Ανθρώπινη ομορφιά και Ορθοδοξία
Σάββα Αλεξάνδρου*
Ο Μέγας Αντώνιος, αναλύοντας την έννοια του Θεού, αναφέρει:«Θεός εστίν η μακαρία φύσις, η υπερτελής τελειότης, η υπέρκαλλος και υπεράγαθος ποιητική Αρχή πάντων των όντων». Δηλαδή Θεός είναι η ευτυχισμένη φύση, η υπερτέλεια τελειότητα, η πανέμορφη και καλοσυνάτη δημιουργική αιτία όλων των όντων.
Επομένως ο Θεός προβάλλει στην Πατερική Γραμματεία ως η πηγή της ομορφιάς τόσο της ανθρώπινης όσο και των κτισμάτων ευρύτερα.
Επομένως ο Θεός προβάλλει στην Πατερική Γραμματεία ως η πηγή της ομορφιάς τόσο της ανθρώπινης όσο και των κτισμάτων ευρύτερα.
Για τους πατέρες της Εκκλησίας υπάρχουν δύο είδη ομορφιάς. Η σωματική και η ψυχική ή νοητική. Η Ορθοδοξία μας καταφάσκει και τις δύο όψεις της. Να τονίσουμε πως αυτή η αντίληψη σχετίζεται με τη θέση της Εκκλησίας περί του διφυούς του ανθρωπίνου προσώπου. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφέρει: «Ο άνθρωπος ζώον εστίν ορατόν τε και αόρατον και αθάνατον». Δηλαδή θνητόν τε ο άνθρωπος είναι κράμα υλικό και πνευματικό. Είναι ύλη διότι έχει σώμα θνητό αλλά είναι και πνεύμα γιατί έχει ψυχή αθάνατη. Έτσι λοιπόν στο μεν σώμα αντιστοιχεί η σωματική ομορφιά και στη ψυχή , η ψυχική ομορφιά».
Μ΄ αυτό το σκεπτικό ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί: «Πρόσχες μάθωμεν τι εστίν σωματικόν κάλλος και τι εστί νοητόν». Δηλαδή ας μάθομεν τι είναι η σωματική ομορφιά και τι είναι η νοητή ομορφιά. Συνεχίζοντας επισημαίνει :
«΄Εστιν ψυχή , έστιν σώμα, δύο ουσίαι εισίν· έστιν κάλλος σώματος και έστιν κάλλος ψυχής». Δηλαδή υπάρχει η ψυχή υπάρχει και το σώμα. Δυό ουσίες υπάρχουν, υπάρχει η ομορφιά του σώματος και υπάρχει και η ομορφιά της ψυχής. Προχωρώντας δε αναφέρει: «Τι είναι η ομορφιά του σώματος; Φρύδι απλωμένο, όμορφο μάτι γελαστό, μάγουλο κόκκινο, χείλη πορφυρά, λαιμός όρθιος, μαλλιά κυματιστά, δάκτυλα μακριά, σώμα όρθιο».
Είναι χαρακτηριστικό πως για τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο η σωματική ομορφιά έχει να κάνει με τη φύση του ανθρώπου και όχι με την προαίρεσή του.
Δηλαδή πιο απλά ο άνθρωπος γεννιέται όμορφος και δεν γίνεται. Λέει επιγραμματικά: «Το κάλλος της όψεως, φύσεως γίνεται και ουκ εκ προαιρέσεως».
Γι’ αυτό το λόγο ο μεγάλος αυτός πατέρας της Εκκλησίας μας αποφαίνεται: « Η άμορφος καν μύρια φιλοκαλίση, εύμορφος γενέσθαι ου δύναται». Δηλαδή η άσχημη γυναίκα κι αν ακόμα καλλωπισθεί άπειρες φορές δεν μπορεί να γίνει όμορφη στο σώμα, αφού τα έργα της φύσης είναι ακίνητα και δεν αλλάζουν.
Γι’ αυτό το λόγο ο μεγάλος αυτός πατέρας της Εκκλησίας μας αποφαίνεται: « Η άμορφος καν μύρια φιλοκαλίση, εύμορφος γενέσθαι ου δύναται». Δηλαδή η άσχημη γυναίκα κι αν ακόμα καλλωπισθεί άπειρες φορές δεν μπορεί να γίνει όμορφη στο σώμα, αφού τα έργα της φύσης είναι ακίνητα και δεν αλλάζουν.
Αναλύοντας στη συνέχεια την ομορφιά της ψυχής λέει: «Βλέπε εκείνον το κάλλος, μάλλον δε άκουε εκείνον, ου γαρ δύνασαι αυτό ιδείν, αόρατον γαρ εστίν». Δηλαδή βλέπε εκείνη την ομορφιά ή καλύτερα άκουέ την γιατί δεν μπορείς να τη δεις γιατί είναι αόρατη. Ποια είναι η ομορφιά της ψυχής; Απαντά ο ιερός Χρυσόστομος: «Η σωφροσύνη, η επιείκεια, η ελεημοσύνη, η δικαιοσύνη, η συντριβή του νου».
Αξίζει να σημειωθεί πως για την ορθόδοξη σκέψη ακόμα και το σωματικό κάλλος μπορεί να λειτουργήσει αναγωγικά. Δηλαδή μπορεί να υψώσει τον άνθρωπο προς το Θεό. Ο άγος Ιωάννης της Κροστάνδης, ένας μεγάλος Ρώσος άγιος, αναφέρει ενδεικτικά: «Όταν αντικρίσεις μια ωραία κόρη ή ένα πολύ ωραίο νέο, αμέσως να ανυψωθείς προς την αγία ωραιότητα την αιτία κάθε ωραιότητας, το τας, το Θεό. Δόξασε τον που από τον πηλό δημιουργεί τέτοια ομορφιά. Συλλογίσου την ωραιότητα των αγίων, των αγγέλων, της Μητέρας του Θεού που είναι στολισμένοι με τη Θεία Δόξα». Γι΄ αυτό η ανθρώπινη ομορφιά ούτε θεοποιείται ούτε απολυτοποιείται στην Ορθοδοξία.
Για την ορθόδοξη θεολογική σκέψη πολλές φορές η ψυχική ομορφιά μπορεί να υπερκαλύψει τις σωματικές ατέλειες ενός ανθρώπου. Αντίθετα από μόνη της η σωματική ομορφιά, όταν δεν συνοδεύεται και από τη ψυχική ομορφιά, πολλές φορές απωθεί.
Ο Στάρετς Σαμψών Σίβερς, ένας μεγάλος σύγχρονος ομολογητής της Ρωσίας, επισημαίνει:« Δεν υπάρχουν άσχημες κοπέλες. Μια κοπέλα που πραγματικά αγαπά το Θεό φαντάζει όμορφη έστω κι αν ακόμα έχει πρόσωπο αλόγου». Σε ένα ανάλογο ύφος ο πατήρ Γεώργιος Σαβέλσκι, βιογράφος του αγίου Ιωάννου της Κροστάνδης, αναφέρει: «Ο άγιος είχε ένα συνηθισμένο πρόσωπο. Όμως η χάρη του Θεού που κατοικούσε μέσα του τον ομόρφυνε και τον έκανε να φαντάζει σαν επίγειος άγγελος».
*Ο Σάββας Αλεξάνδρου είναι θεολόγος, βοηθός διευθυντής α, συνεργάτης Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
*Ο Σάββας Αλεξάνδρου είναι θεολόγος, βοηθός διευθυντής α, συνεργάτης Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
«Φιλελεύθερος»13/06/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά