"Η Εβδομάδα των παθών" Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελιδης

"Η Εβδομάδα των παθών"

H Aγία και Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει ουσιαστικά από την Ανάσταση του Λαζάρου το Σάββατο και την Είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, την Κυριακή των Βαΐων.

                     Ας κάνουμε μια σύντομη γνωριμία με τις εορτές της Μεγάλης Εβδομάδας.

* Τι είναι η Μεγάλη Εβδομάδα;

Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μ. Σάββατο) και ονομάζεται «Μεγάλη», όχι γιατί έχει περισσότερες μέρες ή ώρες από τις άλλες εβδομάδες, αλλά γιατί τα γεγονότα όπου τελούνται και βιώνονται στους Ιερούς Ναούς είναι κοσμοσωτήρια για τον άνθρωπο!

* Πώς βιώνεται ο λειτουργικός χρόνος τη Μεγάλη εβδομάδα;

Η Εκκλησία από την μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας. (π.χ. την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας).

* Τι τελείται τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας;

Οι τέσσερις πρώτες ημέρες μας προετοιμάζουν πνευματικά για το θείο δράμα και οι Ακολουθίες ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».

# Μεγάλη Δευτέρα (Κυριακή Βαϊων βράδυ)

Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα, η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιου του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και τη ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του και το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22): 
Συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.

Αυτήν την ημέρα συνηθίζεται να δεσπόζει στο κέντρο των ναών η εικόνα του Νυμφίου Χριστού και να προσκυνάτε από τους πιστούς στο τέλος της Ακολουθίας.

# Μεγάλη Τρίτη (Μεγάλη Δευτέρα βράδυ)

Την Μεγάλη Τρίτη θυμόμαστε και ζούμε δύο παραβολές,"Των δέκα παρθένων" (Ματθ. 25,1-13) που μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία"Των Ταλάντων" (Ματθ. 25,14-30), που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και πρέπει να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.

Και αυτήν την ημέρα συνηθίζεται να δεσπόζει στο κέντρο των ναών η εικόνα του Νυμφίου Χριστού και να προσκυνάτε από τους πιστούς στο τέλος της Ακολουθίας.

# Μεγάλη Τετάρτη (Μεγάλη Τρίτη βράδυ)

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματά της, γιατί έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο. Ψάλλεται το περίφημο τροπάριο (δοξαστικό) της Υμνογράφου Μοναχής Κασσιανής.

 Και αυτήν την ημέρα συνηθίζεται να δεσπόζει στο κέντρο των ναών η εικόνα του Νυμφίου Χριστού και να προσκυνάτε από τους πιστούς στο τέλος της Ακολουθίας.

# Μεγάλη Πέμπτη (Μεγάλη Τετάρτη βράδυ)

Την Μεγάλη Πέμπτη γιορτάζουμε 4 γεγονότα :

α) Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Κύριο, δείχνοντας για το ποια πρέπει να είναι η διακονία των πιστών στην Εκκλησία.

β) Τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδή την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.

γ) Την Προσευχή του Κυρίου, στο Όρος των Ελαιών και

δ) την Προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή του Πάθους του Κυρίου.

 Αυτήν την ημέρα συνηθίζεται να δεσπόζει στο κέντρο των ναών η εικόνα του Ιερού Νιπτήρος ή του Μυστικού Δείπνου και να προσκυνάτε από τους πιστούς στο τέλος της Ακολουθίας.

# Μεγάλη Παρασκευή (Μεγάλη Πέμπτη βράδυ)

Την Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την Κορύφωση του θείου δράματος, τελείται η «Ακολουθία των Παθών» και θυμόμαστε και βιώνουμε τα Σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού μας. (Δηλαδή,τα πτυσίματα, τα μαστιγώματα, τις κοροϊδίες, τους εξευτιλισμούς, τα κτυπήματα, το αγκάθινο στεφάνι και κυρίως την Σταύρωση και τον θάνατο του Χριστού μας).

Αυτήν την ημέρα ο ιερέας διαβάζει τα Δώδεκα Ευαγγέλια και μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο κουβαλώντας τον Εσταυρωμένο Ιησού τον τοποθετεί στο κέντρο του ναού, όπως επίσης μετά το πέρας της Ακολουθίας, στολίζετε με λουλούδια απο τους πιστούς καθ΄όλη την διάρκεια της νύχτας ο Επιτάφιος.
# Μεγάλο Σάββατο (Μεγάλη Παρασκευή πρωί και βράδυ)

Το Μεγάλο Σάββατο γιορτάζουμε:

α) την Ταφή Του Κυρίου και

β) την Κάθοδο Του στον Άδη, όπου κήρυξε σε όλους τους νεκρούς. 

* Έτσι Μεγάλη Παρασκευή το πρωί  τελείτε, η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών όπου μετά την Θ' Ώρα, τελείτε ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως.

* Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ ψάλλονται τα Εγκώμια και τελείτε η περιφορά του Επιταφίου!

# Κυριακή του Πάσχα (Μ. Σάββατο πρωί και βράδυ)

* Το Μεγάλο Σάββατο το πρωϊ, έχουμε την λεγόμενη «1η Ανάσταση», δηλαδή το προανάκρουσμα της Αναστάσεως που μεταδίδουν οι ύμνοι και της προσμονής της λυτρώσεως όλης της κτίσεως από την φθορά και τον θάνατο!

*  Το Μεγάλο Σάββατο στις 11 το βράδυ, χτυπούν οι καμπάνες και καλούν τους πιστούς στους ναούς για να γιορτάσουν στις 12,στην ζωηφόρο Ανάσταση του Κυρίου μας.

Κυριακή του Πάσχα το πρωί ή το απόγευμα, τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης», όπου σε πολλές γλώσσες διαβάζεται το Ιερό Ευαγγέλιο και διατρανώνεται παγκοσμίως η νίκη του θανάτου και η εποχή της Καινούριας Διαθήκης, της χαράς και της Αναστάσιμης ελπίδας.

* Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των Παθών και της Αναστάσεως για όλους εμάς τους Πίστους;

Οι πιστοί βιώνουμε τα πάθη και την ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση»! Ο Χριστός με την θέληση του (εκουσίως), έπαθε και ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Αυτό σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε «μοιρολατρικά» για το Πάθος του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανοιώνουμε ειλικρινώς μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός να την κάνουμε και υποκειμενική - προσωπική σωτηρία!

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης

Οι "ελληνικές" ισλαμιστικές οργανώσεις!Ποια οργάνωση παρέλασε (!) στη Μανωλάδα!

 
Ο ισλαμικός κίνδυνος χτυπάει την "πόρτα" της Ελλάδας. Αφού γεμίσαμε την χώρα με ανθρώπους από "ιδιόρυθμες" περιοχές τώρα θα υποστούμε τις συνέπειες. Με πρόσχημα το έγκλημα κατά των εργατών στην Μανωλάδα, στην πορεία αλληλεγγύης που ακολουθησε, πρωτοστάτησε ακραία ισλαμιστική οργάνωση γνωστή για τις θηριωδίες που έχει διαπράξει στο Μπανγκλαντές κατά "απίστων"! Πρόκειται για την οργάνωση "Hefazate Islam Bangladesh"¨που όπως μας ενημέρωνε το πανώ στην κεφαλή της πορείας, έχει πλέον και ελληνικό βραχίονα. Η οργάνωση αυτή συγκλόνισε την διεθνή κοινή γνώμη πριν από λίγες εβδομάδες, όταν χιλιάδες μέλη της βγήκαν στους δρόμους του Μπανγκλαντες και αξίωναν την δολοφονία Bloggers που αντιδρούσαν στην επιβολή του σκοταδισμού στην χώρα. Ένας από αυτούς μάλιστα, ο 26χρονος Ahmed Rajib Haider δολοφονήθηκε με φρικτό τρόπο έξω από το σπίτι του. Το Μπανγκλαντες θεωρείται βασίλειο της παιδικής δουλείας ενώ τα εργατικά ατυχήματα με χιλιάδες νεκρούς είναι πλέον είδηση που δεν συγκινεί κανέναν. Πρόσφατα κατέρρευσε εργοστάσιο με τους νεκρούς εργάτες (γυναίκες και ανήλικους στην πλειοψηφία τους) να ξεπερνούν τους 350.

Μία ματιά στην ιστοσελίδα της συγκεκριμένης οργάνωσης προκαλεί φρίκη αφού δεν κρύβουν τις προθέσεις τους για την δημιουργία "παγκόσμιου χαλιφάτου", για το "έθνος του Ισλάμ" και την παγκόσμια κυριαρχία. Δυστυχώς δεν μένουν μόνο στα λόγια αφού στο Μπανγκλαντές δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν καταστρέψει λατρευτικούς τόπους, αγάλματα αλλά έχουν επιτεθεί και σε πιστούς άλλων δογμάτων. Όσο για την ευαισθησία για τα δικαιώματα των εργατών, μόνο υποκριτική μπορεί να χαρακτηριστεί.

Στην Ελλάδα, τελικά "καταφέραμε" να ανθίσουν οι μουσουλμανικές οργανώσεις. Ιδού ποιες δίνουν οι υπηρεσίες ασφαλείας ως ενεργές αυτή την στιγμή:
>Al Salam τζαμί, Γαλαξία 9, Νέος Κόσμος.
>Μουσουλμανική Ένωση Ελλάδος, Γαλαξία 9 Νέος Κόσμος, ιδρύθηκε το 2003, Τηλ. 6972838164, Φαξ 2109216639
>Η «Muslim Association of Greece», διατηρεί σελίδα και στο Facebook.
>Έλληνο-Αραβικό μορφωτικό κέντρο (Arab-Hellenic center for culture & civilization member of Federation of Islamic Organization in Europe), Κύπρου 2 Μοσχάτο,http://www.islam.gr/cgi-bin/pages/index.pl?arlang=Greek, τηλ. 2106910492, ε-mail: ahcccgr@yahoo.com
>Al Farouk τζαμί, Ζαγορίων 40, Αθήνα, Τηλ. 2106910460,www.ahccc.gr
>Αl-Andalus τζαμί, Φίλωνος 98, Πειραιάς, Τηλ. 6972008214, E mail: naim_elghandour@yahoo.gr, ιδρύθηκε το 1981
>Greeks Rethink, E mail: info@greeksrethink.com (Ανενεργή προς το παρόν ομάδα απευθυνόμενη σε προσήλυτους στο Ισλάμ).

Οι "προοδευτικοί" τι έχουν να πουν για όλα αυτά; Καλό θα είναι να ενημερωθούν λίγο καλύτερα για το ποιοί μαζεύονται στην χώρα αυτή με την δική τους ανοχή.

πηγή

Τούρκοι εισέβαλαν και προκάλεσαν φθορές σε εκκλησία της Κωνσταντινούπολης!!! (Δεν θα δείτε κανέναν.....σοκαρισμένο)

Ομάδα 10 περίπου νεαρών ατόμων εισέβαλαν το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννου στη νήσο Αντιγόνη της Κωνσταντινούπολης και προκάλεσαν μικροζημιές. Οι νεαροί, ηλικίας μεταξύ 15 και 18 ετών, συνελήφθησαν από κατοίκους του νησιού και μεταφέρθηκαν στο τοπικό αστυνομικό 

 

τμήμα, όμως αφέθηκαν ελεύθεροι επειδή ήταν ανήλικοι. Όπως διαπιστώθηκε οι νεαροί δεν είναι κάτοικοι του νησιού..

 Κύκλοι της ελληνικής μειονότητας στην Πόλη σχολιάζουν ότι ο θρησκευτικός και εθνικιστικός φανατισμός που καλλιεργείται από διάφορους κύκλους στην Τουρκία, μεταξύ αυτών και από κυβερνητικούς, είναι ο ηθικός αυτουργός αυτής της επίθεσης.

πηγή

Μεγάλη Τρίτη π.Γεώργιος Ρ,Ζουμής

  Ἡ ἀποψινή βραδιά, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἀφιερωμένη σέ μιά γυναίκα. Μάλιστα σέ μιά γυναίκα ἁμαρτωλή, πού πρόσβαλε ἡ ἴδια τόν ἑαυτό της καί τόν κατεξευτέλισε μέ τόν χειρότερο τρόπο. Ἀκόμη ἡ ἡμέρα αὐτή μᾶς φέρνει μπροστά σέ ἕνα δίλημμα, τί τελικά εἶναι ἀρεστό στό Θεό καί τί δέν εἶναι.

Ὅλη ἡ σημερινή ὑμνολογία καί τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς αὐριανῆς Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας ἀναφέρονται στήν ἁμαρτωλή αὐτή γυναίκα, πού ἄλειψε μέ πολύτιμο μύρο, μέ ἀκριβό ἄρωμα τό κεφάλι, τό σῶμα καί τά πόδια τοῦ Χριστοῦ.

  Ἔτσι, θά λέγαμε, στό κέντρο τῆς ὑπόθεσης ἔχουμε τόν Χριστό. Καί ἀπό τήν μία πλευρά ἔχουμε τήν ἁμαρτωλή αὐτή καί ἀνώνυμη γυναίκα, στήν δέ ἄλλη πλευρά ἔχουμε κόσμο πολύ: τόν Σίμωνα τόν φαρισαῖο, πού κάλεσε στό σπίτι του τόν Χριστό καί τοῦ παρέθεσε τράπεζα. Ἔχουμε ἀκόμη ἄλλους γνωστούς καί φίλους τοῦ φαρισαίου, δηλαδή τήν ὑποτιθέμενη θρησκευτική ἀφρόκρεμα τῶν Ἑβραίων, καθώς καί τούς δώδεκα μαθητάς, μαζί ἀσφαλῶς καί τόν Ἰούδα.

  Ἄν ξέραμε ἀπό Εὐαγγέλιο, θά διαπιστώναμε, ὅτι ἡ ἁμαρτωλή αὐτή γυναίκα ἡ μισιτή καί συχαμερή ἀπό ὅλους, εἶναι ἐκείνη πού γλύτωσε ὁ Χριστός ἀπό τά χέρια τῶν Ἑβραίων, ὅταν πῆραν πέτρες νά τήν λιθοβολήσουν καί τούς εἶπε, ὁ ἀναμάρτητος πρῶτος τόν λίθον βαλέτω ἐπ᾿ αὐτῇ. Μετά τό συγκεκριμένο περιστατικό ἡ ἄσωτη αὐτή γυναίκα εἶχε συνεχῶς στό μυαλό της τά λόγια τοῦ Θείου Διδασκάλου, πήγαινε στό καλό, δέν σέ καταδικάζω, ἀλλά πρόσεχε στό ἑξῆς μή ξανααμαρτήσεις. Τά λόγια αὐτά τά σωτήρια τά ἔκανε πράξη. Σταμάτησε τήν αἰσχρή ἁμαρτία. Μίσησε τόν προηγούμενο τρόπο ζωῆς της. Τήν συνεῖχε ὁ φόβος τῆς κολάσεως. Ἔτρεμε πλέον τήν αἰώνια καταδίκη.Πόρνοι καί μοιχοί, λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι.

  Ἡ λύση τῆς δυστυχίας της ἦταν ὁ Χριστός, ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου. Γι᾿ αὐτό σάν ἔμαθε, ὅτι βρίσκεται στό σπίτι τοῦ Σίμωνα τοῦ φαρισαίου, ἔτρεξε κοντά του καί ἔκανε ὅ,τι ἔκανε, γιά νά ἐκφράσει τήν εὐγνωμοσύνη της.

  Οἱ ἄλλοι, πού ἦσαν παρόντες, ἀγανάκτησαν. Ὁ Σίμων μέ τούς ὁμοϊδεάτες του φαρισαίους ἄρχισαν τούς ψιθύρους κατηγορίας: Ἄν ὄντως ἦταν δίκαιος ὁ ἄνθρωπος αὐτός, ἄν πράγματι ἦταν ἅγιος, ὅπως λένε, θά ἤξερε τί σόϊ γυναίκα εἶναι αὐτή καί δέν θά ἐπέτρεπε νά τόν πλησιάσει, νά τόν ἀκουμπήσει. Πῶς ἀνέχεται τέτοια πράγματα; Ἀλλά καί οἱ μαθηταί, κυρίως ὁ Ἰούδας, ἀγανάκτησαν μέ αὐτήν τήν σπατάλη. Τί κρῖμα!  Ἦταν προτιμότερο νά πουληθεῖ τό μύρο. Θά παίρναμε τριακόσια δηνάρια καί τά χρήματα αὐτά θά τά δίναμε στούς φτωχούς. Ὅμως ἔλεγε ψέματα. Δέν ἐνδιαφερόταν γιά τούς φτωχούς. Ἦταν κλέφτης καί κρατοῦσε γιά τόν ἑαυτό του τά χρήματα.

  Ὁ Χριστός δέν συμφωνεῖ μέ τήν σκέψη κανενός καί καυτηριάζει τήν ὑποκρισία τους. Οἱ καθώς πρέπει, οἱ καλοβολεμένοι μέσα στή θρησκεία, δέν διδάχθηκαν τίποτε ἀπό τήν οὐράνια διδασκαλία, ἀπό τήν στάση καί τήν πορεία τοῦ Ἰησοῦ. Δέν ἔμαθαν ποτέ τί σημαίνει νά ἔχεις μεγάλη καρδιά, νά ἀγαπᾶς ἀκόμη καί τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο.

  Ὁμιλοῦν οἱ ὑποκριταί, οἱ στενόμυαλοι, αὐτῶν πού ἡ καρδιά εἶναι γεμάτη μίσος καί κακία. Διαμαρτύρονται οἱ σκληρόκαρδοι, οἱ τυπολάτραι, πού δικαιώνουν ἀπό μόνοι τους τόν ἑαυτό τους, οἱ ἐγωϊσταί, οἱ ψεῦτες καί οἱ κλέφτες, αὐτοί πού δέν εἶναι ἄξιοι ἐμπιστοσύνης, πού πάντοτε κατακρίνουν τούς ἄλλους. Ὅλους αὐτούς τούς ἀποστομώνει, τούς καυτηριάζει καί τούς καταδικάζει ὁ Χριστός, ἐνῷ δικαιώνει τήν ἁμαρτωλή γυναίκα, πού εἶναι γεμάτη ἀπό ἀπέραντη εὐγνωμοσύνη, ἀπό εἰλικρινῆ μετάνοια, βαθειά ταπείνωση καί μεγάλη ἀγάπη.

  Ἀγαπητοί μου, σήμερα ὁ Χριστός ἔδωσε μία ἀποστομωτική ἀπάντηση σέ ὅλους  ὅσους εἶχε ἀπέναντί του καί τριγύρω του. Ἀνατρέπει τήν κρατούσα νοοτροπία καί λέει ποιός εἶναι δίκαιος καί  ἀρεστός στά μάτια τοῦ Θεοῦ. Αὐτό πρέπει νά τό προσέξουμε πάρα πολύ. Ἀπορρίπτει τούς βολεμένους, τούς ψευτοθρησκευτικούς τύπους, πού συχνά-πυκνά μπαινοβγαίνουν στήν ἐκκλησία, ἐκείνους πού νομίζουν, ὅτι σώθηκαν καί μέ τήν ἀρετή τους ἐξασφάλισαν τόν παράδεισο. Προτιμάει ὅσους ἔχουν μετάνοια, ταπείνωση, ἀγάπη καί πίστη.

  Εἶναι αὐτό πού λένε οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας: Προτιμότερο νά εἶσαι ἁμαρτωλός μέ μετάνοια ὅμως καί ταπείνωση, παρά δίκαιος μέ καλά ἔργα, ἀλλά μέ ἐγωϊσμό καί ὑπερηφάνεια. Αὐτό τό γνωρίζουμε πολύ καλά ἀπό τήν γνωστή σέ ὅλους μας παραβολή τοῦ Εὐαγγελίου.  Δικαιώθηκε ὁ ἁμαρτωλός τελώνης καί κατακρίθηκε ὁ εὐσεβής φαρισαῖος.

  Ἡ ἀποψινή βραδιά μᾶς ἔδειξε τήν ἁμαρτωλή γυναίκα. Τήν πρόβαλε μπροστά μας καί μᾶς παρότρυνε νά τήν ἀκολουθήσουμε. Ὄχι βέβαια στήν ἁμαρτία, γιατί αὐτό ἤδη τό κάναμε. Λέει τό κοντάκιο τῆς ἡμέρας: Ὑπέρ τήν πόρνην ἀνομήσας. Ἁμάρτησα περισσότερο ἀπό τήν πόρνη. Μᾶς προτρέπει νά τήν ἀκολουθήσουμε στήν μετάνοια, στήν ταπείνωση, στήν ἀφοσίωση στό Χριστό. Ἐκείνη σώθηκε. Ἄς τό κάνουμε κι᾿ ἐμεῖς, γιά νά σωθοῦμε. Ἀμήν.-

Μεγάλη Τρίτη βράδυ Αμέλεια Δεινόν η ραθυμία! μεγάλη ή μετάνοια!... (αίνοι Μ. Τετάρτης) +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

ΕΑΝ, αγαπητοί μου, σας πω ότι ένα περιστέρι έγινε κοράκι και ένα κοράκι έγινε περιστέρι, δέ' θα το πιστέψετε. Και δικαίως. Διότι τέτοιες μεταβολές δεν γίνονται στη φύση. Το περιστέρι μένει περιστέρι, το κοράκι μένει κοράκι• ή τίγρης μένει τίγρης, το αρνάκι μένει αρνάκι.

Άλλ' ενώ στη φύση δεν συμβαίνουν τέτοιες μεταβολές, στον ηθικό κόσμο συμβαίνουν είναι μεταβολές πού μας κάνουν να θαυμάζουμε. Ένα τέτοιο θέαμα μας παρουσιάζει σήμερα ή Εκκλησία μας• μας δείχνει άπ' το ένα μέρος ένα περιστέρι πού έγινε κοράκι, κι από το άλλο ένα κοράκι πού έγινε περιστέρι. Ποιο είναι το κοράκι, ποιο είναι το περιστέρι; Περιστέρι είναι ό Ιούδας - έτσι τουλάχιστον φαινόταν εξωτερικώς• αυτός έγινε μαύρος σαν το κοράκι. Και ποιο το κοράκι πού έγινε περιστέρι; Ή πόρνη• μαύρη σαν το κοράκι ήταν, και έγινε άσπρη σαν το περιστέρι. Άλλα πώς έγινε αυτή ή μεγάλη μεταβολή, πού υπερβαίνει και τις μεταμορφώσεις του Οβιδίου; Έγινε ή μεταβολή, ή ηθική αυτή μεταμόρφωσης, διότι ό μεν Ιούδας πήρε ως σύντροφο τη ραθυμία και την αμέλεια, ενώ ή πόρνη πήρε ως σύντροφο και συνοδοιπόρο τη μετάνοια. Κα! ό υμνωδός θαυμάζει  και λέει• «Δεινόν ή ραθυμία! μεγάλη ή μετάνοια!» (αίν. Μ. Τετ.).

«Δεινόν ή ραθυμία!». Φοβερό πράγμα ή αμέλεια. Παντού σε όλες τις υποθέσεις είναι φοβερά ή αμέλεια• ιδίως όμως είναι φοβερά όταν κανείς αμελή στη μεγαλύτερη υπόθεση της ζωής μας, τη μετάνοια. «Το ζητούμενο αλωτόν, εκφεύγει δε ταμελούμενον», έλεγαν οι αρχαίοι (Σοφοκλέους ,Οίδ. τύρ., στ. 110-111). Δηλαδή, εκείνο πού κυνηγάς το πιάνεις, ενώ εκείνο πού τ' αφήνεις και το παραμελείς, κάνει φτερά  και φεύγει, γίνεται πουλί άπιαστο. Αυτό το βλέπουμε  και στον Ιούδα. Ό Ιούδας είχε όλες τις προϋποθέσεις να γίνει άγιος. Έζησε κοντά στο μεγαλύτερο διδάσκαλο των αιώνων, το Χριστό. Ό Χριστός δεν δίδασκε μόνο τα ωραιότερα πράγματα, αλλά — το σπουδαιότερο — ό,τι δίδασκε το είχε εφαρμόσει πρώτος στη ζωή του. Λαμπρά, λοιπόν, διδασκαλία  και άριστο παράδειγμα και άριστο περιβάλλον είχε ό Ιούδας. Ζούσε μέσα σε μία ατμόσφαιρα πνευματική. Δεν συναναστρεφόταν με μέθυσους, πόρνους, κακοποιούς. Είχε καθημερινή συναναστροφή με τον ευαίσθητο Ιωάννη, με το φλογερό Πέτρο, με το φιλότιμο Ανδρέα  και με τους άλλους αποστόλους. Έτρωγε μαζί τους, προσευχόταν μαζί τους, μελετούσε μαζί τους τάς αγίας Γραφάς, κοιμόταν  και ξυπνούσε μαζί τους. Παρ' όλα αυτά ό Ιούδας έπεσε. Διέπραξε το μεγαλύτερο έγκλημα• Πρόδωσε τον Διδάσκαλο. Έπεσε ό Ιούδας, «και ην ή πτώσις αυτού μεγάλη» (πρδλ. Ματθ. 7,27). Και γιατί έπεσε; Διότι αμέλησε. Δεν πρόσεξε καλά τον εαυτό του, δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα. Αγαπούσε μεν τον Διδάσκαλο, άλλα ερωτοτροπούσε  και με τον διάβολο. Ό δε σατανάς είναι φοβερός. Εφαρμόζει τον τρόπο του δρυοκολάπτου. Τι είναι ό δρυοκολάπτης; Ένα πουλί του δάσους.  και τι κάνει; Με τη μύτη, με το ράμφος του, χτυπάει γύρω-γύρω τον κορμό του δέντρου. Κι όπου αντιληφθεί ότι κάτω από το φλοιό είναι κούφιο, εκεί τρυπά το ξύλο  και τρώει τα έντομα πού υπάρχουν. Το ίδιο κάνει κι ό σατανάς. Περιτριγυρίζει την ψυχή μας κι όπου βρει αδύνατο μέρος, κουφάλα, εκεί βυθίζει με τρόπο το ρύγχος του, δημιουργεί ρήγμα,  και από 'κει αρχίζει το έργο της καταστροφής.  και στον χαρακτήρα λοιπόν του Ιούδα βρήκε μία αδύνατη πλευρά. Ή αδύνατη πλευρά, ή αχίλλειος πτέρνα, του Ιούδα ήταν ή φιλαργυρία. Ή ψυχή του ελκυόταν από το χρήμα. Το χρήμα ήταν ή αδυναμία του. και την αδυναμία αυτή δεν προσπάθησε να την εξάλειψη. Δεν πολέμησε το σατανά, πού του παρουσίαζε νύχτα - μέρα εμπρός του την εικόνα του χρυσού. Από την αμέλεια του άφησε την ψυχή του αφύλαχτη. Έτσι ό σατανάς εισήλθε στην καρδιά του. Μπήκε όπως μπαίνει ό κλέφτης όταν αφήσουμε την πόρτα ή το παράθυρο ανοιχτά. Μπήκε όπως ό πλημμυρισμένος ποταμός πού σπάει το φράγμα και ορμά ακράτητος στον κάμπο και καταστρέφει τα πάντα. Μπήκε όπως μπαίνει ό εχθρός στο φρούριο και σφάζει τους στρατιώτες όταν οι φρουροί αποκοιμηθούν και σταματήσουν να φωνάζουν «φύλακες, γρηγορείτε».

Αυτό έπαθε ό Ιούδας. Αυτό παθαίνουν  και όλοι όσοι αμελούν και αδιαφορούν για τη σωτηρία τους. Ό διάβολος τους δένει σήμερα λίγο, αύριο περισσότερο, μεθαύριο ακόμη περισσότερο, έως ότου τους δέση τόσο σφιχτά  και πανούργα, ώστε να του παραδώσουν ψυχή  και σώμα και να γίνουν αιχμάλωτοι του δια των παθών. Πόσο δίκιο έχει ό υμνωδός όταν λέει• «Δεινόν ή ραθυμία»

«Δεινόν ή ραθυμία». Άλλ' από το άλλο μέρος μας δείχνει μία πόρνη και μας φωνάζει «Μεγάλη ή μετάνοια!». είναι μεγάλη ή δύναμις της μετανοίας. Διότι τι ήτο ή πόρνη; Μία γυναίκα της αμαρτίας, ένα σκουλήκι πού κυλιόταν μέσα στο βόρβορο, ένα κουρέλι του δρόμου πού το πατούσαν όλοι, μία νυχτερίδα της ηδονής. Όπως ή νυχτερίδα βγαίνει στα σκοτεινά, έτσι και ή πόρνη νύχτα άπλωνε τα δίχτυα της. Πόσες τέτοιες νυχτερίδες υπάρχουν  και σήμερα  και δουλεύουν στα καταγώγια της διαφθοράς για να πιάσουν στα δίχτυα τους άμυαλους νέους αλλά  και γέρους.

Άλλα τώρα; Ώ, τώρα μετανοεί! Ό μαθητής  και απόστολος φεύγει από το Χριστό, ενώ αυτή τρέχει προς το Χριστό. Αλήθεια όταν βλέπω πόρνες να μετανοούν, θυμάμαι τα λόγια του Χριστού- «Οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς (σας ξεπερνούν) εις την βασιλείαν του Θεού» (Ματθ. 21,31). Ό Ιούδας έπεσε στο δρόμο  και δεν ξανασηκώθηκε πια ή πόρνη, πού είχε πέσει στη λάσπη, σηκώθηκε, άφησε «τα έργα της αισχράς αμαρτίας» (οικ. Μ. Τετ.), έτρεξε σαν καλός δρομεύς, πέρασε τον Ιούδα, προχώρησε στον άγιο δρόμο,  και τερμάτισε νικήτρια. «Μεγάλη ή μετάνοια!».

Μετανόησε όχι όπως μετανοούμε εμείς• έδειξε μετάνοια πραγματική. Δεν τη βλέπετε; Τα μαλλιά της, πού τα στόλιζε  και τα έκανε πλοκάμια του διαβόλου, τα κάνει τώρα πετσέτα για να σκουπίσει τα ευλογημένα πόδια του Λυτρωτού της.  και τα μάτια της, με τα όποια τόσους θα είχε παγιδεύσει στην ακολασία, τώρα τα κάνει βρύση πού τρέχει δάκρυα. Κάθε δάκρυ κ' ένα διαμάντι του ουρανού, κάθε αναστεναγμός  και μια χαρά των αγγέλων. Κλαίει.  και μόνο κλαίει; Κάνει  και κάτι άλλο, πού φανερώνει τη μετάνοια της, την αγάπη  και αφοσίωση της στο Χριστό. Αγοράζει ένα δοχείο με το καλύτερο μύρο. Αυτή πού άλλοτε ήταν ένα κινητό μυροπωλείο της αμαρτίας  και με κολόνιες  και αρώματα τραβούσε κοντά της  και παγίδευε τους άντρες, τώρα παίρνει το δοχείο του μύρου, το σπάει,  και χύνει όλο το άρωμα στο Χριστό.

Αδελφοί μου! Δεν επιμένω περισσότερο στην περιγραφή της μετανοίας της πόρνης. Όπου φωνάζουν τα πράγματα, περιττεύουν τα λόγια Το τροπάριο της Κασσιανής, πού ακούμε απόψε, τι είναι; είναι ή προσευχή της πόρνης πού μετανοεί• «Κύριε, ή εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή... Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου;»."Ας το κάνουμε το τροπάριο αυτό κ' εμείς δική μας προσευχή, για να αισθανθούμε το μεγαλείο του  και να δοκιμάσουμε τη γλυκύτητα του. Άλλα πότε; Όταν κ' εμείς μετανοήσουμε όπως ή πόρνη  και όπως τόσοι άλλοι αμαρτωλοί πού βρήκαν στη μετάνοια το λιμάνι τους.
Λιμάνι σωτηρίας ή μετάνοια. Κάτι περισσότερο• είναι σωσίβιο. Κάθε αμαρτωλός, δηλαδή κάθε άνθρωπος (διότι τις «ζήσεται και ούχ αμαρτήσει»; - νεκρ. άκολ.), καθένας από μας, είναι ένας ναυαγός, πού παλεύει μέσ' στα κύματα της αμαρτίας  και κινδυνεύει να γίνει τροφή του δράκοντας της αβύσσου. Άλλα ό Χριστός, πού δέχτηκε την πόρνη  και το ληστή, στέκεται στο βράχο —δεν τον βλέπετε;—  και ρίχνει - τι; Ρίχνει συνεχώς σωσίβια• για κάθε αμαρτωλό  και ένα σωσίβιο.

Αδελφέ μου αμαρτωλέ!  και για σένα έχει σωσίβιο ό Χριστός! Άρπαξε το όπως αρπάζει ό ναυαγός τη σανίδα. Εάν το κάνης, θα αισθανθείς μία χαρά πού ποτέ στη ζωή σου δεν αισθάνθηκες. Ό Χριστός θα σε δεχθεί. Οι άγγελοι θα χειροκροτήσουν, θα ξεκρεμάσουν τις κιθάρες τους,  και θα ψάλλουν «Δόξα στο Χριστό, το σωτήρα των αμαρτωλών δόξα στο Λυτρωτή». Διότι μεγάλη χαρά γίνεται στα ουράνια για μια ψυχή πού μετανοεί (πρβλ. Λουκ. 15,7,10,32).
Είθε τη χαρά της μετανοίας όλοι να δοκιμάσουμε.

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία η οποία έγινε σε Ιερό ναό των Αθηνών βράδυ Μ. Τρίτης των ετών 1958-1964. Καταγραφή και μικρά σύντμησης 26-04-2005.
 

Η ...ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΙΑΤΙΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Αντώνιος Αετόπουλος

Περί Λειτουργικής Μουσικής 

του Αντώνη Αετόπουλου 

Κατά την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας διάφορες εκπομπές είτε πολιτισμού είτε δημοσιογραφικές ή ακόμα και ελαφρύτερες θυμούνται και τιμούν - τουλάχιστον "τοῖς χείλεσι"- ένα σπουδαίο επίτευγμα πολιτισμού, την Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική. Η ξεχασμένη τον υπόλοιπο χρόνο Ψαλτική έχει για λίγες μέρες, θα λέγαμε με κάποια υπερβολή, την "τιμητική της". Από τις οθόνες της τηλεόρασης θα παρελάσουν διάφορες εκτελέσεις ύμνων της Μεγάλης Εβδομάδας, σχεδόν ποτέ αυθεντικές ή εκκλησιαστικές. Ακόμα όμως και στις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις στις οποίες οι ύμνοι θα τύχουν μιας καλής εκτέλεσης, η ουσία της Βυζαντινής Μουσικής θα μείνει τραγικά απροσπέλαστη. Αυτό δεν είναι και τόσο παράξενο, αφού όχι μόνο το κοινό -για το οποίο δεν υπάρχει κανένα προαπαιτούμενο στην ακρόαση και την πρόσληψη-, αλλά και οι αναμενόμενοι θεράποντές της, ψάλτες και ιερείς, την προσεγγίζουν δύσκολα και, με λύπη μου διαπιστώνω, όχι συχνά. 

Αυτή η αδυναμία προσέγγισης της λειτουργικής μουσικής, σε αντίθεση, ίσως, με την ζωγραφική (αγιογραφία) ή την αρχιτεκτονική (ναοδομία), οφείλεται εν μέρει στην ίδια την φύση της μουσικής. Η αρχιτεκτονική και η ζωγραφική ως γεγονότα στο χώρο, αν και ως λειτουργικά καλλιτεχνήματα λειτουργούν μόνο σε συγκεκριμένο χρόνο, βρίσκονται συνεχώς εκεί και καθίστανται έτσι ευκολότερα προς μελέτη. Μελέτη της λειτουργίας τους, του τρόπου της ύπαρξής τους εν γένει. Η μουσική, από την άλλη, ως γεγονός στον χρόνο -ασχέτως αν καθίσταται λειτουργική μόνο μέσα σε συγκεκριμένο χώρο- είναι τόσο φευγαλέα ως δημιουργία, ώστε δεν βρίσκεται εκεί για να μελετηθεί, αλλά απαιτεί τον κόπο αυτού που θέλει να την μελετήσει· τον κόπο όχι μόνο της μελέτης καθ' εαυτήν, αλλά και της διαδρομής για την συνάντηση με το καλλιτέχνημα, που στα γραπτά βρίσκεται μόνο ως ιδέα και στις ηχογραφήσεις απογυμνωμένο από τον απαραίτητο χώρο. 

Επιπλέον, η κατανόηση της ψαλτικής ως μνημειακής τέχνης είναι πάλι εκ φύσεως δυσχερής και, σαφώς, όχι αυτονόητη. Μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε την Αγία Σοφία ή τις τοιχογραφίες του Πανσέληνου ως μνημεία, αλλά ένα μουσικό έργο που ερμηνεύθηκε και πέρασε πώς μπορεί να είναι μνημείο; Αυτό οδηγεί σε μια σειρά δευτερογενών προβλημάτων που αφορούν στην ποιότητα. Όταν κατανοεί κανείς πως δημιουργεί κάτι για να μείνει, και πιθανώς να μένει στους αιώνες, δημιουργεί με άλλες προϋποθέσεις ποιότητας. Η μουσική όμως ως ερμηνεία -και μόνο ως τέτοια υπάρχει πραγματικά- δεν πρόκειται να μείνει ποτέ (οι ηχογραφήσεις είναι άλλο θέμα με το οποίο δεν θα ασχοληθούμε εδώ). Και ούτε υπάρχει δυνατότητα διόρθωσης. Οι προϋποθέσεις δημιουργίας διαφέρουν και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να γίνεται συνειδητή προσπάθεια από τον καλλιτέχνη, για να υπάρξει η ίδια νοοτροπία με αυτήν που διέπει τις άλλες λειτουργικές τέχνες. 

Ώστε η λειτουργία της μουσικής είναι άλλη από αυτή των υπολοίπων λειτουργικών τεχνών; Η αναζήτηση της απάντησης σε αυτό το ερώτημα θα οδηγούσε αλλού την σκέψη και δεν είναι ο σκοπός αυτού του μικρού κειμένου. Να πούμε μόνο πως πρέπει να τις δούμε συνολικά για να καταλάβουμε την λειτουργία τους. Η αρχιτεκτονική δημιουργεί τον χώρο μέσα στον οποίο η ζωγραφική αποκτά υπόσταση, και μέσα σε αυτό το αρμονικό σύνολο θα ακουστεί ο λόγος με συγκεκριμένο μουσικό ένδυμα στα πλαίσια των ακολουθιών, στις οποίες χρησιμοποιούνται τα λειτουργικά σκεύη, ενδύματα, καντήλια, αρώματα κ.α. Όλες οι τέχνες, δηλαδή, απευθυνόμενες μέσω διαφορετικών δρόμων στον πιστό, λειτουργούν με ένα κοινό σκοπό στα πλαίσια μιας χωροχρονικής ολότητας, που είναι ο ναός. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως κανένα έργο λειτουργικής τέχνης δεν αποκτά πλήρη λειτουργικότητα παρά εντός του ναού, εντός της λατρείας. Οι έννοιες "ναός" και "λατρεία" θα πρέπει να γίνονται αντιληπτές ως μία ολότητα, που ξεπερνάει τον χώρο και τον χρόνο, έτσι ώστε στο ναό να συμπεριλαμβάνεται και η μουσική, και στη λατρεία να συμπεριλαμβάνονται και τα στασίδια ή τα στολισμένα υπέρθυρα. Αν το κατανοήσουμε αυτό, και μόνο τότε, θα αρχίσουμε να βλέπουμε τις ομοιότητες και τις αντιστοιχίες ανάμεσα στις λειτουργικές τέχνες. Μία εικόνα, που η φυσική της παρουσία υπάρχει εσαεί, αλλά αποκτά νόημα μόνο μέσα στο ναό και μόνο μέσα στη λατρεία, πλησιάζει περισσότερο το μουσικό έργο, που εκ φύσεως υπάρχει μόνο όσο ακούγεται. Όλα τα έργα είναι δημιουργημένα μέσα εκεί - στο ναό, στη λατρεία - για να υπάρχουν μέσα εκεί. 

Αυτό δεν σημαίνει πως τα έργα λειτουργικής τέχνης δεν έχουν και αυτόνομη καλλιτεχνική αξία, χωρίς άλλες προϋποθέσεις, απλώς ως δημιουργήματα. Μάλιστα, ορισμένες φορές έχουν τόσο μεγάλη καλλιτεχνική αξία, ώστε να αποτελούν, ακόμα και εκτός λατρείας, έργα σταθμούς στην ανθρώπινη δημιουργία. Τα αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα της βυζαντινής εποχής, οι εικόνες του Θεοφάνη του Κρητός ή οι κανόνες του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού είναι θαυμαστές δημιουργίες, ακόμα και θεωρούμενα έξω από το λειτουργικό πλαίσιο. Όμως αποκτούν το πραγματικό νόημά τους, και γι αυτό μόνο δημιουργήθηκαν, μέσα στον λατρευτικό χωροχρόνο. 

Καθίστανται έτσι δημιουργήματα πρωτίστως λειτουργικά και δευτερευόντως, αν και αδιάσπαστα, καλλιτεχνικά. Λειτουργικά -όπως και αν διαβαστεί ο όρος, σωστός θα είναι- σημαίνει πως "εξυπηρετούν" την λατρεία. Και η αρχιτεκτονική, η μικροτεχνία, η κεντητική, η γλυπτική, η ζωγραφική, και βέβαια η μουσική με τους ήχους, τους ρυθμούς, τις φόρμες, αλλά και ολόκληρες οι δομές των ακολουθιών συμβάλλουν στο να δημιουργηθεί ο αναγωγικός χαρακτήρας της λατρείας. Λειτουργούν ως βοήθημα του πιστού, ώστε να προσεγγίσει όλος και όλως τον Θεό μέχρι το κοινό Ποτήριο. Δεν είναι δηλαδή οι τέχνες κάποια απαραίτητη προϋπόθεση για την συνάντησή μας με τον Θεό, αλλά κατ' εξοχήν προϊόντα της ποιμαντικής μέριμνας της Εκκλησίας. Έτσι, γίνεται κατανοητό πως η όποια αδιαφορία για τις λειτουργικές τέχνες, και φυσικά τη μουσική, αποτελεί ποιμαντικό και λειτουργικό ατόπημα. 

Αφού είναι εκ φύσεως δύσκολο πράγμα η κατανόηση της μουσικής, πώς και ποιός μπορεί να αναλάβει την αποστολή να την κάνει να επιτελεί το σκοπό της; Η αυτονόητη αλλά καθόλου κατατοπιστική απάντηση είναι: η Εκκλησία. Στην εκκλησία μετέχουν όλοι οι πιστοί, αλλά για ένα θέμα που απαιτούνται ειδικές γνώσεις και πολύ "ψάξιμο", η εκκλησία αναθέτει το έργο, τη διακονία στα κατάλληλα πρόσωπα. "Μὴ πάντες ἀπόστολοι; μὴ πάντες προφῆται;" Φυσικοί και ιστορικοί θεράποντες της μουσικής είναι οι ψάλτες, οι υμνωδοί, οι μελουργοί . Οι εκκλησιαστικοί μουσικοί. Από αυτούς, πάντα μέσα στην εκκλησία και για την εκκλησία, δημιουργήθηκαν τα κατάλληλα μέλη για την κάθε περίπτωση. Για το κάθε σημείο της λατρείας. Και είναι αυτοί που καλούνται να τα εκτελέσουν όπως πρέπει σε μία θαυμαστή κάθε φορά αναδημιουργία. Όσοι τουλάχιστον κατάφεραν να εισχωρήσουν στο βάθος της μουσικής. 

Αυτή η αρχικά κάπως δυσάρεστη συνειδητοποίηση, πως δεν είναι αυτονόητη η κατανόηση της εκκλησιαστικής μουσικής, θέτει επιτακτικά ακόμα μία υποχρέωση στην εκκλησία: τη μέριμνα για τη μόρφωση σε υψηλό επίπεδο των ανθρώπων των οποίων το τάλαντο και η διακονία σχετίζεται με την μουσική. Ευτυχώς, σε αυτόν τον αγώνα υπάρχει ένας μεγάλος σύμμαχος: μία αδιάκοπη παράδοση αιώνων. Και δεν είναι μία παράδοση που πρέπει να αντιμετωπιστεί με ελαφρότητα. Δεν είναι απλώς μία μουσική παράδοση. Είναι, ενώ διατηρεί όλα τα σημαντικά μουσικά χαρακτηριστικά της, μία εκκλησιαστική παράδοση. Και αυτό έχει τεράστια και καθοριστική σημασία. Γιατί παραδίδει μέλη συνδιαμορφωμένα με τη λατρεία και ανεπτυγμένα τελικά με τον καλύτερο και προσφορότερο τρόπο. Η αποτύπωσή τους στο εκκλησιαστικό τυπικό και στη γραπτή και προφορική παράδοση διασφαλίζει την εγκυρότητά τους. Έτσι, η μελέτη και η εμβάθυνση διασώζει από κινδύνους εξατομικευμένων επιλογών, οι οποίες θα βασίζονται απλώς στο ατομικό γούστο, το οποίο δεν έχει καμία θέση στην εκκλησία. 

Ελπίζοντας πως όλοι οι εμπλεκόμενοι (αρχιερείς, ιερείς, προϊστάμενοι ναών, ψάλτες), αφού κατανοήσουν τη σημασία της μουσικής για την λατρεία, θα αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν και θα πράττουν ο καθένας από τη μεριά του αυτό που οφείλει απέναντί της, μπορούμε και να ελπίζουμε πως κάποια Μεγάλη Εβδομάδα η Βυζαντινή Μουσική θα έχει πραγματικά την "τιμητική" της εκεί που πρέπει: στις εκκλησιές μας.

πηγή

Η τραγική ιστορία του Αλέξη Γκόλφη, του Ελληνα που υποδύθηκε τον Χριστό [εικόνες]

[εικόνες]

Η σειρά «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» ήταν σταθμός στην ελληνική τηλεόραση και ήταν βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη.
Η σειρά προβλήθηκε το 1975- 1976. Η σκηνοθεσία ήταν του Βασίλη Γεωργιάδη και πρωταγωνιστούσαν οι Αλέξης Γκόλφης, Κάτια Δανδουλάκη, Λυκούργος Καλλέργης, Ανδρέας Φιλιππίδης, Γιώργος Φούντας, Γεωργία Βασιλειάδου και πολλοί άλλοι.
Αξίζει όμως να σταθούμε στον Αλέξη Γκόλφη, τον ηθοποιό που έπαιξε τον ρόλο του 
Μανωλιού-Χριστού.
Ο Αλέξης Γκόλφης γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1948.
Ξεκίνησε το 1973 να παίζει μικρούς ρόλους στην τηλεόραση με την καθοδήγηση του Βασίλη Γεωργιάδη.
Το 1975 υποδύθηκε τον Μανωλιό-Χριστό στην επιτυχημένη σειρά «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» και η ζωή του άλλαξε σε μια νύχτα.
Όλη η Ελλάδα τον κάνει είδωλο, τον προσκυνούν του φιλούν τα χέρια και τα πόδια. Παίρνει χιλιάδες γράμματα λατρείας για το πρόσωπο του, αλλά και συμπάθειας για την εξέλιξη της σειράς, όπως τον αφορισμό που δέχεται από τον παπά-Γρηγόρη (Λυκούργο Καλλέργη). Ακόμα και ξόρκια δεχόταν για τα δεινά που τραβούσε σαν ήρωας της σειράς. Ο ρόλος αυτός τον σημάδεψε και τον ακολούθησε σε όλη τη ζωή του. Ταυτίστηκε μαζί του. Χάθηκε μεταξύ ρόλου και πραγματικότητας. Έμπλεξε με ναρκωτικά και ζούσε σαν ρακοσυλλέκτης. Eφυγε το 2007 άστεγος και μόνος σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι κάπου στην πλατεία Κολιάτσου. Για 2 μήνες έμεινε στο νεκροτομείο μια και κανείς δεν τον είχε αναζητήσει. Η κηδεία του έγινε με δαπάνη της ΕΡΤ.
Eμεινε όμως στο ελληνικό τηλεοπτικό πάνθεον ως ο μόνος Έλληνας ηθοποιός που ενσάρκωσε τον Χριστό και μάλιστα με τεράστια επιτυχία.

πηγή

Μεγάλη Τρίτη: "Βλέπε ουν ψυχή μου".

Ο Ιησούς Χριστός καταδίκασε κάθε μορφή κακίας και αμαρτίας χρησιμοποιώντας παραβολές ή διάφορους άλλους τρόπους, ποτέ όμως δεν καταδίκασε τον συγκεκριμένο αμαρτωλό που βρισκόταν μπροστά Του έστω και αν δεν έδειχνε διάθεση μετανοίας. Αντίθετα μάλιστα, όταν έχει μπροστά Του ο Χριστός τον συγκεκριμένο αμαρτωλό τον αντιμετωπίζει με συμπάθεια, επιείκεια και πολύ συχνά με τρυφερότητα. Έτσι αντιμετωπίζει το Ζακχαίο, την αμαρτωλή γυναίκα, τη Σαμαρείτιδα που δεν έκανε καμιά δήλωση μετανοίας, αλλά ακόμη και τον πλούσιο νέο που δεν θέλησε να αποχωρισθεί τα πλούτη του, ο Χριστός• "εμβλέψας αυτώ ηγάπησεν αυτόν" (Μαρκ. 10, 21) κατά τον Ευαγγελιστή Μάρκο.

Υπάρχει όμως ένα είδος αμαρτωλού ανθρώπου τον οποίο ο Χριστός κατεδίκασε άμεσα και προσωπικά• τον υποκριτή. Στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Μ. Τρίτης (Ματθ. 23, 15-23, 39) ο Χριστός κεραυνοβολεί τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους, τους καθώς πρέπει και τους κατεξοχήν ευσεβείς ανθρώπους της εποχής Του, που βρίσκονταν μπροστά Του εκείνη ακριβώς τη στιγμή, για την υποκρισία τους, και δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει εναντίον τους πολύ βαρείς χαρακτηρισμούς και να τους προσάψει βαρύτατες κατηγορίες.

Από το ευαγγελικό αυτό απόσπασμα φαίνεται πολύ καθαρά ότι ο Χριστός δεν βλέπει αυτούς τους ανθρώπους να βρίσκονται κοντά Του ή να έχουν οποιαδήποτε σχέση μ’ Αυτόν, γι’ αυτό η Εκκλησία σ' αυτό το προχωρημένο στάδιο της πορείας για τη συνάντηση με τον αναστημένο Χριστό μας υπενθυμίζει ακόμα μια φορά και με πολλή έμφαση πώς σύμφωνα με την ξεκάθαρη δήλωση αυτού του ίδιου του Χριστού, αυτή η συνάντηση μπορεί να είναι δυνατή για τους τελώνες και τις πόρνες αλλά είναι εντελώς αδύνατη για τους υποκριτές.

"Τη Αγία και μεγάλη Τρίτη της των δέκα παρθένων παραβολής της εκ του ιερού Ευαγγελίου μνείαν ποιούμεθα" λέει το συναξάριο της ημέρας. Γιατί όμως αυτή η "μνεία" της παραβολής των δέκα παρθένων; Ήδη από την πρώτη ημέρα της Μ. Εβδομάδος έχει εισαχθεί το θέμα του Χριστού νυμφίου που έρχεται "εν τω μέσω της νυκτός", όπως και στην παραβολή των δέκα παρθένων, και όποιον βρίσκει "γρηγορούντα" τον συμπεριλαμβάνει στο νυμφώνα, στη βασιλεία Του, ενώ αποκλείει εκείνον που τον βρίσκει "ραθυμούντα".

Ο νυμφίος έρχεται πάντοτε, κάθε ήμερα και κάθε στιγμή της ζωής μας. Κάθε στιγμή της ζωής μας ο Θεός μας προσφέρει μια ανεπανάληπτη και μοναδική ευκαιρία για να Τον πλησιάσουμε. Κάθε ευκαιρία που χάνουμε, τη χάνουμε για πάντα γιατί ποτέ δεν θα ξαναγυρίσει. Θα μας δοθούν άπειρες καινούργιες ευκαιρίες, αλλά ποτέ δεν θα ξανάρθει μια ευκαιρία που χάσαμε.

Κάποτε ο νυμφίος μπορεί να έλθει με την ευκαιρία να δείξουμε ευαισθησία στον άνθρωπο που βρίσκεται πλάι μας και περνάει μια δύσκολη στιγμή, κάποτε μπορεί να έλθει με την ευκαιρία να δείξουμε κατανόηση και συγκατάβαση στον άνθρωπο που φέρεται άδικα και άπρεπα, αλλά επειδή τον πιέζει κάποια εσωτερική αγωνία. Κάποτε ό νυμφίος μπορεί να έλθει με την ευκαιρία να πούμε έναν καλό λόγο για κάποιον άνθρωπο ή σε κάποιον άνθρωπο, ή να μην πούμε κακό εναντίον του. Κάποτε ο νυμφίος μπορεί να έλθει με την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε με ανθρωπιά έναν ταλαιπωρημένο πολίτη που ζητάει κάποια εξυπηρέτηση στη δημόσια υπηρεσία που εργαζόμαστε. Κάποτε ο νυμφίος μπορεί να είναι για τους γονείς ο έφηβος γιος ή κόρη τους που ζητάει χώρο για να αναπτύξει την προσωπική του ταυτότητα και κάποτε μπορεί να είναι ένας πατέρας πού ζητάει, έστω άστοχα αλλά απεγνωσμένα, την αναγνώριση του παιδιού του.

Ο νυμφίος έρχεται με άπειρες τέτοιες καθημερινές ευκαιρίες σε κάθε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας αλλά τις πιο πολλές φορές "εν τω μέσω της νυκτός" σε σχέση με τη δική μας εγρήγορση. Η νύχτα αυτή δεν είναι εκείνη που φέρνει η δύση του ηλίου αλλά εκείνη που δημιουργούν τα τυφλωμένα μας μάτια, που μόνο την καθημερινότητα της ζωής μπορούν να βλέπουν, έτσι, που να περιορίζεται η πραγματικότητα στο τι και πως και πόσο θα πάρουμε από τους άλλους ή σε βάρος των άλλων.

Όταν είδε ο Ησαΐας τη δόξα του Θεού διαπίστωσε, όπως και κάθε άνθρωπος όταν βλέπει τη δόξα του Θεού διαπιστώνει, πόσο τραγική είναι αυτή η τύφλωση των ανθρώπων που ο θείος φωτισμός δεν έχει ανοίξει τα μάτια τους, και είπε "τετύφλωκεν αυτών τους οφθαλμούς και πεπόρωκεν αυτών την καρδίαν, ίνα μη ίδωσι τοις οφθαλμοίς και νοήσωσι τη καρδία και επιστραφώσι και ιάσομαι αυτούς" (Ματθ. 12,40).

Βέβαια ο Χριστός δεν βρίσκεται μέσα σ' αυτό το ελάχιστο και χυδαίο μέρος τής πραγματικότητας, που βλέπουν τα τυφλωμένα μάτια του ανθρώπου. Αυτός πλημμυρίζει ένα άλλο τεράστιο, φωτεινό και υπέροχο μέρος της πραγματικότητας, τη Βασιλεία του Θεού, που μπορεί να είναι προσιτή στον άνθρωπο και που μόνη μπορεί να κάνει τη ζωή του άξια να την ζήσει.

"Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθής, και της βασιλείας έξω κλεισθής".

π. Φιλόθεος Φάρος

από το βιβλίο: Πριν και μετά το Πάσχα

Σε ψάχνω.......

Έψαχνα που είσαι, να Σε δω. 

Πήγα στην εκκλησία, είδα την εικόνα Σου με τα τρία κεράκια να φέγγουν στο σκοτάδι, Σε είχε στα χέρια ο παππάς κι' εγώ Σε έψαχνα.....

Δεν είμαι η μακαρία δούλη που θα βρεις γρηγορούσα.

 Έχω όμως ένα δυνατό "θέλω" για Σένα, Νυμφίε!

Όσα αμάρτησα Σε κρύβουν, όσα πεθύμησα και δεν είχαν ευλογία, ξεμακραίνουν Σε από μένα.

Είμαι κουρασμένη και Σε θέλω. Είμαι της προδοσίας και διώχνω Σε.

Αυτό το πάλεμα με κρατάει. 

Βοήθησέ με να μην πάψω να Σε διεκδικώ ως μόνη αλήθεια, ως μοναδικό καταφύγιο, ως ανάστασή (μου).

Βοήθησέ με, να Σε ψάχνω. Κι' αν δεν φτάσω ποτέ στην άκρη των Αιμάτων Σου, άσε με να το έχω ως το πολυτιμότερο όνειρό μου, Κύριε.

πηγή

Λάμπρος Κ. Σκόντζος, Μεγάλη Τρίτη - «Δεύτε πιστοί επεργασώμεθα προθύμως τω Δεσπότη» (Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και τα νοήματα της Μεγάλης Τρίτης)

ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ

«ΔΕΥΤΕ ΠΙΣΤΟΙ ΕΠΕΡΓΑΣΩΜΕΘΑ ΠΡΟΘΥΜΩΣ ΤΩ ΔΕΣΠΟΤΗ»

(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και τα νοήματα της Μεγάλης Τρίτης)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου Καθηγητού

      «Τη αγία και μεγάλη Τρίτη της των δέκα παρθένων παραβολής, της εκ του ιερού Ευαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα». Αυτό είναι το συναξάρι της δεύτερης ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδος. Ο Νυμφίος της Εκκλησίας και της ψυχής μας, «ο ωραίος κάλλει παρά πάντας βροτούς», οδεύει προς το εκούσιο Πάθος Του, καλώντας κοντά Του όλους εμάς τους πιστούς Του, για να μας κάνει κοινωνούς των σωτηριωδών παθημάτων Του και του θριάμβου της Αναστάσεώς Του.

      Οι θείοι Πατέρες όρισαν την αγία αυτή ημέρα να θυμηθούμε μια από τις πιο παραστατικές και διδακτικές παραβολές του Κυρίου μας: την παραβολή των Δέκα Παρθένων. Κι’ είχαν το σκοπό τους. Η συνοδοιπορία με το Χριστό μας προς το Θείο Πάθος δεν θα πρέπει να είναι τυπική και απλά συναισθηματική, αλλά θα πρέπει να είναι ολοκληρωτική συμμετοχή στην εν Χριστώ πορεία και να συνοδεύεται από οντολογική αλλαγή  του είναι μας.  Η ενθύμηση της παραβολής των δέκα παρθένων είναι μια άριστη πνευματική άσκηση για να μην διαφεύγει από τη σκέψη μας η επερχόμενη μεγάλη, επιφανής και συνάμα φοβερή ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου μας.

      Την παραβολή των δέκα Παρθένων διασώζει ο ευαγγελιστής Ματθαίος στο 25^ο  κεφάλαιο του Ευαγγελίου του. Με την ευκαιρία μιας καταπληκτικής εσχατολογικής ομιλίας Του ο Κύριος είπε και την εξής παραβολή: Η Βασιλεία των ουρανών μοιάζει με δέκα παρθένες οι οποίες αφού πήραν μαζί τους τα λυχνάρια τους πήγαν να υποδεχθούν τον νυμφίο. Πέντε από αυτές ήταν σώφρονες και φρόντισαν να έχουν μαζί τους απόθεμα λαδιού για τα λυχνάρια τους, ενώ οι άλλες πέντε ήταν ανόητες και δεν φρόντισαν να έχουν μαζί τους το αναγκαίο απόθεμα λαδιού. Επειδή δε αργούσε ο νυμφίος και η νύχτα προχωρούσε έπεσαν να κοιμηθούν. Τα μεσάνυχτα ακούστηκε μια γοερή κραυγή η οποία ανήγγειλε τον ερχομό του νυμφίου. Οι παρθένες σηκώθηκαν για να προαπαντήσουν τον νυμφίο. Οι μεν σώφρονες παρθένες, οι οποίες είχαν απόθεμα λαδιού άναψαν τα λυχνάρια τους και περίλαμπρες περίμεναν την είσοδο του νυμφίου, για να μπουν μαζί του στη λαμπρή γαμήλια χαρά. Οι δε μωρές ξύπνησαν αιφνιδιασμένες και μη μπορώντας να ανάψουν τα λυχνάρια τους, ζητούσαν απεγνωσμένα από τις σώφρονες να τους δώσουν λίγο λάδι από το δικό τους. Εκείνες τους απάντησαν πως μόλις αρκεί για τα δικά τους τα λυχνάρια και καλά θα κάνουν να πάνε να αγοράσουν. Οι ανόητες παρθένες έτρεξαν, καταμεσής της νύχτας, να αγοράσουν λάδι, αλλά εν τω μεταξύ ο νυμφίος έφθασε και μπήκε στο χώρο του γάμου με τις πέντε φρόνιμες παρθένες και η πόρτα έκλεισε ερμητικά και οριστικά. Οι ανόητες παρθένες έφθασαν καθυστερημένες και άρχισαν να φωνάζουν: Κύριε, Κύριε άνοιξέ μας. Αυτός τους απάντησε αλήθεια σας λέγω πως δεν σας γνωρίζω. Έμειναν τελικά έξω του νυμφώνος. Έκλεισε την παραστατική αυτή παραβολή του ο Κύριος με την εξής σωτήρια προτροπή: «Γρηγορείτε ουν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδε την ώραν εν η ο Υιός του ανθρώπου έρχεται»  (Ματθ.25,13 ) και «γρηγορείτε ουν΄ ουκ οίδατε γαρ πότε ο κύριος της οικίας έρχεται, οψέ ή μεσονυκτίου ή αλεκτροφωνίας ή πρωί΄ μη ελθών εξαίφνης εύρη υμάς καδεύδοντας» (Μάρκ.13,35).

         Η παραβολή αυτή έχει ως σκοπό να θυμίσει στους πιστούς πως η Δευτέρα και ένδοξη Παρουσία του Κυρίου θα γίνει ξαφνικά, θα έρθει «ως κλέπτης εν νυκτί» (Α΄Θεσ.5,2). Γι’ αυτό θα πρέπει οι πιστοί να είναι πάντοτε, ανά πάσα στιγμή έτοιμοι, για την υποδοχή Του, διαφορετικά θα μείνουν έξω από τη βασιλεία του Θεού και θα χαθούν. Αυτή η ζωή είναι το στάδιο προετοιμασίας μας για την αιωνιότητα. Αν δεν αν δεν αλλάξουμε πορεία ζωής, αν δεν υπερβούμε τον πτωτικό

και αμαρτωλό εαυτό μας, αν δεν εφοδιάσουμε την ψυχή μας με ουράνιους θησαυρούς, αν δεν στολιστούμε με αρετές και δε συνταχθούμε οντολογικά με το Σωτήρα Χριστό είναι σίγουρο ότι θα βρεθούμε εκείνη τη φοβερή ημέρα της Κρίσεως έξω από την ατέρμονη Βασιλεία του Θεού, προορισμένοι για την αιώνια κόλαση, όπου «εκεί έσται ο κλαυθός και ο βρυγμός των οδόντων» (Λουκ.13,28). Τότε, διαβεβαίωσε ο Κύριος, εσείς οι ασεβείς, με φόβο και με ανείπωτο τρόμο, «όψησθε Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ και πάντας τους προφήτας εν τη βασιλεία του Θεού, υμάς δε εκβαλλομένους έξω» (Λουκ.13,28). Τρομερό πραγματικά να φαντάζεται κάποιος αυτή την πραγματικότητα, πόσο μάλλον να τη βιώσει κιόλας!   

     Έτσι οι θείοι Πατέρες έκριναν σκόπιμο να αφιερώσουν μια ημέρα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος στην ανάμνηση της εσχατολογικής αυτής παραβολής των δέκα παρθένων. Το κατανυκτικό κλίμα αυτών των αγίων ημερών είναι η καλλίτερη στιγμή για να υπενθυμίσει η αγία μας Εκκλησία στους πιστούς το φοβερό και απρόοπτο της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου. Επίσης  η εγρήγορση είναι συνυφασμένη με το Πάθος του Θεανθρώπου. Ο Ίδιος ο Κύριος κατά τη δραματική νύκτα της συλλήψεως Του στον κήπο της Γεθσημανή τόνιζε στους μαθητές του «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε» (Μάρκ.14,38)!

       Μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδος η μνεία της Δευτέρας Παρουσίας και η ανάγκη της συνεχούς ετοιμασίας για την τρομερή εκείνη ημέρα, είναι επιτακτική. Ο επίγειος βίος μας είναι καθοριστικός για τον επέκεινα της ζωής αυτής προορισμού μας. Οι φρόνιμες παρθένες φρόντισαν να είναι έτοιμες για την υποδοχή του Νυμφίου, σε αντίθεση με τις μωρές και νωθρές παρθένες, οι οποίες είχαν διασπάσει την προσοχή τους σε άλλες δευτερευούσης σημασίας έννοιες και δεν φρόντισαν να έχουν τα απαραίτητα εφόδια για την υποδοχή του Νυμφίου και να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στη λαμπρή γαμήλια ευφροσύνη.

       Οι παρθένες συμβολίζουν τις ψυχές μας και η προμήθεια λαδιού για το λυχνάρι είναι ο επίγειος συνεχής αγώνας για να κάνουμε το θέλημα του Θεού, να κάνουμε έργα ευποιίας, να παραμερίζουμε από την ύπαρξή μας συνεχώς όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι παρείσακτα στη φύση μας και αντιστρατεύονται την πνευματική μας πρόοδο και τελείωση. Το λυχνάρι είναι η παρρησία μας μπροστά στο Θεό. Οι φρόνιμες παρθένες συμβολίζουν  της αγαθής προαιρέσεως ψυχές, οι οποίες ζουν αδιάκοπα την λαχτάρα της ένωσής τους με το Νυμφίο της Εκκλησίας, τον σωτήρα Χριστό. Γι’ αυτό αγωνίζονται αέναα να αποκτούν αρετές και πνευματική προκοπή και να περιθωριοποιούν όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία αντιστρατεύονται την ένωσή τους με το Θεό. Οι μωρές παρθένες συμβολίζουν τις ράθυμες, αδιάφορες και εν πολλοίς εχθρικά προς το Χριστό διατελούσες ψυχές. Είναι εκείνες οι ψυχές οι οποίες απορροφημένες από την υλιστική ευδαιμονία, αδιαφορούν για την πνευματική πρόοδο και την εν Χριστώ σωτηρία.

         Το φοβερό γεγονός της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου θα γίνει, όπως αναφέραμε ξαφνικά και σε χρόνο ανύποπτο και θα πληρώσει με χαρά ανείπωτη τις φρόνιμες και αγαθές ψυχές και θα φέρει φόβο και αγωνία τις μωρές ψυχές. Οι μεν πρώτες θα επιβραβευτούν για την σώφρονα στάση τους και θα εισέλθουν στην ατέρμονη βασιλεία του Θεού, ενώ οι δεύτερες εξ’ αιτίας της αμέλειά τους θα αποκλειστούν από τη βασιλεία του Θεού και θα βυθισθούν στην κατάσταση της παντοτινής λύπης και της τιμωρίας, «εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού» (Ματθ.25,41).

       Η παραβολή των δέκα παρθένων μας διδάσκει επίσης το αναπάντεχο της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, αλλά και το αναπάντεχο του θανάτου μας. Έσχατα για τον κάθε πιστό είναι η στιγμή του θανάτου του, διότι με τον ερχομό του θανάτου παγιώνεται δια παντός και αιωνίως η κατάστασή μας. Είναι βασική διδασκαλία της

 Εκκλησίας μας, πως «εν τω Άδη ουκ έστι μετάνοια» . Ο ιερός Χρυσόστομος τόνισε πως «Μη τοίνυν απλώς κλαίωμεν τους αποθανόντας, αλλά τους εν αμαρτίαις. Ούτοι θρήνων άξιοι, ούτοι κοπετών και δακρύων. Ποία γαρ ελπίς, είπε μοι, μετά αμαρτημάτων απελθείν, ένθα ουκ εστίν αμαρτήματα αποδύσασθαι; Έως μεν γαρ ώσιν Ενταύθα, ίσως ην προσδοκών πολλή, ότι μεταβαλούνται, ότι βελτίους έσονται. Αν Δε απέλθωσι εις τον άδην ένθα ουκ εστίν από μετανοίας κερδάναί τι (εν γαρ τω Άδη φησί τις εξομολογήσεταί σοι;) πως ου θρήνων άξιοι;». Το γεγονός του θανάτου είναι το πλέον ενδεχόμενο στη φύσης μας και συνήθως το πλέον απρόοπτο γεγονός. Αν αμελήσουμε μπορεί να μας βρει ο θάνατος απροετοίμαστους και άρα προορισμένους για την αιώνια κόλαση!

         Η υμνολογία της Αγίας και Μεγάλης Τρίτης είναι και αυτή καταπληκτική, όπως ολόκληρης της Μ. Εβδομάδος. Η ακολουθία του Όρθρου, η οποία, όπως είπαμε ψάλλεται τη Μ. Δευτέρα το βράδυ, για να μπορούν να την παρακολουθούν οι εργαζόμενοι πιστοί, αρχίζει με το γνωστό κατανυκτικό τροπάριο «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…». Ακολουθούν τα υπέροχα καθίσματα, ποιήματα του μεγάλου Ρωμανού του Μελωδού, «Τον Νυμφίον αδελφοί αγαπήσωμεν…», «Βουλευτήριον, Σωτήρ, παρανομίας κατά σου…» και το υπέροχο τροπάριο «Ο Ιούδας τη γνώμη φιλαργυρεί κατά του διδασκάλου ο δυσμενής…». Ακολουθεί η ευαγγελική περικοπή, η οποία περιέχει τα φοβερά «ουαί» του Κυρίου κατά των υποκριτών Φαρισαίων. Το κοντάκιο «Την ώραν, ψυχή, του τέλους εννοήσασα…», καθώς και ο Οίκος «Τι ραθυμείς, αθλία ψυχή μου;…» είναι σχετικά με το περιεχόμενο της ημέρας. Τα τροπάρια των Αίνων, ποιήματα του Κοσμά του Μελωδού και Ιωάννου μοναχού, «Εν ταις λαμπρότησι των αγίων σου πως

εισελεύσομαι ο ανάξιος;…», «Ο τη ψυχή ραθυμία νυστάξας…» και «Του κρύψαντος το τάλαντον…», όπως και τα τροπάρια των Αποστίχων «Δεύτε πιστοί επεργασώμεθα προθύμως τω Δεσπότη…», «Όταν έλθης εν δόξη μετ’ αγγελικών δυνάμεων…» και «Ο Νυμφίος ο κάλλει ωραίος παρά πάντας ανθρώπους…» είναι σχετικά με την περικοπή της παραβολής των δέκα Παρθένων. Προτρέπουν με άκρατο λυρισμό τους πιστούς να μιμηθούν τις φρόνιμες Παρθένες για να μη μείνουν έξω του «Νυμφώνος Χριστού». Τέλος το καταπληκτικό δοξαστικό, ποίημα και αυτό του αγίου Κοσμά, «Ιδού σοι τάλαντον ο Δεσπότης εμπιστεύσει, ψυχή μου, φόβω δέξαι το χάρισμα…» αναφέρεται στην άλλη επίσης παραστατική παραβολή του Κυρίου, αυτή των Ταλάντων.

          Ως συνοδοιπόροι του Θείου Πάθους θα πρέπει να έχουμε συνεχώς στραμμένη τη σκέψη μας πως θα ενώσουμε την ψυχή μας με το Νυμφίο Χριστό. Τα φτηνά και εφήμερα πράγματα πρέπει να τα θέτουμε σε δεύτερη μοίρα, αν θέλουμε κι’ εμείς να βρεθούμε στην ομάδα των φρονίμων παρθένων κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Ο δρόμος του Θείου Πάθους δείχνει και σε μας το δικό μας δρόμο, ο οποίος είναι ατραπός μαρτυρίου, που όμως οδηγεί στη εν Χριστώ απολύτρωση και στην αιώνια ζωή.

Μεγάλη Τρίτη

                                                      
             

Κατά την Μ. Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση (α) της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου. Η Εκκλησία μας καλεί να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατούντες τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιον Νυμφίο, τον Κύριον Ιησού, ο Οποίος θα έλθει αιφνίδια, είτε ειδικά κατά τη στιγμή του θανάτου μας, είτε γενικά κατά τη Δευτέρα Παρουσία. Επίσης μας καλεί, (β) φέρουσα ενώπιό μας και τη παραβολή των ταλάντων, να καλλιεργήσουμε και να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας έδωσε ο Θεός.  

Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει. Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει του Γραμματείς και τους Φαρισαίους.
Μια από αυτές, τη σημερινή των δέκα παρθένων, την είπε για να παρακινήσει μεν όλους προς την ελεημοσύνη, αλλά και να διδάξει όλους μας να είμαστε έτοιμοι πριν μας προλάβει το τέλος του θανάτου. Επειδή έχει πολλή δόξα η παρθενία (πραγματικά είναι μεγάλο κατόρθωμα!) και για να μη βρεθεί κάποιος που κατορθώνει αυτό το μεγάλο έργο, αλλά παραμελεί τα άλλα και ιδίως την ελεημοσύνη, προβάλλει αυτή τη παραβολή.
Τρέχει πολύ γρήγορα η νύκτα της παρούσης ζωής, έτσι οι παρθένες όλες νύσταξαν και κοιμήθηκαν, δηλαδή πέθαναν, γιατί ο θάνατος λέγεται και ύπνος. Καθώς κοιμόντουσαν, στη μέση της νύχτας ακούσθηκε μια δυνατή φωνή που έλεγε: «Νάτος ο Νυμφίος, έρχεται! Βγείτε όλες να Τον προϋπαντήσετε!». Τότε οι φρόνιμες παρθένες που είχαν φροντίσει να έχουν άφθονο λάδι, συνάντησαν τον Νυμφίο και μπήκαν μέσα μαζί Του, όταν ανοίχθηκαν οι πύλες. Αυτές κοντά στις άλλες αρετές και μάλιστα της παρθενίας, φρόντισαν να έχουν άφθονο και το λάδι της ελεημοσύνης.
Αντίθετα οι άλλες πέντε παρθένες που δεν είχαν αρκετό λάδι, όταν ξύπνησαν ζητούσαν λίγο από τις φρόνιμες, αλλά μετά θάνατο δεν είναι εύκολο να αγοράσεις λάδι από αυτούς που το πουλούν, δηλαδή τους φτωχούς. Αυτές η παραβολή τις ονομάζει μωρές, γατί ενώ κατόρθωσαν το δυσκολότερο, την ''παρθενία'', παραμέλησαν το ευκολότερο γιατί ήταν ανελεήμονες καρδιές.  

Όποιος λοιπόν κατορθώσει μια αρετή - έστω μεγάλη - αλλά δε φροντίσει και για τις άλλες και ιδίως την ελεημοσύνη, δε μπορεί να μπει μαζί με το Χριστό στην αιώνια ανάπαυση και γυρίζει πίσω ντροπιασμένος. Και τίποτα δεν είναι πιο λυπηρό και πιο ντροπιαστικό από μια "παρθένο" που νικιέται απ' τον έρωτα των χρημάτων.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’.Ἰδοῦ ὁ Νυμφίος ἔρχεται, ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός· καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα· ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθῇς, ἵνα μὴ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς· ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεὸς ἡμῶν, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.

Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.Τὴν ὥραν ψυχή, τοῦ τέλους ἐννοήσασα, καὶ τὴν ἐκκοπήν, τῆς συκῆς δειλιάσασα, τὸ δοθέν σοι τάλαντον, φιλοπόνως ἔργασαι ταλαίπωρε, γρηγοροῦσα καὶ κράζουσα· Μὴ μείνωμεν ἔξω, τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ.