “πόρνοι και αρσενοκοίται βασιλείαν Θεού ου κληρονομήσουσι”». 
Παραμένει ένα ερώτημα, τέλος, αν η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας θα πάρει επίσημη θέση και για τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με το θέμα της Χρυσής Αυγής.

πηγη

Ο ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

  Ο δεύτερος μήνας του φθινοπώρου. Έχει 31 ημέρες κι είναι ο πιο κατάλληλος για την καλλιέργεια και τη σπορά των χωραφιών. Ο ελληνικός λαός δίνει και τα ονόματα: Αϊ-Δημήτρης ή Αϊ-Δημητριάτης, Βροχάρης, Σποριάτης ή Σποριάς ή Σπαρτός, Μπρουμάρης (=ομιχλώδης, σκοτεινός) και Παχνιστής (από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς). Τον θεωρεί έναν από τους μήνες κατά τους οποίους πρέπει κανείς να πίνει το κρασί ανέρωτο, γιατί τον συμπεριλαμβάνει στην παροιμία: «Όποιος μήνας έχει ΡΟ, δε θέλει στο κρασί νερό». Κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο 8^ος μήνας, γι` αυτό κι ονομάστηκε Οκτόμπερ. Ήταν αφιερωμένος στον Άρη και τον παρίσταναν με μορφή κυνηγού, που έχει λαγό στα πόδια του, πουλιά πάνω απ` το κεφάλι του και ένα είδος κάδου κοντά του. Ο μήνας «των χειμαδιών» και ο γυρισμός των παραδοσιακών μαστόρων στις οικογενειακές εστίες.
                ΕΡΓΑΣΙΕΣ:
                Όργωμα & σπορά σιτηρών, κριθαριού & βρώμης.
                Σπορά τριφυλλιού.
                Ολοκλήρωση τρύγου και παραγωγή κρασιού.
                Μάζεμα φθινοπωρινών φρούτων & πατάτας.
                Κάψιμο φυτών, που έδωσαν καρπούς, για να καταστρέψουν τα αυγά των εντόμων.
                Κατεβαίνουν οι βοσκοί από τα βουνά στους χαμηλούς κάμπους (τα χειμαδιά).
                ΕΘΙΜΑ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:
                «Η ΤΖΑΜΑΛΑ» ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ. Λέξη αραβική που σημαίνει καμήλα, μια προσωποποίηση θηλυκής οντότητας με αόριστη γονιμοποιητική σημασία. Το έθιμο αυτό, γονιμοποιητικό δρώμενο της άροσης και σποράς των αγρών, συνηθιζόταν παλαιότερα στην Θράκη, να γίνεται του Αγ. Δημητρίου στις 26/10 ή σε μια άλλη μέρα, ανάλογα με τον χρόνο σποράς, που εξαρτιόταν από τις κλιματολογικές συνθήκες.
                Για την καλή χρονιά σποράς, την παραμονή του Αϊ-Δημητρίου έκαναν την Τζαμάλα. Με ξύλα έκαμναν ένα μεγάλο σκελετό καμήλας, τον τύλιγαν με πανιά και προβιές, έβαζαν ουρά, ένα μακρύ κοντάρι για λαιμό, με κεφάλια αλόγου ή βοδιού με δόντια, το σκέπαζαν με προβιά και το στόλιζαν με χάντρες. Πάνω στην καμήλα έριχναν μακρύ χαλί, κάτω απ’ αυτό έμπαιναν 4 άντρες, περπατούσαν και φαινόταν σα να περπατούσε η τζαμάλα. Πάνω της κάθιζαν ένα ψεύτικο παιδί, που το βαστούσε ο τζαμάλης, με καμπούρα καικουδούνια στη μέση του. Ύστερα από το ηλιοβασίλεμα το γύριζαν στα σπίτια με τραγούδια και γέλια… Όσοι πήγαιναν με τη τζαμάλα φορούσαν παράξενα ρούχα, με στεφάνια κληματαριών στο κεφάλι και με λαγήνια ή με κουβάδες στα χέρια για κρασί ή ούζο. Έξω από κάθε σπίτι φώναζαν: «Ε! κερά! Καλή χρονιά, καλό μπερικέτι (=σοδειά) και πολύχρονη…». Για το έθιμο αυτό, πότε γεννήθηκε, είναι απροσδιόριστο. Μεταφέρονταν από γενεά σε γενεά. Ήταν κάτι παραπάνω από πολιτιστική εκδήλωση. Τηρούνταν με θρησκευτική ευλάβεια.
                Σε καμιά περίπτωση δεν έβλεπες τους πρωταγωνιστές και στο κενό να σαχλαμαρίζουν. Παιζόταν όπως η αρχαία τραγωδία, Θέση και κίνηση παρόμοια με τους πρωταγωνιστές κρατούσε όλο το χωριό, που συνοδεύει την Τζαμάλα. Παιζόταν με τέτοιο τρόπο, που όλη η φιλοσοφία της Τζαμάλας αντικαθρεφτίζει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Το σενάριο δεν είχε στοιχεία φαντασίας. Ας εξετάσουμε το σενάριο και το ξεκίνημα της Τζαμάλας. Αρχές Οκτωβρίου, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου όλο και ψιθυριζόταν: "Πότι θα βρέξει;" Με την πρώτη βροχή να σπείρουν. Και οι σπόροι για την εποχή ήταν, σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, σίκαλη. Όλοι οι σπόροι αυτοί προσφέρονταν να κρατηθούν αποκλειστικά άνθρωποι και ζώα στη ζωή. Και τα ζώα δίνανε στον άνθρωπο για την εποχή όλα τα αγαθά, όπως γάλα, τυρί, το μαλλί τους για ρουχισμό, το δέρμα τους για τσαρούχια, αφού για παπούτσια λόγος δεν γίνεται, και τη δύναμη τους, φυσικά, να οργώνουν τη γης, αφού η μηχανή ήταν ανύπαρκτη.
                Να, λοιπόν, πόσο ανάγκη είχαν τη βροχή! Την ημέρα κοίταζαν στον ουρανό. Αυτό το διάστημα, το βράδυ βλέπανε όνειρα για βροχή. Ο σχολιασμός συνεχής: "Πότι  θα βρέξει;" Όταν άρχιζε να βρέχει, η χαρά ήταν απερίγραπτη. Μικροί και μεγάλοι χόρευαν μες τη βροχή. Σε καμιά περίπτωση δεν μπαίνανε στις στέγες, φοβούμενοι μήπως παρεξηγηθεί ο θεός και σταματήσει η βροχή. Με το μπάσιμο στις στέγες, ερμηνευόταν και αλλιώς: "Φτάνει τόση βροχή: ΣΤΟΠ". 
                Την επόμενη ημέρα από τη βροχή δε γινόταν σπορά, αφού το χώμα είναι βαρύ. Φτιάχνανε μικρά αλέτρια στα παιδιά τους, παιχνίδια, όπως τα μεγάλα, με ζυγό και βουκένια. Στη θέση για βόδια ζευόταν δύο παιδιά και το τρίτο παιδί κρατούσε το αλέτρι. Χάραζε πρώτα τετράγωνα το χωράφι, έριχνε σπόρο, κάνοντας το σταυρό του, λέγοντας: "Έλα, χριστέ και Παναγιά". Και άρχιζε να οργώνει, σκεπάζοντας το σπόρο. Ονοματίζει και τα βόδια του, δίνοντας τα ονόματα των βοδιών τους. Όλα αυτά γινόταν στην αυλή του σπιτιού με τα χαμόγελα των γονιών τους. 
                Όταν τα χωράφια φέρνανε τάβι και άρχιζε ο κόσμος να σπέρνει, η οικογένεια, κάθε πρωί που ξημέρωνε, βλέπανε πρώτα τα χωράφια των παιδιών τους. Πράγματι, μέσα στις οκτώ ημέρες φύτρωνε το ευλογημένο. Εδώ η χαρά δεν περιγράφεται. Το άροτρο έως το 1920 παραμένει το πρωτόγονο σίδηρο. Έχει μόνο στη μύτη το υνί, το λεγόμενο, να σκίζει τη γης. 
                Οι πάντες σπέρνουν. Υπάρχουν φτωχοί και το περισσότερο χωριό δεν έχουν ζευγάρια. Η αιτία, ο πόλεμος, τα σεφέρ (μπεηλίκι). Οι πάντες, αυτοί που γλίτωσαν από τον πόλεμο, αισθάνονται την υποχρέωση να διακόψουν τη δική τους σπορά, να βοηθήσουν και τα θύματα. Το φιλότιμο και η ανθρωπιά είναι αναλλοίωτα. Ο μοναδικός τους στόχος είναι το πως θα κρατηθεί η κοινωνία τους στη ζωή. Μέσα σε αυτήν την κατάσταση, μαζί με τη σπορά, παρακολουθώντας να βγάζουν όλοι σπόρο στο χωράφι.
                Έτσι ερμήνευαν τη σπορά.
                Αμέσως στο ίδιο καθήκον επαγόταν η ΤΖΑΜΑΛΑ.
                Τη θεωρούσαν προσευχή. Αμέσως σχηματιζόταν επιτροπή. Με σοβαρότητα συνεδρίαζε, εξέταζε ένα-ένα τα σπίτια του χωριού. Εάν έβγαζε σπόρο, αυτό ερμηνευόταν. Έστω και ένα στρέμμα να έσπερνε το κάθε σπίτι, η Τζαμάλα έπρεπε να παίξει. Τότε η επιτροπή, το δεύτερο μέτρο, προσδιορίζει την ημέρα που θα παίξει. Τρίτο, ποιοι θα αποτελούν το θίασο. Εδώ πρόσεχαν πολύ, κάνοντας συζήτηση με όλους. Αυτοί που θα προταθούν, να έχουν την έγκριση από όλο το χωριό. Τα πρόσωπα που θα απαρτίζουν το θίασο, οι πρωταγωνιστές, να είναι δοκιμασμένα άτομα. Αυτό είχε μεγάλη σημασία για την επιτυχία της Τζαμάλας. Παιζόταν ένα σοβαρό δράμα..
                Αφού γινόταν η επιλογή των ατόμων και η ημερομηνία, ο τόπος της συγκέντρωσης οριζόταν πάντα στην άκρη του χωριού και έξω από το χωριό. Διαφορετικά δε γινόταν, αφού εσώκλειστος χώρος δεν υπήρχε για την εποχή. Και εάν τον είχε, ήταν δύσκολο να χωρέσει ένα χωριό μικρούς και μεγάλους, συν αυτά στη μέση. Χρειαζόταν μεγάλη αλάνα για να γίνει η πρόβα. Και γι' αυτό, επέλεγαν υπαίθριος χώρος. 
                Η συγκέντρωση του κόσμου γινόταν την ώρα που σκοτείνιαζε. Οι απαιτούμενες ενδυμασίες,κουδούνια μεγάλα, όπλο κλπ, όπως ανέφερα παραπάνω, χρειαζόταν την έγκριση 100% των κατοίκων. Τυχόν παρεξήγηση δεν επιτρεπόταν σε καμιά περίπτωση. Εάν γίνει και παιχτεί δεύτερος θίασος Τζαμάλα, αυτό είχε επιχειρηθεί στο παρελθόν, πολύ παλιά και είχε γίνει φόνος, μεγάλο κακό. Θεωρούνταν γελοιοποίηση της λειτουργίας. 
                Το έθιμο της Τζαμάλας πρέπει να έρχεται σίγουρα από τα βάθη των αιώνων. Αυτό φαίνεται από όλες τις θέσεις και αντιδράσεις, όταν ανακάλυψαν το σίδηρο και βάλανε το δόρυ στο τόξο, όπως και το υνί, τη μύτη στο άροτρο, δίνοντας τη δυνατότητα να σκίζει το χώμα, σκεπάζοντας πολύ σπόρο. Και βλέποντας οι άνθρωποι την παραγωγή, με τη χαρά τους άρχιζαν να πανηγυρίζουν.
                Ακόμα και τα ενδύματα που φοράνε, δέρματα, προβιές και γούνες από ζώα.
                Ο θίασος αποτελούνταν και παιζόταν από τρία άτομα, ήταν οι πρωταγωνιστές.
                Πρώτος, ένα νέος υψηλός, λεβέντης. Αυτός φορούσε τη γούνα στο κεφάλι, καπέλο με δέρμα, στα πόδια τσαρούχια, στη μέση κουδούνια κρεμασμένα, ο λεγόμενος Τζαμαλάρης.
                Δεύτερο πρόσωπο, πάλι νέος, κοντότερος άνδρας. Ντύνεται, προσποιείται τη γυναίκα.
                Ο εγωισμός του και η ζήλια δεν τον αφήνουν. Το επαναλαμβάνει με πιο άγριες διαθέσεις. Στις δύο - τρεις το ίδιο επαναλήψεις, αφού η Γκαντίνα του γυρίζει την πλάτη, τότε επεμβαίνει ο Τζαμαλάρης. Τον απωθεί, σπρώχνοντάς τον με δύναμη. Παρά λίγο να πέσει. Ο κόσμος φωνάζει "ο. ο ..Γκια Τζαμάλα, Γκια".
                Τώρα ο γέρος γίνεται κάτι άλλο, ρεζίλι. Χάνει τον έλεγχό του, κατεβάζει το όπλο του από την πλάτη. Το ανοίγει, όμως δεν έχει σφαίρες να σκοτώσει τον Τζαμαλάρη. Οι νέοι χορεύουν αδιάκοπα. Ο γέρος καμπουριαστά πλησιάζει προς τους νοικοκυραίους, λέγοντάς τους με άγρια και δυνατή φωνή, προτάσσοντας τους το όπλο: "Βάλτε μέσα στο όπλο μου σφαίρα, βάλτε". Αυτοί απαντούν: "Δεν έχομι". Αυτός φωνάζει: "Βάλτε σφαίρα". 
                Στην επιμονή του γέρου βγάζει ο νοικοκύρης από την τσέπη του επιδειχτικά μια σφαίρα, τη βάζει μέσα στο όπλο. Όπως το κρατά ο γέρος και με αργά βήματα, κορδωμένος, σαν να έλεγε: "Τώρα εγώ θα σας δείξω", παίρνει θέση γονατιστός και σκοπεύει.
                Η Γκαντίνα μπαίνει μπροστά στον Τζαμαλάρη, κάνει προστατευτικό τείχος να τον προφυλάξει από τη σφαίρα. Ο γέρος με διάφορες κινήσεις και ελιγμούς προσπαθεί να ξεγελάσει την Γκαντίνα. Και το πετυχαίνει, κερδίζοντας παιδιού βολές. Πατά τη σκανδάλη. Το όπλο δεν παίρνει φωτιά.
                Ο γέρος εξοργίζεται. Κατάλαβε ότι ο νοικοκύρης του έβαλε άδεια σφαίρα μέσα στο όπλο του. Και στην επιμονή του, για δεύτερη φορά εντονότερα, του βάζει πάλι σφαίρα. Επαναλαμβάνονται ίδιες οι κινήσεις, όπως και στην πρώτη φορά.
                Τώρα, με αυτόν τον πυροβολισμό ο νέος πέφτει κάτω νεκρός.
                Η γκάιντα σταματά να παίζει. Φωνή δεν ακούγεται. Νεκρική σιγή. Η Γκαντίνα σπαράζει από κλάματα επάνω στο πτώμα του συντρόφου της. Ο Γέρος παίρνει βαθιά ανάσα και με αργά βήματα, κορδωμένος, προχωρεί. Αρπάζει την Γκαντίνα με ορμή, με δύναμη από το μπράτσο. Την έσυρε έως έξω από την αλάνα, σπρώχνοντας την με δύναμη στο περιθώριο. 
                Γυρίζει πίσω, φέρνει βόλτα, τριγυρίζει γύρω από το πτώμα του Τζαμαλάρη, βλέποντάς τον με επιφύλαξη εάν είναι ζωντανός ή πεθαμένος. Τον σκουντά με το πόδι, μήπως κουνηθεί. Και αφού πείθεται ότι είναι νεκρός, τότες τον αρπάζει από το πόδι και με το ένα χέρι τραβά το μαχαίρι το από το ζωνάρι. 
                Γυρίζει το κεφάλι του προς τους νοικοκυραίους και με ζωηρή φωνή ρωτά: "Θα του γδάρω το τομάρι του. Πώς το θέλετε, προβιά να γίνει ή τουλούμι να βάλετε τυρί;" Ο νοικοκύρης με τη γυναίκα του ανταλλάσσανε γνώμη πώς το θέλουν. Επικράτησε η γνώμη της γυναίκας και αποκρίνονται φωναχτά: "Προβιά το θέλουμε, να καθόμαστε". Και τον γδέρνει. Πάλι ο γέρος τους ξαναρωτά εάν έχουν σκυλιά ή όχι. Απάντηση ήταν: "Έχουμε". Και οπότε ο γέρος φωνάζει τα σκυλιά, λέγοντας: "ω. ω. ω καραμάν".
                Δεν πρόλαβε, όμως, να τον σβαρνίσει από το πόδι. Πετιέται ο νέος, ανασταίνεται, αρπάζει το γέρο σαν σκουπίδι, τον απωθεί, κλωτσώντας τον έξω από την αλάνα. Άρχισαν ζητωκραυγές, η γκάϊντα να παίζει.
                Παρουσιάζεται η Γκαντίνα, δίπλα στον Τζαμαλάρη και χορεύοντας, ξεκινούν για το επόμενο σπίτι. Τότε και ο νοικοκύρης, όπως σταματά χαρούμενος με τη γυναίκα του, περνούν από μπροστά οι παραλήπτες, που παίρvουv το δικαίωμα σέρνοντας το γαϊδούρι που κουβαλά το σιτάρι, λέγοντας: "Και το χρόνο με υγεία".
                Είναι αλήθεια πόσο σωστή είναι η φιλοσοφία της Τζαμάλας. Εξετάζοντας τα πλάνα του θιάσου, πως είναι δυνατόν ο γέρος να σκοτώνει το νέο και αυτός να ανασταίνεται; Δείχνει καθαρά ότι το νέο, η πρόοδος, η εξέλιξη δεν πεθαίνει. Συνεχίζοντας η Τζαμάλα το γύρο στο χωριό, τύχαινε σε σπίτι που ο νοικοκύρης δεν έβγαζε σπόρο για διάφορους λόγους, η Τζαμάλα σε καμιά περίπτωση δεν έπαιζε. Υπήρχε σεβασμός, με την έννοια ότι δε θα 'ταν καλό στην παραγωγή. Παρόλα αυτά, η Τζαμάλα έφερνε ένα γύρο μες την αυλή. Με την είδηση: "δεν έσπειρε", οι πάντες αποχωρούσαν με σεβασμό. 
                Στην αντίθετη περίπτωση, όταν ο νοικοκύρης έβγαζε σπόρο και δε δεχόταν να παίξει η Τζαμάλα προσωπικά, σε καμία περίπτωση δεν τολμούσε να πει ότι: "Εγώ, φερειπείν, δε θέλω να παίξει η Τζαμάλα στο σπίτι μου". 
                Αντιδρούσε διαφορετικά. Δήθεν ότι δεν είναι κανείς στο σπίτι. Σώνει και καλά ότι απουσίαζαν. Ήταν δύσκολα να αρνηθεί κανείς, γιατί είχε να αντιμετωπίσει την οργή όλου του κόσμου.
Και δεύτερο, είχε να εισπράξει ταπεινωτικές ενέργειες, όπως πρώτον: ανατροπή του κάρου του επάνω στη σορό, στην κοπριά ή στη σορό τα πουρνάρια, που χρησίμευαν για καψόξυλα στο φούρνο. Και αυτό ήταν δύσκολο να το κατεβάσει, γιατί ήταν αναποδογυρισμένο οι τέσσερις ρόδες προς τα πάνω, σατιρίζοντας δήθεν, έχουν κάνει αερόμυλο.
                Αυτή η πράξη της ανατροπής του κάρου γινόταν μεγάλη πλάκα, γέλια. Όπως το κάρο είναι αναποδογυρισμένο στη σορό επάνω, άλλοι γύριζαν τις ρόδες φωνάζοντας: "Άντε χωριανοί, ο μύλος βγάζει ψιλό αλεύρι, ελάτι να αλέσιτι". Γέλια πολλά και την επόμενη ημέρα ακόμα γελούν σχολιάζοντας.
                Με το τέλος της Τζαμάλας το σιτάρι το πουλάν. Τα λεφτά που παίρνουν την πρώτη Κυριακή ορίζουν γλέντι στην πλατεία του χωριού. Χορός, τραγούδια, ευχές, καλή χρονιά, καλή σοδιά και το χρόνο με υγεία.
                Την Τζαμάλα οι παλιοί την πήγαιναν και την έπαιζαν στην πατρίδα και σε διπλανά χωριά, ακόμα και στα τούρκικα. Ντύνονταν Τζαμάλα μέχρι και ηλικιωμένοι πενηντάρηδες. Άλλοι μάζευαν "το δίκιο", στάρι που τους έδιναν οι νοικοκυραίοι για το παίξιμο παν στο γαϊδούρι.
                Κατά την τελετουργική περιφορά της, μάλιστα, τραγουδούσαν το ακόλουθο ελληνοτουρκικό τραγούδι, που διεκτραγωδεί την ασθένειά της και την άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεται:      
                              Βερίριμ σαμανί, γεμές (της δίνω άχυρο, δεν τρώγει)
                             Μπεν τσεκέριμ, ο γκελμές (την τραβώ, δεν έρχεται)
                                    Τζαμάλα, τζαμάλα, χούντισι (εμπρός)
                                       Ντι -ντίλι, μάντιλι, ντι -ντίλι,
                                           τση τζαμάλας το παιδί
                                 έβγαλε κακό στο φτι (ή έκαμε κακό στο φτι)
                                         και γυρεύ' να παντρευτεί!
                                Μπεν τσεκέριμ γετελέ (εγώ τραβάω στο κρεβάτι)
                               μπου γκιντίορ χεντεγιά (αυτή πηγαίνει στο χαντάκι)
                                   Τζμάλα, τζαμάλα, χούντσισί (εμπρός)                Αφού έκαμναν το γύρο του χωριού έπαιρναν τα όργανα και διασκέδαζαν στο καφενείο ως το πρωί.
                Σήμερα το έθιμο συνηθίζεται σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, κυρίως τις Απόκριες.
                ΓΙΟΡΤΕΣ:   
                12 ΟΚΤΩΒΡΗ (1944). Η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς.
                ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (26/10). Η γιορτή αυτή θεωρείται ορόσημο του χειμώνα και συνδυάζεται με του Αγ.Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι 2 αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε 2 ίσα μέρη, στο χειμερινό και το θερινό εξάμηνο αντίστοιχα. 
                28^η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (1940). Η επέτειος του «ΟΧΙ» στο φασισμό.
                ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ:
                «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες».
                «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες».
                «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ’ αλώνι».
                «Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια».
                «Αϊ Δημητράκη μου, Μικρό καλοκαιράκι μου».
                «Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησ' το σιτάρι σου και αγόρασε βόδια».
                «Αν δε βρέξει, ας ψιχαλίσει, πάντα κάτι θα δροσίσει».
                «Αν δε βρέξει, πως θα ξαστερώσει;»
                «Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι».
                «Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις».
                «Βαθιά τ' αυλάκια να φουντώσουνε τα στάχυα».
                «Δεύτερο αλέτρι, δεύτερο δεμάτι».
                «Μακριά βροντή, κοντά βροχή».
                «Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται».
                «Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις».
                «Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα 'χεις».
                «Οκτώβρη και δεν έσπειρες λίγο ψωμί θα πάρεις».
                «Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός».
                «Οκτώβρης-Οκτωβροχάκης το μικρό καλοκαιράκι».
                «Τ' άη - Δημητριού, τι είσαι ‘σύ και τι ΄μαι εγώ λέει το νιο κρασί στο παλιό».
                «Τ’ Αϊ Λουκά σπείρε τα κουκιά».
                «Τα σταφύλια τρυγημένα και τα σκόρδα φυτεμένα».