Οι Ναζί κατέστρεφαν την Κρήτη και οι “διορισμένοι“ πατριώτες αναθεμάτιζαν την αντίσταση...ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΕΪΜΑΡΑΚΗΣ, ο παππούς ... «Ημείς, ως καλοί πατριώται αποδοκιμάζομεν με τον κατηγορηματικώτερον τρόπον τοιαύτας ενεργείας σαμποτάζ και καλούμεν όλον τον Λαόν του Νομού και ένα έκαστον εν τω κύκλω της αρμοδιότητός του, και της επιρροής του, νααντιδράση κατά της επαναλήψεως τοιούτων πράξεων αι οποίαι είναι βέβαιον ως εδηλώθη ρητώς υπό των αρμοδίων γερμανικών Αρχών, ότι θα έχουν τας σοβαρωτέρας των συνεπειών δια την ολότητα του Νομού».

Οι Ναζί κατέστρεφαν την Κρήτη και οι “διορισμένοι“ πατριώτες αναθεμάτιζαν την αντίστασ Οι μαύρες σελίδες της Κρητικής Ιστορίας...


ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΕΪΜΑΡΑΚΗΣ, ο παππούς ...
«Ημείς, ως καλοί πατριώται αποδοκιμάζομεν με τον κατηγορηματικώτερον τρόπον τοιαύτας ενεργείας σαμποτάζ και καλούμεν όλον τον Λαόν του Νομού και ένα έκαστον εν τω κύκλω της αρμοδιότητός του, και της επιρροής του, νααντιδράση κατά της επαναλήψεως τοιούτων πράξεων αι οποίαι είναι βέβαιον ως εδηλώθη ρητώς υπό των αρμοδίων γερμανικών Αρχών, ότι θα έχουν τας σοβαρωτέρας των συνεπειών δια την ολότητα του Νομού»

Του Αλέκου Α. Ανδρικάκη andrikakis@patris.gr

Οι Ναζί κατέστρεφαν την Κρήτη και οι «φιλήσυχοι πατριώτες» αναθεμάτιζαν την αντίσταση!

Όταν οι πατριωτικές οργανώσεις αντιστέκονταν στο φασισμό, και χιλιάδες έχαναν τη ζωή τους, μερικοί στέκονταν στο πλάι των αρχών κατοχής…

Τα πτώματα των 25 ανδρών, λίγο μετά την εκτέλεση στο Κοντομαρί...

Η Ελλάδα ήταν μια από τις χώρες που γνώρισε με οδυνηρό τρόπο τον φασισμό και τον ναζισμό, στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τα στρατεύματα του Χίτλερ άφησαν πίσω τους 1,5 εκατομμύριο νεκρούς Έλληνες, εκτελεσμένους, ανθρώπους που έσβησαν από την πείνα, τα βασανιστήρια, τις κακουχίες. Δεκάδες οικισμοί κάηκαν και η ζωή σ’ αυτούς εξοντώθηκε… Ανάλογη ήταν η θυσία και η συνεισφορά της Κρήτης.

Υπήρξαν όμως και πολλοί «’Έλληνες» που όχι μόνο δήλωσαν υποταγή στους ναζιστές, αλλά προσπάθησαν να μετατρέψουν σε «πατριωτικό καθήκον» τη δική τους υποταγή… Ανάλογα φαινόμενα υπήρξαν φυσικά στην Κρήτη. «Περιώνυμοι» της εποχής, που τοποθετήθηκαν στις θέσεις του μηχανισμού του παραδομένου στους κατακτητές κράτους, παρενέβαιναν συχνά καλώντας τους Κρήτες σε υποταγή, σε συνεργασία με τους Γερμανούς. Ακόμη και να μετατραπούν σε καταδότες των αντιστασιακών και των οργανώσεών τους. Εκείνοι οι χιλιάδες αντιστασιακοί έπαιζαν κάθε μέρα τη ζωή τους με τη φωτιά, για να ελευθερώσουν την πατρίδα, κι οι λίγοι «περιώνυμοι» υπέγραφαν κείμενα υποταγής και καταδίκης της αντίστασης προς τους φασίστες. Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις πέρασαν ακόμη και τα όρια, εμφανιζόμενοι πιο επιθετικοί έναντι της αντίστασης, ακόμη και από τους ίδιους τους χιτλερικούς… Χαρακτηριστικό είναι ένα ψήφισμα του διορισμένου από τις αρχές κατοχής «δημοτικού συμβουλίου Ηρακλείου», τον Φεβρουάριο του 1943. Οι διορισμένοι «δημοτικοί παράγοντες» καλούσαν σε …«σταυροφορία» τους Ηρακλειώτες προκειμένου όχι μόνο να σταματήσει η αντίσταση, αλλά και να καταγγελθούν οι αντιστασιακοί στις αρχές, ώστε να συλληφθούν μέχρι τελευταίου! Σε κάθε νομό, μάλιστα, λειτουργούσαν «Λαϊκές Επιτροπές», που πρόσφεραν τη «λαϊκή στήριξη» στους ναζιστές...

Σήμερα θα ξεφυλλίσουμε μερικές από αυτές τις μαύρες σελίδες της ιστορίας μας, σημειώνοντας φυσικά ότι όλοι αυτοί που εμφανίστηκαν να υπογράφουν φιλοναζιστικά κείμενα δεν μπορεί να θεωρηθούν εξ’ ορισμού συνεργάτες του κατακτητή, αφού είναι φυσικό να υπήρχε η πίεση και η τρομοκρατία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πάντως, οι υπογράφοντες «περιώνυμοι» μάλλον συνειδητά είχαν συνεργασία με τους χιτλερικούς, καθώς τα ονόματά τους φιγουράρουν κάτω από κάθε κείμενο υπέρ των Ναζιστών… Αν οι «προτροπές» και οι «συμβουλές» τους εισακούγονταν μάλλον ακόμη δεν θα είχαμε ξεμπερδέψει από το φασισμό και τους κατακτητές ή οι Κρητικοί θα συμπεριλαμβάνονταν στο σύνολό τους στις μαύρες σελίδες των συνεργατών των SS…

Στις περιπτώσεις που αναφέρουμε σήμερα δεν συμπεριλαμβάνουμε τον κορυφαίο συνεργάτη των Γερμανών, Ιωάννη Πασσαδάκη, «υπουργό Κρήτης», για τον οποίο είχαμε κάνει ειδικό αφιέρωμα στις 23 Απριλίου, στο οποίο μπορεί να βρει ο αναγνώστης πολλά για τη δράση του την κατοχή…



Άλλοι έκαναν αντίσταση κατά των ναζιστών με κίνδυνο της ζωής τους, άλλοι εκτελούνταν από τους Γερμανούς, κι άλλοι τους στήριζαν, εθελοντικά ή υποχρεωτικά... Στη φωτο οι κάτοικοι του χωριού Κοντομαρί Χανίων, συλλαμβάνονται από τους κατακτητές, στις 2 Ιουνίου 1941, λίγες ώρες μετά την κατάληψη της Κρήτης. Στο Κοντομαρί έγινε η πρώτη μαζική εκτέλεση, 25 ανδρών από 18-50 ετών...

Τα σαμποτάζ και οι… «καλοί πατριώται»…

Όσο παρατεινόταν η κατοχή, η αντίσταση οργανωνόταν με διάφορους τρόπους και σε όλο το νησί. Από το 1942 και στις αρχές του 1943 ο κρητικός λαός επιχειρούσε με πολλαπλά σαμποτάζ να πλήξει τις δυνάμεις των κατακτητών. Οι τοπικές αρχές, γερμανικές και «ελληνικές», απειλούσαν τον πληθυσμό με αντίποινα, προχωρούσαν σε συλλήψεις και εκτελέσεις.

Στις 3 Φεβρουαρίου 1943 η Ιερά Μητρόπολη Κρήτης με εγκύκλιό της προς τους ιερείς και τους πιστούς, καταγγέλλει τη δράση της αντίστασης και στρέφεται κατά των αντιστασιακών οργανώσεων… Το κείμενο υπογράφει ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Ευγένιος Ψαλλιδάκης, τότε πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητρόπολης (ακόμη) του νησιού, που στην ουσία όμως ασκούσε χρέη Μητροπολίτη. Δυστυχώς το όνομα του Ευγενίου υπάρχει σε πολλά ανάλογου ή σκληρότερου περιεχομένου κείμενα κατά της αντιστασιακής δράσης. Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι πιεζόταν, όπως και πολλοί άλλοι, να υπογράφει κείμενα υπέρ των Γερμανών, εξήγηση μάλλον ανεπαρκής σε σχέση με το πλήθος των παρεμβάσεων, αλλά και, συχνά, την οξύτητά τους… Σ’ εκείνη την εγκύκλιο προσπάθησε με «χριστιανικό λόγο» να «συνετίσει» τα μέλη της αντίστασης! Σε άλλες περιπτώσεις, ο λόγος ήταν πολύ σκληρότερος… «Το παρελθόν – έγραφε- το εγγύς και το μακράν, με πείθει ότι ο Ελληνικός πληθυσμός του Νομού, όστις εξ ολοκλήρου αποτελεί μέρος του πληρώματος της Αγίας ημών Ορθοδόξου Εκκλησίας, εν τω συνόλω αυτού είναι φιλήσυχος και απεχθάνεται τας τοιαύτας αντιπειθαρχικάς πράξεις ως ασυνέτους και περισκέπτους στρεφομένας δι ου μόνον κατά τους Στρατού Κατοχής, αλλά και κατ’ αυτού του ιδίου, αφού εγκυμονούσι τόσον σοβαρούς δι αυτόν κινδύνους. Δια τούτο είμαι βέβαιος ότι θέλετε συμβάλει ως σύνολον και ως άτομα προς κατάπαυσιν του κακού και αποσόβησιν του κατά του πληθυσμού του Νομού απειλουμένου κινδύνου».

Μερικές ημέρες αργότερα, στις 8 Φεβρουαρίου, η «Μεγάλη Λαϊκή Επιτροπή» του Ηρακλείου εξέδωσε μια πιο σκληρή προκήρυξη, δηλώνοντας πίστη στο κατοχικό καθεστώς. Το κείμενο υπέγραφαν σχεδόν 3.000 (!) «καλοί πατριώται», όπως αυτοαποκαλούνταν, οι οποίοι επέσειαν παράλληλα τον κίνδυνο καταστροφής του τόπου, εξαιτίας της αντιστασιακής δράσης… Πάντως στον φιλογερμανικό «Κρητικό Κήρυκα» είναι δημοσιευμένα μερικά από αυτά, κάτω από το κείμενο της προκήρυξης.

«Ημείς, ως καλοί πατριώται – έγραφαν σε προκήρυξη προς το λαό του Ηρακλείου- αποδοκιμάζομεν με τον κατηγορηματικώτερον τρόπον τοιαύτας ενεργείας σαμποτάζ και καλούμεν όλον τον Λαόν του Νομού και ένα έκαστον εν τω κύκλω της αρμοδιότητός του, και της επιρροής του, να αντιδράση κατά της επαναλήψεως τοιούτων πράξεων αι οποίαι είναι βέβαιον ως εδηλώθη ρητώς υπό των αρμοδίων στρατιωτικών Αρχών, ότι θα έχουν τας σοβαρωτέρας των συνεπειών δια την ολότητα του Νομού». Προηγουμένως, μάλιστα, ανέφεραν ότι «ο στρατός Κατοχής εξήντλησε τα μέτρα της επικεικίας του», δικαιολογώντας, κατά συνέπεια, τη σκληρή στάση που θα ακολουθούσε κατά του πληθυσμού!

Στην εφημερίδα αναγράφονται τα παρακάτω μέλη της «Μεγάλης Λαϊκής Επιτροπής» να υπογράφουν:

Ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Ευγένιος Ψαλλιδάκης, Μάνθος Πλεύρης, δήμαρχος Ηρακλείου, Νικόλαος Κασάπης, πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου Ηρακλείου, Μιχαήλ Διακάκης διοικητής αξιωματικών Ηρακλείου, Γεώργιος Γκριδάκης, Αθανάσιος Σισμανόγλου, διευθυντής Τράπεζας Ελλάδος, Γεώργιος Βαρδάκης, διευθυντής Εθνικής Τράπεζας, Εμμανουήλ Δημητριάκης, διευθυντής Εμπορικής Τράπεζας, Ν. Παντατοσάκης, διευθυντής Τράπεζας Αθηνών, Πολύκαρπος Φαμελιάδης, διευθυντής Αγροτικής Τράπεζας, Ιωάννης Σακελλαρίδης, διευθυντής Λαϊκής Τράπεζας, Ιωάννης Μπελιμπασάκης, διευθυντής Ιονικής Τράπεζας, Εμμ. Βασιλάκης, Μ. Κουναλάκης, δικηγόρος, Ν. Πίκουλας, μηχανικός, Κ. Καριωτάκης, ιατρός, Απ. Μελισσείδης, ιατρός, Γ. Γαβριλάκης, μηχανικός, Ιωσήφ Αληγιζάκης, ιατρός, Μ. Σακλαμπάνης, δικηγόρος, Χρ. Χουρδάκης, δικηγόρος, Στέφανος Χελιδώνης, ιατρός, Ευάγ. Μεϊμαράκης, δικηγόρος, Εμμ. Μελισσείδης, δικηγόρος, Ε. Λασηθιωτάκης, συμβολαιογράφος, Βλάσ. Ανδρουλάκης, πρόεδρος Εργατικού Κέντρου, Ανδρέας Καστελλάκης, πρόεδρος Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, Ιω. Παπαμαστοράκης, δικηγόρος, Δευκαλίων Πωλιουδάκης, ιατρός, Αντ. Ανεμογιάννης, έμπορος, Μιχ. Ιερωνυμάκης, ιατρός, Στυλ. Γιαμαλάκης, ιατρός, Γ. Αληγιζάκης, οδοντίατρος, Σ. Σαριδάκης, ιατρός, Γεώργιος Διαλυνάς, βιομήχανος, Δ. Βουρεξάκης, δικηγόρος, Κωνστ. Πωλιδάκης, ιατρός, Κωνστ. Ζαχαριάδης, συμβολαιογράφος, Ευστρ. Γαρεφαλάκης, συμβολαιογράφος, Γ. Φλώρος, βιομήχανος, Ιωάν. Γρυλλιωνάκης, μηχανικός, Ευάγ. Οικονόμου, σιδηρουργός, Γ. Γεπεσάκης, φαρμακοποιός, Κωνστ. Γαλανάκης, δικηγόρος, Θεοδ. Κουφάκης, έμπορος, Εμμ. Ρεγγινάκης, ζαχαροπλάστης, Κωνστ. Τουπογιάννης, έμπορος, Ν. Λιακαντωνάκης, έμπορος, Ευστ. Διαμαντάκης, έμπορος, Μύρων Παπαδάκης, έμπορος, Αντ. Νεραντζούλης, έμπορος, Γεωργ. Προβατίδης, ζαχαροπλάστης, Εμμ. Μαθιουδάκης, εστιάτορας, Εμμ. Νερολαδάκης, έμπορος, Ευάγ. Κωνσταντουλάκης, έμπορος, Νικ. Μπαλτζάκης, έμπορος, Εμμ. Βορεάδης, έμπορος, Ευάγ. Περάκης, Έμπορος, Γεωργ. Αδάμης, έμπορος, Στεφ. Σαατσάκης, λεσχάρχης.

Φυσικά όλοι που υπογράφουν δεν σημαίνει ότι υπήρξαν «φίλοι» των Γερμανών. Αρκετοί πιθανώς πιέστηκαν να θέσουν την υπογραφή τους. Οι περισσότεροι όμως εμφανίζονται στη συνέχεια να υπογράφουν συνεχώς κείμενα υπέρ των αρχών κατοχής…



Υπόμνηση της καταστροφής των Ανωγείων,

στις 13 Αυγούστου 1944

“ΔΙΑΤΑΓΗ

ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΡΗΤΗΣ.

ΕΠΕΙΔΗ Η ΠΟΛΙΣ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ, ΕΠΕΙΔΗ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ ΕΛΑΒΑΝ ΜΕΡΟΣ ΣΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙ-ΓΚΑΒΕ ΕΠΕΙΔΗ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΑΝ ΤΟ ΣΑΜΠΟΤΑΖ ΤΗΣ ΔΑΜΑΣΤΑΣ, ΕΠΕΙΔΗ ΣΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΒΡΙΣΚΟΥΝ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ ΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΠΑΓΩΓΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΚΡΑΙΠΕ ΣΑΝ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΔΙΑΤΑΣΟΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΡΩΝ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΘΟΥΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ Η ΣΕ ΑΚΤΙΝΑ ΕΝΟΣ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟΥ.

ΧΑΝΙΑ 13 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Χ.ΜΥΛΛΕΡ.”

(Φωτο Μιχάλης Ναλετάκης)

Σταυροφορία… κατά της αντίστασης από το «Δ.Σ.» Ηρακλείου!

Την ίδια ημέρα, το «δημοτικό συμβούλιο» Ηρακλείου την περίοδο της κατοχής, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Κήρυξε… σταυροφορία κατά όσων αντιστέκονταν στους Γερμανούς! Σε ψήφισμά του προς τους κατοίκους της πόλης και του νομού καλούσε σε…. αντίσταση στην αντίσταση κατά των κατακτητών! Το κείμενο είναι ένα πραγματικό μνημείο δουλικότητας, γι αυτό κι επιλέγουμε να το δημοσιεύσουμε ολόκληρο:

«Προς άπαντας τους κατοίκους της πόλεως και του Νομού Ηρακλείου

Εκτός των καθαρώς δημοτικών καθηκόντων μας, φρονούμεν αδιστάκτως ότι, έχομεν υποχρέωσιν να ενδιαφερώμεθα και να αντιμετωπίσωμεν και την κατάστασιν η οποία εδημιουργήθη εκ των προσφάτων γεγονότων δια διαφόρων πράξεων «σαμποτάζ».

Πρωτίστως εκφράζομεν τον αποτροπιασμόν μας και την αγανάκτησίν μας και αποδοκιμάζομεν με τον εντονότερον τρόπον τας τοιαύτας ελεεινάς πράξεις και εκείνους οι οποίοι τας διέπραξαν. Καλούμεν όλους τους πολίτας πασών των τάξεων να ενώσωσι την φωνήν της αγανακτήσεως και αποδοκιμασίας των με την ιδικήν μας.

Αλλά τούτο δεν είναι αρκετόν. Πρέπει να αποδείξωμεν και εμπράκτως ότι αι πράξεις του «Σαμποτάζ» είναι κατάπτυστοι και προδοτικαί. Και δια τούτο καλούμεν όλους τους πολίτας, όχι μόνον δημότας Ηρακλείου αλλά και της υπαίθρου χώρας, να κηρύξωμεν «Σταυροφορίαν» εναντίον των εγκληματιών εκείνων οι οποίοι με τας κακούργους πράξεις των, επιβουλεύονται και θέτουν εν κινδύνω την γαλήνην, την ησυχίαν και την ασφάλειάν μας, την οποίαν μας εγγυώνται απολύτως τα στρατεύματα Κατοχής, ως απεδείχθη μέχρι σήμερον, με την προϋπόθεσιν όμως ότι δεικνύομεν εμπράκτως νομιμοφροσύνην προς αυτά.

Είναι επομένως απόλυτος ανάγκη να φανώμεν πρόθυμοι αποφασιστικοί εις έργα δρακόντια εκ των οποίων θα διατρανωθή η καλή διάθεσις της νομιμοφροσύνης μας.

Δηλαδή να καταβάλωμεν πάσαν προσπάθειαν και να γίνωμεν φρουροί άγρυπνοι των υπόπτων και βδελυρών υποκειμένων, τα οποία δια των χαμερπών πράξεών των γίνονται αιτία να διαταράσσεται η τάξις και η αρμονία των σχέσεών μας με τον Γερμανικόν στρατόν. Κάθε πολίτης πρέπει εις το κεφάλαιον τούτο της επαγρυπνήσεως επί των υπόπτων τούτων στοιχείων να είναι και χωροφύλαξ. Να ενδιαφερθή όπως ενδιαφέρεται δια την ατομικήν του περιουσίαν. Και πλέον τούτου. Να ενδιαφερθή όπως ενδιαφέρεται δια την ζωήν του. Διότι και τα δύο ταύτα αγαθά, ζωή και περιουσία των πολιτών, εκτίθενται όπως γνωρίζετε εις αμεσωτάτους κινδύνους, εξ αιτίας των κακοποιών ανθρώπων οι οποίοι κινούνται και δρώσιν εν μέσω ημών κατά τοιούτον ύπουλον και προδοτικόν τρόπον.

Η επιφύλαξις και η επιείκεια των Γερμανικών Αρχών έναντι των πράξεων «σαμποτάζ» εξηντλήθη πλέον, ως εδηλώθη αρμοδίως. Ενδεχομένη επανάληψις και υποτροπή παρομοίων πράξεων θα έχη σκληροτάτας συνεπείας.

Υψώνομεν την φωνήν μας προς όλους σας, αγαπητοί συμπολίται. Σας εξορκίζομεν και κάμνομεν έκκλησιν προς τον εγνωσμένον πατριωτισμόν σας.

Μην ολιγωρήσητε. Μη διστάσετε. Μη δειλιάσετε. Κάμετε το καθήκον σας. Καταβάλετε κάθε δυνατήν ενέργειαν, με λόγους και έργα, αλλά προ παντός με έργα, δια να τεθή πλέον τέρμα εις τας κακάς πράξεις των υπονομευτών της τάξεως και της ασφαλείας μας.

Με την πεποίθησιν ότι θα γίνωμεν ακουστοί και ότι θα καρποφορήση η ενέργειά μας προς την κατεύθυνσιν της ολοσχερούς εξαλείψεως των πράξεων «σαμποτάζ» και ότι θέλει παγιωθή αδιαταράκτως η τάξις και ασφάλεια, επ’ αγαθώ όλων μας και του Έθνους μας, απευθύνομεν προς υμάς αδελφικόν χαιρετισμόν.

Εν Ηρακλείω τη 8 Φεβρουαρίου 1943».

Το κείμενο αυτό υπογράφουν, ο «δήμαρχος Ηρακλείου» Μάνθος Πλεύρης, ο «πρόεδρος» του «δημοτικού συμβουλίου» Νικόλαος Κασάπης και οι «δημοτικοί σύμβουλοι», Γεώργιος Αλεξάκης, Ιωάννης Αθητάκης, Εμμανουήλ Αρχατζικάκης, Κωνσταντίνος Γιαννίκος, Ιωάννης Κούβος, Παντελής Λιανάκης, Ευάγγελος Οικονόμου, Ευάγγελος Πρινιανάκης, Εμμανουήλ Ρεγκινάκης, Δημήτριος Φανουράκης, Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης, Κωνσταντίνος Λιναρδάκης, Ευάγγελος Μαρτάκης.



Και μνημόσυνο για τους Γερμανούς πεσόντες στη Ρωσία!

Αναζητώντας την ιστορία των «καλών πατριωτών» στην κατοχή, μπορεί να βρει κανείς απίθανα πράγματα. Ακόμη και μνημόσυνα για τους νεκρούς, όχι των Ελλήνων, αλλά των Γερμανών! Έκαναν ακόμη και επικλήσεις για νίκη των Γερμανών, προκειμένου να… σωθεί η Ελλάδα και η Ευρώπη! Την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 1943, στην κοινότητα Καμαρίου έγινε μνημόσυνο για τους Γερμανούς που έπεσαν στο… Στάλινγκραντ! Την πρωτοβουλία είχε ο κατοχικός «κοινοτάρχης» Σάββας Κουτάντος, ο οποίος εκφώνησε και «εμπνευσμένο λόγο», κατά την κρίση του κατοχικού «Κρητικού Κήρυκα»… Μίλησε για τα «ηρωικά τέκνα της Μεγάλης Γερμανίας», τον «Μέγα Αρχηγό» της Γερμανίας Αδόλφο Χίτλερ «τον οποίον η παγκόσμιος ιστορία ανέγραψεν ήδη μεταξύ των μεγαλυτέρων ανδρών» κι ο οποίος ήταν – κατά τον φιλογερμανό ομιλητή- πραγματικός φίλος της Ελλάδας! «Ας γονυπετήσωμεν επί των τάφων των γενναίων υπερασπιστών Γερμανών του Στάλνιγκραντ», αναφωνούσε ο Κουτάντος. «Ας σκεφθώμεν ότι η αποφυγή της υποδουλώσεως της Ευρώπης και της αγαπητής μας Ελλάδος θα οφείλεται εις τα τίμια κόκκαλα και ιερά των Ηρώων τούτων μαχητών του Στάλινγκραντ»!

Και κατέληγε: «Ας δώσωμεν την διαβεβαίωσιν ότι και οι σημερινοί Έλληνες αντάξιοι των Μεγάλων προγόνων μας, δια της πειθαρχίας μας και της υπακοής μας εις τας Διαταγάς των Γερμανικών Στρατευμάτων Κατοχής, θα συντελέσωμεν έστω και κατ’ ελάχιστον εις την επικράτησιν του αληθούς Πολιτισμού και της πραγματικής ελευθερίας εις την Ανθρωπότητα η οποίαθα πραγματοποιηθή με την βεβαίαν και ασφαλή Νίκην της Γερμανίας»!

Ο στρατηγός Κράιπε, η απαγωγή του οποίου προκάλεσε την αντίδραση των «καλών πατριωτών» και την οργάνωση συλλαλητηρίων στα Χανιά και το Ηράκλειο

Οι «καλοί πατριώται» για την απαγωγή του Κράιπε…

Τη νύχτα της Τετάρτης 26 προς την Πέμπτη 27 Απριλίου του 1944 Βρετανοί κομάντος και Κρητικοί αντιστασιακοί απήγαγαν τον Γερμανό στρατηγό Χάινριχ Κράιπε, στην περιοχή του Ηρακλείου. Ο Κράιπε είχε έλθει στην Κρήτη προκειμένου να αναλάβει τη γερμανική διοίκηση του νησιού, αντικαθιστώντας τον διαβόητο για τα εγκλήματά του Φρίντριχ Μύλλερ. Ο Μύλλερ ήταν ο αρχικός στόχος της απαγωγής, αλλά μετά την αντικατάστασή του και την άφιξη του Κράιπε, τα σχέδια άλλαξαν. Την απαγωγή σχεδίασαν και εκτέλεσαν ο ταγματάρχης Πάτρικ Λη Φέρμορ και ο λοχαγός Ουίλιαμ Μος (William Stanley Moss), μαζί με τους Κρητικούς Μανώλη Πατεράκη, Γιώργο Τυράκη, Στρατή Σαβιολάκη, Μιχάλη Ακουμιανάκη, Ηλία Αθανασάκη, Ζωιδάκη, Χναράκη, Κόμη, Παπαλεωνίδα, Τζατζά και Ζωγραφιστό.

Ο φοβερός δήμιος των Κρητών, Μύλλερ, που οδήγησε στην εκτέλεση εκατοντάδες αντιστασιακούς και στο ολοκαύτρωμα ολόκληρων οικισμών. Στους «καλούς πατριώτες» έβρισκε «κατανόηση»... 

Η απαγωγή, που θεωρήθηκε ως μια από τις κορυφαίες πράξεις αντίστασης στο νησί, καταδικάστηκε αμέσως από τους «προύχοντες» του Ηρακλείου, εκείνους δηλαδή που δεν έχαναν ευκαιρία να εκφράζουν στήριξη στις γερμανικές αρχές κατοχής… Την επομένη της απαγωγής ημέρα, αρκετοί απ’ αυτούς υπέγραψαν ένα κείμενο καταδίκης της απαγωγής, αλλά και κάθε αντιστασιακής πράξης… Ιδού το κείμενο, που υπογράφεται από τα μέλη της «Λαϊκής Επιτροπής» του 1944:

«Οι υπογεγραμμένοι, εκπροσωπούντες εν προκειμένω την γνώμην και τα αισθήματα ολοκλήρου του λαού του Νομού Ηρακλείου, έχοντες υπ’ όψιν την παρ’ αγνώστων εξαφάνισιν του στρατηγού κ. Κράιπε, α΄) εκφράζομεν την βαθυτάτην οδύνην κι αγανάκτησιν δια την πράξιν ταύτην β΄) Πεποίθαμεν ότι εις τα ενεργείας ταύτας δεν μετέχει ο Κρητικός λαός εάν δε τυχόν μετέσχον τινες ούτοι ασφαλώς θα είναι εκ των κακοποιών στοιχείων τα οποία τελευταίως επιδίδονται εις δολοφονικάς και ληστρικάς εναντίον του φιλησύχου λαού πράξεις γ΄) Αποδοκιμάζομεν και αποκηρύττομεν κάθε ενέργειαν οιουδήποτε συμπατριώτου μας τείνουσαν να δημιουργήση προστριβάς μεταξύ του λαού της Κρήτης και των Στρατευμάτων Κατοχής και δ΄) Ποιούμεθα έκκλησιν προς πάντας τους Κρήτας όπως σπεύση οιοσδήποτε γνωρίζει ο,τιδήποτε στοιχείον δυνάμενον να διαφωτίση οπωσδήποτε την υπόθεσιν της εξαφανίσεως του στρατηγού Κράιπε να ανακοινώση τούτο εις τας Ελληνικάς ή Γερμανικάς Αρχάς, βέβαιος ων ότι ούτω παρέχει μεγάλην υπηρεσίαν εις τον τόπον μας και συντείνει εις την πρόληψιν μεγάλων κακών

Εν Ηρακλείω τη 28 Απριλίου 1944

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ»

Κάτω από το κείμενο υπάρχουν τα ονόματα που υπέγραφαν, όπως δημοσιεύτηκαν στον «Κρητικό Κήρυκα»:

Ευγένιος Ψαλλιδάκης (Αρχιερατικός Επίτροπος)

Μ. Πλεύρης, Δήμαρχος Ηρακλείου

Εμμαν. Μελισσείδης, Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου

Στυλιανός Γιαμαλάκης, ιατρός

Μιχαήλ Γερωνυμάκης, ιατρός

Γεώργιος Φλώρος, πρόεδρος Ενώσεως Εξαγωγέων, Θεόδωρος Κουφάκης, εμποροβιομήχανος, Κωνσταντίνος Γαλενιανός, πρόεδρος Λέσχης Επιστημόνων, Ι. Ζερβός, Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου.

Στ. Κωνσταντινίδης, Εμμ. Βασιλάκης, Χρ. Ε. Βασιλάκης, Εμμ. Μ. Βασιλάκης, Ευστ. Διαμαντάκης, Μιχ. Κουναλάκης, Χρισ. Περάκης, Ανδρ. Καστελλάκης, Γεωρ. Λιαναντωνάκης, Αχ. Τζενάκης, Χρ. Παντουβάκης, Ιω. Ελευθεράκης, Κωνστ. Χατζάκης, Αντ. Ανεμογιάννης, Αρ. Ανδρουλάκης, Αρ. Μιχελιδάκης, Νικ. Σιδεράκης, Τιτ. Περδικογιάννης, Στ. Μιτσοτάκης, Ευάγγ. Μεϊμαράκης, Χριστ. Χουρδάκης, Χαρ. Νίβας, Κωνστ. Γαλανάκης, Μιχ. Σακλαμπάνης, Κωνστ. Βαρβεράκης, Χαρ. Μαράκης, Ευαγ. Χατζάκης, Γρ. Χατζιδάκης, Απολ. Μελισσείδης, Ιωσήφ Αληγιζάκης, Κωνστ. Πολυδάκης, Γεωρ. Γεπεσάκης, Μ. Τζομπανάκης, Μιχ. Λογιάδης, Ιω. Λογιάδης, Ν. Πίκουλας, Γ. Γαβριλάκης, Ι. Παπαϊωάννου, Αθ. Σισμανόγλου, Γεωρ. Βαρδάκης, Μάνος Βαρδάκης, Πολ. Φαμελιάδης, Νικ. Παντατοσάκης, Ιω. Σακελλαρίδης, Ρούσος Κατσουλογιώργης, Στεφ. Σαατσάκης, Κωνστ. Πολιτάκης, Κ. Αρχιμανδρίτης, Ν. Παρασύρης, Αντ. Παρασύρης, Ε. Γαλενιανός, Κ. Ξανθουδάκης, Γ.Ι. Διαλυνάς, Σ. Πολυκράτης, Α. Βλάσσης, Μίμ. Αλεξίου, Θεοδ. Γεωργιάδης, Ν. Αλικιώτης, Ι. Ζερβουδάκης, Ευ. Χρυσός, Δ. Μαλαγαρδής, Μ. Σπαντιδάκης, Μ. Διακάκης, Ε. Σπινθουράκης. 

Ο στρατηγός Κράιπε, η απαγωγή του οποίου προκάλεσε την αντίδραση των «καλών πατριωτών» και την οργάνωση συλλαλητηρίων στα Χανιά και το Ηράκλειο!

Μετά την απαγωγή, ο «υπουργός – γενικός διοικητής Κρήτης» Ιωάννης Πασσαδάκης κάλεσε τους «καλούς πατριώτες» της Κρήτης να οργανώσουν συλλαλητήρια για να εκφραστεί η νομιμοφροσύνη προς τις κατοχικές αρχές… Στα Χανιά οργανώθηκε στις 6 Μαΐου (είχαμε γράψει σχετικά, παρουσιάζοντας και φωτογραφία, στο πλαίσιο της αναφοράς στον Πασσαδάκη, βλ. «Πατρίς», 6 Μαΐου 2012), ενώ στο Ηράκλειο στις 18 Μαΐου. Σχεδόν όσοι υπέγραψαν και το προηγούμενο κείμενο καταδίκης της απαγωγής του Κράιπε, υπέγραψαν και την πρόσκληση της οργάνωσης του συλλαλητηρίου, υπέρ, στην ουσία, των αρχών κατοχής. Στην πρόσκληση αναφερόταν:

«ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Την προσεχήν Πέμπτην 18 Μαΐου 1944, ώρα 11 π.μ.

ΚΑΛΟΥΜΕΝ

Τον λαόν Ηρακλείου εις την πλατείαν του Ιερού Ναού του Αγίου Μηνά εις πάνδημον συγκέντρωσιν, ίνα ομοφώνως διακηρυχθή ότι η έμμονος θέλησις όλων ημών όπως και ολοκλήρου του Λαού της Κρήτης, είναι να διατηρηθή αφ’ ενός μεν η έννομος τάξις και η ηρεμία του τόπου, αφ’ ετέρου δε η πλήρης νομιμοφροσύνη του Λαού έναντι των Στρατευμάτων Κατοχής και η αρμονική μετ’ αυτού συμβίωσις

Η ΛΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ»


Ένα… «εθνικό συνέδριο»!

Κι ενώ η αντίσταση των Κρητικών κορυφώνεται, ο «υπουργός- γενικός διοικητής» Κρήτης Ιωάννης Πασσαδάκης, και οι «ελληνικές τοπικές αρχές» οργάνωσαν στα Χανιά «εθνικό συνέδριο» για να δηλώσουν πίστη στις κατοχικές δυνάμεις και να καταδικάσουν την αντίσταση! Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 29 Ιουλίου 1944, παρόντος του Γερμανού διοικητή του νησιού στρατηγού Μύλλερ, ο οποίος δεν αποχώρησε μετά την απαγωγή του Κράιπε και ήταν ο κεντρικός ομιλητής, μαζί με τον Πασσαδάκη. Οι αντιστασιακοί Έλληνες ονομάστηκαν «κομμουνισταί και αναρχικοί»! Εκδόθηκε και σχετικό ψήφισμα, στο οποίο καταδικάζονταν «τα κομμουνιστικά αναρχικά στοιχεία» τα οποία «απεφάσισαν δυστυχώς να παρασύρουν τον τόπον εις εμφύλιον σπαραγμόν και να δημιουργήσουν και εν τη ιδιατέρα μας Πατρίδι, μίαν κατάστασιν παρομοίαν προς εκείνη, με την οποίαν δοκιμάζεται σκληρώς η υπόλοιπος χώρα και εξ αιτίας της οποίας αριθμούνται χιλιάδες θυμάτων Ελλήνων»…

Το ψήφισμα υπέγραφαν, ο Πασσαδάκης, ο «Γενικός Γραμματεύς Γενικής Διοικήσεως Κρήτης » και Νομάρχης Λασιθίου», Ι. Κοζύρης, ο ανώτερος διοικητής χωροφυλακής υποστράτηγος Ανδρέας Ιερωνυμάκης, οι νομάρχες, Χανίων Ιωάννης Γαλάνης, Ηρακλείου Εμμ. Ξανθάκης, Ρεθύμνου Στ. Μαρκιανός. Οι διοικητές διοικήσεων αξιωματικών, Χανίων, υποστράτηγος Νικόλαος Γαγάρας, Ηρακλείου, υποστράτηγος Δημήτριος Μαλαγαρδής, Λασιθίου αντισυνταγματάρχης Μιχαήλ Σγουρός, Ρεθύμνου αντισυνταγματάρχης Ευάγγελος Λαχνιδάκης. Οι γενικοί επιθεωρητές Παιδείας, Μέσης Εκπαιδεύσεως Νικόλαος Παπαγρηγοράκης, Στοιχειώδους Μάρκος Σιγάλας, οι Επίσκοποι, Κιδωνίας και Αποκορώνου Αγαθάγγελος, Λάμπης και Σφακίων Ευμένιος, Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Αθανάσιος, Ιεράς και Σητείας Φιλόθεος. Επίσης ο πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Κρήτης αρχιμανδρίτης (μετέπειτα αρχιεπίσκοπος) Ευγένιος Ψαλλιδάκης και οι διοικητές χωροφυλακής, Ρεθύμνου αντισυνταγματάρχης Απόστολος Πατακός, Λασιθίου, ταγματάρχης Μιχαήλ Παπαδάκης, Χανίων, ταγματάρχης Μιχαήλ Πωλιουδόβαρδας, Ηρακλείου μοίραρχος Ιωάννης Πολιουδάκης.

«Το καθήκον όλων ημών των Κρητών», έγραφαν οι «επίλεκτοι» της κατοχής «οι οποίοι εγαλουχήθημεν ανέκαθεν με τας πλέον θερμάς πατριωτικάς παραδόσεις και την βαθείαν πίστιν επί την θρησκείαν των προγόνων μας, είναι να ορθώσωμεν το ανάστημά μας όλοι ανεξαρτήτως πολιτικών φρονημάτων έναντι των κομμουνιστών και να διακόψωμεν πάντα δεσμόν μετ’ αυτών διότι δεν δυνάμεθα να έχωμεν πλέον οιανδήποτε σχέσιν με εκείνους οίτινες χάριν συμφεροντολογικών υπολογισμών εδέχθησαν να ποδοπατήσουν την Θρησκείαν και την Πατρίδα μας».



Τα ολοκαυτώματα του Αυγούστου του 1944

Φυσικά ο κρητικός λαός δεν υπάκουσε στην «έκκληση» και τις απειλές των «επιλέκτων» Ελλήνων ή των γερμανικών αρχών κατοχής. Και συνέχισε την αντίστασή του. Εκείνο το μήνα σκοτώθηκαν από τις αντιστασιακές οργανώσεις 31 Γερμανοί και 7 Ιταλοί στρατιώτες. Ως αντίποινα οι Γερμανοί έκαψαν χωριά του νησιού, εκτέλεσαν εκατοντάδες πατριώτες, αφάνισαν τον πληθυσμό… Τον Αύγουστο του 1944 κάηκαν τ’ Ανώγεια, οι Βρύσες, η Κρύα Βρύση, το Γουργούδι, το Γερακάρι, το Άνω Μέρος, τα Σαχτούρια, το Κούνενι, η Λίμνη, τα Φλόρια. Στον κατοχικό «Κρητικό Κήρυκα» δημοσιεύτηκε στις 27 Αυγούστου ο πρώτος δραματικός απολογισμός εκείνου του μήνα, με στοιχεία προφανώς των ναζιστικών αρχών. Δολοφονήθηκαν 489 άνθρωποι, χιλιάδες άλλοι έχασαν τα σπίτια και τις περιουσίες τους, και αναγκάστηκαν να φύγουν από τα καταστρεμμένα χωριά τους… «Ο πληθυσμός της νήσου Κρήτης είνε υπαίτιος δια τας ανάδρους αυτάς δολοφονίας», έγραφε η γερμανόφιλη εφημερίδα για τις εκτελέσεις των Γερμανών «τας συνεχείς διαρπαγάς και τας μη εν γένει ειρηνικάς πράξεις, δεδομένου ότι εναντίον των τρομοκρατικών στοιχείων του πληθυσμού και των ανοήτων διαδόσεων της ελεεινής εχθρικής προπαγάνδας, δεν αντιτάσσεται κανείς». Και με κυνικό τρόπο δικαιολογούσε τα ολοκαυτώματα που προκάλεσαν οι ναζιστές: «Η Γερμανική συνεπώς δύναμις κατοχής αντεπετέθη και εκτύπησε». Και συνέχιζε: «Έκαστος Κρης Πολίτης ή χωρικός ας σχηματίση ήδη γνώμην, εάν είναι έξυπνον να εξακολουθήση διαταράσσων την ειρηνικήν ζωήν και την τάξιν πιστεύων τους κομμουνιστάς ή Άγγλους πράκτορας, πιστεύων ότι τοιαύτα εγκληματικά έργα δύνανται να προάγουν την κατάστασιν και να μην εξαναγκάζουν εις μέτρα εξολοθρεύσεως, την τόσον συντηρητικώς και δικαίας καθ’ όλην την διάρκειαν του πολέμου μέχρι τούδε συμπεριφερθείσαν Γερμανικήν Στρατιωτικήν Δύναμιν».

Δυο μέρες αργότερα σε κεντρικό της θέμα με τον τίτλο «Κατάρα και ανάθεμα εις τους υπατίους», καταριόταν και αναθεμάτιζε την αντίσταση των Κρητών, γράφοντας, ανάμεσα στ’ άλλα: «Ο φιλήσυχος και νομοταγής και συντηρητικός πληθυσμός της Νήσου μας έχει ύψιστον συμφέρον όχι μόνον να καταράται και αναθεματίζη τους υπαιτίους της καταστροφής του αναρχικούς και τους αυθέντας τούτων αλλά και να αρχίση τον αγώνα έναντίον τούτων με τα μικρά έστω μέσα τα οποία σήμερον διαθέτει». Και θυμίζοντας μερικά απ΄ όσα ακούμε σήμερα, συμπλήρωνε: «Άλλως, εάν συνεχίσωμεν όλοι μας την ολιγωρίαν και αδιαφορίαν και παθητικήν στάσιν είτε από Αγγλοφιλίαν, είτε από τον φόβον των τρομοκρατικών συμμοριών και των μπολσεβίκων, συντόμως θα βαδίσωμεν όλοι προς τον θάνατον, την καταστροφήν, την πείναν και την ολοκληρωτικήν καταστροφήν της Νήσου μας»!

Προσοχή! Αυτό το άρθρο έχει συνέχειες ..

πηγή