Ἀμαλίας Κ. Ἠλιάδη
φιλολόγου-ἱστορικοῦ,
Δ/ντριας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων
Κάθε ἐποχὴ διακρίνεται ἀπὸ τὰ δικά της ἰδιαίτερα γνωρίσματα ποὺ συνθέτουν τὸ οἰκονομικὸ καὶ κοινωνικὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο πραγματοποιοῦνται διάφορες ἐξελίξεις καὶ ἀνακατατάξεις κάθε φύσης. Ἔτσι, χάρη στὶς ἱστορικὲς συγκυρίες, οἱ ὁποῖες τελικὰ μορφώνουν μία ὁλόκληρη ἐποχή, ἀπορρέει κάποιος γόνιμος προβληματισμὸς τῶν πνευματικῶν της ἀνθρώπων ὁ ὁποῖος συνεπάγεται καὶ τὶς ἀνάλογες εὐθύνες τους πρὸς αὐτὰ τὰ καίρια προβλήματα. Κι αὐτὸ συμβαίνει γιατί ὁ ἄνθρωπος μὲ μία ὁρισμένη πνευματικὴ ὑποδομὴ εἶναι σὲ θέση νὰ τὴν ἀξιοποιήσει, προκειμένου νὰ φτάσει σὲ μία οὐσιαστικότερη θεώρηση τῆς ἴδιας τῆς ζωῆς. Γιατί ἡ πνευματικὴ καλλιέργεια ποὺ κατέχει, τὸν παροτρύνει νὰ λάβει θέση ἀπέναντι στὰ προβλήματα τοῦ συνόλου καὶ τὸν εὐαισθητοποιεῖ ὅλο καὶ περισσότερο σ᾿ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν γύρω του. Ὄντας ἱκανὸς νὰ κατευθύνει καὶ νὰ καθοδηγεῖ ἀδαεῖς καὶ ἀ-συνειδητοποιημένες μάζες, ἱκανὸς νὰ μεταφέρει σ᾿ αὐτὲς μηνύματα, ἐκλαϊκεύοντας φιλοσοφικὲς θεωρίες καὶ ἐπιστημονικὰ πορίσματα, εἶναι βαθιὰ ὑπεύθυνος ἀπέναντί τους. Τώρα, ἀπ᾿ αὐτὴ τὴν εὐθύνη του πηγάζουν τὰ διαβήματά του ποὺ οἱ σπουδαιότητά τους εἶναι εὐθέως ἀνάλογη μὲ τὸ μέγεθος καὶ τὸ βάθος τῆς εὐθύνης του.
Καὶ ἡ εὐθύνη τοῦ ὁποιουδήποτε πνευματικοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι στὰ καυτὰ προβλήματα τῆς ἐποχῆς του δὲν ἐπιβάλλεται μόνο σὲ καιροὺς δύσκολους καὶ δυσμενεῖς, σὲ καιροὺς κατὰ τοὺς ὁποίους καταδυναστεύεται ὁ λαός του καὶ ἀφαιμάσσεται οἰκονομικὰ καὶ πνευματικὰ ἡ χώρα του, σὲ καιροὺς κατὰ τοὺς ὁποίους καταπνίγονται ὅλες οἱ ἐλευθερίες καὶ στεριώνει ἡ καταπίεση καὶ ἡ σκλαβιά, μὰ καὶ σὲ καιροὺς εἰρηνικούς, σὲ καιροὺς ποὺ χαρακτηρίζονται ἀπὸ οἰκονομικὴ εὐρωστία καὶ κοινωνικὴ γαλήνη μὰ κοντεύει νὰ ναρκωθεῖ κάθε στοχασμὸς καὶ κάθε διανοητική, πνευματικὴ δημιουργία. Ὁπωσδήποτε στὴν πρώτη περίπτωση, οἱ συνθῆκες εἶναι ἀπόλυτα ἀντίξοες καὶ χρειάζονται στιβαροὶ πνευματικοὶ ἄνθρωποι γιὰ νὰ ἀφυπνίσουν τὸν κόσμο, νὰ ἄρουν τὴ διαφθορὰ τῶν συνειδήσεων μὰ παρ᾿ ὅλα αὐτὰ ποτὲ δὲν ἐλλείπουν τέτοιες ὑψηλὲς προσπάθειες, ἴσως λόγῳ τοῦ ὅτι ἐξαιτίας τῶν πολυάριθμων δυσκολιῶν, ἀναπτερώνεται ραγδαία τὸ ἠθικὸ φρόνημα τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, φτάνοντας στὴ μεγαλύτερη ἔξαρσή του. Αὐτὸ ἄλλωστε μᾶς μαρτυρεῖ καὶ ἡ ἱστορία. Ὅμως στὴ δεύτερη περίπτωση οἱ συνθῆκες εἶναι ἴσως περισσότερο ὕπουλες γιατί ἡ δυσκολία τους δὲν μᾶς φανερώνεται ἀπροκάλυπτα παρὰ ὑπολανθάνει πίσω ἀπὸ μία πλαστὴ καὶ ἐπιφανειακὴ πολλὲς φορὲς εὐημερία. Γι᾿ αὐτὸ σὲ παρόμοιες περιπτώσεις πολλοὶ πνευματικοὶ ἄνθρωποι χάνουν κάθε ἐπαφὴ μὲ τὸ πλῆθος, ἀποκόβονται ἀπὸ τὴ μάζα ποὺ εἶναι αὐτὴ ποὺ μαστίζεται ἀπὸ τόσα προβλήματα καὶ ἑπομένως ἡ συμβολή τους στὴν κατανόηση τοῦ καιροῦ τους χάνει τὴ ζωτικότητά της.
Αὐτὸ τὸ τελευταῖο εἶναι ἀπὸ τὰ φαινόμενα ποὺ παρατηροῦνται στὴν ἐποχή μας σὲ εὐρεία κλίμακα, λόγῳ τοῦ ὅτι ἡ τεχνολογικὴ ἐξέλιξη ἔχει φτάσει στὸ ἀποκορύφωμά της καὶ ἔχει διευρύνει τὸ χάσμα ἀνάμεσα στοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους καὶ στὶς μάζες. Αὐτὸ βέβαια ὡς ἕνα σημεῖο εἶναι φυσικό, ὅμως ἀπ᾿ τὴν ἄλλη μεριὰ εἶναι φοβερὰ ἀρνητικὸ γιὰ τὴν πνευματικὴ ἄνοδο τοῦ κόσμου. Γιατί σήμερα ποὺ ἕνα σωρὸ προβλήματα μαστίζουν τὸν πλανήτη μας εἶναι περισσότερο ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐποχή, ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη νὰ ἀναλάβουν οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι τὶς εὐθύνες τους καὶ μὲ τὴν εὐρύτητα τοῦ πνεύματος ποὺ τοὺς χαρακτηρίζει, νὰ διαλύσουν τὸ παραπέτασμα ποὺ καλύπτει τὴ βαθύτερη διάσταση τῶν γεγονότων καὶ νὰ διαφωτίσουν τὸ πλῆθος. Βέβαια δὲν μποροῦμε νὰ γενικεύσουμε τὴν ἀπάθεια ποὺ χαρακτηρίζει τοὺς περισσότερους πνευματικοὺς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας γιὰ ὅλους, γιατί ὑπάρχουν καὶ ὁρισμένες ἐλπιδοφόρες ἀναλαμπές, ὁρισμένοι πνευματικοὶ ἄνθρωποι ποὺ κυριολεκτικὰ ἀγρυπνοῦν, στοχαζόμενοι τὴν αἴσια λύση βασανιστικῶν σημερινῶν προβλημάτων τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως εἶναι οἱ πυρετώδεις ἐξοπλισμοὶ καὶ ὁ στραγγαλισμὸς τῶν ἀνθρώπινων δικαιωμάτων σὲ πολλὰ σημεῖα τοῦ πλανήτη μας, τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα ποὺ καθορίζεται ὡς μόλυνση τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος καὶ διατάραξη τῆς οἰκολογικῆς ἰσορροπίας, ἡ μάστιγα τῶν ναρκωτικῶν ποὺ ἀποτελεῖ σοβαρότατη ἀπειλή κατὰ τοῦ ἀνθρώπινου δυναμικοῦ, ἡ ἀλλοτρίωση, ἡ μοναξιὰ καὶ τὸ ψυχονευρωτικὸ φαινόμενο τοῦ ἄγχους ποὺ ἀλλοιώνουν τὴν ὑπόσταση τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου καὶ καταρρακώνουν τὸν κριτικό του στοχασμὸ καὶ τὸ γόνιμο προβληματισμό του.
Αὐτοὶ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ποὺ ἡ προσπάθειά τους ἀπορρέει ἀπὸ τὴν ἀκράδαντη πίστη σὲ ὑψηλὰ καὶ πανανθρώπινα ἰδανικὰ ὅπως ἡ ἐλευθερία, ἡ εἰρήνη, ἡ δικαιοσύνη καὶ βέβαια ἡ δημοκρατία, ἀποτελοῦν γιὰ τὸ σημερινὸ κόσμο τὴν ἔκφραση τῆς πνευματικῆς καὶ ἠθικῆς του κληρονομιᾶς. Γιατί αὐτοὶ εἶναι ποὺ ἐνσαρκώνουν τὴ θεωρητικὴ θεμελίωση τῶν δίκαιων αἰτημάτων γιὰ ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία καὶ ἀποκατάσταση τῶν καταπιεζόμενων λαῶν, γιὰ προσωπικὴ ἐλευθερία καὶ ἀξιοπρέπεια τοῦ ἀνθρώπου, γιὰ βελτιωμένη παροχὴ παιδείας καὶ γιὰ αὐτοδύναμη πνευματικὴ ἀνάπτυξη ὅλων τῶν χωρῶν καὶ τῶν κοινωνιῶν. Μέσα ἀπὸ τὶς πολύμορφες ἐκφράσεις τῆς εὐθύνης τους, εἴτε διαμαρτυρίες εἶναι αὐτές, εἴτε συγγράμματα, εἴτε ὑπομνήματα πρὸς τοὺς ἁρμόδιους, ἀντιπροσωπεύουν ὁλόκληρο τὸν παλμὸ ἑνὸς ἀνθρωπιστικοῦ ἰδανικοῦ ποὺ στόχο του ἔχει νὰ τοποθετήσει ὅλους τους ἀνθρώπους στὴ θέση ποὺ τοὺς ἀξίζει. Νὰ τοὺς καταξιώσει σὰν ἠθικὲς προσωπικότητες καὶ νὰ ἐξάρει πάνω ἀπ᾿ ὅλα τὴν ἀνθρώπινη ἰδιότητά τους. Ἔτσι μὲ τὶς πράξεις τους πάνω στὶς ὁποῖες ἀντικατοπτρίζεται ἡ βαθιὰ αἴσθηση τῆς εὐθύνης τους, οἱ πνευματικοὶ αὐτοὶ ἄνθρωποι ἀποδείχνουν ὅτι εἶναι ἱκανοὶ νὰ πιάνουν καὶ νὰ νοιώθουν τὸ σφυγμὸ τῆς ἐποχῆς τους, ὅτι εἶναι ἱκανοὶ νὰ προσφέρουν στὴν κοινωνία ἀναμορφώνοντάς την, ὅτι τελικὰ εἶναι ἄξιοι τοῦ χαρακτηρισμοῦ τους ὡς πνευματικῶν ἀνθρώπων. Γιατί οὐσιαστικὰ πνευματικὸς εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ μπορεῖ νὰ ἀφομοιώσει τὸ «συρμὸ» τῆς ἐποχῆς του καὶ παράλληλα νὰ τὸν ἐμπλουτίσει μὲ τὴ δική του πολύτιμη πείρα καὶ πνευματικὴ κατάρτιση. Ἀντίθετα ὁ «πνευματικὸς» ἄνθρωπος ποὺ ἀγνοεῖ καὶ δὲν κάνει καμμιὰ προσπάθεια νὰ κατανοήσει τὰ κρίσιμα προβλήματα τοῦ καιροῦ του, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι δὲν εἶναι ἱκανὸς νὰ προσφέρει στὴν κοινωνία, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι παραμένει περιθωριακός, ἐφόσον ἐπιμένει νὰ ἀναφέρει τὴν πνευματική του ἰδιότητα σὲ παρωχημένες ἐποχές.
Γιὰ τὸν πραγματικὸ πνευματικὸ ἄνθρωπο ἡ ἐμβάθυνση στὰ προβλήματα τοῦ καιροῦ του καὶ ἡ κατανόηση καὶ συμβολὴ στὴ λύση τους ἀποτελεῖ ζωτικὴ ἀνάγκη, ἀποτελεῖ χῶρο μέσα στὸν ὁποῖο ὁ στοχασμὸς του ἐνεργοποιεῖται καὶ διοχετεύεται δημιουργικά, ἀποτελεῖ, τέλος, τὸ μέσο μὲ τὸ ὁποῖο ἀναδείχνεται πραγματικὸς πνευματικὸς ἄνθρωπος, ὑπεύθυνος, εὐσυνείδητος καὶ δραστήριος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά