ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Εισήγηση στην 4η Ημερίδα της Δ.Ε.Δ.Α.Ε.Ο στην αίθουσα Αντώνη Τρίτση του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων στις 22/2/1998 .

Αφορμή να γράψω τη μελέτη μου, στάθηκε η αντίδραση και η δυσφορία πολλών ιερωμένων, για τ’ αρχαία ονόματα, που δίνονται πολύ σπάνια στα παιδιά μας. Από προσωπική μου εμπειρία και από γνωστούς, έχω μαρτυρίες γι’ αυτή την άρνηση, που εκδηλώνεται κατά την ώρα του βαφτίσματος. Επίσης αρκετά μικρά κείμενα έχουν παρουσιαστεί, όλα αυτά τα χρόνια στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο, που σχολιάζουν τέτοιες αρνητικές θέσεις. Ετσι φτάσαμε σήμερα στο σημείο, να σπανίζουν τ’ αρχαία ονόματα ή ν’ ακούγονται παράξενα. Φτάσαμε στο σημείο ν’ αρνηθούμε την αρχαία μας παράδοση, ως προς την ονοματοθεσία και να θεωρείται περίπου διαβολικό απ’ τους φανατικούς χριστιανούς το άκουσμα ενός αρχαίου ονόματος. Συχνά δε, το παιδί γίνεται περίγελος στη γειτονιά και στο σχολείο του. Την ιδέα να ερευνήσω τα μηναία της εκκλησίας μου την έδωσε ο κ.Κων/νος Πουρναρόπουλος. Σ’ ένα συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης για την προώθηση των αρχαίων Ελληνικών ονομάτων, κάποιοι απ’ το ακροατήριο είπαν πως τα αρχαία ονόματα δεν τ’ αγκαλιάζει η ορθοδοξία. Δεν ταιριάζουν στη χριστιανική θρησκεία. Είναι εκ του πονηρού. Ξαφνιάστηκα, γιατί τ’ αρχαία ονόματα και των δύο μου γιων έχουν γιορτή.

Ο Άγιος Λυσίμαχος ήταν αξιωματικός των (40) μαρτύρων, που αγίασαν στους διωγμούς του Διοκλητιανού. Όλοι μαζί γιορτάζουν στις 9 Μαρτίου. Τόπος του μαρτυρίου τους η πόλη Σεβάστεια της Μικρασίας.. Μαζί με τον άγιο Λυσίμαχο, διασώθηκαν μερικά ονόματα και των στρατιωτών του, που καρτερικά, υπέφεραν όλα τα βάσανα. Ηταν οι: Ηρακλής, Μελίτων, Σμαράγδιος, Ευνοϊκός, Θεόδουλος, Ευτύχιος, Ξάνθιος, Ηλιανός, Εκδίκιος, Γοργόνιος, Θεόφιλος, Γοργόνιος, Σαρκεδών, Φιλοκτήμων, Αγλάιος.

Ερευνώντας όλα τα μηναία εντυπωσιάστηκα, απ ΄το πλήθος των ωραίων αρχαίων ονομάτων. Λυπήθηκα που πολλά απ’ αυτά δεν ακούγονται, γιατί από άγνοια, που είναι αδελφή του φανατισμού, τ’ απαρνηθήκαμε. Μήπως αυτοί οι άνθρωποι δεν υπέφεραν φρικτά, δε βασανίστηκαν απάνθρωπα με βασανιστήρια, που ξέρει να μηχανεύεται ο άνθρωπος και να τα κάνει, όσο γίνεται πιο οδυνηρά, για να συντρίψει πιότερο το συνάνθρωπό του! Δεν έχυσαν όλοι αυτοί οι μεγαλομάρτυρες και μάρτυρες το αίμα τους, για την ιδέα του Χριστιανισμού! Με πίστη ακλόνητη, βάδισαν στο χαμό τους κηρύσσοντας τον ερχομό ενός καλύτερου κόσμου. Αγωνίστηκαν να στερεώσουν μια οικουμένη, που να βασίζεται στην αγάπη και μόνο σ’ αυτή. Απαρνήθηκαν πλούτη, δύναμη, εξουσία, αγαπημένα πρόσωπα πολλοί απ’ αυτούς. Ταπεινώθηκαν όσο δεν έπαιρνε άλλο, για ένα όραμα γοητευτικό. (Όλες οι εποχές κι όλες οι ιδεολογίες έχουν τους μάρτυρες τους). Κάθε εποχή εφευρίσκει τα δικά της βασανιστήρια, για να λυγίσει τη συνείδησή τους, να κουρελιάσει το πιστεύω του. Όμως οι οπαδοί θωρακίζονται απ’ την πίστη τους και μένουν άτρωτοι από κάθε λογής δοκιμασία. Βέβαια ο αιώνας μας, ως προς τα βασανιστήρια και τον ξολοθρεμό των ανθρώπων, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα. Μάλιστα, ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Βιομηχανοποίησε το θάνατο. Θα ξεχάσει ποτέ η ανθρωπότητα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών με τους θαλάμους αερίων, τους φούρνους, την πείνα, την εξαθλίωση και τα επώδυνα πειράματα. Η ανάμνηση όλων αυτών, θα μείνει, όσο θα υπάρχει κόσμος... Χύθηκε βέβαια, πολύ αίμα, για να στεριώσει η νέα θρησκεία, που θα έκανε τον κόσμο καλύτερο, αλλά δεν τον έκανε κι αυτό είναι μια άλλη ιστορία, που χρειάζεται άλλη μελέτη. Θα υποφέρουμε κάποιους αιώνες ακόμη, για να φτάσουμε ίσως σ΄ένα ποθητό αποτέλεσμα.

Πλήθος είναι οι άγιοι

Όσιοι και μάρτυρες, που φέρουν αρχαία ονόματα και πως να γινόταν αλλιώς, αφού απ’ αυτούς πολλοί ήταν Έλληνες, που ασπάστηκαν το Χριστιανισμό και στάθηκαν το θεμέλιο για τη στερέωσή του. Ανακάλυψα αγίους με αρχαία ονόματα, που γιορτάζουν πολλές φορές. Μερικά ονόματα πολύ όμορφα τα συνάντησα για πρώτη φορά. Δεν ήξερα καν πως υπήρχαν όπως: Ερωτηίδα, (6/10),(27/10), Ελικωνίδα (28/5), Πλατωνίδα (5/4), Καλίδα (16/4), Ερως (25/10), Ωκεανός, Εσπερος, Βάκχος (7/10, 15/12), Μύρων (17/8, 8/12), Βερίνη (4/10), Στεφανίς (11/11). Σας παρουσιάζω αυτά, που ακούγονται σπανίως ή και καθόλου: Ευκλής (1/8), Κήρυξ (1/8), Ιάμβλιχος (22/10), Νάρκισσος (4/8, 31/10), Νικάνωρ (8/8, 28/7), Πάμφιλος (2/8), Ηλίοδωρος (20/8, 28/9, 19/11), Μέμνων (11/8, 28/4), Ευώδης (1/9, 7/9), Ερμογένης (1/9, 24/11, 10/12, 24/1), Αριστίων (3/9), Μελάνιππος (2/9, 6/9), Φιλάδελφος (2/9, 10/5), Αρτεμίδωρος (8/9, 3/12, 16/2), Πηλέας (17/9), Δορυμέδων (19/9), Κορδάτος (21/9, 10/3, 21/4,) Επίχαρις (27/9), Καλλιστράτη (27/9), Αλφειός (28/9, 18/12, 10/5), Θεαγένης (3/10, 2/1), Αδαυκτος (3/10), Διόσκουρος (12/10, 11/5), Κέλσιος (14/10, 8/1), Λογγίνος (16/10, 24/4, 25/6), Ευκράτης (21/10), Γλύκων (26/10), Κρονίων (30/10), Νέων (30/10, 24/4), Επίμαχος (31/10, 9/5, 6/7), Πηγάσιος (2/1), Νίκανδρος (4/11, 15/3, 5/6), Ερμαίος (4/11), Γαλακτίων (5/12), Ιέρων (7/11), Αθηνόδωρος (7/11, 7/12), Ροδίων (10/10), Σωσίπατρος (10/10, 29/4), Εραστος (10/10), Ορίων (10/10), Μίλος (10/10), Θεσπέσιος (20/11), Ανατόλιος (20/11), Φιλήμων (22/11, 14/12, 21/3, 28/4, 6/7, 14/2, 19/12), Αρχιππος (22/11), Μένιγνος (22/11), Ελενος (23/11), Ισχυρίων (23/11), Αμφιλόχιος (23/11), Παγκόσμιος (29/11), Φαίδρος (29/11), Ηρακλαίμων (12/12), Μυρόπη (2/12, 1/9), Διογένης (5/12), Σωσθένης (8/12), Απολλώ (8/12, 25/1, 21/4) Θύρσος (14/12), Aπολλώνιος (14/12, 6/7, 10/7, 23/7), Ερμύλος (18/12, 13/1), Γοργόνιος (28/12, 9/3) Ολυμπιοδώρα (31/12), Ελλάδιος (8/1, 24/1, 27/5), Παγκράτιος (9/2, 9/7), Κόνων (5/3), Αρχέλαος (5/3), Δίων (8/3), Θαλλός (11,3), Ερμείας (31/5, 17/6) Υάκινθος (3/7), Πολύευκτος (1/8), Ελεσα (1/8), Ευσίγνιος (5/8), Ηρων (10/8), Στράτων (17/8), Τιθόης (26/10), Φινέες (2/9), Διόδωρος (11/9), Κρονίδης (13/9), Θεοκλής (14/9), Καλλισθένη (4/10), Αντίγονος (13/10), Λεπτίνα (26/10), Εύγραφος (10/9), Ανθος (12/12), Ιακχος (17/12), Ευάρεστος (23/10), Γόρδιος (3/1), Αττικός (8/1), Ηλιος (12/1), Φύλων (24/1), Παλλάδιος (28/1), Χάρις (28/1), Χρυσής (30/1), Θείων (1/2), Αγαθόδωρος (2/2), Ηρακλής (9/3), Τιμόλαος (15/3), Λυδία (27/3), Χιονία (16/4), Χαρίσσα (16/4), Γλαφύρα (26/4), Θέογνις (28/4), Αντίπατρος (28/4), Εσπερος (2/5), Σεληνιάς (5/6), Ατταλος (6/6), Ζηναϊς (7/6), Αλεξανδρίων (6/7), Αθηνογένης (16/7), Ερμόλαος (26/7), Ερμιππος (26/7), Θαλής (20/9), Αριστόβουλος (15/3, 31/10), Λίνος (5/11), Ορέστης (10/10, 13/12), Πλάτων (18/11), Θεμιστοκλής (21/12), Αντίοχος (23/2, 14/2), Ιάσων (19/3, 29/4), Ιππόλυτος (30/1, 10/8), Ευανθία (1/9), Ια (10/9, 11/9), Αριάδνη (18/9), η Χαριτίνη (5/10), Χάρις (28/9), Θωμαϊς (14/4), Νίκη (16/4, 25/4), Κίρα (28/2).

Μερικά ονόματα, αν και γιορτάζουν πολλές φορές, γιατί υπήρξαν μάρτυρες με το ίδιο όνομα σε διαφορετικές περιόδους, η εκκλησία τα θεωρεί απαράδεκτα. Είναι ύβρη μια τέτοια στάση απέναντι σ’ αυτούς τους αγίους. Θα ήταν πολύ ωραίο ο άγιος Εύγραφος να γίνει προστάτης των συγγραφέων. Στις (10/9) η γιορτή του. Μαζί του γιορτάζει και ο άγιος Απελλής, που έχει ακόμη μια ημερομηνία κι αυτή είναι στις (31/10). Έτσι ονομάζεται ο δεύτερος γιός μου.

Παρατήρησα, πως στα μηναία νεοτέρων εκδόσεων, παραλείπονται ονόματα, που ήξερα, πως γιορτάζουν σε καθορισμένες ημερομηνίες. Παράδειγμα η αγία Αθηνά (1/9). Η αγία Ευανθία (11/9). Πληροφορήθηκα, πως στις προθέσεις της εκκλησίας είναι ν’ αφαιρέσει απ’ το εορτολόγιο σιγά-σιγά πολλά αρχαία ονόματα. Το έκανε ήδη με (69). Ο άγιος Επαμεινώνδας, που γιόρταζε στις (15 Απριλίου) απαλείφθηκε. Θα πρέπει να καταφύγει κανείς στα παλιά συναξάρια του Αγίου Όρους , για να βρει όσα αρχαία ονόματα λείπουν απ’ τα νεότερα. Έτσι έκανε μια γνωστή μου οικογένεια για τ’ όνομα Ανδρομάχη. Ξαφνιάστηκα ευχάριστα, όταν έπεσα πάνω στις γιορτές των αρχαίων Θεών. Δεν ήξερα ως τώρα, πως οι πρόγονοί μας έπαιρναν τα ονόματά τους. Βρήκα λοιπόν, πως, γιορτάζουν δύο με τ’ όνομα Δίας. Ο μάρτυρας στις (3/4) κι ο θαυματουργός στις (19/7). Ο άγιος Ερμής επίσης γιορτάζει δύο φορές. Στις (8/3) και στις (8/4). Ο άγιος Άρης (8/2), ο άγιος Έρωτας (25/6). Στις 25 Ιουνίου 1997, βρέθηκα στο Γιβραλτάρ κι άκουσα της λειτουργία του αγίου Έρωτα. Γιατί εμείς οι Έλληνες να μην καθιερώσουμε ως γιορτή των ερωτευμένων τον δικό μας άγιο. Ο άγιος Έρωτας ήταν επίσκοπος Συρακουσών. Πολλοί Ιταλοί φέρουν αυτό τ’ όνομα. Ο Απόλλων στις (5/6) και (10/6). Ο Βάκχος στις (7/10) και (5/12). Έχουνε και τις γιορτές της αγίας Θεσσαλονίκης (7/11) και της αγίας Κερκύρας (29/4).

Χαίρομαι, που οι Κύπριοι, οι Πόντιοι, οι Μικρασιάτες και οι Βορειοηπειρώτες κρατούν την παράδοση της αρχαίας ονοματοθεσίας. Ζώντας οι ομοεθνείς μας, ανάμεσα στους αλλόφυλους και αλλόθρησκους, το θεωρούσαν και το θεωρούν μεγάλη και ξεχωριστή τιμή να ονοματίζουν τα παιδιά τους με ωραία, αρχαία ονόματα. Θέλοντας κιόλας να δηλώσουν την καταγωγή τους. Μια μέρα μπαίνοντας στο εκκλησάκι της Παναγίας της Ρόμβης στην οδό Ευαγγελιστρίας, βλέπω αριστερά στην κολώνα, μια μεγάλη εικόνα με (40) άγιες παρθένες, που μαρτύρησαν με τον παπά και πνευματικό τους δάσκαλο. Έτσι βρήκα την Αθηνά και τη Θάλεια που έψαχνα και άλλες, όπως: Κλειώ, Πολύμνια, Θεόνη, Κλεονίκη, Δωδώνη, Πηνελόπη, Μερόπη, Μυρόπη, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Σαπφώ, Καλλιρόη, Ερατώ, Ελπινίκη, Διόνη, Θεανώ, Ερασμία, Κλεοπάτρα, Ακριβή, Χάϊδω, Μόσχω, Τρωάς, Πανδώρα, Καλλιόπη, Αφροδίτη, Αντιγόνη. Όλες γιορτάζουν την πρώτη Σεπτεμβρίου. Και τα νεότερα έχουν τα περισσότερα ελληνική ρίζα και προέλευση, αλλά γίνεται κατάχρηση της χρησιμοποίησής τους, σα να μην υπάρχουν άλλα. Τυχαίνει οι παππούδες και οι γιαγιάδες να ονοματίζονται έτσι, με τέτοια συχνότητα και απαιτούν ν’ ακουστούν τα ονόματά τους. Οι νέοι παγιδεύονται και σπάνια τολμούν ν’ αψηφήσουν μια τέτοια επιθυμία. Όταν διαβάζω κείμενα για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής ή ακούγοντας και βλέποντας στην τηλεόραση γεγονότα από εκεί και μελετώντας την ποίηση και την πεζογραφία τους, ξαφνιάζομαι ευχάριστα. Διαπιστώνω την αρχαιολατρία των λαών αυτών. Πόσα αρχαία ονόματα δε φέρουν οι Βραζιλιάνοι, Αργεντινοί, Κολομβιανοί, Μεξικάνοι και άλλοι. Όλοι αυτοί θαυμάζουν και τιμούν τους Έλληνες. Επίσης οι Γεωργιανοί κάνουν το ίδιο. Δεν θα ξεχάσω την επίσκεψη των συγγραφέων της Γεωργίας στην Ελλάδα. Τους δεξιώθηκε η Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών. Έφεραν τα ονόματα: Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης, Νιόβη αν θυμάμαι καλά. Οταν τους ρωτήσαμε πως αυτό; μας απάντησαν πως αγαπούν την Ελλάδα και κάθετι ελληνικό και πως η τρίτη επίσημη γλώσσα του κράτους τους είναι η ελληνική. Θεωρούν μεγάλη τους τιμή, να ονοματίζουν τα παιδιά τους με αρχαία ονόματα. Μερικά αρχαία ονόματα επαναλαμβάνονται στο συναξάρι. Όπως τα: Αλέξανδρος που γιορτάζει δέκα φορές τον χρόνο, γιατί πολλοί ήταν οι Αλέξανδροι, που μαρτύρησαν στην διάρκεια των τριών αιώνων. Ο άγιος Ζήνων 9 φόρες. Ο άγιος Κάστωρ 5 φορές. Ο Φίλιππος 5. Ο Λέων 7. Ο Ερμογένης 4. Ο Νέστωρ 4. Ο Φιλήμων 7. Ο Απόλλωνας 5. Ο Μακεδόνιος 3. Ο Σέλευκος 3. Ο Σωκράτης 3. Ο Νικάνδρος 3. Δεν υποστηρίζω, πως όλα τ΄αρχαία ονόματα είναι ωραία. Σε καμιά περίπτωση, δε θα ήθελα ένα παιδί μου να το φωνάζω: Ερμαφρόδιτο, Ακίνδυνο, Παράλληλο, Ταυρίων, Καλλιόπιο, Σάτυρο, Θαλλό, Τρόφιμο, Ιλαρία, Ονησίφορο, Ευσταλία, Ευθανασία, Αφροδίσιο, Ονήσιμο και άλλα. Σας πληροφορώ, πως όλα αυτά έχουν άγιο και γιορτάζουν.

Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στην Κορινθία, βρέθηκα στο Κιάτο. Είχα καιρό και ώσπου να φύγω, έκανα ένα περίπατο. Κατέληξα στην Μητρόπολη, αρχιτεκτονικό έργο των Κυδωνιάτη. Για πρώτη φορά μπήκα, ενώ τόσες φορές είχα περάσει απ’ έξω. Πολύ καλή η αγιογράφησή της. Έχει δύο παρεκκλήσια. Το ένα αφιερωμένο στην αγία Ελικωνίδα και το άλλο στον άγιο Ιάσωνα. Πρέπει να πω, πως συγκινήθηκα. Οι πατριώτες μου τίμησαν τους αγίους αυτούς, γιατί μαρτύρησαν στον τόπο τους. Απ’ τα συναξάρια του Απριλίου και του Ιουλίου, θα παρουσιάσω τη ζωή μερικών αγίων με αρχαία ονόματα και τους στίχους, που έχουν γράψει οι υμνογράφοι, όπου επιγραμματικά υμνείται το μαρτύριο τους και το τέλος .

Στις 3 Απριλίου είναι η μνήμη του αγίου μάρτυρα Δία. Μνημονεύεται με τους εξής στίχους: «Βαλών κεράμω δυσσεβής Δίου κάραν. Ως σκεύος αυτή συντρίβει κεραμέως»

4 Απριλίου γιορτάζεται ο όσιος πατέρας Πλάτωνας. ηγούμενος της μονής του Στουδίου: «Πλάτων αρίστην ευμετεπλάσθην πλάσιν, Χριστώ πλάσαντι συγκραθείς πλάσιν ξένην»

Στις 5 Απριλίου ο άγιος Ζήνων αλείφτηκε με πίσσα και ρίχτηκε στη φωτιά. Ενώ τον έγλυφαν οι φλόγες, χτυπήθηκε με δόρυ: «Αθλος τριπλούς Ζήνωνι, πίσσα, πυρ, δόρυ. Οιμαι δι΄ήν έπασχε ταύτα Τριάδα».

Η οσία Πλατωνίδα γιορτάζει στις 6 Απριλίου: «Πόλου πλάτη φέρουσι την Πλατωνίδα, ταις αρεταίς, λάμψασα είς τα γης πλάτη».

Η μνήμη των Αγίων Αποστόλων είναι στις 8 Απριλίου. Αυτοί προέρχονταν απ’ τους μυστικούς μαθητές του Χριστού. Τα ονόματά τους είναι: Ηρωδίων, Αγαβος, Ρούφος, Ασύγκριτος, Φλέγων και Ερμής. Μ’ ενδιαφέρει ο Ερμής, που κήρυξε το Ευαγγέλιο σ’ όλο του τότε γνωστό κόσμο. Ο συναξαριστής γράφει: «απανταχού της οικουμένης», πολλούς άπιστους οδήγησε στην αληθινή πίστη. Τιμωρήθηκε απ’ τους Ιουδαίους και τους Έλληνες μέχρι θανάτου. Στίχοι: «Ερμή θανόντι τω μαθητή Κυρίου, Ερμώον έμπνουν εκ λόγων αναγλύφω. Ογδοάτη μετέβησαν Απόστολοι αγγελέες τε». Υμνείται μαζί με τους άλλους ως εξής κατά τον εσπερινό εκείνης της μέρας: «Ηρωδίωνα, Αγαβον και Ασύγκριτον, Ρούφον τε, και Ερμήν και Φλέγοντα, μακαρίσωμεν, τα της αμπέλου τυγχάνοντα, κατάκαρπα κλήματα, αποστάζοντα ημίν, γλυκασμόν τον σωτήριον, τον ευφραίνοντα, τας διψώσας καρδίας των εν πίστει, αληθεί τούτην την μνήμην επιτελούντων την εύσημον». Και πάλι ο συναξαριστής σ’ άλλη παράγραφο τους υμνεί: «Ουρανοί χρηματίσαντες, υψηλοί την διάνοιαν δόξαν αναγγέλετε του Θεού ημών, του σαρκωθέντος θελήματι, θεόπται Απόστολοι, οδηγοί των ευσεβών, Εκκλησίας Θεμέλειοι, πύργοι άσειστοι, ευσεβείας λιμένες απορρήτων, μυστηρίων υπηρετείται, φωταγωγοί των ψυχών ημών»

Ο Άγιος Λεωνίδας ήταν επίσκοπος Αθηνών. Οι στίχοι, που γράφτηκαν γι΄αυτόν είναι: «Σκότος συνέσχε τας Αθήνας αθρόου Δύταντος αυταίς ηλίου Λεωνίδιου».

Τώρα, πόσο σκοτάδι είναι η Αθήνα στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. Βέβαια, ο συναξαριστής εννοεί, πως δεν είχε το φως της αληθινής πίστης, αλλά οι φιλοσοφικές της σχολές υπήρχαν και συνέχιζαν να φωτίζουν με το ωραίο, ελληνικό πνεύμα. Και ο Απόστολος Παύλος το διαπιστώνει και οι Άγιοι: Γρηγόριος ο Θεολόγος και Βασίλειος ο μέγας το επικυρώνουν με τον ερχομό τους στην πόλη των Αθηνών, για να φοιτήσουν σ’ αυτές τις σχολές.

Στις 16 Απριλίου γιορτάζουν ο Άγιος Λεωνίδας και η Αγία Καλλίς: «Κάλποις θαλάσσης εκδοθείς Λεωνίδης, φθάνει Κολυμβών Αβραάμ κόλπων άχρι. Βυθός Θαλάσσης λαμβάνει την Καλλίδα, κάλλους ερώσαν ψυχεραστού Κυρίου». Εκκλησία της Αγίας υπάρχει στην Σκιάθο.

19 Απριλίου θανατώνονται με λόγχη οι άγιοι Σωκράτης και Διονύσιος. Στίχοι: «Ενυξε λόγχη νεκρόν Υψίστου πάλαι. Νύττει δε και νύν μάρτυρας ζώντας δύο»

22 Απριλίου βρίσκει το θάνατο στην φωτιά ο άγιος Νέαρχος: «Του προς σε Σώτερ, εμπόρου θείου πόθου, Νέαρχος είπεν, ουδέ πυρ με χωρίσει».

29 Απριλίου γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου Ιάσωνος. Ήταν απ’ την Ταρσό. Έγινε μαθητής του Αποστόλου Παύλου. Άρχισε τη διδασκαλία απ’ τη πόλη του. Αργότερα χειροτονήθηκε παπάς και ακούστηκε τ’ όνομά του, για τον καλό τρόπο της διακυβέρνησης της εκκλησίας του.

Τρεις Ιουλίου είναι η μνήμη του αγίου μάρτυρα Υάκινθου. Η μνήμη του αγίου Υακίνθου απ’ την Αμάστριδα είναι στις 18 Ιουλίου: «Ως οσφράδιο υακίνθιον, Λόγε, δέξαι τον Υάκινθο αυτοίς καλάμοις».

Κι ένας ακόμη Δίας στο συναξάρι. Όσιος και θαυματουργός. Έζησε στο Βυζάντιο. Από μικρός γοητευμένος, ακολούθησε το Χριστό. Απέκτησε πολλά χαρίσματα. Είχε τη δύναμη να διώχνει τα δαιμόνια. Έκτισε μοναστήρι και η φήμη του απλώθηκε μακριά. Στις 19 Ιουλίου γιορτάζεται η μνήμη του. Ο υμνογράφος του αφιερώνει ωραίους ύμνους, που ακούγονται κατά την τέλεση του εσπερινού: «Γεύη τελευτής και συ, παμμάκαρ, Δίε, ένδοξε κλήσιν, αλλά και πράξιν πλέον». «Ομβροτόκος ως νεφέλη την Βυζαντίδι, επιφανείς κατήρδευσας, ταύτην ταις αρδείαις, της διδασκαλίας σου, ψυχών φροντιστήριον, Δίε ανεγείρας λαμπρόστατον». «Υψώσας, προς θεόν της καρδίας τον έρωτα, και ταπεινώσας πάθη, και οφρύν δαιμόνων κατέβαλες, Θεοφόρε Μοναστών, αδιάθειστον έρεισμα». Ο υμνογράφος τον αποκαλεί επίσης : «μοναστών εγκαλώπισμα», «πατέρων καύχημα». Ιστορούν, πως όχι μόνον τα δαιμόνια τον έτρεμαν, αλλά μπορούσε να κάνει απ’ τη πέτρα να ξεπηδήσει νερό και ν’ αναστήσει νεκρό. Αυτού του αγίου τ’ όνομα, θ’ αρνιόταν ο ιερέας, να το επικυρώσει την ώρα της βάπτισης, επειδή το είχε ένας αρχαίος Θεός. Όμως καθαγιάστηκε απ’ τον όσιο που το έφερε. Άλλωστε ο Δίας για τους αρχαίους ήταν ο ένας και παντοδύναμος Θεός και οι άλλοι Θεοί ήταν οι εκδηλώσεις αυτού.

Η Αγία Ολυμπιάδα, η διακόνισσα, γιορτάζει στις 25 Ιουλίου. «Ολυμπίας λίπουσα πατρίδα φίλην, προς την άνω χαίρουσα βαίνει πατρίδα».

Οι μάρτυρες Ερμιππος, Ερμόλαος και Ερμοκράτης, μνημονεύονται στις 26 Ιουλίου. Ήταν ιερείς στην εκκλησία της Νικομήδειας. Μαρτύρησαν επί Μαξιμιανού. Με παρρησία ομολόγησαν την πίστη τους. Τέλεωσαν με αποκεφαλισμό: «Ερμιππος, Ερμόλαος ήδ΄ Ερμοκράτης, Ερμήν σέβοντας ήσχυναν παρρησία Ερμόλεως έκτητε και είκαδε χειροτομήθη».

28 Ιουλίου η αγία Δροσίς σε καμίνι χρυσού τελειώνει: Στίχοι: «Χρυσού Δροσίς βληθείσα χωνευτηρίω, ουχ ευρέβη κίβδηλος ή μικτή ρύπως».

Τα συναξάρια των δύο μηνών Απριλίου και Ιουλίου, που κατέγραψα εδώ, μας φανερώνουν, πως δεν γίνεται ν’ αγνοήσουμε την ύπαρξη αγίων με αρχαία ονόματα και δεν είναι δυνατόν να τ’ απορρίπτουμε ως κάτι το απαράδεκτο ή διαβολικό. Υποσημείωση: Η πρώτη απαγορευτική εγκύκλιος της εκκλησίας, για τ' αρχαία ονόματα εκδόθηκε στις 4-11-1874 και ανανεώθηκε το Μάρτιο το 1934. Τώρα οι μητροπολίτες επιτρέπουν στους πιστούς με την εγκύκλιο 2627 Μαΐου 1997, να δίνουμε στα παιδιά μας ιστορικά ονόματα. Σε καμιά περίπτωση όμως να ονοματίζονται Νέρων, Διοκλητιανός, Λενιν ή Στάλιν ή να φέρουν τ’ όνομα πολιτικών, αστέρων του θεάτρου, του κινηματογράφου ή του αθλητισμού.

Κείμενο: Σούλα Ροδοπούλου - Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας