Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Κυριακή, Μαρτίου 02, 2014

ΕΥΧΗ ΥΠΕΡ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΚΟΣΜΟΥ






                                                                    
Δέσποτα Θεέ, Πάτερ Παντοκράτορ, Κύριε του ουρανού και της γης, 
ο διά την ημετέραν σωτηρίαν εκ Παρθένου τεχθείς και διδάξας
 τοις ανθρώποις αγάπην και ειρήνην έχειν προς αλλήλους, 
κατάπεμψον την χάριν σου την επουράνιον και ελέησον ημάς, 
κατά το μέγα σου έλεος, πάσης ανάγκης ρυόμενος.

Παύσον τα φρυάγματα των εθνών, ειρήνευσον ημών την ζωήν,
 λύτρωσαι ημάς και τον κόσμον σου από πάσης απειλής εναντίας 
και δίδαξον τοις ηγέταις των εθνών εν ειρήνη επιλύειν τας 
διαφοράς αυτών και εν παντί ειρηνεύειν, υπόταξον δε πάντα τα
 βάρβαρα έθνη τα τους πολέμους θέλοντα.

Εξαπόστειλον περιστεράν, κλάδον ελαίας έχουσαν επί του στόματος,
 καταλλαγής σύμβολον, τους εν αιγμαλωσία αδελφούς ημών ανάρρυσαι,
 τους άρχοντας ημών εν ειρήνη και ομονοία διατήρησον, 
δώρησαι δε ημίνβαθείαν και αναφαίρετον ειρήνην, την πάντα 
νούν υπερέχουσαν, ίνα ήρεμον και ησύχιον βίον διάγωμεν,
 σου δεόμενοι υπέρ ειρήνης του σύμπαντος κόσμου και του ευσεβούς
 ημών έθνους, την συμμαχίαν έχοντες την σήν, όπλον ειρήνης, 
αήττητον τρόπαιον.

Συ γαρ ει ο Βασιλεύς της ειρήνης και Σωτήρ των ψυχών ημών 
και σοι την δόξαν αναπέμπομεν, τω Πατρί και τω Υιώ και τω αγίω
 Πνεύματι, νυν και αει και εις τους αιώνας των αιώνων. 
Αμήν
                                   

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ



Τό εὐχέλαιο εἶναι ἕνα ἀπό τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τό ὁποιο τελεῖται στόν ναό ἤ στο σπίτι γιά τήν ἴαση σωματικῶν καί ψυχικῶν ἀσθενειῶν. 
Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ
Ἡ σύσταση τοῦ εὐχελαίου, ὅπως καί τῶν ὑπόλοιπων μυστηρίων, ἀνάγεται στήν Καινή Διαθήκη καί μάλιστα τήν Καθολική Ἐπιστολή Ἰακώβου:
(κεφάλαιο ε´, στίχοι 14 -15).
Ἀσθενεῖ τις ἐν ὑμῖν;
προσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας
καί προσευξάσθω ἐπ' αὐτόν
ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου·
καί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα
καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος·
κἄν ἁμαρτίας ἤ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ
.
(ἀπόδοση στήν νεοελληνική)

Εἶναι κάποιος ἀπό σᾶς ἄρρωστος;
Νά προσκαλέσει τούς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας
νά προσευχηθοῦν γι' αὐτόν
καί νά τόν ἀλείψουν μέ λάδι, ἐπικαλούμενοι τό ὄνομα τοῦ Κυρίου.
Καί ἡ προσευχή πού γίνεται μέ πίστη θά σώσει τόν ἄρρωστο·
ὁ Κύριος θά τόν κάνει καλά.
Κι ἄν ἔχει ἁμαρτίες, θά τοῦ τίς συγχωρέσει.
Καθώς ἡ πρώτη μαρτυρία περί τοῦ εὐχελαίου συναντᾶται στήν Καθολική Ἐπιστολή Ἰακώβου, ἡ συγγραφή τῆς ἀκολουθίας τοῦ εὐχελαίου ἀποδόθηκε στόν ἅγιο Ἰάκωβο τόν ἀδελφόθεο, χωρίς ὄμως κάτι τέτοιο νά ἰσχύει στήν πραγματικότητα. Ἡ ἀπόδοση τῆς πατρότητας τῆς ἀκολουθίας τοῦ εὐχελαίου στόν ἅγιο Ἰάκωβο τόν ἀδελφόθεο ὀφείλεται καί στή συχνότατη μνεία τοῦ ὀνόματός τους στίς εὐχές, καθώς καί στήν παρεμβολή τροπαρίων πρός τιμήν του. 
Η ΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ

Ἡ ἀκολουθία τοῦ εὐχελαίου τελεῖται "ἐν ἐκκλησίᾳ ἤ ἐν οἴκῳ". Στά ἀρχαῖα λειτουργικά βιβλία ὑπάρχουν εἰδικές εὐχές γιά τήν εὐλογία τοῦ ἐλαίου, ὥστε αὐτό νά ἀποκτήσει ἰαματική δύναμη. Οἱ ἁπλές αὐτές εὐχές ἐξελίχθηκαν μέ τόν καιρό σέ πλήρη ἀκολουθία, πού τελοῦνταν στό ναό μαζί μέ τή θεία λειτουργία, ὅπως καί ὅλα τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας . Και ἐάν μέν ὁ ἀσθενής ἦταν σέ θέση νά μετακινηθεῖ, παρευρίσκονταν κι ἐκεῖνος κατά τήν τέλεσή της. Διαφορετικά, μετά τό πέρας τῆς θείας λειτουργίας, οἱ ἱερεῖς μετέβαιναν στό σπίτι τοῦ ἀσθενῆ καί τόν ἔχριαν μέ τό ἁγιασμένο ἔλαιο.
Ἀργότερα ἡ ἀποδέσμευση τῆς ἀκολουθίας τοῦ εὐχελαίου ἀπό τή θεία λειτουργία ὁδήγησε στή γενίκευση της τελέσεώς της στά σπίτια. Σ' αὐτό συνετέλεσε καί ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Ἰακώβου "προσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους " ὁπότε ἐννοεῖται ἡ τέλεση τοῦ μυστηρίου στά σπίτια.
Ἡ ἀκολουθία τοῦ εὐχελαίου τελεῖται "εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καί σώματος ". Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ σωματική ἀσθένεια θεωρεῖται ὡς ὁ πικρός καρπός τῆς ἁμαρτίας. Ὁποιαδήποτε ἀσθένεια, ὡς διαταραχή τῆς ἁρμονικῆς λειτουργίας τοῦ σώματος, ὀφείλεται σέ πνευματικά αἴτια καί κυρίως στή διαταραχή τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Ἡ παράβαση, συνεπῶς, τοῦ θείου νόμου ἔχει συνέπειες καί στήν ἴδια τήν ὑγεία μας.
Στά ἱερά κείμενα δέν παρουσιάζεται μόνο ἡ στενή σύνδεση τῆς ἀσθένειας μέ τήν ἁμαρτία ἀλλά συγχρόνως ὑποδεικνύεται καί ὁ τρόπος τῆς θεραπείας: ἡ εἰλικρινής μετάνοια καί ἡ ἐπιστροφή στόν Θεό. Δέν εἶναι σπάνια καί τά περιστατικά, κατά τά ὁποῖα καί οἱ ἴδιοι οἱ γιατροί ὁμολογοῦν ὅτι παρίσταται ἀνάγκη ἀντιμετωπίσεως διαφόρων ἀνιάτων κυρίως, ἀσθενειῶν καί διά πνευματικῶν μέσων τῆς χάριτος . Αὐτά διεγείρουν στόν ἀσθενῆ τήν ἀπαραίτητη μετάνοια καί τήν ἀνάκτηση τῆς εἰρηνικῆς κοινωνίας μέ τόν Θεό.
Συχνά οἱ βαρειές σωματικές παθήσεις καταδεικνύουν τήν εἰδική μέριμνα τῆς φιλανθρωπίας καί τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ στόν ἀσθενῆ ἄνθρωπο. Αὐτές οἱ παθήσεις θεραπεύονται εἴτε μέ τήν ἐπίκληση τῆς θείας βοηθείας εἴτε μέ τή χρησιμοποίηση , παράλληλα πρός τά φυσικά μέσα τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης, καί τῶν ὑπερφυσικῶν μέσων τῆς θείας χάριτος διά τῶν σχετικῶν μυστηρίων, ὅπως τοῦ εὐχελαίου.
ΤΑ ΟΡΑΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ
Ἡ ἀκολουθία τοῦ εὐχελαίου, ὅπως συνήθως τελεῖται σήμερα, ἀποτελεῖται ἀπό διάφορα λειτουργικά στοιχεῖα: εἰρηνικά καί ἁγιάστική εὐχή τοῦ ἐλαίου, ἑπτά ζεύγη βιβλικῶν ἀναγνωσμάτων (ἀποστολικά καί εὐαγγελικά) μέ ἰσάριθμες αἰτήσεις καί εὐχές καί τέλος ἱλαστική (συγχωρητική) εὐχή γιά τούς παρευρισκομένους.
Γιά τήν τέλεση τοῦ μυστηρίου τοποθετεῖται πάνω σέ κάποιο τραπέζι τό εὐαγγέλιο, μικρή εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, κανδήλα ἀναμμένη καί δοχεῖο μέ ἀλεύρι, στό ὁποῖο ἀνάβονται ἑπτά κεριά.
Ἡ κανδήλα πρέπει νά εἶναι καθαρή καί νά τοποθετεῖται στό κέντρο τοῦ τραπεζιοῦ μαζί μέ μιά εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Στήν κανδήλα μέσα τοποθετεῖται ἁγνό λάδι, ἔνδειξη καθαρῆς καί ὁλοπρόθυμης προσφορᾶς στόν Θεό. Τό λάδι δέν ὑπῆρξε γιά πολλούς ἀνθρώπους μόνο βασικό εἶδος διατροφῆς, ἀλλά καί πολύτιμο φάρμακο. Γι' αὐτό καί ὁ καλός Σαμαρείτης στήν ὁμώνυμη παραβολή (Εὐαγγέλιον κατά Λουκᾶν) περιποιεῖται στοργικά τόν τραυματία ρίχνονας στίς πληγές του λάδι. Ἡ θεραπευτική, μαγική ἤ συμβολική χρήση τοῦ λαδιοῦ εἶναι εὐρύτερα διαδεδομένη σέ πολλούς λαούς καί θρησκεῖες.
Ἄλλο, ὅμως, τό ἔλαιο τοῦ εὐχελαίου. Οὔτε ἡ θεραπευτική χρήση τοῦ ἐλαίου, οὔτε ἡ μαγική χρήση του σέ ἀρχαίους λαούς, οὔτε ἡ θρησκευτική του χρήση στή λατρεία τῆς Π. Διαθήκης, μειώνει τήν ἀξία τοῦ χριστιανικοῦ αὐτοῦ μυστηρίου. Γενικά, τό ἔλαιο, χρησιμοποιούμενο στή θ. λατρεία, ἐκλαμβάνεται ὡς σύμβολο τοῦ θείου ἐλέους, τῆς πνευματικῆς δύναμης καί τῆς ἄφθονης παροχῆς στούς πιστούς τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ. Μέ ἄλλα λόγια, τό ἔλαιο, μετά τίς εὐχές τῶν ἱερέων, δέν εἶναι πιά κοινό λάδι· ὅπως καί στή βάπτιση: τό νερό τῆς κολυμβήθρας, μετά τίς εὐχές τοῦ λειτουργοῦ, δέν εἶναι πιά κοινό νερό.
Στό τέλος τῆς ἀκολουθίας γίνεται ἡ χρίση μέ τό ἁγιασμένο ἔλαιο. Συνήθως χρίεται σταυροειδῶς τό μέτωπο, τό σαγόνι, οἱ δύο παρειές καί τά χέρια μέσα στήν παλάμη καί στό ἐξωτερικό τους μέρος. Μ' αὐτή τή χρίση, ζητοῦμε ἀπό τόν Κϋριο νά θεραπεύσει τό πνεῦμα, τίς σκέψεις καί ὁλόκληρο τόν ἐσωτερικό κόσμο. Ἀκόμη, νά δίνει δύναμη σ' ἐκεῖνα τά μέλη τοῦ σώματος μέ τά ὁποῖα κάνουμε τίς περισσότερες πράξεις· τά χέρια εἶναι τά μέλη πού ἐκτελοῦν τίς ἐντολές τοῦ μυαλοῦ μας.
Δέν εἶναι ἐπισης ἄτοπο, σέ περίπτωση ἀσθενείας , νά χρείεται, ἐάν εἶναι δυνατό, καί τό μέλος πού πάσχει. Ἡ χρίση τῶν ἄλλων προσώπων ἤ μελῶν τῆς οἰκογενείας, πού ἦταν ἀπόντα κατά τήν τέλεση τοῦ μυστηρίου, μπορεῖ νά γίνει καί ἀπό κάποιο λαϊκό χριστιανό, μετά τήν ἀποχώρηση τοῦ ἱερέα. Ἡ χρίση ἀποτελεῖ τό ὁρατό καί αἰσθητό σημεῖο τοῦ μυστήριου τοῦ εὐχελαίου.
Στό δοχεῖο μέ τό ἀλεύρι ἀνάβουμε ἑπτά κεριά. Πρόκειται γιά ἐκσυγχρονισμό ἑνός παλιοῦ ἐθίμου, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο χρησιμοποιοῦσαν σιτάρι. Τό σιτάρι ἦταν ἕνας εἶδος πού ὑπῆρχε σέ ὄλα τά σπίτια τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὅπως σήμερα τό ἀλεύρι πού τό ἀντικατέστησε. Σήμερα μέ τό ἀλεύρι αὐτό κατασκευάζουν πρόσφορο γιά τή θ. λειτουργία· ἔτσι εἶναι καλό νά ἐπακολουθεῖ καί τό μυστήριο τῆς θ. εὐχαριστίας. Τό ἀλεύρι δέν συμβολίζει κάτι ἰδιαίτερο· πρόκειται γιά ὑλικό, ἁπλό καί κατάλληλο γιά τή σταθεροποίηση τῶν ἑπτά κεριῶν. Ὁ ἀριθμός ἑπτά εἶναι συμβολικός "εἰς τύπον τῶν χαρισμάτων τοῦ ἁγίου Πνεύματος", ὅπως ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης.
ΠΑΡΕΞΗΓΗΜΕΝΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ
Μέ τό μυστήριο τοῦ εὐχελαίου ἔχουν συνδεθεῖ ὁρισμένες παρεξηγήσεις, ἐνστάσεις ἤ δεισιδαιμονίες.
Καί πρῶτα ἀπ' ὅλα, ὁρισμένοι θεωροῦν ὅτι μέ τήν ἱλαστική (συγχωρητική ) εὐχή τοῦ εὐχελαίου ἀναπληρώνουν τήν ἐξομολόγηση, πού δέν κάνουν γιά διάφορους λόγους. Πρέπει, λοιπόν, νά ἐπισημάνουμε ὅτι κάθε μυστήριο ἔχει τή δική του ἀξία κανένα δέν ὑποκαθιστᾶ τό ἄλλο. Ἡ συμμετοχή σέ ὅλα τά μυστήρια καί, γενικότερα στό σύνολο τῆς λειτουργικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας ἐξασφαλίζει στούς πιστούς τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐν Χριστ ῷ σωτηρία.
Μέ τή συγχωρητική εὐχή πού διαβάζει στόν ἐξομολογούμενο ὁ ἱερέας στό τέλος τῆς ἐξομολόγησής του ζητᾶ ἀπό τόν Θεό νά συγχωρήσει τίς ἁμαρτίες γιά τίς ὁποῖες ἐκεῖνος μετανόησε καί τίς ὁποῖες ἤδη ἔχει ἐξομολογηθεῖ. Μέ τήν ἱλαστική συγχωρητική εὐχή τοῦ εὐχελαίου, ζητοῦμε ἀπό τόν Θεό νά θεραπεύσει τόν ἄρρωστο τήν ἀσθένειά του, ἀκόμη καί ἐάν ἡ αἰτία της εἶναι ἡ ἁμαρτία, γιά τήν ὁποία στό μεταξύ ἐκεῖνος μετανόησε καί ἐξομολογήθηκε. Στό εὐχέλαιο, δηλαδή, ζητοῦμε τήν ἐνίσχυση τῆς ἀδυναμίας μας. Ἡ συγχωρητική εὐχή τοῦ εὐχελαίου δέν καταργεῖ τήν ἐξομολόγηση ἀλλά τή συμπληρώνει ἐπαναδιατυπώνει τό αἴτημα τῆς ἄφεσης τῶν ἁμαρτιῶν.
Μιά ἄλλη παρεξήγηση συμβαίνει μέ τό ἀλεύρι, πού χρησιμοποιεῖται για τή στήριξη τῶν κεριῶν. Ὁρισμένοι πιστοί δέν ἀρκοῦνται στή χρίση μέ τό ἁγιασμένο ἔλαιο, ἀλλά ζητοῦν καί ἀλεύρι γιά διάφορες χρήσεις: νά τό βάλουν κάτω ἀπό τό μαξιλάρι τοῦ παιδιοῦ τους, γιά νά δείξει ὁ Θεός τό τυχερό τους ἤ γιά νά φύγει τό κακό ἀπό τό σπίτι ἤ γιά νά τό ἀραιώσουν μέ νερό καί νά τό πιεῖ ὁ ἀσθενής. Ἐπειδή τά παραπάνω ἐγγίζουν τή δεισιδαιμονία, πρέπει νά τονίσουμε ὅτι τό μυστήριο ὀνομάζεται εὐχέλαιο καί ὄχι "εὐχάλευρο" . Ἐκεῖνο πού ἁγιάζεται εἶναι τό λάδι καί ὄχι τό ἀλεύρι. Τό τελευταῖο χρησιμοποιεῖται μόνο γιά πρακτικούς λόγους. Θά μποροῦσε καί νά μήν ὑπάρχει. Χωρίς ἀλεύρι μπορεῖ νά τελεστεῖ τό μυστήριο τοῦ εὐχελαίου· χωρίς λάδι δέν γίνεται. Ἁπλά ἐκεῖνο πού μπορεῖ νά γίνει, ὅπως καί γίνεται ἄλλωστε, εἶναι νά κατασκευάζεται πρόσφορο γιά τή θεία λειτουργία μέ τό ἀλεύρι τοῦ εὐχελαίου. Ὁποιαδήποτε ἄλλη χρήση του, ξεφεύγει ἀπό τό ὀρθό.
Ὑπάρχει καί μιά ἄλλη παρεξήγηση, πού συνιστᾶ σύγχυση τοῦ σκοποῦ τοῦ εὐχελαίου. Πολλοί ζητοῦν εὐχέλαιο γιά νά ἐγκαινιάσουν τό καινούργιο τους σπίτι ἤ τό κατάστημα. Παραπάνω περιγράψαμε μέ σαφήνεια τόν σκοπό τοῦ εὐχελαίου: ἡ θεραπεία σωματικῶν καί ψυχικῶν ἀσθενειῶν. Εἶναι ξεκάθαρο. Γιά τά σπίτια, τά καταστήματα, τά ὀχήματα καί ὅλα τά ὑπόλοιπα ὑπάρχουν οἱ ἀντίστοιχες ἁγιαστικές πράξεις. Ἀκόμη, δέν εἶναι καί λίγοι ἐκεῖνοι πού ζητοῦν ἀπό τόν ἱερέα νά τελέσει ἁγιασμό καί εὐχέλαιο μαζί, πράγμα πού δείχνει σύγχυση καί παρεξήγηση. Λές καί χρειάζεται περισσότερες ἀπό μία ἁγιαστικές πράξεις γιά νά ζητήσουμε τή χάρη τοῦ Θεοῦ.
Ἕνα ἐρώτημα πού συνδέεται μέ τήν τέλεση τοῦ εὐχελαίου, εἶναι ἐάν μποροῦμε νά χρίουμε μέ τό ἁγιασμένο ἔλαιο τοῦ εὐχελαίου τά ἀβάπτιστα βρέφη. Εἶναι γνωστό ὅτι τό βάπτισμα ἀποτελεῖ τήν προϋπόθεση συμμετοχῆς καί στά ὑπόλοιπα μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. Συνεπῶς, κάποιος πού δέν ἔχει βαπτιστεῖ δέν μπορεῖ οὔτε νά κοινωνήσει, οὔτε νά χρισθεῖ στό εὐχέλαιο. Ἀντίθετα, ἕνα βαπισμένο παιδί, ἀκομη κι ἄν βρίσκεται σέ βρεφική ἡλικία, ὁπότε στερεῖται τῶν ἁμαρτιῶν τῶν μεγάλων γιά τίς ὁποῖες ζητεῖται ἡ ἄφεση, μπορεῖ νά λάβει τόν ἁγιασμό τοῦ εὐχελαίου.
Τέλος, μιά ἄλλη παρεξήγηση συνδέεται μέ τήν ἀντίληψη ὅτι τό εὐχέλαιο ἀφορᾶ τούς ἑτοιμοθάνατους καί ὅσους γενικά βρίσκονται στήν τελική φάση τῆς ἀσθένειάς τους. Αὐτή ἡ ἀντίληψη καλλιεργήθηκε κυρίως μεταξύ τῶν ὀρθοδόξων Ρώσων μᾶλλον ἀπό ἐπιρροή τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας. Παρατηρεῖται καί σέ μᾶς, ἄν καί σπάνια, μιά ἀποφυγή τελέσεως τοῦ εὐχελαίου ἀπό τό φόβο μήπως προκληθεῖ ἤ ἐπισπευσθεῖ ὁ θάνατος τοῦ ἀσθενῆ. Ὁ φόβος αὐτός, ὅμως, εἶναι ἀδικαιολόγητος. Οἱ συγγενεῖς φοβοῦνται νά τό ποῦν στόν ἀσθενῆ. Ὁ ἀσθενής φοβᾶται να τό ζητήσει. Τό εὐχέλαιο εἶναι γιά τήν ὑγεία καί τή ζωή. Γιά ὑγεία καί ζωή μιλοῦν ὅλες οἱ αἰτήσεις καί οἱ εὐχές τοῦ μυστηριου.
Τέλος, εἶναι δυνατό νά διατυπωθεῖ καί μία ἔνσταση: γιατί δέν θεραπεύει παντοτε; τό μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου δέν συστάθηκε γιά νά καταργεῖ κάθε ἀσθένεια, τόν θάνατο καί τήν ἰατρική ἐπιστήμη. Πολλές φορές φέρνει ἔμμεση θεραπεία. Ἄλλωστε, ἡ θεραπεία ἐξαρτᾶται ἀπο τήν πίστη τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἴδια χάρη παρέχεται σέ ὅλους, ὅλοι ὅμως δέν θεραπεύονται. Ἡ θεραπεία μπορεῖ νά μήν εἶναι πάντοτε γιά τό εὐρύτερο συμφέρον τοῦ ἀνθρώπου. Παραμένει γιά νά παιδαγωγήσει ἴσως τόν ἀσθενή καί νά τόν ὁδηγήσει μέ βεβαιότητα στήν ἐν Χριστῷ σωτηρία· ὁποτε καί πάλι ἐπιτυγχάνεται ὁ ἀπώτερος σκοπός τοῦ μυστηρίου.
Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ
Ἀπ' ὅλα ὅσα ἐκτέθηκαν παραπάνω συνοπτικά, γίνεται ἀντιληπτή ἡ ἀξία τοῦ μυστηρίου τοῦ εὐχελαίου. Ἡ ἀξία αὐτή δέν εἶναι μόνο μυστηριακή ἤ λειτουργική. Τό εὐχέλαιο ἔχει καί ἀξία παιδαγωγική.
Τά ἁγιογραφικά ἀναγνώσματα (ἀποστολικά καί εὐαγγελικά), οἱ αἰτήσεις καί οἱ εὐχές ἀσκοῦν εὐεργετική ἐπίδραση τόσο στόν ἴδιο τόν ἀσθενῆ ὅσο καί στό περιβάλλον του. Ὅπως παρατηρήθηκε πολύ εὔστοχα, μέ τό εὐχέλαιο ἐπιτελεῖται ἕνα εἶδος οἰκογενειοθεραπείας.
Ἀκόμη καί ἐάν δέν συντρέχει λόγος σοβαρῆς ἀσθένειας ἡ τέλεση τοῦ εὐχελαίου εἶναι ἐπιβεβλημένη. Πρῶτον· ἐκτός ἀπό μιά σοβαρή ἀσθένεια, ἐνδέχεται νά ὑπάρχει καί κάποια ἄλλη, λανθάνουσα, πού ἐνδεχομένως δέν ἔδωσε συμπτώματα γιά νά γίνει ἄμεσα ἀντιληπτή. Καί δεύτερον ὑποδεικνύεται στούς πιστούς μιά ἄλλη διάσταση ἀντιμετώπισης τῆς ἀσθένιας. Ἐκτιμᾶται ἀπ' τούς μετέχοντες στό μυστήριο τό ἀγαθό τῆς ὑγείας καί ὑποδεικνύεται ἕνας ἄλλος τρόπος ἀντιμετώπισης τῆς ἀσθένειας: ἡ πνευματικότητα. Ὁ ἀσθενής καί οἱ συμπάσχοντες οἰκεῖοι του καλοῦνται νά βαστάσουν μέ καρτερία καί ὑπομονή τήν προκείμενη σωματική δοκιμασία. Ἀκόμη δέ, καί στήν περίπτωση πού αὐτή παραμένει ἀνίατη, ἀναδεικνύεται ἡ πρός τόν Θεό ἐλπίδα καί ἀφοσίωση τοῦ ἀσθενῆ, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖται μέ πλήρη ἐμπιστοσύνη καί ἀγάπη πρός τόν Θεό σέ εἰρηνικό χριστιανικό τέλος τῆς παρούσας βιοτῆς του, πράγμα πού ἀποτελεῖ καί ἕνα ἀπό τά βασικά λειτουργικά αἰτήματα τοῦ εὐχελαίου.
Τέλος, ἡ τέλεση τοῦ εὐχελαίου στό σπιτι δίνει μιά καλή εὐκαιρία ἐπικοινωνίας τοῦ ἱερέα μέ τά μέλη τῆς οἰκογένειας. Αὐτή, ἐκτός ἀπό τόν μυστηριακό της χαρακτήρα, μπορεῖ νά ἐπεκταθεῖ καί σέ ἀνθρώπινο ἐπίπεδο, γεγονός πού θά βοηθήσει τούς συμμετέχοντες, ἰδιαίτερα τά παιδιά καί τούς νέους, σέ μιά στενότερη ἐπαφή μέ τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐνορίας καί τίς διάφορες δραστηριότητές της. Τό λιγότερο: θά δώσει μιά πολύτιμη, ἴσως πρωτόγνωρη, ἐμπειρία ἀκόμη καί σέ πιστούς πού ἀπέχουν ἀπό τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου

ποιός δεν κλαίει για κάποιον χαμένο Παράδεισο (του);



όλοι μας έναν παράδεισο ψάχνουμε είτε στις μορφές των γονιών μας και στο πατρικό μας,είτε στα πρόσωπα και τα σώματα  των ερώτων μας,είτε στα πρόσωπα των παιδιών μας και στις οικογένειες μας,είτε στα καινούρια σπίτια ,αυτοκίνητα ,σκάφη ,διασκεδάσεις και πολυτέλειες μας.
Και τελικά όλοι κλαίμε για κάποιον Παράδεισο που χάσαμε ή νομιζουμε πως χάσαμε ,καθώς πολλές φορές ο νομιζόμενος παράδεισος μας ήταν απλά ένα φαντασιακό παιχνίδι αυταπάτης και  δεν υπήρξε ,πραγματικά,ποτέ.
                                              alt
Εξεβλήθη Αδάμ τού Παραδείσου, διά τής βρώσεως, διό καί καθεζόμενος απέναντι τούτου, ωδύρετο, ολολύζων, ελεεινή τή φωνή, καί έλεγεν. Οίμοι, τί πέπονθα ο τάλας εγώ! μίαν εντολήν παρέβην τήν τού Δεσπότου, καί τών αγαθών παντοίων εστέρημαι. Παράδεισε αγιώτατε, ο δι' εμέ πεφυτευμένος, καί διά τήν Εύαν κεκλεισμένος, ικέτευε τώ σέ ποιήσαντι, καμέ πλάσαντι, όπως τών σών ανθέων πλησθήσωμαι. Διο καί πρός αυτόν ο Σωτήρ. Τό εμόν πλάσμα ου θέλω απολέσθαι, αλλά βούλομαι τούτο σώζεσθαι, καί εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν, ότι τόν ερχόμενον πρός με, ου μή εκβάλλω έξω.
 

Eκδιώχτηκε ο Αδάμ από τον Παράδεισο,διά του φαγητού,και καθόταν απέναντι στην Εδέμ,οδυρόταν ,κλαίγοντας με λυγμούς και έλεγε με σπαραχτική φωνή:Αλοίμονο μου τι έπαθα ο ταλαίπωρος !Μιά εντολή του Θεού παραβίασα και στερήθηκα όλα τα αγαθά.

Παράδεισε αγιώτατε,που φυτεύτηκες για μένα  και κλείστηκες απ  την αστοχία της Εύας,ικέτευε αυτόν που σε έφτιαξε και Πλάστη μου,να γεμίσω από τα άνθη σου.
Γι αυτό κι ο Σωτήρας μας λέει προς τον Αδάμ:Το πλάσμα μου δε θέλω να χαθεί,αλλά θέλω να σωθεί και να φτάσει σε επίγνωση της αλήθειας,γιατί αυτόν που έρχεται σε μένα δε θα τον πετάξω έξω.
  Δοξαστικό των αποστίχων της Κυριακής της Τυρινής.

Η Μεγάλη Σαρακοστή: «Ένας τρόπος ζωής»

Με την παρακολούθηση των Ακολουθιών, με τη νηστεία, ακόμα και με την προσευχή σε τακτά διαστήματα, δεν εξαντλείται η όλη προσπάθεια στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής. Ή μάλλον για να είναι όλα αυτά αποτελεσματικά και να έχουν νόημα, πρέπει να υποστηρίζονται και από αυτή την ίδια τη ζωή. Χρειάζεται δηλαδή ένας «τρόπος ζωής» που να μην έρχεται σε αντίθεση με όλα αυτά και να μην οδηγεί σε μια «διασπασμένη» ύπαρξη. Στο παρελθόν, στις ορθόδοξες χώρες η ίδια η κοινωνία πρόσφερε μια τέτοια υποστήριξη με τον συνδυασμό που είχε στα έθιμα, στις εξωτερικές αλλαγές, με τη νομοθεσία, με τους δημόσιους και ιδιωτικούς κανονισμούς, με όλα δηλαδή όσα περιλαμβάνονται στη λέξη πολιτισμός. Κατά τη Μεγάλη Σαρακοστή ολόκληρη η κοινωνία υποδεχόταν ένα συγκεκριμένο ρυθμό ζωής, ορισμένους κανόνες που υπενθύμιζαν στα άτομα-μέλη της κοινωνίας την περίοδο της Σαρακοστής.
Στη Ρωσία, λόγου χάρη, δεν μπορούσε κανείς εύκολα να ξεχάσει τη Σαρακοστή γιατί οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν διαφορετικά αυτή την περίοδο• τα θέατρα έκλειναν και, σε παλιότερους καιρούς, τα δικαστήρια ανέβαλλαν τη λειτουργία τους. Φυσικά όλα αυτά τα ερεθίσματα από μόνα τους, είναι φανερό, ότι δεν ήταν δυνατό να αναγκάσουν τον άνθρωπο να οδηγηθεί στη μετάνοια ή σε μια πιο ζωντανή θρησκευτική ζωή. Αλλά όμως δημιουργούσαν μια ορισμένη ατμόσφαιρα - ένα είδος σαρακοστιανού κλίματος - όπου η ατομική προσπάθεια γινόταν ευκολότερη. Ακριβώς επειδή είμαστε αδύναμοι χρειαζόμαστε τις εξωτερικές υπενθυμίσεις, τα σύμβολα, τα σημάδια. Φυσικά πάντα υπάρχει ο κίνδυνος αυτά τα εξωτερικά σύμβολα ν' αποκτήσουν αυτοτέλεια, να γίνουν αυτοσκοπός, και έτσι αντί να είναι απλά μια υπενθύμιση, να γίνουν για την κοινή αντίληψη το μόνο περιεχόμενο της Μεγάλης Σαρακοστής. Αυτόν τον κίνδυνο τον έχουμε επισημάνει παραπάνω όταν μιλήσαμε για τις εξωτερικές συνήθειες και τα πανηγύρια που αντικαθιστούν τη γνήσια προσωπική προσπάθεια. Αν όμως καταλάβουμε σωστά αυτές τις συνήθειες τότε θα γίνουν ο «κρίκος» που συνδέει την πνευματική προσπάθεια με τη ζωή.
Δεν ζούμε σε μια ορθόδοξη κοινωνία [Ο συγγραφέας, Ρώσος στην καταγωγή, ζει σήμερα στην Αμερική] και φυσικά δεν είναι δυνατό να δημιουργηθεί αυτό το «κλίμα της Σαρακοστής σε επίπεδο κοινωνικό. Είτε είναι Σαρακοστή είτε όχι, ο κόσμος που μας περιβάλλει, που αποτελούμε και μεις δικό του αναπόσπαστο κομμάτι, δεν αλλάζει. Κατά συνέπεια ζητιέται από μας μια νέα προσπάθεια να σκεφτούμε την απαραίτητη θρησκευτική σχέση ανάμεσα στο «εξωτερικό» και το «εσωτερικό». Η πνευματική τραγωδία της εκκοσμίκευσης είναι εκείνη που μας σπρώχνει σε μια πραγματική θρησκευτική «σχιζοφρένεια» -ένα σπάσιμο δηλαδή της ζωής μας σε δυο κομμάτια: το θρησκευτικό και το κοσμικό, που έχουν όλο και λιγότερη αλληλοεξάρτηση. Έτσι η πνευματική προσπάθεια είναι απαραίτητη για να μεταθέσει τα παραδοσιακά έθιμα και τις συνήθειες, που είναι βασικά μέσα στην προσπάθειά μας κατά την περίοδο τής Σαρακοστής. Μ' ένα πειραματικό και αναγκαστικά σχηματικό τρόπο θα μπορούσε κανείς να δει αυτή την προσπάθεια σε δυο πλαίσια: στη ζωή μέσα στο σπίτι και στη ζωή έξω απ' αυτό.
Για την ορθόδοξη αντίληψη, το σπίτι και η οικογένεια αποτελούν την πρώτη και βασικότερη περιοχή της χριστιανικής ζωής ή της εφαρμογής των χριστιανικών αρχών στην καθημερινή ζωή. Το σπίτι, δηλαδή το στυλ και το πνεύμα της οικογενειακής ζωής και όχι το σχολείο, ακόμα ούτε και η Εκκλησία, είναι εκείνο που σχηματίζει μέσα μας τη θεμελιακή αντίληψη για τον κόσμο• που μορφοποιεί στο εσωτερικό μας το βασικό προσανατολισμό τον οποίο ίσως για αρκετό διάστημα δεν τον καταλαβαίνουμε, αλλά που τελικά θα γίνει ένας αποφασιστικός παράγοντος. Ο στάρετς Ζωσιμάς του Dοstοyevsky στους Αδελφούς Καραμαζώφ λέει: «εκείνος που μπορεί να έχει καλές αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία είναι σωσμένος για όλη του τη ζωή». Το σημαντικό δε είναι ότι κάνει αυτή την παρατήρηση ύστερα από τη θύμηση της μητέρας του που τον είχε πάρει μαζί της στη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων. Θυμάται την ομορφιά της Ακολουθίας, τη μοναδική μελωδία του κατανυκτικού «κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου...». Η υπέροχη προσπάθεια για θρησκευτική αγωγή που γίνεται σήμερα στα κατηχητικά σχολεία δεν σημαίνει και πολλά πράγματα, αν δεν βασίζεται στη ζωή της οικογένειας. Τι, λοιπόν, θα μπορούσε και θα έπρεπε να γίνει στο σπίτι στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής; Επειδή είναι αδύνατο να καλύψουμε εδώ όλες τις πλευρές της οικογενειακής ζωής θα περιοριστούμε μόνο σε μια απ' αύτές.
Όλοι μας, χωρίς αμφιβολία, συμφωνούμε ότι ο τρόπος της οικογενειακής ζωής έχει ριζικά αλλοιωθεί με την παρουσία του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Αυτά τα μέσα της «μαζικής ενημέρωσης» διαποτίζουν σήμερα ολόκληρη τη ζωή. Δεν χρειάζεται κανείς να βγει από το σπίτι για να βρεθεί «έξω». Ολόκληρος ο κόσμος είναι μόνιμα εδώ, σε απόσταση που τον φτάνουμε... ακίνητοι. Και, σιγά σιγά, η στοιχειώδης εμπειρία να βρεθούμε σ' έναν εσωτερικό κόσμο, μέσα στην ομορφιά της «εσωτερικότητας» έχει εντελώς χαθεί από το σύγχρονο πολιτισμό μας. Και αν δεν είναι η τηλεόραση, είναι η μουσική. Η μουσική έπαψε να είναι κάτι που το ακούει κανείς• σταθερά πια έγινε μια «υπόκρουση θορύβου» που συνοδεύει τις συνομιλίες μας, το διάβασμα, το γράψιμο κλπ. Στην πραγματικότητα αυτή η ανάγκη να ακούγεται συνέχεια μουσική φανερώνει την αδυναμία του σύγχρονου ανθρώπου να χαρεί τη σιωπή, να την καταλάβει όχι σαν κάτι αρνητικό, σαν μια απλή έλλειψη, αλλά ακριβώς σαν μια παρουσία και σαν την μοναδική προϋπόθεση για την πιο αληθινή παρουσία. Αν ο Χριστιανός του παρελθόντος ζούσε κατά ένα μεγάλο βαθμό σ' ένα σιωπηλό κόσμο που του έδινε πλούσιες ευκαιρίες για αυτοσυγκέντρωση στον εσωτερικό του κόσμο, ο σημερινός χριστιανός είναι αναγκασμένος να κάνει ειδική προσπάθεια για να καλύψει αυτή την αναγκαία διάσταση της σιωπής η οποία αυτή μόνο μπορεί να μας φέρει σε επαφή με τις υψηλές πραγματικότητες. Έτσι, λοιπόν, το πρόβλημα του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής δεν είναι περιθωριακή υπόθεση, αλλά με πολλούς τρόπους είναι ένα θέμα πνευματικής ζωής ή θανάτου.
Πρέπει κανείς να συνειδητοποιήσει ότι είναι αδύνατο να μοιράσουμε τη ζωή μας ανάμεσα στη «χαρμολύπη» της Μεγάλης Σαρακοστής και στο τελευταίο σήριαλ. Αυτά τα δυο βιώματα είναι ασυμβίβαστα και το ένα, σίγουρα, θα σκοτώσει το άλλο. Και είναι πολύ πιθανό, εκτός αν γίνεται μια έντονη προσπάθεια, ότι το τελευταίο σήριαλ έχει πολύ μεγαλύτερες ελπίδες σε βάρος της «χαρμολύπης» -παρά το αντίθετο. Μια πρώτη «συνήθεια» που προτείνεται είναι να μειωθεί δραστικά η παρακολούθηση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης στην περίοδο της Σαρακοστής. Δεν τολμούμε να ελπίζουμε ότι θα υπάρξει μία «γενική» νηστεία, αλλά μόνο η «ασκητική» η οποία, όπως ξέρουμε, σημαίνει, πρώτα απ' όλα αλλαγή τροφής και μείωσή της. Φυσικά τίποτε το κακό δεν υπάρχει, λόγου χάρη, στο να συνεχίσει κανείς να παρακολουθεί στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση ειδήσεις, εκλεκτές σειρές, ενδιαφέροντα και πνευματικά ή διανοητικά εμπλουτισμένα προγράμματα. Εκείνο που πρέπει να σταματήσει στην διάρκεια της Σαρακοστής είναι η πλήρης «παράδοση» στην τηλεόραση -η μετατροπή δηλαδή του ανθρώπου σε «λάχανο» πάνω σε μια πολυθρόνα κολλημένο στην οθόνη που παθητικά δέχεται ό,τι βγαίνει απ' αυτή. Όταν ήμουνα παιδί (ήταν τότε η προτηλεοπτική εποχή) η μητέρα μου συνήθιζε να κλειδώνει το πιάνο την πρώτη, την τετάρτη και την έβδομη εβδομάδα της Σαρακοστής. Αυτή η ανάμνηση είναι μέσα μου ζωηρότερη από τις μακρινές Ακολουθίες της Σαρακοστής και ακόμα και σήμερα όταν παίζει το ραδιόφωνο αυτές τις μέρες με ταράζει σχεδόν όσο και μια βλαστήμια. Αναφέρω αυτή την προσωπική μου ανάμνηση μόνο σαν μια διευκρίνηση της επίδρασης που μπορούν να έχουν μερικές εξωτερικές ενέργειες στην ψυχή ενός παιδιού. Kαι αυτό που κρύβεται εδώ δεν είναι ένα απλό απομονωμένο έθιμο ή ένας κανόνας, αλλά είναι μια εμπειρία της Σαρακοστής σαν μιας ειδικής χρονικής περιόδου, σαν κάποιου πράγματος που είναι παρόν όλο το χρόνο και που δεν πρέπει να χαθεί, να ακρωτηριαστεί, να καταστραφεί. Εδώ ακόμα, όσον αφορά τη νηστεία, μια απλή απουσία ή αποχή από την τροφή δεν είναι επαρκής, πρέπει να έχει το θετικό της συμπλήρωμα.
Η σιωπή που δημιουργεί η απουσία του θορύβου του κόσμου, των θορύβων που παράγονται από τα μέσα της μαζικής επικοινωνίας, πρέπει να γεμίσει με θετικό περιεχόμενο. Αν η προσευχή είναι η τροφή για τις ψυχές μας, τροφή, επίσης, θέλει και το μυαλό μας, γιατί ακριβώς αυτό το διανοητικό μέρος του ανθρώπου είναι που καταστρέφεται σήμερα από το ασταμάτητο σφυροκόπημα της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, των εφημερίδων, των εικονογραφημένων εκδόσεων κλπ. Αυτό, λοιπόν, που προτείνουμε, παράλληλα με την πνευματική προσπάθεια, είναι μια διανοητική, θα λέγαμε, προσπάθεια. Πόσα, αλήθεια, αριστουργήματα, πόσους υπέροχους καρπούς της ανθρώπινης σκέψης, της φαντασίας και της δημιουργικότητας αρνούμαστε στη ζωή μας μόνο και μόνο γιατί μας είναι πολύ πιο άνετο, γυρίζοντας στο σπίτι από τη δουλειά παραδομένοι στη σωματική και διανοητική κόπωση, να πιέσουμε το κουμπί της τηλεόρασης ή να βυθιστούμε στο τέλειο κενό ενός εικονογραφημένου περιοδικού. Αλλά, πώς φανταζόμαστε ότι θα μπορούσαμε να προγραμματίσουμε την περίοδο της Σαρακοστής; Ίσως να κάνουμε ένα κατάλογο βιβλίων για διάβασμα; Φυσικά δεν είναι απαραίτητο όλα αυτά τα βιβλία να είναι οπωσδήποτε θρησκευτικά, δεν μπορούν όλοι να γίνουν θεολόγοι. Όμως υπάρχει πολλή «θεολογία» κρυμμένη σε μερικά λογοτεχνικά αριστουργήματα και καθετί που πλουτίζει τη νοημοσύνη μας, κάθε καρπός της αληθινής ανθρώπινης δημιουργίας είναι ευλογημένος από την Εκκλησία και, όταν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα, αποκτάει πνευματική αξία.
H τέταρτη και η πέμπτη Κυριακή των Νηστειών είναι αφιερωμένες στη μνήμη δύο μεγάλων διδασκάλων της χριστιανικής πνευματικότητας: του αγίου Ιωάννου της Κλίμακας και της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Θα πρέπει αυτό να το πάρουμε σαν μια ευρύτερη απόδειξη ότι εκείνο που ζητάει από μας η Εκκλησία να κάνουμε στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής είναι να εμπλουτίσουμε τον πνευματικό και διανοητικό εσωτερικό κόσμο μας, να μελετήσουμε και να στοχασθούμε πάνω σε ό,τι μπορεί να μας βοηθήσει ν' ανακαλύψουμε αυτόν τον εσωτερικό κόσμο και τις χαρές του. Από αυτή τη χαρά, από την αληθινή κλήση του ανθρώπου που εκπληρώνεται εσωτερικά και όχι εξωτερικά, ο «σύγχρονος κόσμος» δεν μας προσφέρει σήμερα ούτε καν μια γεύση• όμως χωρίς αυτή, χωρίς την αντίληψη της Σαρακοστής σαν ταξιδιού στο βάθος του είναι μας, η Σαρακοστή χάνει το νόημά της.
Τέλος, ποιο θα μπορούσε να είναι το νόημα της Σαρακοστής στις ατέλειωτες ώρες που περνάμε έξω από το σπίτι; Στις συναλλαγές μας, καθισμένοι σ' ένα γραφείο ή ασκώντας τα επαγγελματικά μας καθήκοντα, ή όταν συναναστρεφόμαστε τους συναδέλφους και τους φίλους μας; Αν και δεν είναι δυνατόν να δοθεί εδώ μια συγκεκριμένη συνταγή, όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, όμως μερικές πολύ γενικές απόψεις μπορούν να λεχθούν. Και πρώτα πρώτα η Σαρακοστή είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να ελέγξουμε τον απίστευτα υπεροπτικό χαρακτήρα μας στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους, στα διάφορα γεγονότα και στη δουλειά. «Χαμογέλα!», «μη στεναχωριέσαι» κλπ. είναι σλόγκαν που στην πραγματικότητα έγιναν «διαταγές» που πρόθυμα τις δεχόμαστε και που σημαίνουν: μην ανακατεύεσαι, μη ρωτάς, μην προχωράς βαθύτερα στις σχέσεις σου με τους άλλους ανθρώπους• φύλαξε τους κανόνες του παιγνιδιού που συνδυάζει τη φιλική διάθεση με την τέλεια αδιαφορία• σκέψου τα πάντα μόνο μέσα στα πλαίσια του υλικού κέρδους, της ωφέλειας, της προαγωγής, να είσαι, μ' άλλα λόγια, ένα κομμάτι του κόσμου, ο οποίος ενώ συνέχεια χρησιμοποιεί τις μεγάλες λέξεις: ελευθερία, ευθύνη, φροντίδα κλπ., de facto ακολουθεί την υλιστική αρχή ότι ο άνθρωπος είναι αυτά που τρώει!
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι περίοδος για αναζήτηση νοήματος. Να βρω, δηλαδή, νόημα στην επαγγελματική μου ζωή στα πλαίσια της κλήσης μου• νόημα στις προσωπικές σχέσεις μου με τ' άλλα πρόσωπα• νόημα στη φιλία• νόημα στις ευθύνες μου. Δεν υπάρχει απασχόληση, επάγγελμα που να μη μπορεί να «μεταμορφωθεί» -έστω και για λίγο μόνο- με στόχο όχι τη μεγαλύτερη απόδοση ή την καλύτερη οργάνωση αλλά τις ανθρώπινες σχέσεις. Η ίδια προσπάθεια για «εσωτερικοποίηση» όλων των σχέσεών μας είναι απαραίτητη γιατί είμαστε ελεύθερες ανθρώπινες υπάρξεις που καταντήσαμε (χωρίς τις περισσότερες φορές να το ξέρουμε) φυλακισμένοι στα συστήματα τα οποία προοδευτικά κάνουν τον κόσμο μας απάνθρωπο. Και αν στην πίστη μας υπάρχει κάποιο νόημα, αυτό πρέπει να είναι συνδεδεμένο με τη ζωή και όλα τα συνακόλουθά της. Χιλιάδες άνθρωποι νομίζουν ότι οι απαραίτητες αλλαγές έρχονται μόνο απ' έξω με την επανάσταση και την αλλαγή στις εξωτερικές συνθήκες. Στο χέρι τους είναι να αποδείξουν οι χριστιανοί ότι στην πραγματικότητα καθετί ξεκινάει από μέσα -από την πίστη και τη ζωή σύμφωνα με την πίστη αυτή. Η Εκκλησία όταν μπήκε στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο, δεν κατάγγειλε τη δουλεία, δεν ξεσήκωσε σε επανάσταση. Αυτή η ίδια η πίστη της, η νέα θεώρηση του ανθρώπου και της ζωής είναι κείνη που προοδευτικά καταργεί τη δουλεία. Ένας «άγιος» -και άγιος εδώ σημαίνει, πολύ απλά, κάθε άνθρωπος που παίρνει πάντοτε στα σοβαρά την πίστη του- θα κάνει πολύ περισσότερα για την αλλαγή του κόσμου παρά χιλιάδες τυπωμένα προγράμματα. Ο άγιος είναι ο μόνος αληθινός επαναστάτης σ' αυτόν τον κόσμο.
Μια τελευταία γενική παρατήρηση: η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ευκαιρία για έλεγχο στα λόγια μας. Ο κόσμος μας είναι υπερβολικά βερμπαλιστικός και μεις συνέχεια πλημμυρίζουμε από λόγια που έχουν χάσει το νόημά τους και συνεπώς τη δύναμη τους. Ο Χριστιανισμός αποκαλύπτει την ιερότητα του λόγου -ένα αληθινά θείο δώρο στον άνθρωπο. Γι' αυτό ακριβώς η ομιλία μας είναι προικισμένη με τεράστια δύναμη είτε θετική είτε αρνητική. Γι' αυτό επίσης και θα κριθούμε για τα λόγια μας: «λέγω δε υμίν ότι παν ρήμα αργόν ό εάν λαλήσωσιν οι άνθρωποι αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως. Εκ γαρ των λόγων σου δικαιωθήση και εκ των λόγων σου καταδικασθήση» (Ματθ. 12,36-37).
Ελέγχουμε τα λόγια μας με το να ανακαλύπτουμε τη σοβαρότητα και την ιερότητά τους, να καταλαβαίνουμε ότι μερικές φορές ένα «αστείο» που λέγεται απερίσκεπτα, μπορεί να έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα, μπορεί να γίνει εκείνη η τελευταία «σταγόνα» που ξεχειλίζει το ποτήρι και ο άνθρωπος φτάνει στην τελική απελπισία και καταστροφή. Αλλά ο λόγος μπορεί επίσης να είναι και μια μαρτυρία. Μια τυχαία συνομιλία σ' ένα γραφείο με το συνάδελφο μπορεί να μεταδώσει καλύτερα μια θεώρηση για τη ζωή, μια διάθεση απέναντι στους άλλους ανθρώπους και στη δουλειά και να έχει περισσότερα αποτελέσματα από το τυπικό κήρυγμα. Μπορεί, από μια τέτοια συνομιλία, να πέσουν σπόροι για μια ερώτηση πάνω στη δυνατότητα μιας άλλης προσέγγισης της ζωής, σπόροι για επιθυμία να γνωρίσει κανείς περισσότερα. Δεν έχουμε, πραγματικά, ιδέα πόσο επηρεάζουμε ο ένας τον άλλον με τα λόγια, με τον τόνο της προσωπικότητας μας. Και τελικά οι άνθρωποι ελκύονται στο Θεό, όχι γιατί κάποιος μπόρεσε να τους δώσει διαφωτιστικές εξηγήσεις, αλλά γιατί είδαν σ' αυτόν το φως, τη χαρά, το βάθος, τη σοβαρότητα, την αγάπη που από μόνα τους αποκαλύπτουν την παρουσία και τη δύναμη του Θεού στον κόσμο.
Έτσι, αν η Μεγάλη Σαρακοστή όπως είπαμε στην αρχή, είναι η ανακάλυψη της πίστης από τον άνθρωπο, είναι επίσης και ανόρθωση της ζωής του, του θεϊκού νοήματός της, του κρυμμένου βάθους της. Με το να απέχουμε από την τροφή ξαναβρίσκουμε τη γλύκα της και ξαναμαθαίνουμε πώς να την παίρνουμε από τον Θεό με χαρά και ευγνωμοσύνη. Με το «να μειώνουμε» τις ψυχαγωγίες, τη μουσική, τις συζητήσεις, τις επιπόλαιες κοινωνικότητες, ανακαλύπτουμε την τελική αξία των ανθρώπινων σχέσεων, της ανθρώπινης δουλειάς, της ανθρώπινης τέχνης. Kαι τα ξαναβρίσκουμε όλα αυτά ακριβώς γιατί ξαναβρίσκουμε τον ίδιο τον Θεό, γιατί ξαναγυρίζουμε σ' Αυτόν και δι' Αυτού σε όλα όσα Εκείνος μας έδωσε μέσα από την τέλεια αγάπη και το έλεός Του. Έτσι τη νύχτα της Ανάστασης ψέλνουμε:
Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός,
ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια.
Εορταζέτω γουν πάσα κτίσις
την έγερσιν Χριστού, εν η εστερέωται.
Μη μας αποστερήσεις αυτής της προσδοκίας, φιλάνθρωπε Κύριε!
Από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή», του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, εκδ. Ακρίτας

π. Γεώργιος Δημητρόπουλος: «Δεν νοείται χριστιανική ζωή χωρίς άσκηση.»

τριώδιοΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ 2014
Με την Χάρη του Θεού, έχουμε ήδη εισέλθει στην ευλογημένη περίοδο του Τριωδίου, η οποία αρχίζει με την ανάγνωση στους Ιερούς Ναούς, της παραβολής του Τελώνου και Φαρισαίου. Ύστερα απο μία εισαγωγική περίοδο, εισερχόμαστε στην αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και ετοιμαζόμαστε, προετοιμαζόμαστε ψυχικά και σωματικά, με τον νού και την καρδιά μας, πνευματικά, προκειμένου να εορτάσουμε τα άγια Πάθη του Κυρίου και να αξιωθούμε να δοξάσουμε την ένδοξο Ανάστασή Του. Αυτή η περίοδος αποτελεί πνευματική άσκηση του σώματος και της ύπαρξής μας όλης.
Είναι περίοδος νηστείας, πολλών κατανυκτικών Ακολουθιών, περίοδος μετάνοιας, κατανύξεως (συγκινήσεως ψυχής), και αγώνων πνευματικών. Είναι περίοδος εσωστρέφειας (“κοιτάζουμε” τον εαυτό μας έσωθεν, εσωτερικά), περισυλλογής, στροφής πρός τον Θεό, αποξενώσεως απο τα υλικά πράγματα. Επίσης, είναι περίοδος ευσπλαχνίας και ελεημοσύνης, περίοδος αγρυπνίας, θερμότερης προσευχής, πένθους για τα πλήθη των αμαρτιών μας και συμπορεύσεως με τον πορευόμενο πρός τον Γολγοθά Κύριο και προετοιμασίας για την μεγάλη εορτή του Πάσχα. Περίοδος με πλήθος πραγματικά νοημάτων.
Η περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής είναι μία διάρκεια χρόνου 40 ημερών. Απο την Καθαρά Δευτέρα έως την Παρασκευή πρό των Βαΐων. Ασφαλώς δεν είναι τυχαίος αριθμός. Όπως επισημαίνεται, έχει καθοριστεί σε αντιστοιχία με περιστατικά της Αγίας Γραφής. Όπως, 40 ημέρες νήστεψε ο Προφήτης Μωυσής στο Όρος Σινά, 40 ημέρες περπάτησε νηστικός ο Προφήτης Ηλίας. Κυρίως όμως αναφέρεται στις 40 ημέρες που νήστεψε ο Κύριος στην έρημο, όπου δέχθηκε και τους τρείς πειρασμούς του διαβόλου και τους απέκρουσε. Αντίστοιχα κι εμείς οι πιστοί χριστιανοί, καλούμαστε να νηστέψουμε 40 ημέρες και να αγωνισθούμε κατά των δαιμονικών πειρασμών και του εμπαθή εαυτού μας, ώστε ενισχυόμενοι απο την Χάρη του Θεού, να συντρίψουμε τον Σατανά και τα πάθη που “φωλιάζουν” στην καρδιά μας.
Δεν νοείται χριστιανική ζωή χωρίς άσκηση. Γι’ αυτό πρέπει να αποτινάξουμε την κυριαρχία των παθών. Ν’ απαλλαγούμε απο τον ζυγό της αμαρτίας. Να ζήσουμε την ζωή του Χριστού ώς ζωντανά μέλη του σώματός Του, που είναι η Εκκλησία. Στην ασκητική αυτή προσπάθεια ιδιαίτερα σημαντική θέση κατέχει και η νηστεία. Η Παλαιά Διαθήκη είναι διάσπαρτη απο αναφορές στη νηστεία. Ιδιαίτερα δέ οι Προφήτες υπογραμμίζουν με έμφαση το αληθινό νόημα της νηστείας. Την νηστεία που αποδέχεται ο Θεός και η οποία έχει την δύναμη να εξαλείφει αμαρτίες σε συνδυασμό με την προσευχή και την ιερά εξομολόγηση, (Ησ. 58, 6-11). Στην νηστεία αναφέρεται και ο Χριστός, τονίζοντας την αξία της. Απορρίπτει βέβαια την υποκριτική άσκησή της, όπως του Φαρισαίου της παραβολής.
Υποδεικνύει τον ορθό τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να νηστεύουμε. Η νηστεία αποβλέπει στην ωφέλεια της ψυχής μας. Γίνεται για την αγάπη του Χριστού και όχι για να προκαλέσει θαυμασμό και έπαινο των ανθρώπων. Την χαρακτηρίζει δέ την νηστεία η χαρά και όχι η κατήφεια. Πρωταρχικός λοιπόν σκοπός της νηστείας είναι η κάθαρση και ο εξαγιασμός της ψυχής και του σώματός μας. Πολύ ωραία οι θεοφόροι Πατέρες ονομάζουν την νηστεία “παθοκτόνο”, δηλαδή φάρμακο το οποίο καθαρίζει τα πάθη. Μαραίνει τις σαρκικές επιθυμίες και καταπολεμεί τα πάθη της ψυχής (εγωϊσμός, μνησικακία, κ.α). Η νηστεία ωστόσο, διακρίνεται σε σωματική και πνευματική. Η σωματική νηστεία συνίσταται στην αποχή απο ορισμένες τροφές (αρτύσιμες). Η πνευματική νηστεία συνίσταται στην νηστεία της ψυχής. Είναι η “αλλοτρίωση των κακών” και αποτελεί την αληθινή νηστεία, είναι η αποχή απο την αμαρτία. Την νηστεία που ευχαριστεί τον Θεό. Σημαίνει η αποφυγή της αμαρτίας, κακοί λογισμοί, εμπαθείς επιθυμίες, κατάκριση, εγωϊσμός, μνησικακία. Όμως, η νηστεία να συνδυάζεται με την προσευχή και με ταπεινό φρόνημα.
Η προσευχή μας να είναι σαν του Τελώνη της παραβολής, ο οποίος είχε γνώση του εαυτού του και της πνευματικής κατάστασής του, ώστε τα χείλη του δεν έλεγαν τίποτα άλλο παρά το “Ο Θεός ιλάσθήτί μοι τω αμαρτωλώ” (Θεέ μου συγχώρεσέ με τον αμαρτωλό). Είχε βαθιά συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του, αφού ούτε τους οφθαλμούς του δεν μπορούσε να σηκώσει στον ουρανό. Η ταπείνωσή του και η μετάνοιά του, τον δικαίωσαν στα “μάτια” του Θεού. Όταν βλέπουμε την υπερηφάνεια στους άλλους δεν μας αρέσει, αλλά τον εαυτό μας δεν τον κοιτάμε! Για την ταπείνωση κάνει λόγο ο αβάς (πατήρ) Λογγίνος στο περίφημο βιβλίο το Γεροντικό. “Καθώς η υπερηφάνεια είναι το πιο μεγάλο απ’ όλα τα κακά, αφού κατόρθωσε να ρίξει τους Αγγέλους απο τον ουρανό στην άβυσσο, έτσι και η ταπεινοφροσύνη είναι η πιο μεγάλη απ’ όλες τις αρετές. Αυτή έχει την δύναμη κι’ απο την άβυσσο ακόμη ν’ ανεβάσει στον ουρανό τον αμαρτωλό. Για τον λόγο αυτό ο Κύριος μακαρίζει (ευτυχισμένοι) πρίν απ’ όλους τους πτωχούς τω πνεύματι”. Όλα τα γεγονότα που αναφέρονται και μνημονεύουμε την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, ύμνοι, ιερές Ακολουθίες, αναφέρονται στην συγχώρηση των αμαρτιών, της μετάνοιας, της ταπεινοφροσύνης, της αγάπης του Θεού στον κόσμο και τέλος στην σωτηρία του ανθρώπου. Η πορεία της επίγειας ζωής του ανθρώπου, είναι περίοδος συνεχούς μετάνοιας. Οι αμαρτίες και οι ενοχές μας, κάνουν να βλέπουμε τον Θεό ώς δικαστή. Κι αυτό γίνεται γιατί δεν μετανοήσαμε για να αποκτήσουμε τον θείο φόβο και την αγάπη στον Χριστό. Οι άγιοι Πατέρες ονομάζουν την μετάνοια “δεύτερο βάπτισμα”, διότι με αυτήν αναγεννιόμαστε πνευματικά, αναγεννιόμαστε έν Χριστώ. Γινόμαστε νέοι άνθρωποι, καθαροί απο την αμαρτία και “αστράψαντες την δόξα του Χριστού” (απολυτίκιο Αγίου Σίλα). Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: “Θέλεις να δεις θαύμα μεγαλύτερο απ’ όλα; Έλα στην ιερά εξομολόγηση να δεις πώς μεταβάλλεται ο λύκος σε αρνί”. Κατά τον Μέγα Βασίλειο, μετάνοια είναι η ελπίδα επιστροφής στον Θεό.
Η καρδιά μας μόνο με την αληθινή μετάνοια μπορεί να αναπαυθεί. Ο πνευματικός αγώνας που διεξάγουμε στην πορεία της ζωής μας, απο την αμαρτία στην μετάνοια, η διαδικασία δηλαδή “πέφτω και σηκώνομαι” (αμαρτάνω- μετανοώ), αυτή η συνεχής μετάνοια, είναι που ωριμάζει τον πιστό χριστιανό. Όταν έχουμε αυτή την ταπείνωση, μεγαλώνουμε πνευματικά, πλησιάζουμε τον Θεό, συγχωρούμε τα λάθη των αδελφών και τότε ο Θεός χαρίζει πλούσια την Θεία Χάρη Του. Διότι κατανοούμε ότι με την αμαρτία λυπούμε τον Θεό και πικραίνουμε τους αδελφούς. Αυτό ακόμη, γίνεται όταν έχουμε αυτογνωσία (Τελώνης). Είναι όπως όταν είμαστε σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο και δεν βλέπουμε άν είναι βρώμικα τα ρούχα μας. Όταν όμως εισέλθει στο δωμάτιο το φώς τότε βλέπουμε καθαρά την κατάσταση την οποία βρισκόμαστε. Κατά ανάλογο τρόπο είναι η ψυχή μας μέσα στο σκοτάδι (αμαρτία), δεν μπορούμε να δούμε την πνευματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, αλλά όταν έρθει στην ψυχή μας το φώς του Χριστού, φωτίζεται το σκοτεινό μέρος, και βλέπουμε καθαρά την αμαρτωλότητά μας. Τότε ακριβώς ταπεινώνεται ο άνθρωπος, θρηνεί για τις αμαρτίες του, δοξολογεί συνάμα τον Θεό για την άπειρη ευσπλαχνία Του και έρχεται η Χάρις στην καρδιά του. Ο άγιος Τύχων του Ζαντόνσκ έλεγε: ” Όλοι την θέλουν την δόξα του Χριστού, αλλά πολύ λίγοι το αποφασίζουν να σηκώσουν τον Σταυρό Του και να υπομείνουν έστω και μόνο κάποιες βρισιές, μία καταφρόνηση…”. Γι’ αυτό πρέπει να σκεφτόμαστε τί έκανε ο Θεός για εμάς, σταυρώθηκε, έχυσε το αίμα Του για τις αμαρτίες μας, καί τί κάνουμε εμείς για τον Θεό για να τον αγαπήσουμε και να αγιάσουμε. Αυτή η σκέψη γεννάει μέσα στην ψυχή μας την ταπείνωση. Πρέπει να θυσιάσουμε κι εμείς κάτι από τον εαυτό μας, για την αγάπη του Χριστού. Να έχουμε ασκητικό φρόνημα. Χωρίς αγώνα δεν έχει νόημα η ζωή. Η εγκράτεια η οποία επιτυγχάνεται με την άσκηση, είναι ο αγώνας του πιστού να δαμάσει τα πάθη του. Όπως τονίζει ο απόστολος Παύλος, ο αγωνιζόμενος χριστιανός “πάντα εγκρατεύεται” (Α’ Κορ. 9, 25). Εγκράτεια οφείλουμε να έχουμε στο φαγητό, σε αυτό μας βοηθάει η νηστεία. Εγκράτεια στην γλώσσα, η οποία ρέπει στην φλυαρία, την κατάκριση, την αισχρολογία και το ψέμα. Εγκράτεια στον θυμό. Ο άνθρωπος της εποχής μας έχει γίνει ευερέθιστος, θυμώνει με το παραμικρό και οργίζεται με την πρώτη δυσκολία που συναντά. Εγκράτεια και στις κακές επιθυμίες. Ο εγκρατής προσέχει όλο τον εαυτό του. Ο Ρωμαίος φιλόσοφος Σενέκας έλεγε: “Όλα τα κακά πράγματα δεν αποφεύγουν πλέον το φώς αλλά το επιδιώκουν. Ώστε, ακόμη και ν’ ακούσεις για την αρετή της αγνότητας είναι παντελώς άγνωστη, ειδικά για την νεολαία”. Πόσο επίκαιρος είναι σήμερα άραγε; Η αρετή επιτυγχάνεται διά της ασκήσεως. Η Ανάσταση έδωσε νόημα στον Σταυρό. Αλλά για να έρθει η Ανάσταση πρέπει να προηγηθεί ο Σταυρός. Αυτό συμβαίνει και σε ‘μάς. Η πορεία της ζωής μας είναι σταυροαναστάσιμη, αυτό είναι άσκηση μέσα στην Εκκλησία. Η πνευματική ζωή είναι εγρήγορση, είναι άσκηση, επαγρύπνηση με προσευχή, νηστεία και μετάνοια για να αποκτήσουμε με την Χάρη του Θεού την αγάπη πρός τον Θεό που είναι η τελειότητα. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής αναφέρει για την αγάπη, ” η αγάπη μας ανεβάζει στα ύψη, στα ουράνια, γιατί είμαστε πλασμένοι για τα ύψη. Και ομοιάζουμε με τους Αγγέλους και δοξολογούμε τον Θεό”. Τί μας κρατάει όμως στα ύψη και δεν πέφτουμε;
Η ταπείνωση
Η ταπείνωση είναι ο Χριστός. Για να γυρίσουμε πίσω, όπως ο άσωτος υιός, να μετανοήσουμε, χρειάζεται η ταπείνωση, που είναι ο Θεός. Στην Μικρά Ασία παλιά που ζούσαν οι Έλληνες, ένα παιδί που βίωσε την προσευχή από την μητέρα του, λέει: “Μία φορά κατέβηκε η μητέρα μου στο υπόγειο του σπιτιού και είχε αργήσει να γυρίσει πίσω. Ανησύχησα και κατέβηκα στο υπόγειο. Τότε είδα την μητέρα μου να προσεύχεται γονατιστή κλαίγοντας και να παρακαλεί το έλεος του Θεού, για όλους τους ανθρώπους και για τα πάντα”. Αυτό το γεγονός το συγκλόνισε το παιδί. Πήγε την άλλη μέρα στο σχολείο και ήταν στον “κόσμο” του. Δεν έδινε σημασία στο μάθημα. Του λέει λοιπόν ο δάσκαλος, Βασιλάκη τί έχεις; Και ο Βασίλης εξιστορεί σε όλη την τάξη το γεγονός με την μητέρα του. Όλη η τάξη και ο δάσκαλος άρχισαν να κλαίνε…Αυτό ήταν το καλύτερο μάθημα! Γιατί αυτοί οι άνθρωποι τότε είχαν συναίσθηση. Είχαν πίστη στο Θεό.
Με τις άγιες αρετές, της ταπεινοφροσύνης, της ευσπλαχνίας, της προσευχής, της νηστείας, της εγκράτειας, της αγάπης και πρωτίστως της μετάνοιας, θα μπορέσουμε και φέτος να βιώσουμε, μέσα στην Εκκλησία, το “μυστήριο” της Μ. Τεσσαρακοστής, τα άγια Πάθη του Κυρίου και να αξιωθούμε να δοξάσουμε την ένδοξο Ανάστασή Του. Καλό πνευματικό αγώνα. Καλή και ευλογημένη Τεσσαρακοστή.
ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΓΙΑΤΙ ΝΗΣΤΕΥΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

1Άγι­ου Ι­ω­άν­νου του Χρυ­σο­στο­μου

Γιά ποι­ο λο­γο νη­στεύ­ου­με τις σα­ραν­τα αυ­τες η­με­ρες;Την πα­λαι­α ε­πο­χη πολ­λοί πι­στοί προ­σερ­χον­ταν στα μυ­στη­ρι­α χω­ρις κα­μι­α προ­ε­τοι­μα­σι­α και μα­λι­στα κα­τα την ε­πο­χη που ο Χρι­στος τα συ­νε­στη­σε. 

Αν­τι­λαμ­βα­νο­με­νοι οι πα­τε­ρες την πα­ρα­κα­λού­με­νη βλα­βηα­πο την α­προ­ε­τοί­μα­στη προ­σε­λευ­σι, α­φού συγ­κεν­τρω­θη­καν κα­θι­ε­ρω­σαν σα­ραν­τα η­με­ρες νη­στεί­ας, προ­σευ­χων, α­κρο­α­σε­ως του θεί­ου λο­γου και συ­να­ξε­ων, ω­στε, α­φού­ ­κα­θα­ρι­σθου­με ο­λοι μας με κα­θε ε­πι­με­λει­α και με προ­σευ­χες και με ε­λε­η­μο­συ­νη και με νη­στεί­α και με ο­λο­νυ­κτι­ες πα­ρα­κλη­σεις και με δα­κρυ­α με­τα­νοί­ας και με ε­ξο­μο­λο­γη­σι και με ο­λα τα αλ­λα, να προ­σελ­θου­με ε­τσι στην Θεί­α Κοι­νω­νι­α με κα­θα­ρη κα­τα το δυ­να­το­ ­συ­νει­δη­ση. 

Καί ο­τι μ αυ­το κα­τωρ­θω­σαν με­γα­λα πραγ­μα­τα, συ­νη­θι­ζον­τας μας με την συγ­κα­τα­βα­σι αυ­τη στην νη­στεί­α, γι­νε­ται φα­νε­ρο α­πο το ε­ξης: Αν ε­μείς ο­λο τον χρο­νο ε­πι­μεί­μου­με να φω­να­ζου­με και να κη­ρυσ­σου­με την νη­στεί­α, κα­νείς δεν προ­σε­χει στα λο­γι­α μας· αν ο­μως ελ­θη ο και­ρος της νη­στεί­ας της Τεσ­σα­ρα­κο­στης, το­τε, χω­ρις κα­νείς να προ­τρε­πη ου­τε και να συμ­βου­λεύ­η και ο πι­ο νω­θρος α­φυ­πνι­ζε­ται και α­κο­λου­θεί την προ­τρο­πη και την συμ­βου­λη, που ε­πι­βαλ­λει ο και­ρος.

Αν λοι­πον σε ρω­τη­ση ο Ι­ου­δαί­ος και ο ει­δωλολά­τρης, για ποιόν λο­γο νη­στεύ­εις , μη πης, ο­τι νη­στεύ­εις για το Πα­σχα η για την θυ­σι­α του Σταυ­ρού, για­τι θα του δω­σης με­γα­λη α­φορ­μη για αν­τε­κλι­σεις. Για­τι δεν νη­στεύ­ου­με για το Πα­σχα ου­τε για τον Σταυ­ρο, αλ­λα για τα δι­κα μας α­μαρ­τη­μα­τα, ε­πει­δη προ­κει­ται να προ­σελ­θου­με στα μυ­στη­ρι­α· για­τι το Πα­σχα δεν ει­ναι αι­τι­α νη­στεί­ας ου­τε πεν­θους, αλ­λα υ­πο­θε­σης ευ­φρο­συ­νης και χα­ρας. 

Για­τι ο Σταυ­ρος συ­νε­τρι­ψε την α­μαρ­τι­α, ε­γι­νε κα­θαρ­σι­ο της οι­κου­με­νης, ε­γι­νε αι­τι­α συμ­φι­λι­ω­σε­ως και ε­ξα­λεί­ψε­ως της πο­λυ­χρο­νι­ας ε­χθρας, α­νοι­ξε τις πυ­λες του ου­ρα­νού, ε­κα­νε τους ε­χθρούς φι­λους, ε­πα­νε­φε­ρε στον ου­ρα­νο, το­πο­θε­τη­σε στα δε­ξι­α του θρο­νου του Θε­ου την αν­θρω­πι­νη φυ­σι και μας προ­σφε­ρε α­με­τρη­τα αλ­λα πνευ­μα­τι­κα α­γα­θα. Δεν πρε­πει λοι­πον να πεν­θού­με ου­τε να θλι­βω­μα­στε, αλ­λα να α­γαλ­λω­μα­στε και να χαι­ρω­μα­στε. Γι αυ­το και ο Παύ­λος λε­γει : «Σε με­να ας μη συμ­βη να καυ­χη­θω για τι­πο­τε αλ­λο, πα­ρα μο­νο για τον σταυ­ρο του Κυ­ρι­ου μας Ι­η­σού Χρι­στού» (Γαλ. 6,14). Και πα­λι : «Ο Θε­ος δεί­χνει την α­γα­πη του προς ε­μας με το ο­τι, αν και ή­μα­σταν α­μαρ­τω­λοί, ο Χρι­στος πε­θα­νε για μας» (Ρωμ. 5,8). Κάτι πα­ρο­μι­ο λε­γει και ο Ι­ω­αν­νη­ς :«Για­τι το­σο πο­λυ α­γα­πη­σε ο Θε­ος τον κο­σμο» (Ι­ω. 3,16). Πες ο­μως, πως; Αφού α­φη­σε κα­τα με­ρος ο­λα τα αλ­λα, α­νε­φε­ρε τον σταυ­ρο. Για­τι, α­φού ει­πε, «το­σο πο­λυ α­γα­πη­σε ο Θε­ος τον κο­σμο», προ­σθε­σε, «ω­στε ε­δω­σε τον Μο­νο­γε­νη Υι­ο του να σταυ­ρω­θη, ω­στε να μη χα­θη ο κα­θε­νας που πι­στεύ­η σ αυ­τον, αλ­λα να ε­χη ζω­η αι­ω­νι­α» (Ι­ω. 3,16). Αν ει­ναι λοι­πον ο Σταυ­ρος α­φορ­μη α­γα­πης και καύ­χη­μα, ας μη λε­με, ο­τι πεν­θού­με γι αυ­τον. Για­τι δεν πεν­θού­με για ε­κεί­νον – μη γε­νοι­το – αλ­λα για τα δι­κα μας α­μαρ­τη­μα­τα. Γι’ αυ­το νη­στεύ­ου­με.

(Κα­τα Ι­ου­δαί­ων, Λο­γος Γ , ΕΠΕ 34,176 – 180. PG 48,722) 

4 ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΔΟΥΝ ΤΟΝ ΘΕΟ

1Οι παρακάτω περιπτώσεις δείχνουν ότι ο Θεός εμφανίζεται μόνον όταν Τον αναζητάς με οδύνη, όταν η εύρεσή Του δεν είναι για σένα δευτερεύον ζήτημα, αλλά ζήτημα ζωής ή θανάτου.

Η αναζήτηση του Θεού μπορεί να κρατήσει χρόνια και οπωσδήποτε συνοδεύεται από έντονους συνειδησιακούς σεισμούς. Είτε μου αρέσει είτε όχι, όταν γεμίζω τη ζωή μου με άλλες ανάγκες και ενδιαφέροντα, και απλώς λέω (όταν το θυμηθώ), «αν ο Θεός θέλει να Τον πιστέψω, ας εμφανιστεί να Τον δω», ο Θεός ΔΕΝ εμφανίζεται. Ο λόγος είναι απλός: Εκείνος θέλει να Τον πιστέψω, εγώ όμως θέλω; 
****

Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (1866-1938). «Έζησε στη γη ένας άνθρωπος, άνδρας με άσβεστη πνευματική δίψα, που λεγόταν Συμεών.
Προσευχόταν για πολύν καιρό με ασταμάτητο θρήνο: «Ελέησόν με!». Αλλά δεν τον άκουγε ο Θεός.

Πέρασαν μήνες και μήνες με τέτοια προσευχή και οι δυνάμεις της ψυχής του εξαντλήθηκαν.
Έφθασε μέχρι την απόγνωση και φώναξε: «Είσαι αδυσώπητος!» (=αλύπητος). Και όταν με αυτές τις λέξεις ράγισε κάτι μέσα στη συντετριμμένη από την απόγνωση ψυχή του, είδε ξαφνικά τον ζώντα Χριστό. Πυρ γέμισε την καρδιά του και όλο του το σώμα με τέτοια δύναμη, που, αν κρατούσε ακόμη μια στιγμή η όραση, θα πέθαινε.
Από τότε δεν μπορούσε πια να λησμονήσει το ανείπωτα πράο, το απέραντα αγαπητικό, το χαρούμενο και γεμάτο από υπερνοητή ειρήνη βλέμμα του Χριστού. Και στα επόμενα χρόνια της μακράς ζωής του μαρτυρούσε ακούραστα ότι «ο Θεός αγάπη εστίν», αγάπη άπειρη, που ξεπερνά κάθε νου» (βλ. π. Σωφρονίου [Σαχάρωφ], Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 2003).

****
Ο άγιος γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ (1896-1993), Ρώσος ζωγράφος στο Παρίσι, με οκταετή θητεία στον υπερβατικό διαλογισμό και μεταφυσικές εμπειρίες μέσω του διαλογισμού. Για χρόνια αντιμετώπισε πειρασμούς, όπως «αν υπάρχει Θεός, πώς είναι δυνατόν να μην είμαι εγώ ο Θεός;» και «γιατί ο Ιησούς να είναι ο Υιός του Θεού και όχι εγώ;». Εγκατέλειψε το μυστικισμό αυτού του είδους απογοητευμένος και, όταν ανακάλυψε την ορθοδοξία, ταξίδεψε στο Άγιο Όρος, όπου έγινε μοναχός.
Οι θεοπτικές εμπειρίες του (όραση του ακτίστου φωτός) ήταν κατακλυσμιαίες, πράγμα που τον στήριξε σε περιόδους επίπονων προσπαθειών να πλησιάσει το Θεό και οδυνηρής μετάνοιας για την προηγούμενη απόρριψή Του. Από αυτές κατάλαβε ότι ο Θεός είναι ταπεινή αγάπη και ότι έρχεται όταν Εκείνος θέλει (όταν κάποιος πρόκειται αληθινά να ωφεληθεί), ενώ ο άνθρωπος είναι αδύνατο να προκαλέσει την εμφάνισή Του με κάποια «μέθοδο» (βλ. π. Σωφρονίου, Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί [=Θα δούμε το Θεό όπως είναι]).

****

Ο γιατρός Αντώνιος Μπλουμ, μετέπειτα ορθόδοξος επίσκοπος στην Αγγλία. Ως νέος, ήταν σκληροπυρηνικός άθεος. Βασανιζόταν όμως έντονα από την απουσία νοήματος στη ζωή.
Αποφάσισε λοιπόν να ερευνήσει αν υπήρχε νόημα στη ζωή και, αν σε ένα χρόνο διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει νόημα, να αυτοκτονήσει. Μια μέρα, παρακινημένος από φίλο του, παρακολούθησε την ομιλία ενός Ρώσου ορθόδοξου ιερέα. Αυτά που άκουσε τον εξόργισαν τόσο, ώστε, γυρίζοντας σπίτι, πήρε την Καινή Διαθήκη της μητέρας του, για να δει αν το Ευαγγέλιο υποστηρίζει αυτά που είπε ο ιερέας στην ομιλία του. Λίγη ώρα αργότερα, είχε την αίσθηση ότι Κάποιος καθόταν, αόρατος, απέναντί του – και ότι Αυτός ο «κάποιος» ήταν ο Χριστός.
[Σημειωτέον ότι, επειδή ήταν απόλυτα σίγουρος για την ανυπαρξία του Θεού, δεν είναι λογικό να «φαντάστηκε» την παρουσία του Χριστού. Θα έπρεπε να «φανταστεί» κάτι σύμφωνο με τις απόψεις του, όχι αντίθετο με αυτές]. Βλ. π. Ιωάννη Κωστώφ, Αθεϊσμός – Τίνος είναι η αυταπάτη.

****

Ο Ευγένιος Ρόουζ, μετέπειτα π. Σεραφείμ Ρόουζ (1931-1982), συνιδρυτής της Αδελφότητας του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας:
Όπως και πολλοί άλλοι νέοι της εποχής του, άρχισε να ζει στο κλίμα του ηδονισμού και της σεξουαλικής ανηθικότητας. [ ...;] Ο Ευγένιος προκαλούσε το Θεό, όπως είχε κάνει και στην κορυφή του βουνού Μπάλντυ – αυτή τη φορά, αψηφώντας τους νόμους Του. [ ...;] Όπως ο ίδιος ανέφερε αργότερα, αυτή ήταν η πιο σκοτεινή και η πιο δυστυχισμένη περίοδος της ζωής του.
Οι απαγορευμένες πράξεις τον αηδίαζαν, ακόμα και τη στιγμή που τις έκανε. Κατόπιν, επέσπευδαν την εμφάνιση μέσα του μακροχρόνιων περιόδων κατάθλιψης. [ ...;]

Όμως ακόμα και στα πιο άγρια μεθύσια του, ο Θεός, τον οποίο είχε απορρίψει ως «αφηρημένη έννοια», δεν τον άφηνε ήσυχο. Σε ένα γράμμα του προς κάποιο φίλο στην Πομόνα, γραμμένο σε κατάσταση μέθης, εξαπέλυε λόγια κακόβουλου, δαιμονικού παλληκαρισμού και στη συνέχεια κατέληγε με το ερώτημα: «Ξέρεις για ποιο λόγο είμαι στο Σαν Φρανσίσκο;
Επειδή θέλω να μάθω ποιος είμαι και ποιος είναι ο Θεός. Εσύ θέλεις να τα μάθεις αυτά; Για μένα, αυτά είναι τα μόνα πράγματα που με νοιάζει να μάθω». (Βλ. π. Δαμασκηνού [Κρίστενσεν], στο ίδιο, σελ. 104-105).Ιδιαίτερα ταλαντούχος, διδάκτορας των ανατολικών γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, ο Ευγένιος εγκατέλειψε την προοπτική να γίνει καθηγητής πανεπιστημίου, απογοητευμένος από τη διαφθορά και την υποκρισία που είδε στους πανεπιστημιακούς κύκλους.

Μελέτησε την κινέζικη σοφία, ασχολήθηκε με το βουδισμό ζεν, όταν όμως ανακάλυψε την ορθοδοξία «ένιωσε» ότι «βρήκε την πατρίδα». Μετά από βαθιά μελέτη, έγινε ορθόδοξος, αργότερα μόνασε στα δάση της Καλιφόρνιας με τον π. Γερμανό και εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ορθόδοξους διδασκάλους στο δυτικό κόσμο. 
πηγή

ΘΕΟΣ ΣΧΩΡΕΣ ΑΔΕΡΦΕ ΜΟΥ


Γιορτάζει η συγγνώμη . Πανηγυρίζει η συγχώρεση . Οι καρδιές μας μεγαλώνουν ξαφνικά …Χωράνε πλέον αμέτρητες άλλες έστω και για λίγες στιγμές ! Ας κράταγε για πάντα αυτός ο πλατυσμός τους…. 

Ας γινόταν αιώνια η γιορτή …. Ως την συνάντηση με τον Πατέρα τον Ουράνιο τον Κύριο και Δεσπότη της ζωής μας  …Αυτόν που μακάρι να πλατύνει τόσο τον Παράδεισο ώστε να μας χωρέσει όλους ! Και ας μη μείνει ούτε ένας απ έξω ! Θεός σχωρές αδερφέ μου ! Θεός σχωρές ! Καλή Σαρακοστή !

Και μην ξεχνάς …   Να συγχωράς για να …χωράς!
Καλές Υπομονές Καλόν Αγώνα

ΣΤΑΥΡΟΙ ΦΟΡΤΩΜΕΝΟΙ ΑΜΑΡΤΙΕΣ

1Η ζωή μας σηκώνει το αλφαβητάρι του σταυρού μας, μαθαίνουμε την πνευματική ΑλφαΒήτα στο φως της ημέρας και την κάνουμε επανάληψη στον Θεό μέσ’ την σιγαλιά της νύχτας, μεγαλωμένα παιδιά που δεν σταμάτησαν ποτέ να κάνουν αταξίες, τρέχουν,κλαίγοντας στην αγκαλιά της Μάννας Παναγιάς να βρουν στοργή και στα χέρια του Πατρός Θεού να πάρουν την συγχώρεση, απλό είναι το μετερίζι της αναβαίνουσας ζωής μας, το γεμίσαμε λίρες και τζιβαέρια σαν υπερφορτωμένη λατέρνα, χορεύουμε στις μουσικές νότες μιας ασταμάτητης βιωτικής μανιβέλας. 
Το ξύπνημα της ημέρας, είναι ευχαριστιακή κατάθεση ψυχής στα πόδια του Παντοκράτορος, ανάταση ζωής στην νέκρωση του φθαρμένου σώματος, ραψωδοί απαγγέλοντες το σάλπισμα της εγερμένης, φωτεινής αυγής, κάθε πρωί που ανατέλλει είναι μια ακόμη πιστωμένη ημέρα για μετάνοια, μια ακόμη ανανέωση χρόνου για άρδην συγχωρητικότητα, τα πρωινά έχουν την μορφή της κατάλευκης αγνότητας που αλλοιώνονται στο διάβα της ημέρας, ροδοκόκκινα μάγουλα νηπίου που χάσκει αφελώς μέσα στην μαυρίλα των μεγάλων, τα παιδιά είναι τα πρωινά της εαλωμένης αθωότητάς μας, οι γαλάζιες ποδιές με τους άσπρους γιακάδες, που δήλωναν τα πλουμιστά κάλλη του αυθόρμητης Καλημέρας στο στόμα τους.

Ξεχάσαμε την Καλημέρα και ασπαστήκαμε την Καληνύχτα, ξημέρωσε η ημέρα στο χαμογελό σου, ανέτειλε ο ήλιος στα διψασμένα μάτια σου, ένας τέτοιος Ήλιος είναι ο Χριστός, κάνει την πίκρα, σιροπιαστό γλυκό στα ροζιασμένα χέρια της μάννας, μετουσιώνει την καρβουνιασμένη καρδιά σε λαμπαδιασμένη φλόγα απαράμιλλης Πίστης.

Πίστη είναι τα πρωινά του Θεού, σμιλεύουμε το αμετανόητο Άλφα και αθλούμαστε βασανιστικά μέχρι το μετανοημένο Ωμέγα, η ζωή μας σηκώνει το αλφαβητάρι του σταυρού μας, μαθαίνουμε την πνευματική ΑλφαΒήτα στο φως της ημέρας και την κάνουμε επανάληψη στον Θεό μέσ’ την σιγαλιά της νύχτας, μεγαλωμένα παιδιά που δεν σταμάτησαν ποτέ να κάνουν αταξίες, τρέχουν, κλαίγοντας στην αγκαλιά της Μάννας Παναγιάς να βρουν στοργή και στα χέρια του Πατρός Θεού να πάρουν την συγχώρεση, απλό είναι το μετερίζι της αναβαίνουσας ζωής μας, το γεμίσαμε λίρες και τζιβαέρια σαν υπερφορτωμένη λατέρνα, χορεύουμε στις μουσικές νότες μιας ασταμάτητης βιωτικής μανιβέλας, κι αν κουραζόμαστε, δεν σταματάμε, άλλος πια διαχειρίζεται τους ρυθμούς της ζωής μας, όταν πάψουμε τον χορό στο σεντόνι του Καραγκιόζη, τότε ίσως μπορέσουμε αληθινά ελεύθεροι, να εναρμονιστούμε στωικά με τις μουσικές των αγγέλων, ν' ακούσουμε ανεκλάλητα ταξιαρχικούς ψιθύρους την ώρα που η κατάνυξη εξυψώνεται στα άστρα, να σηκωθούμε όρθιοι στο πείσμα των ανέμων, εκπληκτικά όμορφη γυναίκα η Πίστη, την θαυμάζεις ιδεοδώς στην απροσμέτρητη θωριά της, προσέχεις, μην κακοπάθει έστω και για λίγο, είναι άλλωστε τόσο εύθραυστη, συνάμα όμως και τόσο δυνατή, που χάσκεις τ' όνειρο της αέναης απόκτησής της..

Η Πίστη δεν είναι ζωγραφισμένη στα ντουβάρια και στα βιτρώ των εκκλησιών, δεν εικονίζεται στα καλογυαλισμένα μάρμαρα και στους χρυσαφένιους πολυέλεους, πολύ περισότερο δεν τά' χει καλά με την χλίδα και τον πλούτο, κουρνιάζει ησύχως σε καταπονημένους γεωργούς των αρετών, στους αγαθούς βιοπαλαιστές της μυστηριακής ζωής, αυτούς, που οι άνθρωποι αποκαλούν ανοήτως λαλημένους και τα βράδυα λιώνει σαν ταμένη, λαμπριάτικη λαμπάδα μπρος στο πρωτότυπο της χάρτινης εικόνας, για να γίνει ουρανός στην γη και Παράδεισος στον κόσμο. 

Συγχώρεση


Είναι αδύνατο το έλεος Του σ’ αυτόν που δεν έχει έλεος και συγχώρηση στον εχθρό του. Η συγχώρηση των αμαρτιών του ανθρώπου εξαρτάται εξ’ ολοκλήρου από τη δική του συγχωρητικότητα προς τους εχθρούς. Πρέπει να πηγάζει από την καρδιά, την πίστη και την προσευχή του, « ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἕκαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν καρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν» (Ματθ. 18, 35)

Είναι πολύ δύσκολο να ξεπεράσει τον εαυτό του ο άνθρωπος, γιατί συγχωρώντας τον άλλο, καταπολεμά το εγώ του, ταπεινώνεται. Βέβαια, αυτό που είναι αδύνατο για τον άνθρωπο είναι δυνατό για το Θεό.

Ο Κύριος, δίνει την αγάπη σε εκείνον που με πόνο το ζητά, και ο άνθρωπος οφείλει να βάλει και τον δικό του αγώνα στην αγάπη αυτή.

Παντοτινά να θυμάται μετά δακρύων: «αυτός έπεσε σήμερα, εγώ αύριο. Αυτός μετανοεί και σώζεται, εγώ;», γιατί αυτό θα τον ταπεινώσει, και θα τον βοηθήσει να βρει την εσωτερική χαρά και ειρήνη και θα τον προστατεύσει από καινούργιες πτώσεις.

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...