Συναξαριστής της 5ης Αυγούστου

Προεόρτια (παραμονή) τῆς θείας Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ

Ὁ Κύριος εἶχε προειπεῖ στοὺς μαθητές του γιὰ τοὺς κινδύνους, γιὰ τὰ πάθη του καὶ τὴν θανάτωσή του καὶ ἐπίσης γιὰ τὸ τί θὰ τραβοῦσαν στὴν συνέχεια ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες καὶ τοὺς ἐχθροὺς τοῦ Εὐαγγελίου, λέγοντάς τους πὼς αὐτὰ ἀνήκουν στὴν παροῦσα ζωή. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ ἔχει οὐσιαστικὴ σημασία εἶναι ἡ αἰώνια ζωή.

Ἔτσι λοιπὸν ὁ Χριστὸς θέλοντας νὰ δείξει στοὺς μαθητές του μία πρόγευση τῆς αἰώνιας ζωῆς, παρέλαβε τρεῖς ἀπὸ τοὺς μαθητές του, τὸν Πέτρο, τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη καὶ τοὺς ἀνέβασε σὲ ἕνα βουνό. Ἐκεῖ μεταμορφώθηκε καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπό Του σὰν τὸ φῶς. Καὶ τότε ἐμφανίστηκαν ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἠλίας οἱ ὁποῖοι συνομίλησαν μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ.

Ὁ Κύριος πῆρε μόνο αὐτοὺς τοὺς μαθητές, διότι εἶχαν κάποια ὑπεροχὴ ἔναντι τῶν ἄλλων. Συγκεκριμένα ὁ Πέτρος γιατί ἀγαποῦσε πολὺ τὸν Χριστό, ὁ Ἰωάννης γιατί τὸν ἀγαποῦσε πολὺ ὁ Χριστὸς καὶ ὁ Ἰάκωβος ἐπειδὴ εἶχε τὴν δύναμη νὰ πιεῖ τὸ ποτῆρι ποὺ ἤπιε ὁ Χριστός.

Τοὺς Μωϋσῆ καὶ Ἠλία τοὺς ἔφερε γιὰ νὰ διορθώσει τὶς ἐντυπώσεις ποὺ ὑπῆρχαν μέχρι τότε γιὰ τὸ ποιός ἦταν, ἂν ἦταν δηλαδὴ ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς ἡ κάποιος μεγάλος προφήτης.
Αὐτὰ λοιπὸν συνέβησαν στὴν Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸ ὄρος Θαβώρ.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Χριστοῦ τὴν Μεταμόρφωσιν προϋπαντήσωμεν, φαιδρῶς πανηγυρίζοντες τὰ προεόρτια, πιστοὶ καὶ βοήσωμεν· Ἔφθασεν ἡ ἡμέρα, τῆς ἐνθέου εὐφροσύνης· ἄνεισιν εἰς τὸ ὄρος, τὸ Θαβὼρ ὁ Δεσπότης, τῆς Θεότητος αὐτοῦ, ἀπαστράψαι τὴν ὡραιότητα.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐν τῇ θείᾳ σήμερον, Μεταμορφώσει, ἡ βροτεία ἅπασα, φύσις προλάμπει θεϊκῶς, ἐν εὐφροσύνῃ κραυγάζουσα· Μεταμορφοῦται, Χριστός, σώζων ἅπαντας.

Μεγαλυνάριον
Δεῦτε ἐν τῷ ὄρει τῶν ἀρετῶν, ἀνέλθωμεν πάντες, καὶ ὀψώμεθα μυστικῶς, τὸν ἐν Θαβωρίῳ, ἀστράψοντα ἀρρήτως, Δεσπότην Ζωοδότην, ὃν μεγαλύνομεν.

 

---

 

Ὁ Ἅγιος Εὐσίγνιος




 

Γεννήθηκε στὴν Ἀντιόχεια καὶ ἦταν στρατιωτικὸς γιὰ ἑξήντα ὁλόκληρα χρόνια. Στρατεύθηκε ὅταν βασίλευε ὁ Κώνστας ὁ Χλωρός, πατέρας τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ἔζησε πολλὰ χρόνια καὶ πρόφθασε μέχρι καὶ τὴν βασιλεία τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτη.

Ὅταν κάποτε ὁ βασιλιὰς αὐτὸς ἔφθασε στὴν Ἀντιόχεια, ζήτησε νὰ τὸν δεῖ κάποιος γέροντας στρατιώτης 110 χρονῶν! Ὁ Ἰουλιανὸς ἀπὸ περιέργεια τὸν δέχθηκε, καὶ ἔμεινε ἔκπληκτος ὅταν εἶδε τὸ γέροντα στρατιώτη τόσων χρονῶν νὰ διατηρεῖ ἀλύγιστο τὸ σῶμα του.

Διέταξε καὶ τὸν περιποιήθηκαν ὅσο τὸ δυνατὸν καλύτερα. Ἀλλὰ ὁ Εὐσίγνιος δὲν ἱκανοποιήθηκε ἀπ᾿ αὐτὲς τὶς περιποιήσεις τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ τοῦ δήλωσε ὅτι εἶναι χριστιανὸς καὶ ὅτι μάταια προσπαθεῖ νὰ ζωντανέψει ἕνα πτῶμα, ὅπως εἶναι ἡ εἰδωλολατρία. Καὶ ἐπὶ τέλους, νὰ πάψει νὰ διώκει τὸ Χριστό.

Ὅταν ἄκουσε αὐτὰ ὁ Ἰουλιανὸς ἐξαγριώθηκε καὶ διέταξε ἀμέσως νὰ τὸν ἀποκεφαλίσουν. Τότε ὁ Εὐσίγνιος, γεμάτος ἀπὸ χαρά, εἶπε: «Εὐχαριστῶ, βασιλιά. Ὁ θάνατος μὲ σεβάστηκε στὸ πεδίο τῶν μαχῶν, γιὰ νὰ μὲ εὕρει τώρα καὶ νὰ μοῦ δώσει τὸ κτύπημα χάριν τοῦ Χριστοῦ. Τέτοιο τέλος εἶναι ἄξιο χριστιανοῦ στρατιώτη, καὶ δοξολογῶ τὸν Ὑψιστο ποὺ εὐδόκησε νὰ μὲ φυλάξει γιὰ τέτοιο τέλος».

Ἔτσι ὁ Εὐσίγνιος ἔλαβε τὸν τίμιο θάνατο τοῦ μαρτυρίου μὲ ἀποκεφαλισμό.

Ἀπολυτίκιο
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ἔμπλεως πίστεως, τῆς πρὸς Χριστὸν εὐσεβῶς, νεάζον τὸ φρόνημα, ἔσχες ἐν γήρᾳ καλῶς, Εὐσίγνιε ἔνδοξε· ὅθεν ὁμολογήσας, τὸν Ὑπέρθεον Λόγον, ἤλεγξας θαρσαλέως, Παραβάτου τὸ θράσος· ἐντεῦθεν μετὰ Μαρτύρων, ὡς Μάρτυς δεδόξασαι.

ΚοντάκιονἮχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως.
Ὡς πολιὸς τῷ σώματι, σύνεσιν θείαν ἤνεγκας, δι’ ἧς ἀμβλύνας ἀσυνέτων τὴν ἔπαρσιν, νεανικῶς ἠρίστευσας, καὶ τιμηθεὶς τὸν αὐχένα, τῶν αἱμάτων τοῖς ῥείθροις ἐνθέως ἤρδευσας, Εὐσίγνιε τρισμάκαρ, τοὺς μέλποντας τὴν σὴν ἄθλησιν.

Μεγαλυνάριον
Πίστει ἀναθάλλων τῇ πρὸς Χριστόν, ἐν γήρατι χαίρων, ἠγωνίσω νεανικῶς, καὶ τοῦ Παραβάτου, τὴν ἄνοιαν αἰσχύνας, μαρτυρικῆς ἐπέβης, δόξης Εὐσίγνιε.
 

 

---

 

Τὰ ἅγια ἀδέλφια Καττίδιος καὶ Καττιδιανός

Μαρτύρησαν διὰ λιθοβολισμοῦ.
 

 

---

 

Ἡ Ἁγία Νόννα

 

Ἡ Ἁγία αὐτὴ ἀνήκει στὴ μερίδα τῶν χριστιανῶν γυναικῶν καὶ μητέρων, ποὺ μὲ τὸ φῶς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ λάμπρυναν τὸ στερέωμα τῆς χριστιανικῆς Ἱστορίας. Εὐσεβής, ἁγνή, μὲ θερμὴ πίστη, μὲ διαμαντένιο χαρακτῆρα, μὲ πολλὴ μελέτη καὶ ἀκριβὴ γνώση τῶν δογμάτων καὶ τῶν ἐντολῶν τῆς χριστιανικῆς θρησκείας, ἀναδείχτηκε ὁ καλὸς ἄγγελος τοῦ σπιτιοῦ της.

Ὁ σύζυγός της Γρηγόριος εἶχε πέσει στὴν αἵρεση τῶν Ὑψισταρίων, ποὺ δεχόταν μονοπρόσωπο τὸν Ὑψιστο καὶ ἀπέρριπτε τὸν Τριαδικὸ Θεό. Ἀλλ᾿ ἡ Νόννα μὲ τὶς προσευχές της καὶ τὴν πειθώ, ποὺ ἐξασκοῦσε μὲ σοφία καὶ στοργή, ἐπανέφερε τὸ σύζυγό της στὸν ὀρθόδοξο δρόμο, γιὰ νὰ ἀναδειχθεῖ στὴ συνέχεια ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ εὐσεβεῖς ἐπισκόπους της Ἐκκλησίας μας.

 

Ἔπειτα ἡ Νόννα, ἔδειξε τόσο μεγάλη προσοχὴ στὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν της, ὥστε ἀνέδειξε πολύτιμες δυνάμεις καὶ ἔξοχα κοσμήματα τῆς χριστιανικῆς πίστης. Καὶ αὐτὰ ἦταν, ὁ μεγάλος πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ ἄλλος γιός της Καισάριος καὶ ἡ πασίγνωστη -γιὰ τὴν εὐσέβειά της- κόρη της Γοργονία.

Ἔτσι ἡ Νόννα ἀποτελεῖ παράδειγμα γιὰ μίμηση στὶς κοινωνίες, ποὺ θέλουν νὰ ἀντλοῦν ἀπὸ τὴν οἰκογένεια χριστιανικὴ τόνωση, καὶ νικηφόρες δυνάμεις κατὰ τῶν ἀσεβῶν δοξασιῶν καὶ τῆς τυραννίας τῶν παθῶν.

Ἡ Ἁγία Νόννα ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

 

---

 

Ὁ Ἅγιος Σόλεβ ὁ Αἰγύπτιος

Μαρτύρησε διὰ τοξευόμενου βέλους.

 

---

 

Ὁ Ἅγιος Φάβιος (ἢ σωστότερα Φαβιανός) ὁ Ἱερομάρτυρας ἐπίσκοπος Ρώμης

Μαρτύρησε διὰ ξίφους. Στοὺς καταλόγους τῶν παπῶν μεταξὺ τῶν μαρτύρων συγκαταλέγεται ὁ πάπας Φαβιανὸς (236-350), ποὺ μαρτύρησε ἐπὶ Δεκίου τὴν 20η Ἰανουαρίου (Εὐσέβιου Ἐκκλ. Ἱστορία κεφ. κθ´).

 

---

 

Ὁ Ἅγιος Θέρισσος (ἢ Θύρσος) ἐπίσκοπος Καρπασίας

Κύπριος Ἅγιος, ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ ὁποίου σῴζεται καὶ ἀρχαῖος ναὸς κοντὰ στὴ θάλασσα. (Περιττῶς ἐπαναλαμβάνεται ἡ μνήμη του, ἀπὸ ὁρισμένα Ἁγιολόγια, καὶ τὴν 23η Ἰουλίου).

 

---

 

Ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Τὴ μνήμη του ἀναγράφει ὁ Γεδεὼν στὸ Ἑορτολόγιό του σελ. 149. Ὁ Εὐθύμιος αὐτὸς εἶναι, ποὺ πατριάρχευσε ἀπὸ τὸ 906-911 καὶ μετὰ τὴν παύση τοῦ Ἀλεξάνδρου, ἀδελφοῦ τοῦ Λέοντος τοῦ Σοφοῦ. Κατόπιν ἀποσύρθηκε στὴ Μονὴ τοῦ Ἀγαθοῦ, ὅπου ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ τὴν 5η Αὐγούστου τοῦ 917.

 

---

 

Ὁ Ἅγιος Χρῆστος ἀπὸ τὴν Πρέβεζα

Ὁ ἥρωας αὐτὸς τῆς Ὀρθοδοξίας ἦταν ἀπὸ τὴν Πρέβεζα. Ἂν καὶ ναυτικὸς στὸ ἐπάγγελμα, καθόλου δὲν ἀποξενώθηκε ἀπὸ τὴν χριστιανοπρεπὴ διαγωγή του.

Ὅταν κάποτε τὸ πλοῖο στὸ ὁποῖο δούλευε ἔφτασε ἀπὸ τὴν Κρήτη στὸ λιμάνι τῆς Κῶ, ὁ Χρῆστος ἀμέσως ἔτρεξε στὴν Ἐκκλησία, προσευχήθηκε, βρῆκε πνευματικὸ καὶ ἐξομολογήθηκε. Μετὰ ἀπὸ μέρες, ὅταν πήγαινε γιὰ τὸ πλοῖο του, συναντήθηκε μὲ γενίτσαρους, ποὺ ἄρχισαν νὰ τοῦ βρίζουν τὴν πίστη καὶ τὸ ἅγιο βάπτισμα.

Ὁ Χρῆστος δὲν φοβήθηκε καὶ ἀπάντησε στοὺς Τούρκους, ὅτι ὁ Μωάμεθ εἶναι ὁ κολασμένος ἀντίχριστος. Γεμάτοι θυμὸ οἱ γενίτσαροι, ὅρμησαν ἐπάνω του καὶ μὲ ἄγρια χτυπήματα τοῦ εἶπαν ν᾿ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του γιὰ νὰ σωθεῖ. Ὁ Χρῆστος ἀπάντησε ἀπαγγέλλοντας τὸ σύμβολο τῆς πίστης. Τότε αὐτοί, τὸν ἔβγαλαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη καὶ τὸν ἔκαψαν ζωντανό.

Οἱ ἄπιστοι ἄφησαν τὸ σῶμα του ἄταφο γιὰ ἕνα μήνα. Ἀλλὰ τὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου ἔμεινε ἀναλλοίωτο καὶ στὶς πρῶτες νύχτες τὸ σκέπαζε κάποιο γλυκὸ φῶς, ποὺ προερχόταν ἀπὸ τὸν οὐρανό. Μάλιστα, κατὰ τὸ διάστημα αὐτὸ ἔκανε καὶ πολλὰ θαύματα.
Ὅλα αὐτὰ ἔγιναν στὶς 5 Αὐγούστου 1668.

 

---

 

Ὁ Ὅσιος Εὐγένιος ὁ Αἰτωλός

 

Ὁ Ὅσιος Εὐγένιος Ἰωαννούλιος ἢ Γιαννούλης ὁ Αἰτωλός, γεννήθηκε τὸ 1595 ἢ 1596 στὸ Μέγα Δένδρο Ἀποκούρου ἀπὸ πτωχοὺς γονεῖς.

Χειροτονήθηκε διάκονος τὸ 1616 στὴ Μονὴ Τατάρνας καὶ γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα παρέμεινε στὴ Μονὴ Ξηροποτάμου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Τὸ 1619 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στὴ Μονὴ Σινᾶ ἀπὸ τὸν τότε Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Κύριλλο Λούκαρη καὶ κατόπιν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη, μὲ τὸν ὁποῖο ἔζησε πολλὲς ταλαιπωρίες γιὰ τὴν προσήλωσή του στὴν Ὀρθοδοξία καὶ γιὰ τὸ ἀδούλωτο πνεῦμα του.

Ὁ Εὐγένιος ἔφτασε στὸ σημεῖο, ἀκόμα καὶ νὰ καθαιρεθεῖ ἀπὸ τὸν Τουρκόφιλο καὶ Λατινόφρονα Πατριάρχη Κύριλλο Κοντάρη, ἀλλὰ ἀργότερα, τὸ 1639, ὁ Πατριάρχης Παρθένιος τὸν ἀποκατέστησε πανηγυρικά.

Ὁ Ὅσιος Εὐγένιος ἀπὸ τὸ 1639 ὡς τὸ 1640 διηύθυνε τὴν Σχολὴ τῆς Ἄρτᾳς. Ἀργότερα πῆγε στὸ Καρπενήσι, ὅπου ἀνήγειρε μεγαλύτερο ναὸ τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ στὸν περίβολό του Σχολὴ Ἀνωτέρων Γραμμάτων, ποὺ ἔγινε γιὰ τὴν Εὐρυτανία κέντρο πνευματικῆς ἀναγέννησης καὶ ἀναδείχτηκαν ἀπὸ ἐκεῖ πολλοὶ σπουδαῖοι ἄντρες, ὅπως ἐπίσκοποι, Πατριάρχες κλπ. Ἐπίσης ὁ Ὅσιος ἵδρυσε Σχολὲς στὴ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς στὰ Βραγιαννὰ καὶ στὸ Αἰτωλικό.

Πέθανε τὸ 1682 καὶ τάφηκε στὸ νάρθηκα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, ἀφήνοντας ἀξιόλογο συγγραφικὸ ἔργο. Ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἁγιοποιήθηκε τὴν 1η Ἰουλίου 1982.

(Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται τὴν 6η Αὐγούστου, ἀλλ᾿ ἐπειδὴ συμπίπτει μὲ τὴν μεγάλη ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος ἑορτάζεται τὴν 5η Αὐγούστου).

 

Ἀντιμέτωποι μὲ τὴν Κατάθλιψη Μοναχή Ειρήνη

Ἡ κατάθλιψη εἶναι μιά πάθηση, πού ταλαιπωρεῖ πολλούς ἀνθρώπους στήν ἐποχή μας. Ἀνθρώπους πού εἴτε πάσχουν οἱ ἴδιοι ἀπό κατάθλιψη, εἴτε ἔχουν νά ἀντιμετωπίσουν τήν κατάθλιψη κάποιου ἀγαπημένου τους προσώπου, πού ἐπίμονα ἀρνεῖται ἤ ἀδυνατεῖ νά κάνει κάτι, προκειμένου νά βοηθήσει τόν ἑαυτό του.

Ἄλλοι ζητοῦν τή βοήθεια κάποιου εἰδικοῦ τῆς ψυχικῆς ὑγείας, καί καταφεύγουν εἴτε σέ θεραπεία μέ ἀντικαταθλιπτικά φάρμακα, εἴτε σε ψυχοθεραπεία, εἴτε σέ συνδυασμό τῶν δύο.

Ἡ θεραπεία μέ φάρμακα τίς πιο πολλές φορές βοηθάει στήν ἀντιμετώπιση τῶν συμπτωμάτων τῆς κατάθλιψης, τουλάχιστον προσωρινά, καί εἰδικά, ὅταν πρόκειται γιά σοβαρό καταθλιπτικό ἐπεισόδιο, εἶναι συχνά ἀπαραίτητη προκειμένου να ἀποφύγει κανείς μοιραῖες αὐτοκαταστροφικές πράξεις.



Ἀπό τίς διάφορες ὑπάρχουσες μορφές ψυχοθεραπείας οἱ σύγχρονες ἔρευνες δείχνουν ὅτι ἡ γνωσιακή θεραπεία ἐπιφέρει καλύτερα ἀποτελέσματα, καί σέ σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, γι’ αὐτό θά περιοριστῶ ἐδῶ ν’ ἀναφερθῶ μόνο σ’ αὐτήν.

Ἡ γνωσιακή θεραπεία βασίζεται στή θεωρία ὅτι τό ἄγχος μας ἤ ἡ κατάθλιψή μας ὀφείλονται σέ λανθασμένες, ἀρνητικές ἀντιλήψεις σχετικά μέ τόν ἑαυτό μας, τό περιβάλλον μας καί τό μέλλον μας, οἱ ὁποῖες ἐπηρεάζουν καί τή συναισθηματική μας κατάσταση (Κλεφτάρας, 1998). Ὁποιοδήποτε σημαντικό ἤ καί ἀσήμαντο γεγονός, μπορεῖ νά εἶναι ἀφορμή γιά κάποιες «αὐτόματες σκέψεις», οἱ ὁποῖες ἐνεργοποιοῦν αὐτές τίς ἀρνητικές ἀντιλήψεις (Beck, 2004). Τέτοιες σκέψεις μπορεῖ νά εἶναι π.χ. ὅτι «κανείς δέν μ’ ἀγαπάει» ἤ «ποτέ δέν καταφέρνω τίποτα». Ὅταν δεχθεῖ κανείς μιά τέτοιου εἴδους «αὐτόματη σκέψη», ἀρχίζει νά τον «παίρνει ἀπό κάτω» καί νά τον φέρνει σέ κατάσταση ἀπελπισίας καί κατάθλιψης.

Ἡ γνωσιακή θεραπεία ἀποσκοπεῖ στό νά βοηθήσει τό ἄτομο σέ ἕνα πρῶτο ἐπίπεδο νά μάθει νά ἀναγνωρίζει ἄμεσα τίς «αὐτόματες σκέψεις» του καί νά μή τίς ἀποδέχεται σάν ἀληθινές, καί σέ ἕνα πιο προχωρημένο ἐπίπεδο νά καταλάβει ὅτι οἱ ἀντιλήψεις του αὐτές εἶναι ἐσφαλμένες, ὅτι δέν τόν ἐξυπηρετοῦν, καί νά μπορέσει ἔτσι νά τις ἀλλάξει καί νά τίς ἀντικαταστήσει μέ ἄλλες πιό «ὑγιεῖς», πού θά τον ὁδηγήσουν σέ μεγαλύτερη αὐτοεκτίμηση καί αὐτοαποδοχή.

Ἡ θεραπεία μέ ἀντικαταθλιπτικά ἔχει ἕνα ἀποτέλεσμα παρόμοιο μέ τήν ψυχοθεραπεία, ἄν καί λιγότερο μόνιμο. Μάλιστα νευροεπιστημονικές ἔρευνες ἔχουν δείξει ὅτι ἡ θεραπεία μέ φάρμακα καί ἡ ψυχοθεραπεία ἐπιφέρουν παρόμοιες ἀλλαγές στήν ἐγκεφαλική λειτουργία.

Μέ αὐτές ὅμως τίς μεθόδους το ἄτομο παραμένει τό ἐπίκεντρο τοῦ κόσμου του. Ἰδιαίτερα ἡ γνωσιακή θεραπεία «διδάσκει», θά λέγαμε, τό ἄτομο πῶς νά καλλιεργήσει την ἀνεξαρτησία του καί τήν αὐτονομία του, πῶς νά μή ἐξαρτᾶται ἀπό την ἀποδοχή καί τήν ἀγάπη τῶν ἄλλων, καί πῶς ἐπίσης νά μή ἐξαρτᾶ την ἀξία του ἀπό τίς προσωπικές και ἐπαγγελματικές του ἐπιτυχίες.

Ἡ φιλοσοφία πίσω ἀπό τίς σύγχρονες ψυχοθεραπευτικές μεθόδους εἶναι ὅτι ναί μέν δέν μπορεῖ νά ἀποφύγει κανείς δυσάρεστα και θλιβερά γεγονότα στή ζωή του, μπορεῖ ὅμως νά μάθει νά στηρίζεται στόν ἑαυτό του καί νά τά ἀντιμετωπίζει μέ αὐτοπεποίθηση, μέ ἠρεμία καί αἰσιοδοξία.

Ὅμως παρ’ ὅλη τήν αἰσιόδοξη ἄποψη ψυχιάτρων καί ψυχοθεραπευτῶν ὅτι ἡ κατάθλιψη εἶναι μια ἀρρώστια πού ἀντιμετωπίζεται ἀποτελεσματικά, ὑπάρχει ἕνα μεγάλο ποσοστό καταθλιπτικῶν, πού εἴτε ἀρνοῦνται νά περάσουν τό κατώφλι τοῦ γραφείου ἑνός «εἰδικοῦ», εἴτε τό ἔχουν περάσει καί ἔχουν φύγει ἀπογοητευμένοι.

* * *

Ἔχοντας αὐτά τά προηγούμενα ὑπόψη μου, σέ μιά συζήτηση σχετικά μέ τά ἀντικαταθλιπτικά ἄκουσα μέ ἔκπληξη μιά μοναχή νά λέει μεταξύ ἀστείου καί σοβαροῦ : «Ἄς ποῦνε γιά μισή ὥρα τήν εὐχή, καί να δοῦνε γιά πότε τούς περνάει ἡ κατάθλιψη». Ἡ πρώτη μου σκέψη ἦταν ὅτι μᾶλλον δέν ξέρει τί λέει. Προφανῶς, σκέφτηκα, δέν ἔχει βιώσει ποτέ κατάθλιψη, καί τῆς εὔχομαι ποτέ νά μή βιώσει, ἀλλά εἶναι πολύ ἀμφίβολο, ἄν ἕνα καταθλιπτικό ἄτομο μπορεῖ νά ἑστιάσει γιά μισή ὥρα τό νοῦ του στήν εὐχή. Μπορεῖ νά ἐπαναλαμβάνει μηχανικά ἐπί μισή ὥρα «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», ἀλλά ὁ νοῦς του θα εἶναι μᾶλλον στήν κατάθλιψή του. Ἴσως νά σκέφτεται: «μᾶλλον σέ μισή ὥρα δέν θά μοῦ ἔχει περάσει, ἀφοῦ ἔτσι κι ἀλλιῶς, τίποτα δέν με βοηθάει ἐμένα».

Ὅμως, καθώς εἶχα ἕνα ἔντονο ἐνδιαφέρον νά δῶ ἄν καί πῶς καί με ποιές προϋποθέσεις ὁ ὀρθόδοξος χριστιανικός δρόμος μπορεῖ νά λειτουργήσει ψυχοθεραπευτικά, δεν ξέχασα τήν κουβέντα ἐκείνης τῆς μοναχῆς, ἀλλά ξεκίνησα νά διερευνῶ πῶς ἡ ὀρθόδοξη θεολογία ἀντιμετωπίζει τήν κατάθλιψη. Ὡς πολύ ἀρχάρια στόν ὀρθόδοξο δρόμο, ζητῶ νά μέ συγχωρέσετε γιά το θράσος μου νά ἀναλάβω ἕνα τέτοιο ἐγχείρημα. Γιά τή διερεύνησή μου αὐτή βασίστηκα σέ κάποια βιβλία πού ἔτυχε νά «πέσουν στά χέρια μου», σ΄ ἕνα CD μέ μιά ὁμιλία τοῦ γέροντος Πορφυρίου γιά τήν κατάθλιψη, καθώς καί σέ συνομιλίες με τόν πνευματικό μου.

Δέν ἄργησα νά καταλάβω ὅτι διερωτώμενη, πῶς ἡ Ὀρθοδοξία ἀντιμετωπίζει τήν κατάθλιψη, δεν ἔθετα σωστά τό ἐρώτημα. Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία δέν ἀντιμετωπίζει κλινικά μιά ὁρισμένη νόσο. Ἀντιλαμβάνεται τόν ἄνθρωπο σάν μια ἑνότητα σώματος, ψυχῆς καί πνεύματος. Γιά τήν ὀρθόδοξη θεολογία ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἕνα σαφές νόημα: Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί στοχεύει στό καθ’ὁμοίωσιν. Ἡ πορεία τοῦ ἐκπεσμένου ἀνθρώπου πρός τό καθ’ὁμοίωσιν τοῦ Θεοῦ εἶναι μιά θεραπευτική διαδικασία. Πρόκειται γιά μιά πραγματικά ὁλιστική θεραπεία, πού ἔχει σαν πρῶτο στάδιο τήν κάθαρση τῆς ψυχῆς ἀπό τά πάθη.

Μέ αὐτή τήν ἔννοια ἡ κατάθλιψη εἶναι ἕνα πάθος ἀπό τό ὁποῖο ἡ ψυχή πρέπει νά ἀπαλλαγεῖ. Αὐτό το πάθος οἱ νηπτικοί πατέρες τό ὀνόμαζαν «ἀκηδία». Κατά τόν Μητροπολίτη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεο, «Ἡ ἀκηδία, πού εἶναι ἕνας μεγάλος δαίμων, παραλύει τόσο τό σῶμα ὅσο καί την πνευματική ζωή» (σ. 187).

Ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη ἀπαιτεῖ ἕναν πνευματικό ἀγώνα για ἀλλαγή τοῦ νοῦ. Αὐτή εἶναι ἐξ ἄλλου καί ἡ ἐτυμολογική ἔννοια τῆς λέξης μετάνοια (μετα-νοῶ = ἀλλάζω νοῦ). Δέν πρόκειται ὅμως γιά ἕναν ἀγώνα, πού κάνει κανείς μόνος του, στηριζόμενος στίς δικές του δυνάμεις. Ξεκινώντας κανείς ἕναν τέτοιο ἀγώνα μόνος του, πέφτει ξανά καί ξανά στά ἴδια λάθη, ἤ ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «ὅ μισῶ, τοῦτο ποιῶ»[1], καί συνειδητοποιεῖ σιγά-σιγά τήν ἀλήθεια τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ: «χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» [2]. Ἡ μετάνοια σημαίνει μιά συνολική ἀλλαγή στάση ζωῆς, πού συντελεῖται μέ τήν ἐπενέργεια τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ πάνω στόν ἄνθρωπο.

Ποιά εἶναι αὐτή ἡ ἀλλαγή στη στάση ζωῆς; Εἶναι ἡ ἀλλαγή ἀπό τή ζωή τοῦ ἀτόμου, τοῦ περιχαρακωμένου πίσω ἀπό τά τείχη πού το περιβάλλουν ἤ πού αὐτό τό ἴδιο το ἄτομο ἔχει χτίσει γιά τόν ἑαυτό του, πρός τή ζωή τοῦ προσώπου, πού βρίσκεται σέ μιά διαρκή σχέση, σέ μιά κοινωνία μέ τόν Χριστό καί μέ τόν πλησίον του πρός μια ζωή στραμμένη πρός τόν Χριστό, ἀναφερόμενη σ’ Αὐτόν. Μέ αὐτή τήν ἔννοια πάθος ἤ ἁμαρτία εἶναι ὅ,τι μᾶς χωρίζει ἀπό αὐτή τήν κοινωνία καί μᾶς ἀπομονώνει, κάθαρση ἤ μετάνοια εἶναι ὅ,τι μᾶς ἐπανασυνδέει.



Ὅταν προσπαθοῦμε νά ἀνέλθουμε βασιζόμενοι στίς δικές μας δυνάμεις, στόν ἐγωϊσμό μας καί την κενοδοξία μας, τότε κινδυνεύουμε ἡ κάθε ἀποτυχία νά μᾶς ρίξει σέ κατάθλιψη. Ὅταν συνειδητοποιοῦμε τή δική μας ἀναξιότητα μπροστά στή μεγαλωσύνη τοῦ Θεοῦ καί, χωρίς νά παραιτούμαστε ἀπό τό δικό μας ἀγώνα, προσβλέπουμε μέ πίστη, δηλαδή μέ ἐμπιστοσύνη, στο ἔλεος καί στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τότε δέν χάνουμε τήν ἐλπίδα μας. Παραδόξως, ὅσο ταπεινώνουμε τον ἑαυτό μας, ἀποκτᾶμε ἕνα βαθύτερο, γνήσιο αὐτοσεβασμό καί αὐτοεκτίμηση. Συνειδητοποιοῦμε την πραγματική μας ἀξία ὡς εἰκόνες και ναοί τοῦ Θεοῦ.

Ἄν ἔχει κανείς μιά τέτοια ἐσωτερική στάση, τότε εἶχε δίκιο ἐκείνη ἡ μοναχή: ἀρκεῖ νά λέει τήν εὐχή για μισή ὥρα καί ἡ κατάθλιψη διαλύεται μέσα στά δάκρυα τῆς χαρμολύπης. Γιατί οἱ δαίμονες εἶναι ἀνίσχυροι μπροστά σέ μιά γνήσια ταπείνωση.

Τότε τό ἐπίκεντρο δέν εἶναι πιά ὁ ἑαυτός, ἀλλά ὁ Χριστός. Τό ἐνδιαφέρον μετατίθεται ἀπό τό Ἐγώ πρός τό Ἐσύ, ἀπό τόν ἑαυτό προς τόν ἄλλο, πρός τόν Θεό καί προς τόν πλησίον. Ἀντί νά μεριμνᾶ κανείς γιά τό πῶς θά κερδίσει το ἐνδιαφέρον, τό σεβασμό, τήν ἐκτίμηση καί τήν ἀγάπη τῶν ἄλλων, ἀρχίζει νά ἐνδιαφέρεται ὁ ἴδιος για τούς ἄλλους, νά τούς σέβεται, να τούς ἐκτιμᾶ καί νά τούς ἀγαπᾶ.



Ὁ γέρων Πορφύριος ἔδινε πολύ ἁπλές καί συγκεκριμένες ὁδηγίες γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς κατάθλιψης:

«Οἱ ἅγιοί μας εἶχαν βρεῖ τόν τρόπο νά μεταβάλλουν τήν κατάθλιψη σέ χαρά. Καί αὐτός ὁ τρόπος ἦταν ἔτσι: ξέρανε πῶς νά δοθοῦν στον Θεό: μέ τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό, μέ τήν προσευχή… Ἡ ἀγάπη προς τόν Θεό εἶναι τό μεγαλύτερο πρᾶγμα πού «αἰχμαλωτίζει» τήν ψυχή, διότι δέν εἶναι ἁπλῶς μιά ἐνέργεια τῆς ψυχῆς πρός τόν Θεό, ἀλλά τό σημαντικό εἶναι ὅτι εἶναι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ πού γεμίζει ἔπειτα την ψυχή καί τήν κάνει «ἄλλο»…. Λοιπόν, αὐτό εἶναι τό μυστικό. Πῶς θα μπορέσει κανείς νά γυρίσει, ἐκεῖ πού τόν ἔχει καταλάβει κάτι κακό, νά σκεφτεῖ κάτι ἄλλο.»

Σέ ἀνθρώπους πού ζητοῦσαν τις συμβουλές του, γιά νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό τήν κατάθλιψη, τούς συνιστοῦσε νά ἀσχοληθοῦν μέ κάτι ἐνδιαφέρον καί δημιουργικό:


«Ἡ ἐργασία, τό ἐνδιαφέρον για τή ζωή. Ἡ τέχνη, ὁ κῆπος, τά λουλούδια… πολύ σπουδαῖα πράγματα. Ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, το ἐνδιαφέρον πρός τή θρησκεία, πρός τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ».

Πολλούς αἰῶνες πρίν οἱ γνωσιακοί θεραπευτές κάνουν λόγο για ἀρνητικές «αὐτόματες σκέψεις» καί ἀντίστοιχα συναισθήματα, οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας εἶχαν μελετήσει αὐτά τά φαινόμενα, τά ὁποῖα ὀνόμαζαν «λογισμούς». Ὅπως γιά τή σύγχρονη γνωσιακή θεραπεία εἶναι σημαντικό σαν πρῶτο στάδιο νά ἀναγνωρίζει κανείς τίς αὐτόματες σκέψεις καί να μή τίς ἀποδέχεται σάν ἀληθινές, οἱ νηπτικοί πατέρες μιλοῦσαν γιά ἐπαγρύπνηση, ὥστε μόλις ἔρχεται στο νοῦ ἕνας κακός λογισμός νά μη «συγκατατεθοῦμε» πρός αὐτόν, να μή ὑποκύψουμε σ’ αὐτόν μέ τό θέλημά μας, γιατί στή συνέχεια μᾶς κάνει ὅ,τι θέλει, χωρίς ἐμεῖς νά μποροῦμε νά ἐλέγξουμε τήν κατάσταση. Τότε καταλαμβανόμαστε ἀπό τό ἀντίστοιχο «πάθος».

Ὁ γέρων Πορφύριος τό ἐκφράζει αὐτό μέ πολύ ἁπλά λόγια:

«Τό μυστικό εἶναι νά τό προλαβαίνεις. Ἅμα τό ἀφήσεις καί σέ πιάσει, πάει, σ’ ἔπιασε».

Σάν καλός ἀνατόμος τῆς ψυχῆς, ἀναγνωρίζει τά δευτερογενῆ ὀφέλη ἀπό τήν κατάθλιψη, πού μπαίνουν ἐμπόδιο στή θεραπεία καί δημιουργοῦν ἀντιδραστικότητα (ἀντίσταση στή θεραπεία θα ἔλεγε κάποιος ψυχοθεραπευτής).

«Οἱ ἄνθρωποι πού ἔχουν αὐτά τά ἀντιδραστικά, τούς ἀνθρώπους πού γνωρίζουν ἐννοοῦν νά τούς παιδεύουν μέ διάφορα καμώματα».

Μέ αὐτά τά «διάφορα καμώματα» πετυχαίνουν νά ἑλκύουν την προσοχή καί τό ἐνδιαφέρον τῶν γύρω τους. Καί τίς περισσότερες φορές τό κάνουν αὐτό ἀσυνείδητα.

«Γίνεται χωρίς νά τό καταλαβαίνουν», λέει ὁ γέρων Πορφύριος «ὁ διάβολος τό ἐνεργεῖ…δηλαδή αὐτά γίνονται μ΄ ἕναν τρόπο μυστηριώδη».

Γιά νά παραιτηθεῖ κάποιος ἀπό τά δευτερογενῆ ὀφέλη τῆς κατάθλιψης, χρειάζεται νά ἀφήσει κατά μέρος τόν ἐγωϊσμό του καί νά ταπεινωθεῖ, ὥστε νά πάψει νά παιδεύει τούς γύρω του μέ διάφορα καμώματα. Ὁ γέρων Πορφύριος τόνιζε ξανά καί ξανά τή σημασία τῆς ταπείνωσης.

«Τό μεγάλο μυστικό εἶναι ἡ ταπείνωση», ἔλεγε.


Τό ἄτομο, πού λειτουργεῖ ἐγωϊστικά, ἐμμένει πεισματικά νά χρησιμοποιεῖ τήν κατάθλιψή του, με τήν ἔννοια τῆς κλινικῆς νόσου, ὡς πρόσχημα, γιά νά μή κάνει τίποτα. «Ὅταν τοῦ πεῖς κάτι, γιά νά κόψει τό θέλημά του, ἀντιδρᾶ… “Δεν μπορῶ, τό λέει ἡ ἐπιστήμη”». Σέ αὐτό ὁ γέρων Πορφύριος ἀπαντᾶ: «Πές: “ἄς τό λέει ἡ ἐπιστήμη, ἐγώ θά κάνω ὑπακοή στό γέροντα”».

Μιά τέτοια στάση θά δήλωνε μιά μεταβολή ἀπό τό ἄτομο στό πρόσωπο, γιατί ἡ ὑπακοή προϋποθέτει μια προσωπική σχέση μέ τό γέροντα. «Δέν εἶναι εὔκολο πρᾶγμα: πρέπει νά ἔχεις καί τή δύναμη, νά ἀποσπάσεις καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ.…Τό πιό μεγάλο εἶναι νά δοθεῖς στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, στή λατρεία τοῦ Θεοῦ, στήν προσευχή, ἀλλά ὅ,τι κι ἄν κάνεις, ἄν δέν κατορθώσεις νά ἀποκτήσεις ταπείνωση, τίποτα δέν κάνεις».

Τό νά ἀσχοληθεῖ κανείς εἴτε μέ κάτι εὐχάριστο καί δημιουργικό, εἴτε μέ τήν προσευχή, ἔπειτα ἀπό συμβουλή τοῦ γέροντα, εἶναι κάτι πολύ περισσότερο ἀπό μιά ἁπλή τεχνική τοῦ τύπου «νά τό ρίξει κανείς ἔξω» ἤ νά «σκέφτεται θετικά».

Εἶναι κάτι, πού προϋποθέτει μια σχέση ἐμπιστοσύνης πρός τόν γέροντα, καί κατ΄ἐπέκταση μιά σχέση πίστης καί ἀγάπης πρός τόν Θεό. Συνδέεται στενά μέ τήν ταπείνωση, τήν ἐκκοπή τοῦ ἰδίου θελήματος και τήν ὑπακοή στό γέροντα, μέ τά ἱερά μυστήρια τῆς ἐξομολόγησης καί τῆς θείας μετάληψης, καί γενικώτερα μέ τήν ἐνεργό συμμετοχή στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή μέ τήν ἐνεργό συμμετοχή στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, πού δίνει ἕνα νέο νόημα στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ συμμετοχή στό ἐκκλησιαστικό σῶμα καί στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀμοιβαία συγχώρεση και κατανόηση, εἶναι ὅ,τι γκρεμίζει τά τείχη, πού μᾶς περιχαρακώνουν καί κτίζει γέφυρες ἐπικοινωνίας μεταξύ μας. Ἔτσι ὁ πόνος μας γίνεται πιό ἐλαφρύς καί ἡ χαρά μας μεγαλύτερη, γιατί τά μοιραζόμαστε μεταξύ μας.

Αὐτά συνοψίζονται στίς δύο κύριες ἐντολές, πού μᾶς δίνει ὁ Χριστός: ἀγάπη πρός τόν Θεό, και ἀγάπη πρός τόν πλησίον [3]. Αὐτή ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τον πλησίον, εἶναι αὐτό πού κάνει την καρδιά νά μαλακώνει καί διαλύει το ἀσήκωτο βάρος τῆς κατάθλιψης.


Παραπομπές:
1) Ρωμ. (7,15)
2) Ἰωαν. (15,5)
3) Ματθ. (22, 37-39)


Βιβλιογραφία:

Beck, Judith: Εἰσαγωγή στη Γνωστική Θεραπεία. Ἀθήνα, Πατάκης, 2004.
Βιγγοπούλου Μυρσίνης: ᾽Από τήν ᾽Εγώπολη στήν ᾽Εσύπολη. Ἀθήνα, Ἀκρίτας, Στ΄ ἔκδοση, 2007.
Γέροντος Πορφυρίου, ἱερομονάχου: Συνομιλία γιά τήν κατάθλιψη. Ἐκδόσεις «Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος», Μήλεσι.
Κλεφτάρα Ἰ.: Ἡ κατάθλιψη σήμερα. Ἀθήνα, Ἑλληνικά Γράμματα,
1998.
Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου: “Θεραπευτική Ἀγωγή. Προεκτάσεις στην «Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία»”. Λειβαδιά, Ἱερά Μονή Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας) Ε´ ἔκδοση, 2003.
Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννου: Ἀνθρωπολογίας Σιτομέτριον. Ἐπιμέλεια ὕλης καί ἐκδόσεως Ἀρχιμ. Χρυσόστομος, Καθηγούμενος Ἱ. Μονῆς Ἁγ. Παρασκευῆς Μαζίου Μεγάρων. Μέγαρα, Εὐεργέτις (ὑπό ἔκδοση).
Μπλούμφιλντ, Χάρολντ Χ. καί Μάκ Γουίλλιαμς, Πῆτερ: Θεραπεύοντας τήν κατάθλιψη. Ἐπιμέλεια: Νέστορος Ἰωάννη. Ἀθήνα, Θυμάρι, 2003.
π. Ἰωάννη Ρωμανίδη: Πατερική Θεολογία, Θεσσαλονίκη, Παρακαταθήκη, 2004.
πηγή

Νέα Ἐποχή, Ναός, Ἱερέας, Θ. Λειτουργία, Θ. Κοινωνία

 (ἀρχιμ. Βασίλειος Μπακογιάννης)


Ζοῦμε στή λεγόμενη  Νέα Ἐποχή. Καί Νέα Ἐποχή  σημαίνει νέος τρόπος ζωῆς, νέο σκεπτικό, νέα ἤθη. Τό βλέπουμε καθημερινά, ἀκόμα καί μέσα στούς χώρους τῆς Ἐκκλησίας μας.  Οἱ ἔννοιες «Ναός», «Ἱερέας» «Λειτουργία», «Θ. Κοινωνία», πού στίς παλαιότερες ἐποχές προκαλοῦσαν δέος  στίς ψυχές τῶν χριστιανῶν μας,  σήμερα  ἔχουν καταντήσει ἔννοιες «ρουτίνα».  Καί ὅπως ἔλεγε ὁ μακαριστός π.  Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος (+1996) ἡ Νέα Ἐποχή δέν θά ἀδειάσει τίς ἐκκλησίες ἀπό κόσμο, ἀλλά αὐτόν τόν κόσμο πού πάει στίς ἐκκλησίες,  θά τοῦ ἀλλάξει τά μυαλά. Καί ἀπό ὅτι φαίνεται ὁ προφητικός του  λόγος ἐπαληθεύθηκε.Βιώνουμε πρωτόγνωρα πράγματα! Ἐνδεικτικά:α. «Ἀλειτούργητο», ἔλεγαν (κατηγοροῦσαν) οἱ πατέρες μας αὐτόν, πού δέν πήγαινε στήν ἐκκλησία. Ἦταν μιά βαριά κατηγορία. Δείχνοντας ἔτσι πόσο  εὐλαβοῦντο τή Λειτουργία. Σήμερα ἀκόμα καί ἡ λέξη  «ἀλειτούργητος», ἔχει  ἐξοβελισθεῖ ἀπό τό λεξιλόγιό μας!

β. Στό «Ἱερό» ἐκτός ἀπό τά παιδάκια πού διακονοῦσαν τόν παπᾶ,  κανείς ἄλλος (οὔτε ἐπίτροπος, οὔτε ψάλτης, οὔτε νεωκόρος ) δέν τολμοῦσε, ὄχι ἁπλά νά εἰσέλθει, ἀλλά οὔτε  νά  τό πλησιάσει, κατά τό λόγο τοῦ Κυρίου, «δέν θά πλησιάσουν τά ἅγια σκεύη, οὔτε καί τό θυσιαστήριον, ὅποιος τό τολμήσει θά  θανατωθεῖ» (Ἀριθμ. 18:3). Ὅταν οἱ ψάλτες ἤθελαν νά εἰποῦν κάτι στόν παπᾶ,  πού βρισκόταν στό «ἱερό», ζύγωναν στό τελευταῖο (ὄχι στό  πρῶτο) σκαλοπάτι,  αὐτό πού «πατοῦσε» στό δάπεδο,  τέντωναν τό λαιμό τους, γιά νά τόν ἰδοῦν καί νά τοῦ μιλήσουν. Δέν ἀνέβαιναν τά σκαλοπάτια τοῦ «Ἱεροῦ», οὔτε στήν Ἀνάσταση, ὅταν ὁ παπᾶς ἔλεγε τό «Δεῦτε λάβετε φῶς!».Ἐνῶ σήμερα ὅποιος θέλει μπαινοβγαίνει, χωρίς κανείς νά τόν ἐλέγχει!

γ. «Σέβομαι τό σχῆμα του!». «Σέβομαι τό ράσο του!», ἔλεγαν παλιά γιά τόν ἱερέα, ὅσο ἁμαρτωλός καί ἄν ἦταν (ὁ ἱερέας).  Καί κατασπάζονταν ἐκ καρδίας τό χέρι του, ἀκόμα καί οἱ ἄπιστοι! «Εὐλόγησον, πάτερ, εἶπα, κι ἔσκυψα νά τοῦ φιλήσω τό κοκαλιασμένο χέρι», εἶπε  ὁ ἴδιος  ὁ Ν. Καζαντζάκης, ὅταν (1928) συνάντησε στό Ἅγιο Ὄρος  τόν ἱερομόναχο Μακάριο τόν Σπηλαιώτη. Ἀσπάζονταν ἀκόμα, μικροί-μεγάλοι καί τό χέρι τῆς πρεσβυτέρας, ὅσο νεαρή καί ἄν ἦταν. Σήμερα δυσκολεύονται νά ἀσπασθοῦν ἀκόμα καί τό χέρι τοῦ Ἀρχιερέα!

δ. Τό πνεῦμα τῆς Νέας Ἐποχῆς ἔχει «ἀπο-ιεροποιήσει» ἀκόμα καί αὐτό τό κορυφαῖο καί Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, τήν Θ.  Κοινωνία! Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Δημητριάδος Ἠλίας Τσακογιάννης, (+1990) πού  στή δεκαετία τοῦ 1960 διακονοῦσε ὡς ἐφημέριος στό Νοσοκομεῖο “ Εὐαγγελισμός”  (Ἀθήνα)  ἔλεγε, πώς ὅταν πήγαινε νά κοινωνήσει στούς θαλάμους κάποιον ἀσθενῆ, στήν πτέρυγα σήμαινε συναγερμός! Οἱ γιατροί, οἱ νοσοκόμες ἄφηναν τήν διακονία τους καί στέκονταν ἐν προσοχῇ στόν διάδρομο περιμένοντάς  τον νά περάσει μέ τά «Ἅγια». Καί ὅταν ἔμπαινε μέ τά «Ἅγια» στό θάλαμο, οἱ ἄρρωστοι κατέβαιναν ἀπό τά κρεββάτια τους,  καί τόν ὑποδέχονταν γονατιστοί. Σήμερα τί νά περνάει ὁ «καφετζῆς» μέ τόν καφέ στόν δίσκο, τί νά περνάει ὁ Ἱερέας μέ τή Θ. Κοινωνία στά χέρια του, ἴδια (φεῦ!) ἀντίδραση! Γι’αὐτό καί σήμερα ἡ προσέλευση στή Θ. Κοινωνία  γίνεται μέ σκανδαλώδη ἄνεση! Ἀκόμα καί τούς σύγχρονους μοναχούς ἔχει «ἐπηρεάσει» αὐτό τό πνεῦμα τῆς Νέας ἐποχῆς! «Οἱ χριστιανοί παλαιά εἶχαν πιό πολλή εὐλάβεια στό ἀντίδωρο, ἀπό ὅ,τι πολλοί μοναχοί σήμερα στή Θ. Κοινωνία!», ἔλεγε μέ πόνο ψυχῆς ὁ Γέροντας Παϊσιος (+1994) «Ἀπό τήν ἀσκητική καί ἡ συχαστική ἁγιορείτικη παράδοση,Ἅγιον Ὄρος 2011,σελ. 690).

Μπορεῖ νά ἄλλαξαν οἱ ἐποχές, ὅμως τά «Ἅγια» (Ἱερέας, Ναός, Θ. Λειτουργία, Θ. Κοινωνία)  δέν ἄλλαξαν. Εἶναι πάντοτε  «Ἅγια». Καί σάν Ἱερεῖς ἔχουμε ἱερή ὑποχρέωση, νά τά «προστατέψουμε», νά τά «κρατήσουμε» στό ὕψος τους! Ἄν ἀδιαφορήσουμε, ἡ ἀσέβεια πρός αὐτά  θά αὐξάνεται, καί θά εἴμαστε φοβερά ὑπόλογοι ἐνώπιον τοῦ Κριτοῦ. Καί ἄς μήν ξεχνᾶμε, πώς ἡ μεγαλύτερη (καί ἀσυγχώρητη!) ἁμαρτία εἶναι ἡ βεβήλωση τῶν «Ἁγίων»  τοῦ Θεοῦ! (Ἔξοδ. 19:22. Λευ. 10:8-9. Α΄ Βασιλ. 3:14.Ἱεζ. 5:11).


(Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ναός, Ἱερέας, Θ. Λειτουργία, Θ. Κοινωνία», τοῦ πανοσιολογιωτάτου ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη Ph. D.)


πηγη / αντιγραφή

ΓΙΑΤΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΔΕΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ο ίδιος ο Κύριος απέκρυψε τον χρόνο της συντελείας, αρνούμενος κατηγορηματικά να δώσει τον ακριβή χρόνο της. « Οὐχ ἡμῶν ἐστιν γνῶναι χρόνους ἤ καιροὺς οὕς ὁ Πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ », είπε στους μαθητές του λίγο πριν την Ανάληψή Του. Το ίδιο αναφέρεται και σε άλλα χωρία της Αγίας Γραφής. Είναι στην εξουσία του Κυρίου, πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου. Οι Πατέρες, αποφεύγοντας τον σκόπελο της προσπάθειας υπολογισμού του χρόνου της συντελείας, συνήθως, χρησιμοποιούν εκφράσεις, όπως « ὅταν ὁ σύμπας χρόνος πληρωθῇ », « κατὰ τὸν προσήκοντα ἔσται καιρόν », « ὅταν ἐπιστῇ ὁ ὡρισμένος αὐτῷ καιρός ».

Η προσπάθεια ακριβούς εντοπισμού του χρόνου της Β΄ Παρουσίας έρχεται σε τέλεια αντίθεση προς το θέλημα του Κυρίου. Και υπάρχει συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο ο Κύριος δεν ήθελε να είναι γνωστή στους ανθρώπους η ακριβής ημέρα της Β΄ Παρουσίας. Το επισημαίνει ο ίδιος, το επαναλαμβάνουν και οι Πατέρες. Για να γρηγορούμε. Για να μεριμνούμε και να προσδοκάμε καθημερινά τον επουράνιο Νυμφίο. Αν γνωρίζαμε ότι θα αργήσει να έρθει, θα αμελούσαμε, θα « νυστάζαμε » και θα στερούμασταν την αιώνια ζωή. Ο Άγιος Ιππόλυτος γράφει χαρακτηριστικά: « Ἀλλ’ ἐρεῖ τις, καὶ πότε ταῦτα ἔσται;… Ἐπεζήτησαν ταῦτα μαθεῖν παρὰ τοῦ Κυρίου ὁμοίως καὶ οἱ μαθηταί, ἀλλ’ ἀπέκρυψεν ἀπ’ αὐτῶν τὴν ἡμέραν, ἵνα ἐγρηγόρους αὐτοὺς τε καὶ πάντας πρὸς τὰ μέλλοντα καταστήσῃ, ἀεὶ μεριμνῶντας καὶ προσδοκῶντας τὸ καθ’ ἡμέραν τὸν ἐπουράνιον νυμφίον, μὴ ποτε διὰ τὴν μακροημερίαν ἀμελήσαντες τῶν ὑπ’ αὐτοῦ προστεταγμένων, χρονίζοντος αὐτοῦ, ἀπονυστάξαντες οἱ ἄνθρωποι ἐκπέσωσιν τῆς ἐπουρανίου ζωῆς· γρηγορεῖτε γὰρ λέγει… ».

Ο Χριστός χρησιμοποίησε τέσσερις παραβολές, για να καταστήσει σαφές αυτό ακριβώς, ότι ο χρόνος της συντελείας δεν γνωστοποιήθηκε, ώστε οι άνθρωποι να γρηγορούν. Την παραβολή του κλέφτη που έρχεται μες στη νύχτα, την παραβολή του επιστάτη δούλου που οφείλει να είναι έτοιμος για την ξαφνική επιστροφή του κυρίου του, την παραβολή των δέκα παρθένων που δεν ξέρουν, πότε θα έρθει ο νυμφίος, και την παραβολή των ταλάντων. Χρησιμοποίησε, επίσης, δύο εικόνες. Δύο παρομοιώσεις απ’ την καθημερινή ζωή που είναι πολύ χαρακτηριστικές και περιγράφουν, τέλεια, το αιφνίδιον της Β΄ Παρουσίας. Η Συντέλεια θα έρθει ξαφνικά σαν αστραπή και σαν παγίδα. Όπως το ζώο, ξαφνικά, σε μια μόνο στιγμή πιάνεται στην παγίδα του κυνηγού και, όπως η αστραπή, ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση φαίνεται, έτσι και η Β΄ Παρουσία θα συμβεί ξαφνικά, και ούτε οι άγγελοι θα το γνωρίζουν αλλά μόνο Εκείνος. Και χρησιμοποίησε, τέλος, και δύο ιστορικά προηγούμενα. Τον κατακλυσμό του Νώε και την καταστροφή των Σοδόμων. Όπως την εποχή του Νώε οι άνθρωποι ζούσαν με άνεση, μέχρι την ώρα που μπήκε ο Νώε στην κιβωτό και πάλι δεν κατάλαβαν τίποτε μέχρι την ώρα που ήρθε ο κατακλυσμός, έτσι θα συμβεί και με την Β΄ Παρουσία. Ο Απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί και άλλη μια παραβολή. Η Β΄ Παρουσία θα έρθει σε στιγμή που δεν θα την περιμένουν, όπως έρχονται οι ωδίνες στην έγκυο.

« Γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Κύριος ὑμῶν ἔρχεται ». Σ’ αυτή τη φράση ο Κύριος φανερώνει με τον καλύτερο τρόπο γιατί δεν δηλώνει τον χρόνο της Β΄ Παρουσίας. Διότι θέλει να κρατά τους ανθρώπους σε διαρκή ετοιμότητα, σε διαρκή αρετή. Όπως, χαρακτηριστικά, γράφει ο Άγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, « ἡ γὰρ ἄγνοια διεγηγερμένους ἡμᾶς ποιεῖ ».

Για τον ίδιο λόγο ο Κύριος δεν γνωστοποιεί στους ανθρώπους και τον χρόνο του θανάτου τους. Διότι, αν τον γνώριζαν, οπωσδήποτε θα έδειχναν προθυμία και φροντίδα μόνο εκείνη την ώρα. Για να μην προσέχουν λοιπόν μόνο εκείνη τήν ώρα αλλά κάθε ώρα, καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους, γι’ αυτό δεν γνωστοποιεί ούτε τον χρόνο του τέλους του κόσμου, ούτε τον χρόνο του τέλους του κάθε ανθρώπου, διότι θέλει να τον περιμένουν πάντα, για να δείχνουν επιμέλεια πάντα.

Γι’ αυτό και ο Χριστός θα έρθει ξαφνικά και απροσδόκητα. Την στιγμή που κανείς δεν θα το περιμένει. Κατά τον Άγιο Νεόφυτο τον έγκλειστο, ακόμη και ο Προφήτης Ηλίας, όταν θα έρθει να κηρύττει, δεν θα γνωρίζει τον ακριβή χρόνο της συντελείας. Η προτροπή του Κυρίου για εγρήγορση απευθύνεται μέσω των μαθητών σε όλους τους πιστούς: « Ὅ δὲ ὑμῖν λέγω, πᾶσιν λέγω, γρηγορεῖτε ».

Βέβαια, οι Χριστιανοί θα έχουν κάποια σχετική γνώση του χρόνου της συντελείας. Η παραβολή της συκής το δείχνει αυτό πολύ χαρακτηριστικά: « Ἀπὸ δὲ τῆς συκῆς μάθετε τὴν παραβολήν. Ὅταν ἤδη ὁ κλάδος αὐτῆς γένηται ἁπαλὸς καὶ τὰ φύλλα ἐκφύη, γινώσκετε ὅτι ἐγγὺς τὸ θέρος. Οὕτω καὶ ὑμεῖς, ὅταν ἴδητε ταῦτα πάντα, γινώσκετε ὅτι ἐγγὺς ἐστὶν ἐπὶ θύραις », αναφέρεται πως είπε ο Χριστός στους μαθητές Του. Γράφει ο Άγιος Ιερώνυμος: « Ο Χριστός με το παράδειγμα του δένδρου δίδαξε την έλευση της συντελείας. Όπως, ακριβώς, όταν οι μίσχοι στο δένδρο της συκιάς γίνονται απαλοί και τα μπουμπούκια γίνονται λουλούδια, καταλαβαίνεις την έλευση του θέρους και την έναρξη του δυτικού άνεμου και της άνοιξης, έτσι και όταν δεις όλα τα πράγματα που είναι γραμμένα, μη νομίσεις πως η συντέλεια του κόσμου είναι ήδη παρούσα. Αντίθετα, συγκεκριμένα προοίμια και προάγγελοι έρχονται για να δείξουν πως είναι κοντά, “ επί θύραις ” ». Όπως σημειώνεται στο Λκ. 21,28, οι πιστοί, όταν δουν να συμβαίνουν τα σημεία του τέλους, θα καταλάβουν πως η συντέλεια πλησιάζει. « Ἀρχομένων δὲ τούτων γίνεσθαι ἀνακύψατε καὶ ἐπάρατε τὰς κεφαλὰς ὑμῶν, διότι ἐγγίζει ἡ ἀπολύτρωσις ὑμῶν… », είπε ο Κύριος στον εσχατολογικό του λόγο. Αλλά και ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ Θεσσαλονικείς αναφέρεται στη γνώση που θα έχουν οι Χριστιανοί λόγω της εγρήγορσης. Θα πρόκειται, όμως, για σχετική γνώση. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο, όπως η έγκυος γνωρίζει ότι θα γεννήσει σε εννέα μήνες από τη σύλληψη, αλλά, κάποτε, τυχαίνει να γεννήσει και νωρίτερα, σε επτά μήνες, έτσι και οι Χριστιανοί θα γνωρίζουν μεν απ’ την έλευση του Αντιχρίστουπως το τέλος πλησιάζει, δεν θα γνωρίζουν, όμως, πότε, ακριβώς, αυτό θα έρθει.

Πόσο κοντά είμαστε στην Έλευση του Αντιχρίστου;

Ο Απόστολος Παύλος αντιπαραβάλλει όσους ζουν με εγρήγορση προς αυτούς που ζουν στο σκότος της αμαρτίας. Όσοι ζουν με εγρήγορση, δεν θα ζημιωθούν σε τίποτε απ’ την Δευτέρα Παρουσία. Αντίθετα, όσοι κοιμούνται τον ύπνο της αμαρτίας θα πέσουν θύματα της ραθυμίας τους. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, σχολιάζοντας την εικόνα του κλέπτη μέσα στη νύχτα, σημειώνει χαρακτηριστικά: « Ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν ἐγρηγορότων καὶ ἐν φωτὶ ὄντων, κἄν γένηταί τις εἴσοδος ληστοῦ, οὐδὲν λυμήνασθαι δυνήσεται. Οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν ὀρθῶς ζώντων. Ἀλλ’ ἐκείνους τοὺς καθεύδοντας πάντων γυμνώσας ἄπεισι, τοὺς ἐνδάδε θαρροῦντας ».

Στη σύγχρονη βιβλιογραφία ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη του π. Σεραφείμ Rose, ο οποίος, τονίζοντας την ανάγκη για πνευματική εγρήγορση, γράφει: « Όλοι οι πρώτοι Απόστολοι έγραφαν στις επιστολές τους για την αναγκαιότητα του να σκεπτόμαστε ότι ο Χριστός είναι κοντά, για να προετοιμαζόμαστε, όντες, πρώτα απ’ όλα, πνευματικά έτοιμοι. Αν είμαστε σ’ αυτή την κατάσταση της προσμονής του να έρθει ο Χριστός σε μας με μια πνευματική έννοια, είτε στις ψυχές μας μέσω της χάρης είτε στον καιρό του θανάτου μας, τότε το ερώτημα πότε πρόκειται να έρθει σωματικά σ’ αυτή τη γη στο τέλος του κόσμου, δεν θα μας αναστατώνει σε τέτοια έκταση ώστε να προσχωρούμε σε κάποια νέα αίρεση που πηγαίνει στην κορυφή ενός βουνού και περιμένει να έρθει η ημέρα της κρίσεως. Δεν γνωρίζουμε την ημέρα και την ώρα. Η κύρια προτεραιότητα είναι η πνευματική προετοιμασία ».

( Απόσπασμα – χωρίς τις υποσημειώσεις – από το βιβλίο του Βασιλείου Ταμιωλάκη Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ )

 πηγή

ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΙΓΝΙΟΥ

Γιορτάζουμε σήμερα 5 Αυγούστου, ημέρα μνήμης του Αγίου Ευσιγνίου.

Ο Άγιος Ευσίγνιος γεννήθηκε στην Αντιόχεια και ήταν στρατιωτικός για εξήντα ολόκληρα χρόνια. Στρατεύθηκε όταν βασίλευε ο Κώνστας ο Χλωρός, πατέρας του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Έζησε πολλά χρόνια και πρόφθασε μέχρι και τη βασιλεία του Ιουλιανού του Παραβάτη.

Όταν κάποτε ο βασιλιάς αυτός έφθασε στην Αντιόχεια, ζήτησε να τον δει κάποιος γέροντας στρατιώτης 110 χρονών! Ο Ιουλιανός από περιέργεια τον δέχθηκε, και έμεινε έκπληκτος όταν είδε το γέροντα στρατιώτη τόσων χρονών να διατηρεί αλύγιστο το σώμα του.Διέταξε και τον περιποιήθηκαν όσο το δυνατόν καλύτερα.

Αλλά ο Ευσίγνιος δεν ικανοποιήθηκε απ' αυτές τις περιποιήσεις του Ιουλιανού και του δήλωσε ότι είναι χριστιανός και ότι μάταια προσπαθεί να ζωντανέψει ένα πτώμα, όπως είναι η ειδωλολατρία. Και επί τέλους, να πάψει να διώκει το Χριστό.

Όταν άκουσε αυτά ο Ιουλιανός, εξαγριώθηκε και διέταξε αμέσως να τον αποκεφαλίσουν. Τότε ο Ευσίγνιος, γεμάτος από χαρά, είπε:

«Ευχαριστώ, βασιλιά. Ο θάνατος με σεβάστηκε στο πεδίο των μαχών, για να με εύρει τώρα και να μου δώσει το κτύπημα χάριν του Χρίστου. Τέτοιο τέλος είναι άξιο χριστιανού στρατιώτη, και δοξολογώ τον Ύψιστο που ευδόκησε να με επιφυλάξει για τέτοιο τέλος».

Έτσι ο Ευσίγνιος έλαβε τον τίμιο θάνατο του μαρτυρίου με αποκεφαλισμό το 362 μ.Χ.

Στους εορτάζοντες και στις εορτάζουσες, χρόνια πολλά και ευάρεστα στο Θεό !!!

Απολυτίκιο:
Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως έμπλεως πίστεως, της προς Χριστόν ευσεβώς, νεάζον το φρόνημα, έσχες εν γήρα καλώς, Ευσίγνιε ένδοξε, όθεν ομολογήσας, τον Υπέρθεον Λόγον, ήλεγξας θαρσαλέως, Παραβάτου το θράσος, εντεύθεν μετά Μαρτύρων, ως Μάρτυς δεδόξασαι.

ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΕΥΣΙΓΝΙΟΥ

Τὰ Προεόρτια τῆς Ἁγίας Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ,
 καὶ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Εὐσιγνίου.

Τῇ Ε´τοῦ αὐτοῦ μηνός,
 προεόρτια τῆς Ἁγίας Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ,
 καὶ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Εὐσιγνίου.

Εὐσίγνιον τέμνουσι τὸν Χριστοῦ φίλον,
Τομῆς μέχρι κράζοντα, Χριστὸς μοι σέβας.
Πέμπτῃ Εὐσιγνίοιο κάρη κονίῃσιν ἐμίχθη.

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι δύο Μάρτυρες καὶ αὐτάδελφοι, Καττίδιος καὶ Καττιδιανός, λιθοβολιθέντες τελειοῦνται.

Βουνοὺς λίθων ἔστησαν ὑψηλοὺς Λόγε,
Δι' ὧν ἀνῆλθον πρὸς σὲ σύγγονοι δύο.

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ,
 ἡ Ἁγία Νόννα, ἡ μήτηρ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Νόννῃ θανούσῃ τῇ καλῇ καλὸς γόνος,
Καλὸν δίδωσιν ἐντάφιον τοὺς λόγους.

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ 
ὁ Ἅγιος Μάρτυς Σόλεβ ὁ Αἰγύπτιος, 
βέλει τοξευθείς,
 τελειοῦται.

Ἄν συλλαβισθῇς ἐξόπισθεν ὦ Σόλεβ,
Βέλος συνάξεις ὄργανον τοῦ σοῦ τέλους.

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ,
 ὁ Ἅγιος Φάβιος,
 Ἀρχιεπίσκοπος Ῥώμης,
 ξίφει τελειοῦται.

Κεῖται Φάβιος νεκρὸς ὁ Χριστοῦ θύτης,
Χριστῷ προσαχθεὶς θῦμα καινὸν ἐκ ξίφους.

Ταῖς τῶν Ἁγίων σου πρεσβείαις,
 ὁ Θεός, 
ἐλέησον ἡμᾶς.
 Ἀμήν.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΙΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου

                               ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΙΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ 
                                           Tου Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου.



Όσοι με τη χάρη του Θεού αξιωθήκαμε να ζούμε και να κινούμαστε εντός της Εκκλησίας ακολουθούμε κάποιες φορές λανθασμένη πορεία στα ζητήματα της καθημερινής πνευματικής ζωής. 

Και τούτο είναι πολύ επικίνδυνο, καθότι μια πορεία διαφορετική από αυτήν που βάδισαν οι άγιοι Πατέρες μας δεν οδηγεί με ασφάλεια στη Βασιλεία του Θεού, είναι δε πολύ πιθανό να μας στερήσει την αιώνια ζωή.

Η Ορθοδοξία υπήρξε και είναι πάντοτε ασκητική.

Η καλοπέραση, η εύκολη άνευ κόπων και θλίψεων ζωή δεν είναι η οδός των Πατέρων μας. Η εργασία της αδιάλειπτης προσευχής, η νηστεία, η μετάνοια, η ενδυνάμωση του αγωνιστικού φρονήματος μέσω της ανάγνωσης των Γραφών και των Πατέρων είναι ουσιώδη στοιχεία της πνευματικής ζωής. 

Στις μέρες μας κάποιοι προσπαθούν να ανακαλύψουν μία πλατεία οδό για την είσοδο στη Βασιλεία του Θεού.

 Η νηστεία είναι, σύμφωνα με μερικούς «προοδευτικούς» πνευματικούς, για τους μοναχούς και τους ηλικιωμένους. Δεν είναι απαραίτητη πριν τη Θεία Κοινωνία, στην οποία προτρέπουν τα πνευματικά τους τέκνα να μετέχουν συχνότατα άνευ νηστείας. Η επιμονή και υπομονή στην προσευχή, η νοερά εργασία φαίνονται αγωνίσματα ακατόρθωτα.

 Έμεινε το κομποσχοίνι περασμένο στο χέρι σαν κόσμημα αλλά οι κόμποι του αποσυνδέθηκαν από την εργασία της ευχής.

 Μερικοί σύγχρονοι θεολόγοι ανακάλυψαν την «ευχαριστιακή εκκλησιολογία» και υποβάθμισαν την ασκητική διάσταση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όλα αρχίζουν και τελειώνουν, όπως διδάσκουν, εντός της Θείας Ευχαριστίας, στην οποία μετέχουμε όλοι με κάθε ευκολία άνευ νηστείας, εξομολογήσεως και πνευματικής προετοιμασίας. Τα ασκητικά γυμνάσματα των Πατέρων τίθενται σε δεύτερη μοίρα μαζί με τις «ακραίες» απόψεις τους για τις σχέσεις με τους αιρετικούς.


Η εκκοσμίκευση του βίου μας ενσωματώνεται στη σύγχρονη «θεολογία» που γίνεται «συναφειακή» και με ευκολία επιχειρεί υπερβάσεις των ιερών Κανόνων και των διδαχών των αγίων Πατέρων.

Η «μεταπατερική θεολογία» παρέχει πλέον ευκολότερη πρόσβαση στον Παράδεισο, που δεν περνάει από την οδό της ασκήσεως, τους κόπους και τους ιδρώτες, τα δάκρυα και τους στεναγμούς, τις μετάνοιες και τις ολονύκτιες στάσεις, την προσευχή, την αυτομεμψία και τη μετάνοια. 

Και ενώ εγκαταλείψαμε εν πολλοίς τον ασκητικό δρόμο των αγίων Πατέρων, ισχυριζόμαστε έπειτα ότι μπορούμε και εμείς σήμερα να παράγουμε νέα θεολογία, διότι το Άγιο Πνεύμα δεν παύει ποτέ να φωτίζει και να ενεργεί εντός της Εκκλησίας. Πράγματι. Μόνο που ο φωτισμός αυτός δεν δίδεται στους καθισμένους στα γραφεία καθηγητές και διανοούμενους ούτε στους κληρικούς και επισκόπους που νομίζουν ότι μόνη η κατάληψη μιας θέσης στην εκκλησιαστική διοίκηση τους μετέτρεψε ξαφνικά σε φορείς του θείου φωτισμού.

  Ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος χαρίζεται μετά την κάθαρση στους ασκητές της Ορθοδοξίας που αγωνίζονται εντός και εκτός του κόσμου. Απόδειξη της ενεργούς δράσης του Αγίου Πνεύματος δεν είναι η παραγωγή θεολογίζοντος φιλοσοφικού θεωρητικού λόγου, που πολλές φορές αποτολμά την αμφισβήτηση της πατερικής πείρας αλλά τα συγγράμματα και οι διδαχές των ασκητών όπως αυτά του Γέροντος Παϊσίου, του Γέροντος Πορφυρίου ή του Ιωσήφ του Ησυχαστού.

Τη γνησιότητα της θεολογίας τους βεβαιώνει η πλήρης συμφωνία τους με τους προ αυτών αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Όσοι λοιπόν ποθούμε να αποκτήσουμε την πείρα αυτών των αληθινών θεολόγων οφείλουμε να αναλάβουμε αγώνα πνευματικό όμοιο με εκείνους και με υπομονή να διαπεράσουμε από τα πυρά των πειρασμών που και εκείνοι διήλθαν. 

πηγή

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ)

Εορτάζουμε τη σεπτή μεταμόρφωση του Χριστού και ο λόγος μας είναι για το φως. Το ευαγγελικό κείμενο λέγει: <<Έπειτα από έξι ημέρες παραλαμβάνει ο Ιησούς τον Πέτρο και Ιάκωβο και Ιωάννη και τους ανεβάζει ιδιαιτέρως σε υψηλό όρος και μεταμορφώθηκε εμπρός τους και έλαμψε το πρόσωπό του σαν ο ήλιος>>. Μετά από ποιά μέρα αριθμεί τις έξι; Έπειτα από εκείνη που ο Κύριος διδάσκοντας τους μαθητές του, έλεγε ότι πρόκειται να έλθει ο Υιός του ανθρώπου μέσα στη δόξα του Πατέρα του. Δόξα του Πατρός και βασιλεία του καλεί εδώ το φως της μεταμορφώσεώς του. Αυτό εκθέτει σαφέστερα και ο ευαγγελιστής Λουκάς όταν λέγει: <<πέρασαν από αυτούς τους λόγους οκτώ περίπου μέρες, τότε αφού παρέλαβε τον Πέτρο και τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, ανέβηκε στο όρος για να προσευχηθεί και καθώς προσευχόταν, το είδος του προσώπου του έγινε διαφορετικό και τα ενδύματά του άστραψαν από λευκότητα>>.
Πως όμως ο μεν ένας ευαγγελιστής είπε οκτώ τις ημέρες και ο άλλος μετά έξι μερες; Πάνω στο όρος ήσαν οκτώ και φαίνονταν έξι. Πρώτα οι τρείς απόστολοι που ανέβηκαν μαζί με τον Ιησού και είδαν εκεί να ομιλούν μαζί του και ο Μωϋσής και ο Ηλίας. Αυτοί οι έξι ήταν φανερά, αλλά συνυπήρχαν αοράτως μαζί με τον Ιησού ο Πατέρας και το Άγιο Πνεύμα.
Ο Λουκάς είπε οκτώ μέρες όχι διαφωνώντας προς εκείνον που είπε έπειτα από έξι μέρες, αλλά συμπεριλαμβάνοντας και την ημέρα κατά την οποία ειπώθηκαν οι λόγοι εκείνοι και την ημέρα που μεταμορφώθηκε ο Κύριος. Η πρόθεση "μετά" που δηλώνει την επόμενη, παραλείφθηκε από τον ευαγγελιστή Λουκά και έτσι συμφωνεί με το Ματθαίο που μιλά ότι πέρασαν οκτώ περίπου μέρες και δεν υπάρχει καμμιά διαφορά.
Αλλά με τη φαινομενική διαφωνία μεταξύ τους μας υποδηλώνουν και κάτι άλλο μεγάλο και μυστικό. Το μέγα θέαμα του φωτός της μεταμορφώσεως του Κυρίου είναι το μυστήριο της ογδόης μέρας, δηλαδή του μέλλοντος αιώνος, που αναφαίνεται μετά τη κατάπαυση του κόσμου που έγινε σε έξι μέρες και την υπέρβαση της αισθήσεώς μας που ενεργεί εξαδικώς. Πέντε αισθήσεις έχουμε, προστιθέμενος δε σε αυτές ο κατ' αίσθηση προφορικός λόγος καθιστά εξαδική την ενέργεια της αισθήσεώς μας.
<<Υπάρχουν μερικοί εδώ που δεν θα γευθούν θάνατο μέχρι να δουν τη βασιλεία του Θεού να έχει έλθει εν δυνάμει>>. Παντού είναι ο βασιλεύς του παντός, αλλά φανερώνεται με τη δύναμη του αγίου Πνεύματος, όχι σε κάθε τυχόντα, αλλά στους ευρισκομένους μαζί με το Κύριο, στους στηριγμένους στη πίστη σαν του Πέτρου, του Ιακώβου και του Ιωάννη.
Όταν έφθασε λοιπόν η ογδόη μέρα ανέβηκε στο όρος να προσευχηθεί, όπως έκανε πάντα ο Κύριος και απομακρύνετο ακόμη και από τους μαθητές του. Τώρα όμως που πλησίαζε το σωτηριώδες πάθος, παρέλαβε τους τρεις που υπερείχαν από τους άλλους και μεταμορφώθηκε εμπρός τους, ενώ αυτοί έβλεπαν.
Τι σημαίνει μεταμορφώθηκε; Άνοιξε, λέγει ο Χρυσόστομος, λίγο από τη Θεότητά του, ενω προσευχόταν και έλαμψε σαν ήλιος. Σαν ήλιος είπε ο ευαγγελιστής γιά να μη νομίσουμε αισθητό αυτό το φως. Γιατί αυτό το φως είναι της Θεότητος και είναι άκτιστο. Ο Χριστός μεταμορφώθηκε, όχι προσλαμβάνοντας ό,τι δεν ήταν, αλλά φανερώνοντας στους μαθητές του ό,τι ήταν, αφού τους άνοιξε τα μάτια και από τυφλούς τους κατέστησε βλέποντας. Επομένως αυτό το φως δεν είναι αισθητό, αλλά με τη δύναμη του αγίου Πνεύματος μετασκευάσθηκαν τα μάτια τους, μεταμορφώθηκαν εκείνοι.
Έλαμψε το πρόσωπο του Χριστού σαν ήλιος και τα ιμάτιά του έγιναν λευκά σαν φως, ο δε Μάρκος λέγει ότι ήταν <<στιλπνά και λευκά σαν χιόνι>>. Έδειξε με αυτά ποιές είναι οι στολές της δόξης που θα φορέσουν κατά τον μέλλοντα αιώνα όσοι προσεγγίσουν το Θεό.
Και <<ιδού, φωτεινή νεφέλη τους επεσκίασε>>. Εδώ το ίδιο πράγμα είναι και φως και σκότος που από υπεροχική λαμπρότητα επισκιάζει.
Από υπερβολική λαμπρότητα ο Χριστός τώρα έμενε αόρατος από τους οφθαλμούς των αποστόλων, σαν να εισήλθε σε φωτεινή νεφέλη. Αλλά και φωνή ακούσθηκε από τη νεφέλη. <<Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός στον οποίο ευδόκησα, αυτόν να ακούετε>>. Είναι η ίδια φωνή που ακούσθηκε στον Ιορδάνη κατά την βάπτισή Του.
Οι μαθητές τότε έπεσαν κατά πρόσωπο, όχι εξ αιτίας της φωνής, όπως λένε οι πατέρες, αλλά για τη μετατροπή και το υπερφυές του φωτός.
Αυτού του φωτός μετέχουν και οι άγγελοι και οι άγιοι. Αλλά ο Πατήρ και ο Υιός έχουν αυτή τη δόξα και τη βασιλεία φυσικώς, οι δε άγιοι άγγελοι και άνθρωποι την αποκτούν κατά χάρη, δεχόμενοι από εκεί την έλλαμψη.
Μαζί Του επίσης φάνηκαν και ο Μωϋσής με τον Ηλία. Ο Μωϋσής μάλιστα φάνηκε κοινωνός της θεϊκής δόξας όχι μόνο τώρα στο Θαβώριο, αλλά και τότε που τόσο πολύ δοξάσθηκε στο πρόσωπο, ώστε να μη μπορούν να ατενίσουν προς αυτόν οι υιοί του Ισραήλ. Ο Μωϋσής όμως υπέστη τη μεταμόρφωση τότε, δεν την ενήργησε, εδώ ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, είχε μόνος του τη λαμπρότητα εκείνη.
Αυτό το θείο φως δίνεται με μέτρο, μεριζόμενο αμερίστως ανάλογα με την αξία των δεχομένων. Βλέπουμε ότι έλαμψαν τα ιμάτια του Χριστού, αλλά όχι και του Μωϋσή και Ηλία. Αλλά και οι ίδιοι οι μαθητές μέρος του φωτός εκείνου είδαν, μέρος δε δεν μπόρεσαν να ατενίσουν.
Ο Κύριος καθήμενος από τα δεξιά της μεγαλωσύνης θεοπρεπώς, αφήνει προς εμάς τούτη τη φωνή σαν από πολύ μακρυά. Όποιος θέλει να παραστεί σε αυτή τη δόξα, ας μιμήται κατά το δυνατό και ας βαδίζει τη οδό και τη πολιτεία που υπέδειξα εγώ πάνω στη γη.
Αφού αποβάλουμε τους δερμάτινους χιτώνες, που λόγω της παραβάσεως έχομε ενδυθεί, τα γεώδη και σαρκικά φρονήματα, ας σταθούμε σε αγία γη, αποδεικνύοντας ο καθένας αγία τη γη του δια της αρετής και της προς το Θεό ανατάσεως, έτσι ώστε να λάβωμε παρρησία να φωτισθούμε και φωτιζόμενοι να συμβιώσουμε αιώνια προς δόξα της τρισήλιας και μοναρχικωτάτης λαμπρότητος, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

(Απόσπασμα από: ΠΑΤΕΡ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΓΡΗΓ.ΠΑΛΑΜΑΣ"Τ.10)

πηγή

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ θεολόγου – Καθηγητού

Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, το «απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρ της υποστάσεως αυτού, φέρων τε τα πάντα τω ρήματι της δυνάμεως αυτού» (Εβρ.1,3). Ο αιώνιος και άναρχος Θεός, ο «ήν εν αρχή προς τον Θεόν» και «Πάντα δι’ αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν ο γέγονεν» (Ιωάν.1,2-3).

Αυτός χάριν της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους «σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (Ιωάν.1,14). Έγινε, συνάμα με τη θεία Του φύση, αληθινός και τέλειος άνθρωπος, δηλαδή Θεάνθρωπος, για να είναι σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, η σωτηρία μας πραγματική και βεβαία. Ταπείνωσε τόσο πολύ το θεανδρικό Του πρόσωπο, ώστε ήρθε στον κόσμο ως ένας άσημος άνθρωπος. Το ίδιο άσημος έζησε σε ολόκληρη την επί γης ζωή Του. Καταδέχτηκε και βίωσε την ανθρώπινη κακοδαιμονία στο έπακρο.

Όταν άρχισε τον δημόσιο βίο Του κάλεσε με απλότητα τους συνεργάτες Του αποστόλους, για να τον πλαισιώσουν στο έργο της σωτηρίας του κόσμου. Το ίδιο άσημοι υπήρξαν και αυτοί. Όλοι τους ήταν ολιγογράμματοι ψαράδες της Γενησαρέτ. Οι ισχυροί και οι σοφοί του κόσμου ήταν γεμάτοι με έπαρση και άρα ακατάλληλοι να συμβάλλουν στο έργο της σωτηρίας του κόσμου.

Οι μαθητές του Κυρίου δεν ήταν απαλλαγμένοι από την ιδιότυπη εθνικιστική πίστη των υπολοίπων Ιουδαίων για τον Μεσσία. Τον περίμεναν ως έναν εθνικό κραταιό ηγέτη, προικισμένο με υπερφυσικές ιδιότητες, ο οποίος θα ανάσταινε τον ένδοξο θρόνο του Δαβίδ και θα εγκαθιστούσε παγκόσμιο βασίλειο με συγκυβερνήτες τον «περιούσιο λαό»! Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο σκάνδαλο του Χριστού απέναντι στο ιουδαϊκό έθνος!

Μέσα στα ιερά Ευαγγέλια έχουμε σαφείς μαρτυρίες και εκδηλώσεις των μαθητών αυτής της περίεργης πίστεως. Τρανταχτό παράδειγμα η περίπτωση των υιών Ζεβεδαίου, οι οποίοι λίγο πριν το πάθος του Ιησού του ζητούσαν πρωτοκαθεδρίες στην μελλοντική βασιλεία Του (Ματθ.20,17-28). Επίσης ακόμα και μετά την ανάσταση το σύνολο των μαθητών «συνελθόντες επηρώτων αυτόν λέγοντες΄ Κύριε, ει εν τω χρόνω τούτω αποκαθιστάνεις την βασιλείαν τω Ισραήλ;» (Πράξ.1,6). Ο Κύριος δεν παρέλειπε σε κάθε περίπτωση να τους δώσει να

καταλάβουν ότι σφάλλουν και πως ο ίδιος δεν ήρθε στον κόσμο, να κυριαρχήσει, ούτε να διακονηθεί αλλά «διακονήσαι και δούναι την ψυχή Του λύτρον αντί πολλών» ( Ματθ.20,28).

Το σπουδαιότερο γεγονός, το οποίο ανέτρεψε την λαθεμένη αντίληψη των κορυφαίων μαθητών για το Χριστό και το έργο Του υπήρξε η θεία Μεταμόρφωση. Είναι ασφαλώς μια προσπάθεια να απαγκιστρωθούν, τουλάχιστον οι κορυφαίοι απόστολοι, από τις παχυλές μικροεθνικιστικές αντιλήψεις, να μυηθούν στα  μυστήρια του Θεού και να γίνουν μάρτυρες της θείας δόξας. Μόνο χάρη σε αυτή την συγκλονιστική εμπειρία θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη δοκιμασία και το σκάνδαλο του σταυρού. Μόνο έτσι δεν θα λύγιζαν μπροστά στο πάθος και τον θάνατο του Χριστού. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να πιστέψουν στην ανάσταση του Κυρίου, διότι Εκείνος που μεταμορφώθηκε μπροστά τους και περιβλήθηκε την θεία δόξα θα μπορούσε να αναστηθεί από τους νεκρούς!

Το λαμπρό γεγονός της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας έχει επίσης και άλλες σπουδαίες διδακτικές παραμέτρους. Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας άντλησαν από αυτό σπουδαίες αλήθειες της χριστιανικής μας πίστεως. Η Ορθόδοξη θεολογία μας έχει αφιερώσει ολόκληρα κεφάλαια στο μεγάλο και θαυμαστό αυτό γεγονός και αντλεί θεμελιώδεις αλήθειες από αυτό.

Η προσωπική μεταμόρφωση του Θεανθρώπου Κυρίου μας, αποτελεί τον προάγγελο και της δικής μας μεταμορφώσεως. Αυτό μας το βεβαιώνει ο αληθής λόγος του Κυρίου μας: «ημείς δε οι πάντες ανακεκαλυμμένω προσώπω την δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν, καθάπερ από Κυρίου Πνεύματος» (Β΄Κορ.3,18). Όλοι οι πιστοί του Χριστού, ως «συμμόρφους της εικόνος» του Θεού» (Ρωμ.8,29), θα μεταμορφωθούμε και εμείς και θα συνδοξασθούμε με Αυτόν. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της φιλανθρωπίας του Θεού, Οποίος τόσο πολύ μας αγαπά, ώστε θέλει να μας χαρίσει μέρος της δικής Του δόξας!

Τα ιερά Ευαγγέλια αναφέρουν πως μαζί με το πρόσωπο Κυρίου μεταμορφώθηκαν και τα ενδύματά Του και έγιναν «στίλβοντα, λευκά λίαν ως χιών, οια γναφεύς επί της γης ου δύναται ούτω λευκάναι» (Μαρκ.9,3). Αυτό σημαίνει πως μαζί με μας τους υιούς του Θεού (Ρωμ.8:14) θα μεταμορφωθεί και ολόκληρη η δημιουργία. Ο απόστολος Παύλος τονίζει σαφέστατα την μελλοντική της μεταμόρφωση. «Και αυτή η κτίσις ελευθερωθήσεται από της δουλείας της φθοράς εις την ελευθερίαν της δόξης των τέκνων του Θεού» (Ρωμ.8,21). Η ιερά Αποκάλυψη, το ευαγγέλιο του τελικού θριάμβου της Εκκλησίας μας, ομιλεί για την εσχατολογική δημιουργία καινούριου ουρανού και καινούριας γης, διότι ο «πρώτος ουρανός και η πρώτη γη απήλθον» (Αποκ.21,1). Η παράδοξη εμφάνιση του Μωυσή και του Ηλία κατά την μεταμόρφωση του Κυρίου επιβεβαιώνει περίτρανα την χριστιανική πίστη στην μετά θάνατον ζωή. Ο Μωυσής είχε ζήσει περισσότερα από χίλια τριακόσια χρόνια πριν από την γέννηση του Κυρίου και ο Ηλίας πάνω από οκτακόσια. Και όμως εμφανίστηκαν ζωντανοί μπροστά στους έντρομους και δύσπιστους μαθητές «συλλαλούντες τω Ιησού» (Μάρκ.9,4). Ο ίδιος ο Κύριος είχε πει πως ο Θεός «ούκ έστιν ο Θεός Θεός νεκρών, αλλά ζώντων» (Ματθ.22,33). Με την ζωοφόρο ανάστασή Του έγινε «πρωτότοκος εκ των νεκρών» (Κολ.1,18, Αποκ.1,5), απαρχή της αναστάσεως όλων των πιστών σε Αυτόν ανθρώπων, καθότι «δει το φθαρτόν τούτο ενδύσασθαι αφθαρσίαν και το θνητόν τούτο ενδύσασθαι αθανασίαν… κατεπόθη ο θάνατος εις νίκος» (Α΄Κορ.15,54).Αυτή είναι η πιο χαροποιός και ελπιδοφόρα πίστη της ανθρωπότητας!

Για την ορθόδοξη πνευματικότητα η Μεταμόρφωση του Κυρίου έχει ιδιάζουσα σημασία. Στα βυζαντινά χρόνια τέθηκε ως πρόκληση από την δυτική αιρετική σχολαστική θεολογία κατά πόσον μπορεί ο άνθρωπος να προσεγγίσει και να βιώσει την θεία δόξα. Οι αιρετικοί δυτικοί υποστήριζαν πως η δόξα και το φως της Μεταμορφώσεως ήταν κτιστό φυσικό φως, μετεωρολογικό φαινόμενο, διότι εντελώς αυθαίρετα ταύτιζαν την ουσία με τις ενέργειες του Θεού. Αντίθετα οι ορθόδοξοι Πατέρες με προεξάρχοντα τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά (1296-1359) στηριζόμενοι στην αγία Γραφή και την παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας έκαμαν την διάκριση μεταξύ ουσίας και ακτίστων ενεργειών του Θεού και αποφάνθηκαν πως το φως και η δόξα της θείας Μεταμορφώσεως ήταν φανέρωση του ακτίστου θείου φωτός και των ακτίστων ενεργειών του Θεού. Ο άνθρωπος μπορεί με την χάρη του Θεού και τον δικό του προσωπικό αγώνα να φτάσει να δει και να γίνει μέτοχος αυτού του ακτίστου φωτός και της δόξας του Θεού και από αυτή τη ζωή. Πρόκειται για το γνωστό πνευματικό κίνημα των Ησυχασμού, το οποίο μεσουράνησε τον 14^ο αιώνα και το οποίο συντέλεσε στην αποκρυστάλλωση του ορθοδόξου δόγματος και την ανάπτυξη περαιτέρω της πνευματικότητας.         

Για τον ορθόδοξο πιστό ο Θεός είναι «ψηλαφητός» δια των ακτίστων ενεργειών Του, διότι γινόμενος αποδέκτης και μέτοχός των βιώνει οντολογικά την ύπαρξη του Θεού. Δε χρειάζεται λογικές αποδείξεις για την ύπαρξή Του επειδή ο εσωτερικός του κόσμος είναι πλημμυρισμένος από τις άκτιστες θείες ενέργειες, οι οποίες του δημιουργούν μια απίστευτη πνευματική πληρότητα. Του είναι τόσο οικείος ο Θεός, όσο οι φυσικοί συγγενείς του! Μόνο στην ορθόδοξη πρακτική ο Θεός χαρακτηρίζεται ως πατέρας με τη βιβλική και χριστιανική έννοια, απαλλαγμένη από κάθε είδους συμβολισμών και εικόνων. Για τον ορθόδοξο πιστό ο Θεός είναι ο στενός συγγενής του, το δικό του αγαπητό πρόσωπο που μπορεί να το εμπιστευτεί και να του αναθέσει τη ζωή του, χωρίς να αίρεται η από μέρους του η συναίσθηση της υπέρτατης διαφοράς με το Δημιουργό του. Αυτό βεβαιώνεται ξεκάθαρα στο γεγονός της θείας Μεταμορφώσεως. Οι δύο προφήτες και οι τρεις απόστολοι στο θαβώριο όρος μετέχοντες των ακτίστων ενεργειών του μεταμορφωθέντος Κυρίου, αισθάνονταν ιδιαίτερα οικείοι με Εκείνον και ταυτόχρονα αναγνώριζαν τη διαφορετική τους φύση.

Η αιρετική σχολαστική δυτική διδασκαλία περί ταυτίσεως της ουσίας και των ενεργειών του Θεού συσσώρευσε ανυπέρβλητα προβλήματα στις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεό. Το φως της θείας Μεταμορφώσεως εκλαμβάνεται ως φυσικό κτιστό φως, όπως κτιστές εκλαμβάνονται και όλες οι ενέργειες του Θεού προς τον κόσμο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο άνθρωπος δε μετέχει του Θεού σε καμιά περίπτωση και άρα είναι ολότελα ξένος Αυτού. Η μόνη «μετοχή» του ανθρώπου με το Θεό είναι η δια του νου αναζήτησή Του. Αυτό υπήρξε η αφετηρία όλων των συγχρόνων κακοδοξιών κατά της ορθής πίστεως του Θεού. Οι τερατώδεις παπικές και προτεσταντικές περί Θεού αντιλήψεις δημιούργησαν ένα απίθανο ψηφιδωτό απαράδεκτων νοητικών εικόνων Του. Αυτό όπως είναι γνωστό, οδήγησε στην άρνηση της υπάρξεως του Θεού και ακόμη στη φρικτή δογματική θεώρηση του «θανάτου του Θεού», από τον παράφρονα εκπρόσωπο της ευρωπαϊκής διανόησης Νίτσε!  

Το γεγονός της θείας Μεταμορφώσεως του Κυρίου πρέπει να καταυγάζει την ψυχή μας κάθε στιγμή της ζωής μας. Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι ο φιλάνθρωπος Θεός μας, εξαιτίας της άμετρης αγάπης Του για μας, μας δίνει το ύψιστο δικαίωμα να μετέχουμε και αυτής της ίδιας της δόξας Του, διότι εμείς οι πιστοί χριστιανοί δεν είμαστε οπαδοί θρησκείας, όπως οι οπαδοί άλλων θρησκειών, αλλά υιοθετημένα παιδιά του Θεού, μέτοχοι της θείας μακαριότητάς Του! Αυτή την μεγάλη τιμή δε θα τη συναντήσουμε σε καμιά άλλη πίστη. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να απαγκιστρωθούμε από τα σκύβαλα του κόσμου (Φιλιπ.3,8), να παραδώσουμε τον εαυτό μας στα χέρια του Θεού και να έχουμε οδηγό στη ζωής μας τον αιώνιο νόμο Του. Τότε το άκτιστο θαβώρειο φως θα καταυγάζει πλέρια την ψυχή μας, καθ’ όλη τη διάρκεια της ακανθώδους επί γης πορείας μας και θα μας οδηγεί ασφαλώς  στην σωτηρία, στην αιώνια ζωή και στη θέωση!

πηγή

Κληρικοί που τιμούν την Εκκλησία μας!

Βρίσκομαι στο πιό ορεινό χωριό της Ελλάδας. Οι ελάχιστοι κάτοικοι, στην πλειονότητά τους ηλικιωμένοι, σαν μια μεγάλη αγκαλιά βρίσκονται κάθε απόγευμα στην πέτρινη μικρή εκκλησιά του χωριού, στην παράκληση στη Μητέρα Παναγία.

"Χρόνια τώρα η εκκλησία αυτή μας ζεσταίνει τις καρδιές μας...Δεν ερχόμαστε στην εκκλησία επειδή γεράσαμε...Εδώ παντρεύτηκα, εδώ βάπτισα το γιό μου που είναι στην Αμερική, εδώ δάκρυσα και δακρύζω, εδώ βρίσκω μαζί με το γέρο μου παρηγοριά, βρίσκω γαλήνη και χαρά". Αυτά ακριβώς είναι τα λόγια της 85χρονης κυρά- Γιαννούλας, λόγια γεμάτα ειλικρίνεια. 

Τα ίδια λόγια άκουσα και από τους άλλους κατοίκους του χωριού, λόγια χωρίς υπονοούμενα και φόβους, λόγια αληθινά. "Είμαι στο χωριό 34 χρόνια. Τριάντα τέσσερα χρόνια ο παπάς του χωριού. Μεγάλη τιμή και ευθύνη. Τα παιδιά μου είναι εκεί κάτω  στην Αθήνα και παλεύουν να ζήσουν αυτά και τα εγγόνια μου", μου λέει ο παπά-Γιώργης και συνεχίζει:"Είναι μεγάλη ευθύνη και ευλογία να φοράς ράσα...Πρέπει να τα τιμήσεις, να αποδείξεις στον εαυτό σου ότι άξιξε που τα ενδύθηκες. Με τους ανθρώπους του χωριού αλλά και των άλλων χωριών, έχω δεθεί. Είμαστε μια μεγάλη οικογένεια. Ευχαριστώ τον Κύριο και τη Παναγιά που με αξίωσαν να ζώ σε τούτο τον τόπο. Πρέπει να φύγω να πάω στον μπαρμπα-Χαράλαμπο...Μου είπε η γυναίκα του ότι θέλει να κοινωνήσει. Είναι 98 ετών.Την ευχή της Παναγιάς να έχεις και να προσέχεις εκεί κάτω στην Αθήνα. γιατί ακούμε ότι τα πράγματα είναι πολύ άσχημα.Πρέπει να πηγαίνω".

Αργά το απόγευμα σήμερα έμαθα ότι ο παπά-Γιώργης προχώρησε έξι χιλιόμετρα για να πάει να κοινωνήσει τον μπαρμπα-Χαράλαμπο. Εξι χιλιόμετρα σε κακοτράχαλο δρόμο. Ο μαχητής ιερέας, διακονεί την εκκλησία τριών χωριών. Δεν έχει αυτοκίνητο, αλλά τον εξυπηρετούν οι συγχωριανοί του. Δυστυχώς σήμερα και οι δύο συγχωριανοί του, έλειπαν σε δουλειές. Ο παπά-Γιώργης ανηφόρισε πεζή, για το χωριό του μπαρμπά-Χαράλαμπου.

Αυτός είναι ο έλληνας, ορθόδοξος ιερέας. Ο κληρικός των 700-800 ευρώ που βοηθά και οικονομικά έναν ηλικιωμένο συγχωριανό του, όπως έμαθα.

Ο Θεός στους ανθρώπους αυτούς δίνει δύναμη. Είναι οι κληρικοί που τιμούν την Εκκλησία μας. Είναι παπάδες!

Ο ενορίτης

πηγή