Η Γέννησις του Σωτήρος Χριστού. Το πλήρωμα του χρόνου. (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ἡ Γέννησις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ «Τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Γαλ. 4,4)

(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ο χρόνος, ἀγαπητοί μου, κατὰ τὴ διαδρομή του ἐμφανίζει στὴ σκηνὴ διάφορα γεγονότα.Ἕνα γεγονὸς ὅμως, ποὺ συνέβη σὲ μιὰ ἄ-σημη γωνιὰ τοῦ πλανήτη, ἀποτελεῖ τὸν ἄξονα γύρω ἀπ᾽ τὸν ὁποῖο στρέφονται σφαῖρες ἰδεῶνκαὶ συναισθημάτων. Εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει κάθε χρόνο στὶς 25 Δεκεμβρίου.

Ἡ γέννησις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, νά τὸ με-γαλύτερο γεγονὸς τῆς παγκοσμίου ἱστορίας.Τὰ γενέθλια βασιλέων, αὐτοκρατόρων καὶ κατακτητῶν λησμονήθηκαν, «πομφόλυγες ἦσαν καὶ διερράγησαν», φοῦσκες ἦταν κ᾽ ἔσκασαν.Καὶ ἐνῷ πολλοὶ ἀπὸ μᾶς δὲν γνωρίζουμε τὴν ἡμερομηνία γεννήσεως προσφιλεστάτων μας προσώπων καὶ πρέπει γι᾿ αὐτὴν νὰ ψάξουμεστὰ ληξιαρχικὰ βιβλία, δὲν ὑπάρχει ὅμως παιδὶ δημοτικοῦ σχολείου χριστιανικῆς χώρας ποὺ νὰ μὴ γνωρίζῃ τὴν ἡμερομηνία τῆς γεννήσεως τοῦ Θείου Βρέφους τῆς Βηθλεέμ.

Γεννήθηκε ὁ Σωτήρας.

Πότε;

«Ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον…»(Γαλ. 4,4-5). Ἔτσι κηρύττει ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν. Οἱ πρῶτες λέξεις τοῦ ῥητοῦ αὐτοῦ τοῦ Παύλου θὰ εἶνε τὸ θέμα μας.

Ὁ ἄνθρωπος, ἀγαπητοί μου, ἔπεσε ἀπὸ τὰ ὕψη στὰ βάθη. Αὐτὸ μαρτυρεῖ ἡ παγκόσμιοςἱστορία. Ἀλλ᾿ ἀπὸ τὴν πτῶσι μέχρι τὴ στιγμὴποὺ οἱ ἄγγελοι ἔψαλαν τὸ«Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδο- κία» (Λουκ. 2,14) , μεσολάβησαν πολλοὶ αἰῶνες, πέν-τε καὶ πλέον χιλιετίες. Γι᾽ αὐτὸ ὡρισμένοι ἀποροῦν· Γιατί ἄργησε τόσο πολὺ νὰ ἔρθῃ ὁ Λυτρωτής;

Γιατί ὁ Θεὸς ἄφησε τὴν ἀνθρωπό-τητα νὰ κυλιέται στὰ σκότη μιᾶς νύχτας 5.000ἐτῶν καὶ δὲν ἔστειλε νωρίτερα τὸν Σωτῆρα; Θὰ μπορούσαμε ν᾿ ἀπαντήσουμε ἀμέσως μ᾽ἕνα λόγο τοῦ προφήτου Ἠσαΐα. Ὁ Κύριος ἔχει καταστρώσει σχέδια καὶ τὰ πραγματοποιεῖ στὸν καιρό τους. Ἐμεῖς μὲ τὸ μικρό μας μυαλὸ δὲν μποροῦμε νὰ ἐξιχνιάσουμε τὶς βουλές του.

Ἡ σκέψι καὶ τοῦ πιὸ σοφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ εἰσδύσῃ ὄχι στὰ ἄδυτα ἀλλ᾿ οὔτε στὰ πρόθυρατῆς μυστικῆς ἐκείνης αἰθούσης ὅπου συνεδριάζει ἡ ἁγία Τριάς, ὁ Πατὴρ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, τὰ τρία πρόσωπα τῆς Θεότητος ποὺ κυβερνᾷ τὸν κόσμο. «Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου, καὶ τίς αὐτοῦ σύμβουλος ἐγένετο;» (Ἠσ. 40,13).Μόνο μὲ τὴ βοήθεια τῆς ἁγίας Γραφῆς ποὺἀποκαλύπτει τὶς βουλὲς τοῦ Θεοῦ, καὶ μὲ τὴσοφὴ ἑρμηνεία τῶν πατέρων καὶ διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας μποροῦμε νὰ ὑψωθοῦμε λίγο καὶ ν᾽ ἀτενίσουμε ἀπὸ μακριὰ τὸ μέγα μυστή-ριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου.Ἡ Γραφὴ λέει· «Ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου…» (Γαλ. 4,4). Καὶ οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἐμβαθύνοντας στὸ ῥητὸ αὐτὸ κηρύττουν ,ὅτι ἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ θὰ μποροῦσε νὰ γίνῃ νωρίτερα, ἀμέσως μετὰ τὴν πτῶσι τῶν πρωτοπλάστων, ἀλλὰ θὰ ἦταν ἄκαιρος .Δηλαδή; Ἔπρεπε νὰ νὰ γίνῃ ἀνάφλεξις τῆς νοσταλγίας . Ὁ ἄνθρωπος, ἀφοῦ διάλεξε τὸ κακό, ἔπρεπε νὰ δοκιμάσῃ τὶς φρικτὲς συνέπειες , γιὰ νὰ μισήσῃ τὴν κακία, νὰ ποθήσῃ τὴνἀρετή, νὰ νοσταλγήσῃ τὸν παράδεισο. Ὁ ἄσωτος, ἀφοῦ ἐγκατέλειψε τὸν Πατέρα, δὲν ὑπῆρχε ἄλλος τρόπος νὰ ἐπανέλθῃ, παρὰ νὰ γευθῇ τοὺς καρποὺς τῆς ἀποστασίας του· τὴν ἀπάτη τοῦ κόσμου, τὸ ἐπίπλαστο τῆς φιλίας, τὴ συμβίωσι μὲ τοὺς χοίρους, τὴ χρεωκοπία . Ἔπρεπε νὰ διψάσῃ, νὰ πεινάσῃ, νὰ χάσῃ τὴν ἀξι-οπρέπειά του, νὰ γίνῃ δοῦλος, ὑπηρέτης ζῴων· ν᾿ ἀναπνεύσῃ τὴ δυσοσμία τοῦ σταύλου, γιὰ νὰ θυμηθῇ τὴν εὐωδία τοῦ πατρικοῦ του, ν᾿ ἀναστενάξῃ καὶ νὰ πῇ τὸ «Ἥμαρτον…» (Λουκ. 15,18).

Ὁ γιατρὸς περιμένει νὰ ὡριμάσῃ τὸ ἀπόστη- μα, νὰ συγκεντρωθοῦν ἐκεῖ ὅλοι οἱ βλαβεροὶχυμοί, καὶ κατόπιν μὲ τὸ νυστέρι σχίζει τὴ σάρκα, στραγγίζει καὶ καυτηριάζει τὸ τραῦμα ὣςτὴ ῥίζα. Καὶ ἡ θεία πρόνοια ἄφησε νὰ ὡριμάσῃ τὸ ἀπόστημα, νὰ ἐκδηλωθῇ ὅλη ἡ μωρίακαὶ ἡ ἐγκληματικότης τοῦ ἀποστάτου, γιὰ νὰ δῇ, νὰ πεισθῇ μόνος του καὶ νὰ παραδεχθῇ ποιό ἦταν τὸ κακὸ καὶ ὀλέθριο στὴ ζωή του.Καὶ πράγματι ἔτσι ἔγινε. Ὅποιος μελετᾷ τὴν προχριστιανικὴ ἱστορία καὶ μάλιστα τῶν τριῶν τελευταίων π.Χ. αἰώνων, ἀναστενάζει μαζὶ μὲ ἐκλεκτὰ πνεύματα τῆς ἀρχαιότητοςγιὰ τὴν κατάντια τοῦ ἀρχαίου κόσμου.Θρησκεία ἦταν σὲ κατάπτωσι. Ἀντὶ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ οἱ ἄνθρωποι λάτρευαν εἴδωλα μὲ φρικτὲς θυσίες. Στὶς ὄχθες ποταμῶν σὲκαιρὸ ἀνομβρίας γονεῖς ἔσφαζαν τὰ παιδιάτους. Ὁ Πομπήιος σὲ καιρὸ τρικυμίας ἔρριξε ἀνθρώπους στὰ κύματα, γιὰ νὰ ἐξευμενίσῃτ ὸν Ποσειδῶνα του. Οἱ ναοὶ τῆς Ἀφροδίτης,τῆς Ἀρτέμιδος καὶ τῆς Ἀστάρτης ἀναστένα-ζαν ἀπὸ τὶς οἰμωγὲς παρθένων, ποὺ θυσίαζαν τὴν τιμή τους στὶς αἰσχρὲς θεότητες. Στὰ στάδια ὁ λαὸς στεφάνωνε καὶ θεοποιοῦσε βασιλεῖς καὶ αὐτοκράτορες, ποὺ οἱ βδελυρὲς πρά-ξεις τους θὰ ἔκαναν καὶ σατύρους νὰ κοκκινίσουν. Ἡ κορυφὴ τοῦ Ὀλύμπου, ἡ ὑποτιθε-μένη κατοικία τῶν θεῶν, ἀνδρῶν καὶ γυναι-κῶν, ἦταν τόπος ὀργίων. Ἀπὸ ᾽κεῖ ἐδίδοντοτὰ συνθήματα τῆς κακίας· κάθε ἁμαρτωλὸςεἶχε προστάτη ἕνα ἀπ᾽ τοὺς θεούς· ὁ μοιχὸςτὸν Δία, ὁ κλέφτης τὸν Ἑρμῆ, ὁ φιλοπόλεμοςτὸν Ἄρη… Ἡ κακία θεοποιημένη .Μαζὶ μὲ τὴ θρησκεία εἶχε καταπέσει καὶ ἡ ἠθική . Ἀθήνα καὶ Ῥώμη ἀνέδιδαν ὀσμὴ θανάτου. Ὁ ἐγωισμὸς κυριαρχοῦσε στὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων. Στὴ Ῥώμη οἱ μισοὶ κάτοικοι ἦταν δοῦλοι· στὴν Ἀθήνα ἀπὸ τὶς 500 χιλιάδες κατοίκων οἱ 400 εἶχαν μόνο καθήκοντακαὶ κανένα δικαίωμα. Ὁ Ὀρτένσιος πότιζε τὰ δέντρα του μὲ κρασί, ὁ Λούκουλλος ἔτρεφε τὰ ψάρια τεχνητῆς λίμνης μὲ σάρκες δούλων .Ὁ γάμος εἶχε διαλυθῆ. Πλήθη διεφθαρμένες γυναῖκες εἶχαν κατακλύσει τὶς πόλεις καὶ καμμιά διαμαρτυρία δὲν ἀκουγόταν. Κι αὐτὸς ὁ Σωκράτης, ὁ διδάσκαλος τῆς ἠθικῆς τοῦ ἀρχαίου κόσμου, ἐπισκέφθηκε τὴν περιβόητη Θεοδότη ὄχι γιὰ νὰ τὴν ἀποστρέψῃ ἀπὸ τὰαἴσχη, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὴ διδάξῃ πῶς θὰ ἄρεσε περισσότερο στοὺς νέους καὶ θὰ συνελάμβανε στὰ δίχτυα της περισσότερα θύματα. Στὸμουσεῖο μὲ τὰ ἀπανθρακωμένα λείψανα τῶν τριῶν πόλεων Πομπηίας, Ἡρακλείου καὶ Σταβιῶν, ποὺ κάηκαν τῷ 79 μ.Χ. ἀπὸ τὴ λάβα τοῦ Βεζουβίου, βλέπει κανείς, ποιά ἦταν ἡ ἠθικὴ ζωὴ τῶν κατοίκων λίγες στιγμὲς πρὶν ἀνοίξῃὁ κρατήρας τοῦ τρομεροῦ ἡφαιστείου. Ὦ Κύριε! Σταῦλος μὲ συσσωρευμένη κοπριὰ αἰώνων ἦταν ὁ κόσμος, ὅταν γεννήθη-κες σ᾽ ἕνα σταῦλο, ὅπου τὰ ζῷα πρῶτα σὲ ἀναγνώρισαν ὡς Κύριο κατὰ τὴν προφητεία «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ· Ἰσραὴλ δέ με οὐκ ἔγνω καὶ ὁ λαός με οὐ συνῆκεν»(Ἠσ. 1,3).

«Ἄνθρω πος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς»(Ψαλμ. 48,13). Ἔτσιὁ σταῦλος ἦταν τὸ σύμβολο, ποὺ ἔδειχνε τὴν κατάπτωσι τῆς ἀνθρωπότητος.Ἀλλ᾿ ὤ τῶν θαυμασίων σου, ἁγία Τριάς! ὉΚύριος, ποὺ γεννήθηκε στὸ σταῦλο, πῆρε τὸν ἀποκτηνωθέντα ἄνθρωπο, ξύπνησε στὴ συνείδησί του τὴ μνήμη τῆς θείας του καταγωγῆς, χάραξε τοὺς κανόνες μιᾶς ἁπλῆς καὶ ἁγίας ζωῆς, τοῦ ἄνοιξε τὸ δρόμο πρὸς τὸν οὐρανό, προπορεύθηκε σηκώνοντας τὸν τίμιο σταυρό, ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο δυνάμεις ὑπερφυσικές, θεῖες, καὶ τοῦ εἶπε· «Ἀκολούθει μοι»(Ματθ. 9,9). Καὶ ὁ ἄνθρωπος, ποὺ ἦταν ἕνα κτῆνος,ἔγινε ἔνσαρκος ἄγγελος ποὺ ψάλλει μὲ τοὺςἀγγέλους τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ…» (Λουκ. 2,14). Ἀπὸ τὸ σταῦλο στὸ ἀγγελικὸ ὕψος.

Ἀγαπητοί μου! Ἡ σημερινὴ ἀνθρωπότης ἔκλεισε τ᾽ αὐτιὰ καὶ τὰ μάτια, νὰ μὴν ἀκούῃ τὸν ὕμνο τῶν ἀγγέλων καὶ νὰ μὴ βλέπῃ τὸ φῶς τοῦ ἄστρου τῆς Βηθλεέμ. «Δύσατο δὲ ἡ έλιος, σκι ῶντο δὲ αἱ ἀγυιαί», λέει ὁ Ὅμηρος· ὅταν δύσῃ δηλαδὴ ὁ ἥλιος, ὅλ᾽ οἱ δρόμοι σκοτεινιάζουν.Κι ὅταν ὁ ἥλιος τῶν ψυχῶν, ὁ Χριστός , παύῃ νὰ φωτίζῃ, τότε ὅλοι οἱ δρόμοι τοῦ κόσμου σκοτεινιάζουν. Δὲν ἔσβησε βέβαια ὁἥλιος, ἡκακία ὅμως δημιουργεῖ πυκνὴ νέφωσι καὶ ἡἀνθρωπότης δὲ μπορεῖ νὰ δῇ τὸ φῶς του.

Ἀλλὰ γιατί νὰ εἴμαστε ἀπαισιόδοξοι;

Ἡ ἀπαισιοδοξία σβήστηκε ἀπ᾽ τὴ στιγμὴ ποὺ γεννήθηκε ὁ Σωτήρας καὶ οἱ ποιμένες ἄκουσαντὸ μήνυμα «Μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελί ζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, ὅς ἐστι Χριστὸς Κύριος, ἐν πόλει Δαυΐδ»(Λουκ. 2,10-11).Τὸ κακό, ποὺ ἀποκορυφώθηκε, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ προκαλέσῃ τὴνἀντίδρασι τῶν δυνάμεων τοῦ φωτός. Αὐτές, στρατευόμενες ὑπὸ τὴν εἰρηνικὴ σημαία τοῦ Χριστοῦ, θὰ νικήσουντὶς σκοτεινὲς δυνάμεις, θ᾿ ἀπαλλάξουν τὶς ψυχὲς ἀπὸ τοὺς φόβους, θὰ ἐπιταχύνουν τὸ νέο πλήρωμα τοῦ χρόνου, τὸν ἐρχομὸ τοῦ Χριστοῦ σὲ κάθε ἀνθρώπινη καρδιά, γιὰ νὰ γίνῃαὐτὴ μία μικρὴ Βηθλεέμ, ποὺ θὰ ψάλλῃ αἰωνίως καὶ ἐνδομύχως τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις»

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Γραπτὴ ὁμιλία μεταδοθεῖσα ἀπὸ τὸν ῾Ραδιοφ. Σταθμὸ Λαρίσης τὸ 1949 στὴν καθαρεύουσα.