ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2011

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2011

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ ΣΕΡΑΦΕΙΜ

Πατέρες καί ἀδελφοί, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά καί περιπόθητα ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !

Ἑμεῖς οἱ Νεοέλληνες, ζοῦμε πολύπλευρα τό Ἅγιον Πάσχα. Εἶναι ἀπό τίς μεγάλες ἐκεῖνες στιγμές μας πού σύγκορμα καί πολύπλευρα δεχόμαστε τόν πνευματικόν ἐρεθισμό καί τόν ἀποδίδουμε, πρέπει νά τόν ἀποδίδουμε σωστά.

Ἔχουμε καί ζοῦμε μέσα σέ μιά φύση πού ἀνασταίνεται πάγκαλη μέσα σέ θεῖο κι ἄτρεμο φῶς, φύση πού πλημμυρίζει τόν ἐσωτερικό πλέον κόσμο τοῦ ἀνθρώπου ἀπό φῶς, πού τοῦ μεταμορφώνει τά ὑλικά ὁράματα σέ πνευματικά, πού τοῦ ἐξάπτει τόν ἐνθουσιασμό νά ξαναπαλέψει μέ τόν ἑαυτό του καί τίς ἐναντιότητες τοῦ βίου, πού τόν ἐμπνέει νά νικήσει τόν κόσμο αὐτό καί νά τόν μεταπλάσει, νά τόν σφραγίσει μέ τό δικότου ὅραμα. Ἔχοντας αὐτές τίς καταβολές καί τίς δυνατότητες, γιορτάζει τό Πάσχα τό Ἔθνος μας, σάν ἕνα γεγονός ἀκένωτης ἐλπίδας : τήν νίκη τοῦ θανάτου καί τόν θρίαμβο τῆς πνευματικῆς αἰωνιότητας τοῦ ἀνθρώπου.

Μετά τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπου ὅλη ἡ φύση «συνωδύνει καί συστενάζει» μέ τόν ἄνθρωπο, γιά νά βγεῖ μαζί Του, μαζί μέ τόν Νικητή Θεό, σ’ ἕνα φῶς τέλειο καί μόνιμο, δίνοντας ἔτσι νόημα στίς πέντε πρῶτες μέρες τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου ἀπό τόν Θεό. Ἐδῶ ἡ φύση, λυρική, δωρική, τραγική, σ’ αὐτούς τούς βράχους, ποτέ δέν στάθηκε ξένη πρός τίς περιπέτειες τῶν Ἑλλήνων. Ἄλλοτε τούς συνοδεύει σιωπηλά, ὑπομνηματίζει τά δεινά ἤ τίς χαρές τους, ἄλλοτε μέ τρόπο μυστηριώδη, συμπρωταγωνιστεῖ. Καί πρέπει κάποτε κάποιος ἀφοσιωμένος μελετητής, μέ τέτοιο πρίσμα νά ξαναδεῖ ὅλη τή νέα μας λογοτεχνία, καί τόν Σολωμό, καί τόν Κάλβο, καί τόν Παπαδιαμάντη.

Κάτω ἀπό τέτοιους κανόνες βαθύτερης ἁρμονίας διεμόρφωσε ὁ Ἕλληνας τήν νεώτερη ἱστορία του. Ἀνάσταση στή φύση - ἀνάσταση στήν ψυχή - ἀνάστααση στό γένος : ἧταν ἕνας κανόνας τετράγωνος σάν ἀγκωνάρι, ἱκανός νά χωρέσει καί νά στηρίξει ἀκόμη καί τήν πιό ἀπλή ἑλληνική καρδιά. Κι’ αὐτός ὁ κανόνας, τετρακόσια χρόνια βαρειᾶς σκλαβιᾶς, τηρήθηκε μέ αἷμα, μέ Μάρτυρες, μέ θυσίες.

Ἡ Ἀνάσταση, ἡ ριζωμένη ἀπό τό Χριστιανισμό, ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, μέσα στίς ψυχές, μεγάλωνε τόν καημό τῆς ἐλευθερίας πού ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Γένους. Ἡ ζωή ἔπρεπε νά ἐναρμονιστεῖ μέ τό φῶς καί τό ἄνθισμα τῆς γῆς, νά ἐναρμονιστεῖ μέ τό φῶς καί τήν ἀπελευθέρωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο, διά τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ.

Ὅσο ἡ φύση ἀνθοβολεῖ, ὅσο ἡ ψυχή πανηγυρίζει τήν σφραγισμένη μέ τό θεῖο γεγονός αἰωνιότητά της, τήν κατανίκηση τοῦ θανάτου καί τό σπάσιμο τῶν δεσμῶν τοῦ σκότους, τόσο ὁ Νεοέλληνας πού ἀπό καταβολῆς τῆς πατρίδας του λαχταρᾶ γιά φωτεινά καί ἁρμονικά βιώματα, ἀγωνίζεται νά ἐπιβάλει τόν ἴδιο νόμο τῆς ἐλευθερίας καί τοῦ πνευματικοῦ θριάμβου πάνω στήν ἐθνική του ζωή. Μᾶς συγκινεῖ καί μᾶς ἐντυπωσιάζει, ἐμᾶς τούς ἄσωτους καί τούς ἀμαρτωλούς τοῦ αἰώνα, ὅταν διαβάζουμε σέ ἀπομνημονεύματα ἀγωνιστῶν τοῦ Εἰκοσιένα πώς ὄχι μονάχα συναρτοῦν τήν ἐλευθερία τοῦ Γένους μέ τό θέλημα τοῦ ἀναστημένου Κυρίου ἀλλά καί καθορίζουν τήν ἔναρξη τῶν ἀγώνων τους, συχνά, ἐκεῖ κοντά στό Πάσχα, τότε πού θριαμβεύει στίς καρδιές ἡ Ἐλευθερία.

Ὑπάρχει κάποιο βαθύ, ἀνέγγιχτο, καί ὑποβλητικό μυστήριο ἐδῶ. Ἡ Ὁρθοδοξία κράτησε ὡς κύρια γιορτή της τό Ἅγιον Πάσχα. Εἶναι Ἐκκλησία ὀδύνης καί θριάμβου, θανάτου καί ἀναστάσεως. Ἡ Ἀδιαίρετη Ὁρθόδοξη Καθολική Ἐκκλησία τήν κράτησε, ὄχι μονάχα γιατί ἁρμόζει στό κλίμα καί στό φῶς τῶν τόπων ὅπου φέγγει πνευματικά αὐτή, ἀλλά γιατί ταιριάζει στό ὕφος καί στό ἦθος της, γιατί ἐναρμονίζεται οὐσιαστικά μέ τά δόγματά της. Τήν κράτησε ἀκόμη γιατί σάν νά ἤθελε νά ἐναρμονίση τό παρελθόν μέ τό μέλλον της ἡ Ἁγιωτάτη μας Ἐκκλησία τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ, σά νά προϊδέαζε τό μέλλον της, τό μαρτυρικό, περιπετειῶδες, ποτισμένο μέ δάκρυα, σά νά ἔκαμε μιά ξεχωριστά, μοναδικά βαρυσήμαντη πρόβλεψη διαλέγοντας τό αἱματοβαμμένο Πάσχα σάν σύμβολο ἀκραῖο καί ὕψιστο τῆς πνευματικῆς της ὑποστάσεως – καί σέ ἀντίθεση μέ τόν εὐδαίμονα, τόν συχνά χωρίς νεῦρο, ἀποκεκομμένο έκ τῆς Μιᾶς Ἐκκλησίας Χριστιανισμό τῆς Δύσεως.

Τά Χριστούγεννα εἶναι γιορτή χαμηλόφωνη, ἁπαλή, βελουδένια, ὅπου ὅλα εἶναι τρυφερά καί λευκά. Τό Πάσχα εἶναι ἡ ἀκμή τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἡ ἀνδρεία τοῦ πνεύματος, ἡ μεγάλη μάχη, οἱ πληγές καί τά αἵματα, οἱ ὀδύνες, ἡ κάθοδος στόν Ἅδη, ἡ ἄνοδος στό αἰώνιο πνευματικό φῶς τῆς νίκης καί τῆς μοναδικῆς χαρᾶς τοῦ ἀνθρώπου : τῆς χαρᾶς πώς ἀποκαλύφτηκε καί βεβαιώθηκε ἡ αἰωνιότητά του. Τά Χριστουγεννα εἴμαστε τρυφεροί καί ὑπομονετικοί. Τό Πάσχα ὅμως λαχταροῦμε γιά ἐλευθερία πού μᾶς ὑποσχέθηκε ἡ ἔλευση τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο, πού τώρα πρέπει νά παλέψουμε καί νά λάβουμε. «Συνεσταυρώθημεν τῷ Χριστῷ ἵνα μετ’ αὐτοῦ συνεγερθῶμεν». Γιορτή κορυφαία, γιά ἀλύγιστες ραχοκοκαλιές, γιά μέτωπα σεμνά καί καθάρια, «πανήγυρις πανηγύρεων». Τέτοια ἀναστήματα ὕψωσε κι ἀτσάλωσε, τέτοια μέτωπα ἐφώτισε τό Γένος μέσα στή σκλαβιά.

Ὁ πόνος του, ἡ δοκιμασία του, ἡ ταπείνωσή του ἀπό τόν βλάσφημο καταχτητή, ἦταν ὁμόλογα πρός τήν ταπείνωση τοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἐξουθένωσή του ἀπό τήν ὕβρι τοῦ θανάτου, ὁμόλογα μέ τά πάθη τά ἄχραντα τοῦ Χριστοῦ. Μέ τέτοιαν ἁρμονία, μέ τέτοιο νόημα πνευματικό, χωρίς πολλές κι ἀνούσιες φιλοσοφίες, ἐνοραματικά θά ’λεγα, ἔζησε ὁ Ἕλληνας τίς δοκιμασίες του καί ἡ Ἄνάσταση τοῦ Χριστοῦ γαλβάνισε τό πνεῦμα του μέ τήν βεβαιότητα καί τῆς ἐθνικῆς του ἀναστάσεως κι’ ἐλευθερίας. Τό Πάσχα ἦταν ὅραμα καί βίωμα, καί μέ τό μέτρο τῆς Ἀναστάσεως, σά νίκης κατά τοῦ σκότους τῆς δουλείας καί θριάμβου τῆς ἐλεύθερης καί ὑπεύθυνης ζωῆς, ἔζησε καί πάλεψε ὁ Νεοέλληνας. Ἡ Ὁρθοδοξία, Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως, στάθηκεν ἡ τροφός του.

Ὅλο τό Εἰκοσιένα εἶναι πλασμένο στόν ἡρωικό τόνο τῆς Ἀναστάσεως. Περήφανη ἄρνηση τῆς ὑποταγῆς στό σκότος, πόνος καί πάθος ἐλευθερίας, ἀψηφησιά τοῦ θανάτου ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ πού κατατρόπωσε τόν θάνατο, πίστη στήν ἀθανασία. Ὁλόκληρος ὁ Νεοελληνισμός εἶναι καρπός μιᾶς τέτοιας, Χριστιανικῆς καθάρσεως πού συντελέστηκε ὅταν τό θεῖο δρᾶμα ἔφτασε στήν Ἀνάσταση κι ἀπό ’κεῖ στήν δόξα τῆς Ἀναλήψεως.

Στήν ἀρχαιότητα ὁ θάνατος ἦταν δεινή ὕβρις∙ καί ἡ δουλεία εἶναι γιά τό Ἔθνος δεινή, ἐπίσης, ὕβρις, γιατί ἰσοδυναμεῖ μέ τόν θάνατο. Κι ἀφοῦ ὁ θάνατος νικήθηκε ἀπό τόν Χριστό, πρέπει καί ἡ δουλεία νά νικηθεῖ ἐν ὁνόματί Του. Ἡ ἀρετή ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν συνοδεία τῶν πράξεων. Καί οἱ πράξεις εἶναι ὑπεύθυνες ὅταν γίνονται ἐλεύθερα, μέσα σέ ζωή πού κινεῖται κι ἀναπτύσσεται ἐλεύθερα. Καμιά ἀρετή δέν ἔχει ἀξία ὅταν εἶναι προϊόν βίας∙ γιατί ἡ ἀρετή ζεῖ μονάχα ἐν ἐλευθερία. Ἔτσι, ἡ ἐλευθερία συνάπτεται ἀξεχώριστα μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί γίνεται Ἐκεῖνος ὁ πατέρας τοῦ Νεοελληνισμοῦ, καί τό Πάσχα, πηγή ἐμπνεύσεων καί ἐξάρσεων τοῦ Γένους.

Καθώς τά μάτια καί ἡ καρδιά μας γεμίζουν πασχαλιάτικο φῶς, δέ θέλουμε νά ξεστομίσουμε δυσάρεστη κουβέντα, θέλουμε νά παραμερίσουμε ὅλα τά σύνεφα, νά λησμονήσουμε τήν ὑλοφροσύνη πού ἐκθηλύνει τήν νεοελληνική ζωή, πού τήν προδίδει καί πού γίνεται νέα, ἐξολοθρευτική δουλεία, νά λησμονήσουμε γιά λίγο τήν ἀπιστία, πού ὅσο πάει νεκρώνει τίς ψυχές καί τίς στερεῖ ἀπό τό θεμέλιο ἐκεῖνο πού πάνω του στηρίχτηκε τό Εἰκοσιένα καί ἡ νεοελληνική μας ζωή.

Ἀναμφισβήτητα, καί σήμερα, στήν πολυδύναμη κρίσι, τό Πάσχα εἶναι, πρέπει νά εἶναι τό μοναδικό νεοελληνικό ὅραμα καί βίωμα, κανόνας ζωῆς καί δράσης, ἀφοῦ σημαίνει ἐλευθερία, καί ἁρμονία, ἀφοῦ ἀποδίδει τήν ἀρετή ἀπαραχάραχτη, ἀφοῦ ἐκφράζει ὅ,τι πιό μύχιο, λυτρωτικό, ἀρρενωπό, καίριο ἔχει τό Ἔθνος μας. Πάνω στίς δυνατές καρδιές στέκεται ὁ Χριστός, στέκεται καί πατεῖ ἡ Ἐλευθερία.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ