Κυριακή Γ΄ Ματθαίου – π. Χερουβείμ Βελέντζας

Ρωμ. 5, 1-10


Ερμηνευτική απόδοση

«Εφόσον λοιπόν δικαιωθήκαμε εξαιτίας της πίστεως, έχουμε ειρήνη με τον Θεό διά του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο οποίος μας προσήγαγε στην πίστη και στην δωρεά αυτή την οποία αποκτήσαμε (δηλαδή την ειρήνη με τον Θεό), και καυχόμαστε προσμένοντας την δόξα του Θεού. Και όχι μόνο αυτό, αλλά καυχόμαστε ακόμα και για τις θλίψεις, γνωρίζοντας ότι η θλίψη καλλιεργεί την υπομονή, η υπομονή την δοκιμή*, η δοκιμή την ελπίδα, η οποία δεν αποτελεί ντροπή, μιας που η αγάπη του Θεού εκχέεται στις καρδιές μας διά του Αγίου Πνεύματος που έχει δοθεί σε εμάς.
Επιπλέον (δικαιωθήκαμε) επειδή ενώ ήμασταν χρόνια ασθενείς, ο Χριστός πέθανε υπέρ των ασεβών. Μόλις και μετά βίας ίσως κάποιος θελήσει να θανατωθεί στη θέση ενός δικαίου, ενώ για τον αγαθό ποιός άραγε τολμά να πεθάνει; Επομένως, το μέγεθος της αγάπης του Θεού προς εμάς συνίσταται στο γεγονός ότι ο Χριστός πέθανε για χάρη μας, παρόλο που είμαστε αμαρτωλοί. Κι ακόμα περισσότερο, μιας που δικαιωθήκαμε με το αίμα Του, θα σωθούμε και από την οργή. Γιατί, αν με τον θάνατο του υιού του Θεού έχουμε καταλλαγεί με τον ίδιο τον Θεό, παρόλο που ήμασταν εχθροί, πολύ περισσότερο τώρα που ειρηνεύσαμε θα σωθούμε με την ζωή Αυτού.»

* εννοεί την αξιοσύνη: λέμε π.χ. για κάποιον ότι είναι δόκιμος, δοκιμασμένος δηλαδή και άρα άξιος για να φέρει σε πέρας μια εργασία ή αποστολή.

Σχόλια

1. Η δικαίωση την οποία αναφέρει ο Απόστολος Παύλος, δεν αποτελεί νομική διαδικασία, αλλά την απολύτρωση την οποία προσέφερε στον κόσμο ο Χριστός με τον σταυρικό Του θάνατο και την Ανάστασή Του. Στην δικανική θεώρηση του όρου απαιτείται τιμωρία του ενόχου, “απόδοση δικαιοσύνης”, όπως λέμε. Εδώ όμως, η πίστη σώζει τον κάθε άνθρωπο, όσο αμαρτωλός και αν είναι, τον απαλλάσσει από την “τιμωρία” και τον αποκαθιστά, δικαιωμένο, ενώπιον του Θεού.

2. Η δικαίωση διά της πίστεως αντιδιαστέλλεται εδώ από τα έργα του Νόμου, στα οποία αναφέρεται στις προηγούμενες παραγράφους ο Απ. Παύλος. Η ξερή εφαρμογή των “εντολών” του νόμου δεν αποτελεί προϋπόθεση σωτηρίας. Δεν σώζεται εκείνος που τηρεί τις εντολές του Θεού επειδή “έτσι πρέπει”, αλλά εκείνος που πιστεύει στην θεότητα του Χριστού, στο σωτήριο έργο Του και στην Ανάστασή Του.

3. Οι προηγούμενες παρατηρήσεις αφορούν την προσέλευση του κάθε ανθρώπου στο Μυστήριο της σωτηρίας, δηλαδή στην Εκκλησία: δεν προαπαιτείται η αρετή, ούτε η καθαρότητα, ούτε ο συμβιβασμός με κάποιους κανόνες τάξεως και ηθικής. Οι εξωτερικοί τύποι, όταν αποτελούν τήρηση “εντολών”, δεν καλλιεργούν την ψυχή. Αντίθετα, η πίστη αρκεί για να μεταμορφώσει εσωτερικά τον άνθρωπο, να τον φέρει κοντά στον Θεό. Στη συνέχεια, η αγάπη προς τον Θεό έχει ως φυσική απόρροια την καλλιέργεια της αγάπης προς τον πλησίον και κατά συνέπεια την αποφυγή οποιασδήποτε αδικίας. Αυτή είναι και η διαφορά ανάμεσα στα έργα του νόμου και στα έργα της πίστεως, ανάμεσα στην υποκρισία και την αγάπη, ανάμεσα στην ψεύτικη και την γνήσια θρησκευτικότητα.

4. Η πίστη και η σωτηρία δεν είναι δικό μας επίτευγμα: Ο Χριστός είναι η αιτία της συνδιαλλαγής μας, της ειρήνης με τον Θεό, αυτός που μας χάρισε με τη ζωή Του και τη διδασκαλία Του τα κριτήρια της αληθινής πίστης, και με το Πάθος και την Ανάστασή Του μας δώρισε την προοπτική της δικής μας σωτηρίας και την συνεπαγόμενη καύχηση ότι θα γίνουμε θεατές της δόξας του Θεού.

5. Για τον πιστό που έχει δεχτεί μέσα του την δωρεά του Αγίου Πνεύματος, ακόμα και οι θλίψεις αποτελούν αιτία για καύχηση, και όχι για γογγυσμό. Γιατί η θλίψη γεννά την υπομονή, η υπομονή κάνει τον άνθρωπο πιο δυνατό και πιο άξιο, και γεννά την ελπίδα. Η ελπίδα για την οποία μας μιλά ο Απόστολος Παύλος δεν είναι μια μοιρολατρική παρηγοριά, μια προσμονή ότι “τα πράγματα ίσως αλλάξουν”, αλλά είναι η υπέρβαση των θλίψεων, που επιτυγχάνεται με την αληθινή προς τον πλησίον και προς τον Θεό αγάπη.

6. Το μέγεθος της αγάπης του Θεού φαίνεται από το μέγεθος της θυσίας του μονογενούς του Υιού. Ο Χριστός θυσιάστηκε όχι για τους δίκαιους, αλλά για τους αμαρτωλούς, και με την σταυρική του θυσία τους “δικαίωσε” από κάθε αμαρτία. Στον Μωσαϊκό νόμο υπήρχαν τα “καθαρτήρια λουτρά”, είτε με νερό είτε -σε βαριά παραπτώματα- με το ραντισμό με αίμα από ζώα που θυσιάζονταν για το σκοπό αυτό. Αν το αίμα των ταύρων και των αμνών προσέφερε έναν τελετουργικό “καθαρισμό”, το θεανθρώπινο αίμα του Ιησού Χριστού προσφέρει την κάθαρση από την αμαρτία και την δικαίωση ενώπιον του Θεού.

7. Ο Χριστός δεν μας προσφέρει μόνο, με την σταυρική Του θυσία, την ειρήνευση με τον Θεό. Επιπλέον, η συμμετοχή μας στη ζωή του Χριστού αποτελεί και το εχέγγυο της σωτηρίας μας. Και η συμμετοχή μας στη ζωή του Χριστού αποτελείται από τη νέκρωση των παθών, από την κάθοδο στο μνημείο της ταπείνωσης, από την ανάσταση στο φως της αγάπης προς τον Θεό και προς τον κάθε άνθρωπο, και από τη συμμετοχή μας στην Θεία Ευχαριστία, σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου: «ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον» (Ιω 6, 54).