Λάμπρος Κ. Σκόντζος, Χριστός γεννάται δοξάσατε!

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΔΟΞΑΣΑΤΕ !

Λάμπρου Κ.Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού

Το πιο ευφρόσυνο άγγελμα όλων των εποχών «ο Λόγος σάρξ εγένετο» (Ιωάν.1,14) αποτελεί την απαρχή της χαράς και της ελπίδας για το ανθρώπινο γένος. Η ενανθρώπηση του Θεού είναι το μέγιστο γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας, διότι χάρις σε αυτό βρήκε ο άνθρωπος και ολόκληρη η δημιουργία, την πραγματική λύτρωση. Γι’ αυτό οι χριστιανοί την αγία ημέρα των Χριστουγέννων, «εν ενί στόματι και μια καρδία» υμνούμε και δοξάζουμε το Θεάνθρωπο Κύριο.

Το ευλογημένο αυτό γεγονός είναι ο αντίποδας του φρικτού γεγονότος της πτώσεως του ανθρώπου και η αληθινή παλινόρθωσή του στην προπτωτική του κατάσταση. Αν η πτώση υπήρξε η χείριστη κατάρα και ο όλεθρος, η θεία ενανθρώπηση υπήρξε η ύψιστη ευλογία και η χάρη. Μάλιστα μέσα από την πατερική θεολογία της Εκκλησίας μας διαφαίνεται πως, χωρίς να είναι το γεγονός της πτώσεως μέρος της θείας οικονομίας, η σάρκωση του Θεού Λόγου απέβη εν τέλει ωφέλιμη στον άνθρωπο, διότι όχι απλά έγινε αποκατάσταση της προ της πτώσεως κατάστασης του ανθρώπου, αλλά δι’ αυτής έχουμε πραγματική οργανική συσσωμάτωση της ανθρωπίνης φύσεως με τη θεία φύση. Η φύση του Αδάμ σαφέστατα ήταν ξέχωρη από τη θεία φύση. Στο πρόσωπό του απλά υπήρχε η άκτιστη ενέργεια του Θεού. Στο πρόσωπο όμως του μεταχριστιανικού ανθρώπου υπάρχει πραγματική μετοχή στη θεία φύση και αυτό οφείλεται βεβαίως στην ενανθρώπηση του Θεού.

Ο Θεός Λόγος γενόμενος άνθρωπος, προσέλαβε πραγματικά την ανθρώπινη φύση στο θεανδρικό Του πρόσωπο. Αυτή όμως η πρόσληψη προϋπέθετε τον καθολικό καθαρισμό της από τον ρίπο της αμαρτίας που έφερε μετά την πτώση, διότι ο απόλυτα αναμάρτητος Θεός δε μπορούσε να κατοικήσει σε πτωτική και αμαρτωλή φύση. Αυτό σημαίνει πως η ανθρώπινη φύση έχει καθαρισθεί και θεωθεί από την ευλογημένη στιγμή που ο Θεός Λόγος ενοικούσε δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος στην αγνή γαστέρα της Θεομήτορος. Όλοι οι άνθρωποι πια φέρουμε φύση καθαρή, αγία και θεωμένη, χωρίς να έχουμε συνειδητοποιήσει αυτή την ύψιστη θεία δωρεά.

Βεβαίως το γεγονός της αντικειμενικής σωτηρίας της ανθρωπίνης φύσεως δεν αίρει σε καμιά περίπτωση την ελευθερία του προσώπου. Η πραγμάτωση της σωτηρίας στηρίζεται στην προσωπική ελευθερία. Ο απόστολος Παύλος είναι ο διαπρύσιος κήρυκας της ελεύθερης επιλογής της σωτηρίας, διατράνωνε στους αποδέκτες των επιστολών ότι «επ’ ελευθερία εκλήθητε» (Γαλ.5,13). Σαφέστατα, οι σωτήριες δωρεές της ενανθρωπήσεως του Θεού, για τον άνθρωπο που δεν επιθυμεί να σωθεί, είναι σαν να μην υπάρχουν. Εξαιτίας ακριβώς του απόλυτου σεβασμού της ανθρώπινης ελευθερίας από μέρους του Θεού απαιτείται η προσωπική συγκατάθεση του ανθρώπου προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι σωτήριες δωρεές σε αυτόν.

Ως προσωπική συγκατάθεση δεν εννοούμε απλά μια νοητική ή συναισθηματική συναίνεση, αλλά μια οντολογική αποδοχή του Χριστού ως μοναδικού σωτήρα και την υιοθέτηση της νέας εν Χριστώ ζωής και πολιτείας, η οποία προϋποθέτει την αποκήρυξη του βιώματος του «κόσμου», δηλαδή της μη αυθεντικής ζωής. Ομιλούμε για τη ζωή που βιώνεται μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα και πραγματώνεται το ανθρώπινο πρόσωπο, έχοντας ως πρότυπο τον αληθινό άνθρωπο το Θεάνθρωπο.

Η πτώση των πρωτοπλάστων σημαίνει ουσιαστικά την ελεύθερη συγκατάθεση του ανθρώπου να εδραιωθεί στον κόσμο το κράτος του διαβόλου. Χωρίς τη θέλησή του θα ήταν αδύνατη η πραγμάτωση της βασιλείας του αρχέκακου. Η μοιραία απόφαση του ανθρώπου να στασιάσει εναντίον του Θεού και να αυτονομηθεί έδωσε τη δύναμη στο διάβολο να υλοποιήσει το καταχθόνιο σχέδιό του. Το πιο τραγικό στοιχείο της πτώσης είναι ότι αυτή δεν επέδρασε μόνο στον άνθρωπο, αλλά σε

ολόκληρη τη δημιουργία. Το κακό που εισήλθε δια του ανθρώπου στον κόσμο, διαχύθηκε σε ολόκληρη την πλάση. Αποτέλεσμα είναι να «συστενάζει και συνωδύνει άχρι του νυν» αναμένοντας και αυτή την από Θεού απελευθέρωσή της από τη δουλεία της αμαρτίας (Ρωμ.8,22).

Όπως η συγκατάθεση του ανθρώπου να υιοθετήσει το κακό ήταν ελεύθερη, έτσι και η συγκατάθεση του Θεού να σώσει τον άνθρωπο και ολόκληρη τη δημιουργία ήταν αποτέλεσμα ελευθερίας. Το απ’ αιώνος απόκρυφο σχέδιο της σωτηρίας του κόσμου από μέρους του Θεού ήταν πρωτίστως αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής και άμετρης αγάπης του Θεού. Ο Θεός Λόγος δέχτηκε να κενωθεί και να σαρκωθεί. Να αποβάλλει τη θεία Του μεγαλοπρέπεια και να ενδυθεί την ανθρώπινη μικρότητα και ταπείνωση μέχρι του σημείου του θανάτου «θανάτου δε σταυρού» (Φιλιπ.2,8). Το μόνο ισχυρό και αποτελεσματικό αντίδοτο στην έπαρση της αμαρτίας υπήρξε η θεία ταπείνωση, η οποία και συνέτριψε ολοκληρωτικά το κακό και θρυμμάτισε την κεφαλή του νοητού όφεως, όπως σαφέστατα προφητεύθηκε στο τρίτο κεφάλαιο της Γενέσεως από τον ίδιο το Θεό.

Ο σαρκωμένος Θεός Λόγος χαρακτηρίζεται από τον απόστολο Παύλο ως «έσχατος Αδάμ», για να διακριθεί από τον πρώτο πτωτικό Αδάμ. Κάνοντας η Εκκλησία μας τη σύγκριση των δύο προσώπων μας φανερώνει το ασύλληπτο μέγεθος της δωρεάς του Θεού για το ανθρώπινο γένος. Αν στο πρόσωπο του πρώτου χοϊκού Αδάμ συντελέστηκε η δημιουργία του ανθρώπου, στο θείο πρόσωπο του Λυτρωτή μας συντελέστηκε η αναδημιουργία του πεσόντος ανθρώπου. Αν ο πρώτος χοϊκός Αδάμ είναι ο σωματικός μας γενάρχης, ο δεύτερος Αδάμ, ο Χριστός είναι ο πνευματικός μας γενάρχης. Ο πρώτος γενάρχης μας κληροδότησε την οδύνη του κακού και τον όλεθρο του θανάτου και της αιώνιας της καταδίκης, ο δεύτερος Αδάμ μας κληροδότησε τη δυνατότητα της σωτηρίας και τη μετοχή μας στην αιώνια ζωή.

Ο σαρκωμένος Λόγος είναι ο μοναδικός και αναντικατάστατος σωτήρας του κόσμου. Οι αμέτρητοι άνθρωποι «σωτήρες» όλων των εποχών αποδείχτηκαν απίστευτα ανεπαρκείς και ψεύτικοι. Καμιά άλλη προσωπικότητα στην ανθρώπινη ιστορία δεν ευεργέτησε την ανθρωπότητα όσο ο Ιησούς Χριστός, διότι αυτός δεν είναι ένας κοινός θνητός, αλλά ο σαρκωθείς Θεός, ο μόνος δυνατός να νικά το κακό και να ελεεί τον πληγωμένο από την αμαρτία άνθρωπο. Είναι ο μόνος ο Οποίος προσφέρει οντολογική σωτηρία στον άνθρωπο και όχι μονομερή, όπως οι διάφοροι κατά καιρούς κοινωνικοί μεταρρυθμιστές, ή οι πάμπολλοι φιλόσοφοι, διά των οποίων «ουκ έγνω ο κόσμος δια της σοφίας τον Θεόν» (Α΄Κορ.1,21). Μόνο δια του Χριστού σώζεται καθολικά και ολοκληρωτικά ο άνθρωπος, διότι Αυτός δια της ενανθρωπήσεώς Του προσέλαβε το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο στο θεανδρικό Του πρόσωπο και το έκανε δικό Του κύτταρο. Ο ενωμένος οργανικά στο σώμα του Χριστού άνθρωπος έχει αυθεντική φύση, διότι μετέχει του αυθεντικού ανθρωπίνου προτύπου, του Θεανθρώπου.

Η μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων, η μητρόπολις των εορτών, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, δίνει την ευκαιρία σε κάθε σκεπτόμενο πιστό να αναλογισθεί το απύθμενο έλεος του Θεού για τον άνθρωπο κι ακόμα να καταδείξει τη σχιζοφρένεια του συντριπτικού πλήθους των ανθρώπων, οι οποίοι προσπερνούν το υπέρτατο γεγονός της ενανθρωπήσεως του Θεού με απίστευτη ρηχότητα και να το ταυτίζουν με τον εφήμερο και εν πολλοίς καταστροφικό καταναλωτισμό των αγίων ημερών. Ο ενανθρωπήσας Θεός Λόγος ανέσυρε την ανθρωπότητα από την δυσώδη και σκοτεινή τάφρο της φθοράς και του θανάτου και την ανύψωσε στα δώματα της αφθαρσίας και της αιωνιότητας. Δια τούτο: «Ευφραίνεσθε δίκαιοι, ουρανοί αγαλλιάσθε, σκιρτήσατε τα όρη Χριστού γεννηθέντος»!