«Η σχέση των νέων με την Εκκλησία»

Από τον Γεώργιο Ν. Ξενόφο*

Παντού συμβαίνει οι μεγαλύτεροι, να κατακρίνουν τους νέους για νεωτερίζουσες αντιλήψεις, για μοντερνισμό, για ασέβεια προς το Θεό και για άρνηση των αξιών: θρησκεία, οικογένεια, πατρίδα. Όμως, για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, θα πρέπει να δούμε το όλο θέμα με ιδιαίτερη προσοχή και σοβαρότητα και με τη δέουσα αντικειμενικότητα, γιατί εκ πρώτης όψεως τα πράγματα φαίνονται απλά, ενώ είναι πολύπλοκα. Από έρευνες που έγιναν σε ό,τι αφορά τη σχέση των νέων με την εκκλησία, διαπιστώθηκε από πολλούς παράγοντες ότι τα αίτια ποικίλουν. Και πρώτα-πρώτα ας δούμε, γιατί σήμερα οι νέοι μας απομακρύνονται από την Εκκλησία. Λένε, «φταίει», «η γλώσσα» της λατρείας. Αυτά, που ακούγονται μέσα στο ναό, κατά τη διάρκεια μιας ακολουθίας είναι δυσνόητα. Είναι σαν να ακούμε μια γλώσσα που δεν είναι δική μας. Τι λέμε όμως εμείς ως απάντηση σ’ αυτό το πράγματι σημαντικό γλωσσικό πρόβλημα; Εδώ, όπως συμβαίνει σε όλα τα δύσκολα θέματα, διαφωνούμε και φιλοσοφούμε.

Έτσι πολλοί αρμόδιοι της Εκκλησίας και άλλοι μορφωμένοι χριστιανοί ισχυρίζονται πως δεν είναι δυσνόητη η γλώσσα της λατρείας για το λόγο ότι οι περισσότερες λέξεις είναι γνωστές, άρα γίνονται ευκολονόητες όπως αυτό φαίνεται κυρίως στα Ευαγγελικά αναγνώσματα όπου, πραγματικά, με λίγη προσοχή μπορείς να καταλάβεις πολλά απ’ τα σπουδαία νοήματα. Από τους εκκλησιαστικούς ύμνους, όμως, που είναι πράγματι – εν πολλοίς – δυσνόητοι, τί γίνεται; Ή μήπως έχουμε την εντύπωση πως η αρχαία ελληνική ή η καθαρεύουσα ή, πιο απλά, η γλώσσα, που χρησιμοποιείται στην Εκκλησία είναι ευκολότερη μιας ξένης γλώσσας για τους νέους σήμερα; Θεωρούμε, ότι σ’ αυτό το πρόβλημα όπως και σ’ οποιοδήποτε πρόβλημα, πως υπάρχει πάντοτε λύση. Ένα άλλο είναι πάλι, ότι κάποιοι νέοι ισχυρίζονται πως τους ενοχλούν το ράσο και τα γένια των κληρικών μας. Γι’ αυτούς τι να πει κανείς! Αυτοί χρειάζονται ενημέρωση από το σπίτι και το σχολείο. Γιατί, σίγουρα, ο ισχυρισμός τους είναι μια δικαιολογία. Και τούτο, γιατί η ιερότητα και η ιδιαιτερότητα του κληρικού δεν εντοπίζεται στα ράσα, στα μαλλιά και στα γένια, αλλά στο Άγιο Πνεύμα, που τον ξεχώρισε απ’ όλους εμάς κατά την ώρα της χειροτονίας. Άλλοι νέοι λένε πως ο ναός δεν είναι αναγκαίος για την προσευχή. Μπορεί, λένε, όποιος θέλει, να προσεύχεται σπίτι του, στο δωμάτιό του! Να, μια άλλη άποψη των νέων μας, που δείχνει ότι αυτοί αγνοούν βασικά στοιχεία της λατρείας. Πως ότι η προσευχή διακρίνεται σε ατομική και σε ομαδική. Και η μεν ατομική μπορεί να γίνεται παντού και κάθε φορά που ο άνθρωπος νιώθει την ανάγκη, η δε ομαδική προσευχή γίνεται μόνο στο ναό μαζί με τους άλλους πιστούς, που με ένα στόμα και μια καρδιά αναπέμπουν ύμνους στο Θεό. Δεν έμαθαν οι νέοι μας ότι η χριστιανική θρησκεία και η Εκκλησία του Χριστού, είναι κοινωνία αγάπης. Δεν έμαθαν οι νέοι μας ότι η χριστιανική θρησκεία και η Εκκλησία του Χριστού, είναι κοινωνία αγάπης. Δεν έμαθαν, ότι εκεί, στο Ναό, μπροστά στις άγιες μορφές και στο ιερό και κατανυκτικό περιβάλλον με την εκκλησιαστική μουσική, μπορεί καλύτερα ο νους να απαγκιστρωθεί από τα υλικά και εγκόσμια και να επικοινωνήσει νοερά με το Θεό. Εκεί στο Ναό, μαζί με όλους τους άλλους μπορεί να κοινωνήσει του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Πολλοί νέοι ισχυρίζονται ότι οι κληρικοί, και γενικά οι άνθρωποι της Εκκλησίας, δεν ενδιαφέρονται για τους νέους. Και τούτο γιατί, «αν εξαιρέσουμε», λένε, «την ημέρα του αγιασμού» - στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς – «που έρχεται ο ιερέας στα σχολεία, ποτέ άλλοτε δεν εμφανίζεται να μιλήσει με τα παιδιά, να ακούσει τα προβλήματά τους, τον πόνο τους, τα όνειρά τους». Κάποιοι νέοι μιλούν για σκάνδαλα, που δημιουργούνται από ανθρώπους, που βρίσκονται στην υπηρεσία της Εκκλησίας. Πέρα από όλα αυτά και πολλά άλλα, που θα μπορούσαν οι νέοι να φέρουν ως εμπόδια, που τους απομακρύνουν από την εκκλησία, πρέπει να σημειωθεί και τούτο: Οι άνθρωποι της εκκλησίας, συνειδητά ή ασυνείδητα, δημιουργούν ένα τείχος γύρω τους και δεν επιτρέπουν στους νέους να τους πλησιάσουν. Διακρίνονται από κάποιον παλιό συντηρητισμό. Μάλλον, φοβούνται, μήπως λερωθεί η εκκλησία από τους “αμαρτωλούς” ή “άπιστους” νέους. Ο ίδιος ο Χριστός όμως διάλεξε τους μαθητές του μέσα από έναν κόσμο αμαρτωλό. Ο ίδιος τόνισε πως τα παιδιά, οι νέοι άνθρωποι, είναι κάτι σαν ιερό. Γι’ αυτό κι εμείς οι μεγάλοι όχι μόνο δεν πρέπει να τους σκανδαλίζουμε, αλλά πρέπει και να γίνουμε αγνοί σαν τα παιδιά. Ας μην ξεχνούμε – ιδιαίτερα η διοικούσα εκκλησία – ότι ο Απόστολος Παύλος, που «ίδρυσε» και οργάνωσε πολλές κατά τόπους Εκκλησίες, «γέγονε τοις πάσι τα πάντα, ίνα πάντως τίνας σώσει». Να, τι λέγει ένας ερευνητής: «Οι νέοι είναι ψυχραμένοι και επιφυλακτικοί με την Εκκλησία. Αιτία είναι το ότι η Εκκλησία δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των καιρών και με την υπερβολική συντηρητικότητα των υπευθύνων απομόνωσε τον εαυτό της μακριά από τα νιάτα, που περιμένουν ένα ζωντανό και πρωτοποριακό Χριστιανισμό, που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους». Και συνεχίζει: «να ερμηνεύει το μήνυμα του Ευαγγελίου σαν παράδοση και μεταφυσική προσδοκία και όχι σαν σημερινή πραγματικότητα. Όσο η επίσημη Εκκλησία δε λέγει: «τόπο στα νιάτα», θα χάνει τους νέους. Θα τους παίρνουν τα ναρκωτικά, τα όργια, τα ξενύχτια και οι σατανιστικές τελετές». Ο ίδιος ο ερευνητής ισχυρίζεται πως στις μέρες μας τα Μ.Μ.Ε. δίνουν πολλές φορές άμεση και κακοφτιαγμένη πληροφόρηση με γεγονότα, εικόνες και περιγραφές, που έχουν στόχο την Εκκλησία και πως δημιουργούν δυσάρεστες καταστάσεις, προβληματίζουν τους νέους και δυσχεραίνουν το παιδαγωγικό έργο της οικογένειας. Εδώ, αλήθεια, αξίζει να ρωτήσει κανείς: μέχρι ποιο σημείο η οικογένεια βοηθάει τα νέα της μέλη να έλθουν στην Εκκλησία; Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η οικογένεια σήμερα αδιαφορεί για την Εκκλησία. Λίγοι γονείς προτρέπουν τα παιδιά τους να πλησιάσουν την εκκλησία. Αγαπητοί μου, σίγουρα η σχέση εκκλησίας και νέων διέρχεται κάποια σοβαρή κρίση. Αυτή η κρίση δεν είναι τυχαία και παροδική. Δυστυχώς, στα επόμενα χρόνια θα γίνει σοβαρότερη, γιατί οι νέοι θα είναι πιο απαιτητικοί. Κατά συνέπεια η εκκλησία, δηλαδή, όλοι εμείς που λεγόμαστε Χριστιανοί Ορθόδοξοι και ιδιαίτερα εκείνοι που υπηρετούν το Θεό, πρέπει να καταλάβουμε, ότι ο νέος χρειάζεται υπεύθυνους οδηγούς. Χρειάζεται ανθρώπους, να τον πιάσουν από το χέρι με στοργή κι αγάπη και να τον φέρουν κοντά στο Χριστό. Χρειάζεται υποδειγματική ζωή, καλό παράδειγμα. Χρειάζεται συμπαράσταση και προστασία. Χρειάζεται να γεμίσει την άδεια ψυχή του με Αγάπη, εννοώ του Χριστού την Αγάπη. Και αυτήν την Αγάπη μόνο μέσα στην εκκλησία μπορεί να τη βρει.

* Ο Γεώργιος Ν. Ξενόφος, είναι Πρώην Στέλεχος “ΥΠ.ΕΘ.Α.”, Λογοτέχνης, Λαογράφος, Συγγραφέας.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011