ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΕΝ ΝΙΚΑΙΑ 318 ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

ο Λόγος του Θεού ο Εσαρκωμένος

π Στεφάνου Αναγνωστοπούλου

Χριστιανοί μου,

Σήμερα Κυριακή των τριακοσίων δέκα οκτώ Θεοφόρων Πατέρων της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, απαγγείλαμε σαν Ευαγγελικό Ανάγνωσμα ένα μέρος από την λεγομένη Αρχιερατική Προσευχή. Και είναι αυτή που απηύθυνε ο Χριστός στο Θεό Πατέρα, λίγο πριν απ’ το πάθος της Σταυρικής Του Θυσίας.
Αρχίζει δε την προσευχή Του ο Κύριος με μια συγκινητική λεπτομέρεια. «Ταύτα ελάλησεν ο Ιησούς και επήρε τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν», Ιωάννου 17, 1. Σήκωσε δηλαδή τα μάτια Του στον Ουρανό και είπε: «Πάτερ ελήλυθεν η ώρα».

Εμείς αδελφοί μου, διδαχθήκαμε από τον ίδιο τον Χριστό να επικαλούμαστε και να φωνάζουμε τον Θεό Πατέρα μας. «Πάτερ ημών», λέμε. Όπως και το φωνάξαμε πριν από λίγο όλοι μαζί. «Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά Σου», και λοιπά…
Ο Χριστός όμως δεν είπε «Πατερ ημών», αλλά «Πάτερ», σκέτο. Και αυτό διότι άλλη είναι η σχέση η δική μας προς τον Θεόν, και άλλη η δική Του.
Το πρώτον, η δική μας είναι σχέσις εξάρτησης. Από τον Θεόν δημιουργηθήκαμε, αυτός μας έπλασε, αυτός μας έδωσε τη ζωή, αυτός μας έφερε από την ανυπαρξία και το μηδέν στο Είναι. Υπάρχουμε δηλαδή από τον Θεόν, που μας έπλασε μάλιστα κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση δική Του. Μας έδωσε δηλαδή μυαλό, λογικό, νου, θέληση, κρίση, ελευθερία, αίσθημα δικαιοσύνης, αγάπης, κρίση για να διαλέγουμε ανάμεσα στο καλό και στο κακό, ανάμεσα στο δίκαιο και στο άδικο, ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα.
Άρα είναι ο Πατέρας μας. Ο φυσικός Πατέρας και Δημιουργός μας. Οι δε γονείς μας είναι απλοί γεννήτορες και τίποτε περισσότερο. Ο Θεός Πατέρας μας δεν μας έπλασε όμως μόνον κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωσιν, αλλά και διπλούς στη φύση. Δηλαδή από σώμα υλικό και ψυχή άυλη, πνευματική. Το δε κατ’ εικόνα του Θεού, αναφέρεται μόνο στο νοερό μέρος του ανθρώπου, δηλαδή στην ψυχή. Γι’ αυτό και έχει τρομερές δυνατότητες δημιουργίας ο νους, - ή και καταστρεπτικές, αν διαλέξει να διαπράττει συνεχώς το κακό.
Δεύτερον. Η σχέση όμως του Χριστού προς τον Θεόν Πατέρα, είναι και σχέση ενότητος. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού, ο μοναδικός κατά φύσιν του Θεού Πατρός, ομοούσιος προς αυτόν και τέλειος Θεός. Είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, και γεννάται αϊδίως και αχρόνως προ πάντων των αιώνων. Άμα ο Πατήρ, άμα και ο Υιός. Ο Ένας Θεός. Αυτό θέσπισαν και εδογμάτησαν οι τριακόσοι δέκα οχτώ Πατέρες της πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, - που γιορτάζουμε σήμερα,- ότι δηλαδή ο Χριστός είναι και τέλειος Θεός. Υιός και Λόγος του Θεού, και Θεός. Όχι ομοιούσιος προς τον Πατέρα, όπως ισχυριζόταν ο Άρειος, και εξακολουθούν πολλοί ακόμα να Τον θεωρούν έτσι, αλλά ομοούσιος προς Αυτόν. Βλέπουν δηλαδή τον Χριστό σαν κτίσμα. Όχι. Είναι τέλειος Θεός, έχει την ίδια ουσία και την ίδια φύσιν με τον Πατέρα.
Έγινε όμως και άνθρωπος στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, χωρίς να πάψει να είναι ποτέ συγχρόνως και τέλειος Θεός, ο Θεάνθρωπος Κύριος, και αυτό για τη Σωτηρία μας. Αυτή ακριβώς η αδιαίρετη και προαιώνια ενότητα του Ιησού Χριστού προς τον Θεόν Πατέρα, διατυπώνεται πολλές φορές μέσα στην Καινή Διαθήκη. Όπως παραδείγματος χάριν «εγώ και ο Πατήρ εν εσμέν». «Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγος». «Ο εωρακώς εμέ εώρακε και τον Πατέρα». «Τα εμά πάντα σα εστί και τα σα εμά», και άλλα πολλά.
Εμείς όταν απευθυνόμαστε στον Θεό, συνήθως ζητάμε υλικά αγαθά και θαύματα, θαύματα στις αρρώστιες μας, λύση στα βάσανα και τα προβλήματά μας, λύση στο να διορθώνει Εκείνος τις δικές μας στραβωμάρες και πονηριές, παράπονα και γογγυσμοί για ό,τι στραβό μας έρχεται στη ζωή ενώ τα λάθη είναι δικά μας, καμιά φορά ζητάμε και ευγενικά και την καταστροφή των εχθρών μας λέγοντας, «εγώ Θεέ μου τον συγχωρώ αλλά συ τιμώρησέ τον για να μάθει». Το ό,τι ζητάμε από τον Θεόν τις περισσότερες φορές πράγματα παράλογα και ανόητα, το φανερώνει ο ίδιος λέγοντας: «Αιτείτε, -με την προσευχή σας,- αιτείτε και ου λαμβάνετε, διότι κακώς αιτείσθε». Οφείλουμε να ζητάμε την Βασιλεία του Θεού, την μετάνοια, την συντριβή, την διόρθωση και τον φωτισμό.
Για ακούστε τι ζήτησε ο Χριστός απ’ τον Θεόν Πατέρα. Δεν το ζητάει όπως θα ακούσετε τίποτα το γήινο, το πρόσκαιρο και το τιποτένιο, ούτε και την άφεσιν των αμαρτιών, διότι ήτο ο αναμάρτητος Κύριος, ο Θεάνθρωπος, ο τέλειος Θεός όπως είπαμε και τέλειος άνθρωπος.
Τι είναι όμως αυτό που ζητάει ο Χριστός, από τον Θεό Πατέρα; Την Δόξα! «Δόξασόν σου τον Υιόν», λέει. Η Δόξα όμως του Χριστού δεν είναι η θριαμβευτική Του είσοδος στα Ιεροσόλυμα, ούτε και ο θριαμβευτικός ύμνος των αγγέλων, στη Βηθλεέμ, με το «Δόξα εν Υψίστοις Θεόν και επι γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία», αλλά Δόξα του Χριστού είναι ο Σταυρός, ο Γολγοθάς, η Σταυρική Θυσία. Και γιατί η Σταυρική Του Θυσία; Για να σωθεί ο άνθρωπος. Για να συγχωρηθεί ο αμαρτωλός.
Αλλά δόξα του ανθρώπου είναι η άφεσις των αμαρτιών του, και η δικαίωσίς του όταν αυτός ο άνθρωπος πιστεύει στην θεότητα του Ιησού Χριστού, και στο απολυτρωτικό Του έργο, βαπτίζεται στο όνομα της Αγίας Τριάδος, εξομολογείται με συντριβή και μετάνοια τις αμαρτίες του στο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, και τρέφεται από το Σώμα και το Αίμα του Χριστού στο μυστήριο της Θειας Κοινωνίας. Έτσι η Δόξα του Σωτήρος Χριστού γίνεται και δική μας Δόξα. Σταυρώθηκε Εκείνος για να δοξασθούμε εμείς. Και τώρα που υπάρχουμε σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο για όσο ζούμε, αλλά κυρίως μετά το θάνατό μας στη βασιλεία των Ουρανών.
Και τώρα τίθεται το ερώτημα. Ποιος ήταν ο Χριστός πριν έρθει στον κόσμο και πάρει σάρκα και οστά μέσα από τα σπλάχνα της Μαρίας της Παρθένου; Τι είχε πριν κατέβη στην γη; Την απάντηση την δίνει ο ίδιος στη συνέχεια της Αρχιερατικής Του Προσευχής.
«Και νυν δόξασόν με συ Πάτερ, παρά σε αυτώ τη δόξη, ή είχον, προτού τον κόσμον είναι παρά σοι», δηλαδή, και τώρα δόξασέ με και Συ Πάτερ, πλησίον σου με την Δόξα, που είχα κοντά Σου προ του να γίνει ο κόσμος. Άρα Χριστός αδελφοί μου, είχε θεϊκή δόξα στον Ουρανό μαζί με τον Πατέρα, ως ομοούσιος προς αυτόν, πριν να δημιουργηθεί ο κόσμος, και ο πνευματικός και ο υλικός. Δηλαδή προ πάντων των αιώνων. Ήτο τέλειος αληθινός Θεός.
Ο πρώτος στίχος του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου αρχίζει με τις φράσεις «εν αρχή ην ο Λόγος» που σημαίνει στην αρχή που δημιουργήθηκε ο κόσμος, οι άγγελοι, ο ουρανός, η γη και οι άνθρωποι, προϋπήρχε ο λόγος, ο Υιός του Θεού, ο Θεός Λόγος, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Όσοι δε από μας τους Ορθοδόξους πιστούς αγωνιζομένους χριστιανούς, αξιωθούν από τον Σωτήρα Χριστόν να βρεθούν στον Παράδεισο, θα λάμπουν σαν τον ήλιο και θα έχουν δόξα μεγάλη.
Ο Χριστός όμως τη δόξα, την άκτιστη και άπειρη, την είχε πάντοτε, διότι είναι ένα με τον Πατέρα, και ομοούσιος προς αυτόν. Μία φύσις με τον Πατέρα και το Άγιον Πνεύμα. Μία ουσία, η ίδια πάντοτε, μία τιμή, μία δόξα, μία σύνταξις, μία προσκύνησις της Αγίας Τριάδος, όπως θα ψάλουμε την Πεντηκοστή.

Ας προχωρήσουμε όμως σε δύο ακόμα φράσεις που θέλουν προσοχή, και τελειώνουμε.
«Παρά σου εξήλθον». Δηλαδή από σένα, τον Πατέρα, στάλθηκα και βγήκα στον κόσμο, χωρίς καμιά στιγμή να είμαι χωρισμένος από σένα, γιατί ως Υιός είμαι και τέλειος Θεός. Και τώρα έρχομαι πάλι σε σένα. «Καγώ προς σε έρχομαι», μόνο που δεν έρχομαι μόνος, κουβαλάω μαζί μου ολόκληρη την ανθρωπότητα, κουβαλάω ολόκληρη και τελεία την ανθρώπινη φύση. Φέρνω μαζί μου τον άνθρωπον, τον λυτρωμένο και σεσωσμένο, τον θεωμένο και δοξασμένο. Σου φέρνω τον άνθρωπο για τον οποίον εγώ ο Υιός και Θεός έγινα άνθρωπος. Άρα κουβαλάει μέσα στην θεωμένη και σεσωσμένη ανθρώπινη φύση, πού είναι και αδιαίρετα ενωμένη με την θεότητα του Ιησού Χριστού, και σένα, και σένα, και σένα, και μένα και όλους μας. Αυτό όμως είναι μια βεβαιωμένη ελπίδα και αίσθησις ψυχής όταν κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων. Δηλαδή η ψυχή μας θεώνεται, Χριστοφορείται και συγχρόνως αναλαμβάνεται στα ύψη της θείας ευφροσύνης και της θείας δόξης. Προγεύεται τρόπον τινά και κατά δύναμιν την αιωνιότητα της Βασιλείας του Θεού.
Όλα αυτά όπως καταλαβαίνετε μας τα βεβαιώνουν οι εμπειρίες των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, που σε κάθε γιορτή είναι και λίγο πιο διαφορετική. Άλλη αίσθησις στη γέννηση του Χριστού, άλλη στα Θεοφάνεια και στην φανέρωση της Αγίας Τριάδος, άλλη στην Σταυρική Του Θυσία την Μεγάλη Παρασκευή, άλλη στην Ανάστασή Του εκ νεκρών το Πάσχα, άλλη την Πεντηκοστήν, άλλη στην Υπαπαντή του κυρίου, και άλλη σε κάθε γιορτή.

Είθε αδελφοί μου, πάντα ταύτα να γίνουν πριν πεθάνουμε, και δικές μας πτωχές εμπειρίες και βιώματα, έστω και για λίγα μόνον δευτερόλεπτα.
Το εύχομαι με όλη μου την καρδιά,
Αμήν.