ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ιω.Ζ.37-52 π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΦΑΝΑΡΙΩΤΗΣ

 

Του  πρωτ. Νικολάου Φαναριώτη , εφημερίου του Ι.Ν. Οσίου Λουκά Πατρών  για  την3-6-12

((Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις Αυτόν)). Ιω.Ζ.39

ΟΛΑ ΣΗΜΕΡΑ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ.

όλα τα έργα στον πλανήτη, είναι αποτελέσματα δύο ειδών  ενεργείας  της κτιστής (του ανθρώπου) και της άκτιστης (του Θεού).

Τα έργα του Θεού είναι κύκλοι δηλ. γραμμές που δεν έχουν αρχή ούτε τέλος.             Πρδτ.   Ο γενετικός  κύκλος,(το αυγό  και η κότα),  ο κύκλος του CO2, ο βιολογικός κύκλος  της  διαιωνίσεως της ζωής ,Αστρονομικός, Ο εβδομαδιαίος (ανακύκλωση των 7 ημερών), μετεωρολογικός κύκλος  και άλλα  αναρίθμητα.

Τα έργα των ανθρώπων είναι  γραμμές, που έχουν αρχή και τέλος.                      Σπίτια ,αυτοκίνητα,  δρόμοι, υπολογιστές, τηλεοράσεις, διαστημόπλοια,  ιδεολογίες,  συστήματα,  κόμματα, Είναι γραμμές, έργα του ανθρώπου έχουν αρχή και τέλος. αυτό ήθελε να δείξει και ο Πλάτων με τις γεωμετρικές κατασκευές στην θεωρητική Γεωμετρία, με τον κανόνα (χάρακα)  και τον διαβήτη. ( Άνθρωπος και Θεός ).

Σήμερα γιορτάζουμε την κάθοδο του  Αγίου  Πνεύματος εν είδη πυρήνων γλωσσών. ((Και εγένετο άφνω εκ  του ουρανού ήχος ώσπερ φερωμένης πνοής βιαίας, Και επλήρωσε όλον τον οίκον ου ήσαν καθήμενοι και ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός, εκάθισε τε εφ΄ένα έκαστον αυτών)).ΠΡΞ.Β2,3.Ήταν η κάθοδος του Αγ .Πνεύματος .

Το Άγιο Πνεύμα όμως είναι πρόσωπο, είναι ο Θεός,  Ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, γι αυτό δεν έρχεται ούτε φεύγει.  Αυτό που είδαμε σήμερα  ήταν μια από τις αναρίθμητες   άκτιστες ενέργειες Του δηλ το Άγιο Πνεύμα είναι σαν ένα δένδρο με πολλά κλαριά  ή σαν ένας ήλιος  με  πολλές  ακτίνες μια από αυτές  τις ενέργειες είναι και  το χάρισμα της υιοθεσίας, που δεν υπήρχε στον πλανήτη προ της Πεντηκοστής. Το είχαν  οι πρωτόπλαστοι αλλά το έχασαν ((ούπω γαρ ην Πνεύμα ¨Αγιον οτι Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη)).  Ιω.Ζ.39

Σήμερα είναι η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας .Εγεννήθη από την πλευράν του Χριστού όταν ο  ρωμαίος στρατιώτης ελόγχισεν την πλευράν Του: Εκυοφορήθηκε επί 50 ημέρας και εφανερώθη από το Πνεύμα το Άγιον την Πεντηκοστή, με  την μορφήν των πυρίνων γλωσσών. Οι πύρινες γλώσσες που φώτιζαν αλλά δεν έκαιγαν (όπως το Άγιον φώς ) δήλωναν ότι ξαναγύρισε στην εκκλησία το χάρισμα της υιοθεσίας .Γι αυτό η ορθόδοξος Εκκλησία των Αποστόλων, Είναι Αγιοπνευματική, ((Εκκλησία του ΑγίουΠνεύματος)).

Σήμερα(33Μ.Χ.) η Ανθρωπότης και η Ιστορία της χωρίστηκαν στα δύο.       Σε δυο λαούς στον Παλαιόν λαόν που έχει γενάρχη τον Παλαιόν  Αδάμ και που δεν έχει Πνεύμα Άγιον. και τον λαόν του Αγίου Πνεύματος (δηλ. την Εκκλησίαν) που έχει γενάρχην τον νέον Αδάμ  Δηλ. τον Χριστόν.

Ο ΠΡΩΤΟΣ λαός είναι ο λαός της υπαρξιακής αγωνίας  και του πνευματικού θανάτου.  Δεν χρειαζόταν να τον ανακαλύψουν οι σύγχρονοι υπαρξιστές .Το δήλωσε ο ίδιος ο Κύριος : (( ακολούθει μοι, και άφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούς )). Μτθ. Η22   είναι ο λαός που ξεκίνησε από την Εδέμ με γενάρχην τον Παλαιόν Αδάμ και κατήντησε να έχει  σκοπόν της ζωής του, ότι αισχρόν εστί και λέγειν ΕφΕ12 είναι οι νεκροί που θάβουν τους νεκρούς τους .

ΔΕΥΤΕΡΟΣ λαός είναι ο λαός του Αγίου Πνεύματος .  είναι ο  λαός που ξεκίνησε τηνΠεντηκοστήν  του 33 Μ.Χ. και πήρε την πορεία του στην Ιστορία. Είναι η μία Αγία καθολική και Αποστολική Εκκλησία.   Σκοπός της υπάρξεως της και περιεχόμενον της  ζωής της, είναι να αποκτήσει το Πνεύμα το ¨Αγιον Σκοπός της ζωής του Χριστιανού είναι να  αποκτήση το ¨Αγιον Πνεύμα. Το μεγαλύτερο στη ζωή μας  δεν είναι τα χρήματα, τα υλικά αγαθά, οι γνώσεις και οι ανθρώπινες  σοφίες, ΑΛΛΑ το Πνεύμα το ¨Αγιον ¨Εχοντες πολλά από τα άλλα  Και  ίσως όλα, χωρίς  Πνεύμα ¨Αγιον,  είμαστε  φτωχοί,  έρημοι, δυστυχείς.  Έχοντας  Πνεύμα  άγιον  έχουμε  απ΄ όλα )).  ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ.

Και ποιά είναι αυτά τα όλα που μας δίδει το Πνεύμα το ¨Αγιον ; Μας τα είπε χθές το βράδυ στον Εσπερινόν. πάντα χορηγεί το Πνεύμα το ¨Αγιον* βρύει προφη- τείας, ιερέας τελειοί, αγραμμάτους σοφίαν εδίδαξεν,αλιείς θεολόγους ανέδειξεν, όλον  συγκροτεί τον  θεσμόν  της  εκκλησίας. Ομοούσιε, ομό- θρονε,τω Πατρί και τω Υιώ, Παράκλητε δόξα σοι.  ΕΣΠΕΡ. ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ,

600 χρόνων ο γέρο ΝΩΕ μέσα στην κιβωτό ,τον  9^ον μήνα του Κατακλυσμού (έμεναν ακόμη 3 μήνες).  απέστειλε την περιστεράν για να αναγνωρίσει το έδαφος  (προηγουμένως είχε αποστείλει τον κόρακα)  και απέστειλε την περιστεράν, οπίσω αυτού, ιδείν ει κεκόπακε το ύδωρ από της γής  και ουχ ευρούσα η περιστερά άναπαυσιν τοις ποσίν αυτής,  ανέστρεψε προς αυτόν εις την  κιβωτόν.  ΓΕΝ.Η8.Σε λίγο η σκηνή αυτή συμβολικά θα επαναληφθεί. Δηλ.   από την νοητή κιβωτό, την Εκκλησία θα ξεκινήσει  η μυστική περιστερά και εμείς γονατιστοί θα την αναμένουμε.

Μακάρι να βρει ανάπαυσιν σε ψυχές ζωντανές, ζωοποιημένες  από τα μυστήρια της Εκκλησίας :  Αγίω Πνεύματι πάσα ψυχή ζωούται και καθάρσει Υψούται λαμπρύνεται, τη τριαδική μονάδι ιεροκρυφίως. Αντιφ. Δ.Ηχου  Μακάρι, αυτή η μυστική περιστερά να βρει τέτοιες ζωντανές  ψυχές  ανάμεσα μας ,και ανάμεσα στον λαόν του Θεού.

ΑΜΗΝ.

Μητροπολίτης Κυθήρων Σεραφείμ, Κυριακή της Πεντηκοστής

«Τό Πνεῦμα τό ἅγιον μή ἀντανέλλης ἀφ' ἡμῶν»

Ἡ ὄγδοη Κυριακή ἀπό τήν Μεγάλη Κυριακή τοῦ Πάσχα σήμερα, ἡ Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς, ὅπως μᾶς εἶναι γνωστή, κατά τήν ὁποία ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν ἱερή ἐπέτειο τῆς Ἱδρύσεώς της μέ τήν ἐπιφοίτησι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν στούς Ἁγίους Μαθητάς καί Ἀποστόλους τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀκόμη, τιμᾶ καί τήν ἱερή μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Λουκιλλιανοῦ καί Παύλης.

Εἶναι μεγάλη καί πανίερη ἡ Δεσποτική ἑορτή τῆς Ἁγίας Πεντηκοστῆς, ὅπως καί ἡ ἐπίσης μεγάλη καί πανευφρόσυνη ἑορτή τοῦ Ἁγίου Πάσχα.

Ὁ Θεῖος Λυτρωτής μας Ἰησοῦς Χριστός κατά τήν ἡμέρα τῆς Θείας Ἀναλήψεώς Του στούς οὐρανούς, ἀφοῦ ἐπί 40 ἡμέρες «παρέστησεν ἑαυτόν ζῶντα μετά τό παθεῖν αὐτόν ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις», δηλ. παρουσιάζονταν ζωντανός, ἀναστημένος μετά ἀπό τά φρικτά πάθη του, μέ πολλές ἀποδείξεις τοῦ σωτηρίου αὐτοῦ γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως καί μιλοῦσε γιά τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, συνέστησε στούς ἁγίους Μαθητές Του νά μήν ἀπομακρύνωνται ἀπό τά Ἱεροσόλυμα, ἀλλά νά περιμένουν τήν ἐκπλήρωσι τῆς ὑποσχέσεως τοῦ οὐρανίου Πατέρα, πού ἔλεγε ὅτι ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἐβάπτισε στό νερό βάπτισμα μετανοίας, σεῖς, ὅμως, οἱ Μαθηταί καί Ἀπόσολοί μου θά βαπτισθῆτε μέσα στή Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μετά ἀπό λίγες ἡμέρες.

Τούς διαβεβαίωσε ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ὅτι θά λάβουν δύναμι Θεοῦ, ἀφοῦ τούς ἐπισκιάσῃ τό Πανάγιο Πνεῦμα καί θά γίνουν μάρτυρες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέσα στά Ἱεροσόλυμα καί σέ ὅλη τήν Ἰουδαία καί Σαμάρεια καί σέ ὅλα τά πέρατα τοῦ κόσμου.

Αὐτῆς τῆς θείας ὑποσχέσεως τήν ἐκπλήρωσι ἑορτάζουμε σήμερα, καθώς στό ὑπερῷο ἐκεῖνο τῆς Πεντηκοστῆς συνέβη τό ὑπερθαύμαστο γεγονός τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐπί τούς Ἁγίους Μαθητάς καί Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ «ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν».

Προσεγγίζοντας ὡρισμένους θεσπέσιους ὕμνους ἀπό τίς Καταβασίες τῆς Ἁγίας Πεντηκοστῆς, θά πάρωμε, μέ τή βοήθεια τοῦ Τρισαγίου Θεοῦ, τό σωτήριο μήνυμα τῆς μεγάλης αὐτῆς ἡμέρας καί ἑορτῆς.

«Τὴν ἐξ ὕψους δύναμιν τοῖς Μαθηταῖς, Χριστέ, ἕως ἂν ἐνδύσησθε ἔφης, καθίσατε ἐν Ἱερουσαλήμ, ἐγὼ δὲ ὡς ἐμὲ Παράκλητον ἄλλον, Πνεῦμα τὸ ἐμόν τε καὶ Πατρός ἀποστελῶ, ἐν ᾧ στερεωθήσεσθε».

Καί ἡ μετάφρασίς του :

Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ συνέστησες στούς Μαθητές Σου νά καθίσουν καί νά μήν ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τά Ἱεροσόλυμα, μέχρι πού νά ἐνδυθοῦν τήν θεία οὐράνια δύναμι. Καί τούς ὑποσχέθηκες ὅτι θά τούς ἀποστείλης σάν Ἐσένα ἄλλον Παράκλητον (βοηθόν, ἐνισχυτήν καί παρηγορητήν), δηλαδή τό ἰδικόν σου καί τοῦ Οὐράνιου Πατέρα Σου, Ἅγιο Πνεῦμα, μέ τήν δύναμι τοῦ ὁποίου θά στερεωθῆτε στήν πίστι καί τήν πνευματική ζωή.

«Τὸ διὰ τὸν φόβον σου ληφθὲν Κύριε, ἐν γαστρὶ τῶν Προφητῶν, καὶ κυηθὲν ἐπὶ τῆς γῆς πνεῦμα σωτηρίας, ἀποστολικὰς καρδίας κτίζει καθαράς, καὶ ἐν τοῖς πιστοῖς εὐθὲς ἐγκαινίζεται· φῶς γὰρ καὶ εἰρήνη, διότι τὰ σὰ προστάγματα».

Αὐτό σημαίνει μέ ἁπλᾶ λόγια :

Κύριε, τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού εἶναι πνεῦμα σωτηρίας, τό ὁποῖο ἔλαβαν οἱ ἅγιοι Προφῆτες ἔχοντας τόν ἅγιο φόβο σου καί κυοφορήθηκε πάνω στή γῆ, κτίζει καθαρές Ἀποστολικές καρδιές καί μέσα στίς καρδιές τῶν πιστῶν ἐνθρονίζεται. Καί τοῦτο γιατί τά δικά σου θεῖα προστάγματα εἶναι ὅλο φῶς καί εἰρήνη.

Ἔπειτα ἀπό τήν εὐεργετική ἐπιφοίτησι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στούς ἁγίους Μαθητές καί Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ, στήν Ἐκκλησία καί τόν κόσμο, τό Μήνυμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς εἶναι : νά δοξάζωμε πάντοτε τόν Πανάγιο Θεό γιά τήν ὕπαρξι καί τήν εὐεργετική παρουσία καί δρᾶσι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα μας καί γύρω μας, νά τόν εὐχαριστοῦμε ἀδιάκοπα γιά τίς πολλές πνευματικές δωρεές καί εὐλογίες στή ζωή μας καί νά τόν παρακαλοῦμε ἀκατάπαυστα λέγοντας : «Τό Πνεῦμα τό ἅγιον μή ἀντανέλλης ἀφ' ἡμῶν» καί «τό πνεῦμα σου τό ἀγαθόν ὁδηγήσει ἡμᾶς ἐν γῇ εὐθείᾳ», δηλ. τό Πανάγιό Σου Πνεῦμα νά μήν τό πάρης ποτέ ἀπό πάνω μας, καθώς ἐπίσης καί τό ἀγαθό Σου Ἅγιο Πνεῦμα νά μᾶς ὁδηγήσει στήν εὐθεῖα ὁδό, στόν δρόμο τῆς Θείας Χάριτος. Γένοιτο.

† Ὁ Κ.Σ

Κυριακή της Πεντηκοστής – Το Άγιο Πνεύμα στη ζωή μας (Αποστολικό Ανάγνωσμα)

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Πράξ β΄ 1 –11

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

«Καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου»

«Πεντηκοστὴν ἑορτάζομεν» σήμερα«καὶ Πνεύματος ἐπιδημίαν». Ἑορτάζουμε  δηλαδὴ τὴν ἡμέρα ἐκείνη, κατὰ τὴν ὁποία  τὸ Πανάγιο Πνεῦμα κατῆλθε στὸ ὑπερῶο ὅπου ἦταν συγκεντρωμένοι οἱ μαθητὲς τοῦ Κυρίου «καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου». Ὅλοι τους τότε πλημμύρισαν ἐσωτερικὰ μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Ἀπὸ τότε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα φανερώνεται καὶ ἐνεργεῖ μὲ ἕνα μοναδικὸ τρόπο μέσα στὴν Ἐκκλησία, καθὼς εἶναι γιὰ τὴν Ἐκκλησία ὅ,τι εἶναι ἡ ψυχὴ γιὰ τὸ σῶμα.

Δὲν εἶναι εὔκολο νὰ μιλήσει κανεὶς γιὰ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Διότι εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός τὸ τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Προκειμένου ὅμως νὰ  ἐμβαθύνουμε κάπως στὸ μέγα αὐτὸ μυστήριο, θὰ ὑπογραμμίσουμε τρεῖς φράσεις ἀπὸ τὴ γνωστὴ προσευχὴ πρὸς τὸ Ἅγιο Πνεῦμα «Βασιλεῦ οὐράνιε...», οἱ ὁποῖες φανερώνουν πῶς ἐνεργεῖ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὴ ζωή μας.

1. Τὸ «Πνεῦμα τῆς ἀληθείας»

Ἡ πρώτη εἶναι ἡ φράση «Πνεῦμα τῆς ἀληθείας». Τὸ ὀνόμασε ἔτσι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς μαθητές του: «Ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν» (Ἰω. ις΄ 13)· δηλαδή, ὅταν ἔλθει τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, θὰ σᾶς ὁδηγήσει σὲ ὅλη τὴ σωτηριώδη ἀλήθεια.

Εἶναι φανερὸ ὅτι ὁ Κύριος ὀνόμασε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα «Πνεῦμα τῆς ἀληθείας», διότι Ἐκεῖνο μᾶς ὁδηγεῖ στὴν ἀλήθεια. Πράγματι μόνο μὲ τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μποροῦμε νὰ κατανοήσουμε τὴν πίστη μας καὶ τὶς μεγάλες ἀλήθειες της. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς διδάσκει πῶς νὰ προσευχόμαστε στὸ Θεό, μᾶς ἀνοίγει τὸν νοῦ γιὰ τὴν κατανόηση τῶν θείων Γραφῶν, μᾶς φωτίζει νὰ διακρίνουμε ποιὸ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας.

Ἔχουμε ἀνάγκη λοιπὸν ἀπὸ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γιὰ νὰ μὴν ἀστοχοῦμε ἀλλὰ νὰ βαδίζουμε σταθερὰ στὸ δρόμο τῆς ἀλήθειας.

2. Ὁ ἀγαθὸς Παράκλητος

Ἡ δεύτερη φράση εἶναι μία μόνο λέξη: ἡ λέξη «Παράκλητος», ποὺ σημαίνει παρηγορητὴς κι ἐνισχυτής. Πράγματι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἐνισχύει στὸν πνευματικό μας ἀγώνα. Αὐτὸ ἀνάβει στὴν καρδιά μας τὴ φλόγα τῆς πίστεως, μᾶς ἀνορθώνει ὕστερα ἀπὸ κάποια πτώση στὴν ἁμαρτία, μᾶς στηρίζει στὴν ἀπόφαση μετανοίας, καλλιεργεῖ μέσα μας τὴ διάθεση γιὰ τὸν ἀγώνα τῆς ἀρετῆς. Αὐτὸ ἐπίσης μᾶς παρηγορεῖ σὲ κάποια δύσκολη ὥρα καὶ στηρίζει τὴν τσακισμένη ψυχή μας ὕστερα ἀπὸ κάποια δοκιμασία, ἀσθένεια ἢ πένθος. Ὅπως σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «τὸ Πνεῦμα συναντιλαμβάνεται ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν», δηλαδὴ μᾶς βοηθᾶ καὶ μᾶς στηρίζει στὶς φυσικὲς καὶ ἠθικὲς ἀδυναμίες μας (Ρωμ. η΄ 26). Κι ὅταν ἀκόμη ἔχουμε ἰσχυρὴ θέληση, ἀγωνιστικὴ διάθεση, σταθερότητα, χαρά, εἰρήνη ψυχῆς, ὅλα αὐτὰ τί ἄλλο εἶναι παρὰ δῶρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Ὅλα εἶναι δικά του, διότι «πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον»!

3. Ὁ χορηγὸς τῆς ζωῆς

Ὑπάρχει ὅμως κι ἕνα τρίτο ἀξιοπρόσεκτο σημεῖο: Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὀνομάζεται «ζωῆς χορηγός», ποὺ σημαίνει ὅτι αὐτὸ ἀποτελεῖ τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς. Μᾶς τὸ ἀποκάλυψε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος: «Τὸ πνεῦμά ἐστι τὸ ζωοποιοῦν» (Ἰω. ς΄ 63). Αὐτὸ ἀποτελεῖ τὴν ζωογόνο δύναμη μέσα στὴν κτίση.

Πράγματι, οἱ ἄγγελοι καὶ οἱ ἄνθρωποι, τὰ ζῶα καὶ τὰ φυτὰ καὶ ὅλα, ὅσα ὑπάρχουν στὸν οὐρανὸ καὶ στὴ θάλασσα, στὴ γῆ καὶ κάτω ἀπὸ τὴ γῆ, ὅλα λαμβάνουν ζωὴ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Τὸ σπουδαιότερο ὅμως εἶναι ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα χορηγεῖ στὸν ἄνθρωπο τὴν ἀναγεννημένη ζωή. Ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ βαπτιζόμαστε καὶ στὴ συνέχεια δεχόμαστε τὸ Ἅγιο Χρίσμα, μέσα μας ἐγκαινιάζεται νέα ζωὴ. «Σφραγὶς δωρεᾶς Πνεύματος Ἁγίου», εἶπε ὁ ἱερεὺς καθὼς μᾶς ἔχριε μὲ τὸ ἅγιο Μύρο, καὶ ἡ καρδιά μας πλημμύρισε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Κι ἐφόσον ἀγωνιζόμαστε νὰ τηροῦμε τὶς θεῖες ἐντολὲς καὶ συμμετέχουμε συνειδητὰ στὰ ἱερὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, αὐτὴ ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπιδρᾶ μυστικὰ μέσα στὴν καρδιά μας, μᾶς ἁγιάζει καὶ μᾶς μεταδίδει ζωὴ ἀληθινή. Κι ἔτσι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δὲν εἶναι μόνο ὁ χορηγὸς τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας, ἀλλὰ γίνεται καὶ «ἀρραβὼν τῆς μελλούσης ζωῆς» στὴν αἰωνιότητα.

Ἀνεξερεύνητος εἶναι ὁ πλοῦτος τῶν θεϊκῶν δωρημάτων, ποὺ μᾶς παρέχει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Κι ὅλος αὐτὸς ὁ πλοῦτος μπορεῖ νὰ γίνει κτῆμα κάθε πιστοῦ. Ἂς ἀγωνιζόμαστε λοιπὸν νὰ ζοῦμε μὲ καθαρότητα καὶ ταπείνωση, μὲ πίστη καὶ ὑπακοὴ στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ κι ἂς παρακαλοῦμε τὸ Πανάγιο Πνεῦμα νὰ ἔλθει καὶ νὰ σκηνώσει μέσα μας γιὰ νὰ μᾶς καθαρίζει καὶ νὰ μᾶς ἐξαγιάζει.

“Ο ΣΩΤΗΡ” 15/05/2012

Εἰς τὴν Πεντηκοστήν Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος

 

Ὁ Ὀρθόδοξος ἔχει πλήρη συνείδηση πὼς ἀνήκει σὲ μία κοινότητα. «Γνωρίζουμε πὼς ὅποιος ἀπὸ μᾶς πέσει», ἔγραφε ὁ Χομιάκωφ, «πέφτει μόνος του, κανεὶς ὅμως δὲν σώζεται ἀπὸ μόνος του. Σώζεται ὡς μέλος τῆς Ἐκκλησίας, μαζὶ μὲ ὅλα τὰ ἄλλα μέλη της».

Εἶναι ὅμως σίγουρο πὼς ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία εἶναι πνευματικὴ καὶ μυστικὴ ὑπὸ τὴν ἔννοια πὼς ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία ποτὲ δὲν ἀσχολεῖται μὲ τὴν ἐπίγεια πλευρὰ τῆς Ἐκκλησίας μεμονωμένα, ἀλλὰ θεωρεῖ πάντοτε τὴν Ἐκκλησία «ἐν Χριστῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι». Ὁλόκληρη ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία ἔχει ὡς ἀφετηρία τὴν ἰδιαίτερη σχέση ποὺ ὑφίσταται μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Θεοῦ. Τρεῖς φάσεις μποροῦν νὰ χρησιμοποιηθοῦν γιὰ ν᾿ ἀποδώσουν αὐτὴ τὴ σχέση: ἡ Ἐκκλησία εἶναι: α) εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας, β) Σῶμα Χριστοῦ καὶ γ) μιὰ συνεχὴς Πεντηκοστή. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία εἶναι Τριαδική, Χριστολογικὴ καὶ «Πνευματολογική».

α) Εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας.
Ὅπως ἀκριβῶς κάθε πρόσωπο ἔχει δημιουργηθεῖ κατ᾿ εἰκόνα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία ὡς ὅλον εἶναι εἰκόνα τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ, ἀναπαράγοντας πάνω στὴ γῆ τὸ μυστήριο τῆς ἑνότητας καὶ τῆς ποικιλίας. Στὴν ἁγία Τριάδα τὰ τρία πρόσωπα εἶναι ἕνας Θεός, χωρὶς ὅμως νὰ παύουν νὰ εἶναι τέλεια πρόσωπα.

Στὴν Ἐκκλησία ἕνα πλῆθος διαφορετικῶν ἀνθρώπων ἑνώνεται σ᾿ ἕνα σῶμα, στὸ ὁποῖο ὅμως ὁ καθένας καὶ ἡ καθεμιὰ διατηρεῖ ἀτόφια τὴν προσωπικότητά του. Τὸ κάθε πρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδας κατοικεῖ στὸ ἄλλο καὶ αὐτὸ ἐξεικονίζεται στὴν ἀλληλοπεριχώρηση τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας.

Στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχει διάσταση μεταξὺ ἐλευθερίας καὶ αὐθεντίας. Στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχει ἑνότητα καὶ ὄχι ὁλοκληρωτισμός. Ὅταν οἱ Ὀρθόδοξοι ἀποδίδουν στὴν Ἐκκλησία τὸν ὅρο «Καθολική», ἔχουν κατὰ νοῦ (μεταξὺ ἄλλων) καὶ αὐτὸ τὸ ζωντανὸ θαῦμα τῆς ἑνότητας τῶν πολλῶν προσώπων σὲ ἕνα.

Αὐτὴ ἡ σύλληψη τῆς Ἐκκλησίας ὡς εἰκόνας τῆς ἁγίας Τριάδας, μᾶς βοηθᾶ ἐπίσης νὰ κατανοήσουμε γιατὶ οἱ Ὀρθόδοξοι δίνουν τεράστια σημασία στὶς Συνόδους. Ἡ Σύνοδος ἀποτελεῖ ἔκφραση τοῦ Τριαδικοῦ χαρακτῆρα τῆς Ἐκκλησίας. Μποροῦμε νὰ δοῦμε τὸ μυστήριό της ἑνότητος ἐν τῇ ποικιλίᾳ, σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας, νὰ ἐφαρμόζεται στὴν πράξη, ὅταν οἱ πολλοὶ ἐπίσκοποι, οἱ συναγμένοι στὴ σύνοδο, φτάνουν ἐλεύθερα σὲ κοινὴ ἀπόφαση ὑπὸ τὸν φωτισμὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

β) Σῶμα Χριστοῦ.
«Οὕτως οἱ πολλοὶ ἓν σῶμα ἐσμὲν ἐν Χριστῷ» (Ρωμ. 12, 5). Ὁ στενότερος δυνατὸς δεσμὸς ὑπάρχει μεταξὺ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας: κατὰ τὴν περίφημη φράση τοῦ Ἰγνατίου, «ὅπου ὁ Χριστός, ἐκεῖ καὶ ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία». Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἐπέκταση τῆς Σάρκωσης, τὸ πεδίο ὅπου συνεχίζεται ἡ Σάρκωση. Ἡ Ἐκκλησία, σύμφωνα μὲ τὸν Ἕλληνα θεολόγο Χρῆστο Ἀνδροῦτσο, εἶναι τὸ «κέντρο καὶ τὸ ὄργανο τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ... δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ μία συνέχιση καὶ μία ἐπέκταση τοῦ προφητικοῦ, τοῦ ἱερατικοῦ καὶ βασιλικοῦ Του ἀξιώματος... Ἡ Ἐκκλησία καὶ ὁ Ἱδρυτής της εἶναι ἀδιάρρηκτα ἑνωμένοι... Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστὸς «μεθ᾿ ἡμῶν».

Ὁ Χριστὸς δὲν ἐγκατέλειψε τὴν Ἐκκλησία ὅταν ἀνελήφθη στοὺς οὐρανούς: «Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμὶ πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος», ὑποσχέθηκε (Ματθ. 28, 20), ἐπειδὴ «οὗ γὰρ εἰσὶ δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. 18, 20).

Ἡ ἑνότητα μεταξὺ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας Του πραγματώνεται, πάνω ἀπ᾿ ὅλα, μέσῳ τῶν μυστηρίων. Στὸ Βάπτισμα ὁ νέος χριστιανὸς θάπτεται καὶ ἀνίσταται μὲ τὸν Χριστό. Στὴν Εὐχαριστία τὰ μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ λαμβάνουν τὸ Σῶμα Του μέσῳ τῶν μυστηρίων. Ἡ Εὐχαριστία, ἑνώνοντας τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸν Χριστό, τὰ ἑνώνει ταυτόχρονα μεταξύ τους: «ὅτι εἷς ἄρτος, ἓν σῶμα οἱ πολλοὶ ἐσμὲν· οἱ γὰρ πάντες ἐκ τοῦ ἑνὸς ἄρτου μετέχομεν» (Α´ Κορ. 10, 17). Ἡ Εὐχαριστία δημιουργεῖ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία (ὅπως τὴν εἶδε ὁ ἅγ. Ἰγνάτιος) εἶναι μία Εὐχαριστιακὴ κοινωνία, ἕνας μυστηριακὸς ὀργανισμὸς ποὺ σαρκώνεται ὅπου τελεῖται ἡ Εὐχαριστία. Δὲν εἶναι συμπτωματικὸ ὅτι ὁ ὅρος «Σῶμα Χριστοῦ» σημαίνει τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ μυστήριο. Καὶ πὼς ἡ φράση sommunio sanctrorum στὸ Ἀποστολικὸ Σύμβολο σημαίνει οὐσιαστικὰ «κοινωνία τῶν ἁγίων» καὶ «κοινωνία τῶν μυστηρίων». Πρέπει νὰ θεωροῦμε πρωταρχικὰ τὴν Ἐκκλησία ὡς μυστήριο. Ἡ ἐξωτερική της ὀργάνωση, ὅσο σημαντικὴ κι ἂν εἶναι, ἔρχεται μετὰ τὴ μυστηριακή της ζωή.

γ) Μιὰ συνεχὴς Πεντηκοστή.
Εἶναι εὔκολο νὰ ὑπερτονίσουμε τὸν χαρακτῆρα τῆς Ἐκκλησίας ὡς Σώματος Χριστοῦ καὶ νὰ ξεχαστεῖ ὁ ρόλος τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀλλὰ ὅπως εἴπαμε, στὸ ἔργο τους μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀλληλοσυμπληρώνονται, καὶ αὐτὸ ἰσχύει τόσο στὴν Ἐκκλησιολογία ὅσο καὶ σὲ ἄλλους τομεῖς τῆς θεολογίας. Ἐνῷ ὁ ἅγ. Ἰγνάτιος λέγει πὼς «ὅπου Χριστός, ἐκεῖ καὶ ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία», ὁ ἅγ. Εἰρηναῖος γράφει τὸ ἐξίσου ἀληθὲς πὼς «ὅπου ἡ Ἐκκλησία, ἐκεῖ καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, καὶ ὅπου τὸ ἅγιο Πνεῦμα ἐκεῖ καὶ ἡ Ἐκκλησία». Ἡ Ἐκκλησία, ἐπειδὴ ἀκριβῶς εἶναι τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἐπίσης ναὸς καὶ κατοικία τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Τὸ ἅγιο Πνεῦμα εἶναι Πνεῦμα ἐλευθερίας. Τὸ ἅγιο Πνεῦμα ὄχι μόνο μᾶς ἑνώνει, ἀλλ᾿ ἐγγυᾶται καὶ τὴν ἄπειρη ποικιλία τῶν προσώπων μέσα στὴν Ἐκκλησία: κατὰ τὴν Πεντηκοστὴ οἱ γλῶσσες πυρὸς «διαμοιράστηκαν» καὶ ἐκάθησαν «ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον» τῶν παρόντων. Τὸ δῶρο τοῦ Πνεύματος εἶναι δῶρο στὴν Ἐκκλησία, ταυτόχρονα ὅμως εἶναι καὶ προσωπικὸ δῶρο, προσαρμοσμένο στὸν χαρακτῆρα τοῦ καθενὸς καὶ τῆς καθεμιᾶς. «Διαιρέσεις δὲ χαρισμάτων εἰσί, τὸ δὲ αὐτὸ Πνεῦμα» (Α´ Κορ. 12, 4). Ζωὴ στὴν Ἐκκλησία δὲν σημαίνει ἰσοπέδωση τῆς ποικιλίας τῶν ἀνθρώπων, οὔτε ἐπιβολὴ ἐνὸς ἄκαμπτου καὶ ὁμοιόμορφου προτύπου πάνω σ᾿ ὅλους, ἀλλὰ τὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο. Οἱ ἅγιοι, ὄχι μόνο δὲν παρουσιάζουν κάποια ἀνιαρὴ μονοτονία, ἀλλ᾿ ἔχουν ἀναπτύξει τὴν πιὸ ἔντονη καὶ διακεκριμένη προσωπικότητα. Πληκτικὸ εἶναι τὸ κακὸ κι ὄχι ἡ ἁγιότητα.

Αὐτὴ ἐν συντομίᾳ εἶναι ἡ σχέση Ἐκκλησίας καὶ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ Ἐκκλησία – εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας, σῶμα Χριστοῦ, πληρότητα τοῦ ἁγίου Πνεύματος- εἶναι ταυτόχρονα ὁρατὴ καὶ ἀόρατη, θεία καὶ ἀνθρώπινη. Εἶναι ὁρατή, ἐπειδὴ ἀποτελεῖται ἀπὸ συγκεκριμένες κοινότητες, ποὺ λειτουργοῦν πάνω στὴ γῆ. Εἶναι ἀόρατη, ἐπειδὴ περιλαμβάνει τοὺς ἁγίους καὶ τοὺς ἀγγέλους. Εἶναι ἀνθρώπινη, ἐπειδὴ ἁμαρτωλοὶ ἀποτελοῦν τὰ ἐπίγεια μέλῃ της, εἶναι θεία, ἐπειδὴ εἶναι τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Δὲν ὑπάρχει χωρισμὸς μεταξὺ ὁρατοῦ καὶ ἀοράτου, μεταξὺ στρατευμένης Ἐκκλησίας καὶ θριαμβευούσας (σύμφωνα μὲ τὴ δυτικὴ ὁρολογία), ἐπειδὴ καὶ οἱ δυὸ συνιστοῦν μία μοναδικὴ καὶ συνεχῆ πραγματικότητα. «Ἡ ὁρατὴ Ἐκκλησία, ἡ ἐπίγεια Ἐκκλησία, ζεῖ σὲ πλήρη κοινωνία καὶ ἑνότητα μὲ ὁλόκληρο τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας Κεφαλὴ εἶναι ὁ Χριστός». Βρίσκεται στὸ σημεῖο συνάντησης τοῦ Παρόντος αἰῶνος καὶ τοῦ Μέλλοντος, καὶ ζεῖ ταυτόχρονα στοὺς δυὸ Αἰῶνες.

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, Λόγος εις την Πεντηκοστή

πηγή

Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος

Λόγος ΜΑ΄ εις την Πεντηκοστή

Από: Στυλ. Γ. Παπαδόπουλος (επιμ.), Μιλάει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, μτφρ. Διονύσιος Κακαλέτρης, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1991.
Ε. Την Πεντηκοστή εορτάζουμε καί την παρουσία του Αγίου Πνεύματος καιί την πραγματοποίηση της υποσχέσεως καιί την εκπλήρωση της ελπίδας. Το μυστήριο, πόσο και μεγάλο είναι και σεβαστό! Τελειώνουν λοιπόν όσα έχουν σχέση με το σώμα του Χριστού, ή μάλλον με τη σωματική παρουσία Του(1). Διότι διστάζω να πω τα σωματικά, εφ' όσον κανένας λόγος δεν μπορεί να με πείσει ότι θα ήταν καλύτερα να είχε απαλλαγεί από το σώμα [ο Χριστός](2). Αρχίζουν δε όσα έχουν σχέση με το Άγιο Πνεύμα(3)...
Ποια δε ήταν όσα έχουν σχέση με το Χριστό; Η Παρθένος, η γέννηση, η φάτνη, το σπαργάνωμα, οι άγγελοι που τον δοξάζουν, οι ποιμένες που τρέχουν προς Αυτόν, η διαδρομή του αστέρα, η προσκύνηση και η προσφορά των δώρων από τους μάγους, ο φόνος των νηπίων από τον Ηρώδη, ο Ιησούς που φεύγει στην Αίγυπτο, που επιστρέφει από την Αίγυπτο, που περιτέμνεται, που βαπτίζεται, που δέχεται την μαρτυρία από τον ουρανό, που πειράζεται, που λιθάζεται για μας (για να μας δώσει υπόδειγμα κακοπάθειας υπέρ του Λόγου) που προδίνεται, που προσηλώνεται [στον Σταυρό], που θάπτεται, που ανασταίνεται, που ανεβαίνει [στους ουρανούς]. Από αυτά και τώρα υφίσταται πολλά από τους μισόχριστους μεν, αυτά που Τον ατιμάζουν και τα υπομένει (διότι είναι μακρόθυμος)• από τους φιλόχριστους δε, αυτά που Του αποδίδουν τιμή. Και αναβάλλει να ανταποδώσει όπως σ' εκείνους την οργή, έτσι σε μας την αγαθότητα• επειδή ίσως σ' εκείνους μεν δίνει καιρό μετανοίας, σε μας δε δοκιμάζει τον πόθο, εάν δεν λιποψυχούμε και δεν αποκάμουμε στις θλίψεις και στους αγώνες για την ευσέβεια• όπως ακριβώς ορίζεται από την θεία οικονομία και τα ανεξιχνίαστα κρίματά Του, με τα οποία κυβερνά με σοφία τη ζωή μας. Όσα λοιπόν αναφέρονται στο Χριστό είναι αυτά' και τα πέρα απ' αυτά θα τα δούμε ενδοξότερα [στη βασιλεία των ουρανών] και μακάρι και μεις να φανούμε [δοξασμένοι από το Θεό]. Όσα δε αναφέρονται στο Άγιο Πνεύμα, παρακαλώ το Πνεύμα να έλθει εντός μου και να μου δώσει(4) λόγο όσον επιθυμώ κι' αν όχι τόσον, αλλ' όσος απαιτείται σ' αυτή την περίπτωση. Πάντως όμως θα έλθει με εξουσία δεσποτική, και όχι με τρόπο δουλικό, ούτε περιμένοντας πρόσταγμα, όπως νομίζουν μερικοί. Διότι πνέει όπου θέλει, καί σ' όσους θέλει, και όποτε και όσο θέλει. Μ' αυτόν τον τρόπο εμείς εμπνεόμαστε να νοούμε και να μιλούμε για το Άγιο Πνεύμα.

ΣΤ. Το Άγιο Πνεύμα όσοι Το υποβιβάζουν στην τάξη των κτισμάτων είναι υβριστές και δούλοι κακοί κι' απ' τους κακούς χειρότεροι. Διότι των κακών δούλων είναι (γνώρισμα) το να αθετούν την [θεία] δεσποτεία και να επαναστατούν κατά της κυριότητας [του Θεού] και να θεωρούν όμοιο με αυτούς δούλο το ελεύθερο [Πνεύμα]. Όσοι όμως Το πιστεύουν ως Θεό είναι θεοφόρητοι και φωτισμένοι στο νου. Εκείνοι όμως που και Το ομολογούν [ως Θεό], εάν μεν το κάνουν σε ανθρώπους με ευσεβές φρόνημα, θεωρούνται μεγάλοι• αλλ' εάν το κάνουν σ' όσους έχουν φρόνημα χθαμαλό, θεωρούνται όχι φρόνιμοι• διότι εμπιστεύονται το μαργαριτάρι στον πηλό [δηλ. την αλήθεια της πίστεως σ' εκείνους που δεν έχουν την διάθεση να την δεχθούν] και σε ακοή ασθενική ήχο βροντής και σε αδύνατους οφθαλμούς ηλιακό φως και στερεά τροφή σ' εκείνους που πίνουν ακόμα γάλα(5). Αυτούς πρέπει να κατευθύνει κανείς σιγά-σιγά προς τα εμπρός και να τους ανεβάζει προς τα υψηλότερα, ώστε από το φως να ζητούν [περισσότερο] φως και στην αλήθεια να προσθέτουν αλήθεια(6). Γι'αυτό κι' εμείς αφήνοντας για λίγο τον τελειότερο λόγο (γιατί δεν είναι ακόμα καιρός) έτσι θα μιλήσουμε προς αυτούς.

Ζ. Άνθρωποί μου, εάν μεν θεωρείτε ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι ούτε άκτιστο ούτε άχρονο, αυτό είναι καθαρά ενέργεια του πονηρού πνεύματος• επιτρέψτε στο ζήλο μου να πω αυτό το τολμηρό. Εάν όμως έχετε τόση τουλάχιστον υγεία [ψυχής], ώστε ν' αποφεύγετε την φανερή ασέβεια και θέτετε έξω απ' την δουλεία Αυτό [το Άγιο Πνεύμα] που κι' εμάς κάνει ελευθέρους, εξετάστε και σεις στην συνέχεια μαζί με το Άγιο Πνεύμα και μας. Διότι δέχομαι ότι σε κάποιο βαθμό μετέχετε Αυτού και σεις, και στο εξής θα συνεξετάσω με σας ως με οικείους πλέον [στην πίστη]. Ή παραχωρήστε μου το μέσον μεταξύ της δουλείας και της δεσποτείας, για να θέσω εκεί την αξία του Πνεύματος• ή εφ' όσον αποφεύγετε την δουλεία δεν είναι άδηλο, πού θα τοποθετήσετε αυτό το οποίο ζητούμε. Αλλά στενοχωρείσθε για τις συλλαβές και σκοντάφτετε επάνω στον λόγο και αυτό [το να ονομάζει κανείς το Άγιο Πνεύμα Θεό] γίνεται για σας «λίθος προσκόμματος» και «πέτρα σκανδάλου», αφού και ο Χριστός γίνεται για μερικούς(7). Ανθρώπινο είναι να πάθει κανείς κάτι τέτοιο. Ας σταθούμε κοντά ο ένας στον άλλο πνευματικά. Ας γίνουμε περισσότερο φιλάδελφοι παρά φίλαυτοι. Αναγνωρίστε την δύναμη της θεότητας κι'εμείς θα σας δώσουμε την συγκατάθεση για τη λέξη• ομολογείστε την [θεία] φύση με άλλες λέξεις, που συμπαθείτε περισσότερο, κι'εμείς θα σας γιατρέψουμε ως ασθενείς• αφού υποκλέψουμε με τρόπο αυτά που σας είναι ευχάριστα. Διότι είναι άξιο ντροπής και αρκετά παράλογο, ενώ είστε εύρωστοι στην ψυχή, να δείχνετε μια νοσηρή μικρολογία γύρω απ' τις λέξεις και να κρύβετε τον θησαυρό [της αλήθειας], ακριβώς σαν να φθονείτε τους άλλους ή να φοβάστε μήπως αγιάσετε και την γλώσσα σας [με την ομολογία της θεότητας του Αγίου Πνεύματος]. Ακόμα δε πιο άξιο ντροπής για μας είναι να πάθουμε αυτό που κατηγορούμε, και ενώ καταδικάζουμε την μικρολογία στους άλλους, να μικρολογούμε εμείς γύρω απ' τα γράμματα(8).

Η. Ομολογείστε, άνθρωποί μου, ότι μιας θεότητας είναι η Αγία Τριάς, ή, αν θέλετε, μιας φύσεως. Κι' εμείς θα ζητήσουμε από το Άγιο Πνεύμα για σας και τη λέξη Θεός. Διότι γνωρίζω καλά ότι Εκείνος που έδωσε το πρώτο [την πίστη στο ομοούσιο του Υιού] θα δώσει και το δεύτερο [και του Αγίου Πνεύματος] και μάλιστα, όταν το ζήτημα για το οποίο αντιλέγουμε είναι μία πνευματική δειλία και όχι διαβολική εναντίωση. Θα το πω ακόμα πιο καθαρά και πιο σύντομα. Μήτε σεις ν' αποδώσετε σε μας ευθύνη για τον υψηλότερο λόγο που χρησιμοποιούμε (διότι δεν υπάρχει κανένας φθόνος των άλλων μήπως ανέβουν), ούτ' εμείς θα σας κατηγορήσουμε για τον μέχρι τώρα δικό σας «προσιτό», εφ' όσον κι' από διαφορετικό δρόμο οδηγείστε προς το ίδιο [πνευματικό] κατάλυμα. Διότι δεν ζητούμε να νικήσουμε, αλλά να σας προσλάβουμε ως αδελφούς, που για τον χωρισμό σας από μας σπαραζόμαστε απ' τη λύπη. Αυτά [λέγουμε] προς εσάς, που υγιαίνετε ως προς την πίστη σας για τον Υιό, πού βρίσκουμε μέσα σας κάποια δύναμη ζωής [πνευματικής]• αυτών που αν και θαυμάζουμε τον τρόπο της ζωής, δεν επαινούμε εξ ολοκλήρου τον λόγο. Σεις που έχετε τα έργα του Πνεύματος, αποκτείστε και το Πνεύμα, για να μη «αθλήτε» μόνο, αλλά και «νομίμως», απ' όπου και ο στέφανος(9). Αυτός ο μισθός εύχομαι να σας δοθεί για την πολιτεία σας, να ομολογήσετε δηλαδή την πίστη σας στο Άγιο Πνεύμα κατά τρόπο τέλειο και να Το κηρύξετε [ως θεό αληθινό] μαζί με μας καί περισσότερο από μας όσο είναι άξιο. Τολμώ κάτι και μεγαλύτερο για σας να πω τον λόγο του Αποστόλου. Τόσο πολύ σας αγαπώ, και τόσο πολύ ευλαβούμαι σε σας αυτή την κόσμια περιβολή και το χρώμα της εγκράτειας καί τα ιερά αυτά τάγματα και την σεμνή παρθενία και τον αγνισμό και την ολονύκτια ψαλμωδία και την φιλοπτωχία και φιλαδελφία και φιλοξενία, ώστε και ανάθεμα [χωρισμένος] από τον Χριστό να είμαι δέχομαι και ο,τιδήποτε να πάθω ως καταδικασμένος• αρκεί να θελήσετε να σταθείτε μαζί μας και να θελήσετε να δοξάσουμε ενωμένοι την Αγία Τριάδα(10). Διότι για τους άλλους [που δεν ομολογούν το ομοούσιο του Υιού] τι πρέπει να πούμε, τους φανερά πεθαμένους [στην ψυχή] (που μόνο ο Χριστός που ζωοποιεί τους νεκρούς μπορεί ν' αναστήσει σύμφωνα με τη δύναμη που έχει), οι οποίοι κακώς διαχωρίζονται κατά τον τόπο, ενώ συνδέονται με το λόγο, και τόσο πολύ φιλονεικούν μεταξύ τους όσο οι αλλοίθωροι οφθαλμοί, που βλέπουν ένα πράγμα και δεν συμφωνούν όχι ως προς την όψη αλλ' ως προς την θέση. Αν βέβαια πρέπει να τους κατηγορήσει κανείς για αλλοιθωρισμό, και όχι όμως για τύφλωση. Αφού ανέπτυξα όσο έπρεπε αυτά που έχουν σχέση με σας, ας επανέλθουμε πάλι προς το Πνεύμα• πιστεύω ότι και σεις τώρα θα παρακολουθήσετε.

Θ. Το Άγιο Πνεύμα πάντοτε υπήρχε και υπάρχει και θα υπάρχει, δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος, αλλ' είναι πάντοτε ενωμένο και αριθμείται μαζί με τον Πατέρα καί τον Υιό. Διότι δεν θα άρμοζε ποτέ να ελλείπει ο Υιός από τον Πατέρα ή το Πνεύμα από τον Υιό, επειδή θα ήταν σε μέγιστο βαθμό άδοξη η θεότητα, σαν από μεταμέλεια ακριβώς να ήλθε σε συμπλήρωση για να γίνει τέλεια. [Το Άγιο Πνεύμα] λοιπόν πάντοτε και αιώνια μεταλαμβάνεται [με τις θείες ενέργειές Του], δεν μεταλαμβάνει• οδηγεί στην τελείωση [τους ανθρώπους], δεν τελειώνεται• παρέχει την πνευματική πλήρωση, δεν έχει ανάγκη πληρώσεως• αγιάζει, δεν αγιάζεται• κάνει [τους ανθρώπους] θεούς, δεν θεώνεται αυτό προς Εαυτό, και προς εκείνους με τους οποίους είναι ενωμένο, είναι πάντοτε το ίδιο και απαράλλακτο• αόρατο, άχρονο, αχώρητο, αναλλοίωτο, υπεράνω από κάθε έννοια ποιότητας, ποσότητας και μορφής, αψηλάφητο, κινούμενο αφ' Εαυτού, κινούμενο συνεχώς, έχοντας αφ' Εαυτού εξουσία, έχοντας αφ' Εαυτού δύναμη, παντοδύναμο (αν καί ως προς την πρώτη αρχή, όπως ακριβώς όλα τα αναφερόμενα εις τον Μονογενή Υιό, έτσι και του Πνεύματος ανάγεται [εις τον Θεό Πατέρα]). Είναι ζωή και πρόξενος ζωής, το φως και χορηγεί φως, αφ' Εαυτού αγαθό και πηγή αγαθότητας. Πνεύμα ευθές, ηγεμονικό, κύριο [καλεί και] αποστέλλει [τους άξιους, όπως ο Πατήρ και ο Υιός], θέτει όρια [σε όλη την κτίση] κάνει τους ανθρώπους ναούς οίκους Του, οδηγεί, ενεργεί όπως θέλει, διανέμει χαρίσματα. Είναι Πνεύμα υιοθεσίας [κάνει τους ανθρώπους υιούς του Θεού], αληθείας, σοφίας, συνέσεως, γνώσεως, ευσέβειας, βουλής, δυνάμεως, φόβου [θείου], όσων έχουν απαριθμηθεί. Δια του Αγίου Πνεύματος γνωρίζεται ο Πατήρ και δοξάζεται ο Υιός, και από Αυτούς μόνο γνωρίζεται Αυτό, είναι δηλαδή τα τρία πρόσωπα Εν, μία είναι η λατρεία και η προσκύνηση [που προσφέρεται], μία η δύναμη, η τελειότητα, ένας ο αγιασμός [που παρέχεται]. Και γιατί να μακρολογώ; Όλα όσα έχει ο Πατήρ, είναι του Υιού, εκτός από την αγεννησία. Όλα όσα έχει ο Υιός, είναι του Αγίου Πνεύματος, εκτός από την γέννηση. Αυτά (τα ιδιώματα), όσο βέβαια μπορώ να εκφρασθώ με τον λόγο μου, δεν ξεχωρίζουν ουσίες, αλλ' ορίζουν την μία και ενιαία ουσία της θεότητας.

Ι. Στενοχωρείσαι για τις αντιθέσεις (που χρησιμοποίησα); Εγώ όμως για το μήκος του λόγου. Τίμησε λοιπόν την (σημερινή) ημέρα του Πνεύματος• συγκράτησε λίγο τη γλώσσα, αν γίνεται. Για άλλες γλώσσες γίνεται ο λόγος• αυτές ευλαβήσου ή φοβήσου, πύρινες καθώς φαίνονται. Σήμερα ας υψώσουμε μ' ευλάβεια όλο μας τον νου στο θείο μυστήριο [της καθόδου του Αγίου Πνεύματος], ας κάνουμε αύριο ανάλυση λέξεων σήμερα ας εορτάσουμε [με κατάνυξη], ας ειπωθεί κάτι άξιο ντροπής [από τους αντιλέγοντες] αύριο. Αυτά γίνονται με τρόπο μυστικό [στο ταμείο της ψυχής ενώπιον του Θεού], εκείνα γίνονται με τρόπο πομπώδη [ενώπιον των ανθρώπων]• αυτά γίνονται στις εκκλησίες, εκείνα στις αγορές• αυτά αρμόζουν σε ανθρώπους σώφρονες και νηφάλιους, εκείνα σε ανθρώπους που μεθούν αυτά είναι όσων ενεργούν με σοβαρότητα [όση αξίζει στο μεγάλο μυστήριο], εκείνα όσων παίζουν κατά του Πνεύματος. Αφού λοιπόν απαλλαγήκαμε απ' ό,τι είναι αλλότριο [της ευσεβείας], ας καταρτίσουμε το δικό μας [το λόγο περί του Αγίου Πνεύματος].

ΙΑ. Αυτό [το Άγιο Πνεύμα] ενεργούσε πριν απ' όλα στις αγγελικές και ουράνιες δυνάμεις, σ' όσες είναι πρώτες μετά το Θεό και σ' όσες είναι κοντά στο Θεό. Διότι η τελείωση και η έλλαμψη σ' αυτές και η δυσκινησία ή η ακινησία τους προς το κακό δεν είναι από άλλη αιτία, αλλά από το Άγιο Πνεύμα. Έπειτα [ενεργούσε] στους Πατέρες και τους Προφήτες. Απ' αυτούς οι μεν είχαν θέα του Θεού ή Τον εγνώρισαν [με αποκάλυψη], οι δε προγνώρισαν και το μέλλον, με το να σχηματίζει το Πνεύμα εικόνες στο νου τους και σαν να ήσαν παρόντες συναναστρεφόμενοι όσα επρόκειτο να πραγματοποιηθούν στο μέλλον. Τέτοια είναι η δύναμη του Πνεύματος. Έπειτα [ενεργούσε] στους μαθητές του Χριστού (διότι δεν λέγω για το Χριστό, στον Οποίο παρευρίσκετο [το Άγιο Πνεύμα] όχι ωσάν να ενεργούσε, αλλ' ως συμπαρευρισκόμενο σε ομότιμη σχέση [με Αυτό])• και σ' αυτούς κατά τρεις τρόπους, στο μέτρο πού μπορούσαν να Το δεχθούν, και κατά τρεις καιρούς: πριν να δοξασθεί ο Χριστός με το πάθος Του• αφού δοξάσθηκε με την Ανάσταση• και μετά την Άνοδό Του στους ουρανούς ή την αποκατάσταση, ή όπως και πρέπει να την ονομάσουμε, φανερώνει δε [την ενέργεια αύτη] η πρώτη θεραπεία και κάθαρση από τις ασθένειες και τα πονηρά πνεύματα, η οποία βέβαια δεν γινόταν χωρίς το Άγιο Πνεύμα• και το εμφύσημα [του Κυρίου στα πρόσωπα των μαθητών Του] μετά την τελείωση της [ενσάρκου] οικονομίας, πού είναι φανερά προσθήκη περισσοτέρας χάριτος• και τώρα ο διαμερισμός των πύρινων γλωσσών, που πανηγυρίζουμε. Αλλά το πρώτο έγινε αμυδρά• το δεύτερο, πιο φανερά• και το [τρίτο] τώρα, τελειότερα ... Και δεν παρίσταται τώρα [το Άγιο Πνεύμα] κατά την ενέργεια, όπως πρωτύτερα, αλλά κατά την ουσία , ή όπως αλλιώς θα μπορούσε να το πει κανείς, και μένοντας μαζί τους και μέσα τους [στους αγίους αποστόλους] βοηθός και παραστάτης στο έργο τους(11). Διότι έπρεπε, αφού ο Υιός συνανεστράφη με μας σωματικά, καί Αυτό να φανερωθεί σωματικά(12)• και αφού επανήλθε προς Εαυτόν ο Χριστός, Εκείνο να κατέλθει προς εμάς• και έρχεται μεν ως Κύριο, «πέμπεται» [αποστέλλεται] δε όχι ως κατώτερο. Διότι οι λέξεις αυτές [έρχεται, πέμπεται] φανερώνουν εξ ίσου την ενότητα και ομοτιμία [των προσώπων] παρά χωρίζουν τις φύσεις.

ΙΒ. Δια τούτο μετά το Χριστό μεν [κατέρχεται το Άγιον Πνεύμα] για να μη μας λείπει Παράκλητος [Παρήγορος]• «Άλλος» δε, για να έχεις στο νου σου την ομοτιμία. Διότι το «άλλος» σημαίνει άλλος ακριβώς όπως εγώ γίνεται. Τούτο δε σημαίνει κοινή δεσποτεία και όχι υποτίμηση. Διότι εγώ ξέρω καλά ότι το «άλλος» λέγεται όχι για διαφορετικά πράγματα, αλλά της ιδίας ουσίας. Με μορφή γλωσσών δε [κατήλθε το Άγιο Πνεύμα] εξ αιτίας της συγγενείας προς το Λόγο. Πύρινων δε, και αναζητώ για ποίο απ' τα δύο: για την κάθαρση (διότι μιλούμε για πυρ - φωτιά - που καθαρίζει, όπως μπορούν από παντού να μάθουν όσοι θέλουν) ή για την ουσία; Διότι ο Θεός μας είναι πυρ [κατά μίαν εικόνα της απροσίτου θείας ουσίας] και «πυρ καταναλίσκον» [φωτιά που κατακαίει και αφανίζει] τη μοχθηρία, [και το λέω] έστω κι' αν αγανακτείς πάλι, διότι στενοχωρείσαι για το ομοούσιο [που αποδίδω στο Άγιον Πνεύμα]. Και εχωρίστηκαν [οι γλώσσες] διότι τα χαρίσματα [που εχορήγησε] ήταν πολλά και διάφορα• εκάθισαν δε, επειδή η εξουσία Του είναι βασιλική, και επειδή αναπαύεται εις τους αγίους• αφού και τα χερουβείμ είναι θρόνος του Θεού. Στο υπερώο δε (αν δεν θεωρηθώ ότι καταβάλλω μάταιο κόπο κάπως περισσότερο απ' ό,τι πρέπει) διότι θα ανέβαιναν και θα υψώνονταν από χάμω (πνευματικά) αυτοί που επρόκειτο να Το δεχθούν αφού και με θεία ύδατα [Αγγελικές δυνάμεις] στεγάζονται ουράνια υπερώα [ο θρόνος του Θεού] και υμνείται ο Θεός(13). Και ο Ιησούς επίσης στο υπερώο συμμετέχει στο μυστήριο [της Θείας Ευχαριστίας] με αυτούς που μυούνται στα υψηλότερα, για να παρασταθεί αυτό, ότι αφ' ενός μεν πρέπει ο Θεός να κατέβει λίγο προς εσάς, πράγμα που ξέρω ότι έγινε παλαιότερα στον Μωυσή, αφ' ετέρου δε πρέπει εμείς ν' ανέβουμε και έτσι να γίνει [δυνατή] η κοινωνία του Θεού προς τους ανθρώπους, ν' αναμειχθεί δηλαδή η [υπερτελεία] αξία [της θεότητας με την μηδαμινότητα της ανθρωπότητας]. Εφ' όσον όμως [το θείο και το ανθρώπινο] μένουν το μεν στην οικεία περιωπή, το δε στην ταπείνωση, παραμένει άμικτη η άγαθότης [του Θεού] και η φιλανθρωπία Του ακοινώνητη [από τον άνθρωπο]• και υπάρχει μεταξύ των χάσμα μεγάλο και αδιαπέραστο, που εμποδίζει όχι μόνο τον πλούσιο απο τον Λάζαρο και τους επιθυμητούς κόλπους του Αβραάμ, αλλά [όλη] την κτιστή και ρευστή φύση, από την άκτιστη και αμετάβλητη.

ΙΓ. Αυτό [το Άγιο Πνεύμα] κηρύχθηκε μεν από τους προφήτες, όπως στο «Πνεύμα Κυρίου επ' εμέ»•και, θ' αναπαυθούνε επ' αυτόν επτά Πνεύματα• και «κατέβηκε Πνεύμα από τον Κύριο και οδήγησε αυτούς»• και, Πνεύμα επιστήμης που εγέμισε τον Βεσελεήλ τον αρχιτέκτονα της σκηνής• και, Πνεύμα που παροργίζεται και, Πνεύμα που εσήκωσε ψηλά τον Ηλία μέσα σε άρμα και που ο Ελισσαίος εζήτησε διπλάσιο• και, Πνεύμα αγαθό και ηγεμονικό από το οποίο ο Δαβίδ οδηγήθηκε και στηρίχτηκε. Το υποσχέθηκε δε [ο Θεός], προηγουμένως μεν με τον προφήτη Ιωήλ: «Και στις έσχατες ημέρες [όταν θα έλθει ο Μεσσίας] λέγοντας (ο Θεός ότι θα συμβεί τούτο) θα εκχύσω χαρίσματα από το Πνεύμα μου εις όλους τους ανθρώπους (που πιστεύουν δηλαδή) και εις τους υιούς σας και εις τας θυγατέρας σας» και τα εξής. Ο Ιησούς δε ύστερα, ο Οποίος δοξάζεται [από το Άγιο Πνεύμα] και αντιδοξάζει [Αυτό], όπως και τον Πατέρα και [δοξάζεται] από τον Πατέρα. Και η υπόσχεση [του Χριστού], ως πλούσια, βεβαιώνει ότι [το Άγιο Πνεύμα] θα μένει με τους πιστούς αιώνια, δηλαδή τώρα με τους άξιους σε κάθε καιρό, ύστερα δε μ' εκείνους που αξιώνονται [να κληρονομήσουν] τα εκεί [αγαθά], όταν φυλάξουμε Αυτό ολόκληρο με την [ενάρετη] ζωή μας, και δεν χωρισθούμε [από Αυτό] τόσο, όσο άμαρτάνουμε.

ΙΔ. Αυτό το Πνεύμα συνδημιουργεί μεν με τον Υιό και την κτίση και την ανάσταση. Και ας σε πείσει το «Με το Λόγο του Κυρίου έγιναν και εστερεώθηκαν οι ουρανοί, και με το Πνεύμα του στόματος Του έδημιουργήθηκε το αμέτρητο πλήθος των αστέρων»• «το Πνεύμα του Θεού με εδημιούργησε, η πνοή δε του Παντοκράτορας με διδάσκει»• και πάλι• «θα εξαποστείλεις το [ζωοποιό] Πνεύμα Σου, και θα κτισθούν [αναδημιουργηθούν] και [έτσι] θα ανακαινίσεις το πρόσωπο της γης». Δημιουργεί δε την πνευματική αναγέννηση• και ας σε πείσει το ότι κανείς δεν μπορεί να ιδεί ή να λάβει την βασιλεία [των ουρανών], αν δεν «γεννηθεί άνωθεν» [αναγεννηθεί πνευματικά] από το Άγιο Πνεύμα, και δεν καθαρισθεί από την προηγούμενη [κατά σάρκα] γέννηση. Αυτή [η πνευματική αναγέννηση] η οποία είναι μυστήριο που φανερώθηκε τη νύκτα [από τον Κύριο στο Νικόδημο] συντελείται με την διάπλαση [της ψυχής από την χάρη του Αγίου Πνεύματος που κάνει τον πιστό κοινωνό] του θείου φωτός και•της θείας ημέρας, την οποία καθένας δέχεται μέσα του [και με την δική του πνευματική εργασία]. Αυτό το Πνεύμα (διότι είναι σε άπειρο βαθμό σοφό και φιλάνθρωπο), αν λάβει ποιμένα προβάτων τον κάνει θεόπνευστο ψαλμωδό, που με την ψαλμωδία του απομακρύνει τα πονηρά πνεύματα, και τον αναδεικνύει βασιλέα του Ισραήλ. Αν πάρει αιγοβοσκό που χαράζει συκομορέες, τον κάνει προφήτη. Θυμήσου τον Δαβίδ και τον Αμώς. Αν πάρει νεανίσκο ευφυή, τον κάνει κριτή πρεσβυτέρων και προχωρημένων στην ηλικία. Αυτό μαρτυρεί ο Δανιήλ, που ενίκησε λέοντες μέσα στο λάκκο. Αν βρει αλιείς, τους πιάνει με την σαγήνη [της χάριτος] οδηγώντας τους στον Χριστό και τους κάνει ικανούς να συλλαμβάνουν όλον τον κόσμο με την πλοκή του λόγου. Να εννοήσεις τον Πέτρο και τον Ανδρέα και τους υιούς της βροντής [Ιωάννη και Ιάκωβο], που εβρόντησαν τα πνευματικά. Εάν [πάρει] τελώνες, τους κερδίζει στη μαθητεία [του Χριστού] και δημιουργεί εμπόρους ψυχών. Το λέει ο Ματθαίος, ο χθες τελώνης και σήμερα ευαγγελιστής. Εάν [πάρει] διώκτες θερμούς, μεταθέτει τον ζήλο τους και κάνει Παύλους αντί Σαύλων, και τόσο πολύ [τους ανυψώνει] προς την ευσέβεια, όσο ήταν στην κακία που τους βρήκε. Αυτό είναι και Πνεύμα πραότητας• και οργίζεται γι'αυτούς που αμαρτάνουν. Γι' αυτό λοιπόν ας γνωρίσουμε Αυτό ως πράο και όχι οργιζόμενο, ομολογώντας την αξία Του [ως Θεού] και αποφεύγοντας κάθε βλάσφημο λόγο, και ας μη θελήσουμε να το ιδούμε να οργίζεται για αμαρτία που είναι ασυγχώρητη [την βλασφημία εις Αυτό]. Αυτό [το Άγιο Πνεύμα] κάνει κι' έμενα σήμερα τολμηρό κήρυκα σε σας• εάν μεν χωρίς να πάθω τίποτε, η χάρη, στον Θεό• εάν δε πάθω, και πάλι χάρη• το μεν [πρώτο], για να λυπηθεί [ο Θεός] αυτούς πού μας μισούν το δε, για να μας αγιάσει, με το να πάρουμε τον μισθό αυτό της ιερουργίας του Ευαγγελίου, το να τελειωθούμε δηλαδή με το αίμα μας(14).

ΙΕ. Μιλούσαν μεν λοιπόν [οι Απόστολοι] ξένες γλώσσες και όχι τις πατρικές τους, και το θαύμα είναι μεγάλο, να μιλούν άνθρωποι γλώσσα που δεν έμαθαν και αυτό το σημείο [θαύμα] είναι για τους απίστους, όχι γι' αυτούς που πιστεύουν, για να είναι κατήγορο των απίστων, όπως έχει γραφτεί• «Ότι με ανθρώπους που μιλούν ξένες γλώσσες και με χείλη ξένων λαών θα ομιλήσω προς το λαό αυτόν, αλλ' ούτε με τον τρόπο αυτό θα με ακούσουν, λέγει ο Κύριος». Άκουγαν δε [όσοι ήσαν τότε στα Ιεροσόλυμα]. Εδώ σταμάτησε λίγο και διερωτήσου, πώς θα διαιρέσεις τον λόγο. Διότι έχει κάτι το αμφίβολο η λέξη [«ήκουον»] το οποίο διαχωρίζεται με την τελεία. Άρα, δηλαδή, άκουγαν ο καθένας στη δική του γλώσσα, φερ' ειπείν σαν να ηχεί δυνατά μία φωνή, και ν' ακούγονται πολλές, με το να πάλλεται έτσι ο αέρας και, για να το πω σαφέστερα, με το να γίνεται η φωνή φωνές; Ή πρέπει να σταματήσουμε στο «ήκουον», το δε «Λαλούντων» στις δικές τους γλώσσες να το προσθέσουμε στα επόμενα, για να είναι: «Καθώς μιλούσαν γλώσσες», τις δικές των, αυτών που ακούγανε, που σημαίνει ξένες• προς τούτο δε και μάλλον τάσσομαι. Διότι με εκείνον μεν τον τρόπο το θαύμα θα ήταν εκείνων που άκουγαν μάλλον παρά εκείνων που μιλούσαν. Με αυτόν δε τον τρόπο εκείνων που μιλούσαν οι οποίοι και κατηγορήθηκαν για μέθη, είναι φανερό ότι με το να θαυματουργούν αυτοί ως προς τις γλώσσες με την δύναμη του Πνεύματος.

ΙΣΤ. Πλην είναι μεν άξια να εξυμνείται και η παλαιά διαίρεση των γλωσσών (όταν οικοδομούσαν τον πύργο εκείνοι που συμφώνησαν κακώς και αθέως, όπως και από τους σημερινούς τολμούν μερικοί)• διότι με το να διαλυθεί η ομογνωμοσύνη μαζί με το σχίσιμο (διαφορά) της γλώσσας, σταμάτησε το εγχείρημα. Περισσότερο όμως πρέπει να εξυμνείται αύτη [η διαίρεση] που θαυματουργείται σήμερα. Διότι αφού διαλύθηκε [η γλώσσα] από το ένα Πνεύμα σε πολλούς, συνάγεται πάλι σε μία αρμονία. Και υπάρχει διαφορά χαρισμάτων, [στην γλωσσολαλία] που χρειάζεται άλλο χάρισμα για να διακρίνεται το περισσότερο ωφέλιμο [για την σύναξη των πιστών]• επειδή όλες οι γλώσσες είναι επαινετές. Καλή δε θα λεγόταν και εκείνη, για την οποία λέει ο Δαβίδ• «Καταπόντισε, Κύριε, και καταμοίρασε τις γλώσσες τους». Γιατί; «Διότι αγάπησαν όλους τους λόγους που καταποντίζουν [τους ανθρώπους] γλώσσα δόλια»• φανερά σχεδόν κατηγορώντας αυτές τις γλώσσες εδώ, που χωρίζουν την θεότητα [με το να μη ομολογούν την θεότητα του Αγίου Πνεύματος]. Αυτά λοιπόν και αρκετά.

ΙΗ. Εμείς μεν πρέπει να απολύσουμε την σύναξη (διότι ήταν αρκετός ο λόγος), την πανήγυρη όμως ουδέποτε. Αλλ' είναι ανάγκη να εορτάσουμε, τώρα μεν και σωματικά [συμμετέχοντας στα τελούμενα], ύστερα δε από λίγο εντελώς πνευματικά [σε ησυχία με πνευματική μελέτη και νοερά προσευχή]• όπου και τους λόγους αυτών [των υμνωδών] θα κατανοήσουμε καθαρότερα και σαφέστερα, ενωμένοι με Αυτόν το Λόγο και Θεό και Κύριο ημών Ιησού Χριστό, την αληθινή εορτή και αγαλλίαση των σωζομένων με τον Οποίο η δόξα και η τιμή στον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, τώρα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Σημ. Οι παρενθέσεις ( ) είναι του κριμένου οι αγκύλες [ ] περιέχουν επεξηγηματικές προσθήκες.

1. Παρουσιάζει εδώ ένα σημαντικό σημείο της διδασκαλίας του περί της φανερώσεως της Αγίας Τριάδας στον κόσμο. Κατά τον άγιο Πατέρα, μέσα στην ιστορία της σωτηρίας, η θεία οικονομία ενεργεί σε τρία στάδια, τα οποία και ονομάζει «σεισμούς», «διαθήκας» και «μεταθέσεις βίου». Το πρώτο είναι η παράδοση του Νόμου, η περίοδος της Παλαιάς Διαθήκης• το δεύτερο είναι η σάρκωση του Λόγου, η περίοδος της Καινής Διαθήκης• το τρίτο είναι η φανέρωση του Αγίου Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή, ο καιρός του Πνεύματος. Το δεύτερο καί το τρίτο στάδιο δεν διαχωρίζονται βέβαια χρονικά, οι ενέργειες δε και των τριών Προσώπων της Αγίας Τριάδος είναι κοινές. Το Άγιον Πνεύμα, κατά την υπόσχεση του Κυρίου ενώνεται με τους άξιους, και «διά προσθηκών» οδηγεί στην τελείωση της γνώσεως του Θεού. Κατά την διδασκαλία του Γρηγορίου, περί σταδιακής και οικονομικής φανερώσεως της Αγίας Τριάδος, η Παλαιά Διαθήκη εκήρυττε φανερά τον Πατέρα, και τον Υιό αμυδρότερα (σκιωδώς δε και το Άγιον Πνεύμα). Η Καινή εφανέρωσε τον Υιόν, υπέδειξε δε την θεότητα του Αγίου Πνεύματος. Αυτή φανερώνεται τρανότερα «εις ύστερον», από την ήμερα της Πεντηκοστής και μετά.

2. Αναφέρεται στην καταπλήσσουσα άπειρη φιλανθρωπία του Κυρίου που στην ένδοξο Ανάληψή Του συνανυψώνει και την ανθρώπινη φύση για να την έχει αχώριστη από την θεία φύση Του εις τους αιώνες, εν δεξιά του Πατρός• Η σημασία της ενώσεως των δύο φύσεων στο πρόσωπο του Κυρίου για την θέωση του ανθρώπου τονίζεται βέβαια σε όλο το έργο του Γρηγορίου.

3. Το χρονικό σημείο αυτής της «αρχής» είναι η Πεντηκοστή. Το Άγιο Πνεύμα ενεργούσε βέβαια και πριν από αυτήν, όπως αναφέρει πιο κάτω ο θείος Πατήρ, αλλά δεν είχε φανερωθεί στον κόσμο ως θεία υπόσταση (Βλ. σημείωση 1).

4. Ο Άγιος θέτει εδώ την βάση της θεολογίας ως εκκλησιαστικής λειτουργίας. Η θεολογία είναι φωτισμός και έμπνευση του Αγίου Πνεύματος μετά προηγούμενη κάθαρση των γνωστικών δυνάμεων της ψυχής. Το Άγιον Πνεύμα διδάσκει και αποκαλύπτει στους άξιους τα θεία μυστήρια, τους οδηγεί στη γνώση της θείας αληθείας, όσον είναι αναγκαίο για την σωτηρία των πιστών. Αυτοί είναι οι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας, οι οποίοι έχουν συνείδηση ότι γίνονται όργανα του Αγίου Πνεύματος για να φανερωθεί στον κόσμο η «πολυποίκιλος σοφία του Θεού». Οι άγιοι Πατέρες, φωτιζόμενοι και οδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, γνωρίζουν στους πιστούς το θέλημα του Θεού για την σωτηρία τους. Κανείς δεν μπορεί να θεολογήσει, αν δεν «δώσει λόγον» το Άγιο Πνεύμα. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει τα του Θεού χωρίς τον Θεό. Ο άγιος Γρηγόριος έχει την θαυμαστή παρρησία να ομολογεί ότι ομιλεί εμπνεόμενος από το Άγιο Πνεύμα. Πιο κάτω θα χρησιμοποιήσει το ρήμα «σκέπτομαι» (με το Άγιο Πνεύμα). (Πρβλ. την λέξη «συν-διασκεψάμενοι» του προσομοίου των αίνων των Αγίων Πατέρων).

5. Ποιους υπονοεί ο θείος Πατήρ, ότι κρίνουν με αυτόν τον τρόπο τον ίδιο και όσους ομολογούν την θεότητα του Αγίου Πνεύματος; Πρέπει μάλλον να νοήσουμε «κείνους που είχαν ευσεβές φρόνημα και πίστευαν στην θεότητα και το ομοούσιον του Αγίου Πνεύματος, πλην όμως δεν ομολογούσαν την πίστη τους φανερά για λόγους «οικονομίας».

6. Οι πνευματομάχοι διακρίνονταν σε διάφορες κατηγορίες. Οι πιο ακραίοι θεωρούσαν το Άγιο Πνεύμα κτίσμα. Οι πιο ήπιοι εδίσταζαν να ονομάσουν το Άγιο Πνεύμα Θεόν από σεβασμό δήθεν προς την Γραφή, που δεν το αναφέρει ρητά. Προς αυτούς κυρίως απευθύνει τον λόγο ο Άγιος με μεγάλη αγάπη και συγκατάβαση, δείωνοντας το ύψος της «ποιμαντικής επιστήμης» του.

7. Οι Πνευματομάχοι, όπως και όλοι οι αιρετικοί, προσκολλώνται στις λέξεις, στο γράμμα της Γραφής, και χάνουν τα νοούμενα από τις λέξεις. Κρατούν τα «ονόματα», και αφήνουν τα «πράγματα». Και κατηγορούν τους ορθοδόξους ότι εισάγουν «άγραφα», δηλ. λέξεις πού δεν υπάρχουν στην Γραφή. Ο Γρηγόριος, με την διάκριση αυτή (ονόματος-πράγματος) και με την παράθεση γραφικών χωρίων, αποδεικνύει ότι η αλήθεια πρέπει να αναζητηθεί μέσα και πέρα από το γράμμα των Γραφών, με πολύ προσεκτική και επίπονο μελέτη και θείο φωτισμό. Για παράδειγμα, η αλήθεια για την θεία φύση και το ομοούσιο του Αγίου Πνεύματος δεν αναφέρεται με αυτές τις λέξεις, αλλά είναι «λίαν έγγραφος» (κατ' αντιδιαστολή προς το «άγραφον»), μαρτυρείται δηλαδή, από την Γραφή.

8. Βλέπουμε εδώ τον ζέοντα πόθο του Αγίου να αλιεύσει τους ασθενούντες στην πίστη στην ορθοδοξία με μία διακριτικότατη παραχώρηση, ώστε να όδηγηθούν σταδιακά στην ομολογία της θεότητος του Αγίου Πνεύματος. Δέχεται δηλαδή να ομολογήσουν την θεία φύση του Πνεύματος με άλλες λέξεις, και θα παρακαλέσει το Πνεύμα να τους δώσει και την λέξη Θεός. Ο ίδιος δηλαδή, σε αντίθεση με τους αιρετικούς, δεν προσκολλάται καθόλου στις λέξεις καί τα γράμματα.

9. Απ' όσα αναφέρει εδώ και λίγο πιο κάτω ο θείος Γρηγόριος, συμπεραίνεται ότι οι πνευματομάχοι ή έστω μια μερίδα τους, διακρίνονταν ως ιδιαίτερη κοινότητα. Έδειχναν δε θαυμαστό ζήλο ευσέβειας και ξεχώριζαν όχι μόνον από την εξωτερική εμφάνιση, αλλά και από το ασκητικό ήθος. Όλα αυτά, και την ορθή πίστη στον Υιό, επαινεί ο ιερός Πατήρ για να τους οδηγήσει προς την τελεία ενότητα της πίστεως.

10. Μεγαλειώδης φανέρωση της θείας αγάπης η οποία κατέφλεγε την καρδία του Μεγάλου Πατρός. Οι άγιοι Πατέρες με όση δύναμη και ιερό πάθος εμάχοντο υπέρ της αληθείας της πίστεως, με τόση σπλαχνική στοργή εφέροντο προς τους πλανωμένους για να τους επαναφέρουν μέσα στην μάνδρα της Εκκλησίας.

11. Στην Παλαιά Διαθήκη, και κατά τον πρώτο καιρό της κλήσεως και αποστολής των Μαθητών, το Άγιο Πνεύμα ενεργούσε «αμυδρά», μετά δε την Ανάσταση του Κυρίου «εκτυπώτερα» κατά την δεκτικότητα των αγίων Αποστόλων. Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής όμως και μετά «τελειώτερα». Τότε φανερωνόταν «κατά την ενέργεια», τώρα όμως, «κατά την ουσία». Η λέξη «ουσιωδώς» χρησιμοποιείται από τους Πατέρες με την σημασία της ενοικήσεως του Αγίου Πνεύματος, του πληρώματος της χάριτός Του, σε διάκριση από την ενέργεια ενός μόνον ή περισσοτέρων χαρισμάτων Αυτού. Κατά τον ίδιο άρρητο τρόπο που ενοικεί ο Πατήρ και ο Υίός. Δεν πρέπει βέβαια να νοήσουμε καμμία αναφορά στη θεία ουσία, ή οποία είναι απρόσιτη καί άμέθεκτη από κάθε κτιστή φύση.

12. Θέλοντας ο θείος Γρηγόριος να τονίσει το ομοούσιο του Αγίου Πνεύματος με τον Υιό, συνδέει συχνά διάφορα γεγονότα της θείας οικονομίας κατά την φανέρωση των δύο Προσώπων στον κόσμο. Έτσι, αφού αναφέρεται στην σωματική παρουσία του Υιού, ομιλεί για την «σωματική» εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος. Εννοεί μάλλον την κάθοδό Του κατά την Βάπτιση ως περιστεράς και κατά την Πεντηκοστήν εν είδει πύρινων γλωσσών, οι οποίες δείχνουν επίσης και την «συγγένεια προς τον Λόγο».

13. Αλληγορική ερμηνεία του «ο στεγάζων εν ύδασι τα υπερώα Αυτού» (ψαλμ. 103,3). Κατ' αυτήν, θεία ύδατα σημαίνουν αγγελικές δυνάμεις, οι οποίες είναι θρόνος δόξης της θείας μεγαλειότητος και υμνούν ακατάπαυστα τον Θεόν.

14. Την νύκτα του Πάσχα του ιδίου έτους, ο θείος Γρηγόριος είχε τραυματισθεί από τους εξαγριωθέντες αρειανούς, που όρμησαν με μανία εναντίον του για να τον εξοντώσουν. Αισθάνεται ότι και πάλι μπορεί να κινδυνεύσει, αν και ίσως όχι από τους πνευματομάχους.
πηγή: Μυριόβιβλος

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Γράφει ο Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος

 Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. & Κονίτσης

Από τις μεγαλύτερες ημέρες της Εκκλησίας μας, είναι και η Κυριακή της Πεντηκοστής. Και τούτο διότι είναι η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας μας, αφού κατά την ημέρα αυτή έχουμε την επίσημη ίδρυσή της. Κατά την ευλογημένη ημέρα της Πεντηκοστής, εγκαινιάζεται μια όντως νέα εποχή και γίνεται το ξεκίνημα μιας νέας ζωής για τους ανθρώπους. Έχουμε πλέον εισέλθει και ζούμε στην εποχή της χάριτος και της σωτηρίας. (Εννοείται, για όσους θέλουν να ζήσουν τη ζωή του Χριστού μέσα στο σώμα Του, δηλ. την Εκκλησία μας).

Αυτό που ο Κύριος Ιησούς, πριν από τα άχραντα πάθη του, είχε υποσχεθεί, πραγματοποιείται τώρα πενήντα ημέρες μετά την ένδοξη Ανάστασή Του. Πραγματοποιείται η έλευσις του Παναγίου Πνεύματος. Η κάθοδος και η επιφοίτησίς του επί τους Αγίους Μαθητάς και Αποστόλους..

Είναι πολύ χαρακτηριστικές και εκφραστικές οι Βιβλικές περικοπές που μας περιγράφουν τα γεγονότα της μεγάλης αυτής εορτής. Και τώρα, η χάρις του Αγίου Πνεύματος, φωτίζει τους πρώην δειλούς μαθητές και τους αναδεικνύει δυναμικούς κήρυκες του Ιερού Ευαγγελίου. Δηλ. της Ζωής, της Σταυρώσεως, της Αναστάσεως και της ενδόξου Αναλήψεως του Χριστού στους ουρανούς.

Αυτοί οι οποίοι ήταν κλεισμένοι «διά τον φόβον των Ιουδαίων» και δεν τολμούσαν ούτε το όνομά τους να πουν, τώρα γίνονται πυρφόροι και αναδεικνύονται τα μοναδικά πρόσωπα της Εκκλησίας αλλά και ολόκληρης της ανθρωπίνης ιστορίας, τα οποία φτάνουν στα πέρατα της οικουμένης για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο του Χριστού και να ιδρύσουν την Εκκλησία «εις πάντα τα έθνη»!

Ίσως έχουμε «συνηθίσει» το όλον θαύμα και το μεγαλείο της Πεντηκοστής και δεν δίνουμε την προσοχή και την σημασία που θα έπρεπε. Ας προσέξουμε, όμως για λίγο, κάποια σημεία τα οποία θα φωτίσουν το γεγονός και θα μας ενθουσιάσουν.

Αναμφιβόλως, το Πανάγιον Πνεύμα είναι αυτό που πλουτίζει την Εκκλησία μας με δώρα θαυμαστά και υπερφυσικά χαρίσματα, τα οποία τα βλέπουμε και τα απολαμβάνουμε στην ζωή των Αγίων μας. Στα πρόσωπα δηλ. που αγωνίστηκαν και πέρασαν από το στάδιο της καθάρσεως στα υψηλά επίπεδα του φωτισμού, αλλά και αυτής της θεώσεως!

Εάν βεβαίως κανείς αρνείται συνειδητά να προσεγγίσει την ζωή της χάριτος, όπως αυτή μας έχει παραδοθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας, μέσω δηλ. των ιερών μυστηρίων, και της ασκήσεως, πιο συγκεκριμένα, μέσω της ευλογημένης ησυχαστικής παραδόσεως, είναι εντελώς αδύνατον να γευθεί τις δωρεές αυτές του Παναγίου Πνεύματος, έστω κι αν θεωρητικώς γνωρίζει (;) σωστά τα πράγματα. Η ζωή που προσφέρει ο Παράκλητος δεν είναι σε καμμία περίπτωση επεξεργασίες και θεωρίες διανοητικές. Είναι ζωή και εμπειρία. Αυτό λοιπόν το Πνεύμα το Άγιον το «εκ του Πατρός εκπορευόμενον», απευθύνει κλήσεις υψηλές, εμπνέει αποφάσεις άγιες, δημιουργεί πόθους ιερούς στα βάθη των καρδιών και παρέχει χαρίσματα σπάνια, με κορυφαίο, βεβαίως, το χάρισμα του μαρτυρίου. Της αγάπης δηλ. του Τριαδικού Θεού και του πόθου να μαρτυρήσει κανείς και να δώσει το αίμα του για την αγάπη και την δόξα του Χριστού!

Και όπως η ψυχή δίνει ζωή στο σώμα, έτσι και το Πνεύμα το Άγιον, από την ημέρα της Πεντηκοστής, βρίσκεται και θα διαμένει συνεχώς κοντά μας, μέσα στο Σώμα του Χριστού, αφού «όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας»!

Αλλ’ αυτός ο Παράκλητος, ταυτοχρόνως ενεργεί και σε κάθε πιστό Χριστιανό, κυρίως δε φωτίζει και ενισχύει όσους δείχνουν διάθεση για γνήσια και ανώτερη, για υψηλή ζωή. Ζωή που ξεπερνά και αυτόν τον καθημερινό και φυσιολογικό τρόπο βιωτής, και οδηγεί τον άνθρωπο στις υπέρ φύσιν και χαρισματικές καταστάσεις. Αυτό το Πνεύμα που πέμπεται στον κόσμο από τον Πατέρα και τον Υιόν, αυτή η άκτιστος κοινή δόξα της Αγίας Τριάδος, παρακαλεί, παρηγορεί, στηρίζει, τονώνει και ενισχύει στον ευλογημένο αγώνα όσους με πίστη και θέρμη καρδίας, στρέφονται και παρακαλούν για την επίσκεψή του και για τις δωρεές Του.

Αυτό λοιπόν που θα πρέπει να γνωρίζουμε είναι, ότι ανήκουμε στην Ορθοδοξία μας, την μοναδική δηλ. Εκκλησία που ίδρυσε ο Πατήρ δι’ Υιού εν Αγίω Πνεύματι κατά την ημέρα της Πεντηκοστής. Γι’ αυτό να είμαστε απολύτως βέβαιοι και να μη κλονιζόμαστε από πλανεμένες και στην κυριολεξία δαιμονικές οικουμενιστικές διδασκαλίες, οι οποίες κάνουν λόγο για δήθεν πολλές υπάρχουσες εκκλησίες.

Ταυτοχρόνως δε, μαζί με αυτή την πίστη στην μοναδικότητα της Εκκλησίας μας, η οποία και αποτελεί το ακράδαντο θεμέλιο της αυθεντικής μας εκκλησιολογίας, να αγωνιζόμαστε ώστε να υπερβούμε τα γήινα και τα αμαρτωλά. Τα υλικά και τα σαρκικά που ως δέλεαρ χρησιμοποιεί ο διάβολος και ο κόσμος της αμαρτίας, για να εξαπατά τους ανθρώπους και να τους ρίχνει στην αιώνια κόλαση.

Να αγωνιζόμαστε, αγαπητοί, ώστε σιγά σιγά και με την χάρη του Θεού να δημιουργείται στον έσω άνθρωπο ιδανική κατάσταση μετανοίας. Όχι απλώς κάποια μεταμέλεια, αλλά γνήσια και βαθειά μετάνοια, ώστε να γίνεται η ύπαρξή μας κατάλληλη προς υποδοχή των θείων δωρεών του Παναγίου Πνεύματος.

Ναι. Το Πνεύμα το Άγιον είναι πάντα πρόθυμο να μας χαρίσει τους ακένωτους θησαυρούς Του. Αρκεί να απευθυνόμαστε σ’ αυτό με πίστη και επιμονή, αλλά και να μελετούμε περισσότερο τα ιερά κείμενα, που μας τροφοδοτούν πνευματικά, μας ανοίγουν τη διάνοια, φωτίζουν την ψυχή και αναπτερώνουν τη διάθεση για μια βαθύτερη κατά Θεόν ζωή. Εξ άλλου, το Πνεύμα δεν είναι κάτι νεκρό ή στατικό. Είναι ζωή και αγάπη και ποθεί ασυγκρίτως πιο πολύ από εμάς να ενωθεί μαζί μας. Όχι μόνο «συναντιλαμβάνεται ταις ασθενείαις ημών, αλλ’ αυτό το Πνεύμα υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις», κατά την περίφημη και συγκλονιστική διαβεβαίωση του Αποστόλου Παύλου στο όγδοο κεφάλαιο της προς Ρωμαίους επιστολής Του (στ. 26).

Διαφορετικά, χωρίς την παρουσία του Αγίου Πνεύματος και χωρίς τη ζωντανή σύνδεση με Αυτό, μένουμε αδύναμοι και αδρανείς. Το τονίζει και αυτό ο Άγιος Συμεών:

«Καθώς δεν ωφελείται παντελώς εκείνος, που περιπατεί στο σκότος, εάν κρατεί λαμπάδες σβησμένες πολλές και καλές, διότι δεν είναι δυνατόν να βλέπει ούτε τον εαυτόν του, ούτε κάποιον άλλον, έτσι ακριβώς και εκείνος που νομίζει πως έχει στον εαυτόν του όλες τις αρετές – αν είναι δυνατόν- εάν δεν έχει μέσα του το φως του Παναγίου Πνεύματος, δεν μπορεί ούτε να δει καλά και καθώς πρέπει τα έργα του, ούτε βεβαίως να πληροφορηθεί τελείως, εάν αυτά είναι αρεστά στον Θεό. Αλλά ούτε μπορεί ποτέ να οδηγήσει άλλους και να τους διδάξει το θέλημα του Θεού».

«Αγίω Πνεύματι πάσα η κτίσις καινουργείται, παλινδρομούσα εις το πρώτον, ισοσθενές γαρ εστί Πατρί και Λόγω».

«Αγίω Πνεύματι τιμήν, προσκύνησιν, δόξαν και κράτος, ως Πατρί τε άξιον και τω Υιώ δει προσφέρειν…»

«Αγίω Πνεύματι το βασιλεύειν πέλει (=υπάρχει), το αγιάζειν, το κινείν την κτίσιν…»

(Αναβαθμοί Α΄ ήχου)

Πηγὴ ὕδατος ζῶντος

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μέσα ἀπὸ τὴ γιορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς θυμᾶται τὴ γενέθλια ἡμέρα της. Τότε ποὺ φανερώθηκε μέσα στὴν ἱστορία καὶ τὸν κόσμο τὸ προαιώνιο «κεκρυμμένο» μυστήριό της. Τὸ γεγονὸς καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς γιορτῆς περιγράφουν οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ἐνῶ στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ποὺ ἀκούσαμε ὁ Χριστὸς μὲ ἕναν σαφῆ ὑπαινιγμὸ ἀναφέρεται στὴ δύναμη καὶ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.



Γνωρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

«Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος», ὅποιος πιστεύει σὲ ἐμένα, ὅπως τὸ εἶπε ἡ Γραφή, θὰ τρέξουν ἀπὸ τὴν καρδιὰ του ποταμοὶ ζωντανοῦ νεροῦ. Ὁ Χριστὸς γνωρίζει πόσο βασικὴ ἀλλὰ καὶ βασανιστικὴ ἀνάγκη εἶναι γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἡ σωματικὴ καὶ πνευματικὴ δίψα. Ἀρχίζει νὰ διδάσκει: «ὅποιος διψᾶ ἂς ἔρθει σὲ ἐμένα καὶ ἂς πιεῖ». Τὸ φώναξε δυνατά, γιὰ νὰ τὸ ἀκούσουν οἱ ἄνθρωποι μέσα στὸ θόρυβο καὶ τὴν ὀχλαγωγία ἐκείνης τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ καὶ κάθε ἡμέρας καὶ τόπου καὶ ἐποχῆς. Ἔστω καὶ ἂν δὲν τὸ συνειδητοποιεῖ ὁ ἄνθρωπος, στὸ βάθος τῆς ὕπαρξής του διψᾶ γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν ἀγάπη, δηλαδὴ γιὰ τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Ὁ Χριστὸς χρησιμοποιεῖ τὸ στοιχεῖο τοῦ νεροῦ, γιὰ νὰ μᾶς παραπέμψει στὴ ζωογόνο δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Παρομοιάζει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ νερὸ ἀστείρευτο ποὺ ἀναβλύζει μέσα ἀπὸ τὴν ἀναγεννημένη καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου.

Πράγματι, ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔρχεται σὲ κάθε βαπτισμένο πιστό, προσφέρεται ἀδιάκοπα. Ἀναβλύζει διαρκῶς καὶ δὲν ἀδειάζει ποτέ. Ρέει σταθερὰ καὶ ἀνεξάντλητα, ὅπως τὸ ποτάμι. Εἶναι τὸ «ὕδωρ τὸ ζῶν», ποὺ δίνει τὴ ζωὴ τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο. Τὸ νερὸ καὶ τὸ Πνεῦμα εἶναι θεμελιώδη στοιχεῖα ποὺ συναντᾶμε στὴ δημιουργία καὶ τὴν ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου, τῆς φυσικῆς καὶ πνευματικῆς του ζωῆς «ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος». Τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἐνεργεῖ μυστηριωδῶς, ζωοποιεῖ καὶ γεμίζει τὰ πάντα. Μεταγγίζει τὴν ἀγάπη καὶ τὴν κοινωνία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ στὴν κοινωνία τῶν ἀνθρώπινων προσώπων. Ἡ πίστη καὶ ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας λέει ὅτι ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διαχέεται διαρκῶς μέσα στὸ Σῶμα Της. Ἀνακαινίζει, ἀναπλάθει, ἀνανεώνει καὶ μεταμορφώνει τὸν πιστὸ γιατί τὸ φῶς τοῦ Πνεύματος εἶναι καθαρτικὸ καὶ ἀποκαλυπτικό.

Ἐδῶ θὰ πρέπει νὰ ἐπισημάνουμε ὅτι ὁ λόγος τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο εἶναι βαθύς, δυσνόητος καὶ δυσερμήνευτος. Ὅμως ὅσο φωτισμένες καὶ ἂν εἶναι οἱ προσεγγίσεις τους, καὶ ὅσο πλούσιες καὶ ἂν εἶναι οἱ πνευματικὲς ἐμπειρίες τους, δὲν ἀναλύουν, δὲν ἐξηγοῦν καὶ δὲν ἑρμηνεύουν τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ στὴν πληρότητά του. Αὐτὸ παραμένει στὴν οὐσία του ἀκατάληπτο. Γιατί ὁ Θεὸς εἶναι Θεός, καὶ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἄνθρωπος, μὲ ὅλες τὶς ὁμοιότητες καὶ τὶς διαφορὲς ποὺ ἔχουν μεταξύ τους. Οἱ θεολογικὲς ὁρολογίες, δὲν ἀπαντοῦν στὸ γιατί ὁ Θεὸς εἶναι ὅπως εἶναι, ἀλλὰ στὸ πῶς ὁ ἄνθρωπος θὰ πετύχει τὴν κοινωνία καὶ τὴν ἕνωσή του μαζί Του. Ἔτσι φωτιζόμαστε στὴν ὀρθὴ πίστη, καὶ ἐνισχυόμαστε στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας.



Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ὁ κόσμος

Ὁ σύγχρονος πολιτισμὸς μας εἶναι στὴν οὐσία του ἀντιπνευματικός. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ ὀρθολογιστὴς ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς μας ἀρνεῖται πεισματικὰ νὰ παραδεχθεῖ τὴν ἀλήθεια τὸν Τριαδικοῦ Θεοῦ. Μὲ τὴν ἠθικὴ ἀταξία τῆς ζωῆς του φυγαδεύει τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὴν ἀληθινὴ ἀγάπη, τὴν πραγματικὴ χαρά, τὴ βαθιὰ εἰρήνη, τὴ μακροθυμία, καὶ τὴν πηγαία καλοσύνη. Ἀποθεώνει τὸ πρόσκαιρο, τὸ ἐπιφανειακό, τὸ φανταχτερό. Δὲν θέλει νὰ διακρίνει τὸ σημαντικὸ ἀπὸ τὸ εὐτελές, τὸ ὀρθὸ ἀπὸ τὸ ἐσφαλμένο. Μὲ ἀλαζονεία ἰσχυρίζεται ὅτι ὅλα εἶναι σχετικὰ καὶ τὸ μόνο ποὺ ἀξίζει νὰ ἐπιδιώκει κάποιος εἶναι τὸ χρήσιμο καὶ τὸ ἰδιοτελές. Χωρὶς τὴν πνοὴ καὶ τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅσο καὶ ἂν προσπαθεῖ μόνος του δὲν μπορεῖ νὰ ἀπελευθερωθεῖ ἀπὸ τὴ θολὴ σύγχυση καὶ τὸν παραλογισμὸ στὸν ὁποῖο ζεῖ. Μιλᾶ γιὰ τὴν ἑνότητα ἀλλὰ ζεῖ τὴ διαίρεση, τὸ διχασμὸ καὶ τὴ διάσπαση. Διακηρύττει ὅτι βρίσκεται στὴν ἐποχὴ τῆς ἐπικοινωνίας, ποὺ καταργεῖ σύνορα καὶ φραγμούς, καὶ ὅμως ἐγκλωβίζεται στὴν ἀπομόνωση, τὴ μοναξιά, τὴν πλήξη καὶ τὴν κατάθλιψη.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μόνο μὲ τὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μπορεῖ ὁ ἀγώνας μας νὰ ἔχει καρποὺς γιὰ νὰ ἐπανορθώνουμε τὴ σχέση μας, τὴν κοινωνία, μὲ τὸν ἑαυτό μας, τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἄλλους. Ἀμήν.

Πεντηκοστή- Φουντούλης Ἰωάννης

“Πεντηκοστήν ἑορτάζομεν
καί Πνεύματος ἐπιδημίαν
καί προθεσμίαν ἐπαγγελίας
καί ἐλπίδος συμπλήρωσιν·
καί τό μυστήριον ὅσον;
῾Ως μέγα τε καί σεβάσμιον.
Διό βοῶμέν σοι·
Δημιουργέ τοῦ παντός,
Κύριε, δόξα σοι”.



Αὐτόν τόν θαυμάσιο ὕμνο θέτει ἡ ᾿Εκκλησία μας σάν προπύλαιο στήν ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς. Καί σ᾿ αὐτόν ἀνακεφαλαιώνει τό “μέγα καί σεβάσμιον” μυστήριον, τό ὁποῖον πανηγυρίζει: Τήν συμπλήρωσι τῆς ἐλπίδος, τήν προθεσμία τῆς ἐπαγγελίας, τήν ἐπιδημία τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου. Γιατί πράγματι τό ἑορταζόμενο γεγονός, ἡ ἐπιφοίτησις τοῦ ἁγίου Πνεύματος στούς ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ, ἀποτελεῖ τό τέλος καί τό ἐπιστέγασμα ὅλου τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας. ῞Ολο τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἔλευσις, ἡ διδασκαλία, τό πάθος, ἡ ἀνάστασις, ἡ ἀνάληψις ἀπέβλεπαν σ᾿ αὐτό· στήν ἔλευση τοῦ ἁγίου Πνεύματος στόν κόσμο, στήν νέα δημιουργία. ᾿Ακριβῶς γιά τό λόγο αὐτό στό τροπάριο πού ἀκούσαμε καί σέ ὅλη τήν ὑμνογραφία τῆς Πεντηκοστῆς ἀνυμνεῖται ὁ δημιουργός τοῦ παντός, ὁ Πατήρ, πού διά τοῦ Λόγου, τοῦ Υἱοῦ τῆς ἀγάπης Του, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι δημιουργεῖ τόν κόσμο, ἀναδημιουργεῖ, ξανακτίζει τήν κτίσι καί τήν μεταβάλλει σέ νέα, τήν ἀνακαινίζει.

῎Ετσι ἡ ἡμέρα αὐτή συνδέει τήν ἀνάμνησι τῆς γενεθλίου ἡμέρας τοῦ νέου κόσμου μέ τήν ἀνάμνησι τῆς γενεθλίου ἡμέρας τοῦ παλαιοῦ. Τίς δύο γεννήσεις, τήν φυσική καί τήν ὑπερφυσική. Στήν πρώτη μᾶς μεταφέρουν οἱ πρώτες γραμμές τῆς Βίβλου: “῾Η δέ γῆ ἦν ἀόρατος καί ἀκατασκεύαστος καί σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καί πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος. Καί εἶπεν ὁ Θεός· Γενηθήτω φῶς. Καί ἐγένετο φῶς. Καί εἶδεν ὁ Θεός τό φῶς ὅτι καλόν” (Γεν. 1,2—4). Στήν δευτέρα συμβαίνει τό ἴδιο. ᾿Επάνω στήν ἄμορφο ὕλη τῶν ἐθνῶν καί τό σκότος τῆς πλάνης ἐκχύνεται ἡ βιαία πνοή τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ. ῾Ο λόγος Του ἀνακαινίζει τήν παλαιωθεῖσα κτίσι. “Πάρθοι καί Μῆδοι καί ᾿Ελαμῖται καί οἱ κατοικοῦντες τήν Μεσοποταμίαν, ᾿Ιουδαίαν τε καί Καππαδοκίαν, Πόντον καί τήν ᾿Ασίαν, Φρυγίαν τε καί Παμφυλίαν, Αἴγυπτον καί τά μέρη τῆς Λυβίης τῆς κατά Κυρήνην.... Ρωμαῖοι, ᾿Ιουδαῖοι τε καί προσήλυτοι, Κρῆτες καί ῎Αραβες” (Πράξ. 2,9—11) εἶναι ἡ νέα ἄβυσσος, τό γέννημα τῆς διασπορᾶς, τῆς κατατμήσεως καί τῆς ἀποσυνθέσεως τοῦ κόσμου. ᾿Επάνω ἀπό αὐτούς τώρα ἐπιφέρεται τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί ὁ Λόγος Του καλεῖ ὅλους εἰς συμφωνίαν, εἰς ἑνότητα Πνεύματος ἁγίου, εἰς τό φῶς. “῾Ο εἰπών ἐκ σκότους φῶς λάμψαι” (Β.´ Κορ. 4,6) τούς καλεῖ νά ἐπιστρέψουν “ἀπό σκότους εἰς φῶς” (Πράξ. 26,18), νά γίνουν “φῶς ἐν Κυρίῳ” (Ἐφεσ. 5,8). Καί ἡ ἀναχώνευσις γίνεται μέ τάς πυριμόρφους γλώσσας τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πού διεμερίσθησαν στούς ἀποστόλους. “Καί ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεί πυρός” (Πράξ. 2,3). ῾Η γλῶσσα, τό σύμβολο, τό ἀποτέλεσμα καί τό αἴτιο τοῦ χωρισμοῦ, γίνεται τώρα σύμβολο ἑνότητος, τῆς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἑνότητος τοῦ νέου λαοῦ τοῦ Θεοῦ. ῾Ο ἐγκαινισμός τοῦ Πνεύματος συμβολίζεται μέ τήν καινουργία τῶν γλωσσῶν. Διά τοῦ Χριστοῦ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι λαλεῖται τώρα τό μυστήριο τῆς αἰωνίου σωτηρίας. Αὐτό ἀκριβῶς ὑπογραμμίζει τό δεύτερο στιχηρό τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς Πεντηκοστῆς τοῦ α´ ἤχου:



“Γλώσσαις ἀλλογενῶν
ἐκαινούργησας, Χριστέ, τούς σούς μαθητάς,
ἵνα δι᾿αὐτῶν σε κηρύξωσι
τόν ἀθάνατον Λόγον καί Θεόν,
τόν παρέχοντα ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τό μέγα ἔλεος”.



῾Ο λαός λοιπόν τοῦ Θεοῦ, ἡ ᾿Εκκλησία ἑορτάζει κατά τήν Πεντηκοστή τήν γέννησί της. Τήν γενέθλιο ἡμέρα της, ἀλλά καί αὐτό τό μυστήριο τῆς ἰδίας τῆς ζωῆς της. Γιατί ἡ ᾿Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ δέν ἔζησε τό μυστήριο τῆς Πεντηκοστῆς σέ μία στιγμή χρόνου κατά τό μακάριο ἐκεῖνο ἔτος καί τήν ἱστορική ἐκείνη ἡμέρα, πού “ἐπλήσθησαν” οἱ μαθηταί “Πνεύματος ἁγίου”. ᾿Αλλά τό ζῇ καθημερινῶς, διαρκῶς, σέ κάθε στιγμή χρόνου, ἀπό τήν ἡμέρα ἐκείνη τήν γενέθλιο μέχρι τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Γιατί τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἦλθε τότε καί ἔκτοτε μένει καί θά μένῃ εἰς τόν αἰῶνα στόν κόσμο γιά νά συγκροτῇ τήν ᾿Εκκλησία. Πνεῦμα καί ᾿Εκκλησία εἶναι ἀδιασπάστως ἡνωμένα. Τό ἅγιον Πνεῦμα εἶναι ἡ ψυχή, ἡ ζωή, ἡ ὕπαρξις τῆς ᾿Εκκλησίας, τῆς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι καινῆς ζωῆς. Σ᾿ αὐτό ὀφείλεται ἡ ἑνότης, ἡ ἁγιότης, ἡ καθολικότης τῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Από αὐτό πηγάζουν τά χαρίσματα, οἱ θεσμοί, ἡ πίστις καί ἡ θεολογία τῆς ᾿Εκκλησίας. Τήν βιαία Του πνοή καί τήν πυρίμορφο δρόσο Του αἰσθάνεται σέ κάθε βῆμα, σέ κάθε ἐκδήλωσι, σέ κάθε κίνησί της. ᾿Από αὐτό πηγάζουν οἱ ὑπερφυσικές ἐνέργειες τῶν μυστηρίων, πού ζωογονοῦν, πού τροφοδοτοῦν καί ἁγιάζουν τό σῶμά της. Αὐτό θεολογεῖ καί ὁ ποιητής τοῦ τρίτου στιχηροῦ τοῦ ἑσπερινοῦ:

“Πάντα χορηγεῖ τό Πνεῦμα τό ἅγιον·
βρύει προφητείας,
ἱερέας τελειοῖ,
ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξεν,
ἁλιεῖς θεολόγους ἀνέδειξεν,
ὅλων συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς ᾿Εκκλησίας.
῾Ομοούσιε καί ὁμόθρονε
τῷ Πατρί καί τῷ Υἱῷ,
Παράκλητε, δόξα σοι”.



Στήν ἱστορική λοιπόν Πεντηκοστή, ἀλλά καί στήν διαρκῆ Πεντηκοστή, στήν ὁποία ζῇ ἡ ᾿Εκκλησία, θά μᾶς μεταφέρῃ κατά τήν ἐπέτειο τοῦ γεγονότος αὐτοῦ. Θά μᾶς καλέσῃ νά κλίνωμε τά γόνατα στάς αὐλάς τοῦ Κυρίου καί νά προσκυνήσωμε τήν ἀήττητο δύναμί Του, νά δοξολογήσωμε τήν ἁγία Τριάδα, πού φωτίζει καί ἁγιάζει τίς ψυχές μας. Καί στήν στάση αὐτή τῆς ταπεινώσεως, τῆς κλίσεως τῶν γονάτων καί τοῦ αὐχένος, νά ὑποδεχθοῦμε τήν χάρι τοῦ Παρακλήτου. Νά ἀνανεώσωμε καί νά ἀναρριπίσωμε τήν φλόγα τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Νά συνειδητοποιήσωμε τήν θέσι μας καί τήν ὑπόστασί μας σάν μελῶν τῆς ᾿Εκκλησίας, σάν ναῶν τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ναῶν καί σκευῶν καθαρῶν, δοχείων τοῦ Παρακλήτου, τῶν ὁποίων κάθε σκέψις θά ὑπαγορεύεται ἀπό τό Πνεῦμα τῆς σοφίας, κάθε ἐνέργεια ἀπό τό Πνεῦμα τῆς συνέσεως, τό ἀγαθόν, τό εὐθές, τό νοερόν, τό ἡγεμονεῦον, τό καθαῖρον τά πταίσματα. Τό Πνεῦμα τό ἅγιον, τό Κύριον καί ζωοποιόν, τό θεῖον πού θεοποιεῖ τούς ἀνθρώπους, πού διά τῆς χάριτός Του μᾶς μεταβάλλει σέ “Θεούς κατά μέθεξιν”.

Αὐτό τό ὑπερφυές γεγονός τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Παρακλήτου περιγράφουν τά τρία θαυμάσια τροπάρια τῶν αἴνων καί τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ δ´ ἤχου. Αὐτό τό Πνεῦμα ἐγκωμιάζουν καί αὐτοῦ τήν χάρι ἐπικαλοῦνται μαζί μέ τό δοξαστικό τοῦ πλ. β´ ἤχου.

“Παράδοξα σήμερον
εἶδον τά ἔθνη πάντα ἐν πόλει Δαυίδ,
ὅτε τό Πνεῦμα κατῆλθε τό ἅγιον
ἐν πυρίναις γλώσσαις,
καθώς ὁ θεηγόρος Λουκᾶς ἀπεφθέγξατο.
Φησί γάρ· Συνηγμένων τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ,
ἐγένετο ἤχος, καθάπερ φερομένης βιαίας πνοῆς,
καί ἐπλήρωσε τόν οἶκον, οὗ ἦσαν καθήμενοι·
καί πάντες ἤρξαντο φθέγγεσθαι
ξένοις ρήμασι, ξένοις δόγμασι,
ξένοις διδάγμασι τῆς ἁγίας Τριάδος”.

“Τό Πνεῦμα τό ἅγιον,
ἦν μέν ἀεί καί ἔστι καί ἔσται
οὔτε ἀρξάμενον οὔτε παυσόμενον,
ἀλλ᾿ ἀεί Πατρί καί Υἱῷ συντεταγμένον
καί συναριθμούμενον.
Ζωή καί ζωοποιοῦν·
φῶς καί φωτός χορηγόν·
αὐτάγαθον καί πηγή ἀγαθότητος·
δι᾿ οὗ Πατήρ γνωρίζεται
καί Υἱός δοξάζεται
καί παρά πάντων γινώσκεται,
μία δύναμις, μία σύνταξις,
μία προσκύνησις τῆς ἁγίας Τριάδος”.

“Τό Πνεῦμα τό ἅγιον,
φῶς καί ζωή καί ζῶσα πηγή νοερά,
Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως·
ἀγαθόν, εὐθές, νοερόν,
ἡγεμονεῦον, καθαῖρον τά πταίσματα.
Θεός καί θεοποιοῦν·
πῦρ ἐκ πυρός προϊόν·
λαλοῦν, ἐνεργοῦν,
διαιροῦν τά χαρίσματα·
δι᾿ οὗ προφῆται ἅπαντες
καί Θεοῦ ἀπόστολοι
μετά μαρτύρων ἐστέφθησαν.
Ξένον ἄκουσμα, ξένον θέαμα,
πῦρ διαιρούμενον εἰς νομάς χαρισμάτων”.
“Βασιλεῦ οὐράνιε,
Παράκλητε, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας,
ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν,
ὁ θησαυρός τῶν ἀγαθῶν καί ζωῆς χορηγός·
ἐλθέ καί σκήνωσον ἐν ἡμῖν
καί καθάρισον ἡμᾶς ἀπό πάσης κηλῖδος
καί σῶσον, ἀγαθέ, τάς ψυχάς ἡμῶν”.

Τὸ γονάτισμα Ἀρχιμανδρίτης Νίκων Κουτσίδης

Ὁ βιοχημικός Ἀαρών Τσιχανόβερ τιμήθηκε μέ τό βραβεῖο Νομπέλ Χημείας 2004 γιά τήν μεγάλη του ἐπιτυχία στόν πόλεμο κατά τοῦ καρκίνου (ἀνακάλυψε τό ἔνζυμο-καταστροφέα τῶν πρωτεϊνῶν πού προκαλοῦν τόν καρκίνο). Πρίν ἀπό ἑνάμισυ χρόνο ὁ ἐπιφανής ἐπιστήμονας ἔδωσε μία ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη (BHMAGAZINO, σελ. 56, ἐφημ. ΒΗΜΑ 18/11/2005). Ἐκεῖ ἀνάμεσα στά ἄλλα, λέει καί τά ἑξῆς:

-Ἄν μέ ρωτήσετε τί εἶμαι καί σᾶς πῶ «ἐπιστήμονας», καί μετά μοῦ ζητήσετε νά σᾶς ἐξηγήσω τί ἐννοῶ, θά σᾶς πῶ ὅτι εἶμαι ἕνας θεατής. Δέν κάνω κάτι. Ἀκολουθῶ ἁπλά τόν Θεό, τά βήματα τοῦ Θεοῦ. Αὐτός εἶναι πού κάνει τά πάντα. Ὅλες οἱ ἀνακαλύψεις εἶναι δικές του. Ἐγώ δέν ἀνακάλυψα τίποτε. Ἐκεῖνος μέ ὁδηγεῖ στό νά κάνω ἐπιστημονικές ἀνακαλύψεις. Καί τότε ἀναρωτιέμαι, στήν περίπτωση πού κάτι πάει στραβά, πώς θά μπορέσω νά τό διορθώσω. Αὐτό ἀποτελεῖ τό μέγιστο τῆς δικῆς μου παρέμβασης. Πῶς νά σᾶς τό πῶ; Ἐγώ εἶμαι ἕνα εἶδος ἐρευνητή· ἕνας ἄνθρωπος πού ἀποκαλύπτει πράγματα. Ἡ δουλειά μου εἶναι νά ἀποκαλύπτω τά μυστικά τῆς φύσης. Καί ὅταν ἀποκαλύπτεις τά μυστικά τῆς φύσης, γίνεσαι πολύ ταπεινός. Γιατί ἡ πολυπλοκότητα τῆς δημιουργίας εἶναι τόσο μεγάλη, πού ὁ ἄνθρωπος ἀναγκάζεται νά τοποθετήσει τόν ἑαυτό του στίς σωστές διαστάσεις· καί τότε δέν θέλει οὔτε ἐξουσία, οὔτε τίποτε.

* * *

Εἶναι ἄξια θαυμασμοῦ ἡ ταπείνωση τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἐπιστήμονα. Μήπως ὅμως εἶναι καί ἕνας δριμύς ἔλεγχος γιά τήν δική μας ἐλλιπή ταπείνωση; Ταπείνωση ὄχι πιά ἐνώπιον τοῦ μεγαλείου τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ἀλλά ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἔργου Του γιά τήν σωτηρία μας.

Στόν ἐσπερινό τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς γονατίζουμε τήν ὥρα πού διαβάζονται ἐκεῖνες οἱ ὡραιότατες εὐχές τῆς ἑορτῆς. Ἡ σωματική αὐτή κίνηση εἶναι συμβολική: δείχνει τήν ταπείνωσή μας. Γιά νά εἶναι ὅμως σωστή καί πλήρης πρέπει νά συνοδεύεται καί ἀπό τήν ταπείνωση τῆς ψυχῆς. Ἀφοῦ, σῶμα καί ψυχή συνιστοῦν τόν ἕνα ἄνθρωπο. Γι᾿ αὐτό, λέμε σέ ἕνα τροπάριο τῶν ἀποστίχων (Κυριακή Πεντηκοστῆς, ἑσπέρας): «Ἐμεῖς, ἄν καί προερχόμαστε ἀπό τούς ἀπίστους, εἰδωλολάτρες καί ὀρθολογιστές, ἀξιωθήκαμε τοῦ θείου φωτός· γιατί στηριχθήκαμε στά λόγια καί τά διδάγματα τῶν ἀποστόλων, πού μιλοῦν γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ, τοῦ εὐεργέτου τῶν ὅλων. Μαζί μ᾿ αὐτούς, λοιπόν, ὑποκλίνοντας καρδιές καί γόνατα, μέ πίστη ἄς προσκυνήσωμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, τόν Σωτήρα τῶν ψυχῶν μας.»

Τό νά γονατίσουμε σωματικά εἶναι μᾶλλον κάτι εὔκολο. Τό δύσκολο εἶναι τό γονάτισμα τῆς ψυχῆς μας, δηλ. ἡ ταπείνωση. Γιατί ἄραγε; Γιατί, ταπείνωση σημαίνει: ἐμπιστεύομαι τόν Χριστό σέ ὅλα. Καί κάνω ὑπακοή σ΄Αὐτόν, σέ ὅλα. Εἴτε μοῦ ἀρέσουν, εἴτε ὄχι. Γιατί ξέρω ὅτι οἱ ὁδηγίες τοῦ Χριστοῦ μέ ὁδηγοῦν κοντά Του. Στήν πράξη, αὐτό ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ὑπακοή στίς πνευματικές συμβουλές καί ὁδηγίες τοῦ ἱερέα-πνευματικοῦ πατέρα πού μᾶς ὁδηγεῖ μέ ἀσφάλεια στόν Χριστό. 

ΑΠΑΙΤΕΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ από τα "Πατριαρχεία και τις Εκκλησίες". Μακρυά απο τους μαγαρισμένους...

ΑΠΕΠΤΕΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ από τα "Πατριαρχεία και τις Εκκλησίες". 

Μακρυά απο τους μαγαρισμένους...

Στο Καζακσταν, οπου ο θρονος του Σατανα, μαζευονται και σαχλαμαριζουν μεταξυ τους οι ανοητες κεφαλες των πατριαρχων και των αλλων που λατρευουν ..."τοις δαιμονιοις" .

Επομενως και αυτοι οι γελοιοι ρασοφοροι, που παριστανουν τους ορθοδοξους, ποιον θεο και ποιους θεους, λατρευουν;

Ασφαλως ..."τοις δαιμονιοις".

Χριστιανοι αποδοκιμαστε τους, αποτειχιστειτε απο αυτους, διακοψατε καθε σχεσι με αυτους.

ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.