Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Σάββατο, Απριλίου 11, 2015

ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Αποστολικό Ανάγνωσμα (Πραξ. Απ. Α΄, 1-8)

ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ
Αποστολικό Ανάγνωσμα
Πραξ. Απ. Α΄, 1-8
 Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος
Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. & Κονίτσης
Email: p.ioil@freemail.gr

           Δεν υπάρχει για τον άνθρωπο μεγαλύτερη χαρά και εορτή από το γεγονός της ενδόξου Αναστάσεως του Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού.
            Φως και χαρά και ελπίδα γεμίζει τις υπάρξεις μας, διότι με την ένδοξη Ανάστασή Του ο Κύριος, νίκησε τον φοβερό εχθρό μας, τον θάνατο, και μας χάρισε αιώνια ζωή και αφθαρσία.
            Έχει λεχθεί από τους αγίους μας, και φυσικά είναι αλήθεια, ότι η χριστιανική μας πίστη, στηρίζεται επάνω σε έναν κενό τάφο, σε ένα άδειο μνημείο. 
            Και αυτήν ακριβώς την πραγματικότητα πιστοποιεί στον «Κράτιστον Θεόφιλον» ο ιερός Ευαγγελιστής Λουκάς, γράφοντάς του τώρα, μετά τον «πρώτον λόγον», δηλ. το Ιερό του Ευαγγέλιο, το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων.
            Είναι καταπληκτικό το Βιβλικό αυτό κείμενο, για αυτό ας το δούμε και στη μετάφρασή του:«Στο πρώτο μου βιβλίο, Θεόφιλε, διηγήθηκα όλα όσα ο Ιησούς έκανε και δίδαξε, από την αρχή έως την ημέρα που αναλήφθηκε, αφού πρώτα έδωσε εντολές με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, στους Αποστόλους που είχε διαλέξει ο ίδιος. Μετά το θάνατό Του, παρουσιάστηκε σ’ αυτούς ζωντανός, με πολλές αποδείξεις, και για σαράντα ημέρες τους εμφανιζόταν και τους μιλούσε σχετικά με τη Βασιλεία του Θεού. Ενόσω ήταν μαζί τους και έτρωγε, τους παρήγγελλε: «Μην απομακρυνθείτε από τα Ιεροσόλυμα, αλλά να περιμένετε από τον Πατέρα την εκπλήρωση της υποσχέσεως για την οποία σας μίλησα. Ότι, δηλ., ενώ ο Ιωάννης βάφτιζε με νερό, εσείς θα βαπτισθείτε σε λίγες μέρες με το Άγιο Πνεύμα». Οι μαθητές, λοιπόν, συγκεντρώθηκαν μια μέρα, και τον ρώτησαν: «Κύριε, έφτασε άραγε η ώρα να αποκαταστήσεις τη βασιλεία στον Ισραήλ;» Κι αυτός τους απάντησε: «Εσείς, δεν μπορείτε να γνωρίζετε τον ακριβή χρόνο. Αυτόν τον κρατάει ο Πατέρας στην αποκλειστική του εξουσία. Θα λάβετε όμως δύναμη όταν θα έλθει το Άγιο Πνεύμα σε εσάς, και θα γίνετε μάρτυρες δικοί Μου, στην Ιερουσαλήμ, σε όλη την Ιουδαία και στη Σαμάρεια και ως τα πέρατα της γης».
  • Οι Άγιοι Απόστολοι, ως αυτόπτες μάρτυρες, κήρυξαν στα πέρατα της γνωστής τότε οικουμένης, το μέγιστο αυτό θαύμα, χωρίς να υπολογίζουν ούτε κόπους, ούτε κινδύνους, ούτε απειλές. Και τελικώς υπέγραψαν το ζωντανό κήρυγμα της Αναστάσεως του Κυρίου μας με το ίδιο τους το αίμα.
Και οπωσδήποτε, αδελφοί μου, το κεντρικό μήνυμα της πίστεώς μας, το ουσιαστικό μήνυμα του χριστιανικού μας κηρύγματος είναι ότι ο Θεάνθρωπος Κύριος Ιησούς Χριστός, δια του Σταυρικού Του θανάτου και της ενδόξου Αναστάσεώς Του, συνέτριψε τον διάβολο, καταπάτησε τον θάνατο και χάρισε στους πιστούς τη νίκη της ζωής, της αιώνιας ζωής.
Τούτο δε είναι που δεν μπορεί να το χωνέψει ο διάβολος, γι’ αυτό και τα άθλια και ταλαίπωρα όργανά του λυσσούν έναντι του θαυμαστού αυτού γεγονότος.
Το βλέπουμε τούτο κάθε χρόνο, κυρίως αυτές τις ευλογημένες ημέρες. Βλέπουμε τι προσπάθειες γίνονται, τόσο από τους φανερούς, όσο και από τους ύπουλους εχθρούς Του Χριστού και της Εκκλησίας μας, κυρίως μέσω των Μ. Μ. Ε., ώστε να κλονιστεί η πίστη των ανθρώπων στην Ανάσταση και στην Θεότητα του Χριστού, και γενικώτερα να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία και αποτελεί το Σώμα του Θεανθρώπου Κυρίου μας.
Το ότι βέβαια όλες αυτές οι προσπάθειες της πολεμικής, γυρίζουν επάνω στις ανόητες κεφαλές όσων απεργάζονται τον διωγμό Του Χριστού, τούτο όλοι το βλέπουμε και το διαπιστώνουμε, και δεν χρειάζεται να επιμείνουμε άλλο επάνω στην αλήθεια αυτή. Είναι αυτή η πραγματικότητα δεδομένη.Ο Χριστός «εξήλθε νικών, και ίνα νικήση».
Θα παραμείνουμε όμως σε μια άλλη αλήθεια.
  • Στην εντολή του Αναστάντος Κυρίου «έσεσθέ μοι μάρτυρες». Θα γίνετε δηλ. μάρτυρες του βίου και της διδασκαλίας Μου στην Ιερουσαλήμ, και την Ιουδαία, και την Σαμάρεια και έως τα άκρα της γης.
Και οι Απόστολοι, πράγματι, μετά την Πεντηκοστή έγιναν μάρτυρες του Κυρίου «έως εσχάτου της γης».
Αλλά αυτό που ζήτησε ο Κύριος από τους Αποστόλους του, το ζητά αναλόγως των δυνάμεών του, από κάθε συνειδητό Χριστιανό.
Ζητά δηλ. να δίνουμε την ωραία και αγία ομολογία για τον Χριστό και την Εκκλησία Του. Όπως οι Απόστολοι έγιναν παγκόσμιοι φωτεινοί δείκτες, έτσι και εμείς, αναλόγως την ιδιοσυγκρασία, την χάρη και την αρετή, πρέπει να είμαστε τα φωτεινά αντίγραφα της ζωής του Χριστού και να ελκύουμε τους ανθρώπους στη ζωή της Εκκλησίας μας. Στο ήθος και στο δόγμα της Αγίας μας Ορθοδοξίας. Ταυτοχρόνως δε και να ελέγχουμε τις διεστραμμένες, κακόδοξες και οικουμενιστικές διδασκαλίες που κυκλοφορούν ανάμεσά μας και διεκδικούν περγαμηνές «αγάπης» και «αυθεντικότητας» με «νομοκανονική» μάλιστα κατοχύρωση (φρικτό δηλαδή και να το σκέπτεται κανείς).
Να δώσει λοιπόν, αδελφοί μου, ο Νικητής του θανάτου, ώστε να νικήσουμε κι εμείς την δειλία,  τους παράλογους φόβους και τις «νοθευμένες υπακοές», ώστε να ορθοτομούμε και να κηρύττουμε λόγω και έργω την μοναδικότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, που Κεφαλή της έχει τον Αναστάντα Κύριο ημών Ιησούν Χριστόν.
Αμήν.


«ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΛΑΜΠΡΥΝΘΩΜΕΝ ΤΗ ΠΑΝΗΓΥΡΕΙ»

ΛΑΜΠΡΟΣ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΣ Θεολόγος - Καθηγητής
«Πάσχα το τερπνόν΄ Πάσχα Κυρίου Πάσχα΄ Πάσχα πανσεβάσμιον ημίν ανέτειλε». Με αυτούς τους υπέροχους και πανηγυρικούς στίχους ο θεσπέσιος υμνογράφος της Αναστάσεως αναγγέλλει στους πιστούς την έλευση της πλέον λαμπρής και ευφρόσυνης εορτής της Εκκλησίας μας. Σύμπας ο άγιος λαός του Θεού, ο «ευσεβής και φιλόθεος», όπως τον αποκαλεί ο ιερός Χρυσόστομος, «εν ενί στόματι και μια καρδία», με δάκρυα χαράς στα μάτια, υμνεί τον Αναστάντα εκ νεκρών και νικητή του θανάτου, Κύριο Ιησού Χριστό. Με αισθήματα βαθύτατης συγκίνησης και απέραντης αγαλλίασης κατακλύζει τους λαμπροστόλιστους και ολόφωτους ναούς για να εορτάσει τη Θεία Έγερση και να απολαύσει τον ανείπωτο πλούτο της χρηστότητας του Κυρίου. Σπεύδει για να εορτάσει τον πιο σπουδαίο θρίαμβο, την πιο μεγάλη και απερίγραπτη ΝΊΚΗ της ανθρώπινης ιστορίας: Τον θάνατο του θανάτου μας!
      Ύστερα από μια μακρά πνευματική και σωματική άσκηση και πορεία, κατά την οποία γίναμε κοινωνοί των σωτηριωδών Παθημάτων του Κυρίου και Λυτρωτή μας Χριστού. Ύστερα από μια οντολογική μετοχή «εις τον θάνατον αυτού» (Ρωμ.6,4) προσερχόμεθα «λαμπαδηφόροι, τω προϊόντι Χριστώ εκ του μνήματος» για να «συνεορτάσωμεν ταις φιλαιόρτοις τάξεσι, Πάσχα Θεού το σωτήριον». Αφήνουμε πια την κατήφεια και την κατάνυξη της αγίας Εβδομάδος των Παθών και σπεύδουμε «αγαλλομένω ποδί» να συμμετάσχουμε της άφατης πασχαλινής πανδαισίας, να λαμπρυνθούμε και να πανηγυρίσουμε, να απολαύσουμε υπερβαλλόντως «του συμποσίου της πίστεως».
         Πάσχα σημαίνει διάβαση, λύτρωση, σωτηρία. Όπως ο παλαιός λαός του Θεού, ο Ισραήλ, σώθηκε, χάρις στη θαυμαστή βοήθεια του Θεού, από την φαραωνική τυραννία, έτσι και ο νέος λαός του Θεού, οι πιστοί από όλες τις φυλές του κόσμου, σώθηκαν από τη νοητή φαραωνική τυραννία της αμαρτίας και πέρασαν στην εν Χριστώ πραγματική ελευθερία της χάριτος του Θεού. Το ιουδαϊκό Πάσχα υπήρξε τύπος του χριστιανικού Πάσχα. Εκείνο υπήρξε μια στενή εθνική και συνάμα θρησκευτική εορτή, ανάμνηση ενός εθνικοαπελευθερωτικού γεγονότος, ενός μικρού λαού. Το χριστιανικό Πάσχα είναι ο λαμπρότατος εορτασμός της πανανθρώπινης απελευθέρωσης από τον πιο τυραννικό και ανίκητο δυνάστη, τον άρχοντα του κόσμου τούτου, διάβολο και τον πικρό και αναπόφευκτο θάνατο.
        Ο Κύριος Ιησούς Χριστός δέχτηκε να γίνει ο Ίδιος, με τη θέλησή Του, απολυτρωτική θυσία. Να γίνει ο νοητός «ενιαύσιος αμνός», το «άμωμο ιερείο» του νέου Πάσχα, προκειμένου να νικηθεί ο νοητός Φαραώ, ο διάβολος, να καταργηθεί το κράτος του θανάτου και να γίνει η καταλλαγή του ανθρωπίνου γένους με το Θεό (Εφ.2,13). Δι' αυτής της υπερτάτης θυσίας «εκ της φθοράς το ημέτερον γένος ανακληθέν προς αιωνίαν ζωήν μεταβέβηκεν».
      Η λαμπροφόρος Ανάσταση του Κυρίου υπήρξε νομοτελειακή, αυτό που δε μπορούσε να προβλέψει ο παμφάγος ’δης, προσωποποιημένος στο έχθιστο πρόσωπο του Σατανά. Η πηγή της ζωής, η όντως ζωή, καθ' ότι «εν αυτώ ζωή ην» (Ιωάν.1,4) ήταν αδύνατο να κρατηθεί δέσμια των αιωνίων νοητών δεσμών του ’δη. Έτσι η ψυχή του Κυρίου «σπαράττουσα άμφω γαρ δεσμούς του θανάτου και ’δου», και αφού ενώθηκε ξανά με το άχραντο σώμα Του, ανέστη θριαμβευτικά. Ο απόστολος Παύλος διακηρύσσει πανηγυρικά: «Χριστός εγερθείς εκ νεκρών, ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει» (Ρωμ.6,9). «Σήμερον ο Κύριός μας Χριστός έσπασε τις χάλκινες πύλες και εξηφάνισε και αυτόν τον θάνατον» τονίζει ο ιερός Χρυσόστομος. Και συνεχίζει: «Διατί όμως λέγω τον θάνατον; Και αυτό το όνομά του ακόμη άλλαξε. Δεν ονομάζεται πλέον θάνατος, αλλά κοίμησις και ύπνος»!
      Οι σωτήριες δωρεές που απορρέουν από την Ανάσταση του Κυρίου είναι ανεξάντλητες. Η Θεία Έγερση είναι η ακένωτη πηγή των δωρεών και των ευλογιών του Θεού. Σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο, το γεγονός της Αναστάσεως αποτελεί την πεμπτουσία ολοκλήρου του χριστιανικού οικοδομήματος. Στην αντίθετη περίπτωση «ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν άρα το κήρυγμα ημών, κενή δε και η πίστις υμών. Ευρισκόμεθα δε και ψευδομάρτυρες του Θεού, ότι εμαρτυρήσαμεν κατά του Θεού ότι ήγειρε τον Χριστόν, ον ουκ ήγειρεν, είπερ άρα νεκροί ουκ εγείρονται΄ ει γαρ νεκροί ουκ εγείρονται, ουδέ Χριστός εγήγερται. Ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις υμών΄ ότι εστέ εν ταις αμαρτίαις υμών. ’ρα και οι κοιμηθέντες εν Χριστώ απώλοντο. Ει εν τη ζωή ταύτη ηλπικότες εσμέν εν Χριστώ μόνον, ελεεινότεροι πάντων ανθρώπων εσμέν» (Α΄Κορ.15,15-19). Με άλλα λόγια Χριστιανισμός, χωρίς το θεμέλιο της πίστεως στην Ανάσταση του Χριστού, είναι όχι μόνον ανωφελής στην ανθρωπότητα, αλλά ακόμη και επιζήμιος! Η σχολαστική και ορθολογιστική θεώρηση της χριστιανικής πίστεως στην Ανάσταση οδηγεί σε τραγικά αδιέξοδα, απογυμνώνει τον χριστιανισμό από την απολυτρωτική του δύναμη και τον υποβιβάζει και εξισώνει με τις άλλες θρησκείες του κόσμου, η οποία ικανοποιεί μόνον το «θρησκευτικό συναίσθημα» των οπαδών της. Οικτρή απόδειξη όλων αυτών η κατηγορηματική άρνηση της Αναστάσεως από τη δυτική «χριστιανοσύνη», με όλα τα τραγικά αδιέξοδα του δυτικού νοησιαρχικού ανθρώπου.
      Εμείς οι ορθόδοξοι πιστοί, ακολουθώντας την βιβλική και αγιοπατερική θεολογία και παράδοση, στηρίζουμε την πίστη μας στο ασάλευτο βάθρο της Αναστάσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Έχουμε ως εφαλτήριο στη ζωή μας την ελπιδοφόρα αρχή: «Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο ... εν τω Χριστώ πάντες ζωοποιηθήσονται» (Α΄κορ.15,20,22). Ολόκληρη η βιωτή μας κινείται γύρω από το νοητό άξονα της Αναστάσεως. Η γέννησή μας, ο τρόπος της ζωής μας, η νοοτροπία μας, η λατρεία μας, ακόμα και θανή μας, που για μας είναι προσωρινή κοίμηση, προσδιορίζονται και επηρεάζονται άμεσα από το γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου και τη μελλοντική εν Χριστώ προσωπική μας ανάσταση. Έτσι τίποτε πια δε μας φοβίζει, αφού νικήθηκε ο θάνατος, ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Όλα τα άλλα εμπόδια και οι δυσκολίες της ζωής μας προσπερνιούνται με αίσθημα αισιοδοξίας. Η απελπισία και η κατήφεια είναι ίδιον των απίστων, αυτών που δεν έχουν ελπίδα αναστάσεως, όλων εκείνων που αρνούνται την Ανάσταση του Λυτρωτή μας και φορτωμένοι εωσφορικό εσμό, περιχαρακώνονται στην υποκειμενική τους διανοητική αυτάρκεια.

       Για όλους αυτούς τους λόγους σκιρτούμε από χαρά και ουράνια αγαλλίαση την αγία ημέρα της Εγέρσεως του Λυτρωτή μας Χριστού. Εορτάζουμε και δοξάζουμε την πανένδοξη Ανάσταση του Κυρίου μας και πανηγυρίζουμε προκαταβολικά για τη δική μας μελλοντική ανάσταση και την είσοδό μας στην ατέρμονη Βασιλεία του Θεού. Ομολογούμε, με τον πιο δυναμικό τρόπο, την πίστη μας στον μοναδικό Σωτήρα και Λυτρωτή μας Αναστάντα Κύριο και διαλαλούμε το μήνυμα της Αναστάσεως, για να φτάσει σε κάθε ανθρώπινη καρδιά, ως τα πέρατα του κόσμου και τα έσχατα της ιστορίας. Ψάλλουμε, αναρίθμητες φορές, με δάκρυα χαράς στα μάτια και παλλόμενη από συγκίνηση καρδιά, τον νικηφόρο παιάνα του Πάσχα, τον πιο νικηφόρο και ενθουσιώδη παιάνα, που ακούστηκε ποτέ από ανθρώπινα χείλη, «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος»

ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
Λόγος εις την Αγίαν του Χριστού Ανάστασιν

Ο Ήλιος της δικαιοσύνης ο τριήμερος ανέτειλε σήμερα κι ολόκληρη εφώτισε την πλάση. Ο τριήμερος και προαιώνιος Χριστός, το τσαμπί του σταφυλιού, βλάστησε και τον κόσμο πλημμύρισε από χαρά. Την αβασίλευτην αυγή ας δούμε. Πριν έρθη η αυγή, ας τη δούμε σήμερα και απ τη φωτοπλημμύρα ας γεμίσουμε από χαρά. Τις πόρτες του Άδη ανοίγει ο Χριστός και οι νεκροί σηκώθηκαν σά να κοιμούνταν. Αναστήθηκε ο Χριστός που ανασταίνει τους πεσμένους και ανάστησε μαζί Του τον Αδάμ. Αναστήθηκε ο Χριστός, Αυτός που ανασταίνει όλους και ελευθέρωσε την Εύα απ την κατάρα. Αναστήθηκε ο Χριστός που Αυτός μόνος ανασταίνει και χαροποίησε τον ακατάστατο πρώτα κόσμο, σε όλα το ρυθμό και την τάξη εγκαθιστώντας. Σηκώθηκε ο Κύριος, όπως αυτός που κοιμάται, και τους εχθρούς Του όλους τους χτύπησε και τους ντρόπιασε. Αναστήθηκε κι είναι η χαρά το δώρο Του σ όλη την χτίση. Αναστήθηκε κι άνοιξε του Άδη η φυλακή. Αναστήθηκε και τη φθορά της φύσης σε αφθαρσία τη μετάλλαξε. Αναστήθηκε ο Χριστός, κι αποκατάστησε τον Αδάμ στην παλιά δόξα της αθανασίας.
Η νέα χτίση, που φέρνει ο Χριστός, με την Ανάστασή Του ανανεώνεται. Με τη νέα ομορφιά του Χριστού ας στολισθούμε.η Εκκλησία του Χριστού ο καινούργιος ουρανός γίνεται σήμερα, ένας ουρανός πιο λαμπρός από τον ουρανό που αντικρύζομε. Γιατί δεν περιμένει τον ήλιο που κάθε μέρα βασιλεύει, αλλά τον Ήλιο που υψωμένο στο Σταυρό τον ντράπηκε τούτος ο δούλος ήλιος και χάθηκε. Έχει τον ήλιο, που γι αυτόν είπε ο προφήτης.θ ανατείλη για τους φοβισμένους τον Ήλιο της Δικαιοσύνης, τον Ιησού, Ήλιο που την Εκκλησία καταυγάζει φωτεινός και αιώνιος. Γι αυτόν λέει η Γραφή.Ήλιος βγήκε στη γη και Λωτός φύτρωσε, για να υποτυπώση το νόμο, μπήκε στη Σιγώρ, που σημαίνει μικρότητα. Αυτός ο Ήλιος κάνει σοφούς τους άσοφους και αυτός ο Ήλιος στην ακλόνητη πέτρα μαζί με την πίστι μας έχει ρίξει θεμέλιο. Γι αυτόν τον Ήλιο της δικαιοσύνης, το Χριστό, έχει γίνει ουρανός η Εκκλησία και δεν έχει φεγγάρι που μεγαλώνει και μικραίνει παρά τη χάρη που λάμπει πάντα. Δεν ανατέλλει κάποια αστέρια πλανητικά αλλά αστέρια νεοφώτιστα μέσα από την κολυμβήθρα. Δε βγάζει σύννεφα που προκαλούν τη βροχή.έχει η Εκκλησία θεολόγους δασκάλους. Δεν κρέμεται πάνω σε θολά νερά, αλλά έχει θεμελιωθή πάνω στα ιερά δόγματα. Δεν φέρνει χειμωνιάτικη βροχή και συγκινεί τους ανθρώπους όχι με κρωγμούς αγριοπουλιών αλλά με τις ομιλίες των δασκάλων.
Αυτή είναι ημέρα, που βγήκε απ τα χέρια του Κυρίου. Ας νιώσωμε την πνευματική της αναγάλλια και τη θεϊκή ευφροσύνη της. Αυτή είναι για μας η πιο γιορτινή απ όλες τις εορτές. Αυτή είναι η εορτή, για την οποία το Άγιο Πνεύμα μας προτρέπει και μας λέει: Ετοιμάσετε εορτή με πυκνόφυλλα, χαρούμενα κλαδιά ως τις άκρες του θυσιαστηρίου.αυτή είναι όλου του κόσμου η εορτή, που τον ανακαινίζει και τον σώζει. Αυτή η εορτή είναι όλων των εορτών η κορυφή και η ακρόπολη.αυτή είναι ημέρα που την ευλόγησε ο Θεός και την αγίασε, γιατί αυτή τη μέρα σταμάτησε από όλα τα έργα Του, ολοκληρώνοντας τη σωτηρία των ζωντανών μαζί και των νεκρών. Τη μέρα αυτή σταμάτησε των μολυσμένων ειδωλολατρών τις τελετές και τους χορούς. Τη μέρα αυτή σταμάτησε τη δύναμη όλων των ανηθίκων. Τη μέρα αυτή σταμάτησε την κνίσσα και τις θυσίες των ειδωλικών αιμάτων.αυτή τη μέρα σταμάτησε τη δύναμη του τυράννου και το κεντρί που κέντρωνε τους ανθρώπους. Σ αυτή σταμάτησε τις Ιουδαϊκές θυσίες και τις πρωτομηνιές.σ αυτή έβαλε καινούργιους νόμους και κανόνες στη χτίση.σ αυτή σταμάτησε το Πάσχα του Μωσαϊκού νόμου και των Ιουδαίων.σ αυτήν ολοκλήρωσε κάθε τύπο, σκιά και προφητεία.
Κατά το Πάσχα μας, το Πάσχα το αληθινό, θυσιάστηκε ο Χριστός και ιδού η καινούργια χτίση του Χριστού, η καινούργια πίστη του Χριστού, οι καινούργιοι νόμοι, ο καινούργιος λαός του Θεού. Καινούργιος, όχι παλιός Ισραήλ και νέο Πάσχα, νέα και πνευματική περιτομή.νέα και αναίμακτη θυσία.νέα και θεϊκή διαθήκη. Σήμερα ανανεωθήτε και ίσιο φρόνημα, νέο εγκαταστήστε στις καρδιές σας και για να δεχθήτε της νέας κι αληθινής εορτής τα μυστικά και να δοκιμάσετε σήμερα τρυφήν ουράνια, πραγματική και να φύγετε φωτισμένοι στα μυστικά του νέου Πάσχα και που δεν παλιώνουν, και πήραν τη θέση των αντίστοιχων μυστικών του παλιού, για να αντιληφθήτε πόση είναι η απόσταση και η διαφορά των δικών μας από τα Ιουδαϊκά και ποια σύγκριση μπορεί να σταθή των άδειων τύπων με την αλήθεια. Ας αρχίσουμε το λόγο για την Ανάσταση του Χριστού και την εμφάνισή Του απ αυτό το σημείο.
Έστειλε κάποτε ο Θεός από ψηλό βουνό για τη σωτηρία του λαού το νομοθέτη Μωυσή, για να φέρη τον τύπο του νόμου. Στάλθηκε κι ο νομοθέτης Κύριος, Θεός από Θεό, όρος από όρος της ουρανίας οροσειράς για τη σωτηρία του λαού μας, που είναι η αλήθεια. Αλλά ο Μωυσής έδωσε ελευθερία από τον Φαραώ και τους Αιγυπτίους, ενώ ο Χριστός μας ελευθέρωσε από το διάβολο και τους δαίμονες. Ο Μωυσής εσκότωσε κι έθαψε στην άμμο εκείνον που ενίκησε τον Ιουδαίο. Έδωσε κι ο Χριστός τον θάνατο στο διάβολο, στην άβυσσο εξαποστέλλοντάς τον. Συμφιλίωσε ο Μωυσής τους δύο αδελφούς του που φιλονικούσαν. συμφιλίωσε κι ο Χριστός τους δύο λαούς Του, ενώνοντας τα ουράνια με τα γήϊνα. Εκεί η κόρη του Φαραώ ήρθε να λουστή και βρήκε το Μωυσή και η Εκκλησία, κόρη του Χριστού, με το Βάπτισμα παίρνει το Χριστό, όχι τριών μηνών από το κοφίνι, όπως το Μωυσή, αλλά τριών ημερών από τον τάφο αντί του Μωυσή. Εκεί τυπικά και σε νυχτερινό σκοτάδι έκαμε ο Ισραήλ το Πάσχα του, εδώ φωτεινά και μέσα στην ημέρα το Πάσχα εορτάζομε. Εκεί στης ημέρας το βράδιασμα. εδώ στο βράδιασμα του χρόνου και των καιρών.
Εκεί τα πορτόφυλλα σημαδεύτηκαν με το αίμα.εδώ των πιστών οι καρδιές σφραγίζονται με το Αίμα του Χριστού. Εκεί ήταν θυσία νυχτερινή και σε ώρα νύχτας έγινε της Ερυθράς το πέρασμα. εδώ είναι σωτηρία και φωτερή η Ερυθρά θάλασσα του Βαπτίσματος και με τη φωτιά του Πνεύματος φωτίζει, εδώ αληθινά Πνεύμα Θεού πνέει και φανερώνεται πάνω στο ίδιο νερό και συντρίβει την κεφαλή του δράκοντα άρχοντα των δρακόντων, των δαιμονικών λαών του διαβόλου. Εκεί ο Μωυσής σώζει τους Ισραηλίτες με νυχτερινό βάπτισμα. εκεί το σύννεφο γίνεται σκέπη του λαού.στο λαό του Χριστού η δύναμη του Υψίστου ρίχνει τον ευεργετικό ίσκιο της. Εκεί για τη σωτηρία του λαού χόρεψε η Μαρία, του Μωυσή η αδελφή: εδώ που γίνεται η σωτηρία των Εθνικών η Εκκλησία του Χριστού στο σύνολό της γιορτάζει. Εκεί στην πέτρα τη φυσική καταφεύγει ο Μωυσής.εδώ στην πέτρα της πίστεως καταφεύγει ο λαός. Εκεί οι πλάκες του νόμου συντρίβονται και μηνάνε συνάμα το πέρασμα του νόμου και το πάλιωμα, εδώ αρράγιστοι οι θεϊκοί νόμοι σώζονται. Εκεί το μοσχάρι καιγόταν στη φωτιά για τιμωρία του λαού.εδώ θυσιάζεται ο Αμνός του Θεού για του λαού τη σωτηρία. Εκεί με το ραβδί η πέτρα δέχεται κτύπημα. εδώ η Πέτρα, ο Χριστός δέχεται τρύπημα στην πλευρά. Εκεί βγαίνει απ την πέτρα νερό. εδώ Αίμα και νερό πηγάζει απ τη ζωοποιό πλευρά. Εκείνοι δέχτηκαν απ τον ουρανό το κρέας των ορτυκιών. εμείς απ τα ύψη δεχόμαστε το περιστέρι του Πνεύματος. Εκείνοι εφήμερο μάννα έφαγαν και πέθαναν. εμείς τον Άρτο τρώμε για να ζούμε στον αιώνα.
Μά εκείνα, παλιά πράγματα και ίσκιοι ψεύτικοι πάλιωσαν και τελείωσαν.του δικού μας λαού η πίστη αυξάνει και θάλλει και μένει παντοτεινά. Αυτή είναι η προτύπωση του δικού μας Πάσχα.το σκιερό πέρασμα των διατάξεων του νόμου. Έτσι πρέπει να κοιτάξης την εορτή και έτσι να εξετάσης τα όσα ο Μωυσής και οι Προφήτες λένε για την ημέρα και η Ανάσταση θα σε πείση, γιατί όλους τους έχει η απιστία τυλίξει. Είναι πολλοί οι τύποι της εορτής και απερίγραπτοι για την Ανάσταση από τους νεκρούς και τη συνέχιση της ζωής. Μάρτυράς της, που αξίζει να τον πιστέψης, είναι η σφαγή του Ισαάκ.τύπος της ο λάκκος του Ιωσήφ, όπου τον έρριξαν τ αδέλφια του και απ όπου βγήκε αθάνατος. τύπος της ο λάκκος του Ιερεμία, όπου μια φορά από τη φθορά και το βόρβορο βγήκε. Του Χριστού την Ανάσταση υποτυπώνει το κήτος του Ιωνά, από όπου βγήκε σε τρεις μέρες. Έχεις στη διάθεσή σου κι άλλο σημάδι για το δεσμωτήριο του Άδη, το δεσμωτήριο του Ιωσήφ, όπου τον κατασφάλισε η παράνομη συναγωγή κι απ όπου βγήκε απείρακτος έπειτα από τρία χρόνια, όπως βγήκε ο Χριστός σε τρεις μέρες από τους νεκρούς. Μαζί μ αυτούς κι ο Δανιήλ με το λάκκο των λεόντων προτυπώνει τον τάφο του Σωτήρα, απ όπου βγήκε ο Ιησούς και σώθηκε από τον Άδη και το θάνατο, όπως από λεοντάρια. Με αυτά να ελέγξης τους Ιουδαίους και να τους επιτιμήσης. Έτσι ν απολογηθής για το πάθος και την Ανάσταση του Χριστού. Αυτά τα όπλα σύμμαχος σου χαρίζει ο λόγος.αυτά τα μυστήρια σου διδάσκει η εορτή.
Και έπειτα τι άλλο εκτός από αυτά; Εμείς γιορτάζομε μόνο η θα φροντίσωμε και για τον αδελφό μας; Εμείς θα πανηγυρίσωμε η θα μιλήσωμε και για τους άλλους; Είναι ανάγκη μέσα στη δική μας εορτή ν ακουσθή ένας θεάρεστος και καλόδεκτος, κοινός στεναγμός της Εκκλησίας προς το Θεό κι ας θυμηθούμε τους αδελφούς μας που βρίσκονται σ ανάγκες, τους δικούς μας που βασανίζονται από τις στερήσεις στις ερημιές.
Ας μπούμε στα δεσμά των δεσμωτών, ας αναδεχτούμε τον πόνον όσων πονούν.γιατί αν υποφέρη ένα μέλος, υποφέρουν μαζί όλα τα μέλη. Ας συμμεριστούμε λοιπόν το πάθος των αδελφών μας, των ίδιων των μελών μας.άλλοι μεΧΡΉΜΑΤΑ, άλλοι με λόγους, άλλοι με ευεργεσίες, όλοι με την ικεσία μας γι αυτούς στο Θεό. Ας γίνωμε πρεσβευταί, παρακαλώ, όλοι από κοινού σήμερα προς το Θεό, γιατί κοινή είναι η αιχαμαλωσία μας. Κοινή παρακαλώ ας είναι η δέησή μας, αφού κοινή είναι και η τιμωρία. Ας ακούσωμε αυτόν που λέει: προσευχηθήτε ο ένας για τον άλλο, για να σωθήτε. Ας ακούσωμε το Χριστό που λέει.αν δύο η τρεις συμφωνήσουν στην προσευχή, κάθε αίτημα που θα ζητήσουν, θα τους δοθή. Μεγάλο όπλο, αδελφοί, η ευχή της Εκκλησίας.μεγάλο τείχος αδελφοί, η σύμφωνη προσευχή όλων προς τον Θεό και μάλιστα του λαού που στην αιχμαλωσία του έμεινε πιστός. Κανείς ας μην τολμήση να πή ότι ο Θεός δεν ακούει τους αμαρτωλούς. Περισσότερο δέχεται τη δέηση των ταπεινών και μάλιστα εκείνων που καταπονούνται για το όνομά Του, που μαστιγώνονται, που φυλακίζονται, που θλίβονται, που τους κατηγορούν οι εχθροί τους κι όμως δεν αρνήθηκαν την πίστη του Χριστού. Απ αυτούς υπάρχουν πολλοί και πολλές μέσα στις τάξεις μας κι έγιναν του Χριστού ομολογηταί, και που Εκείνος αμέσως τους ακούει. Μεγάλο όπλο, αγαπητοί, η ευχή εκείνων.όλους αυτούς τους λογαριάζει ο Χριστός για τους κινδύνους που καθημερινά διατρέχουν.
Γι αυτό και θαρραλέοι εμείς από τις προσευχές τους και βλέποντας το θάρρος που έχουν μπροστά στο Θεό αυτοί, από κοινού, μ επιμονή ας προσευχηθούμε για τους αδελφούς μας που βρίσκονται σε ανάγκες. Γιατί πολλές φορές η βασιλική φιλανθρωπία κατά τις εορτές σε πολλούς καταδίκους χαρίζει την άφεση και την απελευθέρωση. Μεγάλη, το ξαναλέω, αδελφοί, η ευχή της Εκκλησίας, και μάλιστα η πίστη που δεν χάνεται κατά την αιχμαλωσία. Γιατί κι ο βασιλιάς πολλές φορές λογαριάζει την παράκληση του λαού και χαρίζει τους καταδίκους στον όχλο που παρακαλεί. Γι αυτό παρακαλούμε την αγάπη όλων σας μ επιμονή να θυμάστε (στις προσευχές σας) τους αδελφούς μας που βρίσκονται σ ανάγκη.ακόμα και εκείνη την ώρα την φρικτή, που τον ατίμητο μαργαρίτη του Σώματος του Χριστού θα δεχτούμε στα χέρια μας.
Έτσι μ επιμονή για τους αδελφούς μας ας προσευχηθούμε και ας πούμε στο Χριστό: «Συ ο μόνος και τότε και τώρα αγαθός Θεός και φιλάνθρωπος κυρίαρχος, που με το Πάσχα τους Ισραηλίτες από τη σκλαβιά της Αιγύπτου έσωσες και με το αίμα του αμνού τους χάρισες την ελευθερία, Συ και την ώρα τούτη με το άχραντο Σώμα Σου και το ακριβό Σου Αίμα δώρησε στον κόσμο Σου ελευθερία από την πικρή σκλαβιά. Συ που δέχτηκες τα κλάματα της αμαρτωλής πόρνης, δέξου σήμερα και της Εκκλησίας Σου το στεναγμό της αιχμαλωσίας της. Συ που δέχτηκες του πιστού ληστή την παράκληση, δέξου και του πιστού λαού Σου την δέηση.Συ που δέχτηκες τη μετάνοια και τους στεναγμούς του Πέτρου, δέξου και μας των φτωχών το κλάμα, Συ που δεν έστρεψες το πρόσωπο στα δάκρυα της Χαναναίας, δέξου και τη μικρή Εκκλησία να πρεσβεύη για μεγάλη αιχμαλωσία και κραυγάζοντας σε Σένα το Θεό σήμερα να λέη.Θεέ μου, που σε τρεις μέρες αναστήθηκες από τους νεκρούς, σήκωσε τον πεσμένο απ των εχθρών τα χτυπήματα πιστό λαό Σου. Συ που τον Αδάμ απ τους νεκρούς ανάστησες, τόνωσε το φρόνημα των Χριστιανών, Συ ο τότε και τώρα Θεός, που πήρες τη μορφή του δούλου Σου, λύτρωσε απ τους άλλους τον ταπεινό λαό Σου. Συ που έκρινες άξιο να γίνης παιδί για μας, σώσε από το μαχαίρι το πλήθος των παιδιών μας.
Συ ο τότε Θεός, που ξενιτεύθηκες με τη μητέρα Σου στην Αίγυπτο, φέρε πίσω από την ξενιτειά τις μάννες και τα παιδιά τους. Συ που θεληματικά πουλήθηκες για την σωτηρία των πολλών σταμάτησε την αγοραπωλησία του λαού των Εκκλησιών. Συ που δέχτηκες στην πλάτη για μας το μαστίγωμα, του Πιλάτου τις φοβέρες, Συ που κοπίασες για μας με οδοιπορίες, παύσε τα βάσανα του λαού Σου και τις ταλαιπωρίες. Συ που φώναξες στο Σταυρό ‘Διψώ' δρόσισε ψυχές που διψούν και πεινούν φοβερά, Συ που μαζί με τους ανόμους από ανόμους καταδικάστηκες σώσε και εμάς απ το συνέδριο των ανόμων. Συ που γυμνώθηκες από τους ανόμους σαν κακούργος, Συ ο Ίδιος Κύριε, που φυλακίστηκες από τους ανόμους ελευθέρωσε τους ριγμένους στής φυλακής τα δεσμά. Συ που έδωσες παράκληση στη μητέρα Σου από το θρήνο και το κλάμα του Σταυρού, Συ που τότε κραύγασες στις Μυροφόρες το ΄Χαίρετε΄ Συ φώναξε και τώρα ‘Χαίρετε' στις Εκκλησίες Σου. Συ που καρφώθηκες με τα τίμια καρφιά στα πόδια και τα χέρια, ελευθέρωσε χέρια και πόδια λαών σιδηροδεμένων. Ναί, Κύριε, φιλάνθρωπε, που είπες ‘περίλυπη είναι η ψυχή μου ως το θάνατο', λύτρωσε το λαό Σου από τη λύπη και το θάνατο. Συ που η λόγχη τρύπησε την πλευρά Σου, σπάσε τη λόγχη των εχθρών Σου με το χέρι Σου το δυνατό και θυμήσου, Κύριε, όπως τον πιστό ληστή και το λαό Σου. Συ που έχυσες το άχραντο Αίμα Σου για μας, σταμάτησε το άφθονο χύσιμο του αίματός μας. Σώσε το λαό Σου Δέσποτα, λυπήσου τους κληρονόμους Σου.
Σηκώσου, γιατί, Κύριε, έχεις παραδοθή στον ύπνο; Γιατί δείχνεις μακροθυμία στους εχθρούς; Γιατί παίρνεις από μας το πρόσωπό Σου; Σηκώσου, μη μας κρατάς σ απόσταση ως το τέλος.μη μας παραβλέπης ολότελα. Θυμήσου το Σταυρό Σου, θυμήσου το λαό Σου, θυμήσου την ευσπλαγχνία Σου. Συ, Κύριε, που βάσταξες για χάρι μας σαράντα ημέρες τον πειρασμό, θυμήσου τους λαούς Σου που πειράζονται στην απάτη και ξηρή ερημία. Αυτούς θυμήσου μαζί με μας, Κύριε, και πριν από μας, φιλάνθρωπε. Σ αυτούς δώσε πριν από μας τη βοήθειά Σου.εκείνους τέλος να επισκεφθής. Εκείνους τους πιο αξιολύπητους απ όλους, που είναι απ όλους πιο ταπεινοί πάνω στη γη.εκείνους που στην έρημο ξεχάστηκαν απ τους ανθρώπους.που από το χέρι Σου διώχτηκαν μακρυά πριν από το θάνατό τους. Αυτούς που βαριά τους παίδεψε ο θυμός Σου κι η οργή Σου τους ήλεγξε.εκείνοι που σαν νεκροί από τους ανθρώπους λησμονήθηκαν, που καταδικάστηκαν και ζουν με τ άγρια θηρία. Αυτοί που τη στένεψή τους κανείς δεν παρατηρεί παρά μόνο τ ακοίμητό Σου μάτι.που την ανάγκη τους, Συ, Κύριε, γνωρίζεις και κανείς άλλος δεν άκουσε, αφού χωρισμένοι από τους δικούς τους, μακρυά από τους ανθρώπους, ζούνε έχοντας ξεχάσει τις εκκλησίες και μη ξαίροντας τις μέρες των εορτών.
Λίγη καλοσύνη σ αυτούς δείξε, Κύριε.δε γυρεύω πολλή. Έλα σ εκείνους, Θεέ μου, που τους επαίδεψες.έλα στα άλλοτε παιδιά Σου, γιατί κι αυτοί κάποτε ήσαν κοντά Σου, ήσαν κι αυτοί Χριστιανοί, κι αυτοί κοπάδια Σου κι αυτοί μέλη του Σώματός Σου κι αυτοί κοινωνούσαν το άχραντο Σώμα Σου και τώρα κοινωνούν το Σώμα αλόγων ζώων. Γι αυτό, Κύριε, ρίξε σ αυτούς το βλέμμα Σου γεμάτο έλεος και ευσπλαγχνία. Κοίταξε αυτών των αθλίων τη στένεψη και δείξε τους τη σωτηρία.κοίταξε τη βαθειά ερημιά τους και κάμε την ευσπλαγχνία Σου. Αν και δίκαια τους παίδεψες, σώσε τους όμως. Αν και τους παρέδωσες στον εχθρό άξια, όμως μάζεψέ τους. Τους εχτύπησες, παρηγόρησέ τους, τους παρέδωσες, λύτρωσέ τους. Αν πολλές φορές αμαρτήσαμε, όμως ξαναθυμήσου μας πάλι, και πάλι σκύψε στη δέησή μας και πιο πολύ άκουσε όσους βρίσκονται στις ερημιές, στα σπήλαια και τα βαθουλώματα της γης, σ απάτητους τόπους, αδελφούς μας χριστιανούς και λαό δικό Σου. Γιατί αν εμείς είμαστε στις Εκκλησίες μαζί με τους πιστούς, εκείνοι ζουν στην ερημιά μαζί με τους εχθρούς.αν εμείς χαιρώμαστε τις εορτές, εκείνοι βρίσκονται σε μέγα σκότος. Υπέρμετρη είναι η δυστυχία τους, μεγάλος ο φόβος τους, το τραύμα τους φοβερό, πικρή η συμφορά τους, ανεκδιήγητη η καταστροφή τους, μεγάλο το αγκάθι, πολλή η τραγωδία τους, Κύριε.
Μη μας αφήσης για πάντα έξω, αλλά μαζί με την παιδεία δείξε μας και τη φιλανθρωπία Σου, για να μη μείνη η τελευταία καύχηση στους Ιουδαίους, για να μην πούν για μας οι ειδωλολάτρες: που είναι ο Θεός τους, δεν είναι ο Χριστός τους, δεν είναι ο Σταυρός τους; Που είναι η ελπίδα τους; Που η πίστη των Χριστιανών; Για να μην τα πούνε αυτά, γρήγορα ας δούν τα ελέη Σου σ εμάς. Ας μας προφτάση γρήγορα η ευσπλαγχνία Σου Κύριε, Κύριε, γιατί είμαστε πολύ φτωχοί, γιατί είμαστε πολύ ταπεινοί, γιατί λιγοστέψαμε πολύ. Ας φτάση λοιπόν ως Εσένα ο στεναγμός των δεμένων.θα Σε μαλακώσουν τα δάκρυα των άκακων νηπίων, που τα κατασφάζουν, θα Σε συγκινήση ο θρήνος των μητέρων που χάνουν τα παιδιά τους.
Είναι παρακλήσεις τα όσα λέμε, Κύριε, κι όχι αντιλογίες. Σε παρακαλούμε, δεν αντιδικούμε με Σένα. Παρακαλούμε, γιατί οι άνομοι μας βρίζουν και οι Έλληνες μας καταπονούν. Δε φιλονικούμε, εξομολογούμαστε, κλαίμε γιατί και οι άλλοι είναι σε κίνδυνο. Είμαστε αμαρτωλοί, αλλά είμαστε και Χριστιανοί. Είμαστε τιποτένιοι αλλά οπαδοί της δικής Σου πίστεως. Δεν αξίζομε τη φιλανθρωπία Σου αλλά είμαστε πρόβατα της Εκκλησίας Σου στην ίδια μάντρα μαζεμένοι. Αυτήν την ικεσία σε Σένα οι φτωχοί για τον αμέτρητο λαό της αιχμαλωσίας προσφέρομε στην τριήμερη Ανάστασή Σου, κλήρος και λαός, νέοι και νέες, γέροντες με νεώτερους, τα παιδιά με τις μητέρες τους, κάθε ψυχή όσων πιστεύουν σε Σένα. Αυτούς όλους λύτρωσέ τους από τη φοβέρα που σιμώνει, και κάνε τους, άξιους της Βασιλείας Σου με τη Χάρη και τη φιλανθρωπία του Μονογενούς Σου Υιού και κυριάρχου Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, μαζί με το Πανάγιο και ζωοποιό Του Πνεύμα. Τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων, Αμήν.»

Ο ΑΝΑΣΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΩΣ Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ


ΛΑΜΠΡΟΣ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΣ Θεολόγος - Καθηγητής
Η ένδοξος Ανάσταση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού αποτελεί το θριαμβευτικό πέρας του επί γης σωτηριώδους έργου Του. Η Ενανθρώπησή Του είναι η ευλογημένη αρχή της πραγματώσεως του έργου της σωτηρίας του κόσμου. Η Ανάστασή Του είναι η επιτυχής ολοκλήρωσή του. Η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία μας, μόνη Αυτή, σε αντίθεση με τις άλλες χριστιανικές ομάδες, ενστερνίστηκε και ζει έντονα το μυστήριο της θείας οικονομίας χαρακτηρίζεται δε ως η Εκκλησία της Αναστάσεως, διότι εορτάζει συνεχώς, κάθε Κυριακή, και όχι μόνο την εορτή του Πάσχα, το γεγονός της Αναστάσεως του θείου Αρχηγού Της. «Η Ορθοδοξία είναι απ' άκρου εις άκρον κατηυγασμένη από το φως της Αναστάσεως. Η Ανάστασις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού Χριστού, με το θεολογικόν και λειτουργικόν της περιεχόμενον, σφραγίζει όλην την σκέψιν και όλον τον βίον της Εκκλησίας» (Β. Μουστάκης, Θ.Η.Ε. τομ. 2, στ. 591).
Πολλά είναι τα σωτήρια αποτελέσματα του γεγονότος της Αναστάσεως του Χριστού. Η απόδειξη της θεότητός Του (Ρωμ.1,4). Η νίκη κατά του διαβόλου (Α΄Κορ.15,55), η κατάργηση του ’δου και του θανάτου (Ωσηέ13,14), Η απελευθέρωση των πνευμάτων από τα δεσμά του ’δου (Α΄Πετρ.3,18), κλπ. είναι μια σπουδαία σωτηριολογική παράμετρος της Αναστάσεως του Κυρίου είναι η απαρχή της αναστάσεως και ημών των ανθρώπων. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι ο κύριος και ο χορηγός της ζωής, διότι είναι ο ίδιος η ζωή (Ιωάν.1,4. 5,24,26). Κατά τη διάρκεια της επί γης ζωής Του απέδειξε ότι Αυτός είναι ο διαχειριστής της ζωής ανασταίνοντας από τους νεκρούς την κόρη του Ιάειρου (Ματθ.5,21-42), το γιο της χείρας στην πόλη Ναϊν (Λουκ.7,11-17), το Λάζαρο (Ιωάν. κεφ. 11). Διαβεβαίωσε πως αυτός που θα πιστεύει σε Αυτόν «καν αποθάνει ζήσεται» (Ιωάν.11,25) διότι Αυτός είναι ο « ζωήν διδούς τω κόσμω» (Ιωάν.6, 33).
Ο παλαιός άνθρωπος της αμαρτίας και της φθοράς, ο οποίος προσωποποιήθηκε στους άρχοντες των Ιουδαίων, επιχείρησε να καταργήσει τη ζωή στο πρόσωπο του Χριστού. Η όντως ζωή όμως δεν πεθαίνει, διότι συνυπάρχει με την ανάσταση. « Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή» (Ιωάν.11,25) δήλωσε κατηγορηματικά ο Κύριος. Γι' αυτό και ανέστη θριαμβευτικά εκ νεκρών καταργώντας ταυτόχρονα το θάνατο για τους πιστεύοντας σ' Αυτόν. «Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν άδου την καθαίρεσιν», ψάλλει θριαμβευτικά ο ιερός υμνογράφος της Αναστάσεως, ( τροπ. ζ' ωδής του κανόνος του Πάσχα).
Η Ανάσταση του Κυρίου έγινε «απαρχή των κεκοιμημένων» (Α΄Κορ.15,20).
Σύμφωνα με την παύλειο θεολογία ο αναστάς Χριστός έκαμε την αρχή της αναστάσεως στον εαυτό Του. Κατά τον ίδιο τρόπο θα αναστήσει μελλοντικά και τα μέλη του σώματός Του, τους πιστούς όλων των εποχών. «Ο εγείρας τον Χριστόν εκ των νεκρών , ζωοποιήση και τα θνητά σώματα υμών δια το ενοικούν αυτού Πνεύμα υμίν» (Ρωμ.8,11). Δια «της φωνής του υιού του Θεού» (Ιωάν.5,25) θα εγερθούν οι νεκροί και θα ζήσουν.
Εάν ο Χριστός δεν θα είχε αναστηθεί θα «ευρισκόμεθα δε και ψευδομάρτυρες του Θεού, ότι εμαρτυρήσαμεν κατά του Θεού ότι ήγειρε τον Χριστόν, όν ουκ ήγειρεν, είπερ άρα νεκροί ούκ εγείρονται. Ει γαρ νεκροί ουκ εγείρονται , ουδέ Χριστός εγήρεται, ει δε Χριστός ουκ εγήρεται, ματαία η πίστις υμών, ότι εστέ εν ταις αμαρτίαις υμών, άρα οι κοιμηθέντες εν Χριστώ απώλοντο» (Α΄Κορ.5,15-18). Ο Χριστός όμως αναστήθηκε όντως σε πείσμα των αρνητών Του. Ο Απόστολος Παύλος διακηρύσσει πανηγυρικά ότι «Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο» (Α΄Κορ.15,20).
Ο θάνατος εισήλθε στον κόσμο εξαιτίας της παρακοής του πρώτου ανθρώπου του Αδάμ (Γεν. 3o κεφ.). Ο θάνατος καταργήθηκε με την υπακοή, το πάθος και την ανάσταση του δευτέρου Αδάμ, του Χριστού ( Φιλιπ.2,8). «Επειδή γαρ δι' ανθρώπου ο θάνατος, και δι' ανθρώπου ανάστασις νεκρών.Ωσπερ γαρ εν τω Αδάμ πάντες αποθνήσκουσιν, ούτω και εν τω Χριστώ πάντες ζωοποιηθήσονται»(Α' Κορ.15,21-23).
Το μήνυμα της Αναστάσεως του Κυρίου είναι το πιο ελπιδοφόρο ευαγγέλιο στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους, διότι χάρη στην Ανάσταση του Χριστού νικήθηκε ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, και έτσι ο άνθρωπος έγινε αθάνατος και αιώνιος! Κατά συνέπεια ο πιστός ζώντας αυτή την μακάρια αλήθεια αποβάλλει το άγχος του θανάτου, το οποίο βασανίζει ανελέητα τον άπιστο. Κατάργηση βέβαια του θανάτου σημαίνει κατάργηση της αμαρτίας, διότι « το δε κέντρον του θανάτου (είναι) η αμαρτία»(Α' Κορ.15,55). Για να καταργηθεί ο θάνατος μέσα σε κάθε άνθρωπο χρειάζεται ο ίδιος να συσταυρωθεί με το Χριστό «ταις του βίου ηδοναίς», για να μπορέσει έτσι να συναναστηθεί μαζί Του (Κολ.3,1). Η Ανάσταση του Χριστού δεν έχει καμιά πρακτική αξία για τον άνθρωπο που δεν έχει αυτή τη διάθεση.
Το απλό βιολογικό συμβεβικός του θανάτου δεν αίρει τα παραπάνω, διότι αυτό πλέον δεν είναι θάνατος με την οντολογική σημασία του όρου, αλλά σπορά του φθαρτού σώματος στη γη, για να βλαστήσει αυτό κατόπιν, όπως ο σίτος (Ιωάν.12,24), άφθαρτο και αθάνατο (Α΄Κορ.15,42).
Οι άνθρωποι, σύμφωνα με τον μέγιστο θεολόγο του αιώνα μας, την σύγχρονη πατερική μορφή της Σερβικής Ορθοδοξίας, π. Ιουστίνο Πόποβιτς, «κατεδίκασαν τον Θεόν εις θάνατον, ο Θεός όμως διά της αναστάσεως Του «καταδικάζει» τους ανθρώπους εις αθανασίαν»! ( Ι. Πόποβιτς, ’νθρωπος και Θεάνθρωπος, Αθήναι 1970, σελ. 40).Έτσι δια της ενδόξου Αναστάσεως του Κυρίου μας οι όροι διάβολος, φθορά, θάνατος και άδης ανήκουν στο προχριστιανικό παρελθόν και στο εξωχριστιανικό παρόν. Οι ακτίνες του αναστάσιμου ανέσπερου φωτός φωτίζουν ολόκληρη τη δημιουργία, μέχρι και τα «καταχθόνια», τον κόσμο των πνευμάτων, τα οποία αναμένουν εναγωνίως και τη δική τους, εν Χριστώ, ανάσταση.

Πασχαλινὴ ἐγκύκλιος ὁµιλία +Μητροπολίτης Σερβιών και Κοζάνης Διονύσιος

Ἀγαπητοί µου ἀδελφοί, Χριστὸς ἀνέστη! 

Μὲ ἀναµµένες λαµπάδες καὶ µὲ τὰ πρόσωπα φωτισµένα, ἑορτάζοµε καὶ τοῦτο τὸ ἔτος τὴ θεία ἀνάσταση, πού εἶναι τὸ θαῦµα τῶν θαυµάτων τῆς πίστεώς µας καὶ τὸ µέγιστο ἀπὸ τὰ γεγονότα τῆς ἱστορίας. Γιατί ἡ θεία ἀνάσταση εἶναι µαζὶ καὶ ἱστορικὸ γεγονὸς καὶ ἀνερµήνευτο θαῦµα. Ὅταν λέµε ἱστορικὸ γεγονός, ἐννοοῦµε ὅτι συνέβη κάποτε στὴν ἱστορία, πιστοποιήθηκε καὶ βεβαιώθηκε ἀπό τούς ἀνθρώπους, µνηµονεύεται δὲ καὶ µαρτυρεῖται καθὼς ὁποιοδήποτε ἄλλο Ἱστορικὸ γεγονός. Κι ὅταν λέµε θαῦµα, ἐννοοῦµε ὅτι εἶναι ἔξω ἀπὸ τὶς συνθῆκες τοῦ κόσµου, δηλαδὴ τὸ χῶρο καὶ τὸ χρόνο καὶ τὴ νοητικὴ ἀντίληψη τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἀκριβῶς θαῦµα, δηλαδὴ ἕνα γεγονὸς ποὺ σέ µᾶς µένει ἀνερµήνευτο καὶ ἄρρητο. Ἀνερµήνευτο θὰ πῆ πὼς τὸ µυαλὸ δὲν µπορεῖ νὰ τὸ ἐξήγηση, καὶ ἄρρητο θὰ πῆ ἡ γλώσσα δὲν ἔχει τρόπο νὰ τὸ ἐκφράση. Γι’ αὐτὸ ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, καθὼς καὶ ὅλα τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, δὲν ἑρµηνεύεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ κηρύσσεται καὶ δὲν ἐρευνᾶται ἀπὸ τοὺς πιστούς, ἀλλὰ προσκυνεῖται. 

Οἱ Ἀπόστολοι, ποὺ ἔγιναν µάρτυρες τῆς ἀναστάσεως, βγῆκαν στὸν κόσµο, ὄχι γιὰ νὰ ἐξηγήσουν πῶς ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε, ἀλλὰ γιὰ νὰ κηρύξουν ὅτι πάντως ἀναστήθηκε. Μαρτυροῦσαν τὸ γεγονός, χωρὶς νὰ ἑρµηνεύουν τὸ πρᾶγµα, καὶ καλοῦσαν τοὺς ἀνθρώπους νὰ πιστέψουν στὸ κήρυγµα τῆς ἀναστάσεως, ποὺ τὸ σφράγισαν µὲ τὸ αἷµα τους, λέγοντας χωρὶς δισταγµὸ καὶ χωρὶς φόβο σὲ κείνους ποὺ τοὺς δίκαζαν καὶ τοὺς ἀπειλοῦσαν ὅτι «οὐ δυνάµεθα ἡµεῖς ἃ εἴδοµεν καὶ ἠκούσαµεν µὴ λαλεῖν».

Ἡ ἀνάσταση λοιπόν, ἐνῶ ἀποδεικνύεται σὰν ἱστορικὸ γεγονός, ἀλλά δὲν ἑρµηνεύεται σὰν θαῦµα. Σὰν ἱστορικὸ γεγονὸς ἡ ἀνάσταση εἶναι ἡ βάση τοῦ κηρύγµατος καὶ τὸ θεµέλιο τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία µαρτυρεῖ καὶ ἀποδεικνύει τὸ γεγονὸς τῆς ἀναστάσεως, γιατί ἱστορικὰ εἶναι ἀδύνατη ἡ ὕπαρξη τῆς Ἐκκλησίας χωρὶς τὴν ἀνάσταση, ἐπάνω στὴν ὁποία οἱ Ἀπόστολοι µὲ ἕναν τρόπο πολὺ ἁπλὸ καὶ φυσικό, στήριξαν τὴν ἀξιοπιστία τοῦ κηρύγµατος. «Ὅ ἀκηκόαµεν», γράφει εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης «ὅ ἑωράκαµεν τοῖς ὀφθαλµοῖς ἡµῶν, ὅ ἐθεασάµεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡµῶν ἐψηλάφησαν... ἀπαγγέλλοµεν ὑµῖν, ἵνα καὶ ὑµεῖς κοινωνίαν ἔχητε µεθ’ ἡµῶν». 

Ἡ ἐπικοινωνία καὶ σχέση µὲ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους, ἡ Ἐκκλησία ἡ ἴδια, σὰν κοινωνία τῶν πιστῶν καὶ σὰν ἀδελφότητα, δὲν γίνεται καὶ δὲν στέκει χωρὶς τὴν πίστη στὰ ἱστορικὰ γεγονότα τῆς θείας οἰκονοµίας, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τὸ πιὸ µεγάλο καὶ τὸ σπουδαιότερο εἶναι ἡ ἀνάσταση̒ γιατί, σύµφωνα µὲ τὸν πολὺ ἁπλό καὶ καθαρὸ συλλογισµὸ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, «εἰ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται κενὸν ἄρα τὸ κήρυγµα ἡµῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ὑµῶν». Κενὸ καὶ χωρὶς περιεχόµενο εἶναι τὸ κήρυγµα τῶν Ἀποστόλων, κενὴ δὲ καὶ χωρὶς περιεχόµενο εἶναι καὶ ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ἂν δὲν ἀναστήθηκε ὁ Χριστός. 

Τὸ κήρυγµα λοιπὸν τῶν Ἀποστόλων δὲν ὑπῆρξε καὶ δὲν ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι στὴν Ἐκκλησία «σεσοφισµένος µῦθος», ἕνα δηλαδὴ καλοφτιαγµένο παραµύθι, οὔτε καὶ κάποια φιλοσοφικὴ θεωρία ἡ ἰδεολογία, ἄλλα ἕνα συγκεκριµένο ἱστορικὸ γεγονός, ἡ ἀνάσταση δηλαδὴ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γιὰ νὰ τὸ ποῦµε ἀκόµα πιὸ σωστὰ καὶ µὲ περισσότερη ἀκρίβεια, ἕνα πρόσωπο καὶ ἕνα γεγονός, ὁ Ἰησοῦς καὶ ἡ ἀνάσταση, τὰ δυὸ αὐτὰ στὰ ὁποῖα ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν ἦλθε στάς Ἀθήνας, συνώψιζε τὸ κήρυγµά του. Γι’ αὐτὸ καὶ κατηγορήθηκε καὶ τὸν εἶπαν σπερµολόγο καὶ ὅτι ἔφερνε στοὺς Ἀθηναίους παράξενες θρησκευτικὲς διδασκαλίες, «ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν εὐηγγελίζετο αὐτοῖς». Πρέπει νὰ ποῦµε ἐδῶ πὼς oἱ Ἀθηναῖοι δὲν ἀπίστησαν τόσο στὴν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅσο στὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, τῆς ὁποίας ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ αἰτία, ἡ ἐγγύηση καὶ ὁ ἀρραβώνας. Καὶ εἶναι, ἀλήθεια, νὰ ἀπορῆ κανεὶς πῶς οἱ πρόγονοί µας, ποὺ λάτρεψαν τὸ ἀνθρώπινο σῶµα στὴν τέλεια καὶ ἰδανική του µορφή, δὲν µπόρεσαν νὰ ἀνακαλύψουν µέσα στὸ κήρυγµα τοῦ Ἀποστόλου γιὰ τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, τὴ δικαίωση καὶ τὴν καταξίωση τοῦ ἀνθρώπινου σώµατος.

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, σὰν ἕνα γεγονὸς ποὺ συνέβη στὸ χῶρο καὶ τὸ χρόνο, ἔχει τόσο µεγάλη ἐπίδραση στὴν ἱστορία τοῦ κόσµου, ὥστε χωρὶς αὐτὸ ὄχι µόνο ἡ µεταβολὴ τῶν Ἀποστόλων καὶ ἡ ὕπαρξη τῆς Ἐκκλησίας νὰ µένουν ἀνεξήγητα, ἀλλά καὶ ἡ ἄλλη ἀναντίρρητη µεταβολὴ ποὺ ἔγινε στὸν κόσµο. Ἐπάνω σ’ αὐτὰ τὰ δύο, ὅταν ἐπιχειρῆ νὰ τὰ ἐξηγήση, προσκρούει καὶ θρυµµατίζεται ἡ ὀρθολογιζόµενη ἀνθρώπινη σκέψη καὶ ἡ ἐπιστηµονικὴ ἔρευνα, ποὺ προκαταβολικὰ ἀρνοῦνται τὸ θαῦµα. 

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σὰν ἱστορικὸ γεγονὸς ἔχει τὰ τεκµήρια του, ποὺ εἶναι τῆς ἴδιας ἀποδεικτικῆς ἀξίας, ὅπως καὶ τὰ τεκµήρια κάθε ἄλλου γεγονότος τῆς ἱστορίας, σὲ κείµενα, σὲ µνηµεῖα καὶ σὲ ἀποτελέσµατα γιὰ τὸ βίο τῶν ἀνθρώπων. Ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς «παρέστησεν ἑαυτὸν ζῶντα µετὰ τὸ παθεῖν αὐτὸν ἐν πολλοῖς τεκµηρίοις», ἐπὶ σαράντα ἡµέρες ποὺ ἐµφανιζότανε στοὺς Ἀποστόλους, καὶ δεχότανε νὰ τὸν ψηλαφήσουν, καὶ µιλοῦσε µαζί τους, καὶ ἔτρωγε µαζί τους, καὶ ὡδοιποροῦσε µαζί τους, καὶ τοὺς ἐδίδασκε, ὥστε ἐκεῖνοι νὰ αἰσθάνωνται τόσο ζωντανὴ τὴν παρουσία του καὶ νὰ καίωνται οἱ καρδιές τους. Ποιὸς εἶδε, ποιὸς ἄκουσε ποτὲ ἕνας πεθαµένος ἄνθρωπος νὰ ἔχη τόση ἐπιρροὴ στοὺς ζωντανούς, νὰ ὁπλίζη µὲ τόση σοφία καὶ δύναµη δώδεκα ἀγράµµατους καὶ δειλοὺς ἀνθρώπους: «Μεγίστη γὰρ ὄντως», λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοµος, «µεγίστη τῆς ἀναστάσεως ἀπόδειξις τὸ τὸν σφαγέντα Χριστὸν τοσαύτην µετὰ θάνατον ἐπιδείξασθαι δύναµιν, ὡς τοὺς ζῶντας ἀνθρώπους πεῖσαι καὶ πατρίδος καὶ οἰκίας καὶ φίλων καὶ συγγενῶν καὶ αὐτῆς ὑπεριδεῖν τῆς ζωῆς ὑπὲρ τῆς εἰς αὐτὸν ὁµολογίας, καὶ µάστιγας καὶ κινδύνους καὶ θάνατον ἀντὶ τῶν παρόντων ἡδέων ἑλέσθαι. Ταῦτα γὰρ οὐχὶ νεκροῦ τινος, οὐδὲ ἐπὶ τῷ τάφῳ µείναντος, ἀλλ’ ἀναστάντος καὶ ζῶντος ἦν τὰ κατορθώµατα». Ἡ πιὸ µεγάλη ἀπόδειξη τῆς ἀναστάσεως εἶναι λοιπὸν ἡ µεταστροφὴ τῶν ψαράδων σὲ Ἀποστόλους, καὶ µάλιστα τοῦ Σαύλου, ποὺ πρὶν ἦταν διώκτης καὶ πορθητὴς τῆς Ἐκκλησίας κι ὕστερα, ὅταν ἐκλήθη ἀπὸ τὸν ἀναστάντα καὶ δὲν ἔγινε ἀπειθής «τῆ οὐρανίῳ ὀπτασίᾳ», ἐβάστασε τὸ ὄνοµα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ «ἐνώπιον ἐθνῶν καὶ βασιλέων».

Οἱ Ἀπόστολοι, ὕστερα ἀπὸ τὴν Πεντηκοστή, «µεγάλῃ δυνάµει ἀπεδίδουν τὸ µαρτύριον τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ» καὶ εἶναι ἀκριβῶς ἐδῶ τὸ σηµεῖο ποὺ ἡ ἀνάσταση διασκελίζει τὰ ὅρια τοῦ φυσικοῦ κόσµου καὶ παύει νὰ εἶναι µόνο ἕνα ἱστορικὸ γεγονός• εἰσέρχεται στὸν ὑπερφυσικὸ χῶρο τῆς πίστεως καὶ εἶναι τὸ θαῦµα τῶν θαυµάτων. Ὁ λόγος τώρα γιὰ τὴν ἀνάσταση δὲν εἶναι ἱστορία, ἀλλά µαρτυρία, δὲν εἶναι µνήµη, ἀλλά δύναµη• δὲν εἶναι γνώση, ἀλλά ζωή. Ὄχι πὼς ἡ ἀνάσταση εἶναι τὸ γεγονὸς τοῦ κόσµου, ποὺ ἁπλώθηκε κι ἔγινε τὸ θαῦµα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἡ ἀνάσταση εἶναι τὸ θαῦµα τοῦ Θεοῦ, ποὺ χαµήλωσε κι ἔγινε τὸ γεγονὸς τοῦ κόσµου. Ἀπὸ τοὺς κόλπους τοῦ Θεοῦ Πατέρα ἡ ἀνάσταση καὶ ἡ ζωὴ προβαίνει στὸν κόσµο καὶ µπαίνει στὴν ἱστορία, νικᾶ τὸ θάνατο καὶ ἀνασταίνει τὸν ἄνθρωπο. Ἡ ἀνάσταση σὰν θαῦµα δὲν εἶναι τώρα τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὑπερβαίνει µόνο τὴν ἀνθρώπινη νοητικὴ ἀντίληψη, ἀλλὰ εἶναι ἡ πνευµατικὴ πραγµατικότητα καὶ δύναµη µέσα στὸν ἄνθρωπο, ποὺ ἐξαιτίας της οἱ πιστοὶ εἶναι πιὰ αἰχµάλωτοι καὶ δέσµιοι στὴν ἀθανασία, καθὼς ὁ Ἴδιος ὁ ἀναστάς τὸ βεβαιώνει• «οὔτε γὰρ ἀποθανεῖν ἔτι δύνανται. Ἰσάγγελοι γὰρ εἰσι καὶ υἱοὶ εἰσι τοῦ Θεοῦ, τῆς ἀναστάσεως υἱοὶ ὄντες». Νὰ πῶς ὁ ἀπόστολος Παῦλος µιλάει γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ γιὰ τὴ δύναµη τῆς ἀναστάσεως• «...τὰ πάντα ἡγοῦµαι σκύβαλα εἶναι ἵνα Χριστὸν κερδήσω... τοῦ γνῶναι αὐτὸν καὶ τὴν δύναµιν τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ». Νὰ καὶ ἕνας σύγχρονός µας ὁµολογητὴς πῶς µαρτυράει γιὰ τὴ δύναµη τῆς ἀναστάσεως µέσα στὸν ἄνθρωπο. «Οἱ ἄνθρωποι κατεδίκασαν τὸν Θεὸν εἰς θάνατον, ὁ Θεὸς ὅµως διὰ τῆς ἀναστάσεώς του καταδικάζει τοὺς ἀνθρώπους εἰς ἀθανασίαν».

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, ὄχι µόνο σὰν ἱστορικὸ γεγονὸς στὴ χρονικὴ διάσταση τοῦ παρελθόντος, ἀλλὰ καὶ σὰν θαῦµα, ποὺ ἐπαναλαµβάνεται καὶ βιώνεται µέσα στοὺς πιστούς, εἶναι ἡ ἀνακαινιστικὴ καὶ ζωοποιὸς δύναµη τῆς Ἐκκλησίας, τὸ πάντα νέο µήνυµα τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ ἀδιάκοπος ὕµνος τῆς θείας λατρείας. Ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία βρίσκεται σὲ µία διαρκῆ στάση λατρείας καὶ σὲ µία συνεχῆ ὑµνωδία µπροστὰ στὴν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τὸ «ἠγέρθη ὁ Κύριος ὄντως» εἶναι ἡ µαρτυρία τῶν Ἀποστόλων, τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁσίων καὶ τῶν Δικαίων, ἡ δικαίωση τοῦ ἀγώνα των καὶ ἡ καταξίωση τοῦ µαρτυρίου των, ποὺ εἶναι µαρτύριο αἵµατος καὶ µαρτύριο συνειδήσεως. Οἱ Ἀπόστολοι πρὸς τὸ βράδυ τῆς «µιᾶς σαββάτων» ἐβεβαίωναν ὅτι «ἠγέρθη ὁ Κύριος ὄντως»• ὁ κόσµος πίστεψε στὸ θαῦµα καὶ πείσθηκε γιὰ τὸ γεγονός, καὶ µέσα στὴν πίστη καὶ τὴν πεποίθηση αὐτὴ ξαναγεννήθηκε. «Χριστὸς ἀνέστη!» ἀναβοᾶ ἡ Ἐκκλησία, καὶ οἱ αἰῶνες ἀντιβοοῦν «Ἀληθῶς ἀνέστη ὁ Κύριος!».

Τὸ ἀνέσπερο φῶς, ἡ χαρὰ καὶ ἡ εἰρήνη τῆς θείας ἀναστάσεως, νὰ εἶναι µαζὶ µὲ ὅλους σας, ἀδελφοί. Ἀµήν.

Ἱερὸ Ἐπισκοπεῖο τῆς Κοζάνης 
στίς 22 Ἀπριλίου 1979 
(†) Ὁ Σερβίων καὶ Κοζάνης ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

Ἡ κρυψώνα τῆς ἐλευθερίας +Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης Μελέτιος




Τήν Μεγάλη Παρασκευή τό βράδυ, ἀρχίζουμε τήν ἀκολουθία μέ ἕνα λίγο παράξενο τροπάριο. Ἕνα τροπάριο, ὄχι πένθιμο, ἀλλά χαρμόσυνο. Ὄχι θρῆνο, ἀλλά δοξολογία! «Θεός Κύριος καί ἐπέφανεν ἡμῖν...». Δηλαδή: Ὁ Θεός φανερώθηκε σέ μᾶς! Ἦρθε στήν γῆ! Καί μᾶς ἔδειξε ὅτι εἶναι: ὁ Ἕνας καί ὁ Μόνος Ἀληθινός Κύριος. Καί τόν δοξάζομε, ὡς Κύριο τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς!

Ὅμως, τό τροπάριο δέν ταιριάζει μέ τήν ταφή τοῦ Χριστοῦ. Γιατί, τότε, ὁ Χριστός προτίμησε νά κρυφτῆ! Προτίμησε νά κρύψει, ὄχι μόνο τήν Θεία Του φύση -τήν Θεότητά Του-, ἀλλά καί τήν ἀνθρώπινη φύση Του! Καί τί κρυψώνα διάλεξε; Ἕνα τάφο! Καί ἄφησε, νά Τόν σκεπάσει ὁλόκληρο, ἡ νύχτα τοῦ θανάτου!
 
* * *

Γιατί, Κύριε, τέτοιο «κρυφτό»; Γιατί τέτοια πρόκληση στήν λογική μας; Ποιός μπορεῖ τώρα, βλέποντάς Σε «νεκρόν, γυμνόν, ἄταφον», νά σέ δοξάσει «Θεό Ἀληθινό καί Κύριο τῆς Δόξης»; Ποιός μπορεῖ νά πιστέψει, ὅτι Αὐτός, πού τώρα ἑτοιμάζουμε νά κηδέψουμε, εἶναι ὁ Ἕνας τῆς Τριάδος, ὁ Μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ Πατρός, ὁ Κύριος καί κυβερνήτης τοῦ κόσμου;

Καί ὅμως, ἡ Ἐκκλησία, μᾶς κρατάει τά μάτια ἀνοιχτά! Καί μᾶς ζητεῖ, νά βλέπωμε, ὅτι ΚΑΙ στόν Σταυρό ΚΑΙ στόν Τάφο, ὁ Χριστός δέν ἔπαψε, οὔτε στιγμή, νά εἶναι Σύνθρονος καί Ὁμοούσιος μέ τόν Θεό Πατέρα.

Γι’ αὐτό κι ἐμεῖς, ἀλλάξαμε τήν ἐπιγραφή, πού ἔβαλαν πάνω στόν Σταυρό Του οἱ σταυρωτές Του! Ἐκεῖνοι ἔγραψαν: «Ἰησοῦς Ναζωραῖος, Βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων»! Καί ἐμεῖς τό διορθώσαμε. Καί γράφομε: «Ὁ Βασιλεύς τῆς Δόξης»! Γιατί ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό πιό φωτεινό μέρος τοῦ κόσμου. Πηγή Θείου Φωτός! «Παραδείσου ὡραιότερος ὄντως». Γιατί; Διότι μέσα σ’ αὐτόν κρύφτηκε ὁ Χριστός· γιά μᾶς. Γιά νά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τήν φθορά.
 
* * *

Ὁ Χριστός, ὑπακούοντας μέχρι θανάτου στό θέλημα τοῦ Πατέρα Του, ταπεινώνεται, ἐξευτελίζεται, βασανίζεται, πεθαίνει. Καί ἐνῶ θά μποροῦσε, νά κάμει μιά θεαματική ἐπίδειξη τῆς θεϊκῆς Του δύναμης, «κρύβει» ἑκούσια τήν Θεία Του δόξα· μέσα σέ ἕνα τάφο!

Αὐτό ὅμως, τό ἑκούσιο κρύψιμό Του, (ὅπως παρατηρεῖ ὁ κορυφαῖος σύγχρονος θεολόγος ὁ ἀείμνηστος Γεώργιος Φλωρόφσκι) ὁδηγεῖ σέ κάποιες τραγικές ἀποκαλύψεις:

• Ξεσκεπάζει τό μῖσος καί τήν τύφλωση τοῦ κόσμου.

• Ξεσκεπάζει τήν ἠλιθιότητα τῆς ἀνθρώπινης κακίας.

• Ξεσκεπάζει τήν παγωνιά τῶν καρδιῶν μας.

• Καί πάνω ἀπό ὅλα, ξεσκεπάζει τό μεγάλο ψέμα τῆς δῆθεν «ἐλευθερίας» τοῦ ἀνθρώπου. Μᾶς δείχνει, πόσο νυχτωμένος εἶναι ἐκεῖνος, πού νομίζει, ὅτι –ξεγράφοντας τόν Θεό ἀπό τήν ζωή του– γίνεται τάχα «αὐτόνομος» καί δῆθεν «ἐλεύθερος»!

Ὁ Χριστός ἔρχεται σήμερα, νά μᾶς χαρίσει τήν ὕψιστη καί τέλεια ἐλευθερία: τήν ἐλευθερία ἀπό τά δεσμά τοῦ θανάτου! Ποιός δέν λαχταράει μιά τέτοια ἐλευθερία; Ποιός δέν νιώθει, μπροστά στόν θάνατο, φόβο καί τρόμο; Ποιός δέν καταλαβαίνει ὅτι, μπροστά στόν θάνατο, ψευτοπαλληκαριές δέν περνᾶνε!
 
* * *

Ὁ Χριστός ἦταν ὁ μόνος, πού μποροῦσε νά βλέπει τόν θάνατο... ἀφ’ ὑψηλοῦ! Ὅμως, ἀπό ὑπακοή στόν Πατέρα Του, καί γιά χάρη μας, κατέβηκε ὁ Ἴδιος «νά τά βάλει» μέ τόν θάνατο! Νά παλέψει μαζί του! Ἔζησε ὅλη τήν ἀγωνία τοῦ θανάτου στήν μεγαλύτερή της φρίκη! Ἵδρωσε ἱδρῶτα-αἷμα! Καί δείλιασε, σάν ἄνθρωπος!

Ἀλλά, ἐνῶ εἶχε τήν ἐλευθερία, νά εἰπῆ στόν Πατέρα Του ἕνα «ὄχι», τελικά ἔφτυσε τό παραμύθι τῆς ἀνθρώπινης «ἐλευθερίας». Καί ὑπόταξε τελείως τό θέλημά Του στό θέλημα τοῦ Θεοῦ Πατέρα Του! Δέχθηκε ἑκούσια, νά πεθάνει γιά μᾶς! Καί ἔτσι ἐπάτησε γιά χάρη μας τόν θάνατο· «θανάτῳ θάνατον πατήσας»!

Ἔτσι μᾶς δίδαξε ὅτι: ἀληθινά ἐλεύθερος, εἶναι μόνο ὁ ἄνθρωπος πού ξέρει νά λέει συνειδητά στόν Θεό: «γενηθήτω τό θέλημά Σου»! Αὐτή εἶναι ἡ ὕψιστη ἀνθρώπινη ἐλευθερία! Αὐτή εἶναι ἡ μόνη ἄσκηση τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας. Καί μόνο αὐτή, νικάει τόν θάνατο!

Ἡ ἑρμηνεία τῆς εἰκόνας τῆς Ἀναστάσεως




 



Ἡ εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει δύο τύπους: Ὁ ἕνας εἶναι ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἅδη, ὁ δεύτερος εἰκονογραφικὸς τύπος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ εἰκονίζει ἄλλοτε τὸν Πέτρο καὶ τὸν Ἰωάννη στὸ κενὸ Μνημεῖο καὶ ἄλλοτε τὸν ἄγγελο ποὺ «ἐπὶ τὸν λίθο καθήμενος» ἐμφανίστηκε στὶς Μυροφόρες.

Ἀργότερα ἡ εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ τύπου αὐτοῦ πλουτίστηκε μὲ τὶς σκηνὲς τῆς ἐμφάνισης τοῦ Χριστοῦ στὴ Μαρία Μαγδαληνὴ (τὸ «Μὴ μου ἅπτου») καὶ στὶς δύο Μαρίες (τὸ «Χαῖρε τῶν Μυροφόρων»).

Ὁ Λεωνίδας Οὐσπένσκη γράφει σχετικά: «Οἱ δύο αὐτὲς συνθέσεις χρησιμοποιοῦνται στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς εἰκόνες τῆς Ἀναστάσεως. Στὴν παραδοσιακὴ ὀρθόδοξη ἁγιογραφία ἡ πραγματικὴ στιγμὴ τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ οὐδέποτε ἀπεικονίστηκε. Τόσο τὰ Εὐαγγέλια, ὅσο καὶ ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, σιγοῦν γιὰ τὴ στιγμὴ αὐτὴ καὶ δὲ λένε πῶς ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε, πράγμα ποὺ δὲν κάνουν γιὰ τὴν Ἔγερση τοῦ Λαζάρου. Οὔτε ἡ εἰκόνα δείχνει αὐτό. Ἡ σιγὴ αὐτὴ ἐκφράζει καθαρὰ τὴ διαφορὰ ποὺ ὑπάρχει μεταξὺ τῶν δύο γεγονότων. Ἡ Ἔγερση τοῦ Λαζάρου ἦταν ἕνα θαῦμα, τὸ ὁποῖο μποροῦσαν ὅλοι νὰ κατανοήσουν, ἐνῶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἀπρόσιτη σὲ ὁποιαδήποτε ἀντίληψη... Ὁ ἀνεξιχνίαστος χαρακτήρας τοῦ γεγονότος αὐτοῦ γιὰ τὸν ἀνθρώπινο νοῦ καὶ συνεπῶς τὸ ἀδύνατο τῆς ἀπεικόνισής του εἶναι ὁ λόγος ποὺ ἀπουσιάζουν εἰκόνες αὐτῆς ταύτης τῆς Ἀναστάσεως. Γι᾿ αὐτὸ στὴν Ὀρθόδοξη εἰκονογραφία ὑπάρχουν δύο εἰκόνες, ποὺ ἀντιστοιχοῦν στὴ σημασία τοῦ γεγονότος αὐτοῦ καὶ ποὺ συμπληρώνουν ἡ μία τὴν ἄλλη. Ἡ μία εἶναι συμβολικὴ παράσταση. Ἀπεικονίζει τὴ στιγμὴ ποὺ προηγήθηκε τῆς θεόσωμης Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ – τὴν Κάθοδο στὸν Ἅδη, ἡ ἄλλη τὴ στιγμὴ ποὺ ἀκολούθησε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἱστορικὴ ἐπίσκεψη τῶν Μυροφόρων στὸν Τάφο τοῦ Χριστοῦ».

Τὰ παραπάνω συμφωνοῦν καὶ μὲ τὰ ἀναστάσιμα τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ ὑπογραμμίζουν τὸ ἀνεξιχνίαστο μυστήριο τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὸ παραλληλίζουν μὲ τὴ Γέννηση τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὴν Παρθένο καὶ τὴν ἐμφάνισή του στοὺς μαθητὲς μετὰ τὴν Ἀνάσταση («Προῆλθες ἐκ τοῦ μνήματος, καθὼς ἐτέχθης ἐκ τῆς Θεοτόκου». «Ὥσπερ ἐξῆλθες ἐσφραγισμένου τοῦ τάφου, οὕτως εἰσῆλθες καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων πρὸς τοὺς μαθητάς σου»).

Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς παραπάνω δύο τύπους τῆς Ἀναστάσεως, συναντᾶμε στοὺς ναούς μας κι ἄλλο τύπο: αὐτὸν ποὺ δείχνει τὸ Χριστὸ γυμνό, μ᾿ ἕνα μανδύα ριγμένο, πάνω του νὰ βγαίνει ἀπὸ τὸν Τάφο κρατώντας κόκκινη σημαία. Ἡ εἰκόνα αὐτὴ δὲν εἶναι ὀρθόδοξη, ἀλλὰ δυτική. Ἐπικράτησε στὴν Ἀνατολή, ὅταν ἡ ὀρθόδοξη ἁγιογραφία ἀποκόπηκε ἀπὸ τὶς ρίζες της, τὴ βυζαντινὴ παράδοση, λόγω τῆς ἐπικράτησης τῆς ζωγραφικῆς τῆς Ἀναγέννησης. Ὑποστηρίχθηκε πὼς «ἡ μεγάλη προτίμηση γιὰ τὴν δυτικότροπη ἀπόδοση τῆς Ἀναστάσεως ὀφείλεται, μεταξὺ τῶν ἄλλων, καὶ στὴν ἐπίδραση τῶν προσκυνητῶν τῶν Ἁγίων Τόπων, γιατί πάνω ἀπὸ τὴν εἴσοδο τοῦ Παναγίου Τάφου βρισκόταν παρόμοια (δυτικότροπη) εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως, πού, ἀντιγραφόμενη στὰ διάφορα ἐνθύμια τῶν προσκυνητῶν, ἔγινε ὑπόδειγμα γιὰ πολλοὺς ζωγράφους. Ὥστε μποροῦμε νὰ ποῦμε πώς, ὁ συγκεκριμένος εἰκονογραφικὸς τύπος, διαδόθηκε τόσο ἀπὸ τὴ δυτικὴ τέχνη, ὅσο καὶ ἀπ᾿ τοὺς Ἁγίους Τόπους» (Εἰκόνες τῆς κρητικῆς τέχνης... σ. 357).

Παρακάτω θὰ παρουσιάσουμε καὶ θὰ ἀναλύσουμε τὴν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως, ποὺ λέγεται καὶ «Ἡ εἰς ᾍδου Κάθοδος, γιατὶ εἶναι ἡ γνήσια εἰκὼν τῆς Ἀναστάσεως, ἣν παρέδωσαν ἡμῖν οἱ παλαιοὶ ἁγιογράφοι, σύμφωνος μὲ τὴν ὑμνωδίαν τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐκφράζει δὲ διὰ τῆς ζωγραφικῆς ὅσα ἱερὰ καὶ συμβολικὰ νοήματα ἐκφράζει ἰδίᾳ τὸ πασίγνωστον καὶ ὑπὸ πάντων ψαλλόμενον, ἀπὸ παίδων ἕως γερόντων, τροπάριον, «Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος» (Φ. Κόντογλου).

 
Περιγραφὴ τῆς εἰκόνας
 
Στὴ βάση τῆς εἰκόνας ἀνάμεσα σὲ ἀπότομους βράχους, ἀνοίγεται μία σκοτεινὴ ἄβυσσος. Διακρίνουμε τίς μαρμάρινες σαρκοφάγους, τίς πύλες τῆς κολάσεως μὲ τίς σκόρπιες κλειδαριές, καρφιὰ καὶ κλεῖθρα, καθὼς καὶ τίς μορφὲς τοῦ σατανᾶ καὶ τοῦ Ἅδη μὲ τὰ φοβισμένα πρόσωπα καὶ τὰ γυάλινα μάτια. Εἶναι τὰ «κατώτατα τῆς γῆς», «τὰ ταμεῖα τοῦ ᾍδου», ὅπου κατέβηκε ὁ Κύριος γιὰ νὰ κηρύξει τὴ σωτηρία «τοῖς ἀπ’ αἰῶνος ἐκεῖ καθεύδουσι».

Πάνω ἀπὸ τὸ σπήλαιο, στὸ κέντρο τῆς εἰκόνας, προβάλλει ὁ νικητὴς τοῦ θανάτου, ὁ Χριστός. Ὁ φωτοστέφανος τῆς κεφαλῆς του, τὰ χρυσοκόκκινα ἱμάτιά του ποὺ ἀκτινοβολοῦν, καὶ ἡ θριαμβευτικὴ ὄψη τοῦ προσώπου του ἐναρμονίζονται πλήρως μὲ τὸ δίστιχο τῆς πασχαλινῆς ἀκολουθίας:

Χριστὸς κατελθὼν πρὸς πύλην ᾍδου μόνος,
Λαβὼν ἀνῆλθε πολλά τῆς νίκης σκῦλα (=λάφυρα).

Ὁ Χριστὸς ἐπιστρέφει τροπαιοῦχος ἀπὸ τὴ μάχη του μὲ τὸν ἅδη κρατώντας τὰ πρῶτα λάφυρα τῆς νίκης. Εἶναι ὁ Ἀδὰμ ποὺ τὸν κρατάει ἀπὸ τὸ χέρι, ἐνῶ ἐκεῖνος γονατιστὸς τὸν κοιτάζει εὐχαριστιακά. Πίσω του ἡ Εὔα μὲ κατακόκκινο μαφόριο καὶ κοντά της οἱ δίκαιοι, ποὺ περίμεναν μὲ πίστη τὴν ἔλευση τοῦ Λυτρωτῆ. Ἀνάμεσά τους ὁ Ἄβελ ποὺ πρῶτος γεύτηκε τὸν θάνατο. Στὴν ἀριστερὴ πλευρὰ εἰκονίζονται οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης Δαβίδ, Σολομών, Μωυσῆς, Πρόδρομος κ.ἄ. Ὅλοι αὐτοὶ ἀναγνώρισαν τὸ Λυτρωτὴ ὅταν κατέβηκε στὸν ἅδη καὶ προετοίμασαν τὸ κήρυγμά του, ὥστε νὰ βρεῖ ἀνταπόκριση στὶς ψυχὲς τῶν κεκοιμημένων.

Σὲ μερικὲς εἰκόνες ἡ παράσταση τοῦ τροπαιούχου Κυρίου εἶναι πιὸ ἐκφραστική, γιατὶ σ᾿ αὐτὲς ὁ Κύριος κρατάει στὸ χέρι του τὸ ζωηφόρο Σταυρό, τῆς εὐσεβείας τὸ «ἀήττητον τρόπαιον», μὲ τὸν ὁποῖο καταργήθηκε ἡ δύναμη καὶ τὸ κράτος τοῦ θανάτου.

Ἀλλοῦ ἔχουμε στὸ ἐπάνω μέρος τῆς εἰκόνας δύο ἀγγέλους ποὺ κρατοῦν στὰ χέρια τοὺς τὰ σύμβολα τοῦ Πάθους καὶ στὸ σπήλαιο τὸ θάνατο νὰ παριστάνεται μὲ γέροντα ἁλυσοδεμένο. Εἶναι δεμένος ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους μὲ τὰ ἴδια δεσμά, μὲ τὰ ὁποῖα εἶχε δέσμιο καὶ ὑποχείριο τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων.

Τὴν παράσταση κλείνουν δύο γκρίζοι βράχοι μὲ ἐπίπεδους ἐξῶστες καὶ οἱ ἐπιγραφές: «Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ» καὶ «ΙΣ ΧΣ».

Ὡραῖα παρατηρήθηκε, πὼς «ἡ σύνθεση τῆς εἰκόνας εἶναι βαθιὰ μελετημένη, ἀκόμα καὶ στὶς μικρότερες λεπτομέρειές της. Ὅλα, ἀπὸ τὸ σχῆμα τῶν βράχων στὸ δεύτερο ἐπίπεδο ὡς καὶ τὶς ἀναλογίες τῶν χρωμάτων, περιέχουν ἕνα βαθύτερο νόημα καὶ ὑπακούουν σ’ ἕνα γενικὸ σχέδιο. Ἡ εἰκαστικὴ ἀπεικόνιση τοῦ ἀπόκρυφου κειμένου ἀποκτᾶ συμβολικὸ χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, ὅμως, δὲν χάνεται ἡ σχέση μὲ τὰ συγκεκριμένα ἐπεισόδια τοῦ κειμένου» (Εἰκόνες τῆς κρητικῆς τέχνης..., σ. 327).

Άγιος Καλλίνικος, Επίσκοπος Τσερνίκας Ρουμανίας ( † 1868)

Τη 11η  του αυτού μηνός μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών
Καλλινίκου επισκόπου Τσερνίκας Ρουμανίας ( † 1868).
Γεννήθηκε στο Βουκουρέστι στις 7 Οκτωβρίου 1787. Στο άγιο βάπτισμα έλαβε το όνομα Κωνσταντίνος. Οι γονείς του ήταν ιδιαίτερα ευσεβείς. Η μητέρα του τελείωσε τον βίο της ως μοναχή. Μοναχός ήταν και ένας μεγαλύτερος αδελφός του.
Το 1807 εισήλθε στη μονή Τσερνίκα, για να μονάση. Το επόμενο έτος έλαβε το μοναχικό σχήμα και ωνομάσθηκε Καλλίνικος. Το ίδιο έτος χειροτονήθηκε διάκονος. Το 1813 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και το 1815 χειροθετήθηκε πνευματικός. Το 1817 μετέβη στο Άγιον Όρος με τον Γέροντά του Ποιμένα, ο οποίος έμεινε μόνιμα εκεί. Η παραμονή του στο Άγιον Όρος τον επηρέασε σημαντικά στην κατοπινή του πνευματική ζωή και στον προσωπικό, μυστικό, μεγάλο ασκητικό αγώνα. Το 1818 κατεστάθη ηγούμενος της Τσερνίκα και υπήρξε φωτεινό παράδειγμα για όλη την φιλόθεη αδελφότητα, την οποία διαποίμανε θεάρεστα επί 32 έτη. Οι μοναχοί της μονής έφθασαν τους 350.
kalltsern1
Το 1850 εκλέχθηκε επίσκοπος Ρίμνικ και εργάσθηκε πολύμοχθα και διαφορότροπα με επιτυχία για την πνευματική ανύψωσι της επισκοπής. Στην σκήτη της επαρχίας του Φρασινέι εισήγαγε τους μοναχικούς θεσμούς του Αγίου Όρους. Το 1867 αποσύρθηκε στη μονή της μετανοίας του, για να ησυχάση και να προσευχηθή περισσότερο, προετοιμαζόμενος για την αναχώρησί του από τη γη. Αναπαύθηκε οσιακά στις 11 Απριλίου του 1868, η οποία είναι και ημερομηνία της μνήμης του. Τάφηκε στον ναό του Αγίου Γεωργίου, που είχε κτίσει ο ίδιος, με την παρουσία χιλιάδων πιστών. Ο άγιος ήταν κοσμημένος με τα χαρίσματα της προοράσεως και της θαυματουργίας. Πολλά θαύματα τελεί μέχρι σήμερα.
Η επίσημη αναγνώρισι της αγιότητάς του έγινε από την Εκκλησία της Ρουμανίας στις 21 Οκτωβρίου 1955. Εκλεκτός βιογράφος του είναι ο μαθητής του αρχιμανδρίτης Αναστάσιος Μπαλντοβίν.
Η μνήμη του τιμάται στις 11 Απριλίου.

Η εις Άδου Κάθοδος «Ὅτι καὶ Χριστός ἅπαξ περὶ ἁμαρτιῶν ἔπαθε, δίκαιος ὑπὲρ ἀδίκων, ἵνα ἡμᾶς προσαγάγῃ τῷ Θεῷ, θανατωθεὶς μὲν σαρκί, ζωοποιηθείς δὲ πνεύματι· ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθεὶς ἐκήρυξεν»

Η εις Άδου Κάθοδος
«Ὅτι καὶ Χριστός ἅπαξ περὶ ἁμαρτιῶν ἔπαθε, δίκαιος ὑπὲρ ἀδίκων, ἵνα ἡμᾶς προσαγάγῃ τῷ Θεῷ, θανατωθεὶς μὲν σαρκί, ζωοποιηθείς δὲ πνεύματι· ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθεὶς ἐκήρυξεν»
(Α´ Πέτρ. γ´ 18-19).

Κατά το  Άγιο και Μέγα Σάββατο, η  Εκκλησία μνημονεύει την εις  Άδου κάθοδο του Κυρίου μας  Ιησού Χριστού.  Ότι δηλαδή, κατά τις τρεις ημέρες μετά τον θάνατό Του και μέχρι της αναστάσεώς Του, ο Κύριος κατήλθε στον Άδη, στον τόπο, όπου ευρίσκονταν φυλακισμένες οι ψυχές των ανθρώπων, κήρυξε και, στη συνέχεια, με θεϊκή εξουσία ανέστησε και ελευθέρωσε τις ψυχές και κυριολεκτικά «ἐκένωσε» τα ταμεία του ζοφερού αυτού τόπου.  Η προσδοκία του διαβόλου ήταν, ότι τελικά θα μπορούσε να κρατήσει ένα μέρος της δημιουργίας του Θεού υπό την εξουσία του. Αυτός ήταν ο  Άδης.
Ο  Άδης δεν είναι τόπος, αλλά τρόπος ζωής των πνευμάτων. Είναι δε ως τρόπος και κατάσταση ζωής αντίθετος του Παραδείσου.  Εάν στον Παράδεισο ο άνθρωπος είναι ευτυχισμένος επειδή ζει με τον Θεό, στον  Άδη ζει δυστυχισμένος επειδή ζει με τούς διαβόλους. Στον  Άδη κατέρχονταν όλοι οι ζώντες.  Εκεί δεν μπορούσαν να αινούν πια τον Θεό, να ελπίζουν στην δικαιοσύνη Του, στην πιστότητά Του. Πρόκειται για μία ολοκληρωτική εγκατάλειψη.
Σ’  αυτό τον τραγικό χώρο της δυστυχίας και απελπισίας, κατέβηκε ο Χριστός για να ελευθερώσει τούς αιωνίους αιχμαλώτους, οι οποίοι ευρίσκονταν εκεί παρά την θέλησή τους. Αυτό δε αποτελούσε την δύναμη και την χαρά του διαβόλου, ότι είχε την δύναμη, μπορούσε, να εμποδίσει τούς δικαίους να ζήσουν με τον Θεό. Αυτή την αδικία επισημαίνει ο  Απόστολος Παύλος όταν γράφει· «᾿Αλλ᾿ ἐβασίλευσεν ὁ θάνατος ἀπὸ ᾿Αδὰμ μέχρι Μωσέως καὶ ἐπὶ τοὺς μὴ ἁμαρτήσαντας» (Ρωμ. ε´ 14).
Ο Άδης δεν ταυτίζεται με την κόλαση.  Ο  Ιησούς Χριστός κατέβηκε στον Άδη, ο καταδικασμένος πηγαίνει στην κόλαση. Οι θύρες του  Άδη, όπου κατέβηκε ο  Ιησούς Χριστός, άνοιξαν, για να μπορέσουν να διαφύγουν οι αιχμάλωτοί του, ενώ, όταν ο κολασμένος κατεβαίνει στην κόλαση, η πόρτα της κλείνει πίσω του αιωνίως και δεν θα ανοίξει ποτέ.  Ο  Άδης και η κόλασις είναι το βασίλειο του θανάτου και, χωρίς τον  Ιησού Χριστό, δεν θα υπήρχε στον κόσμο παρά μια μόνο κόλασις και ένας μόνο θάνατος, ο θάνατος με την απεριόριστη δύναμή του.
Εάν υπάρχει «δεύτερος θάνατος» (᾿Αποκ. κα´ 8), ξεχωριστός από τον πρώτο, είναι επειδή ο Ιησούς Χριστός συνέτριψε με τό θάνατό Του «τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ᾿ ἔστι τὸν διάβολον, καὶ ἀπαλλάξῃ τούτους, ὅσοι φόβῳ θανάτου διὰ παντὸς τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας» (῾Εβρ. β´ 14-15). Την κάθοδο του  Ιησού Χριστού στον Άδη εορτάζει και πανηγυρίζει η  Εκκλησία του Χριστού κατά το  Άγιο και Μέγα Σάββατο.«Τοῦτό ἐστι τὸ ὑπερευλογημένον Σάββατον». Η θεολογία της  Εκκλησίας μας φωτίζει επαρκώς το θέμα αυτό, το οποίο αφορά όλους μας.
Η κάθοδος του Χριστού στον  Άδη είναι ένα άρθρο πίστεως, και είναι πράγματι ένα βέβαιο δεδομένο της Καινής Διαθήκης.  Ο χριστολογικός κανόνας του  Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου είναι ύμνος, τραγούδι για τον νεκρωμένο Θεο. Εάν «ὁ Θεὸς ἀνέστησε τὸν ᾿Ιησοῦν λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ θανάτου» (Πράξ. β´ 24), είναι επειδή τον βύθισε αρχικά στον Άδη, αλλά χωρίς ποτέ να τον εγκαταλείψει εκεί. Εάν ο Χριστός, στο Μυστήριο τῆς Αναλήψεως, «ἀνέβη ὑπεράνω πάντων τῶν οὐρανῶν», είναι επειδή «κατέβη πρῶτον εἰς τὰ κατώτερα μέρη τῆς γῆς».
Επρεπε να γίνει αυτή η φοβερή κάθοδος, για να μπορέσει ο Χριστός να «πληρώσῃ τὰ πάντα» καί νά βασιλεύσει ὡς Κύριος στό Σύμπαν. ῾Η χριστιανική πίστη ομολογεί, ότι ο  Ιησούς Χριστός είναι Κύριος στον ουρανό μετά την ανάβασή Του από τούς νεκρούς. «῞Ινα σου τῆς δόξης, τὰ πάντα πληρώσῃς, καταπεφοίτηκας, ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς», ψάλλουμε την λαμπρά και φωταυγή νύκτα του Μεγάλου Σαββάτου. Το τίμημα της ταφής του Κυρίου για τον άνθρωπο ήταν η αφθαρσία και η καινοποίηση της φύσεώς του.
Όπως η φθορά υπήρξε το τίμημα της αμαρτίας, ως νέκρωση και χωρισμός από τον Θεό, έτσι η ανακαίνιση και η αφθαρσία υπήρξαν ο ειδικός καρπός της θείας ενανθρωπήσεως.  Ο Χριστός με τον θάνατο και την ταφή Του αφαίρεσε τα ράκη της φθοράς, τα οποία είχαν στοιβαχθεί σ’ αυτήν από την παράβαση του  Αδάμ και έσβηναν την ομορφιά της· και με το αίμα Του έπλυνε το πλάσμα Του από το μίασμα της αρχαίας παρακοής, αφάνισε την δυσωδία του θανάτου, την οποία απέπνεε το πτώμα της αμαρτίας, ανακούφισε το γένος των ανθρώπων, από το βάρος της αποστασίας του και έκαμε ν’ αστράψει και πάλι η φύσις, να ζωντανέψουν οι θεοειδείς χαρακτήρες, να λάμψει και πάλι η αρχέγονος ομορφιά της, ενδεδυμένη την άφθαρτη δόξα του Θεού.
Αυτό το υπέρτατο λυτρωτικό αγαθό, την αφθαρσία δηλαδή και την αθανασία, το οποίο κορυφώνεται στην ένδοξη Ανάσταση του Χριστού, ψάλλει με ρίγη ιεράς συγκινήσεως και ανεκλάλητης χαράς η  Ορθοδοξία.  Η κάθοδος του  Ιησού Χριστού στον Άδη υπήρξε θεοπρεπής και ένδοξος.  Ο Κύριος πραγματοποίησε δύο καθόδους. Κατήλθε από ψηλά από τον ουρανό στην γη, το πρώτο. Και κατήλθε με ταπείνωση και πτωχεία. Δεύτερον, κατήλθε από την γη στα βασίλεια του  Άδη.  Εκεί όμως κατέβηκε παντοκρατορικά, με όλη την«ἄστεκτη» δυναστεία Του, εξουσιαστικώς. Τον είδαν οι δαίμονες και τρόμαξαν. Τον είδαν οι δίκαιοι και αναπήδησαν με χαρά και αγαλλίαση.
Ο Άγιος  Επιφάνιος,  Επίσκοπος Κωνσταντίας της Κύπρου, στον θεολογικώτατο λόγο του «Τῷ ἀγίῳ και μεγάλῳ Σαββάτῳ» περιγράφει αυτόν τον θεοπρεπέστατο τρόπο της καθόδου του Χριστού στον  Αδη· «Χθὲς (ἐννοεῖ τήν Μεγ. Παρασκευή) συνέβαινον τὰ τῆς οἰκονομίας, σήμερον τὰ τῆς ἐξουσίας. Χθὲς τὰ τῆς ἀσθενείας, σήμερον τὰ τῆς αὐθεντίας. Χθὲς τὰ τῆς ἀνθρωπότητος, σήμερον τὰ τῆς θεότητος ἐνδείκνυται. Χθὲς ἐρραπίζετο, σήμερον τῇ ἀστραπῇ τῆς θεότητος τὸ τοῦ ῞ᾼδου ραπίζει οἰκητήριον. Χθὲς ἐδεσμεῖτο, σήμερον ἀλύτοις δεσμοῖς καταδεσμεῖ τὸν τύραννον. Χθὲς κατεδικάζετο, σήμερον τοῖς καταδίκοις ἐλευθερίαν χαρίζεται. Χθὲς ὑπουργοὶ τοῦ Πιλάτου αὐτῷ ἐνέπαιζον, σήμερον οἱ πυλωροὶ τοῦ ῞ᾼδου ἰδόντες αὐτὸν ἔφριξαν... ῾
Ο χθὲς τοίνυν οἰκονομικῶς τὰς λεγεῶνας τῶν ᾿Αγγέλων παραιτούμενοςϜ σήμερον θεοπρεπῶς ὁμοῦ τε καὶ πολεμικῶς, καὶ δεσποτικῶς κάτεισι κάτω τοῦ ῞ᾼδου καὶ θανάτου  ῾Ως γοῦν τὰ παντόθυρα, καὶ ἀνήλια, καὶ ἀνέσπερα τοῦ ῞ᾼδου δεσμωτήρια καὶ οἰκητήρια ἡ θεόδημος τοῦ Δεσπότου κατέλαβεν αἰγληφόρος παρουσία, προφθάνει πάντας Γαβριήλ ἀρχιστράτηγος καὶ βοᾶ τό ῎Αρατε πύλας οἱ ἄρχοντες ὑμῶν. 
Καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι. ῞Αμα αἱ ἀγγελικαί δυνάμεις ἐβόησαν, ἅμα αἱ πύλαι ἐπάρθησαν, καὶ αἱ ἁλύσεις ἐλύθησαν, ἅμα οἱ μοχλοὶ κατεκλάσθησαν, ἅμα τὰ κλεῖθρα ἐξέπεσαν, ἅμα τὰ θεμέλια τοῦ δεσμωτηρίου ἐδονήθησαν, ἅμα αἱ ἐνάντιαι δυνάμεις εἰς φυγὴν ἐτράπησαν, ἔφριξαν, ἐσαλεύθησαν, κατεπλάγησαν, ἐταράχθησαν, ἠλλοιώθησαν, ἐθροήθησαν, ἔστησαν ὁμοῦ καὶ ἐξέστησαν, ἠπόρησαν ὁμοῦ καὶ ἐτρόμαξαν.
᾿Εκεῖ γὰρ τότε διέκοψε Χριστός ἐν ἐκστάσει κεφαλὰς δυναστῶν». «᾿Εδεήθημεν Θεοῦ σαρκουμένου καί νεκρουμένου», θεολογεῖ ἡ ποικίλη μοῦσα τῆς δικῆς μας αὐλῆς, τῆς ᾿Εκκλησίας, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος, γιά νά μπορέσουμε νά ζήσουμε. Αὐτός μᾶς ζύμωσε μέ τήν θεότητά Του, μᾶς ἐνέδυσε τήν θεία εὐπρέπεια, μᾶς λάμπρυνε μέ τήν τριαδική δόξα Του, μᾶς χάρισε τήν ἀνάστασι καί τήν ζωή.«῾Ως ζωηφόρος, ὡς Παραδείσου ὡραιότερος ὄντως καὶ παστάδος πάσης βασιλικῆς, ἀναδέδεικται λαμπρότερος Χριστὲ ὁ τάφος σου, ἡ πηγὴ τῆς ἡμῶν ἀναστάσεως». ΑΜΗΝ.

Μεγάλη Παρασκευή: Κάθε τέτοια νύχτα στα μνήματα...

Μεγάλη Παρασκευή: Κάθε τέτοια νύχτα στα μνήματα... Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
φωτογραφία από Περιφορά Επιταφίου κάπου στο κέντρο της Αθήνας

Μεγάλη Παρασκευή: Κάθε τέτοια νύχτα στα μνήματα...
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Κάποτε πλησίασε τον νομπελίστα ποιητή μας Γιώργο Σεφέρη, ένας ξένος διαπρεπής συνομιλητής, «πειράζων αυτόν και λέγων»: «Μα πιστεύετε σοβαρά ότι είστε πραγματικά απόγονοι του Λεωνίδα και του Θεμιστοκλή;».

Απαντά ο Σεφέρης: «Όχι, είμαστε απόγονοι μονάχα της μάνας μας, που μας μίλησε Ελληνικά, που προσευχήθηκε ελληνικά, που μας νανούρισε με παραμύθια για τον Οδυσσέα, τον Ηρακλή, τον Λεωνίδα και τον Παπαφλέσσα, και ένιωσε την ψυχή της να βουρκώνει την Μεγάλη Παρασκευή, μπροστά στο ξόδι του νεκρού Θεανθρώπου».

Το απόσπασμα περιέχεται στο βιβλίο της Μερόπης Σπυροπούλου, «Οικογένεια ώρα μηδέν», εκδ. «Αρχονταρίκι», σελ.131.
★ ✞ ✞ ✞ ☾ ☆⋰⋱★⋰⋱✞ ✞ ✞ ☾ . ✟ . ♒ ☆ ✞ ✞ ✞ ★ 

π.Παντ.Κρούσκος: «Κάθε τέτοια νύχτα, όπως και αύριο στα μνήματα, ίσαμε την νύχτα της ανάστασης, δεν φεύγουν από το μυαλό μου, όλοι οι κεκοιμημένοι μας. Τους αισθάνομαι μέσα από μνήμες πασχαλινές και αναμνήσεις συγκινητικές, να συμπορεύονται πλάι μας, σε κάθε κίνηση μας εντός και εκτός ναού. Είναι η μέρα πού το φως έλλαμψε στο αιώνιο σκοτάδι, στον άδη και ο λαός πού κάθονταν στο σκότος και την σκιά θανάτου είδε φώς μέγα. Σε μιά άλλη ζωή και γι αυτό κοντύτερα στον νεκρό Χριστό, στον τελευταίο νεκρό, αφού μετά τον θάνατο Του, κενώθηκαν οι τάφοι. Και ηγέρθησαν οι δίκαιοι και γύριζαν στην πόλη και φανερώθηκαν σε πολλούς. Ο Θεός να τους αναπαύει όλους στην αναστάσιμη χαρά και πανήγυρη της βασιλείας Του!»

Καλή Ανάσταση όπου Γης!
Σοφία Ντρέκου / Αέναη επΑνάσταση

ΒΙΝΤΕΟ: Music Vangelis - 12 O'Clock (1975 Heaven and Hell album) Αναπαράσταση από τα Άγια Πάθη με σκηνές από την ταινία «Jesus of Nazareth» (1977) του Franco Zeffirelli.

Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης...


 Μετά το Χριστός Ανέστη το βράδυ της  Ανάστασης, ο ιερέας επιστρέφει στην κεντρική πύλη της Εκκλησίας, την προς Ανατολάς, όπου τη βρίσκει  κλεισμένη.  Πίσω από την θύρα βρίσκεται συνήθως αναγνώστης ή επίτροπος ή πιστός και ακολουθεί η εξής στιχομυθία.

ἱερεὺς: Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης.
ἀναγνώστης: Τίς (ποιός)ἐστιν οὗτος ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης;
ἱερεὺς: Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ. Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης.
ἀναγνώστης: Τίς ἐστιν οὗτος ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης;
ἱερεὺς: Κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης.

Στη συνέχει ανοίγει οι θύρες και εισέρχεται ο ιερέας με την ανάσταση και τους πιστούς για να τελέσει την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία. 

Οι κλεισμένες θύρες που ανοίγουν, σε μερικές ενορίες με  βίαιη είσοδο από τον ιερέα, συμβολίζουν τις  πύλες του Άδη που συντρίφθηκαν με την Ανάσταση του Κυρίου όπως φαίνεται στην εικόνα της εις Αδου Κάθοδο. 


Την έκφραση ο Βασιλεύς της Δόξης την βάζουμε εμείς ο Ορθόδοξοι στην εικόνα της Σταύρωσης του Κυρίου ως επιγραφή επάνω του σταυρού αντί της επιγραφή Ι.Ν.Β.Ι που χρησιμοποιουν οι Καθολικοί.

Τα παραπάνω λόγια είναι παρμένα από τον 23 ψαλμό του Δαβίδ τα οποία παραθέτουμε.

   
Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής, η οικουμένη και πάντες οι κατοικούντες εν αυτή. Αυτός επί θαλασσών εθεμελίωσεν αυτήν και επί ποταμών ητοίμασεν αυτήν. Τίς αναβήσεται εις το όρος του Κυρίου, ή τίς στήσεται εν τόπω αγίω αυτού; Αθώος χερσί και καθαρός τη καρδία, ός ούκ έλαβεν επί ματαίω την ψυχήν αυτού και ούκ ώμοσεν επί δόλω τω πλησίον αυτού. Ούτος λήψεται ευλογίαν παρά Κυρίου και ελεημοσύνην παρά Θεού σωτήρος αυτού. Αύτη η γενεά ζητούντων τον Κύριον, ζητούντων το πρόσωπον του Θεού Ιακώβ. 'Αρατε πύλας οι άρχοντες υμών· και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης. Τίς έστιν ούτος ο βασιλεύς της δόξης; Κύριος κραταιός και δυνατός, Κύριος δυνατός εν πολέμω. 'Αρατε πύλας οι άρχοντες υμών· και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης. Τίς έστιν ούτος ο βασιλεύς της δόξης; Κύριος των δυνάμεων αυτός έστιν ο βασιλεύς της δόξης.

Δύο είδη ανθρώπων υπάρχουν στην Γη

Αυτοί που είναι με τον Εσταυρωμένο και αυτοί που ειναι με τους σταυρωτές.
Ο δρόμος της αρετής ή της κακίας στον μύθο του Ηρακλέους.
Της Τιμής ή της ατιμίας.
Του Μόχθου ή της αρπαχτής.
Της Πατρίδας ή της πάρτης.
Όταν λοιπόν βρεθούμε στο δίλημμα της Θυσίας ή της προδοσίας, μία είναι η επιλογή:
Αυτός που ακολουθεί τον Εσταυρωμένο, αξίζει αιώνια Τιμή. Αυτός που ακολουθεί τους σταυρωτές, αξίζει τριάντα αργύρια.


Καλή Ανάσταση.

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...