Τα εκκλησιαστικά σκάνδαλα ως απαιτούμενο σημείο πριν τον ερχομό του Αντιχρίστου.

«…Να μη σκανδαλισθούμε και χάσουμε την ψυχή μας από την διαγωγή του Κλήρου αναλογιζόμενοι, ότι και μεταξύ των μαθητών του Χριστού βρέθηκε προδότης…»

Άλλο χαρακτηριστικό σημάδι, που θα προμηνύει τον ερχομό του Αντιχρίστου, θα είναι η υποχώρηση της αγάπης και το φούντωμα του μίσους. «Τότε σκανδαλισθήσονται πολλοί και αλλήλους παραδώσουσι και μισήσουσιν αλλήλους» (Ματθ. ΚΔ.10), είπε ο Κύριος. Ο σκανδαλισμός αυτός, το μίσος αυτό αναφέρεται μεταξύ των Χριστιανών. Ο Κύριλλος Ιεροσολύμων μάλιστα τονίζει, ότι το σημείο αυτό είναι «εκκλησιαστικό», εννοεί δηλαδή το κλίμα μίσους μεταξύ των κληρικών.

Όχι μόνο οι λαϊκοί θα κυριευθούν από μίσος, αλλά και οι Κληρικοί. Οι ποιμένες θα παρουσιάζουν αμέλεια για τα πρόβατά τους και αντί για ποιμένες θ’ αποδεικνύονται λύκοι και «το ψεύδος ασπάσονται». Από την διαγωγή τους ο λαός θα έχει προς τους Ιερείς ανυπότακτη διάθεση.

Τα σκάνδαλα και τα εμπόδια για την σωτηρία των χριστιανών θα προέρχονται από τους ίδιους και από τους εκκλησιαστικούς τους ταγούς, διότι πολλοί θα σκανδαλισθούν την εποχή εκείνη και θα μισηθούν θανάσιμα αναμεταξύ τους.

Θα ξεσηκωθούν, όπως λέγει ο Κύριλλος Ιεροσολύμων, «επίσκοποι κατ’ επισκόπων και κληρικοί κατά κληρικών και λαοί κατά λαών μέχρις αιμάτων» (ΒΕΠΕΣ 39,188).

Μας εφιστά την προσοχή όμως ο Κύριλλος να μη ταραχθούμε από αυτά, διότι έχουν προφητευθεί. «Μη πρόσεχε τοίνυν τοις γινομένοις, αλλά τοις γεγραμμένοις» τονίζει. Κι ακόμα λέγει ο Άγιος Πατήρ να μη σκανδαλισθούμε και χάσουμε την ψυχή μας από την διαγωγή του Κλήρου αναλογιζόμενοι, ότι και μεταξύ των μαθητών του Χριστού βρέθηκε προδότης: «Ει εν Αποστόλοις ευρέθη προδοσία, θαυμάζεις ει εν επισκόποις ευρίσκεται μισαδελφία;». (Κυρίλλος Ιεροσολύμων ΒΕΠΕΣ, 39,188).

Γεγονότα μισαδελφίας κληρικών και λαϊκών χριστιανών έχουμε πολλά στο πέρασμα των αιώνων. Η μισαδελφία όμως λίγο λίγο πριν έλθει ο Αντίχριστος θα ενταθεί. Το φούντωμα αυτό του κακού θα αποτελεί «σημείον», σημάδι του ερχομού του Αντιχρίστου.

Γεγονός είναι, ότι σε μερικές εποχές, όχι μόνο απλοί ιερείς κατασκανδαλίζουν τον λαό, αλλά και επίσκοποι και αρχιεπίσκοποι και Πατριάρχες. Αντί να οδηγούν τους ανθρώπους στην Πίστη, τους σκανδαλίζουν, είτε με τις αιρετικές δοξασίες τους, είτε με τις φιλαιρετικές διδασκαλίες τους και απειλούν έτσι με απώλεια και τις ψυχές του Ποιμνίου τους. (Μήπως αυτό δεν συμβαίνει εδώ τελευταία με τον Οικουμενισμό;)

Το Πνεύμα του Θεού τα προείπε βέβαια όλα αυτά, για να ξέρουν οι πιστοί και να μη σκανδαλισθούν. Είδαμε πόσο ωραία και ψυχοσωτήρια μάς προτρέπει ο Άγιος Κύριλλος.


Πηγή: «Ο Αντίχριστος», Αρχ. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, εκδ. «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ» (Σελ. 105-107)


πηγή
Το είδαμε εδώ

Η λειτουργούσα εσχατολογία του Καθ. Γεωργίου Πατρώνου

Συζητώντας για τα έσχατα . . .

Το κείμενο που ακολουθεί συντάχθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση τον φετινό Φεβρουάριο 80 ετών βίου προσφοράς του Άρχοντος Διδασκάλου του Ευαγγελίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και Ομοτίμου καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίου Πατρώνου και των 40 ετών από την πρώτη έκδοση της διδακτορικής του διατριβής.

Την τρίτη στη σειρά Κυριακή του Τριωδίου διαβάζεται το ευαγγέλιο της κρίσεως. Κατά την ημέρα αυτή «μνείαν ποιούμεθα τῆς Δευτέρας καὶ ἀδεκάστου Παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ».
Τί λέει με δυο λόγια το ευαγγέλιο αυτό; Αν δεν δεις στο πρόσωπο του συνανθρώπου σου το πρόσωπο του Θεού σου δεν θα σε γνωρίζει ο Θεός την ώρα που θα παρουσιαστείς μπροστά του και θα ζητήσεις το έλεος και την αγάπη του.
Δηλαδή;
Ποια σχέση μπορεί να έχει η μέλλουσα κρίση με το παρόν που ζούμε ως πολίτες του κόσμου, εν χρόνῳ και τόπῳ;
Στο σημείο αυτό εντοπίζεται μία ενδιαφέρουσα παράμετρος της παραβολής της κρίσεως: η προσδοκία των εσχάτων.
Συνήθης ερώτηση ημών των ορθοδόξων είναι «τί είναι τα έσχατα;» ή «πότε θα έρθουν τα έσχατα;» ή «τί θα γίνει στα έσχατα;»

Στη δυτική θεολογική γραμματεία, ιδιαίτερα από το τέλος του 19ου αιώνα και έπειτα, έχει γίνει πολύς λόγος για την εσχατολογία και για τη σχέση της με το παρόν. Έχουν γραφεί πολλά και συνεχίζουν να γράφονται. Στον ορθόδοξο κόσμο ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με το θέμα αυτό παρουσιάζει η διδακτορική διατριβή του ομοτίμου, σήμερα, καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίου Πατρώνου, με τίτλο «Σχέσις παρόντος και μέλλοντος εις την περί βασιλείας του Θεού διδασκαλίαν της Ορθοδόξου θεολογίας» (1975). Στο έργο του αυτό, το οποίο επανεξεδόθη ξαναδουλεμένο από τον καθηγητή με τον τίτλο «Ιστορία και εσχατολογία στη Βασιλεία του Θεού» (2002), ο συγγραφέας, μετά από εξαντλητική μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας, ομαδοποίησε τις κυρίαρχες τάσεις της διεθνούς βιβλιογραφίας ως ακολούθως:
Ο Albert Schweitzer, ο οποίος εισηγήθηκε μια εσχατολογία αποσυνδεδεμένη από το παρόν, μία «μελλοντική εσχατολογία», η οποία προσβλέπει στο μέλλον και κατ᾿ ανάγκη αποκόπτει την προσδοκία της σωτηρίας από το παρόν και την προσφορά του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Ο C. H. Dodd, με τη σειρά του, εστίασε στη σημασία και σπουδαιότητα για τον άνθρωπο όσων είχαν ήδη γίνει από το Θεό για τη σωτηρία του πλάσματός του. Η προσέγγιση αυτή που χαρακτηρίζεται ως «πραγματοποιηθείσα εσχατολογία» θεωρεί ότι το εσχατολογικό γεγονός έχει ήδη συντελεστεί εντός μας. Η προσέγγιση αυτή θεωρεί ότι η ενσάρκωση του Χριστού έχει εκπληρώσει κάθε προσδοκία εσχατολογικής ελπίδας.
Κατοπινές προσπάθειες, να προσδιοριστεί η έννοια της εσχατολογίας, έγιναν με σκοπό να περιοριστούν οι αδυναμίες των δύο κατευθύνσεων που αναφέραμε και να καλύψουν τα κενά τους. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται ο E. von Dobschütz με την πρόταση της «μετασχηματιζόμενης εσχατολογίας», η οποία παρουσιάζει την Βασιλεία του Θεού ως μία άχρονη ηθική πραγματικότητα, αλλά και η σύνθεση των Jeremias, W. G. Kümmel και Oscar Cullmann με την «εσχατολογία σε πορεία πραγματοποίησης», οι οποίοι φέρνουν την έλευση της Βασιλείας εγγύς και τη συσχετίζουν με την επί γης παρουσία του Κυρίου. Ο Oscar Cullmann, ιδιαίτερα, τονίζει την αλληλουχία, την ενότητα και τη στενότατη σχέση ανάμεσα στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον. Ο Rudolf Βultmann, από την άλλη, σημειώνει ότι η Βασιλεία των Ουρανών είναι γεγονός του παρόντος και του μέλλοντος. Εντοπίζεται σε κάθε στιγμή, σε κάθε επιλογή του ανθρώπου, ο οποίος αντικρίζει τα έσχατα.
Ενδιαφέρον για την ιστορία του θέματος έχει η πρόταση του π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, ο οποίος, σαφώς επηρεασμένος από την ορθόδοξη παράδοση, μιλά για «εγκαινιασθείσα εσχατολογία» που βασίζεται στο παρόν, αλλά με μία έντονη γεύση/προοπτική μέλλοντος. Τα έσχατα έχουν ξεκινήσει. Βασίζονται στο παρόν, αλλά στρέφονται στο μέλλον.

Ο κατά πάντα αγαπητός ομότιμος καθηγητής Γεώργιος Πατρώνος με τη διδακτορική του διατριβή μετά από προσεκτική μελέτη της βιβλιογραφίας και της πατερικής παραγωγής προχώρησε στην πρόταση ενός νέου όρου, ο οποίος εκτιμά –και έχει δίκαιο- ότι εκφράζει ορθότερα και ακριβέστερα την ορθόδοξη θεολογία περί των εσχάτων. Ο όρος αυτός είναι «λειτουργική εσχατολογία».
Ο όρος «λειτουργική» κατανοείται όχι σε σχέση με την επιστήμη της λειτουργικής, αλλά σε σχέση με τη διδασκαλία της Εκκλησίας ότι με την Πεντηκοστή ξεκίνησε η νέα περίοδος της ιστορίας της δημιουργίας, «εκείνη της εσχατολογίας της ογδόης ημέρας», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει, δηλ. της αιωνιότητας.
Η πρόταση του Γ. Πατρώνου διατηρεί τη φρεσκάδα και τη σπουδαιότητά της ακόμη και σήμερα, καθώς απαντά στα ερωτήματα όσων προσπάθησαν στο παρελθόν να προσεγγίσουν το θέμα των εσχάτων υπερβαίνοντας τα προβλήματα που γεννούσαν ή κουβαλούσαν οι θεωρίες τους.
Η βασιλεία του Θεού είναι παρούσα και μέλλουσα πραγματικότητα. Τα έσχατα, όπως διαπιστώνουμε και από την ευαγγελική περικοπή της κρίσεως, αποτελούν καίριο στοιχείο του κυριακού κηρύγματος: η προοπτική των εσχάτων θεμελιώνεται στο παρόν. Ο λόγος περί εσχάτων δεν είναι μία μελλοντολογική συζήτηση ή ουτοπική αναφορά, αλλά βασίζεται εδραία στην πορεία προς τη Βασιλεία του Θεού, όπως εγκαινιάστηκε με την παρουσία του Χριστού στον κόσμο μας και όπως τη ζούμε στην Εκκλησία, σε κάθε Θεία Λειτουργία, όταν ευλογούμε τη Βασιλεία του Πατρός κ

Πρόγραμμα

αι του Υιού και του Αγίου Πνεύματος όχι σαν μία θεατρική παράσταση, σαν μία θρησκευτική τελετή, αλλά ως ένα παράθυρο στον Παράδεισο, στη Βασιλεία που είναι παρούσα κατά τη διάρκεια του μυστηρίου. Η χάρη την οποία σκορπίζουν απλόχερα στον κόσμο μας τα μυστήρια μάς δίνει τη δυνατότητα να ζούμε τα έσχατα ήδη από εδώ! Μέσα στον χώρο της Εκκλησίας ο χρόνος συστέλλεται και οι τρεις διαστάσεις γίνονται μία.
Δεν είναι παράξενο ότι ο καθ. Γ. Πατρώνος μετά τη διατριβή του και την πρόταση του όρου «λειτουργική εσχατολογία» ασχολήθηκε ιδιαίτερα στις μελέτες του με το βιβλίο των Πράξεων και την ιστορία της Καινής Διαθήκης, αλλά και θέματα του γάμου, πάντοτε με έναν τρόπο που υπογράμμιζε αυτό ακριβώς: μέσα στο χώρο της Εκκλησίας ζούμε «σήμερον» το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Το παρόν αποκτά μία προοπτική αιωνιότητας. Η σωτηρία είναι παρούσα. Η Εκκλησία υπάρχει ως μία εσχατολογική κοινωνία.
Η Βασιλεία του Θεού «ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν» (Λκ. 17:21). Δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, ούτε είναι μία ουτοπία, αλλά έχει ξεκινήσει να μεταμορφώνει τον άνθρωπο και την κτίση ολόκληρη, με έναν σταθερό, γλυκό, αθόρυβο και διακριτικό τρόπο. Αυτό διαπιστώνεται έντονα στο βιβλίο των Πράξεων Αποστόλων, όπου η χάρις του Θεού ενεργεί μέσα στην ιστορία μετατρέποντας το διωγμό σε ευλογία και την ήττα σε νίκη, δηλώνοντας την παρουσία του Θεού στην ιστορία.
Εδώ και χρόνια, έχοντας ακούσει τον σεβαστό καθηγητή να αναπτύσσει στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο αυτά τα θέματα εντυπωσιαστήκαμε από την διαφορετική προοπτική που μπορεί να δώσει η ορθόδοξη προσέγγιση στη ζωή του ανθρώπου.

Η προσέγγιση του Γ. Πατρώνου για την «λειτουργική εσχατολογία» μάς επιτρέπει να προτείνουμε έναν νέο όρο, με ακριβώς το ίδιο περιεχόμενο με του καθηγητού μας. Φρονούμε ότι ο όρος «λειτουργούσα εσχατολογία» αποδίδει ακριβέστερα το σκεπτικό του καθηγητού μας, καθώς τονίζει τη διάρκεια «ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος», η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο του κηρύγματος του Χριστού και της πνευματικής ζωής του χριστιανού. Επίσης, δεν παραπέμπει στον κλάδο της λειτουργικής, ο οποίος ασχολείται με τη μελέτη της λατρείας και των σχετικών με αυτή. Η Βασιλεία του Θεού λειτουργεί αδιαλείπτως, συνεχώς, προοδεύουσα εντός του ανθρώπου και του κόσμου ανακαινίζοντάς τον και αφθαρτοποιώντας τα σύμπαντα.
Από αγάπη και σεβασμό προς τον καθηγητή θέσαμε στην κρίση του τη σκέψη μας και εκείνος όχι μόνο την αποδέχθηκε, αλλά και μας προέτρεψε να την δημοσιοποιήσουμε.
Ο όρος «λειτουργούσα εσχατολογία» δούλευε στη σκέψη μας από την πρώτη φορά που ακούσαμε τον καθηγητή Γεώργιο Πατρώνο να αναπτύσσει την προσέγγισή του. Τώρα, στα ογδοηκοστά του γενέθλια, ήρθε η ώρα να τον αποδώσουμε ως έναν φόρο τιμής προς αυτόν και ως μία υπόμνηση ότι οι μαθητές του ωφελήθηκαν από τον αγώνα και τον κόπο του, ο καθένας στο μέτρο των δυνατοτήτων του.

Εις έτη πολλά!

πηγή

Μεγάλη Τεσσαρακοστή και Θεία Κοινωνία

Του Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

Από τον 4ον αιώνα και μετά «βασική προϋπόθεση για την Θ. Κοινωνία, ήταν η εν μετανοία και νηστεία πνευματική περισυλλογή και η Εξομολόγηση» (Βλασίου Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία, τ. Α Ἀθῆναι 1992, σελ. 910).

Επειδή η Μ. Τεσσαρακοστή ήταν περίοδος αυστηράς νηστείας και πνευματικής περισυλλογής, γι’αυτό θεσπίσθηκαν οι Προηγιασμένες Λειτουργίες (και γι’αυτό τέτοιες Λειτουργίες γίνονται μόνο την Μ. Τεσσαρακοστή και σε καμία άλλη περίοδο νηστείας).

Δεν θεσπίσθηκαν με το σκεπτικό, να κοινωνούν συχνά οι χριστιανοί (αυτό ήταν το αποτέλεσμα), αλλά με το σκεπτικό, ότι εφόσον νήστευαν και έκαναν ένα τόσο μεγάλο αγώνα, σε όλα τα επίπεδα, γιατί να μην κοινωνούν συχνά; Βέβαια, αυτό για τους σύγχρονους χριστιανούς είναι αδιανόητο, γιατί έχει πια εκλείψει ο ασκητικός χαρακτήρας της Μ. Τεσσαρακοστής. Περιληπτικά:

Τότε, Μ. Τεσσαρακοστή σήμαινε μια πραγματικά άλλη ζωή. Οι χριστιανοί απείχαν από κάθε κοσμική εκδήλωση. Δεν επιτρεπόταν λ.χ. να πάνε στο ιπποδρόμιο. (Θα λέγαμε στη σύγχρονη γλώσσα, «κόψιμο» η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το θέατρο, το γήπεδο).

Όταν μερικοί τόλμησαν να πάνε στο ιπποδρόμιο , ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τους ήλεγξε δριμύτατα: «βγάλατε από την ψυχή σας την ιερότητα της Μ. Τεσσαρακοστής, και παραδώσατε τον εαυτό σας στα δίκτυα του διαβόλου!» (P.G. 53: 54).

Το ίδιο έκανε, όταν εκτός Μ. Τεσσαρακοστής, ημέρα Παρασκευή, ημέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός γι’αυτό και ημέρα νηστείας, μερικοί αντί να πάνε στην εκκλησία, πήγαν στο ιπποδρόμιο! Τους είπε επί πλέον, πως αν το ξαναέκαναν, θα τούς άφηνε ακοινώνητους....! (P.G. 56: 264, 268).

Η συνέχεια: Δεν επιτρεπόταν (κατά την Μ. Τεσσαρακοστή) να πάνε στα δημόσια λουτρά ( δεν είχαν τότε στα σπίτια τους λουτρά) και να πλυθούν.

«Έχω γεμίσει από ψώρα και δεν αντέχω την αλουσία», διαμαρτύρονταν στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. (P.G. 50: 433). Και ο Άγιος Ιωάννης σιωπούσε! (Δεν είναι τυχαίο ότι ο καρνάβαλος, που σημαίνει αποκριές, γίνεται πριν αρχίσει η Μ. Τεσσαρακοστή. Γιατί η ασκητικότητά της είχε απλωθεί σε όλη την χριστιανική Ευρώπη. Γι’αυτό και λίγο πριν, το έριχναν στις διασκεδάσεις).

Αποκορύφωμα όλων ήταν η αυστηρώτατη νηστεία. Ειδικά τήν πρώτη εβδομάδα την περνούσαν, όσο το δυνατόν, άσιτοι και άνυδροι, γι’αυτό και λέγεται «Καθαρά Εβδομάδα». Τις Προηγιασμένες τις άρχιζαν από την Καθαρά Τετάρτη! «Ου γαρ παρελάβομεν ποιείν Προηγιασμένην μέχρι της Τετάρτης δια το νηστεύειν εκ παραδόσεως» (Τριώδιον εκδόσεις «Φως» 1983, σελ.90). Για να μην φάνε λίγο αντίδωρο και «χαλάσουν» το τριήμερο....!

Στις υπόλοιπες εβδομάδες ξηροφαγούσαν η κάθε μέρα (απόγευμα) η μέρα παρά μέρα....! «Υπάρχουν μεταξύ σας χριστιανοί που συναγωνίζονται ποιός θα νηστέψει περισσότερο! Άλλοι τρώνε κάθε απόγευμα λίγο ψωμί και πίνουν λίγο νερό, ενώ άλλοι δεν κάνουν ούτε αυτό, αλλά μένουν τελείως νηστικοί και δυό μέρες!». (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, P. G. 49: 68). (Αυτοί ήταν «οι νηστεύσαντες».

«Οι μη νηστεύσαντες», δεν ήταν αυτοί που έκαναν κατάλυση εις πάντα, αλλά αυτοί που ξηροφαγούσαν νωρίτερα από το απόγευμα· και μπορεί να έτρωγαν κάτι παραπάνω).

Αυτή η άκρα και πολύμορφη ασκητική ζωή που «χρωμάτιζε» την Μ. Τεσσαρακοστή, έφερε σαν φυσιολογικό καρπό τη συχνή Θ. Κοινωνία, γιατί ακριβώς η Θ. Κοινωνία είχε συνδυασθεί με έντονο ασκητικό αγώνα.

Οι Προηγιασμένες καθιερώθηκαν κατά τον 7ον αιώνα (ΝΒ τῆς ΣΤ ), ενώ η Μ. Τεσσαρακοστή αρχές περίπου 4ου αιώνα. Υπήρχε δηλαδή εποχή (4-7 αι.) που δεν γίνονταν Προηγιασμένες. Και κάθε πότε κοινωνούσαν;

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (4ος αι.) κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή (387 μ.Χ.) εξεφώνησε στην Αντιόχεια τους περίφημους «εις Αδριάντας» λόγους.

Ακούστε λοιπόν τι έλεγε τότε ( που δεν είχαν θεσπισθεί οι Προηγιασμένες). Κατά την Β Ἑβδομάδα: «αν νηστεύετε και ορκίζεσθε και επιορκείτε, γιατί νηστεύετε; Πως θα ατενίσουμε το Πάσχα; Πως θα δεχθούμε την αγία Θυσία; Πως θα κοινωνήσουμε;» (P. G. 49:126).

Προς το τέλος της Μ. Τεσσαρακοστής: «τελειώνει η Τεσσαρακοστή. Ας επιτείνουμε τον αγώνα· η νηστεία, οι συνάξεις, οι προσευχές, τα κηρύγματα έχουν σαν σκοπό να καθαρίσουν την ψυχή μας από τις αμαρτίες για να κοινωνήσουμε αξίως.

Αν κοινωνήσουμε αναξίως, ματαίως κοπιάσαμε τόσο πολύ» (P. G. 49:197). Και πάλι: «ο καθένας ας εξετάσει τον εαυτό του, για να ιδεί ποιό ελάττωμα διόρθωσε, ποιά αρετή απέκτησε, ποιά αμαρτία έκοψε, που έγινε καλύτερος. Και αν μεν βρει, ότι κάτι κέρδισε από τη νηστεία, ας κοινωνήσει» (το Πάσχα!). (P. G. 49:197).

Συμπεραίνεται λοιπόν ότι τότε οι χριστιανοί στην Αντιόχεια νήστευαν την Μ. Τεσσαρακοστή για να κοινωνήσουν το Πάσχα και μόνο το Πάσχα! Και αυτό με τις «ευλογίες» του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου! Ακόμα και ο συντάκτης του πασχαλιάτικου Κατηχητικού Λόγου (ανήκει στα spuria, νόθα κείμενα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου), συνδυάζει τη νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής με την Θ. Κοινωνία, που θα γινόταν ανήμερα του Πάσχα.

«ει τις έκαμε νηστεύων, απολαυέτω νυν το δηνάριον» (P. G. 59:722).Το ίδιο κάνει και ο ιερός υμνωδός: «επανάγωμεν προς μετάνοιαν, και τας αισθήσεις εκκαθάρωμεν, προς ας ο πόλεμος, επεισόδιον τήν νηστείαν ποιούμενοι· (...) και βρωθήσεται ημίν ο Αμνός του Θεού, εν τη ιερα και φωτοφόρω νυκτί της Εγέρσεως» (Τριώδιον, Κυριακή Απόκρεω εσπέρας, ιδιόμελον).

Βέβαια σήμερα ισχύουν άλλα πράγματα. Η Θ. Κοινωνία έχει αποκοπεί από την νηστεία και από τον εν γένει ασκητικό αγώνα. Οι περισσότεροι, με την ίδια προετοιμασία (άνεση!) που παίρνουν το αντίδωρο, λαμβάνουν και τήν Θ. Κοινωνία...!

Η κατωτέρω επισήμανση του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου (+1994) θα πρέπει να μας αφυπνίσει: «οι χριστιανοί παλαιά είχαν πιο πολλή ευλάβεια στο αντίδωρο, από ο,τι πολλοί μοναχοί σήμερα στη Θ. Κοινωνία!». (Σκεφθείτε τι γίνεται με λαϊκούς!).

(Από την ασκητική και ησυχαστική αγιορείτικη παράδοση, Άγιον Όρος 2011,σελ. 690). Είναι και αυτό ένα από τα «σημεία των καιρών!».

πηγή

Το είδαμε εδώ

Η ενέργεια του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου, σημαίνει αδυναμία ορθοτομήσεως του λόγου της Αληθείας!

 

 

Η απαγόρευση των ομιλιών του πατρός Νικολάου Μανώλη που επέβαλε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος Ρούσσας, σημαίνει αδυναμία ορθοτομήσεως του λόγου της αληθείας, αφού έτσι συμπορεύεται με Οικουμενιστάς αδελφούς του! Σημαίνει ότι δεν δίνει, τουλάχιστον ο Μητροπολίτης κ. Άνθιμος, την «καλήν ομολογίαν» σύμφωνα με την αποστολική παραγγελία του Αποστόλου Παύλου στον Τιμόθεο· «Παραγγέλλω σοι ενώπιον του Θεού του ζωοποιούντος τα πάντα και Χριστού Ιησού του μαρτυρήσαντος επί Ποντίου Πιλάτου την καλήν ομολογίαν, τηρήσαί σε την εντολήν (της αρχιερατείας) άσπιλον, ανεπίληπτον μέχρι της επιφανείας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού» (Α΄ Τιμ. 6, 13-14). Ως φαίνεται έχει λησμονήσει ο «καλός ποιμένας» τον καταστατικό επισκοπικό λόγο του Κυρίου; «Εγώ ειμι ο ποιμήν ο καλός. Ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων· ο μισθωτός δε και ουκ ων ποιμήν, ου ουκ εισί τα πρόβατα ίδια, θεωρεί τον λύκον ερχόμενον και αφίησι τα πρόβατα και φεύγει… ότι μισθωτός εστι και ου μέλει αυτώ περί των προβάτων» (Ιω. 10, 11-13).                              

Άρά γε δεν ενοχλείται η επισκοπική συνείδησή του, που με τη σιωπή του,  την αφάνειά του, και τώρα με τις ενέργειές του εναντίον του Ομολογητού πατρός Νικολάου, στο οξύ πρόβλημα της Εκκλησίας, της Οικουμενιστικής λαίλαπας, οικειοποιείται φυσιολογικά, δυνάμει του πιο πάνω κυριακού λόγου, τον χαρακτηρισμό του μισθωτού ποιμένος, «που αφίησι τα πρόβατα (στο λύκο του Οικουμενισμού) και φεύγει»;                                                     

Είναι κρίμα να απαγοητευόμεθα και από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο! 

πηγή

Μεγάλη Τεσσαρακοστή: πορεία του ανθρώπου στην κλίμακα των αρετών

Αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη, συγγραφέα της «Κλίμακος», ψήγματα χρυσού:

Εγκρατής, είναι αυτός που ζει μέσα στους πειρασμούς, στις παγίδες και στους θορύβους του κόσμου και αγωνίζεται με όλη του τη δύναμη να μιμηθεί τη ζωή εκείνων που είναι απαλλαγμένοι από αυτούς τους θορύβους. Στους αρχάριους, οι πτώσεις σε σαρκικά αμαρτήματα συμβαίνουν από την απόλαυση των φαγητών. Στους μεσαίους από την υπερηφάνεια. Σε εκείνους, δε, που πλησιάζουν προς την τελειότητα, αποκλειστικά εξαιτίας της κατακρίσεως. Μην παίρνεις θάρρος και νομίζεις ότι λόγω τής εγκρατείας σου θα σωθείς από την πτώση. Κάποιος, ο Σατανάς, χωρίς να τρώει τίποτα έπεσε από τον ουρανό!

Η υπερηφάνεια, για ξένα πράγματα, είναι ντροπή. Η χειρότερη ανοησία, είναι το να καυχώνται οι άνθρωποι για κάποια χαρίσματα που πήραν από τον Θεό. Όσα κατορθώματα έκαναν πριν από τη γέννησή τους, για αυτά μονάχα να υπερηφανεύονται. Γιατί, όσα συνέβησαν έπειτα από τη γέννησή τους, τους τα δώρισε ο Θεός. Τίποτε δεν μπορεί να ωφελήσει περισσότερο από το ταπεινό και ειλικρινές ήθος και τον καθαρό λόγο.

Η προσευχή, ως προς την ποιότητά της, είναι ένωση του ανθρώπου με τον Θεό, συμφιλίωση με Αυτόν, μητέρα και θυγατέρα των δακρύων, καθώς, επίσης, και  συγχώρεση των αμαρτημάτων, γέφυρα που σώζει από τους πειρασμούς, τοίχος που προστατεύει από τις θλίψεις, έργο των Αγγέλων, τροφή όλων των ασωμάτων, εργασία που δεν τελειώνει, πηγή των αρετών, πρόξενος των χαρισμάτων, τροφή της ψυχής, φωτισμός νου, πέλεκυς που χτυπά την απόγνωση, απόδειξη της ελπίδας, διάλυση της λύπης, πλούτος των μοναχών, θησαυρός των ησυχαστών, μείωση του θυμού, καθρέπτης της πνευματικής προόδου, φανέρωση των μέτρων, δήλωση της πνευματικής κατάστασης, αποκάλυψη των μελλοντικών πραγμάτων. Η προσευχή είναι γέφυρα που ελευθερώνει τους ανθρώπους από πολλούς πειρασμούς και κινδύνους. Είναι έργο ουράνιο, τροφή των Αγγέλων και των Αγίων, αγαλλίαση και χαρά των δικαίων, πηγή κάθε καλού, προκοπή της καρδιάς, φωτισμός του νου, φλόγα ουράνια, απόδειξη της ελπίδας προς τον Θεό, θυρίδα από την οποία εισέρχεται ουράνιο φως και αποκαλύπτει τα απόκρυφα μυστήρια του Θεού.

Καταλαλιά, σημαίνει, γέννημα του μίσους, υπόκριση αγάπης, αιτία της ακαθαρσίας. Η κρίση είναι αναιδής αρπαγή του δικαιώματος του Θεού, ενώ η κατάκριση όλεθρος της ψυχής αυτού, ο οποίος κατακρίνει. Ο καλόγνωμος και συνετός άνθρωπος, όσες αρετές βλέπει στους άλλους, τις σημειώνει με επιμέλεια, ενώ ο ανόητος αναζητεί τα ελαττώματα και τις κατηγορίες.

Ακτημοσύνη, είναι η πίστη στις εντολές του Κυρίου. Ακτημοσύνη, η απαλλαγή από περιουσιακά στοιχεία, είναι το να αποθέσει ο άνθρωπος κάθε φροντίδα από πάνω του, να γίνει οδοιπόρος χωρίς εμπόδια.

Η πολυλογία, είναι η καθέδρα της κενοδοξίας, απόδειξη της άγνοιας, θύρα των κατακρίσεων. 

Επιμέλεια:Δρ Ελένη Ρωσσίδου-Κουτσού, Φιλόλογος-Βυζαντινολόγος

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου

Αν ταπεινωθήτε, θα ωφεληθήτε.

Τι θα βοηθούσε, Γέροντα, πρακτικά να αποκτήσω ταπείνωση;

- Πώς αποκτά ταπείνωση κανείς; Όταν του λένε μια κουβέντα, να λέη δύο; Να μη σηκώνη μύγα στο σπαθί του; Ευλογημένη, όταν σου δίνεται ευκαιρία για ταπείνωση, να δέχεσαι την ταπείνωση. Έτσι αποκτιέται η ταπείνωση.

Το φάρμακο το δικό σου είναι να κινήσαι απλά, ταπεινά, να δέχεσαι όπως η γη και την βροχή και το χαλάζι και τα σκουπίδια και τα φτυσίματα, εάν θέλης να ελευθερωθής από τα πάθη σου. Οι εξωτερικές ταπεινώσεις βοηθούν τον άνθρωπο να ελευθερωθή πολύ γρήγορα από τον παλιό εαυτό του, όταν τις δέχεται.

- Εγώ, Γέροντα, έχω ανάγκη από πολλή ταπείνωση.

- Να πας να αγοράσης. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πουλούν την ταπείνωση και μάλιστα δωρεάν, αρκεί να την θέλης…

- Ποιοι είναι αυτοί, Γέροντα;

- Είναι οι άνθρωποι που, όταν δεν έχουν καλή πνευματική κατάσταση, φέρονται αδιάκριτα και με την συμπεριφορά τους μας ταπεινώνουν.
Η ταπείνωση δεν αγοράζεται από τον μπακάλη όπως τα ψώνια. Όταν λέμε: « δώσ’ μου, Θεέ μου, ταπείνωση», ο Θεός δεν θα πάρη την σέσουλα και θ’ αρχίση: «πάρε ένα κιλό ταπείνωση εσύ», «μισό κιλό ταπείνωση εσύ», «μισό κιλό εσύ», αλλά θα επιτρέψη να έρθη λ.χ. κάποιος άνθρωπος αδιάκριτος να μας φερθή σκληρά ή θα πάρη από άλλον την Χάρη Του και θα έρθη να μας βρίση.

Έτσι θα δοκιμασθούμε και θα εργασθούμε , εάν θέλουμε να αποκτήσουμε την ταπείνωση. Αλλά εμείς δεν σκεφτόμαστε ότι ο Θεός επιτρέπει να γίνη ο αδερφός μας κακός, για να βοηθηθούμε εμείς, και θυμώνουμε με τον αδελφό. Και, ενώ ζητάμε από τον Θεό ταπείνωση, δεν δεχόμαστε τις ευκαιρίες που μας στέλνει, για να ταπεινωθούμε, αλλά δυσανασχετούμε. Κανονικά θα έπρεπε να χρωστάμε ευγνωμοσύνη σ’ αυτόν που μας ταπεινώνει, γιατί αυτός είναι ο μεγαλύτερος ευεργέτης μας. Όποιος ζητάει στην προσευχή του ταπείνωση από τον Θεό, αλλά δεν δέχεται τον άνθρωπο που του στέλνει ο Θεός, για να τον ταπεινώση, δεν ξέρει τι ζητάει.

Όταν ήμουν στην μονή Στομίου, ήταν κάτω στην Κόνιτσα ένας παπάς που με αγαπούσε από λαϊκό ακόμη. Μια Κυριακή είχα κατεβή να λειτουργηθώ στην Κόνιτσα. Η εκκλησία ήταν γεμάτη κόσμο. Την στιγμή που έμπαινα, όπως συνήθιζα, στο Ιερό, είπα μέσα μου: «Θεέ μου, βάλε όλους αυτούς τους πιστούς στον Παράδεισο κι εμένα, αν θέλης, βάλε με σε μια ακρούλα». Όταν πλησίασε η ώρα της Θείας Κοινωνίας ενώ αυτός ο παπάς πάντα με κοινωνούσε μέσα στο Ιερό, γύρισε προς το μέρος μου και φώναξε δυνατά: «Βγες από το Ιερό να κοινωνήσης απ’ έξω τελευταίος, γιατί είσαι ανάξιος». Βγήκα έξω, χωρίς να πω τίποτε. Πήγα στο αναλόγιο και άρχισα να διαβάζω την ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως. Ύστερα, καθώς πήγαινα τελευταίος να κοινωνήσω, είπα μέσα μου:

«Ο παπάς φωτίσθηκε από τον Θεό και μου αποκάλυψε ποιος είμαι. Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησέ με, το κτήνος». Μόλις κοινώνησα, αισθάνθηκα μέσα μου μεγάλη γλυκύτητα. Όταν τελείωσε η θεία Λειτουργία, με πλησιάζει ο παπάς συντετριμμένος: «Συγχώρεσέ με! μου λέει. Πώς το έκανα αυτό! Εγώ μπροστά σου δεν έβαζα ούτε τα παιδιά μου ούτε την παπαδιά, ούτε τον εαυτό μου. Τι ήταν αυτό που έπαθα!». Έπεφτε κάτω, μου έβαζε μετάνοια. Μου ζητούσε συγνώμη, προσπαθούσε να μου φιλήση τα χέρια. «Παπά μου, του λέω, μη στενοχωριέσαι. Δεν φταις εσύ˙ εγώ φταίω. Σε χρησιμοποίησε ο Θεός εκείνη την στιγμή, για να δοκιμάση εμένα». Ο παπάς δεν μπορούσε να καταλάβη τι του έλεγα και τελικά, νομίζω, δεν τον έπεισα. Όλα αυτά έγιναν εξαιτίας της προσευχής που είχα κάνει.

Κι εσείς, όταν βλέπετε μία αδελφή να παραφέρεται και να σας μιλάη άσχημα, να ξέρετε ότι τις περισσότερες φορές η αιτία είναι η προσευχή που κάνετε. Επειδή δηλαδή ζητάτε από τον Θεό να σας δώση ταπείνωση, αγάπη, κ.λπ., παίρνει ο Θεός για λίγο την Χάρη Του από την αδερφή και σας ταπεινώνει και σας στενοχωρεί. Έτσι σας δίνεται η ευκαιρία να δώσετε εξετάσεις στην ταπείνωση, στην αγάπη. Αν ταπεινωθήτε, θα ωφεληθήτε. Όσο για την αδερφή, θα λάβη διπλή την Χάρη του Θεού˙ και γιατί της πήρε ο Θεός την Χάρη, για να δοκιμάση εσάς, και γιατί ταπεινώθηκε με το σφάλμα της και ζήτησε συγχώρεση από τον Θεό. Οπότε και εσείς εργάζεσθε στην ταπείνωση και εκείνη γίνεται καλύτερη.

Από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ,ΛΟΓΟΙ Ε΄,ΠΆΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»

πηγή

ΓΚΡΕΜΙΖΟΥΝ το σπίτι του Μενέλαου Λουντέμη! Ο πολιτισμός μας στα αζήτητα! (φωτο)

Πού είναι το κράτος; Πώς να μας σεβαστούν οι ξένοι αν εμείς δεν σεβόμαστε την ιστορία και τον  πλούτο μας; Ούτε τη συντήρηση του σπιτιού του Μενέλαου Λουντέμη δεν ήταν σε θέση να φέρει σε πέρας το κράτος. Το θέμα του σπιτιού του τεράστιου λογοτέχνη δυστυχώς υπέκυψε στη δύναμη της γραφειοκρατίας και των ιδιωτικών συμφερόντων.

Τριάντα χρόνια μετά τον χαρακτηρισμό του – με προεδρικό διάταγμα του 1985 – ως διατηρητέο, το σπίτι στον Εξαπλάτανο Πέλλας όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο σπουδαίος Έλληνας λογοτέχνης και μετέφερε τα απορρέοντα βιώματά του μέσα από τα δημοφιλέστατα έργα του, είναι ετοιμόρροπο.

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν θα μπορούσε να συναντηθεί σε οποιαδήποτε άλλη… σοβαρή χώρα. Λόγω διαφωνιών γύρω από την κυριότητά του, συναρμοδιοτήτων φορέων και γραφειοκρατικών αγκυλώσεων αφέθηκε πλήρως εγκαταλειμμένο και εκτεθειμένο στον χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. Ως αποτέλεσμα αυτών, η αρμόδια επιτροπή που ήλεγξε το κτίσμα το έκρινε επικίνδυνο για την ασφάλεια των περιοίκων και των διερχομένων, εισηγούμενο την κατεδάφιση του.


Ο σπουδαίος Δημήτρης Βαλασιάδης, που πήρε το ψευδώνυμο Μενέλαος Λουντέμης από τον παραπόταμο του Άνω Λουδία που περνάει έξω από τον Εξαπλάτανο, εγκαταστάθηκε σε ηλικία 16 ετών (1928), μαζί με την οικογένεια του, σε αυτό το σπίτι.
Πρόκειται για αρχοντικό από την εποχή της τουρκοκρατίας χωρίς κάποια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική αξία με ιδιαίτερο όμως συμβολικό και συναισθηματικό βάρος, αφού σ’ αυτό μεγάλωσε και έζησε ο λογοτέχνης.Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την πλατεία του χωριού, στην μετέπειτα οδό Μενέλαου Λουντέμη...
πηγή

Αν ο Θεός δεν ελεήσει εμένα, δεν ελεεί ούτε εσένα... ( Άγιος Πορφύριος )

Συχνά οι προσκυνητές ζητούσαν από τον Γέροντα να προσευχηθεί για εκείνους και για αγαπημένα τους πρόσωπα και πάντοτε ο Γέροντας υποσχόταν πως θα το πράξει.

Μου γεννήθηκε η απορία: Πως μπορεί ο Γέροντας να θυμάται εκατοντάδες ονόματα;

Μια μέρα που μιλούσαμε για την προσευχή, στρέφεται ξαφνικά και μου λέει:
- Θα με ρωτήσεις ίσως, πως θυμάμαι στην προσευχή μου τόσα ονόματα. Εγώ είμαι άνθρωπος αμαρτωλός και αδύνατος. Λέω, Κύριε, ελέησον τον Γιώργο, το Νίκο, τη Μαρία, την Κατερίνα - όσα ονόματα θυμάμαι - και όλους όσους μου παρήγγειλαν να προσεύχομαι γι' αυτούς και ξέχασα τα ονόματά τους. Κι ο Θεός, επειδή δεν είναι πατήρ Πορφύριος να ξεχνά, αλλά θυμάται όλα τα ονόματα, αμέσως έρχεται και ελεεί όλους.

Θαύμασα τη θεία φώτισή του και ρώτησα: Και τι λέτε, Γέροντα, για όλους αυτούς τους ανθρώπους στην προσευχή σας;

Κι ο Γέροντας, με τον πιο φυσικό τρόπο, μου απάντησε:

- Ε, να! Λέω πρώτα, Κύριε, Ιησού, Χριστέ, ελέησόν με.

- Ελέησόν με, λέτε; Μα αυτοί σας ζήτησαν να προσευχηθείτε για κείνους, όχι για τον εαυτό σας, αντέτεινα με απορία.

Κι ο Γέροντας, για άλλη μια φορά, με κατέλαβε εξ απροόπτου, λέγοντας:

- Καλά, εσύ δεν ξέρεις ότι, αν ο Θεός δεν ελεήσει εμένα, δεν ελεεί ούτε εσένα; Δεν ξέρεις ότι εσύ και εγώ είμαστε ένα;

Απλά λόγια, αλλά με πολύ, πάρα πολύ μεγάλο βάθος. Τόσο βάθος, ώστε ο Γέροντας σε άλλη συζήτηση να πει, ότι σ' αυτό το αίσθημα της ενότητός μας με τον άλλον κρύβεται το μυστικό της πνευματικής εν Χριστώ ζωής.

Αργότερα, διαβάζοντας φιλοπατερικά βιβλία, έβλεπα εκεί, ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ελεημοσύνη προς τους άλλους από τον προσωπικό μας αγιασμό.

Θυμήθηκα τα λόγια του π. Πορφυρίου, όταν διάβαζα τη βιογραφία του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, που έλεγε:

«Απόκτησε την ειρήνη του Θεού μέσα σου και χιλιάδες άνθρωποι θα σωθούν γύρω σου». Και μήπως αυτό δεν συνέβαινε στον π. Πορφύριο; Όσο για εκείνο το εκπληκτικό «εγώ κι εσύ είμαστε ένα», πιστεύω ότι ισχύει, δυνάμει και ενεργεία, για τον Γέροντα, ο οποίος με τη ζωή του πραγματοποίησε την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου «ίνα πάντες εν ώσι».


Άγιος Πορφύριος 

πηγή

Ετυμολογία και ερμηνεία της λέξεως «Καρναβάλι»

Έρευνα:πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου

Η αποκριά για το χριστιανικό εορτολόγιο είναι ένας σταθμός. Σταματά τη μέρα αυτή η κατανάλωση κρέατος,ακολουθεί η εβδομάδα της Τυρινής  και από την «Καθαρή Δευτέρα» αρχίζει  η μεγάλη Σαρακοστή, που διαρκεί επτά εβδομάδες.
Οι αποκριάτικες  ψυχαγωγικές εκδηλώσεις,  δεν έχουν απολύτως καμιά σχέση με το χριστιανικό πνεύμα και το χριστιανικό εορτολόγιο, έχουν όμως  πανάρχαιες τις ρίζες . Κι επειδή γινόταν στο τέλος του χειμώνα με τις αρχές της άνοιξης, καθιερώθηκαν να γίνονται την Αποκριά.
Η αρχή των αποκριάτικων αυτών εκδηλώσεων, όπως και σήμερα συμβαίνει με τη αναβίωση των εθίμων, γινόταν αισθητή την «Τσικνοπέμπτη». Αυτή την ημέρα και ο πιο φτωχός έπρεπε να «τσικνώσει  τη γωνιά του» αφού κάτι θα έβρισκε να ψήσει στη φωτιά και η τσίκνα, η κνίσα δηλαδή, θα μοσχοβολούσε το σπίτι κι όλη τη γειτονιά.
Βασικό χαρακτηριστικό είναι το τρικούβερτο γλέντι. Συγγενείς και φίλοι τρώνε όλοι μαζί, πίνουν, τραγουδούν, χορεύουν και γλεντούν στα σπίτια τους, στα κέντρα διασκέδασης, στους οργανωμένους χορούς, στο καρναβάλι και στους φανούς. Το κύριο γνώρισμα στις εκδηλώσεις αυτές είναι οι μεταμφιέσεις. Οι μεταμφιεσμένοι έχουν διάφορα ονόματα, αλλά το κοινότερο που έχει επικρατήσει είναι «Μασκαράδες» και «Καρναβάλια«.
Η λέξη καρναβάλι δεν έχει αποδεκτή ετυμολογία από όλους, είναι μια λέξη άγνωστη, υπάρχουν ωστόσο πιθανές ετυμολογίες που δίνουν διάφοροι λαογράφοι.
Α.Η λέξη «καρναβάλι» παράγεται από  τις λατινικές λέξεις carne (κρέας) και vale (χορός).
Μ’ αυτή την ερμηνεία θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε τη λέξη «καρναβάλι» ως «χορό του κρέατος», απόδοση βεβαίως που δεν σημαίνει και πολλά πράγματα, εκτός κι αν δεχθούμε ότι πρόκειται για τον… «χορό του αποχαιρετισμού του κρέατος», μια που κατά κανόνα, σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο, το καρναβάλι προηγείται της σαρανταήμερης πασχαλινής νηστείας η οποία επιβάλλει την αποχή εκ του κρέατος.
Β. Μια ετυμολόγηση, η οποία οφείλεται στους Γάλλους εγκυκλοπαιδιστές του 18ου αιώνα, είναι η άποψη πως το «καρναβάλι» προέρχεται δήθεν από την ιταλική λέξη carnevale, η οποία αποτελεί νεώτερη παραφθορά του μεσαιωνικού λατινικού καθολικού όρου «carnelevamen». Η λέξη αυτή σημαίνει «απόσυρση κρέατος» και ισοδυναμεί κυριολεκτικά με τον ορθόδοξο ελληνοειδή διαιτολογικό όρο «απόκρεω».
Οι παραπάνω ετυμολογήσεις όμως δεν  μας προσφέρουν  καμία ερμηνεία σχετικά με τις μεταμφιέσεις, την γενική ευωχία, τα παιχνίδια, τους χορούς, τη βωμολοχία, τον εντονότατο ερωτισμό ή την τελική καύση του βασιλέα Καρνάβαλου, που είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των αποκριάτικων εκδηλώσεων.
Γ.Ο Μ. Βερέττας, σε σχετικό άρθρο του, δίνει την παρακάτω ετυμολογική  ερμηνεία της λέξεως «καρναβάλι».
Ετυμολογία της λέξεως «καρ» ή ¨καρν»
Σε πάμπολλους στίχους τόσο της Ιλιάδας όσο και της Οδύσσειας (Θ306, Π392, ε376, Θ92, ι140, υ75 κ. α.) συναντάμε τη λέξη «καρ» και τα παράγωγα της με την έννοια της κεφαλής. Σύγχρονη επιβίωση της λέξης «καρ» είναι βεβαίως η «κάρα», που σημαίνει «κεφάλι» αλλά προπάντων «νεκροκεφαλή».
Εάν τώρα προσθέσουμε το γράμμα «ν» στην ομηρική λέξη «καρ», φτάνουμε ήδη στη λέξη «κάρνος». Τι σημαίνει η λέξη αυτή;
Η μυθολογία μας πληροφορεί ότι ο Κάρνος ήταν κάποιος μάντης του Απόλλωνα από την Ακαρνανία, τον οποίο σκότωσε ο Ηρακλείδης Ιππότης, γιος του Φύλαντος. Οι συγγενείς του Ιππότου αναγκάστηκαν στη συνέχεια να προσφέρουν μεγάλες θυσίες στον Απόλλωνα προκειμένου να εξευμενίσουν την οργή του για τον φόνο του Κάρνου. Εμάς όμως εκείνο που μας ενδιαφέρει εδώ είναι, αφενός να εντοπίσουμε τη ρίζα «καρν» μέσα στο όνομα της κατ’ εξοχήν κτηνοτροφικής Ακαρνανίας, κι αφετέρου να υπογραμμίσουμε πως ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει τον Κάρνο και ως Κριό (Λακωνικά 13,4) γεγονός που δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι η λέξη «κάρνος» σημαίνει «κριός».
Όμως ο Κάρνος δεν ήταν μόνον ο δολοφονημένος απολλώνιος Ακαρνάν μάντης. Κάρνος λεγόταν επίσης κι ένας αρχαιότατος ποιμενικός, κριόμορφος και ιθυφαλλικός θεός, προστάτης της γονιμότητας, αντίστοιχος περίπου με τον θρακικό Πρίαπο. Ουσιαστικά ο Κάρνος ήταν ένας τοπικός πελοποννησιακός θεός, τόσο των Λακώνων όσο και των Μεσσηνίων, πριν από την εμφάνιση των Δωριέων. Η δε ιστορία των θρησκειών μας διαβεβαιώνει (πρβλ. Αιγυπτιακές θεότητες) ότι οι ζωόμορφοι θεοί προηγήθηκαν των ανθρωπόμορφων.
Επίσης, εκτός από τον μάντη και τον θεό, Κάρνος επίσης λεγόταν κατά την αρχαιότητα και το νησί Κάλαμος, στο Ιόνιο πέλαγος, απέναντι από τις ακτές της Ακαρνανίας ( Σκύλακος Περίπλους Ακαρνανίας, 34 και Λεξικόν, Στέφανου Βυζάντιου). Κάρνος λεγόταν και μια ελληνική πόλη στη Φοινίκη, στην παραλία των Αραδίων, κτισμένη από κάποιον Κάρνο, γιο του Φοίνικα, όπου επί αιώνες κόβονταν νομίσματα με την επιγραφή ΚΕΡΑΣ. Η φοινίκεια Κάρνος μετονομάστηκε επί ρωμαιοκρατίας Αντάραδος και σήμερα λέγεται Ταρτούς.
Από το ουσιαστικό «κάρνος» (=κριός) παράγεται το επίθετο «κάρνειος», που το εντοπίζουμε από πολύ νωρίς ουσιαστικοποιημένο, είτε ως δεύτερη ονομασία του θεού Κάρνου (Κάρνειος), είτε ως ονομασία κάποιου επίσης απολλώνιου μάντη Καρνείου, ο οποίος σύμφωνα με τους στίχους της Σικυώνιας ποιήτριας Πράξιλας (Παυσανίας, Λακωνικά 13,4) υπήρξε γιος του Διός και της Ευρώπης, ανατράφηκε από την Λητώ και διδάχθηκε τη μαντική τέχνη από τον Απόλλωνα στο ιερό άλσος της Ίδης, της Τροίας.
Πάνω από όλα όμως, «Κάρνειος» ήταν προσωνυμία του Απόλλωνα, ανάλογη προς τις προσωνυμίες «Νόμιος», «Επιμήλιος» και «Ποίμνιος» του ίδιου θεού, υπό την ιδιότητα του ως προστάτη των ποιμνίων και των ποιμένων, κυρίως στη Λακωνία και τη Μεσσηνία αλλά και στις δωρικές αποικίες της θήρας, της Κυρήνης και αλλού (βλ. Παυσανίας,Μεσσηνιακά 31,1). Ουσιαστικά δηλαδή, μετά την εμφάνιση των Δωριέων, ο προϊστορικός Κάρνος ταυτίστηκε με τον Απόλλωνα σε όλες σχεδόν τις δωρικές κοινωνίες. Ακόμη «Κάρνειος», «Καρνείος» ή «Καρνήιος» ήταν το όνομα ενός μηνός των δωρικών ημερολογίων, αφιερωμένου στη λατρεία του Καρνείου Απόλλωνα και επιγραφές με το όνομα του μηνός αυτού – τον οποίο ο Πλούταρχος ταυτίζει με τον αττικό Μεταγειτνιώνα – έχουν βρεθεί στην Σπάρτη και στην Επίδαυρο της Πελοποννήσου, στον Ακράγαντα της Μεγάλης Ελλάδος, στις Συρακούσες της Σικελίας, στη Γόρτυνα και στη Κνωσό της Κρήτης, στη Λίνδο της Ρόδου, στην Κάλυμνο και στη Νίσυρο.
Από το ουσιαστικοποιημένο επίθετο «Κάρνειος» προέρχεται και η ονομασία της εορτής «τα Κάρνεια», η οποία τελείτο σε όλες τις δωρικές πόλεις προς τιμή του Καρνείου Απόλλωνος, είχε συνήθως διάρκεια εννέα ημερών και περιελάμβανε μεταξύ των άλλων πάνδημων εκδηλώσεων και αγώνες. Γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι τα γιόρταζαν με ιδιαίτερη λαμπρότητα στο Γύθειο, στο Οίτυλο, στα Λεύκτρα Λακωνίας, στην Καρδαμύλη, στις Φάρες Μεσσηνίας, στην Σικυώνα, στο Αργός και προπάντων στο ιερό άλσος με τα κυπαρίσσια, το λεγόμενο Καρνάσιον ή Καρνειάσιον στη μεσσηνιακή Οιχαλία, κοντά στην αρχαία πρωτεύουσα Ανδανία. Το άλσος βρισκόταν δίπλα στην όχθη του ποταμού Χάραδρου και το κοσμούσαν τα περικαλλή αγάλματα του Κριοφόρου Ερμού, της Αγνής (τοπική ονομασία της Περσεφόνης) και του Καρνείου Απόλλωνα (βλ. Παυσανίας, Μεσσηνιακά 2,2). Εδώ τα Κάρνεια εορτάζονταν διαφορετικά, με μεταμφιέσεις και μυστήρια όμοια με της Ελευσίνας, τα οποία κατά την παράδοση Ίδρυσε ο ελευσίνιος Κούκων γιος του Κελαίνου, ενώ κατά το πέρας της εορτής ακολουθούσε «πανηγυρισμός».
…Το Καρναβάλι είναι επιβίωση αρχαίων τελετών, όχι όμως διονυσιακών, αλλά απολλώνιων και μας παραπέμπει σε παλαιότερες προδωδεκαθεϊστικές πελοποννησιακές αγροτικές τελετές προς τιμήν του κερασφόρου θεού Κάρνου,προστάτη της γονιμότητας των ποιμνίων και άρα τιμούμενου, όπως κάθε άλλος γονιμοποιητικός θεός, με προσωπιδοφορίες, χυδαιολογίες, πανηγυρισμούς και εκστατικούς χορούς υπό την συνοδεία ερωτικότατων ασμάτων.
Ετυμολογία του δεύτερου συνθετικού της λέξης «Καρναβάλι»
Κατ’ αρχήν το επίρρημα «βάλε» ή «άβαλε» στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «είθε» και «μακάρι». Έπειτα, μερικές από τις δεκαπέντε και πλέον σημασίες του ρήματος «βάλλω» έχουν την έννοια του «στρέφω», «σείομαι πέρα δώθε», «ελαύνω», «φορώ», «προκαλώ», «ρίπτομαι» αλλά και… «φωτίζω».
Από εδώ κι έπειτα περνάμε στο ρήμα «βαλλίζω» που σημαίνει «χοροπηδώ», στα ουσιαστικά «βαλλισμός» δηλαδή «πηδηκτός χορός» και «βαλλήν» δηλαδή «νεαρός ηγεμόνας ή βασιλέας» (απ’ όπου και η… τούρκικη λέξη «βαλής», η αρχαιογαλλική «val» αλλά και η… χαρτοπαικτική «βαλές») και τέλος στο επίθετο «βάλιος» που σημαίνει «γοργοκίνητος», «ποικίλος» αλλά και «κατάστικτος»!…
Με βάση τα προηγούμενα θα μπορούσαμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι:
– Μια έκφραση του τύπου «καρνάβαλε», θα μπορούσε να σημαίνει «μακάρι Καρνέ θεέ», ή «είθε Καρνέ θεέ να εκπληρώσεις τις γονιμοποιητικές μας προσδοκίες για την αύξηση της σοδειάς και των γεννημάτων μας».
– Μια έκφραση του τύπου «καρναβάλλω» θα μπορούσε να σημαίνει «στρέφομαι ή σείομαι πέρα δώθε», κατά τη διάρκεια της σχετικής εορτής, προς τιμή του θεού Κάρνου ή του Καρνείου Απόλλωνα.
– Μια έκφραση του τύπου «καρναβαλλίζω» θα μπορούσε να σημαίνει ότι «χοροπηδώ» στο πανηγύρι του Κάρνου, φορώντας τα κέρατα του θεού ή το κριόμορφο προσωπείο του, με άλλα λόγια ότι «επιδίδομαι σε καρναβαλλισμό», στον πηδηκτό δηλαδή χορό του σχετικού γονιμοποιητικού πανηγυριού. Επίσης σύμφωνα προς τις αρχαίες λατρευτικές συνήθειες οι λάτρες-φίλοι των θεών κατανάλωναν τα κρέατα του ζώου της θυσίας, ενώ το δέρμα, τα οστά και τα κέρατα παραδίδονταν στην θυσιαστική πυρά, επάνω στο βωμό, προς απόλαυση των Αθανάτων. Σε όλη τη διάρκεια της εορτής μάλιστα θα φερόμουν ως «βάλιος», δηλαδή ως γοργοκίνητος χορευτής.( Μάριος Βερέττας, Περιοδικό Τ.Μ., τεύχος 102, άρθρο «Καρναβάλι, η αρχαιότερη Απολλώνια Ελληνική Εορτή»)
Συμπέρασμα
Από τα προηγούμενα συμπεραίνουμε ότι η πηγή του Καρναβαλιού εντοπίζεται αρχικά στην Πελοπόννησο αλλά και στις απανταχού δωρικές κοινωνίες. Διότι εκεί τιμούσαν εξαρχής ως γονιμοποιητική δύναμη τον θεό Κάρνο και που στη συνέχεια ταυτίστηκε με τον Κάρνειο Απόλλωνα.
Θα ήταν λοιπόν παράλογο να αναρωτηθεί κανείς εάν είναι εντελώς τυχαίο που στην σύγχρονη πελοποννησιακή πρωτεύουσα, την Πάτρα, αναβιώνει κάθε χρόνο με τόση λαμπρότητα το σύγχρονο Καρναβάλι.
Δ. Η λέξη ¨καρναβάλι» σχετίζεται με τον χοροπηδηχτό χορό των Σατύρων που είναι μεταμφιεσμένοι ως τράγοι. Έτσι το καρναβάλι μπορεί να σημαίνει βαλλισμός των κάρνων. Κάρνος κατά τον λεξικογράφο Ησύχιο είναι κάρνος· φθείρ. βόσκημα, πρόβατον. Έτσι οι τράγοι που είναι τα βοσκήματα, βαλλίζουν δηλαδή χοροπηδάνε.
Ε. Μια άλλη ετυμολογία είναι η εξής: Η λέξη “Καρναβάλι»,  τονίζει ο ερευνητής και λαογράφος Μάνος Φαλτλαιτς, πρέπει να προέρχεται από τις λέξεις “ΚΟΡΝ”, δηλαδή κέρατο, και “ΒΑΑΛ ή ΒΗΛΟΣ”, που ήταν η επίσημη ονομασία του Θεού-Βοδιού. Η γιορτή των καρναβαλιών λοιπόν σημαίνει “ΒΟΪΔΟΚΕΡΑΤΟ” και δόθηκε ειρωνικά για να θυμίζει τη νίκη  των αιγοπροβατοτρόφων εναντίων των βοϊδοτρόφων και του θεού ΒΑΑΛ.Οι μεταμφιέσεις επικρατούσαν από τα παλιά χρόνια, όχι μόνο στο Βυζάντιο, που η Αποκριά έπαιρνε πάνδημο χαρακτήρα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη και σε άλλους λαούς. Το καρναβάλι θεωρείται σήμερα υπερεθνική γιορτή με κοινή καταγωγή κι αφετηρία ανεξάρτητα από τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους γίνεται από τόπο σε τόπο. Είναι, κατά τους εθνολόγους, κατάλοιπο μιας πανάρχαιας γιορτής που έχει τις ρίζες του στην νεολιθική εποχή.
«Γενικά επικρατεί η γνώμη ότι οι γιορτές αυτές των καρναβαλιών καθιερώθηκαν για να συμβολίζουν το θάνατο του χειμώνα με τον ερχομό της άνοιξης και για να προκαλούν οι πρωτόγονοι λαοί με τις μεταμφιέσεις την «καλή χρονιά» για «καρποφορία και γονιμότητα της γης».
Κυρίαρχο στοιχείο, λένε, των παλιών μεταμφιέσεων είναι οι προσωπίδες από γιδοτόμαρο και τραγίσια κέρατα ώστε να μοιάζουν με τράγους, που είναι αρχηγοί των κοπαδιών, στα γκισέμια. Οι μεταμφιεσμένοι φορούν επίσης κυπριά και κουδούνια όπως τα γιδοπρόβατα και κάνουν άσεμνες κινήσεις μιμούμενοι τους τράγους. Τα φαγητά που τρώγονται τις αποκριές είναι κατ’ εξοχήν κτηνοτροφικά ώστε να έχουμε την εβδομάδα της κρεατινής με κρέατα και της τυρινής με γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα στοιχεία αυτά συναντιόνται στην Αρχαία Ελλάδα και Αρχαία Ρώμη, όπου γιόρταζαν τα Κρόνια και τα Σατουρνάλια με τον ίδιο τρόπο και οι εορταστές ντύνονταν με τραγοτόμαρα μιμούμενοι τους τράγους, τις κατσίκες και τα πρόβατα.
Από τους παλιούς θεούς – ζώα αναδείχτηκαν το βόδι, ο τράγος και το κριάρι. Τα ζώα αυτά ασκούσαν σημαντικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου και οι κτηνοτροφικές φυλές ξεχώριζαν σε «Βοοτρόφους» και «Αιγοπροβατοτρόφους». Σε σύγκρουση, που έγινε μεταξύ των δύο φυλών, υπερίσχυσαν οι αιγοπροβατοτρόφοι, όπως μαρτυρεί ο μύθος ότι οι Πάνες, οι τραγόμορφοι θεοί, αιχμαλώτισαν τις ιερές αγελάδες αφού συγκρούστηκαν με το ήρωα της φυλής των βοοτρόφων.
Η νικήτρια φυλή καθιέρωσε, λένε ερευνητές, τις γιορτές αυτές τιμώντας τους θεούς της, τα Τοτέμ, και η αμφίεση σε ζώα τράγους αποτελούσε την επίσημη πανηγυρική φορεσιά με κουδούνια και κυπριά και οι πανηγυριστές παρίσταναν περισσότερο τον τράγο ως στοιχείο γονιμότητας και ευφορίας.
Κατάλοιπο της μεγάλης σύγκρουσης των δύο φυλών ήταν η καθιερωμένη παράστασή της, που επικρατούσε παλιότερα: να χωρίζονται δηλαδή οι καρναβαλιστές σε δύο στρατόπεδα και να συγκρούονται μεταξύ τους χωρίς λόγο μέχρι θανάτου, για να μην αφήσουν τόπο στους άλλους να περάσουν αν το δρομάκι ήταν στενό κι έπρεπε κάποια από τις ομάδες να παραμερίσει. Οι συγκρούσεις αυτές ήταν το κυρίαρχο στοιχείο παντού στις γιορτές του καρναβαλιού κι είναι πολλές οι περιοχές που φέρουν ονόματα όπως: Βαρεμένοι στις Γούλες, Κομμένοι στην Αιανή, Ματωμένες πέτρες στα Όντρια, Κοφτερή Ράχη στη Δραγασιά, και «της Μπίλιως τα Νημόρια» στην Κοζάνη. Οι πέτρες με τα όπλα που μεταχειρίζονταν παλιότερα στις συγκρούσεις αυτές, αντικαταστήθηκαν στις μέρες μας με τον ακίνδυνο χαρτοπόλεμο που γίνεται με σερπαντίνες και κομφετί, ως τελευταία ανάμνηση κι αναπαράσταση των τρομερών μαχών που έγιναν  των αιγοπροβατοτρόφων εναντίων των βοϊδοτρόφων και του θεού ΒΑΑΛ».(Η ιστορία του καρναβαλιού.Αριστέας Νταρετζή)
Ε.Τέλος μια άλλη ετυμολογία,που οι λαογράφοι την απορρίπτουν, είναι  η λέξη Καρναβάλι να προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrus navalis», που σημαίνει ναυτικό αμαξίδιο, επειδή ο Θεός Διόνυσος στις γιορτές ερχόταν με τροχοφόρο καράβι.
ΠΗΓΕΣ.
Α. Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 39, άρθρο «Η Ονοματολογία των Επουράνιων Θεοτήτων» του Γιώργου Ηλιόπουλου.
Β. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος ΙΓ΄ σελ. 868).
Γ. Περιοδικό Τ.Μ., τεύχος 102, άρθρο «Καρναβάλι, η αρχαιότερη Απολλώνια Ελληνική Εορτή- Μάριος Βερέττας.
Δ. Διον. Ι. Σιγαλός «Η ΣΠΑΡΤΗ ΚΑΙ Η ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ» Αθήναι 1959.
Ε. Από το Έθνος της Κυριακής, Πατριδογνωσία, Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2003, Τεύχος 91, «Πελοπόννησος».
ΣΤ. Οι ρίζες του καρναβαλιού στην αρχαία Ελλάδα. (24grammata.com)
πηγή

Τυρινή: Ο τελετουργικός προθάλαμος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής

Η εβδομάδα της Τυροφάγου ή Τυρινής αποτελεί το πρόπυλο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου έχει ξεκινήσει η σταδιακή εισαγωγή των πιστών στο κλίμα της τεσσαρακονθήμερης περιόδου με τη χρήση του λειτουργικού βιβλίου του Τριωδίου. Την εβδομάδα της Τυρινής όμως, το Τριώδιο χρησιμοποιείται κατά κόρον όλες τις ημέρες και όχι μόνο την Κυριακή (Τελώνου και Φαρισαίου, Ασώτου, Απόκρεω) ή και το Σάββατο (προ της Απόκρεω – των Ψυχών), όπως συνέβαινε τις δυο προηγούμενες εβδομάδες.

            Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της παρούσας εβδομάδας, ως εισαγωγικής στο πνεύμα και την ουσία της Σαρακοστής, είναι εμφανής και στην τυπική διάταξη των ακολουθιών των καθημερινών. Από το εσπέρας της Κυριακής των Απόκρεω, έως και την Παρασκευή της Τυρινής παρατηρείται η χρήση του Τριωδίου σε όλες τις ακολουθίες, με αποκορύφωμα την Τετάρτη και την Παρασκευή, οπότε η αδυναμία τέλεσης Θείας Λειτουργίας μεταβάλλει την τυπική διάταξη σε σχεδόν όμοια με εκείνη των καθημερινών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

            Εξετάζοντας το τυπικό των ημερών αυτών, προβαίνουμε στις ακόλουθες τελετουργικές επισημάνσεις: 1) Στην ακολουθία του Εσπερινού παρατηρούμε τις εξής μεταβολές: α) Στα Απόστιχα δεν ψάλλονται τα συνήθη τροπάρια από το βιβλίο της Παρακλητικής, αλλά τα ανάλογα από το Τριώδιο. Αυτά είναι ένα ιδιόμελο των αποστίχων, το οποίο ψάλλεται δύο φορές, την πρώτη χωρίς στίχο και τη δεύτερη με το στίχο «Πρὸς σὲ ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου», ενώ ακολουθεί μαρτυρικό με στίχο «Ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε, ἐλέησον ἡμᾶς» και στο «Δόξα. Καὶ νῦν» Θεοτοκίο (ή Σταυροθεοτοκίο, κατά το εσπέρας Τρίτης και Πέμπτης) ή τυχόν δοξαστικό του Αγίου από το Μηναίο (εκτός Τρίτης και Πέμπτης). β) Το απόγευμα της Τρίτης και της Πέμπτης, αντί για το σύνηθες απολυτίκιο του αγίου της ημέρας, ψάλλεται το «Θεοτόκε Παρθένε» και τα λοιπά τροπάρια· ακολουθούν το «Κύριε Ἐλέησον» μ’ φορές, «Δόξα. Καὶ νῦν», «Τὴν Τιμιωτέραν», «Ἐν ὀνόματι Κυρίου», η εκφώνηση «Ὁ ὢν εὐλογητός», η ευχή «Ἐπουράνιε Βασιλεῦ» και οι τρεις μεγάλες μετάνοιες με την ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου». Η διάταξη αυτή ακολουθείται, διότι στον όρθρο της επομένης δεν θα ψαλλεί «Θεὸς Κύριος», αλλά «Ἀλληλούια», αφού δεν μπορεί να τελεσθεί κανενός είδους Θεία Λειτουργία αυτές τις δύο ημέρες (Τετάρτη και Παρασκευή).

            2) Στην ακολουθία του Όρθρου απαντώνται οι ακόλουθες διατάξεις: Βασικότερη μεταβολή της τυπικής διάταξης της εβδομάδας της Τυρινής αποτελεί η μελώδηση τριωδίων κανόνων ή και πλήρων κανόνων από το Τριώδιο, με περιεχόμενο μετανοίας, νήψεως και καλέσματος σε προσευχή και νηστεία. Οι τριώδιοι κανόνες είναι διπλοί και ψάλλονται καθημερινά, ενώ ο πλήρης κανόνας απαντάται μόνο στον όρθρο της Τετάρτης και της Παρασκευής. Αυτές τις δύο ημέρες υπάρχουν και μερικές επιπλέον μεταβολές στην ορθρινή ακολουθία: α) Αντί για το «Θεὸς Κύριος», ψάλλεται το τριπλό «Ἀλληλούια», με τη συνοδεία των τεσσάρων στίχων από το Ησ. κστ’, 9,11,15 («Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμά μου» κ.λπ.) και οι τριαδικοί ύμνοι του ήχου της εβδομάδας. β) Πριν από τη μελώδηση των κανόνων προηγούνται οι εννέα βιβλικές ωδές (την Τετάρτη ολόκληρες οι γ’, η’ και θ’ ωδές και η αρχή και το τέλος των υπολοίπων, ενώ την Παρασκευή αντί της γ’ ψάλλεται ολόκληρη η ε’ ωδή). γ) Αντί για το σύνηθες κοντάκιο του αγίου της ημέρας λέγεται το μαρτυρικό του ήχου της εβδομάδας. δ) Δεν ψάλλεται εξαποστειλάριο, αλλά το φωταγωγικό του ήχου της εβδομάδας. ε) Στη θέση του απολυτίκιου λέγεται χύμα το «Ἐν τῷ ναῷ ἑστῶτες τῆς δόξης σου» και η λοιπή ακολουθία όμοια με τον εσπερινό της παραμονής. στ) Συνημμένα με την ακολουθία του Όρθρου τελούνται και οι ακολουθίες των Ωρών Α’, Γ’ και ΣΤ’. Στην τελευταία λέγεται το τροπάριο της προφητείας και η προφητεία από το βιβλίο του Τριωδίου, ενώ μετά το πέρας της Στ’ Ώρας γίνεται η απόλυση και δεν ακολουθεί η τέλεση Θείας Λειτουργίας.

            Η τέλεση της Θείας Λειτουργίας αποτελεί τη θεμελιώδη έκφραση της λατρευτικής σύναξης. Την εβδομάδα της Τυρινής όμως, και συγκεκριμένα την Τετάρτη και την Παρασκευή, δεν είναι δυνατή η τέλεση Θείας Λειτουργίας πλήρους μορφής ή έστω Προηγιασμένων Δώρων, σύμφωνα με παλαιό έθος της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Το τυπικό της μονής του Αγίου Σάββα χαρακτηρίζει τις ημέρες αυτές ως τελείως άπρακτες.  Σε παλαιότερες εποχές, η τέλεση της Λειτουργίας των Προηγιασμένων Δώρων επιτρεπόταν αυτές τις δύο ημέρες. Στην περίπτωση αυτή, δεν αναγιγνώσκονταν δύο, αλλά ένα παλαιοδιαθηκικό ανάγνωσμα και αντί του «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου» θα ψαλλόταν ο ψαλμικός στίχος «Ἐλπισάτω Ἰσραὴλ ἐπὶ τὸν Κύριον» (Ψαλμ. ργ’, 3) με εναλλαγή των στίχων του ρλ’ ψαλμού. Κατάλοιπο αυτής της παλαιάς συνήθειας αποτελεί η παράθεση παλαιοδιαθηκικού αναγνώσματος στο βιβλίο του Τριωδίου, κατά την ακολουθία του Εσπερινού των δύο ημερών της εβδομάδας της Τυρινής.

            Εξαίρεση στην απαγόρευση τέλεσης Θείας Λειτουργίας μπορεί να λάβει χώρα, εάν κατά τις ημέρες αυτές συμπέσει η εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου (περίπτωση δυνατή μόνο για τις κοινότητες που ακολουθούν το Παλαιό Ημερολόγιο) ή μνήμη εορτάσιμου Αγίου, όπως για παράδειγμα του Αγίου Χαραλάμπους, των Τεσσαράκοντα μαρτύρων κ.λπ. Στην περίπτωση αυτή ψάλλεται σε όλες τις ακολουθίες της ημέρας η ακολουθία του εορταζόμενου Αγίου, καταλυμπάνεται η διάταξη του Τριωδίου και τελείται η Θεία Λειτουργία του ιερού Χρυσοστόμου.

            Η εβδομάδα της Τυρινής αποτελεί λοιπόν και τελετουργικό προάγγελο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εισάγοντας σταδιακά τους πιστούς στο λειτουργικό πλούτο της περιόδου των Νηστειών. Κατά την περίοδο που ανοίγεται μπροστά μας, η ενοριακή λατρεία θα ομοιάσει με εκείνη που τηρείται στα καθολικά των μοναστηριών και θα αποτελέσει πρόκληση για μύηση στις αρετές της προσευχής, της νηστείας και της εγκράτειας, αλλά και στην ιδιόρρυθμη τελετουργική πάλη μεταξύ της μοναχικής ακρίβειας και της ενοριακής οικονομίας των ιερών ακολουθιών.

πηγή