Ο μέγιστος Προφήτης Ιωάννης ο Βαπτιστής και τα Άγια Θεοφάνεια

Ο ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου

Η απόδειξη δια των προφητειών περί της θεότητας του Χριστού

Σύμφωνα με τον κορυφαίο φυσικομαθηματικό Πασκάλ (17^ος αιώνας), η άπειρη και οντολογική απόσταση μεταξύ Θεού και κόσμου μπορεί να γεφυρωθεί μόνο με την Χάρη της Θεότητας του Χριστού, ο οποίος γεννήθηκε ως άνθρωπος για να ενώσει στην Θεανδρική του υπόσταση Θεό και άνθρωπο και στο Σταυρό και την ανάστασή Του να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος. Όπως δέχεται ο Πασκάλ, αλλά διακηρύσσει και η Εκκλησία, ισχυρότατη μαρτυρία περί της θεότητος του Ιησού αποτελούν οι προφητείες στην Παλαιά Διαθήκη που αναφέρονται στον Χριστό και οι οποίες υπολογίζονται περίπου σε τρεις εκατοντάδες. Σύμφωνα με σύγχρονους υπολογισμούς, η πιθανότητα να συμπέσουν σε ένα πρόσωπο 48 μόλις προφητείες εκφράζεται με το κλάσμα 1 προς 10¹⁵⁷. Ο αριθμός αυτός είναι ασύλληπτος και απίθανος. Το γεγονός ότι στον Χριστό συνέπεσαν και επαληθεύτηκαν πολύ περισσότερες προφητείες, καθιστά και μαθηματικά ακόμη βέβαιο ότι ΜΟΝΟ Εκείνος υπήρξε ΙΣΤΟΡΙΚΑ ο αναγγελθείς Μεσσίας (βλ. Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου: ‘Τι είναι ο Χριστός’, στ’ έκδοση, εκδ. Ι.Μ. Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1995, & Peter Stoner: ‘Μιλάει η επιστήμη’, εκδ. Πέργαμος, Αθ. 1990).

Η μέγιστη αποστολή του Ιωάννη του Πρόδρομου ως προαπεσταλμένου και δείκτη του Μεσσία

 Όσο περνούσαν τα χρόνια ο Θεός φανέρωνε με τους προφήτες Του, όλο και πιο καθαρά, τα χαρακτηριστικά Εκείνου που επρόκειτο να έρθει για να τους λυτρώσει. Στη Π.Δ. ο ίδιος ο Θεός προαναγγέλλει  δια του προφήτου Μαλαχία τον ερχομό Του στη γη, γιατί λέγει: «Θα αποστείλω τον αγγελιοφόρο μου για να προετοιμάσει το δρόμο ΜΟΥ. Ο αγγελιοφόρος της διαθήκης, στον οποίον προσβλέπετε, ήδη έρχεται. Τότε ΕΓΩ, ο Κύριος (Γιαχβέ, στο Εβραϊκό κείμενο), που εσείς με περιμένετε, θα εισέλθω ξαφνικά στο ναό μου» (3,1). Εφόσον ο Ιωάννης ο Βαπτιστής αναγνωρίζεται από τον Χριστό ως ο Πρόδρομος της Παρουσίας του Κυρίου (Λουκ. 7,27) και ο Πρόδρομος προαναγγέλλει τον Ιησού Χριστό (‘Ιδού ο αμνός του Θεού’) ευνόητο είναι ότι ο Χριστός ταυτίζεται με το Θεό, είναι ο ίδιος ο σαρκωθείς Θεός. Πράγματι, ο μέγιστος προφήτης Ιωάννης, ο προϊστάμενος των ασκητών αγίων της ερήμου, ο νέος προφήτης Ηλίας, η ζωντανή γέφυρα μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, εμφανίζεται στα ιερά κείμενα να είναι ο προπομπός της επίγειας παρουσίας του Θεού, γιατί λέγει ο προφήτης: «Ακούστε! Κάποιος φωνάζει: “Ετοιμάστε στην έρημο ένα δρόμο για τον Κύριο, ισιώστε εκεί το δρόμο να περάσει ο Θεός μας”» (Ησαΐας 40,3). Και συνεχίζει ο χαρισματικός Ησαΐας: «Βάλε φωνή με δύναμη, Ιερουσαλήμ…. Να ο Θεός σας! Ο Κύριος ο Θεός έρχεται να εξουσιάσει με δύναμη…» (40,9-10). Αλλά και ο πατέρας του Προδρόμου, ο ευσεβής ιερέας Ζαχαρίας, εν Πνεύματι Αγίω αναγνωρίζει την αποστολή του Βαπτιστή μεταξύ των ανθρώπων: «Και συ, παιδί, προφήτης του υψίστου θα ονομαστείς. Γιατί θα προηγηθείς πριν από τον Κύριο, για να του ετοιμάσεις τους δρόμους του, για να κάνεις γνωστή στο λαό τη σωτηρία δια της συγχωρήσεως των αμαρτιών τους, χάρις στο μεγάλο έλεος του Θεού μας …» (Λουκ. 1,76). Το θαυμαστό δεν βρίσκεται μόνο στο πλήθος των προφητειών, αλλά κυρίως στο ότι το ερχόμενο πρόσωπο (ο Ιησούς Χριστός) εξισώνεται με το Θεό Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης. Και ακόμη πιο καθαρά, οι προφήτες αναφέρουν ότι ο προάγγελος του Μεσσία θα δράσει στον Ισραήλ, θα είναι ένας και μοναδικός και ότι το έργο του Μεσσία θα είναι κυρίως έργο λύτρωσης αμαρτιών και όχι πολιτικό ή κοινωνικό (βλ. ‘Τι είναι ο Χριστός’, όπου ανωτέρω). Η συνείδηση επομένως της Εκκλησίας αναγνωρίζει στο πρόσωπο του ‘μείζονος εν γεννητοίς γυναικών’ και ‘περισσότερον προφήτου’ (Λουκ. 7,28 & 26), Ιωάννου του Βαπτιστού, τον ουρανόσταλτο αγγελιοφόρο, τον μεγάλο χάριν του Χριστού μαγνήτη ψυχών, που κατέδειξε στους συγχρόνους του τον Ιησού ως Υιό του Θεού. 

Η Βάπτιση του Χριστού ως Θεοφάνεια και ως εγκαίνια της εκκλησιαστικής και λειτουργικής αναγέννησης των πιστών

Η Βάπτιση του Κυρίου ήταν η αρχή της δημόσιας δράσης του. Τριάντα ετών πλέον, επισκέφτηκε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή στον Ιορδάνη ποταμό και του ζήτησε να Τον βαπτίσει. Λέει λοιπόν ο Ιωάννης στους παρευρισκόμενους για τον Ιησού: «ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΜΝΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΕΙ ΠΑΝΩ ΤΟΥ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ» (Ιω. 1,29). Τον ονομάζει λοιπόν ο Ιωάννης, ήδη από τη βάπτισή Του, προβατάκι (αμνό), εικόνα της πραότητας και της υπομονής, που προορίζεται να θυσιαστεί (να σταυρωθεί) ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, για όλη την Οικουμένη. «ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ για τον οποίο εγώ σας είπα», συνεχίζει ο Ιωάννης να αποκαλύπτει (και προς τους μαθητές του), ότι «ύστερα από εμένα έρχεται κάποιος που είναι ανώτερός μου, γιατί ΥΠΗΡΧΕ ΠΡΙΝ ΝΑ ΓΕΝΝΗΘΩ» (Ιω. 1,30). Είναι βέβαιο ότι μιλάει εδώ για τον Ιησού ως τον προϋπάρχοντα και αιώνιο Θεό. Μέχρι τότε ο Ιησούς εθεωρείτο για όλους «γιος του ξυλουργού» Ιωσήφ (Μτθ. 13,55). Κατά τη βάπτισή Του έγιναν τα αποκαλυπτήριά Του ως Υιού του Θεού. Ο Χριστός ως άνθρωπος υπήρξε αναμάρτητος. Γι’ αυτό μόλις βαπτίστηκε ανέβηκε αμέσως από το νερό, αφού δεν είχε αμαρτίες για να εξομολογηθεί (Μθ. 3,16).

«Και νά, ΑΝΟΙΞΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ ΟΙ ΟΥΡΑΝΟΙ ΚΑΙ ΕΙΔΕ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΑΝ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΚΑΙ ΝΑ ΕΡΧΕΤΑΙ ΠΑΝΩ ΤΟΥ», για να κατοικήσει μονίμως (Μτθ. 3,16) επ’ Αυτού, σε διάκριση από τους προφήτες της Π.Δ., στους οποίους εχορηγείτο προσωρινά. Στον Ιησού δωρίζεται ως στον ηγέτη της νέας αγιασμένης ανθρωπότητας (Εκκλησίας) για να μεταμορφώνει πλέον πνευματικά τους πιστούς (πρβλ. Ησαΐα 61,1-3: Πνεύμα Κυρίου επ’ εμέ…). «Ακούστηκε τότε μια φωνή από τα Ουράνια (οπότε για πρώτη φορά εμφανίζεται τόσο καθαρά και δημόσια η ύπαρξη της Αγίας Τριάδος), που έλεγε: ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΟΥ ΥΙΟΣ, ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΚΛΕΚΤΟΣ ΜΟΥ (στον οποίον αναπαύομαι και δια του οποίου η σωτηρία)» (Ματθ. 3,17). Φανερώνει η φωνή αυτή την αγάπη, τη χαρά και τη συμμετοχή του Θεού Πατέρα στο μυστήριο του Υιού Του, αφού ο ίδιος φαίνεται ότι τον ενθρονίζει ως Μεσσία με το Άγιο Πνεύμα. Χρίεται δηλονότι ο Ιησούς βασιλιάς του νέου κόσμου του Θεού (ενός κόσμου πλέον χαράς, δικαιοσύνης, ειρήνης, ελευθερίας, αγάπης κ.α.), από τον ίδιο μάλιστα τον Πατέρα Του, πλην όμως Η ΧΡΙΣΗ ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ, ήτοι ο Ιησούς δεν είναι απλός άνθρωπος όπως οι βασιλείς του Ισραήλ (λ.χ. Σαούλ, Δαυίδ, Σολομώντας), οι οποίοι ενθρονίζονταν με λάδι ή μύρο από τους προφήτες, αλλά εμφανώς Θεάνθρωπος.

Και ο Ιωάννης διακήρυξε φανερά και είπε: «Είδα το Πνεύμα να κατεβαίνει σαν περιστέρι από τον ουρανό και να μένει πάνω του. Εγώ δεν τον ήξερα ποιος ήταν, Αυτός (ο Θεός) όμως που με έστειλε να βαπτίζω (ΜΟΝΟ) με νερό, Εκείνος μου είπε: “Σε όποιον δεις να κατεβαίνει και να μένει πάνω Του το Πνεύμα, ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΒΑΠΤΙΖΕΙ (πλέον) ΜΕ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ” (ως εκχέων, Λειτουργικά έκτοτε, τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος). Κι αυτό εγώ το είδα (το Πνεύμα που κατέβηκε προς Αυτόν) και διακήρυξα δημόσια (ως αυτόπτης μάρτυρας) πως αυτός είναι ο Υιός του Θεού (ο Ένας και Μόνος κατά τη φύση, όπως γράφει και ο Κύριλλος Αλεξανδρείας)» (Ιω. 1,32-34) {βλ. και “Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην…”, Π.Ν. Τρεμπέλα, σελ. 71-73).

Τέλος, όπως φάνηκε εξ Ουρανού ότι ο Χριστός είναι ο φυσικός Υιός του Θεού, έτσι και εμείς καθιστάμεθα ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΑ ΥΙΟΙ του Θεού μέσω του Αγίου Βαπτίσματος, που σημαίνει είσοδο στην οικογένεια του Θεού και συνδέεται με τον θάνατο και την ανάσταση του Ιησού (Ρωμ. 6,3 κ.ε.). Και όπως χρίστηκε ο Ιησούς με το Πνεύμα ως πνευματικός ηγέτης του νέου κόσμου-λαού του Θεού, έτσι και εμείς με το άγιο Χρίσμα δεχόμεθα τα χαρίσματα της Δόξης Του και γινόμαστε μέτοχοι της ανέσπερης Βασιλείας του Θεού. Με την είσοδο της χάριτος του Θεού στην ανθρωπότητα, ένεκα του αγιαστικού έργου του Χριστού και δια της Πεντηκοστής που οδηγεί την Εκκλησία «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιω. 16,13), φάνηκε, από τα άγια πλέον Θεοφάνεια, πως «Τα άνω τοις κάτω συνεορτάζει και τα κάτω τοις άνω συνομιλεί» (από την ευχή του μεγάλου Αγιασμού, του Σωφρονίου Ιεροσολύμων).

Ο Κύριος γεννήθηκε ως άνθρωπος και, ζώντας ως διάκονος και υπηρέτης για μας, μαρτύρησε δια του λόγου και δια του αίματός Του για να ενωθούν οι πιστοί με το Θεό και να ζήσουν αιώνια. Και εμείς ακολουθούντες τον Αρχηγό της Ζωής οφείλουμε να δαπανώμεθα υπέρ των άλλων, να παλεύουμε κατά των παθών και να μαρτυρούμε την Τριαδική αλήθεια, διάγοντες εν ταπεινώσει και μετανοία, αφού είναι γνωστό πως «η βασιλεία του Θεού κερδίζεται με προσπάθεια και την κατακτούν αυτοί που αγωνίζονται» (Μτθ. 11,12).  

ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ:

• “Η Αγία Γραφή”, Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας, Αθ. 1997
• “Η Καινή Διαθήκη”, Αποστολικής Διακονίας, έκδ. Θ΄, 2009
• “Καινή Διαθήκη - Ο Ιησούς Χριστός και το έργο του”, ΟΕΔΒ, Γεωργίου Τσανανά- Απόστολου Μπάρλου, Αθ. 2008
• “Mιλάει η επιστήμη”, Peter Stoner, εκδ. Πέργαμος, Αθ. 1990
• “Ο Χριστός και ο καινούριος κόσμος του Θεού”, Σάββα Αγουρίδη-Σωκράτη Νίκα, ΟΕΔΒ, 1993
• “Τι είναι ο Χριστός”, Μητρ. Νικοπόλεως Μελετίου, Πρέβεζα 1995
• “Το Ευαγγέλιο του Ιωάννου”, Νικολάου Σωτηρόπουλου, τ.α΄, εκδ. Ο Σταυρός, 1996
• “Το Ευαγγέλιο του Ματθαίου”, Νικ. Σωτηρόπουλου, εκδ. Ο Σταυρός, Αθ. 1981
• “Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο”, Σάββα Αγουρίδη, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλ. 2005
• “Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο”, Ιω. Καραβιδόπουλου, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλ. 1988
• “Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον”, Π. Τρεμπέλα, εκδ. Ο Σωτήρ, Αθ. 1990