Ο Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως Χρυσόστομος απαντά στο Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη (ΕΔΩ)
Τὸ ὀργίλον ὕφος τοῦ ἐπιστολογράφου ἁγίου Περγάμου κ.Ἰωάννου, δικαιολογεῖται, ἐὰν ἔχουμε διαβάσει χάριν πνευματικῆς οἰκοδομῆς ἱστορίες ἀπὸ τὴν ἀφελεστάτη, ἀλλὰ τόσο γοητευτικὴ καὶ διδακτικὴ φιλολογία τῶν Πατέρων τῆς ἐρήμου. Ἐκεῖ συναντοῦμε ἄνδρας ὁσίους κατὰ πάντα νὰ δέχωνται ἀπαθῶς τὶς χειρότερες κατηγορίες ἀπὸ κακοήθεις ἀνθρώπους. Μόλις ὅμως φθάνει στὴν ἀκοὴ των κατηγορία, πού ἔχει σχέση μὲ τὴν ὀρθόδοξη πίστη των, χάνουν τὴν ἠρεμία των καὶ μὲ ὀργὴ ἀνθίστανται στὸν κατήγορό των.
Ἔτσι ἑρμηνεύομε καὶ τὸ ἐκτάκτως δριμὺ καὶ ὀξυβελὲς ὕφος τῆς ἐπιστολῆς τοῦ διαπρεποῦς ἀκαδημαικοῦ διδασκάλου τῶν ἡμερῶν μας. Διότι ἐνόμισε ὅτι ὁ ὑποφαινόμενος ἐσκόπευε νὰ τὸν θίξει στὸ σπουδαῖο κεφάλαιο τῆς πίστεως. Ἀλλὰ ὁ συντάκτης τοῦ ἄρθρου τίποτε ἄλλο δὲν περιέλαβε παρὰ μόνο ὅ,τι «ἐξ ἀντικειμένου» εἶδε καὶ ἄκουσε, ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς μετασχόντες στὴν γνωστὴ Σύναξη τοῦ Φαναρίου τοῦ παρελθόντος ἔτους. Καὶ θὰ παρέλειπε τὸ σημεῖο ἐκεῖνο, πού ἀφοροῦσε τὸν ἅγιο Περγάμου, ἐὰν δὲν ἐνεθυμεῖτο, ὅτι «ἀντέστη» εὐθαρσῶς στὶς διατυπωθεῖσες ἀπόψεις του περὶ τοῦ Ἡσυχασμοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πρωταγωνιστοῦ του ὄχι τυχαῖο μέλος τῆς Συνάξεως τῶν ἀρχιερέων, ἀλλὰ νέος ἀρχιερεὺς, ἐπίσης ἀκαδημαϊκὸς διδάσκαλος καὶ μάλιστα τοῦ κλίματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Τί, λοιπόν, ὁ ὑποφαινόμενος καὶ ἄλλοι ἴσως, πού ἔγιναν ἀκουσίως μάρτυρες τῆς διχογνωμίας τῶν δύο ἀκαδημαϊκῶν διδασκάλων, ἑνὸς παλαιοῦ καὶ ἑνὸς νεωτέρου, λογικὰ περίμεναν; Ὡς σοφὸς καὶ ἐπιστήμων, ὁ Σεβασμιώτατος, καταστέλλων τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς, ἀπὸ τὴν ἀπρεπῆ ἀναφορὰ τοῦ τιμίου ὀνόματός του σὲ ἕνα ἄρθρο ἀσήμαντου θρησκευτικοῦ περιοδικοῦ, «ἐν πραύτητι σοφίας», ὡς ὀφειλέτης «σοφοῖς τε καὶ ἀνοήτοις» κατὰ τὸν Ἀπόστολο, νὰ γράψει, ὅτι τιμᾶ καὶ σέβεται, ὅπως ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί, αἰῶνες τώρα, τὸν ἐπιφανέστατο Πατέρα καὶ Διδάσκαλό μας, Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμά.
Ἀντὶ ὅμως τούτου ἐπέμεινε στὴν ἀρχική του θέση, ὅτι, δηλαδή, ἀνήκει στοὺς ὀλίγους, οἱ ὁποῖοι δὲν δίνουν τόση βαρύνουσα σημασία στὶς συνόδους τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, οἱ ὁποῖες στὸ πλαίσιο τῶν Ἡσυχαστικῶν ἐρίδων τοῦ 14ου αἰῶνος, τράβηξαν (ἂς ἐπιτραπεῖ μία γνωστὴ ἔκφραση τῶν ἡμερῶν μας) τὶς κόκκινες γραμμὲς ἀνάμεσα στὴν ἁγία Ὀρθοδοξία μας καὶ τὸν Ρωμαιοκαθολικισμό. Καὶ ὡς σύμμαχο μάλιστα γενναῖο τῶν ἀπόψεών του ἔφερε τὸν μακαρίτη Καθηγητὴ Ι.Καρμίρη, πού ἀποφαίνεται ὄχι τόσο θετικὰ γιὰ τὶς συνόδους ἐκεῖνες, ἀφοῦ τοὺς δίνει τὸν ὄχι κολακευτικὸ χαρακτηρισμὸ τῆς «σχετικῆς, καὶ ἐπικουρικῆς καὶ δευτερεύουσας» πηγῆς τῆς πίστεώς μας.
Ἀλλὰ εὐλαβῶς ἂς ἐρωτήσουμε στὸ σημεῖο αὐτό. Ἐκτός τοῦ ὅτι ἡ προηγούμενη παρατήρηση τοῦ ἀειμνήστου Καθηγητοῦ προσφέρεται γιὰ πολλὴ διερεύνηση καὶ προσεκτικὴ ἐξέταση, κυρίως στὸ ζήτημα, τί προσέφεραν στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ δόγμα της ἐκεῖνες οἱ σύνοδοι, ὑπὸ τὴν πνοὴν τοῦ Ἁγίου Πατρὸς μας Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, μπορεῖ νὰ ἐρωτήσει κάποιος: ἄραγε τὸ κῦρος τῶν ἀποφάσεων μιᾶς ἁγίας ἐκκλησιαστικῆς συνόδου ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν γνώμη ἑνὸς πανεπιστημιακοῦ καθηγητοῦ τῆς Θεολογίας; Περισσότερη μάλιστα ἐμπιστοσύνη θὰ εἴχαμε γιὰ τὶς ὅποιες ἀπόψεις του, ἐὰν μπροστὰ μας εἴχαμε τὴν προσεκτική, προσωπικὴ ἔρευνά του αὐτῶν τῶν συνόδων καὶ τὰ πειστικά του ἐπιχειρήματα ἀπὸ τὴν ἐνδελεχῆ καὶ σοβαρὴ μελέτη τους. Κάτι τέτοιο ὅμως δὲν ἔχομε ἐκτὸς ἀπὸ μία ἀφοριστική του καὶ γενικώτατη παρατήρηση.
Ἔπειτα λίγες φορὲς θεράποντες τῆς ἱερᾶς Ἐπιστήμης ἀστόχησαν θλιβερῶς στὰ συμπεράσματά τους καὶ δέχθηκαν κατόπιν δικαίως τὶς παρατηρήσεις τῆς Ποιμαίνουσας Ἐκκλησίας; Τοιοῦτος δὲν ἦταν ὁ μακαρίτης ἐκεῖνος καθηγητὴς τῆς Θεολογίας Γεώργιος Δέρβος, (1854-1925) ὁ ὁποῖος κατέληξε μετὰ ἀπὸ ἔρευνες ὄχι ἁπλῶς γιὰ τήν ὑποτίμηση, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἀνυπαρξία τοῦ Ἁγίου Ἱεροθέου, πρώτου ἐπισκόπου Ἀθηνῶν; Μήπως μετὰ τὴν γνωμάτευση τοῦ σοφοῦ πατρολόγου ἔπαυσαν οἱ εὐσεβεῖς Ἀθηναῖοι νὰ τιμοῦν τὸν ἀνύπαρκτο γιὰ τὸν καθηγητὴ Ἅγιο Ἱερόθεο;
Δεύτερον μποροῦμε νὰ ἀντιτάξουμε στὸν Ἅγιο Περγάμου, πού ἀνήκει στοὺς λίγους πού δὲν δίνουν τὴ σημασία, ὅπως δίνουμε ἐμεῖς οἱ πολλοί, στὶς συνόδους τοῦ 1341 καὶ 1351, οἱ ὁποῖες νομοθετοῦν καθοδηγούμενες ἀπὸ τὸ φῶς τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, καὶ ἄλλους διαπρεπεῖς σύγχρονους ἀκαδημαϊκοὺς διδασκάλους, οἱ ὁποῖοι δίνουν ὡς ἐπιστήμονες τὴ σημασία τῶν πολλῶν γιὰ ἐκεῖνες τὶς συνόδους καὶ ἐπιδεικνύουν ἀμέριστο σεβασμὸ στὶς ἀποφάσεις των. Τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας μας ἐκλεκτοὶ Ἱεράρχες, λόγιοι καὶ ἐπιστήμονες, (π.χ. ὁ Ἅγιος Πειραιῶς, ὁ Ἅγιος Γόρτυνος) ὅταν ἦλθε στὴν ἐπικαιρότητα ἡ πνευματικὴ ἀξία τῶν ἐν λόγω συνόδων, ἀπαρίθμησαν τὰ ὀνόματα ἀρκετῶν ἐπιστημόνων, πού ἀντιτίθενται στὴ γνώμη τῶν λίγων, ὅπως τοῦ ἁγίου Περγάμου, στὸ θέμα μας.
Καὶ πρὶν λίγο σὲ σοβαρὸ θρησκευτικὸ ἔντυπο διαβάσαμε ἔκπληκτοι τὴν ἑξῆς πληροφορία:«Ὁ Πατριάρχης Σερβίας Εἰρηναῖος ζήτησε ἀπὸ τὴν ἐπιτροπὴ προετοιμασίας τῆς μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου τοῦ 2016 νὰ προστεθεῖ στὴ θεματολογία της, ὡς βασικὴ προυπόθεση γιὰ τὴν πραγματοποίησή της, ἡ ἀναγνώριση ὡς Οἰκουμενικῶν τῶν Συνόδων τοῦ Μ. φωτίου καὶ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ…» (Ἀπολύτρωσις –Φεβρουάριος 2016).
Εἴθε ὁ καλόπιστος ἀναγνώστης νὰ ὁδηγηθεῖ σὲ σωστὰ συμπεράσματα, ὁ δέ ἅγιος Περγάμου, μιμητὴς τοῦ ἀκάκου Ἀρχιερέως Χριστοῦ, νὰ παράσχει τὴν συγγνώμη του γιὰ τὴν ἀκούσια ἐνόχληση ἀπὸ τὸν συντάκτη τοῦ ἄρθρου, καί τέλος ὁ μέγας Πατὴρ καὶ σοφὸς Διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας, Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς νὰ μὴ παύσει νὰ δέεται ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ τῶν ἐργατῶν της.
+ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Περιοδικό: «Άμβων Παγγαίου» Ι.Μ. Ελευθερουπόλεως,Τεύχος 49ο – Ιανουάριος – Φεβρουάριος – Μάρτιος 2016 http://imelef.gr/
το είδαμε εδώπηγή
